Therapie bij MS: update 2014 Dr. Philippe Tack Dienst Neurologie St-Andriesziekenhuis – 8700 Tielt
Aandoening van het CZS : hersenen en ruggenmerg Aantasting vd myelineschede, in 2de instantie ook axonen, waardoor mpulsgeleiding gestoord Autoimmuunziekte: Overactieve T- en Blymfocyten Willekeurig p atroon T & P
DIAGNOSE: KLINISCH en PARAKLINISCH Dissemination in space Dissemination in time Exclusion of another diagnosis
Paraklinisch MRI hersenen en ruggenmerg
Liquoronderzoek
Lichte celreactie, eiwitstijging Oligoclonale banden bij immunoelectroforese
Evoked potentials BAEP, SSEPs, MEP en VEP
Juxtacortical lesions in the frontal and parietal lobes. Barkhof 1997
Periventricular, callosal/subcallosal and ovoid lesions. Barkhof 1997
behandeling van een opstoot Corticoiden Oedeembestrijding rond demyelinisatiehaard, beperkt de schade IV
SoluMedrol (methylprednisolone) 1g 3 tot 5 dagen
Per os?
Discussie: recente COPOUSEP study 2014: 200 pt po 1 g 3 dagen non inferiority tov IV
Preventieve behandeling Immunomodulerende middelen (DMD’s: disease modifying drugs):
sinds 1993
stilaan meer en meer krachtiger en krachtiger ook nevenwerkingen
interferonen = lichaamseigen stoffen, beschermen immuunsysteem Interferon beta Ib BETAFERON 0,25 mg
1 x SC /2d (EXTAVIA )
Interferon beta Ia • AVONEX 30 µg
1 x IM per week
• REBIF 44 µg (22 µg)
3 x SC per week
Effect:
relapse rate decrease
30 %
reduction disability progression
30 %
Nevenwerkingen:
flu like symptoms (koortsig, spierpijn ,mottig..) injectieplaatsreacties (roodheid, zwelling, ontsteking, verkleuring, pijn..) leverenzymen WBC daling, depressie
glatiramate acetaat (Copaxone) Copolymeer van 4 aminozuren (ook in MBP) Werking nt duidelijk: beschermt tegen ontsteking en aantasting vd myeline
20 mg
1 x SC per dag
Effect:
Nevenwerkingen:
relapse rate decrease
29 %
reduction disability progression
12 %
vasodilatatie, rash, dyspnee, chest pain injectieplaatsreacties (lipoatrofie, huidnecrosis)
géén flu like symptoms Copaxone ook eerste lijnspreparaat
natalizumab (Tysabri) Monoclonaal antilichaam, sinds 2006 op de markt Heel krachtig
68 % reductie
IV infuus 300 mg, 1 keer per maand Weinig directe nevenwerkingen, alg beter, minder vermoeidheid verhoogde kans op opportunistische infecties en dan vooral PML!!
progressieve multifocale leucoencefalopathie
reactivatie van JC-virus gelijkt op MS opstoot, subacuter, 78 % invalid, therapie moeilijk < 1/1000, na twee jaar 1/250 (1/500 – 1/100) AB bij ½ vd bevolking, op heden gevoeliger testen Voorbehouden voor tweede lijnstherapie !
fingolimod (Gilenya) (2010) wordt omgezet in fingolimodfosfaat, bindt zich aan een specifieke receptor op de lymfocyten, die hierdoor vastzitten in de lymfeknopen, wat een herverdeling van lymfocyten veroorzaakt. Deze herverdeling vermindert de infiltratie van pathogene lymfocyten in het centrale zenuwstelsel. Reductie ongeveer 50 % Eerste orale behandeling: 1 pil (0,5 mg) per dag Nevenwerkingen:
• CV: bradyaritmie, AV block, bloeddrukstijging 1ste zes uur, dagkliniek • Lymfopenie, verhoogde infectiekans • Leverenzymes
• Maculair edema Voorbehouden voor tweede lijnstherapie in België!
teriflunomide (Aubagio) pyrimidine synthese inhibitor, inhibeert a key enzym nodig voor de functie van en de proliferatie van T and B immune cells die actief zijn bij MS Verwant aan leflunomide (ARAVA) bij RA Effect:
relapse rate decrease reduction disability progression
31 % 30 %
Nevenwerkingen: Levertoxiciteit Versnelde haaruitval Maagdarmlast (nausea, diarree) Lange halfwaardetijd (wash out met cholestyramine of geact. kool) Nieuw eerste lijns produkt!
dimethylfumaraat (Tecfidera) = BG-12 Ester van fumaarzuur (wordt ook gebruikt bij de behandeling van psoriasis). 240 mg PO twee maal per dag Effect:
relapse rate decrease reduction disability progression
Nevenwerkingen: Flushing 1/3 Maagdarmlast (abd pijn, nausea, diarree) Rash, pruritus
Nieuw eerste lijns produkt!
44 % 38 %
alemtuzamab (Lemtrada) is een monoclonaal AB, dat bindt aan CD52, een proteine op het opp van mature lymfocyten, waardoor ze sneller vernietigd worden (zorgt vr depletie) wordt ook gebruikt bij CLL en T-cell lymfoma (MABCAMPATH) IV 5 dagen behandeling eerste jaar 3 dagen tweede jaar Effect:
relapse rate decrease
Nevenwerkingen:
60 %
opp infecties: herpes vooral autoimmune: schildklierstoornissen, nefropathie ITP
Wordt tweede of derdelijnstherapie
Mitoxantrone is een krachtig immunosuppressivum - cytostaticum dat interfereert met de toename en de functie van lymfocyten. Bij diverse kankers gebruikt IV Krachtig, bij heel zware opstoten Cardiotoxisch! Immunosuppressie Haarverlies Maagdarmlast Rescue therapie, zal verdwijnen door lemtrada
1ste lijn PO
SC/IM
AUBAGIO
1 pil per dag
TECFIDERA
2 pillen per dag
INTERFERONEN
1 x pw / 1 x 2d / of 3 x pw
(of PLEGRIDY SC 1 x 2w!!) COPAXONE
1 x pd SC
PO
GILENYA
1 pil per dag
IV
TYSABRI
1 infuus per maand
IV
LEMTRADA
5 d infuus, 2 de jaar 3 d
MITOXANTRONE
1 infuus per 3 maand
2de lijn
3de lijn
