Maart 2009
N i e u w s b r i e f Telefoon: (030) 262 56 27 E-mail:
[email protected] Internet: www.vvocm.nl / www.oefentherapeut.nl Contactpersoon: Ingrid de Wilt-Hansen
Dit is de digitale persnieuwsbrief van de Vereniging van Oefentherapeuten Cesar en Mensendieck (VvOCM) in Utrecht. In 2009 hebben onze nieuwsbrieven een thema.
THEMA
Gezond bewegen, beter werken!
TTTHHEEMMAA THEMA
Bedrijfsoefentherapie Bedrijfsoefentherapeuten zijn actief binnen het bedrijfsleven op het gebied van preventie, curatie en reïntegratie. Bedrijfsoefentherapeuten zijn oefentherapeuten Cesar en Mensendieck die zich door middel van Post-HBO opleidingen hebben gespecialiseerd in arbeidsgerelateerde en arbeids-relevante klachten. Zij zijn dé deskundigen op het gebied van werkplekonderzoek en het trainen en begeleiden van werk-nemers, waarbij het evenwicht tussen belasting en belastbaarheid centraal staat. De werkomstandigheden alleen qua ergonomie aanpakken en verbeteren, blijkt niet voldoende. De sleutel tot een goed rendement voor werknemer en werkgever is het op de juiste manier omgaan met de geboden mogelijkheden en omstandigheden.
Het stimuleren van de eigen verantwoordelijkheid en het veranderen van het eigen gedrag van de werknemer staan dan ook centraal bij de aanpak door de bedrijfsoefentherapeut. De bedrijfsoefentherapeut daagt de werknemer uit kritisch naar zijn houding, beweging, werkzaamheden en werkomstandigheden te kijken, traint en begeleidt/coacht de werknemer in het proces met als resultaat een gedragsverandering in houding en beweging, het optimaal uitvoeren van werkzaamheden en inzicht in het belang van de juiste werkomstandigheden, met als rendement resultaat op langere termijn. De bedrijfsoefentherapeuten zijn werkzaam in alle branches en met op maat gemaakte interventies en programma’s. www.bosbedrijfsoefentherapie.nl
BosBedrijfsOefentherapie (BBO) Bedrijfsoefentherapie – een scherp oog voor arbeidsomstandigheden.Oefentherapeuten zijn bij uitstek specialisten in het begeleiden van gedragsverandering. Alles wat oefentherapeuten hun patiënten leren, staat in het teken van het bevorderen van de eigen deskundigheid. Met behulp van de juiste kennis en vaardigheden leert de patiënt hoe hij zijn eigen houdings- en bewegingspatroon kan analyseren én optimaliseren. Kort samengevat is het resultaat van dit motorisch leerproces dat de patiënt voortaan zichzelf kan helpen en de oefentherapeut niet meer nodig heeft. Welke meerwaarde kan bedrijfsoefentherapie daaraan nog toevoegen? Voor Jacqueline Bos, docente bedrijfsoefentherapie aan de VU in Amsterdam en oprichtster van BosBedrijfsOefentherpie (BBO) in Breukelen, is het antwoord niet moeilijk. “Houding en beweging zijn enorm belangrijk, maar net zo belangrijk is het om aandacht te besteden aan de omstandigheden waarin iemand functioneert. In ons beroep draait het eigenlijk altijd om: mensen leren gezond te bewegen. Het kenmerk van bedrijfsoefentherapeuten is dat zij zich daarbij vooral richten op de arbeidsomstandigheden waarbinnen mensen functioneren. Welk werk moet iemand precies doen? Wat zijn zijn taken, in welke volgorde en in welke tijdspanne moeten die taken worden uitgevoerd? Hoe ziet de werkplek eruit,
1
welke werkhouding brengt dat met zich mee? Hoe is het werk georganiseerd? De bedrijfsoefentherapeut neemt systematisch alle facetten van de dagelijkse werkomgeving onder de loep, met heel concreet als oogmerk om de werkbelasting, fysiek en mentaal, te verminderen.” Onderstaand schema laat in een oogopslag zien waar het bij bedrijfsoefentherapie vooral om gaat. Het model voor gedragsverandering toont de zes stappen die kenmerkend zijn voor de werkwijze van oefentherapeuten. Met name in fase vier, de fase waarin de vraag aan de orde is of de patiënt de gewenste gedragsveranderingen ook daadwerkelijk kan toepassen, komt de omgeving om de hoek kijken. Immers, ‘kunnen’ is niet alleen een kwestie van Model voor gedragsverandering open staan begrijpen
vaardigheden
willen
materiële omstandigheden
kunnen
hulpmiddelen
doen
sociaalorganisatorische omstandigheden
gewoonte
nieuwsbrief - Maart 2009
vaardigheden, maar ook van externe factoren zoals materiële omstandigheden (bijvoorbeeld de werkplek), hulpmiddelen en sociaal organisatorische omstandigheden. Bedrijfsoefentherapeuten werken dus vanuit een – in de ruime zin van het woord – ergonomische invalshoek.
Vanuit BBO (zie ook www.bosbedrijfsoefentherapie.nl) verzorgt Bos, samen met drie collega’s trainingen voor bedrijven, zelfstandig ondernemers en arbeidsongeschiktheidsverzekeraars, al dan niet in-company. De belangstelling voor de trainingen is groot en de zeer gedetailleerde evaluaties laten goede resultaten zien. In de loop der jaren heeft BBO verschillende specialisaties ontwikkeld, waaronder twee nogal bijzondere: veterinaire ergonomie en tandheelkundige ergonomie. Een mooi moment was het verkrijgen in 2008 van het Q-keurmerk voor de training ‘Gezond bewegen voor tandartsen’. Dankzij dit kwaliteitskeurmerk van de Nederlandse Vereniging van Tandartsen kunnen de cursisten accreditatiepunten verdienen voor het Kwaliteitsregister Tandartsen. Met recht een kroon op het werk van BBO. En een teken aan de wand dat bedrijfsoefentherapie in steeds bredere kring ingang en erkenning verwerft. Toesa Potter www.bosbedrijfsoefentherapie.nl
www.lage-land.nl
Lage Land Advies B.V. Wat doet Lage Land Advies? Alleen een goede stoel, een in hoogte instelbaar bureau of ergonomische hulpmiddelen zijn geen garantie voor het verminderen van gezondheidsrisico’s op de werkplek. Bij het voorkomen van gezondheidsrisico’s op de werkplek zijn er meerdere factoren van invloed. Overbelasting wordt niet alleen veroorzaakt door (ergonomische) omgevingsfactoren, maar ook door de gewoonten van de medewerkers tijdens het werk. Een statische houding waarbij eigen gewoonten veel invloed hebben, het niet nemen van pauzes (herstelmomenten), een onhandige inrichting van het bureau, niet weten hoe een stoel optimaal ingesteld kan worden… Dit zijn factoren die de belasting van de medewerkers negatief kunnen beïnvloeden en tot klachten kunnen leiden. Lage Land advies biedt in verschillende trajecten training en advies aan om deze factoren te beïnvloeden. Alle trajecten zijn gericht op het opdoen van kennis en kunde, waarbij de bewustwording en gedragsverandering van de medewerker centraal staan. Gedrag is het meest eenvoudig te beïnvloeden in een ergonomisch juiste omgeving voor de gevraagde werkzaamheden. Advies over een optimale werkplek valt dan ook binnen ons aandachtsgebied. Het inrichten op basis van de taken die verricht worden, met daarbij een algemene inkoop voor ergonomische hulpmiddelen werkt efficiënt en kostenbeheersend.
2
Het uiteindelijke doel van de verschillende trajecten is het aangeven en verbeteren van de algemeen belastende factoren, waarbij er ook gekeken wordt naar de individuele risico’s. De trainingen en trajecten die Lage Land aanbiedt zijn niet alleen preventief. Gezien onze oefentherapeutische (paramedische) achterHet toetsenbord staat links op de tafel, het beeldscherm netjes in de hoek. Wij werden grond zijn wij in staat ingeschakeld i.v.m. nek/schouderklachten ook een stuk van het aan de rechterkant. Deze meneer had niet in traject op ons te nemen de gaten hoe scheef hij, ter compensatie van de werkplekinrichting, terecht was gekomen. als er al klachten zijn Het veranderen van de inrichting en instructie ontstaan. Omdat wij was voldoende om dit probleem op te lossen. overtuigd zijn van het nut van snelle dienstverlening, starten wij binnen 24 uur een interventietraject op. Dat biedt de kans om ziekteverzuim door overbelasting voor te zijn. Famke de Wilde Lage Land Advies BV www.lage-land.nl
nieuwsbrief - Maart 2009
www.medi-prevent.nl
MEDI-PREVENT: Bijna 20 jaar ervaring in preventie op maat! Ziekteverzuim en arbeidsongeschiktheid krijgen de laatste jaren veel aandacht. Terecht, want niemand is gebaat bij tijdelijke of langdurige uitval uit het arbeidsproces. Niet de werknemer, die met klachten ongewild thuis moet blijven; niet het bedrijf, dat het voor korte of langere tijd moet stellen zonder waardevolle arbeidskrachten. Een belangrijk deel van ziekteverzuim en arbeidsongeschiktheid houdt aantoonbaar verband met de dagelijkse werkzaamheden, of eigenlijk: de manier waarop deze worden verricht. Daarbij denken wij al gauw aan zwaar tillen en sjouwen, maar het gaat ook om monotone of steeds terugkerende handelingen die het bewegingsapparaat eenzijdig belasten. Een van de bekendste voorbeelden daarvan is Repetitive Strain Injury (RSI). Zorg voor welzijn is plicht Werkgevers zijn door de Arbowet verplicht zich in te spannen om ziekteverzuim tegen te gaan. Dat kan zijn door ergonomisch meubilair en hulpmiddelen aan te schaffen, vaste regels op te stellen voor bepaalde werkzaamheden, te zorgen voor gezonde werkplekken, enzovoorts. Dat is echter niet voldoende. Arbeidsomstandigheden zijn immers niet een zaak van de bedrijfsleiding alleen. Ook van de werknemers mag worden verwacht dat zij er zoveel mogelijk aan doen om uitval te voorkomen. Dat is vaak geen kwestie van wel of niet willen, maar van bewustzijn. Luisteren naar je lichaam voorkomt klachten MEDI-PREVENT heeft bijna 20 jaar ervaring in het verzorgen van bedrijfstrainingen en individuele oefentherapie, gebaseerd op de Mensendieckmethode. Belangrijk in onze benadering is vooral het voorkomen van lichamelijke klachten die te maken hebben met het werk. MEDI-PREVENT leert medewerkers kritisch te kijken naar hun lichaamshouding, hun spierspanning, hun ademhaling en andere aspecten die met hun dagelijkse bezigheden te maken hebben. We maken werknemers bewust van hun werkhouding en beroepsgebonden lichaamsbewegingen, waardoor inzicht ontstaat in de relatie tussen een bewegingspatroon en het ontstaan van lichamelijke klachten. Leren luisteren naar de signalen van je lichaam om klach-
ten te voorkomen, dat is een van de belangrijkste uitgangspunten. Het resultaat is een fundamentele verandering in houding en gedrag. Preventie op maat De trainingen van MEDI-PREVENT worden in-company aangeboden, in de vertrouwde werkomgeving dus. Dankzij onze jarenlange ervaring en een voortdurende ontwikkeling van onze trainingsproducten, kunnen we altijd een programma op maat aanbieden; toegesneden op de wensen van het bedrijf en de aard van de werkzaamheden. Landelijk netwerk MEDI-PREVENT werkt overal in Nederland, dankzij een uitgebreid netwerk van deskundige en speciaal opgeleide Mensendiecktrainers. Daardoor kunnen we ook tegemoet komen aan de wensen van de grotere bedrijven met meerdere vestigingen en een groot of divers personeelsbestand. Daarbij stellen wij ons full-service op. We verzorgen, na een grondige werkplekanalyse, de complete planning en organisatie op de wijze die het best past bij het bedrijf en de medewerkers. IJsbreker Klachtenvrij werken betekent ook: lekker in je vel zitten. Vrijwel altijd is het collectief volgen van een training een ijsbreker onderling. Dat vinden wij ook belangrijk. Gedragsveranderingen kun je nu eenmaal niet opleggen. Mensen moeten het nut ervan inzien én er plezier aan beleven. Een training van MEDI-PREVENT is dan ook nooit een louter bloedserieuze zaak. Onze cursisten hebben dikwijls veel plezier: om en met elkaar, maar niet zelden ook om zichzelf. Vastgeroeste gewoontes gaan op de helling, nieuwe vaardigheden ontstaan. En om later de nieuwe kennis nog eens op te frissen, is er altijd de mogelijkheid voor een follow-up training. Opdrachtgevers Tal van gerenommeerde nationale en multinationale bedrijven maken gebruik van de trainingen van MEDI-PREVENT: daaronder zijn ondernemingen in transport en logistiek, bekende grootwinkelbedrijven en toonaangevende namen in de voedingsmiddelenindustrie, ICT, etc…. Meer weten? Bezoek onze website www.medi-prevent.nl of neem telefonisch (072 – 57 15 15 4) contact op voor het maken van een afspraak voor een oriënterend gesprek.
3
nieuwsbrief - Maart 2009
www.rihealth.nl
RIHealth Focus op gezond beleid met Preventie Management Systeem Hoe belangrijk is het voor een onderneming of bedrijf om in een zeer vroeg stadium gezondheidsrisico’s in kaart te kunnen brengen? Het antwoord is natuurlijk: heel belangrijk. Het inzichtelijk maken van gezondheidsrisico’s immers stelt werknemers en werkgevers in staat om tijdig maatregelen te nemen die klachten, inproductiviteit en verzuim kunnen voorkomen. Speciaal met dat oogmerk, het voorkomen van gezondheidsrisico’s en alle daarmee gepaard gaande materiële en immateriële kosten, heeft een Amerikaans team van artsen, wetenschappers, ergonomen en orthopeden in opdracht van het bedrijf Remedy Interactive het Preventie Management Systeem OES ontwikkeld (OES staat voor Office Ergonomic System). Wereldwijd maken naar schatting inmiddels zo’n twee miljoen werknemers van dit systeem gebruik. De kosten voor improductiviteit, verzuim en re-integratie in de bedrijven waar deze mensen werken zijn aantoonbaar met circa 50% afgenomen. De distributeur voor de Benelux en West-Europa is het Nederlandse bedrijf RIHealth in Zoetermeer van Gert-Jan Kraaijeveld. Kraaijeveld, van huis uit oefentherapeut Cesar, heeft samen met enkele collega-oefentherapeuten het Preventie Management Systeem doorontwikkeld en aangepast aan de Nederlandse en Europese markt, inclusief wetgevingen en richtlijnen. De bedrijven die met RIHealth in zee gaan, sluiten voor minimaal drie jaar een contract. Gedurende de looptijd staat RIHealth garant voor het ter plaatse op de werkplek inregelen van het systeem, het juiste gebruik ervan, het trainen van de gebruikers en overige serviceverlening. Het succes van het Preventie Management Systeem verklaart Kraaijeveld vooral uit het feit dat het zo compleet, praktisch en concreet is. “Elk bedrijf in Europa is verplicht zich in te zetten voor de preventie van gezondheidsrisico´s. Vaak hangt die verplichting als een molensteen om hun nek. Want hoe doe je dat? Dit managementsysteem helpt ze daarbij, doordat het continue inzichtelijk maakt welke mensen waar en waarom de meeste gezondheidsrisico’s lopen, wat je eraan kunt doen om hun situatie te verbeteren en welke effecten dat heeft. Kort samengevat zou je kunnen zeggen: tot nu toe heeft niemand het nut van preventie kunnen bewijzen. Voortaan, met behulp van dit systeem, kunnen bedrijven dat wel. Het Preventie
4
Management Systeem maakt hard wat preventie is én wat preventie oplevert.” Met behulp van web-based vragenlijsten brengt het Preventie Management Systeem alle gezondheidsrisico’s op het gebied van ergonomie, fysieke en psychosociale belasting en leefstijl in beeld. Per werknemer vloeit daar een analyse uit voort met daaraan gekoppeld persoonlijke adviezen en trainingen. Het systeem houdt daarna continu de individuele voortgang bij. Het koppelen van het totaal aan risicoprofielen biedt het bedrijf inzicht in vragen als: in welk deel van de organisatie zijn de risico’s het grootst, wat zijn de relatieve risico’s van de verschillende beroepen en welke maatregelen leveren het meeste rendement op? Met het werk dat zij doet is RIHealth een effectieve wegbereider in Nederland voor de verdere introductie van bedrijfsoefentherapeuten in het Nederlandse bedrijfsleven. Met hun specifieke achtergrond en werkwijze – net als het Preventie Management Systeem niet gericht op symptoombestrijding maar op oorzaak en gevolg – kunnen bedrijfsoefentherapeuten met de door RIHealth verzamelde informatie direct aan de slag. Geleidelijk aan ontstaan er zo steeds meer kansen en mogelijkheden voor gezond beleid, in zowel kleine als grote organisaties. Een groeiend aantal betrokkenen, van werkgevers en werknemers tot arbeidsongeschiktheidsverzekeraars en bedrijfsoefentherapeuten, speelt daar tot ieders voordeel op in. Toesa Potter www.rihealth.nl
nieuwsbrief - Maart 2009
www.arbody.nl / www.voorkomverzuim.nl
Arbody’s unieke formule fysieke belasting Tijdens en op het werk, ook bij de brandweer
Arbody werkt al meer dan 15 jaar met haar formule om gedragsverandering tot stand te brengen bij mensen met zware beroepen. De formule is bijzonder omdat de training tijdens het werk plaatsvindt, zo wordt een echt leerproces op gang gebracht. Ook het cursusmateriaal is geen papierwerk of standaard hand-out, maar het bestaat uit foto’s, filmpjes en een A-4 fotolijst met de belangrijkste tips. Cursus fysieke belasting bij de brandweer in Zwolle Afgelopen weken was er een cursus bij de brandweer in Zwolle, waarin de formule van Arbody bijzonder goed tot zijn recht kwam. Er was een programma voorbereid met praktische onderwerpen als de ergonomie van de brandweerauto, het openknippen van een autowrak, het redden van slachtoffers en het verplaatsen van slachtoffers op trappen. Naast de traditionele methode werd gekeken naar allerlei varianten die in de praktijk voorkomen, waarin haast geboden is. In zo’n geval wijken de brandweerlieden van de standaardpatronen af en moeten ze improviseren. Vooral in dat opzicht hebben de cursisten veel profijt gehad van de oefeningen, zo gaven ze achteraf aan. Tijdens een groot brandalarm waarbij alle brandweerlieden uitrukten, ging de bedrijfsoefentherapeut van Arbody mee. Terwijl de brandweer haar werk deed was er ruimte om het onderwerp fysieke belasting in verschillende situaties daadwerkelijk in praktijk te brengen. De brandweerlieden waardeerden dit enorm en konden direct in de praktijk hun bewegingsgedrag kritisch bekijken en verbeteren waar dat nodig was.
Nieuw: Arbody’s stoplichtmethode voor gedragsverandering en leefstijl in de praktijk Arbody heeft een methode ontwikkeld waardoor de resultaten van haar trainingen gemeten kunnen worden. Het zogenaamde stoplichtmodel. Zo krijgt iedere deelnemer een status binnen het model, die in een categorie past. Groen betekent geen kans op verzuim, oranje knipperen betekent alertheid geboden, oranje betekent alarm en dus een verhoogd uitvalrisico, rood knipperen betekent dat een interventie van een bedrijfsoefentherapeut nodig is en rood betekent dat de deelnemer verzuimt als gevolg van fysieke overbelasting. Zo ook met de leefstijl die binnen een norm beoordeeld wordt als: onvoldoende, voldoende en goed. Door verschillende meetmomenten ontstaat er inzicht in de invloed van de therapeut van Arbody tijdens de werkplekinstructie. De meetmethode is erg goed ontvangen bij de opdrachtgevers, maar ook bij verzekeraars, die uiteraard willen weten wat de resultaten zijn van een dergelijke, bijzondere preventieve aanpak. Hierdoor is de drempel verlaagd om te investeren in de formule van Arbody. Contact Arbody trainingen of voorkom verzuim Eelco Schuurman Postadres: Sternstraat 12 3582 TC Utrecht Bezoekadres: Het Spoor 58, Houten t. 030-254 6776 f. 030-251 0162
[email protected] www.arbody.nl www.voorkomverzuim.nl
Vereniging van Oefentherapeuten Cesar en Mensendieck (VvOCM) Ingrid de Wilt-Hansen T: (030) 262 56 27 Kaap Hoorndreef 54 E:
[email protected] 3563 AV Utrecht I: www.vvocm.nl/www.oefentherapeut.nl Wij zijn u graag van dienst en weten wat u beweegt.
5
