Bomen over groei / thema 3: Groeien in gerechtigheid
1 februari 2015
Jaarthema: Bomen over Groei Groeiboekje bij derde thema: Groeien in gerechtigheid? Februari 2015 We zijn alweer bij het derde thema van Bomen over Groei aangekomen. Deze maand staan we stil bij groeien in gerechtigheid. Rond dit thema zijn 8 korte overdenkingen geschreven. U vindt ze hieronder. Om te lezen aan tafel, om over na te denken, of te bespreken op een vergadering. Er is ook een Bijbelstudie, die in de gespreksgroep besproken kan worden, of die u natuurlijk ook voor u zelf kunt doen. Deze vindt u op pagina 6 t/m 8. Voor kringleiders is er een handleiding beschikbaar. Als u die wilt ontvangen kunt u mailen naar
[email protected] of even bellen 010-5225 199. Op pagina 5 staan 2 literatuurtips voor als je verder wilt lezen over dit thema. In verband met de 40 dagen tijd behandelen we in maart geen deelthema. In april pikken we de draad weer op. Inleidend bij het thema Geld en bezit is een van de meest besproken onderwerpen in de Bijbel. Qua aantal verzen gaat alleen afgodendienst hierboven uit. Alleen al in het Nieuwe Testament zijn vijfhonderd verzen, dat is één op elke zestien verzen, gewijd aan materiële zaken. Wanneer we de eerste drie evangeliën nemen, stijgt die verhouding en wordt er in een op de tien verzen gesproken over rijkdom en armoede. Als we ons alleen op het Lucas evangelie richten, dat gefocust is op de fysieke aspecten van Jezus’ koninkrijk, is de verhouding zelfs een op zeven. Het Bijbels standpunt over de armen en het gebruik van materiele middelen raakt de kern van hoe we christen zijn. Jezus zei niet voor niets: ‘Waar je schat is, daar zal ook je hart zijn’ (Mattheus 6:21). Als leerlingen willen we ook in gerechtigheid onze Leraar volgen. Hij gaf zijn leven voor ons, geven wij ons leven ook aan Hem? En als we dat doen, wat geven we dan aan onze naaste? Deze maand staan we daar uitgebreid bij stil.
Lezen : Lucas 20: 21
Overdenking 1
Als wij Jezus willen volgen, komen er ook momenten in ons leven dat we geroepen zijn om ons te verzetten tegen onrecht, om huichelarij aan de kaak te stellen, om op te komen voor de mensen die verdrukt of misleid worden en om duidelijk te maken dat God een God is die onrecht haat. Daarom zijn juist voor christenen waarden als oprechtheid, eerlijkheid, transparantie en integriteit buitengewoon belangrijk. Liefde en waarheid sluiten elkaar niet uit. Juist als je echt liefde laat zien, dan moet je de waarheid zeggen. En dus onrecht aan de kaak stellen. Open dus je ogen voor het onrecht. Wees als Jezus! Vraag: Gebed:
Waardoor blijven jouw ogen gesloten voor het onrecht? Heer, leer me onrecht te haten en daarnaar te handelen …… Amen.
1
Bomen over groei / thema 3: Groeien in gerechtigheid
1 februari 2015 Lezen: Genesis 2:8-9, 15-17
Overdenking 2
De boom van goed en kwaad kom je op tal van schilderijen tegen. Vanaf het allereerste begin van de wereld, was het kwaad al in de wereld aanwezig, zo laat die boom zien. Het is er nooit niet geweest. Soms kunnen we wel verlangen naar zo’n wereld waar geen kwaad is. Dat is een wereld zonder oorlog, zonder verdriet. Openbaring 21, helemaal aan het einde van de Bijbel schetst die mooie wereld als waar het ooit inderdaad allemaal op uit zal lopen in Gods koninkrijk. Maar tot dan is er het kwaad in de wereld. Als vast onderdeel, diep geworteld in de wereld zoals die boom van goed en kwaad al wortelde in wat zo paradijselijk leek. Het kwaad is er. Vanaf het begin. En wij mensen geven er iedere keer op grotere of kleinere schaal weer aan toe. Het lijkt wel of het makkelijker is om kwaad te doen, dan goed te doen. Voor het goede, voor gerechtigheid moet een strijd geleverd worden. Want die boom van het goed een kwade, die bloeit op elke plek. De strijd voor gerechtigheid wordt in het groot gestreden, waar het gaat om wereldvrede, einde aan oorlogen en zo. Maar ook in het klein. In onze eigen gemeente moet gestreden worden, voor goede zorg, voor voldoende levensonderhoud voor iedereen. Vraag: Gebed:
Hoe draagt u bij aan de strijd voor gerechtigheid? God, help mij om te kiezen tegen het kwaad, en voor het goede. Amen Lezen:
Overdenking 3
Micha 6: 8
Wie bij corruptie denkt aan een foute Afrikaanse president of een sjoemelende minister in Azië, heeft het niet begrepen. Dat zegt Joel Edwards, internationaal directeur van de Micha beweging. Dit is een beweging van christenen in meer dan 84 landen die de strijd aanbinden met armoede en sociale ongerechtigheid. Hun basistekst is de bijbeltekst van vandaag, Micha 6:8. Het belangrijkste obstakel in de strijd tegen armoede wereldwijd is corruptie volgens de Micha beweging. Corruptie heeft heel veel verschijningsvormen: gebrek aan transparantie, omkoping, het ontduiken of omzeilen van de belastingen. Het gebeurt overal, in alle landen. Verschillende mensen hebben Edwards gevraagd of hij niet met iets onmogelijks bezig is: is corruptie niet gewoon onoplosbaar? Maar Edwards zegt: ‘God maakt zelf een punt van corruptie, en dus is voor ons vooral de vraag belangrijk waar we beginnen. We willen een tendens in gang zetten om corruptie aan te pakken en we venten dit uit om de kerk in actie te laten komen. De kerk bekleedt een unieke positie.’ En zo zijn er dus al in 84 landen, ook in Nederland, kerken die als onderdeel van de Micha beweging opstaan voor gerechtigheid. Vraag: Dank:
Dragen wij ook niet bij aan de corruptie om ons eigen welvaart in stand te houden? Heer, U bent machtig en groot, wilt u de corruptie wereldwijd uitbannen…… Amen
2
Bomen over groei / thema 3: Groeien in gerechtigheid Overdenking 4
1 februari 2015
Lezen: Marcus 12: 35 - 44, Lucas 21: 1 - 4
Jezus stelt een vraag aan de Farizeeën. Hij wil aan het geweten van zijn felste tegenstanders werken. De Farizeëen wisten heel goed wie Jezus was en van wie hij afstamde. Dat deze godsdienstleraren Jezus aanvallen door zijn identiteit te ontkennen en hem te negeren, heeft alles te maken met de bedreiging die Jezus voor hen vormde. Overal waar Jezus kwam, gingen de mensen zelf nadenken over het geloof en vragen stellen. En daarmee verslapte de grip van de Farizeën op de mensen. Ze waren ineens niet meer de experts. Jezus’ vraag beantwoorden durven ze dan ook niet. Bovendien willen ze die niet beantwoorden. Want dan zouden zij serieus moeten nadenken over Jezus’ dubbele afstamming: van David zowel als van God. Deze houding van zijn eerst zwijgende en later afdruipende tegenstanders neemt Jezus vervolgens tot uitgangspunt voor ernstige waarschuwingen aan het volk. ‘Pas op voor hen’, klinkt het (vs 37b-40). De oude, eenzame soms rijke weduwen – vrouwen die veel hadden meegemaakt en erg kwetsbaar in de maatschappij stonden – waren wel de meest schrijnende slachtsoffers van deze Farizese levenshouding vol schijnheiligheid en hebzucht (vs 40a). Juist zij die recht hadden op bescherming en vertroosting, kregen het niet! Misschien kiest Jezus daarom wel bewust een straatarme weduwe als voorbeeld van ware, oprechte godsdienst uit (vs 41 – 44). Zij was God toegewijd met hart en ziel en lichaam. De hele inhoud van haar huishoudbeurs offerde zij, ook al zat ze er nog maar weinig in. Nog steeds, ook voor ons, een geweldig voorbeeld om na te volgen! Vraag: Gebed:
Wat weerhoudt u om gerechtigheid te doen aan een ander? Heer, leer mij om te zien naar de eenzamen, leer mij te geven als de weduwe, ….. Amen Lezen:
Overdenking 5
Amos 5: 10 - 17
In het Bijbelgedeelte dat we vandaag lezen laat Amos heel duidelijk weten wat de Here vindt van de levenswijze van de Israëlieten. Hij verafschuwt het onrecht dat zij plegen en spreekt er een hard oordeel over uit. In Amos tijd dacht de elite van het Tienstammenrijk dat het heel erg goed ging met het land. Aan de buitenkant leek alles inderdaad oké. Maar hun godsdienstigheid is niet meer dan een sausje over een bloemkool van slechte kwaliteit. De schijnt bedriegt. Men zong, men offerde, vierde alle hoogtijdagen en er was sprake van rust en vrede in het land. Uit het gelezen gedeelte blijkt dat het sociaal onrecht de Heer erg hoog zit; woorden en daden corresponderen niet. Wie zegt God te zoeken, zal het kwaad haten en het recht liefhebben. Aan de vruchten kent men de boom. Alleen wie de wil van God doet, zal zijn Koninkrijk binnen gaan. Vraag:
Gebed:
Zijn er paralellen te trekken tussen ons mooie (gemeente) leven en de elite van het Tienstammenrijk? Het lijkt mooi, maar hebben wij oprechte aandacht voor de armen en verdrukten? Heer, leer mij zien waar armoede is, leer mij op mijn plek bij te dragen aan de oplossong er van. …. Amen
3
Bomen over groei / thema 3: Groeien in gerechtigheid
1 februari 2015 Lezen:
Overdenking 6
Jakobus 2: 1 - 13
Degenen die in de ogen van de wereld arm zij, heeft God uitgekozen om rijk te zijn in het geloof en om erfgenamen te zijn van zijn Koninkrijk, dat hij beloofd heeft aan wie hem liefhebben. Wie nu geestelijk rijk is, is ook goed voor zijn naaste. Je kunt immers niet God eren als je geen liefde betoont aan je naaste. En als je barmhartig bent voor je naaste, betoon je daarmee ook de liefde van God. Het een is niet los te zien van het ander dus. En zo kun je financieel arm zijn, maar geestelijk heel rijk. En die rijkdom kun je, moet je zelfs, uitdelen. Maar die geestelijke rijkdom, die is niet altijd op het eerste gezicht te zien. En op dat eerste gezicht beoordelen we mensen wel. En dus vallen de armen buiten de boot en willen we graag bij de rijken horen. Maar uiterlijk zegt zo ongelooflijk weinig als het erop aan komt. Dus span je ervoor in om mensen te behandelen zoals je zelf behandeld wilt worden, ze lief te hebben als je jezelf. Dan ben je echt rijk. Vraag: Gebed
Hoe vaak maak jij je schuldig aan het uiterlijk oordeel? Denk bijvoorbeeld eens aan de zwervers en daklozen die je in de stad ziet rondlopen? Heer, help mij uw wet van de liefde in praktijk te brengen, naar U toe en naar mijn naaste toe. …. Amen Lezen Lukas 14: 25 - 35
Overdenking 7
Mensen kunnen regels en wetten bedenken, ook christenen. Ze kunnen soms zelfs het geld uit je zak ‘praten’, ze kunnen je paaien met mooie beloftes dat God je overvloedig gaat zegenen als je maar aan hun goede doel geeft. In het Nieuwe Testament wordt een aantal malen gesproken over het geven van geld. Het gaat om het geven van alles wat je hebt, en vooral: niet vast zitten aan je geld. Volgeling van Jezus zijn betekent dat je bereid bent om van al je bezit en geld afstand te doen als dat van je gevraagd wordt. Er zijn maar weinig mensen die die radicale stap kunnen zetten. De kibboetsim in Israel waren bij de start van de staat Israel populaire woongemeenschappen. Iedereen deelde alles met elkaar, en kreeg evenveel. Alles wat je kreeg, stond je af aan de gemeenschap en deelde je met elkaar. Dat systeem werkte in een land waar nauwelijks voorzieningen waren. Maar toen het economisch beter ging, ontstonden er fricties en werden mensen ontevreden. Ze wilden graag meer verdienen, of vonden dat ze recht hadden op meer omdat ze verantwoordelijker werk deden dan hun buurvrouw. Vandaag de dag zijn er slechts enkele kibboetsim die nog volgens het oude ‘iedereen evenveel’ het bezit en loon verdelen. De anderen zijn allemaal overgestapt naar een systeem waarbij mensen een gewoon loon verdienen, mogen sparen, en meer mogen hebben dan de buurman. Afstand doen van bezit is makkelijk als er weinig is, maar hoe meer je hebt, hoe moeilijker het wordt. Vraag: Gebed:
Ben je bereid Jezus te volgen en afstand te doen van alles wat je bezit? Heer, wilt u mijn afhankelijkheid van geld en bezit wegnemen…… Amen.
4
Bomen over groei / thema 3: Groeien in gerechtigheid
1 februari 2015 Lezen: Ezechiel 17:22-23
Overdenking 8
De grootste kracht van God is dat hij totale ommekeer teweeg kan brengen in het leven van mensen. Kleine mensen geeft hij grote rollen in de wereldgeschiedenis: denk maar aan de kleine David of Jezus. Uit iets kleins, wat weinig nut lijkt te hebben, kan iets prachtigs voortkomen. Zoals ook in deze verzen: een klein takje wordt een prachtige boom. En dat niet alleen: in die prachtige boom hebben ook allerlei vogels een plek. Dat voelde voor de mensen die deze tekst als eersten hoorden als een grote wens die in vervulling gaat. Zij waren op dat moment ballingen, ver van hun huis in Israel. Ze woonden in een vreemd land, met een vreemde taal, en vreemde mensen om hen heen. Ze voelden zich er niet thuis en waren bang dat ze nooit meer terug zouden kunnen. Dit verhaal, van die boom die groeien gaat, wil hen moed geven: het komt weer een keer goed. Er komt gerechtigheid, namelijk een plek om te leven, om je veilig en thuis te voelen. Dat is een gerichtigheid die vele mensen vandaag de dag ook verlangen. Honderdduizenden zijn op de vlucht uit hun eigen land. In het boek Ezechiël verzekert God zijn volk dat hij kan zorgen dat uiteindelijk die gerechtigheid er komt. Ik wens vurig dat dat ook voor al die andere mensen vandaag de dag geldt, die verlangen naar een eigen ‘tak’, een eigen ‘nest’. Dat het nu nog niet zover is, ligt volgens mij niet aan God. Ik denk dat wij mensen met onze regels, met onze machtsspelletjes, met onze manier van doen hard helpen om deze ongerechtigheid in stand te houden. Wat kun jij eraan doen om Gods gerechtigheid te laten groeien in deze wereld? Gebed: God, geef mij de kracht om niet mijn eigen gerechtigheid, maar die van u te laten groeien in deze wereld. Vraag:
Literatuurtips: Wilt u meer lezen over dit thema? ‘Niet meer dan eerlijk’ Jaap van der Windt ISBN 9789023923879 Prijs € 13,90 ‘Ruim baan voor gerechtigheid’ Tim Keller ISBN 9789051944112 Prijs € 19,95
5
Bomen over groei / thema 3: Groeien in gerechtigheid Jaarthema:
1 februari 2015
Bomen over groei!
Thema 3: Groeien in gerechtigheid Opzet Bijbelstudie 1. welkom/ opening (8 min) 2. Inleidend (5 min) 3. Introductie (15 min) 4. context van het Bijbelgedeelte (10min) 5. lezen van het bijbelgedeelte Mattheüs 25 vers 31 t/m 46 (5 min) 6. aan de slag met Mattheüs 25 ( 45 min) 7. Een verhaal voor we naar huis gaan (5 min) 8. afronding (8 min) Bij 1: Opening Liederen: Neem mijn leven laat het Heer (gezang 473/lied 912), O liefde die verborgen zijt (lied 561 Nieuw Liedboek), Brood zal ik je geven (lied 1007 NLB), O Christus, woord der eeuwigheid (lied 826 NLB), -en vele duizenden, ontheemd (lied 997 NLB), De wijze woorden en het groot vertoon (lied 1001 NLB), Samen op de aarde (lied 993), Ik was hongerig (ev. Liedbundel 399), Jezus leeft in eeuwigheid (Opwekking 71/Elb 411), Hij kwam bij ons heel gewoon (opw 268), Vader vol van vrees en schaamte (opw 350), Ik wil jou van harte dienen (opw 378), Laat uw glorie zien (opw 557), Samen in de naam van Jezus (opw 167), Laat heel de wereld het zien (opw 276), Bij 3: Introductie Hieronder staan een aantal stellingen. Welke stelling spreekt u/jou het meest aan? Waarom? Ben je het er zelf mee eens of niet? 1. ‘Geld geven aan een goed doel is een druppel op een gloeiende plaat’ 2. ‘Eens een dief, altijd een dief’ 3. ‘De meeste voedselbankklanten zijn door eigen schuld in de problemen gekomen’ 4. ‘Goed eten weggooien is zonde’ 5. ‘Ik koop alleen kleding waarvan ik zeker weet dat het op een eerlijke manier gemaakt is’ 6. ‘Als je meer geld uitgeeft aan vakanties dan dat je weggeeft, heb je de bijbel niet goed begrepen’ Bij 8: Afronding Wat neem jij/neemt u vanuit deze avond mee naar huis?
6
Bomen over groei / thema 3: Groeien in gerechtigheid
1 februari 2015
Bij 5: Lezen van Mattheus 25 (NBG) Gelijkenis van de schapen en bokken 31 Wanneer dan de Zoon des mensen komt in zijn heerlijkheid en al de engelen met Hem, dan zal Hij plaats nemen op de troon zijner heerlijkheid. 32 En al de volken zullen voor Hem verzameld worden, en Hij zal ze van elkander scheiden, zoals de herder de schapen scheidt van de bokken, 33 en Hij zal de schapen zetten aan zijn rechterhand en de bokken aan zijn linkerhand. 34 Dan zal de Koning tot hen, die aan zijn rechterhand zijn, zeggen: Komt, gij gezegenden mijns Vaders, beerft het Koninkrijk, dat u bereid is van de grondlegging der wereld af. 35 Want Ik heb honger geleden en gij hebt Mij te eten gegeven. Ik heb dorst geleden en gij hebt Mij te drinken gegeven, Ik ben een vreemdeling geweest en gij hebt Mij gehuisvest, 36 naakt en gij hebt Mij gekleed, ziek en gij hebt Mij bezocht; Ik ben in de gevangenis geweest en gij zijt tot Mij gekomen. 37 Dan zullen de rechtvaardigen Hem antwoorden, zeggende: Here, wanneer hebben wij U hongerig gezien en hebben wij U gevoed, of dorstig en hebben wij U te drinken gegeven? 38 Wanneer hebben wij U als vreemdeling gezien en hebben U gehuisvest, of naakt, en hebben U gekleed? 39 Wanneer hebben wij U ziek of in de gevangenis gezien en zijn tot U gekomen? 40 En de Koning zal hun antwoorden en zeggen: Voorwaar, Ik zeg u, in zoverre gij dit aan een van deze mijn minste broeders hebt gedaan, hebt gij het Mij gedaan. 41 Dan zal Hij ook tot hen, die aan zijn linkerhand zijn, zeggen: Gaat weg van Mij, gij vervloekten, naar het eeuwige vuur, dat voor de duivel en zijn engelen bereid is. 42 Want Ik heb honger geleden en gij hebt Mij niet te eten gegeven, Ik heb dorst geleden en gij hebt Mij niet te drinken gegeven; 43 Ik ben een vreemdeling geweest en gij hebt Mij niet gehuisvest, naakt en gij hebt Mij niet gekleed, ziek en in de gevangenis en gij hebt Mij niet bezocht. 44 Dan zullen ook zij Hem antwoorden en zeggen: Here, wanneer hebben wij U hongerig gezien, of dorstig, of als vreemdeling, of naakt of ziek, of in de gevangenis, en hebben wij U niet gediend? 45 Dan zal Hij hun antwoorden en zeggen: Voorwaar, Ik zeg u, in zoverre gij dit aan een van deze minsten niet gedaan hebt, hebt gij het ook aan Mij niet gedaan. 46 En dezen zullen heengaan naar de eeuwige straf, maar de rechtvaardigen naar het eeuwige leven. 7
Bomen over groei / thema 3: Groeien in gerechtigheid
1 februari 2015
Bij 6: Aan de slag met Mattheüs 25 inductieve bijbelstudie bestaat uit 3 onderdelen 1. observatie > kijken wat er in de tekst staat 2. interpretatie > wat staat niet letterlijk in de tekst, maar is gezien de tekst & context wel het meest aannemelijk 3. toepassing > wat kunnen wij hiervan leren voor ons leven met God tot de komst van Jezus? 1. observatie a. Wat staat er over de zoon des mensen/de Koning?
b. Wat staat er over de schapen? c. Wat staat er over de bokken? d. Wat zijn de overeenkomsten tussen de schapen en de bokken? e. Wat zijn de verschillen tussen de schapen en de bokken? Schapen Bokken
2. interpretatie a. Wat is het verschil tussen de schapen en de bokken?
b. Wat betekenen volgens jullie de verzen 40 en 45?
3. toepassing a. Wat kunnen wij van deze gelijkenis leren voor ons leven met God tot de komst van Jezus? b. Hoe kunnen we elkaar helpen om te groeien in gerechtigheid?
8