1
e iti 015 Ed 4 - 2 20
e Th
ta
ste
ne o of
ar ye
1
2
01
S
oD
d
d
Fo o
di
vo e
tin gs
Co a
n
w
ng s rd e
aa
15
20
s
ve n@
ur
sta
11
Th O eT F FO aste O DS Q
rd
aw oo
lik
6
01
t
an
-2
15
20
e
m
Ho tb
ru i
/v oo
t
12 . S 13 . N ervic 14 . F udgin e con 15 . O oodC g cept v oo 16 . O ncol hallen ro ud 17 . S verLe ogie ge er en 18 . V limst kker 19 . B italite e scho / Foo 20 . B este S itsbo olres d2Foo . N ernh port nus taura d n o re
02 . V 03 . O oorw 04 . P ver F oord 05 . T artne oodsq 06 . F ijdlijn rs aan uad he 07 . F acts & tw oo 08 . F oods Figu rd q 09 . V oods uad res 10 . F erhog quad in het . F ortifi en v even nieu e t a w o
3
UA D
4
Naam Foodsquad Opgericht 6 mei 2014 Visie Goede voeding moet bijdragen aan een beter leven. Missie Ontwikkelen en testen van nieuwe voeding en voedinggerelateerde diensten die bijdragen aan een beter leven.
Voorwoord
zich uit de naad werkt, leunt de ander lekker achterover. Of gesteggel
Innoveren doe je samen!’ Dit zou zomaar één kreet kunnen zij van een
Om dan nog maar niet te zwijgen over alle verschillende, soms tegen-
of andere hoogleraar of innovatiegoeroe. Vaak gepaard met kreten als ‘bedrijven moeten over de grenzen van de eigen organisatie heenkijken’ of ‘organisaties moeten op zoek naar nieuwe samenwerkingsverbanden’. Het duurt dan vaak niet lang of ook de term ketenverantwoordelijkheid valt. In de agrifood sector hebben marketeers inmiddels verzonnen dat catering ‘van grond tot mond’ moet, telen ‘van boer tot bord’, melk ‘van gras tot glas’ en, jawel, varkensvlees van
wie met de eer gaat strijken, nog zo’n heikel punt bij samenwerken. strijdige, belangen van de partners die gaan samenwerken. Allemaal zaken waar je totaal geen last van hebt als je alles lekker zelf doet. Maar uiteraard heb je de ander nodig. Innoveren gaat per definitie over nieuwe combinaties en je bezighouden met iets dat niet direct bij de huidige activiteiten hoort. Je mist daar kennis, ervaring, mankracht of financiering. Om dan samen te werken, zul je het eens moe-
‘zaadje tot karbonaadje’.
ten zijn over het gemeenschappelijke belang. Binnen Foodsquad is
Klinkt natuurlijk makkelijker dan het is, want hoeveel problemen en
kansen die hiermee samenhangen.
risico’s komen er niet kijken bij iets samen doen? Je verzandt bijvoorbeeld snel in een afschuifmechanisme, waarbij de één de ander de schuld geeft. Het is niet de schuld van Coca-Cola dat kinderen te veel frisdranken drinken, dat is de verantwoordelijkheid van de ouders. Als je niet oplet ontstaat er zomaar een situatie waarbij iedereen het eens is over een probleem en de bijbehorende oplossing, maar voelt niemand zich geroepen er ook echt wat aan te doen. Wat te denken ook van free-rider gedrag. Je zit samen in een project en terwijl de één
dat de kracht van duurzame en gezonde voeding en de voordelen en
Om die kansen van duurzame en gezonde voeding te verkennen, is vanuit Hutten een jaar geleden Foodsquad gestart. Inderdaad om dat, ondanks alle uitdagingen, juist toch samen met anderen te gaan doen. Dat blijft lastig, maar we mogen vol trots terugkijken op een succesvol eerste jaar. Projecten zijn afgerond, nieuwe projecten zijn opgestart en de samenwerking tussen alle partners krijgt steeds beter vorm. Dat smaakt naar meer!
5
6
Fo od s qu ad
Open innovatienetwerk Foodsquad Foodsquad
Kernthema's en focus De kernthema’s van de projecten zijn: duurzame ketens,
Ons voedselsysteem schreeuwt om vernieuwing. Foodsquad streeft
specialistische voeding en vitaal gedrag. Per kernthema zijn enkele
naar de realisatie van een nieuw voedselsysteem, waarin voeding
focusgebieden aangewezen om meer richting te geven aan de
daadwerkelijk bijdraagt aan een beter leven. Foodsquad is ontstaan
innovatie-agenda:
door de samenwerking tussen bedrijven en instellingen waarbij innovaties, nieuwe producten en andere voedinggerelateerde
Duurzame ketens: reduceren voedselverspilling, eerlijke
diensten worden ontwikkeld en getest. Wij richten ons op vers, puur,
verwaarding.
ambachtelijk en zoveel mogelijk onbewerkt eten. Niet door actie te voeren of anderen te inspireren, maar door het ‘gewoon’ samen
Specialistische voeding: extramurale zorg, ontwikkelen recepturen
te doen. En daarmee onderscheiden wij ons van andere organisaties.
en personaliseren voeding.
Visie
Vitaal gedrag: verbeteren van de context, ontwikkelen eet- en leef-
Goede voeding moet bijdragen aan een beter leven.
stijlprogramma’s.
Missie
Focus voeding
Ontwikkelen en testen van nieuwe voeding en voeding gerelateerde
Vanuit een geloof in de kracht van vers, puur en onbewerkt voedsel
diensten die bijdragen aan een beter leven.
zullen binnen Foodsquad geen projecten gestart worden die betrekking hebben op het intensief bewerken van producten.
7
8
Pa rt n er
s
Partners aan het woord Hoe kijk je als partner van Foodsquad terug op het afgelopen jaar?
Wat is de meerwaarde voor jullie van een innovatie netwerk als Foodsquad?
Martijn van Beek - Stichting Voeding Leeft: "Er is een mooie start
Daniëlla Corijn - Agrifood Capital: "Foodsquad is van enorme meer-
gemaakt met dit unieke initiatief in de regio. Wij als Amsterdamse
waarde voor de regio als test- en ontwikkelcentrum op het gebied
stichting voelen ons vereerd onderdeel te zijn van dit veelbeloven-
van gezonde en duurzame voeding. Startende ondernemers en
de Brabantse platform. Er is al veel tot stand gekomen binnen het
MKB-ers met innovatieve vraagstukken op het gebied van voeding
platform met veel potentie. De FoodChallenge, een acht-weeks eet-
en gezondheid die producten en diensten willen testen en ontwik-
en ontdekprogramma. En de Diabetes Challenge met een speciaal
kelen kunnen we voor een praktische aanpak doorverwijzen naar
Voeding Leeft Pre-diabetes groepsprogramma is eveneens als veel-
Foodsquad."
belovend en uniek project gestart in mei 2015. Beide projecten hebben zowel regionaal als landelijk veel potentie in kwaliteit van leven, exposure en business."
'Foodsquad is een geweldig initiatief dat bijdraagt aan een beter leven van ons allen! Als regio zijn wij trots op dit test- en ontwikkelcentrum waar we ideeën samen testen en ontwikkelen en
Daniëlla Corijn - Agrifood Capital: "Naast het realiseren van projecten
waar we vooral doen. Dit leidt tot betere innovaties die sneller op
als de Verspillingsfabriek, FoodChallenge en het testen van het con-
de markt komen.' - Daniëlla Corijn
cept van Fortified Food Coatings en diverse andere innovatieprojecten is een enorme stap voorwaarts gemaakt in het neerzetten van de
Martijn van Beek - Stichting Voeding Leeft: "Via Foodsquad komen wij
ambitie, het stroomlijnen van de intenties van de partners, de infra-
als relatief jonge stichting met vooral een groot netwerk in de Rand-
structuur en organisatie van Foodsquad, alsmede de financiering van
stad in contact met grote regionale spelers die echt iets in de wereld
Foodsquad en haar projecten."
willen betekenen op het gebied van voeding en gezondheid."
Annet J.C. Roodenburg - HAS Hogeschool: "Foodsquad is voor de HAS Hogeschool een samenwerking waarin het food bedrijfsleven actief
Wat zou je richting 2016 met Foodsquad willen realiseren?
betrokken is bij het onderwijs en kennisontwikkeling. Voor de HAS sluit het innovatie netwerk goed aan bij het Centre of Expertise Food,
Martijn van Beek - Stichting Voeding Leeft: "Succesvol met elkaar de
waarin wij als HAS Hogeschool, met het food bedrijfsleven en andere
Food Challenge en de Diabetes Challenge uitrollen."
kennisinstellingen langlopende onderzoeksprogramma’s uitvoeren." Daniëlla Corijn - Agrifood Capital: Verder professionaliseren van de “Voeding maakt ziek én beter. Vele gezondheidsklachten zijn niet
organisatie Foodsquad en het actief participeren en ontwikkelen van
alleen te voorkomen maar ook te herstellen door niet minder, maar
project- ideeën en projecten vanuit alle aangesloten partners. Mini-
anders te eten, veelal smaakvoller en vaak niet eens duurder!”-
maal drie nieuwe voeding- en leefstijlprojecten op het gebied van
Martijn van Beek
voeding en gezondheid starten.
9
jn jd li Ti
VOEDINGSWAARDE
FEB 2014
FOODS
MEI 2014
SERVICE CONCEPT
JUL 2014
FOOD CHALLENGE
FEB 2014
FORTIFIED FOOD COATING
APR 2014
VAN HIC NAAR FOODSQUAD
JUN 2014
NUDGING
AUG 2014
10
Wat er allemaal is gebeurd in één jaar Foodsquad?
SEP 2014
NOV 2014
VITALITEITS BONUS
FEB 2015
BERNHOVEN @HOME
MEI 2015
SCHOOL RESTAURANT
DEC 2014
BESTE SPORT RESTAURANT
APR 2015
1 JAAR FOODSQUAD
OVERLEKKER
ONCOLOGIE
OKT 2014
11
12
f Fi act gu s re & s
13
14
O aa nd nd er ac de ht
Foodsquad onder de aandacht
15
16
FOODSQUAD EV ENT 20 15
Foodsquad Event 2015
Waarom dit event?
Wat hebben we bereikt?
Naast het opzetten van verschillende projecten, wil Foodsquad ook
Door het evenement heeft Foodsquad nieuwe inzichten gekregen
extern communiceren over haar activiteiten. Het organiseren van een
voor projecten en heeft Foodsquad zich gepresenteerd bij een grote
Foodsquad evenement is hierbij een centrale pijler. Op 19 maart 2015
groep studenten: de volgende generatie werknemers en werkgevers.
organiseerde Foodsquad dan ook een evenement in nauwe samenwerking met de HAS Hogeschool. Doel van het Foodsquad evene-
Waar zijn we nu?
ment was bekendheid creëren voor Foodsquad en haar thema’s bij de HAS studenten en het stimuleren van nieuwe ideeën, projecten
Er is een after-movie gemaakt van het evenement die gebruikt kan
en stageplaatsen.
worden voor communicatie doeleinden. Het Foodsquad event zal
Het event
jaarlijks terugkomen.
Wie werkten er mee?
De dag bestond uit een plenair gedeelte, waarbij Kris Verburgh sprak over zijn boek De Voedselzandloper en Maarten Schellekens meer uit
Het evenement werd mede georganiseerd door drie studenten van
de doeken deed over Foodsquad en haar projecten. Na het
de HAS en door Daniëlla Corijn van Agrifood Capital.
plenaire stuk werden de ruim 100 aanwezigen opgedeeld in 10 kleinere groepjes voor de workshops, die begeleid werden door studenten van Avans. De workshops waren in samenwerking met Agrifood Capital uitgedacht en Hutten zorgde ondertussen voor een walking dinner vol vitale hapjes. De dag werd samengevat door een cabaretier en gepresenteerd door Lex Uiting.
17
18
Fe br ua ri
20
14
Verhogen van voedingswaarde
Meest opvallend is het hoge gehalte vitamine E in de rijper geoogste tomaten (een factor 2,2 hoger dan in de minder rijp geoogste
Waarom dit project?
tomaten) en het hogere lycopeen gehalte in de rijpere tomaten (19%
Groenten en fruit vormen voor de mens een belangrijke bron van vi-
tomaten zijn ‘rijker’ aan stoffen zoals koper en ijzer, diverse vitamines
taminen, mineralen, en antioxidanten. De gehalten van sommige van deze stoffen zijn de afgelopen decennia gedaald in groente en fruit. Tegelijkertijd blijkt dat de voeding van de Nederlandse bevolking soms te weinig van deze stoffen bevat. Dit gegeven maakt het interessant om na te gaan hoe het zit met de voedingswaarde van groente en fruit van de telers van Vers van Hier. Bevatten hun regionaal en
hoger dan de minder rijp geoogste tomaten). De Vers van Hier en lycopeen. Ook valt op dat de cherrytomaten soms hogere gehalten bevatten dan de referenties uit de literatuur. Dit geldt voor kalium, ijzer en koper en voor vitamine C, B6, β-caroteen en retinol. In komkommers valt op dat de eerder geoogste vruchten een hoger gehalte aan voedingsvezel bevatten. Ten aanzien van micronutriënten, vitaminen en inhoudsstoffen zijn in komkommers geen
duurzaam geteelde verse producten een hoge voedingswaarde?
opvallende verschillen gevonden. Bij champignons valt het hoge
Het project
B1, B2 en B9 zijn hoog ten opzichte van literatuurreferenties.
Om dit te bepalen heeft adviesbureau CLM de literatuur onderzocht welke stoffen in opvallende gehalten voorkomen in de producten van de Vers van Hier telers. Adviesbureau CLM heeft zich gericht op tomaat, komkommer, champignon en appel. Deze opvallende stoffen zijn geanalyseerd in cherrytomaten, komkommers en champignons en appels. Bij de tomaten en komkommers is de mate van versheid meegenomen in de bemonstering en analyse. In cherrytomaten zijn rijp geoogste vruchten (die langer aan de plant hangen en via de korte lijn van Vers van Hier aan Hutten worden afgezet) vergeleken met minder rijpe vruchten die via de gangbare lijn worden afgezet.
Wat hebben we bereikt? De analyses leveren interessante resultaten op. Zo valt het op dat de rijper geoogste tomaten hogere gehaltes hebben ten aanzien van sommige nutriënten (kalium, koper en ijzer) en vitaminen en inhoudsstoffen (vitamine B6, C , E en β-caroteen).
gehalte aan selenium en vitamine B6 op. Ook andere vitamines, zoals
Waar zijn we nu? Centraal staat het versterken van de duurzaamheid van de bedrijven en tegelijkertijd het analyseren en stimuleren van de voedingswaarde van de producten. De duurzaamheid van de groente en fruitteelt van de betrokken telers is versterkt door aan de hand van het bovenwettelijke duurzaamheidscertificaat van Milieukeur de duurzaamheid op een scala aan thema’s te toetsen. Na toetsing en aanpassing zijn de vier betrokken telers officieel Milieukeur gecertificeerd in april 2013. Groenten en fruit vormen voor de mens een belangrijke bron van vitaminen, mineralen, en antioxidanten.
Wie werkten er mee? Groente- en fruittelers van Vers van Hier Adviesbureau CLM Hutten
19
20
Fe br ua ri
20
14
Fortified Food Coatings Waarom dit project? Thuiszorgmaaltijden zijn voor "verbetering vatbaar". Er zitten bijvoorbeeld te veel koolhydraten in en te weinig vlees en groenten, terwijl dat juist is wat de mensen nodig hebben. De maaltijden die ouderen
Wat hebben we bereikt?
nu eten, volstaan wellicht nog bij de huidige generatie, maar de mensen die binnenkort met pensioen gaan zullen deze niet accept-
In twee weken is het niet mogelijk om te meten of men zich vitaler of
eren. Het toevoegen van extra vitaminen en mineralen gaat vaak ten
beter voelde na het consumeren van de maaltijden. Het belangrijkste
koste van smaak en/of consistentie. Fortified Food Coatings, Rous-
wat uit deze pilot is gebleken is dat de gelatinelaag geen nadelig
selot en DSM presenteren op de beurs Hi Europe in Amsterdam een
effect heeft op de maaltijd. En de voedingswaarden, die zitten erin.
speciale coating met extra voedingsstoffen die op verse maaltijden
De gelatinelaag is zowel samen te stellen voor senioren maar ook
gesproeid kan worden, speciaal voor ouderen en sporters. Dit smaak-
voor bijvoorbeeld sporters.
loze laagje ligt op de maaltijd maar wordt vloeibaar als de maaltijd wordt verwarmd, waardoor het in de maaltijd of de saus terechtkomt
Waar zijn we nu?
en dus verder onzichtbaar blijft.
Het project
Na de pilot heeft oprichter Diederik Bruins het project verder uitgebouwd en is aan de hand van het prototype de huidige coating machine ontwikkeld. Diederik verwacht over vijf jaar in staat te zijn
Met het prototype coatingmachine van Marel is het project begin
om met foodrobots gepersonaliseerde voeding te brengen waaraan
2014 van start gegaan. In de pilot zijn twee groepen cliënten geïn-
de voor die persoon juiste nutriënten zijn toegevoegd. Dit kan
cludeerd. Hiervan kreeg één groep de maaltijden met de coating en
bijvoorbeeld nuttig zijn voor kinderen die bepaalde dingen moeilijk
de andere groep kreeg maaltijden zonder de coating. De cliënten
eten, of voor mensen die om gezondheidsredenen iets extra’s nodig
werden twee weken lang van de maaltijden voorzien.
hebben.
Wie werkten er mee? Fortified Food Coatings Zuidzorg Hutten
21
22
ap ril 14
20
FooDS Waarom dit project?
Waar zijn we nu?
De groep zelfstandig wonende ouderen (65+) in Nederland groeit
Na aanleiding van dit succes zijn een aantal partners vanuit de pilot
de komende jaren drastisch. Veel ouderen krijgen vaak niet de juiste
begonnen met het opzetten van een FooDS bedrijf. Hierin worden
voeding. Dit komt omdat ze minder mobiel zijn of omdat de
diverse diensten gebundeld te denken aan bijvoorbeeld: maaltijden,
voorzieningen in de dorpskernen verdwijnen. Veel ouderen zijn
medicijnen, wasgoed, boodschappen en personenvervoer.
aangewezen op mantelzorg, echter hebben de mantelzorgers niet altijd voldoende tijd om de juiste zorg te kunnen bieden. De ouderen
Wie werken er mee?
en de mantelzorgers moeten worden gefaciliteerd en ontlast.
Het project
Rendiz Janssen Munckhof
FooDS is begin 2014 gestart met een pilot van drie maanden begin.
Universiteit Maastricht
FooDS staat voor het bundelen van diverse diensten met als doel de
Proteion
logistieke kosten te drukken. In de pilot is begonnen met het leveren
LIOF
van maaltijden. Recepturen zijn speciaal ontwikkeld op basis van de
Hutten
behoeften en klachten van de ouderen in samenwerking met Universiteit Maastricht. Denk bijvoorbeeld aan Sarcopeni. Daarnaast is er gefocust op de beleving van de ouderen; aandacht voor materialen, opmaak van de borden en gebruiksgemak.
Wat hebben we bereikt? De eerste zichtbare resultaten waren gewichtstoename en dat men zich vitaler voelde dan voorheen. Aan het einde van het jaar komt Universiteit Maastricht met de officiële resultaten verwerkt in het wetenschappelijk artikel.
23
24
ju ni 20
14
Service concept voor ouderen
Waarom dit project?
Waar zijn we nu?
De groep ouderen in Nederland groeit de komende jaren drastisch.
De aanpak wordt momenteel in een kleine setting gepilot alvorens
Veel ouderen krijgen vaak niet de juiste voeding binnen of zijn zelfs
het project wordt opgeschaald.
ondervoed. Dit geldt voor zowel de thuissituatie als de situatie in het ziekenhuis.
Wie werken er mee?
Het project
Bernhoven Ziekenhuis Jeroen Bosch Ziekenhuis
Om deze ondervoeding tegen te gaan zijn er twee verschillende
Eet met je Hart
pilots opgezet: Bernhoven@Home en JBZ@Home. In deze pilots
Ricoh
krijgen patiënten van Bernhoven en JBZ respectievelijk drie of vier
Avans
weken lang, iedere middag een versbereide, eiwit verrijkte maaltijd
Weener XL
aangeboden.
Hutten
Wat hebben we bereikt? In samenwerking met studenten van Avans en Eet met je Hart is ook de sociale component meegenomen in het onderzoek. Een groep deelnemers van Eet met je Hart heeft, gedurende de maand april, twee dagen per week een maaltijd genuttigd in het bedrijfsrestaurant van Ricoh en drie dagen per week een maaltijd thuis ontvangen. Hierdoor zijn er, naast gezondheidsvoordelen, ook successen geboekt op sociaal gebied.
25
26
Nudging Wat hebben we bereikt? Er zijn significante verschillen in de afname van gezonde producten tussen de nul situatie en de situatie na de interventie. Er werd dus gezonder gekozen zonder dat de medewerkers er zelf bewust van
Waarom dit project?
waren: - 30% meer water - 10% minder frisdrank
Het doel van het inzetten van Nudges (Nudge is Engels voor een
- 16% meer verse sappen
‘duwtje’ in de rug) bij Eneco is direct het stimuleren van gezonde
- 18% meer verse broodjes
keuzes en indirect daarmee het verhogen van de vitaliteit van de
- 7% meer verse salades
medewerkers, iets wat bij Foodsquad hoog in het vaandel staat.
- 10 % minder friet
Het project
Waar zijn we nu?
Om deze maatregelen door te voeren is specialistische kennis nodig
De lessen die uit de eerste nudging pilot zijn getrokken worden nu
over psychologische keuzepatronen van consumenten. Om deze
doorgevoerd in de bedrijfsvoering van Hutten. Bij Eneco wordt nog
reden werkt Foodsquad ook samen met Wageningen University and
altijd gewerkt met geursensoren en aangepaste presentatie hoogtes
Research Centre (WUR), waar informatie ingewonnen is over het
voor bijvoorbeeld water.
begrip Nudging. Na een nulmeting werden aanpassingen zoals geur, licht, presentatiemateriaal en presentatiehoogte doorgevoerd. Na
Wie werken er mee?
een periode van drie weken werden de verkoopgegevens tijdens de Universiteit Wageningen Eneco
li
20
14
Hutten
ju
nulmeting en de periode na de interventie met elkaar vergeleken.
27
14 20 us st gu au
Aziatische zalm met quinoa Ingrediënten voor één persoon 1 zalmmoot 1 el kokosolie 75 g quinoa 50 g taugé 1/2 wortel 1/5 paksoi 2 stengels lente-ui 1 snufje peper en zout 100ml dressing 1/2 teentje geperste knofl ook 2 el rijstazijn 6 el sojasaus 1/2 tl gembersiroop
28
Bereidingswijze • Verwarm de oven voor op 160 graden °C • Was de paksoi en snij deze in stukken van ±1 cm • Was de lente-ui en snij deze in ringetjes • Snij de wortel in dunne reepjes (julienne) • Bereid de quinoa volgens de verpakking • Laat de zalm op een ovenplaat ongeveer 15 minuten garen • Wok de groenten met kokosolie • Maak ondertussen de dressing van sojasaus, gembersiroop, geperste knoflook en rijstazijn • Meng de dressing en de groenten door de quinoa • Breng het geheel op smaak met peper en zout
FoodChallenge Waarom dit project? Er is veel en vaak tegenstrijdige informatie: wel vet of niet, koolhydraat arm of rijk. Vegetarisch, of juist wel vlees? Wat is nou het verhaal over brood en suiker? Voeding heeft invloed op je vitaliteit en productiviteit en daarom heeft Foodsquad afgelopen jaar de FoodChallenge ontwikkeld. Een nieuw eet en ontdekprogramma dat medewerkers van een bedrijf begeleidt, uitdaagt en faciliteert om
Wat hebben we bereikt?
hun eetgedrag op een duurzame manier te verbeteren.
Het project Bij Rabobank Uden Veghel hebben we een pilot gedraaid en hebben
De deelnemers ervaren minder energiedips, voelen zich beter en het assortiment is blijvend aangepast.
Waar zijn we nu?
we laten zien wat vitale voeding voor hun medewerkers kon doen. Met workshops, persoonlijke begeleiding, ontbijtpakketten en ready-
De FoodChallenge is nu getest en klaar om uitgerold te worden bij
to cook maaltijden zijn de medewerkers van Rabobank zowel geïn-
nieuwe bedrijven.
formeerd als gefaciliteerd op het gebied van vitale voeding.
Wie werken er mee? Stichting Voeding Leeft ADDAM Rabobank Uden-Veghel Hutten
29
30
se pt em be
r2
01
4
Oncologie Waarom dit project?
Wat hebben we bereikt?
Er valt nog wel wat te verbeteren aan ondersteuning rond voeding
De receptenpagina wordt zo’n 30 keer per dag bekeken en is een
voor patiënten met een oncologische aandoening. Veel patiënten die
duidelijke vertaalslag van de informatie die op de website staat, naar
last hebben van smaakverandering weten niet hoe ze hiermee om
de keuken van de patiënten.
moeten gaan en missen een inspiratiebron.
Het project
Waar zijn we nu? Momenteel worden voorbereidingen getroffen om de digitale Food
Aan de website www.voedingenkankerinfo.nl heeft Foodsquad een
Buddy te ontwikkelen: een digitale dienst waarbij een oncologisch
extra functionaliteit toegevoegd: een receptenpagina met instruc-
diëtist en patiënt digitaal contact met elkaar kunnen maken. Door
tievideo’s. Deze recepturen zijn ontwikkeld na een analyse van de
deze
zintuigveranderingen bij behandelingen met chemotherapie. Eind
dienst te digitaliseren, kan informatie makkelijker worden
maart 2015 zijn de eerste recepten geüpload en er komt iedere week
uitgewisseld.
een nieuw recept bij.
Wie werken er mee? Voeding en kanker info Sligro Hutten
31
32
ok to b er
20 1
4
OverLekker Waarom dit project?
Wat hebben we bereikt?
Producenten, tussenhandel, horeca en supermarkten verspillen zo'n
Na de introductie heeft OverLekker de nodige media-aandacht
2,5 miljard aan voedsel. Dit kost niet alleen geld, maar ook energie. En
gekregen. Social media, diverse kranten, blogs, NOS radio 1 en het
het levert extra uitstoot van het broeikasgas CO2 op bij transport en
NOS journaal op televisie. Dit heeft er voor gezorgd dat OverLekker
afvalverwerking. Daarom wil de overheid de voedselverspilling eind
in een sneltreinvaart bekendheid kreeg. En dat is terug te zien in de
2015 met 20% verminderd hebben. Hierbij spelen consumenten en
oplopende verkoopaantallen.
het bedrijfsleven een grote rol. Bedrijven en consumenten in de hele voedselketen moeten gaan samenwerken. De consumenten moeten
Waar zijn we nu?
bewuster omgaan met voedsel en bedrijven kunnen bijvoorbeeld initiatieven in het leven roepen waarin het verspilde voedsel een
De pilot is op 7 mei 2015 van start gegaan en OverLekker vliegt de
tweede leven krijgt. Dan gaan we samen het verschil maken.
winkels uit. De reacties van de consumenten zijn lovend. Enerzijds
Het project
door het goede verhaal en anderzijds door de pure eerlijke smaak. Na de pilotperiode wil Hutten gaan opschalen naar in ieder geval 270 supermarkten. De productie zal dan ook niet langer in de huidige
Het project is gestart met een pilot van 15 weken waarin tomaten-
keuken plaatsvinden maar zal gebeuren vanuit de ‘verspillingsfabriek’
soep en tomatensaus wordt geproduceerd. De tomaten en uien die
die eind 2015 gerealiseerd moet zijn.
over zijn komen wekelijks uit 12 PLUS supermarkten aangevuld met producten van tomatenteler Redstar. Bij Hutten worden de tomaten
Wie werken er mee?
en uien verwerkt tot verse tomatensoep en tomatensaus. De producten worden vervolgens verkocht in dezelfde 12 PLUS
PLUS Retail
supermarkten onder de nieuwe merknaam van Hutten Overlekker.
Wageningen Universiteit
Voor deze pilot heeft Hutten een aparte productieruimte ingericht
Redstar
waar de koks alleen de producten voor het merk ‘Overlekker’
Hutten
bereiden. De soep en de saus bestaan voor minimaal tweederde uit tomaten.
33
34
no ve mb er
20
14
Het Slimste schoolrestaurant Waarom dit project? Ondanks vele initiatieven zijn nog altijd niet alle schoolkantines helemaal gezond. Daarnaast wordt er vooral gekeken naar het aanbod van gezonde producten en niet zozeer naar de afname ervan. Daarom is dit project gericht op het ontwikkelen van een voorbeeldmodel voor een gezonder en slimmer schoolrestaurant, juist door te kijken hoe we de vraag van de studenten kunnen beïnvloeden.
Zo komt een goed en gezond schoolrestaurant daadwerkelijk op de agenda. Daarbij komen de ideeën van de studenten zelf, zodat ze ook beter aanslaan bij de uiteindelijke doelgroep.
Waar zijn we nu? Het vooronderzoek is gedaan en momenteel worden er verschillende
Het project
onderdelen van een gezond schoolrestaurant ontwikkelt door de
Door de co-creatie met studenten, het gebruik van nieuwe technolo-
concept is in ontwikkeling en ook de randvoorwaarden voor het
gieën zoals een applicatie en 3D bril en het aanpassen van de restaurant-omgeving worden de studenten getriggerd om gezondere keuzes te maken. Een schoolrestaurant voor en door studenten.
Wat hebben we bereikt? Door gebruik te maken van studenten van verschillende disciplines en onderwijsinstellingen is er een mooie synergie ontstaan waaruit veel bruikbare ideeën komen. Deze synergie heeft bottom-up gezorgd voor aandacht en interesse van het schoolbestuur naar dit project.
studenten. De app wordt gefinetuned tijdens een hackathon, het assortiment worden opgesteld. De ideale inrichting en looproute worden test met de Oculus Rift, een 3D bril, die de doelgroep de kans geeft om daadwerkelijk in het toekomstige schoolrestaurant rond te wandelen en hun mening te geven.
Wie werken er mee? Studio DOON Sint Lucas Sligro Hutten
35
36
de ce mb er
20
14
Vitaliteitsbonus
Persoonlijke zelfmonitoring heeft de afgelopen jaren een opkomst
onbewerkt’, ‘minder suikers en snelle koolhydraten’, ‘goede vetten’ en
meegemaakt en wearables en apps om de eigen gezondheid te
‘groenten en fruit’. Dit puntensysteem wordt vervolgens in iemands
monitoren zijn hot. De ‘quantified self’ is goed op de hoogte van
persoonlijk account in beeld gebracht en gekoppeld met voeding-
alle data over zijn/haar gezondheid en weet hierop te sturen. Voor-
sadviezen. Dit systeem is gedurende zes weken getest bij het bedrijf
beelden zijn de wearables van Jawbone, Fitbit en de Nike Fuelband;
ES Elektro in Raamdsonkveer. De reacties waren erg positief.
gezondheidsapps zitten inmiddels standaard in ieders iPhone. Jammer genoeg vormt voeding nog vaak een grote uitdaging, om-
Partners Sligro en Hutten zullen de komende periode inventariseren
dat het dieet lastig geregistreerd wordt. Handmatig invoeren via
in hoeverre data die verzameld wordt in loyaliteitssystemen te kop-
selecteren, scannen of fotograferen vormen een (te) groot struikel-
pelen is aan individuele coaching en begeleiding van mensen op het
blok voor veel consumenten.
gebied van voeding.
De vanuit Foodsquad ontwikkelde programma’s op het gebied van vitaliteit waren vaak op groepsniveau georganiseerd; hele groepen of bedrijven werden gezamenlijk begeleid en geadviseerd. Om nog persoonlijker adviezen en begeleiding rond voeding en leefstijl te kunnen geven is een project gestart dat voedingsdata automatisch invoert in digitale zelfmonitoring. Hutten en de uit Stichting Voeding Leeft ontstane start-up Addam ontwikkelden een systeem, waarbij kassagegevens geexporteerd worden naar een server, alwaar een puntensysteem gekoppeld wordt aan de individuele afnames. Aan ieder product zit namelijk een goed onderbouw puntensysteem dat uitgaat van de kernwaarden ‘vers en
37
38
fe br ua ri
20
15
Het Beste Sportrestaurant Waarom dit project? In de afgelopen dertig jaar is het aandeel mensen met overgewicht in Nederland toegenomen, zowel bij volwassenen als bij twee- tot twintig jarigen. Gemiddeld genomen is het percentage overgewicht onder volwassenen met ruim 50% gestegen en onder jongeren is een stijging van 40% te zien. Hoe kun je nog beweren dat je gezond bezig bent als je na het sporten de sportkantine in duikt? En hoe kun je
4.
Altijd vers fruit aanwezig;
5.
Altijd de laatste kennis van gezonde voeding;
6.
Ongezonde producten worden verhoogd met snack-tax;
7.
Gezondere keuzes worden beloond.
De 8 regels voor het assortiment: 1.
Vers, puur en onbewerkt;
onderzoeksresultaten horen?
2.
Geen kunstmatige additieven;
3.
Lokaal en seizoensgebonden;
Het project
4.
Niet gefrituurd;
5.
Herbruikbare verpakking;
Het concept van het Beste Sportrestaurant van Nederland sluit naad-
6.
Met een duurzaamheidskeurmerk;
7.
Geen transvetten;
8.
Niet te veel suiker.
als sportclub nog hard maken dat jouw leden niet bij bovenstaande
loos aan bij de missie van Hutten om bij te dragen aan een beter, gezonder, comfortabeler, eenvoudiger, leuker en vooral duurzamer leven. De sportkantine van nu voldoet maar aan één van deze waarden; eenvoudiger. Een snelle vette hap typeert de huidige sportkantine. Een gemiste kans, want wekelijks komen er miljoenen mensen sporten bij ruim 25.000 sportkantines in Nederland. Sporten is naast ontspanning en plezier ook onderdeel van een gezonde leefstijl. Maar alleen sporten is niet voldoende, ook een gezond voedingspatroon is heel belangrijk.
Wat hebben we bereikt? De 7 beloftes van het Beste sportrestaurant van Nederland: 1.
Altijd een duurzaam en gezond alternatief voorhanden;
2.
Iedere sporter een e-learning en foodcoach;
3.
Altijd gratis water;
Waar zijn we nu? De bouw van het nieuwe complex heeft de nodige vertraging opgelopen. Volgens de planning is in februari 2016 de tribune gerealiseerd en word in tussentijd begonnen met de verbouwing van het clubhuis en daarmee de bouw van het Beste Sportrestaurant van Nederland.
Wie werken er mee? Hockeyclub Den Bosch Sligro Stichting Voeding Leeft Hutten
39
40
ap ril
15
20
Bernhoven @ Home Waarom dit project?
Grote knoppen, overzichtelijke menu’s en duidelijke taal dus.
Zorg verschuift steeds meer van zorginstellingen naar een thuis-
leven, mantelzorgers kunnen beter op de hoogte gehouden worden
situatie, van intra- naar extramuraal. Daarnaast ondervinden (thuis) zorg organisaties een druk naar efficiëntie en kostenbesparing, waardoor minder zorg geleverd kan worden. Gecombineerd met een toenemende vergrijzing is de verwachting dat een groep ouderen en/of hulpbehoevende behoefte heeft in de thuissituatie beter gefaciliteerd te worden. Het sec aanleveren van maaltijden aan huis blijkt voor veel maaltijdleveranciers een te grote uitdaging, gezien de hoge logistieke kosten die gepaard gaan met het aan huis leveren. Veel ouderen en/of hulpbehoevenden die gebruik maken van aan huis geleverde maaltijden klagen daarom over de prijs-kwaliteitverhouding. Het idee om meerdere facilitaire diensten aan huis te
De cliënt heeft meer zelfstandigheid en en controle over zijn/haar van de status van de cliënt en zorgprofessionals gebruiken het systeem om contact te houden met de cliënt.
Wat hebben we bereikt? In de periode feb-mrt 2015 is het idee getoetst op haalbaarheid en in mei zijn eerste ontwerpen gemaakt tijdens een IT-battle.
Waar zijn we nu? De projectgroep zal bestaan uit mensen van Brabantzorg en van
leveren is beschreven in een visiestuk ‘ Bernhoven@Home’.
Hutten. Zij ontwikkelen en bouwen het systeem en zullen de pilot
Het project
Brabantzorg en uitgevoerd worden door Hutten. De pilot vindt plaats
Meerdere facilitaire diensten worden gekoppeld en aangeboden in
logistieke invulling en van Hoeckel (Sligro) voor de distributie.
de thuissituatie. Niet alleen de maaltijd wordt geleverd, maar er kan ook een bloemetje besteld worden voor op tafel, de vuile was kan mee opgehaald worden, etc. Daarnaast biedt het bestelsysteem wat ‘sociale functies’. Zo is een alarmknop geïntegreerd die in geval van nood gebruikt kan worden, worden mantelzorgers op de hoogte gehouden, kan een agenda bijgehouden worden met alle verjaardagen en evenementen, reacties kunnen worden gegeven, etc. Het idee is dat ouderen een abonnement nemen op de dienst en zelf bepalen in
draaien. De pilot zal aangeboden worden bij de (ex)cliënten van in de regio Uden. In de opschaling zal IBN betrokken worden voor de
Wie werken er mee? Bernhoven Brabantzorg IBN Sligro Hutten
hoeverre zij gebruik maken van de verschillende aangeboden diensten. Omdat veel ouderen geen ervaring hebben met computers of tablets, zal het systeem enorm simplistisch opgezet worden.
41
42
15
20 01
-2
6
Vooruitblik 2015 - 2016
Terugkijken, evalueren en successen vieren met elkaar is belangrijk en
Daarnaast zullen logistieke en communicatiesystemen voor ouderen
zorgt voor energie in ieder project. Laten we echter vooral ook verder
en chronisch zieken verder ontwikkeld worden en zal persoonlijke
vooruit kijken. We zijn natuurlijk pas net begonnen!
voedingscoaching steeds meer gedigitaliseerd worden.
Allereerst zullen we met de partners van Foodsquad wat vaker bij
Ook als innovatietuin zal Foodsquad een flinke ontwikkeling gaan
elkaar gaan komen. Niet alleen om de gehele voortgang te evalu-
doormaken het komende jaar. Zo zal gezocht worden naar een ex-
eren, maar juist ook om regelmatig met elkaar lopende projecten af
terne locatie, waardoor partners nog gemakkelijker kunnen aanslu-
te stemmen en te kijken of we nieuwe projecten kunnen starten. Het
iten en kennis en inspiratie nog meer op één locatie gebundeld
komend jaar zullen we experimenteren met een digitaal systeem om
kan worden. Wellicht kan dit gekoppeld worden met de te starten
kennis en informatie nog makkelijker uit te wisselen tussen partners.
‘verspillingsfabriek’. Met de partners zullen ook afspraken gemaakt
In afstemming met alle partners kan gekozen gaan worden voor een
worden over hoe externe ondernemers geholpen kunnen worden in
vaste kerngroep en een groep aan perifere partners.
hun zoektocht naar duurzame en gezonde voeding.
Daarnaast hebben we met een deel van de partners van Foodsquad
Innovatie is niet exact te plannen of te sturen en dat willen we vanuit
een OP-Zuid subsidieaanvraag gedaan, waarvan we goede hoop
Foodsquad daarom zeker ook niet doen. Ik hoop erop dat de samen-
hebben dat deze gehonoreerd zal worden. Hierin staan enkele in-
werking zo hecht wordt, dat komende jaren nog meer baanbrekende
houdelijke programma’s beschreven. Zo zal nog sterker ingezet
projecten ontstaan en we met elkaar grote stappen gaan zetten naar
worden op leefstijlprogramma’s voor chronisch zieken. Steeds vaker
een duurzamer en gezonder voedselsysteem.
wordt duidelijk dat met name welvaartsziekten als kanker, diabetes type II en hart- en vaatziekten vragen om een integrale leefstijlinterventie. Te vaak krijgen patiënten nu het advies van behandelaars verantwoordelijker te gaan leven, wordt van hen verwacht dat zelf maar invulling te geven en vindt er geen verschil in leefstijl plaats.
43
