The Old And The Beautiful Ouderen en cultuurparticipatie in Kortrijk 100 aanbevelingen (korte versie)
1
2
Opzet actieplan • (West-)Vlaanderen - onderzoeken doornemen - algemeen beeld participatie en determinanten • Kortrijk - sleutelfiguren bevragen - noden en wensen Kortrijkse ouderen • Aanbevelingen
3
Inhoud • • • • • • •
Begrippen Onderzoek Ouderenbeleid in Kortrijk Het Kortrijks cultuurleven Sleutelfiguren Uitdagingen Aanbevelingen
4
Inhoud • Bevindingen Vlaanderen en Kortrijk worden gemixt wegens gelijkaardig • In cursief - typisch Kortrijk - citaten
5
Inhoud • • • • • • •
Begrippen Onderzoek Ouderenbeleid in Kortrijk Het Kortrijks cultuurleven Sleutelfiguren Uitdagingen Aanbevelingen
6
Begrippen • Ouderen • Cultuurparticipatie • Beleidsparticipatie
Maatschappelijke participatie
7
Ouderen Overheid en media delen 55-plussers vaak op in twee hokjes: aan de ene kant de jongere, actieve senior met een druk sociaal leven, aan de andere kant de eenzame oudere, die nood heeft aan zorg. De realiteit is veel complexer. Als men de integratie van ouderen in de maatschappij wil bevorderen, dan moet men af van dit dubbele cliché. Leen Heylen, Universiteit Antwerpen in Visie, 24 juni 2011
8
Ouderen
De feiten • 60+ maar de oudere bestaat niet ! leeftijdsdivers - 60 – 69 - 70 – 79 - 80+ maatschappelijk divers en ongelijk
dubbele vergrijzing = verzilvering
•
Leeftijdseffect = effect van ouder worden Cohorte-effect = effect van behoren tot verschillende generaties opgegroeid in een andere sociale, economische, historische en culturele context
•
De 50+ van nu is de 60+ van straks
9
Ouderen Leeftijd
(Walter Leirman)
Beleving
Interesses
55-64
De presenior of gezonde genieter De meester die wil blijven meedoen
Consumptie & economie Media & technologie Vrijetijdsbesteding, sport, reizen
65-74
De jongsenior of gezonde zijlijner De vrijgevochtene, die uitgestelde projecten wil realiseren of zijn cultuur verrijken
Cultuur & (levens)kunst Gezin & familie Vrijetijdsbesteding, sport, reizen Maatschappelijke participatie
75-84
De bedaagde senior De zich terugtrekkende generatie, die kwalitatief wil overleven
Gezondheid & gezondheidszorg Huisvesting Zingeving & levensperspectief
De hoogbejaarde of kluizenaar, die de eindbalans wil opmaken
Gezondheid & gezondheidszorg Levenseinde
85+
10
Cultuurparticipatie • Vormen
- receptief - actief
• Doelen
- persoonlijke ontwikkeling aansluiting bij eigen persoon en smaak onderwijs en ontwikkeling culturele competenties keuzemogelijkheid en –vrijheid - sociaal kapitaal verbondenheid, gemeenschap bijdrage aan de samenleving
11
Via cultuurparticipatie naar maatschappelijke participatie • Van uitstoot uit arbeidsmarkt (tot medio ’90) - nood aan zorg - uitsluiting van deelname aan politieke en maatschappelijke structuren • Naar actief ouder worden (21ste eeuw) deelhebben aan niet-arbeidsgerichte activiteiten waarmee de oudere de eigen levenskwaliteit behoudt, zelfs verbetert en een bijdrage levert aan de constructie van de samenleving via
- sociale netwerken: familie, vrienden, buren - informele hulp en vrijwilligerswerk - participatie aan het verenigingsleven - cultuurparticipatie - beleidsparticipatie: advies en politiek
12
Inhoud • • • • • • •
Begrippen Onderzoek Ouderenbeleid in Kortrijk Het Kortrijks cultuurleven Sleutelfiguren Uitdagingen Aanbevelingen
13
Onderzoek Als ze aan cultuur doen, trekken 60-plussers naar een cinema of theater in de buurt. Maar ze lusten wel alles. Het cliché dat alleen Helmut Lotti bij deze groep goed scoort, klopt niet. De Standaard, 23 februari 2010
14
Situering • 2003-2004 Re-creatief Vlaanderen, algemene survey cultuurparticipatie • 2004-2008 Vlaanderen, ouderenbehoeftenonderzoek Vlaanderen • 2009-2010 Vlaanderen, cultuurparticipatie 60+ ‘Klaar? Actie!’ • 2011 West-Vlaanderen, maatschappelijke participatie 60+ ‘Doe mee!’ • 2009 Participatie in Vlaanderen, 2de algemene survey cultuur- en sportparticipatie • 2011 – 2013 Activiteitenplan ouderen Kortrijk
15
Receptieve en actieve cultuurparticipatie
50% participeert nooit % ouderen Niet-participanten
49,4
Passanten
18,6
Frequente participanten
32
Totaal
100
16
Wie neemt deel aan cultuur? • 60 tot 75-jarigen - piek net ervoor = 50 tot 60 jaar - eerste terugval aan 60 jaar – tweede aan 75 jaar • minimum lagere humaniora; hogere opleiding = hogere participatie • met een partner of gescheiden • eerder gemakkelijk rondkomend met inkomen • in goede gezondheid • deelnemer socio-cultureel leven (vereniging – amateur – vrijwilliger – adviesraad) blijvend effect • ervaring met cultuur thuis en op school • Kortrijkse ouderen nemen meer deel aan cultuur dan W.V. ouderen
}
maar minder aan ouderenverenigingen
=> prognose: meer cultuurparticipatie door ouderen
17
Waaraan nemen ouderen deel? • Brede waaier: ook de oudere is omnivoor • Top 10: - luisteren naar radio of muziek (klassiek en Vlaams) - wandelen en fietsen - boeken lezen - uit eten gaan en café - uitstappen en reizen
- computer, internet gebruiken - kunst en erfgoed - theater (hedendaags en populair) - comedy - opleiding, cursus
• Hoge cultuur: frequente deelname • Lage cultuur: passanten
18
Waarom participeren ouderen niet? • • • • • •
geen interesse te duur ‘s avonds afstand geen (eigen) vervoer
68% 24,3 %
geen tijd, zorg voor anderen
15,5 %
21,9 % 20,6 % 17,1 %
19
Drempels en determinanten bij de oudere • Individueel
- onveiligheid - leeftijd - gezondheid - zorgafhankelijkheid - burgerlijke staat – eenzaamheid - ouderdomsbeeld (vooral bij vrouwen) + inkomen + opleiding + aangepaste woning – serviceflat
Sport: laagst opgeleiden participeren meer
20
Drempels en determinanten bij de oudere • Sociaal + + + +
sociaal netwerk / kleinkinderen! buurtbetrokkenheid
lidmaatschap (ouderen)vereniging vrijwilligerswerk (22% actief /16% potentieel/ 75% actieven participeert aan cultuur) + tevredenheid dienstverlening gemeente, ocmw, politie, bib
21
Drempels en determinanten in de omgeving • Afstand
cultuur en ontspanning in de buurt: cinema, theater, bib, café, zwembad, sporthal
• Mobiliteit diverse vervoersmiddelen – trein • Tijdstip graag overdag • Info stadskrant – media (tenzij TV) – internet - mond aan
mond reclame
• Sfeer proces van informalisering
22
Beleidsparticipatie • Cultuurraad Wie - vooral ouderen - iconen uit het verenigingsleven Wat - vertegenwoordiging van de eigen vereniging - organisatie van culturele activiteiten - weinig advies Appreciatie - aangename sfeer, goede werking - maar lage motivatie wegens weinig invloed - nood aan onafhankelijke ouderen met inhoudelijke deskundigheid
23
Beleidsparticipatie • Politiek
- politieke interesse tenzij bij lage inkomens - zwakke invloed op gemeentelijk beleid, sociale
huisvesting, thuiszorg, wijkinrichting, OCMW, ouderenverenigingen
24
Voorlopige conclusies • Ouderen hebben dezelfde cultuurbehoeften als jongere generaties - cultuur breed invullen: kunst, erfgoed, spel en beweging, koken en tuinieren, talen, reizen,… - deelname aan regulier en gevarieerd aanbod - weg met de verkleutering, graag vernieuwing en ontdekking - geen binding want er zijn ook reizen, babysit kleinkinderen, cursussen volgen,… • Cultuurparticipatie is ook / vooral een sociaal en lekker gebeuren - koffie en taart voor de enen, lunch en causerie voor de anderen
25
Voorlopige conclusies • Ouderen hebben wel specifieke behoeften: kijken door een ouderenbril - Tijdstip - Afstand - Informatie, educatie en toeleiding - Maatschappelijke aandacht en bijdrage • En nood aan specifieke oplossingen voor specifieke groepen - Diverse aanpak - Samenwerking
26
Inhoud • • • • • • •
Begrippen Onderzoek Ouderenbeleid in Kortrijk Het Kortrijks cultuurleven Sleutelfiguren Uitdagingen Aanbevelingen
27
Ouderenbeleid in Kortrijk 2011-2013 • Missie Stad en OCMW willen samen met alle partners alle ouderen in de stad ondersteunen om in de beste omstandigheden ouder te kunnen worden en welzijn te beleven tot op hoge leeftijd.
Actieve bijdrage aan de samenleving ontbreekt in de missie.
• Strategische doelen - individueel welbevinden - zorg op maat - woonkwaliteit - activiteit en participatie - inspraak en beleidsbetrokkenheid
=> Nood aan transversaal beleid (nieuw organogram)
28
Inhoud • • • • • • •
Begrippen Onderzoek Ouderenbeleid in Kortrijk Het Kortrijks cultuurleven Sleutelfiguren Uitdagingen Aanbevelingen
29
Het Kortrijks cultuurleven voor en van ouderen
30
Het Kortrijks cultuurleven van en voor ouderen •
•
De stad en het ocmw - cultuurhuizen: schouwburg, muziekcentrum, bib, musea, erfgoedhuis - ontmoetingscentra - cel socio-cultureel leven - burger & welzijn - buurthuizen - dienstencentra - residenties: rusthuizen, kortverblijven, serviceflats e.a. - evenementen, toerisme Het gestructureerde middenveld - seniorenverenigingen - amateurskringen - erfgoedverenigingen - socio-culturele verenigingen - hobbyclubs - private cultuurhuizen - private residenties - Vorming Plus, Universiteit Derde Leeftijd, Mentor en andere Levenslang Leren-organisaties
31
Het Kortrijks cultuurleven van en voor ouderen • •
Het informele middenveld - van de leesclub tot samen fietsen - nieuwe (senioren)verenigingen, cf. De Grijze Geuzen, Probus Aanbod buiten Kortrijk - de ruit van Vlaanderen plus Brugge - de Eurometropool
32
Sleutelfiguren
33
Sleutelfiguren •
Individuen
- Emiel Damman, seniorenconsulent - Myriam Vancraeynest, recent gepensioneerd leerkracht, cultureel omnivoor - Freddy Van Der Stede, recent gepensioneerd, vrijwilliger in spe - Jan Verhenne, kunstminnaar en voorzitter adviesraad bib - Medhi Ghamman, 50+ werknemer aan de stad, Kortrijkzaan uit Tunesië
•
Verenigingen en adviesraden
- Grijze Geuzen, Nadine Nuyttens - KAV / OKRA, Martine Vandenbussche - Okra, Hugo Verhenne - Ouderenadviesraad, bij aanvang en afronding actieplan - Probus, Erna Callier en Inge Mariën - S-Plus Marke, Annie Verbrugghe
•
Intermediaire organisaties en zorginstellingen
- Centrum Overleie, Mieke Lintermans - Dienst Cultuurparticipatie Stad Gent, Marijke Leye - Dienstencentra, Bart Denys - OCMW-integratie, Annelies Vanhoenacker - Serviceflats Sint-Vincentius, Doris Doornaert, Groeningestraat en Christine Polfliet, Gulden Sporen - Zorgcentra H. Hart, Damienne Christiaens en Frederik Vlaminck, Sint-Jozef, Stefanie Dufour, AZ Groeninge, Marc Seynaeve en Koen Tousseyn 34
Inhoud • • • • • • •
Begrippen Onderzoek Ouderenbeleid in Kortrijk Het Kortrijks cultuurleven Sleutelfiguren Uitdagingen Aanbevelingen
35
De uitdagingen
36
De uitdagingen • Grote concentratie van 80+ in stadscentrum • Veroudering Zuid-Kortrijk: 3 Hofsteden, St-Elizabeth, Lange Munte • De senior, langer thuis en mondiger • Toegankelijk openbaar vervoer en ruimte • Bijblijven (op de e-snelweg) en zich verrijken • Het eigen leven (nieuwe) zin geven • Omgaan met kinderen en jongeren • Erbij horen en een stem hebben • Senior in armoede, allochtoon, in rust- of zorghuis
37
Inhoud • • • • • • •
Begrippen Onderzoek Ouderenbeleid in Kortrijk Het Kortrijks cultuurleven Sleutelfiguren Uitdagingen Aanbevelingen
38
Aanbevelingen
39
Aanbevelingen Altijd zat er een klein oordelend vogeltje op mijn schouder: Doe dit, doe dat. Toen ik zestig werd, is het gaan vliegen. Debra, http://Advancedstyle.blogspot.com
40
Aanbevelingen • Algemeen • Het aanbod - tijdstip - afstand - educatie • De ontmoeting • De communicatie en toeleiding • De specifieke aandacht • De maatschappelijke bijdrage • De samenwerking
41
Algemeen De stad
• stadsklimaat waar ouderen thuis zijn met nadruk op toegankelijkheid en (klant)vriendelijkheid
Opgelet: onveiligheid wordt ‘kunstmatig’ gevoed.
• stadsbrede doelen en projecten - met vele betekenislagen , cf. Hasselt, stad van de smaak, genever maar ook mode - waaraan diensten, verenigingen en bewoners actief meewerken - waar jong en oud mekaar ontmoeten & samenwerken
42
Algemeen Cultuur en vrije tijd
• de stap zetten naar belevingsniveau 3 uit kwalitatief onderzoek Callebaut: de suburbane ontdekking • opwekken van / inspelen op culturele interesses / cultuur (her)ontdekken • een gediversifieerde en voorzichtige aanpak • een sterk kalendermanagement • evenwicht tussen categoriaal, gebiedsgericht en inclusief werken met zorg voor een sterke culturele invulling • methodiekontwikkeling, documentering en publicatie
43
Het aanbod •
Tijd
Programmeer overdag of vooravond. Zorg voor programmatie(tijden) die ook andere groepen kunnen aanspreken. Met bijzondere aandacht voor ouderen in stadscentrum. 1. Op de koffie: aanbod overdag afstemmen, bundelen en gerichter bekendmaken, zeker in stadscentrum -> ‘Op de koffie’, een brand 2. Herman Van Veen: topcultuur overdag in combi met avondaanbod 3. Succesprogramma’s in reeks spelen 4. Woensdagmiddag, weekend en zomer 5. Familieaanbod 6. De academie overdag 7. Op bezoek in het kunstenaarsatelier of de residentieplek 8. Brede School: combi school - gezin/verblijf - vereniging – cultuurhuis
44
Het aanbod • Afstand
Werk buitenshuis. Verbeter de mobiliteit. Mik op kleinschaligheid én kwaliteit. Gebruik subsidies aanbod Podium Vlaanderen. 9. kwalitatief aanbod dichtbij: kerk, ontmoetingscentrum, buurthuis,
dienstencentrum, rusthuis, verpleeginstelling, … - rondreizende (tento)circuits en kleine voorstellingen - ontmoetings- en tentoonstellingsruimtes Kortrijk-centrum 10. toegankelijkheid: - openbaar vervoer: combitickets, bushaltes, perron station - openbare ruimte: drempels, breedtes, trappen, boten, horeca, zitplaatsen - parking: meer bovengronds, dichtbij en betaalbaar 11. samen naar een aanbod - groep, club, duo - samen op stap naar groot aanbod in andere steden en Eurometropool 45
Het aanbod • Educatie
Zorg voor inzicht in evolutie tussen cultuur & kunst van toen en nu, want senioren ervaren een breuklijn tussen eigen opvoeding en huidig aanbod. Vertrek hierbij van het dagelijks leven, leg verbanden met het verleden en zorg zo voor betrokkenheid en herkenning. Verspreid reminiscentietechnieken. Leren kennen of intellectueel bijblijven
12. mix van bekend en onbekend aanbod, van kunst en kitsch 13. aanbod met link naar eigen (verleden) beleving, cf. dementie, sexualiteit, oorlog 14. inleidingen, nabesprekingen, infomomenten of gidsbeurten op maat en beknopt 15. voordrachten en voorbereidende seminaries
Doen 16. trendy hobby’s: kartonnen meubeltjes, natuurfoto’s, kortfilm, iconografie 17. de leesclub: een perfecte combi tussen oud en jong, kansarm en begoed 18. de computer, het internet, andere talen 19. deelname aan creatie en optredens (theater, dans, muziek,…) 20. de (eigen) geschiedenis en verhalen vastleggen voor toekomstig verlies: verhaal, foto, film, theater, dans, muziek, …
Zijn
21. natuur, spiritualiteit, omgaan met de dood, (onopgeloste) relaties
46
De ontmoeting Zin om een danske te placeren? Niemand kan aanstekelijke muziek doorstaan. Baby’s heupen schudden vanzelf mee. Jaren later worden fuiven en bals druk bezocht. Op trouwfeesten wordt de dansvloer bevolkt door koppels die hun moves uit de dansles maar graag willen tonen. Dansinitiatie op pleinen en festivals worden druk bezocht door jong en oud. Dansen is van alle leeftijden en ook 50plussers (her)ontdekken het plezier van dans. Dansend blijven ze in beweging, scherpen ze hun geest en ontmoeten ze anderen. Danspunt, april-juni 2011 47
De ontmoeting • Buren voor buren
22. dans- en muziekmatinees -> het grote balorkest? 23. meezingen, vertellen, handwerk, moestuin en andere (rare) hobby’s 24. wijk- en buurtfeest 25. ouderenvereniging meets jongerencultuur -> Creëer je wijk 26. deelnemen aan grensoverschrijdende / Europese projecten
• Persoonlijke aandacht en contact
27. model staan, op de foto komen 28. soep met babbeltjes (emotionele eenzaamheid) 29. verwelkomactiviteiten en trajectbegeleiding nieuwe inwoners
•
l
48
De ontmoeting • Sfeer 30. geen betuttelende aanspreking 31. de informele aanpak: - versnapering, feest - inrichting foyer (zitplaatsen) - bib als (digitale) ontmoetingsplek - cultuur in de straat, op het plein - culturele wandeling - licht en informeel sporten: fietsen, (nordic) wandelen, petanque, ping pong 32. de stadsprojecten - plaats en verpozing voor ouderen én voor verrassing - geen gedrum, niet te luid, graag observeren - belang van straattheater (versus muziek)
49
De communicatie en toeleiding • Informatie 33. communicatieplan: ouderen een essentieel onderdeel - aandacht in de stadskrant en op de website - contactpersoon algemeen, per huis, vereniging, instelling - tijdig bezorgen van eigen aanbod 34. op de koffie: gerichte bundeling + distributie namiddagaanbod 35. TV = venster op de wereld + vrije tijd in de huiskamer 36. nieuwe media: internet, Fibre t.t. Home, Telesenior 37. Klare Taal: eenvoudige tekst, grote letter, goede kleur
50
De communicatie en toeleiding • Prijs 38. gerichte lagere toegangsprijs: - algemeen: ocmw en omnio - specifiek: alleenstaande oudere, gezinnen 39. algemene vrijetijdspas 40. flexibele afspraken met ticketbalie 41. uniformiseren en democratisch houden zaalhuur
• Toeleiding 42. cultuurgangmakers in de seniorenverenigingen, buurt- en wijkexperts, ervaringsdeskundigen, tateraars en babbelaars 43. VIP’s als begeleider, cf. Chris Lomme, Roel Van Bambost
51
De speciale aandacht • Senioren in armoede
Arme mensen houden van dezelfde dingen, maar ze gaan ervan uit dat cultuur niet voor hen is. De grote voorkeuren
44. voetbal, koningshuizen en andere goden, cf. Koningin Katie 45. uitstappen, zee, kerstmarkt, zelfs de ‘onmogelijke’ plekken, London of Disneyland Parijs 46. creatief handwerken 47. feest, lekker eten en uitgedost zijn 48. eigen wijkprojecten
Bruggen naar het andere aanbod 49. 50. 51. 52. 53.
SURPLUS: het contactpunt tijdig overleg: keuze en sparen mogelijk de grote namen: % vrijgehouden plaatsen, last minute deals de één-eurotickets aanbod overdag: ‘s avonds geraak je er niet meer met openbaar vervoer
52
De speciale aandacht • Allochtone senioren
Kwamen hier werken. Hebben het vrijetijdsleven hier gemist. Duurzaam samenwerken rond / met allochtonenculturen. De grote voorkeuren 54. de eigen feesten primeren drempels naar Kortrijks aanbod - godsdienst, taal en inburgering, computer - en voor vrouwen: de afhankelijkheid Bruggen naar het andere aanbod 55. boek en film (van eigen origine) 56. van eigen groep naar gemixt aanbod en ontmoeting - samenwerking met vzw’s allochtonen en theehuizen - Leiaarde - Kortrijk Rijk aan Culturen - Kleurrijk ouder worden - in duo op stap 57. vrouwen: - koken, dansen, bewegen (wandelen en fietsen), emoverhalen
53
De speciale aandacht • Senioren in zorgcentra
Cultuur: middel (contact, therapie) én doel (genieten, beleven) Evenwicht deelname vrijetijdsleven binnenshuis én buitenshuis. Samenwerking tussen zorgcentra. Inspelen op nieuwe (meer opgeleide) senioren.
Binnenshuis
58. persoonlijk contact 59. nooit bezoek: gezelschapsdienst met verenigingen 60. uitoefenen eigen hobby’s: tekenen, schilderen, zingen,… 61. boek en film 62 kleine podiumvoorstellingen met inleiding of begeleidingspakket 63. dirigent, muzikant, zanger, operette, schrijver, dans, try-out in huis -> oproep bij verenigingen, DKO, jonge groepen en cultuurhuizen 64. tentoonstellingscircuit cf. ‘Ingekaderd’ of Kultura-fotobiënnale 65. reisreportages -> oproep bij verenigingen en individuen 66. vastleggen eigen leven en oud-Kortrijk; belang van fotografie! 67. lichte sport: volksspel, turnen 68. Brede School
54
De speciale aandacht Buitenshuis
69. (cultuur)wandeling: (multi)cultureel, rijwoningen, degustatie 70. voetbal en wielerkoers 71. feest in de stad 72. participatieve projecten: Olympiër, Lille3000, Paradise Lost Paradise, Sinksen - choreografie met rolstoelen - projecten met kinderen 73. toeristische uitstappen 74. museumbezoek met thematische tentoonstellingen 75. individuele participatie mogelijk maken: in duo op stap
55
De maatschappelijke participatie • Innovatie: ook ouderen kunnen vernieuwing
brengen.
Walter Leirman
56
De maatschappelijke participatie • Maatschappelijke aandacht
Zet senioren en bijzondere senioreninitiatieven in de kijker. 76. de plaats in de zaal 77. een rubriek in de Stadskrant: nieuwe voorzitter seniorenraad, vernieuwd verenigingsleven, … 78. ouderenweek als symbool 79. aandacht voor bijzondere projecten, cf. Bejaard en begeerte AZ Groeninge 80. klusjesdienst 81. klachtbehandeling, nummer 1777
57
De maatschappelijke participatie • Maatschappelijke bijdrage
Herstel het subsidiariteitsbeginsel. Speel in op nieuwe vormen van vrijwilligerswerk. Gebruik de (professionele) kennis van ouderen. Advies(raden)
82. proactieve recrutering en vorming jongere senioren: breed meedenken i.p.v.
hun vereniging of zichzelf te vertegenwoordigen 83. combi van jonge voorzitter (dynamiek) en verantwoordelijke senioren 84. flexibele en vooral kortere engagementen 85. ad hoc uitnodiging van jongeren en senioren met specifieke ervaring 86. actief betrekken dynamische allochtonengroepen en ervaringsdeskundigen in armoede 87. contact met schepen 88. 89. 90. 91.
regelmatig advies via een gerespecteerde procedure: ‘Een advies is een project’ nieuwe werkvormen: actiewerkgroep, denktank concrete items: De Weister Aalbeke, aanpak nieuw Vlasmuseum ‘theoretische’ onderbouwende teksten
92. sociaal beleid stad-ocmw: zichtbaar maken 93. samenwerking en informatiestroom tussen Cultuurraad, Ouderenadviesraad, Raad Intercultureel Samenleven, Provinciale Adviesraad (raden)
58
De maatschappelijke participatie Engagement
94. PPS-convenants tussen stad en verenigingen, vastleggen van wederzijdse taken en rollen 95. senioren als coproducent van de cultuurwerking: van onthaal en foyer, over samenstelling programmering, lesgeven in lokale geschiedenis (wandelgids en op school) tot projectleider 96. aanboren formele en informele vrijwilligersnetwerken, jongsenioren
Kennis en expertise
97. faciliteren projecten derden, cf. Creëer je wijk of Feestneus zoekt artiest in Gent; cf. oprichting dansorkest generatie 1947 98. talentcoaching, cf. KortrijkRijkaanCulturen 99. kennisdeling; - projecten, cf tentoonstellingsopbouw - vrijwilligerswerk, cf. dienstencentra
Statuut
100. statuut van gepensioneerde versus kleine bijverdienste
59
De samenwerking • Verenigingen • Dienstencentra en buurthuizen • Zorginstellingen en psychiatrie • Adviesraden • (Hoge)scholen • Stad en deelgemeenten • Stad en OCMW -> onderling -> met cultuur & vrije tijd 60
De samenwerking • Dienst cultuur - subsidies - overleg met en steun aan andere diensten, huizen, steden - advies naar het beleid - (projectmatige) aanpak witte vlekken, bijzondere projecten of toekomstige werkingen
61
