Technologie in de ruimte: Dag van de Ingenieur! Technologie in forensisch onderzoek in de klas

TIJDSCHRIFT VAN DE FACULTEIT INGENIEURSWETENSCHAPPEN EN VILv Nr. 11 • september 2010

Afgiftekantoor 3000 Leuven 1 • P802104

Technologie in de ruimte: Dag van de Ingenieur!

Technologie in de sport

Technologie in forensisch onderzoek in de klas

‘Oude en nieuwe’ ingenieursstudenten bij VTK

ALUMNI INGENIEURS K.U.LEUVEN

Voorwoord

Welkom en tot ziens Technologie is overal. Meer en meer domeinen van ons leven worden ingepalmd door techniek en technologie dankzij onderzoek van ingenieurs. Dit huizenhoog cliché wordt nog maar eens bevestigd in dit nummer van GeniaaL: ingenieursonderzoek in de ruimte, technologie in de sport, wetenschap en techniek bij forensisch onderzoek op school. Het lijken te diverse onderwerpen om in een thema te passen en toch zijn ze allemaal met elkaar verbonden omdat het ingenieurswerk is. Ingenieurswerk is zoals steeds het thema van de Van Cauterenleerstoel op woensdagnamiddag 24 november 2010. Dit jaar ligt de focus op de robuustheid en betrouwbaarheid van ingenieursontwerpen en de flexibiliteit van systemen. Van harte welkom op de lezingen en presentaties van cases; inspiratie verzekerd! Eerst verwelkomen we graag alle nieuwe studenten uit alle hoeken van het land én de wereld. VTK speelt een belangrijke rol bij het onthaal van deze nieuwkomers. Maar tegelijkertijd nemen we afscheid van de afstuderenden die in dit nummer enkele herinneringen en anekdotes oprakelen. Ook enkele gevestigde waarden van het academisch personeel zwaaien we uit: de professoren Rik Van Brussel, Dirk Van Oudheusden en Pierre Verbaeten. We zeggen echter geen vaarwel, maar tot ziens. Van harte een goed begin van het academiejaar gewenst. Ludo Froyen, decaan Faculteit Ingenieurswetenschappen

Beste collega’s, Terwijl je dit leest, is VILv – Alumni Ingenieurs K.U.Leuven druk bezig met de (laatste) voorbereidingen voor de Dag van de ingenieur op 2 oktober 2010 en de forumavond ‘Hoe groot is uw digitale voetafdruk’ op 16 november 2010. Met onze gastspreker Frank De Winne op de Dag van de Ingenieur is ruimtevaart uiteraard het centrale thema. Het behoeft geen betoog dat de toepassingen van de ruimtevaart in ons dagelijks leven gigantisch zijn. Denken we bijvoorbeeld aan de steeds grotere precisie van Google Earth en de enorme toepassingsmogelijkheden hiervan, gaande van zakelijke oplossingen tot persoonlijk gebruik. Niettemin rijst de vraag in hoeverre onze privacy door deze en andere internetapplicaties al dan niet geschonden wordt. Als ingenieur willen wij dit debat niet uit de weg gaan: we vonden het dan ook de moeite een forumavond te wijden aan deze problematiek met topsprekers uit diverse disciplines. De professoren Bart Preneel en Jos Dumortier van de K.U.Leuven en hoofdcommissaris Luc Beirens van de Federal Computer Crime Unit zijn uitstekend geplaatst om ons vanuit hun respectievelijk technische, juridische en politionele achtergrond hun visie te geven. Door de problematiek op een rationele manier te benaderen kunnen hopelijk enkele indianenverhalen naar het rijk der fabelen worden verwezen en krijgen we een genuanceerd beeld op de reële risico’s van ons leven in cyberspace. Maar eerst zien we elkaar in levenden lijve op de Dag van de Ingenieur. Tot kijk op 2 oktober! Iris De Coster, voorzitter VILv – Alumni Ingenieurs K.U.Leuven

INHOUD nieuws uit de faculteit onderzoek in de ruimte eminente emeriti CSI@school doctoraat Bram Neirinck ESAT-reünie reünie 1957 forumavonden

3 4-5 6-7 8-9 10-11 12 13 14

Dag van de Ingenieur Technologie in de sport ingenieursmentaliteit VTK 90 afscheid van de laatstejaars studentenonthaal presidium 2010-2011

15 16-17 18 19 20-21 22-23 24

Nieuws Prijzen, onderscheidingen, … • De Raad van Bestuur van het FWO heeft de vijf laureaten van de FWO-Excellentieprijzen 2010 bekend gemaakt. Om de vijf jaar bekroont een internationale jury excellente wetenschappers met een bedrag van 100.000 euro voor hun onderzoekscarrière. Deze prijzen worden beschouwd als de ‘Vlaamse Nobelprijzen’. Bart De Moor is laureaat voor de Prijs dr. De Leeuw-Damry-Bourlart 2010 in de Toegepaste Wetenschappen. Bart De Moor is gewoon hoogleraar aan het Departement Elektrotechniek. Hij is een pionier in de ontwikkeling van wiskundige en numerieke methoden én hun toepassing in diverse wetenschappelijke probleemstellingen, onder meer in systeemcontrole en -identificatie, medische diagnose, bio-informatica en systeembiologie. Zijn werk heeft geleid tot een directe en belangrijke impact zowel op industrieel als maatschappelijk vlak. Hij is tevens bekend voor zijn inzet voor wetenschapspromotie in vele lagen van onze maatschappij. • Willy Sansen, emeritus gewoon hoogleraar aan het Departement Elektrotechniek, ontvangt de 2011 IEEE Donald O. Pederson Award in Solid-State Circuits. • Ignaas Verpoest, gewoon hoogleraar aan het Departement Metaalkunde en Toegepaste Materiaalkunde, is aangesteld tot Cluster 4 Leader van het M2i, het Materials Innovation Institute (www.m2i.nl). Cluster 4 staat voor ‘High-performance light-weight materials’ en M2i is een publiek-private samenwerking tussen de Nederlandse overheid, industrie en kennisinstellingen. Het M2i-programma bundelt de kennis over materialen om de gevraagde materiaalinnovaties voor diverse sectoren te kunnen realiseren voor een duurzame economische groei. • Op vrijdag 2 juli 2010 hebben vertegenwoordigers van bedrijven tijdens de plechtige proclamatie van de Faculteit Ingenieurswetenschappen masterproefprijzen uitgereikt aan studenten die een uitmuntende masterproef hebben gemaakt in het vakgebied van de desbetreffende bedrijven. Een overzicht: - Alcatel-Lucent Uitgereikt door Jos van Sas, director external affairs Bell Labs voor ‘Een raamwerk voor dynamisch uitbreidbare en contextgedreven domoticasystemen' van Wouter Theetaert. Promotor: Yolande Berbers - Atlas Copco Uitgereikt door Wim Bouwen, manager R&D and shared engineering services at Atlas Copco Airpower voor 'Biologisch geïnspireerde hydraulische micro-actuatoren' van Benjamin Gorissen. Promotoren: Dominiek Reynaerts en Robert Puers - Besix Uitgereikt door Jules Janssen, general manager construction - international and large projects voor 'Op zoek naar een toekomst voor grootschalige rust- en verzorgingstehuizen: theoretische studie en ontwerpend onderzoek' van Koen Coomans. Promotoren: Henk De Smet en Ann Heylighen - Industriële Adviesraad CIT Uitgereikt door Achiel Ossaer, voorzitter voor ‘Studie van het vormingsproces van amorfe en kristallijne silica' van An Veyfeyken & Elke Verheyen. Promotoren: Johan Martens en Jan Vermant

- Elia Uitgereikt door Valérie Daloze, manager of project management Elia Engineering voor ‘Integratie van Carbon Capture and Storage (CCS) in het elektriciteitsproductiepark' van Pierre Martens. Promotor: William D'haeseleer - IMEC Uitgereikt door Kristin De Meyer, director doctoral research voor 'Fabricatie en karakterisatie van koolstofnanobuis-polymeercomposieten voor reksensorapplicaties’ van Grim Keulemans. Promotor: Robert Puers - LMS Uitgereikt door Herman Van der Auweraer, corporate director research and technology development voor ‘Ontwerp en bouw van een 3-RPS bewegingssimulator gericht op speltoepassingen’ van Sandro Iacovella. Promotoren: Hendrik Van Brussel en Patrick Wambacq - Luciad Uitgereikt door Bart Adams, software engineer voor ‘Toepasbaarheid van aspectgeoriënteerde designpatronen' Thomas Van Durme & Koen Van Riet. Promotor: Wouter Joosen

• Pieter Coulier en Maarten Beckers, studenten master in de ingenieurswetenschappen: bouwkunde, hebben op 7 juni 2010 tijdens de Transport Research Arena (year2010.fehrl.org) een gouden medaille gewonnen in de categorie ‘Energy, Environment & Resources’ met de poster ‘Vibrational discomfort in buildings’.

Prof. ir. R. Van Cauterenleerstoel: Vertrouwen in ingenieurswerk! - Op woensdagnamiddag 24 november 2010 vindt de 42e Van Cauterenleerstoel plaats in het Thermotechnisch Instituut in Heverlee, onder de titel ‘Vertrouwen in ingenieurswerk’. Het thema van de studienamiddag is de robuustheid, betrouwbaarheid en flexibiliteit van systemen. Meer informatie binnenkort op www.eng.kuleuven.be

Van links naar rechts : Alcatel-Lucent, Atlas Copco, Besix, Industriële adviesraad van CIT, Elia, IMEC, LMS en Luciad

3

Onderzoek in de ruimte Episode 2. Techniek en materialen.

Dat er heel wat wederzijdse interesse bestaat tussen ingenieurs en de ruimtevaart bleek al uit episode 1 van dit artikel (in het vorige nummer van GeniaaL), en ook dit nummer van GeniaaL bewijst het, met deze Episode 2 en met de aankondiging van de Dag van de Ingenieur, die VILv organiseert in Leuven op 2 oktober 2010 en waarop Frank De Winne de centrale gast is. Dit tweede artikel over ruimte-onderzoek houdt u helemaal in de juiste (hoge) sferen, met drie onderzoeken van professoren van de Faculteit Ingenieurswetenschappen in de domeinen van techniek en materialen. Onderzoeksgroep VISICS van het Departement Elektrotechniek specialiseert zich in beeldverwerkingstechnieken en werkt regelmatig samen met Europese partners aan ruimtevaarttoepassingen. Op het gebied van materialen heeft professor Ludo Froyen van het Departement Metaalkunde en Toegepaste Materiaalkunde, decaan van onze Faculteit, een lange staat van dienst in het onderzoek naar metaalcomposieten in de ruimte. Professor Jan Vermant van het Departement Chemische Ingenieurstechnieken is dan weer betrokken bij projecten rond katalysatormaterialen en ‘smart materials’.

thema:

‘Computer Vision’ en objectherkenning

wie: beeldverwerkingseenheid PSI-VISICS van het Departement Elektrotechniek, in samenwerking met het European Space Agency (ESA) en ruimtevaartbedrijven 4

wanneer: waar:

1999 - now

ruimtestation ISS

onderzoek naar:

VISICS ontwikkelde technologieën om in beelden snel voorwerpen te herkennen en uit verschillende beelden ook 3D-modellen van de omgeving te bouwen. Deze technieken werken ook voor beelden die uit de hand of vanop bewegende platformen worden opgenomen. In samenwerking met verschillende partners zijn op basis van die technologie `augmented reality’ systemen ontworpen voor het construeren van beelden van oppervlakken, gaande van planetaire oppervlakken tot een ruimteveer terwijl dat zich in de ruimte bevindt. Dat werk culmineerde vorig jaar in WEAR, het WEarable Augmented Reality systeem, dat VISICS mee ontwierp als onderaannemer van het Belgische ruimtevaartbedrijf Space Applications Services (SAS). Met dit systeem kan een astronaut dankzij een 'head-mounted display en camera' objecten (bijvoorbeeld complexe instrumenten) identificeren en er informatie over oproepen. De informatie wordt dan in zijn blikveld geprojecteerd op het display. Het systeem reageert op stemcommando's, zodat de astronaut zijn beide handen vrij heeft voor het uitvoeren van een taak. Het systeem zal gebruikt worden om astronauten te assisteren bij het uitvoeren van complexe procedures. Er wordt ook gedacht aan toepassingen op de aarde in het domein van constructie en architectuur. Het werd in 2009 getest door Frank De Winne tijdens zijn verblijf in het ISS.

thema:

metaalcomposietmaterialen en metaallegeringen

wie:

prof. Ludo Froyen

wanneer:

1982 - nu

waar:

paraboolvlucht, onderzoeksraket (sounding rocket), Space Shuttle, ruimtestation MIR en International Space Station (ISS)

onderzoek naar:

verscheidenheid aan onderwerpen in het domein van metaalcomposieten en -legeringen. Onder condities van micrograviteit kunnen effecten zoals zwaartekrachtsegregatie, convectie in de smelt en coalescentie worden vermeden, wat leidt tot nieuwe inzichten in de vormingsmechanismen van deze materialen. Zo werd onlangs de stolling van complexe metaallegeringen met drie componenten onderzocht. De microscopische morfologie van dergelijke materialen bepaalt immers in sterke mate hun technische eigenschappen. In het kader van een ander recent project werd de ontwikkeling van een nieuwe microstructuur in samengedrukte poedermengsels bestudeerd tijdens een zelfontbrandingsproces bij hoge temperatuur (‘combustion synthesis’, zie figuur). Dit is een zeer energieefficiënt proces, aangezien het zichzelf na de ontsteking van energie voorziet en bovendien zeer snel is. De resulterende microstructuur is zeer uniform en bezit uitzonderlijke eigenschappen. Het biedt interessante mogelijkheden voor de ontwikkeling van harde, sterke en extreem lichte metaalcomposieten en keramische materialen, bijvoorbeeld voor toepassingen bij turbines en in de ruimtevaart.

5

thema:

(1) synthese van poreuze (katalysator)materialen en (2) zelforganisatie van magnetische deeltjes in smart materials

wie: prof. Jan Vermant in samenwerking met (1) hoofdinitiatiefnemers prof. Johan Martens en prof. Christine Kirschhock, Faculteit Bio-ingenieurswetenschappen, Centrum voor Oppervlaktechemie en Katalyse en (2) hoofdinitiatiefnemer prof. Eric Furst, University of Delaware, Centre for Molecular and Engineering Thermodynamics wanneer:

2004 - nu

waar: ruimtestation ISS via (1) het Europees Ruimte-Agentschap (ESA) en (2) de National Aeronautics and Space Administration (NASA) onderzoek naar: (1) mechanismen bij de tailor-made vorming van zeolieten, de microporeuze silicaten die worden gebruikt bijvoorbeeld als adsorbentia, bij waterzuivering, als katalysator in de petrochemische industrie... De gecontroleerde synthese van zeolietkristallen gebeurt door groei van de kristallen uit oplossing. Effecten van convectie en sedimentatie van kristallen kunnen worden geëlimineerd door de synthese uit te voeren onder microzwaartekracht. Dit leverde verrassende nieuwe inzichten op over de vormingsmechanismen van de zeolietkristallen. Momenteel worden bijkomende testen gedaan en geavanceerde diagnostische tools ontwikkeld (o.a. sensoren voor het stromingsgedrag, lichtverstrooiingstechnieken) om deze mechanismen verder te doorgronden en uiteindelijk nog beter te controleren. (2) de zelforganisatie van anisotrope (ellipsvormige) magnetische nanodeeltjes in een vloeistof onder invloed van een zwak magneetveld. Vloeistoffen die dergelijke deeltjes bevatten (‘magneto-reologische’ vloeistoffen) ondergaan een volledige verandering van eigenschappen als respons op een magnetisch veld (zie figuur): van een doodgewone vloeistof naar een vastestofachtige toestand door de netwerkachtige organisatie van de deeltjes. Deze ‘smart materials’ worden gebruikt in aan- en uitschakelbare systemen voor demping van trillingen en bieden interessante mogelijkheden voor het ontwerpen van aardbevingbestendige bruggen en gebouwen. Om de eigenschappen van deze materialen beter te kunnen manipuleren wordt onderzoek gedaan naar de precieze rol van de zelforganisatie van de deeltjes bij het bepalen van die eigenschappen. Op de aarde wordt dat proces overheerst door sedimentatie onder invloed van de zwaartekracht. Vandaar dus de testen in de ruimte, waarvoor de deeltjes, met zeer gecontroleerde dimensies en in voldoende grote hoeveelheid, in Leuven werden gesynthetiseerd. Michelle D’Haese

Eminente emeriti Dit jaar nemen we afscheid van drie professoren die van hun emeritaat zullen mogen genieten. GeniaaL wenst hen nog vele gelukkige jaren.

l k Van Brusse ri d n e H r o s s Profe Departement de Werktuigkun hatronica Domein: mec a tic bo ro en

je en vakken en score op je eig de or en do r leg aa een m een ideale ge kennen dan all Het was ook s erdoor halen. n iets waar tijden te n, en te ud oe st n tm ko on el collega’s te ve ns is. ee in or heid om elijks tijd vo aar niet of nauw het academiej maken veel meer tijd k ... Allereerst ilij oe schrijven , m en n: ne do Toekomstplan eatieve dingen cr ok O n. ssen en de fri vrien donesisch op voor familie en uderen: mijn In contact st ch len sis ta fy En n . bijvoorbeeld ssen, ik hou va klu wie En . or en vo ler r ns als raadgeve graag ook Japa r beschikking te ijf bl Ik ie. er met de mat ukken. oral: de dag pl dit wil. Maar vo gen tot je doordrin ten: laat goed en te ud et st ni d de or or ar. W Boodschap vo handel daarna el ieerd je bent en je kunt er zove en i oo hoe geprivileg m zo is ek ni ch te de snel manager, en. goeds mee do

b Carrière: ik he rwijs technisch onde A2 en 3 (A d lg vo ge n be en r) in Iepe nisch toen voor tech igkunde tu rk we r ingenieu in gaan studeren rvolgens Oostende, ve elektrolijk voor burger eur ni ge in h sc ni tech de n aa ) (elektronica r aa w , en uv Le K.U. Centrum voor ijn m 71 ik ook in 19 Industrieel derer & s voor mijn on du Beleid/Verke sis ba le ea heb. Een id nadien 2 jaar uur ald b ct ha he ru Ik be st t a. fra aa tic In or doct en robo ries mechatronica t Metal Indust zoeksdomeinen S-expert in he O AB n aa als nt ationeel kt ce er w Domein: oper ung en als do in Indonesië ge rrière (MIDC) in Band ca re nt ijn k m Ce t is oe rz en 73 onde Developm g (ITB). In 19 knologi Bandun start. ge het Institut Te en uv Le U. ijn aan de K. Carrière: na m als professor egepaste oment, to m tig ies et ud pr st r de n min het momenten: ee het overlijden wiskunde aan Memorabele maakt heeft, is , ge ys uk B heb oe dr Sn VU in t on de da RUCA en ga professor M maar wel één tsthesis dierbare colle voor mij en aa g ijn or m sla ct n n do va ee n 87 ee as ik eind 19 erlijden w torische e figuur; zijn ov de doctoraats over combina een inspirerend n waren steeds te en om . m st lemen ie ee ob oo w pr M ge gs ... in or ss ot lab sli t om be voor he n een 80-tal pr er VUB. va n ov de be or n ct ik aa do n, gemaakt verdediginge de kersverse beleven 75 voor eesmaken van ee m 19 m in ng eid n ni rh be oe fie ld Ik De vo k en de r werkt onderzoe s zijn steeds een kleine 2 jaa . een stukje afge de doctorandu n va n de ien ijzen ar het it van Kinshasa vr pr na n at en w ke l ilie ok m ga rtr fa no ve e n de Universite èr rri aa van de ca nt ijn ce 92 t m do 19 s da ïre als heb tijden n 1979 tot men en ook toenmalige Za memorabel. Ik VUB ben ik va gst mogen ne omp and enstop aan de gen in ontvan ‘p of Technology in ss te tu de eid n s itu ch st ee en rs In eg de Na w ian en on , n aan het As jke momenten beeld de eli or or et lgië gekomen w jvo rg bi Be ge ve r ar nk on so na de profes zijn telkens ben ik terug ard gaan. Ik pa 92 ish ge 19 ed In ee m Sw d. l er an ya e Ro ’ di Beleid. (AIT) in Thail circumstance ands lid van de or Industrieel ratie tot buitenl het Centrum vo Stockholm en ar in na A) (IV rug s aan mijn inaugu ce veel ... Als ik te hlesingerprijs gineering Scien dat zijn er zo h, r, de Georg Sc Academy of En ho jaa jes t en: et di te ev ng n hi di en va ac ri en mom in februa ort ‘lifetime er veel feitjes Memorabele onlangs nog, Berlijn, een so ngo, dan zijn rop ontwikde Senaat van emene gebied n de tijd in Co or alg aa do t de manier waa t nk he er eik de in ov er n nt tg pe ui oo kr rie be op k i gebouw, en en oe et oo ag rz -w e onde bij mij toch vr was er een m e een technisch t Zo di as d. er na ment award’ di w t, met d da er , organise ige auditoria en tietechnieken e of humanitaire kelingshulp ge n, met pracht aatschappelijk van de produc ne m na n ika e ee er di k en Am oo to , de tekenis derhouden en schenking van schappelijke be e ‘oven’ d echter niet on t. . De airco wer een onbruikbar co uw air bo ge relevantie heef t he t as da w s lematisch. , iet ob ng pr lijk gi waren soms een tijdje stuk jaar: wel eigen en ie ng ni em geen zie ad n or ac ge t vo nitaire beraadslagin its er ’s avonds ent van he geworden. Sa Favoriet mom gen. Ik vond de putten en verm e waar gin n ep sla re di t l ad ise ra vo un or be iep en em ... de oberen te m m als culminat De wegen war pr aa st rz nu afgeschaft is be lee s el, en du vo t r je ge , kon el ander interessan student bete verlichting was d had ik een he gio. en proclamaties de ‘volledige’ aar. Je leerde en ... In Thailan nde voor de re iej ke lag te n em be tte ad s ac pu iet n de ht ec T van ee AI t da uk indr daar had ik de

den Van Oudheus k ir D r o s s fe Pro

6

Het concept is schitterend: ee n internationa school voor de le engineering regio, met prog ramma’s aang noden. Veel st epast aan de udenten waren of werden prof universiteit. De essor in hun lo atmosfeer was kale in teressant, volle nationaliseerd zowel qua staf dig geïnterals studenten, ooit spanning zonder dat da en veroorzaak t te. Ik werkte er Engineering an in de Industria d Managemen l t Division, één departemente van de belangr n. Voor maste ijkste r- en ook wel werd samenge doctoraatsthes werkt met inte issen rnationale én Thaise industrie met de lokale , wat een verri jking was. Favoriete mom ent van het ac ademiejaar: ik de ‘rustiger’ m hield vooral va omenten in he n t academiejaa en paasvakant r, zoals de kers ie, wanneer er tvolop tijd was doctorandi inte om samen met ressante discus sies op te zette concentreren n en je je kon op onderzoek.

twee periodes als departemen tsvoorzitter op van 1994 tot zitten, een ee 2000 en een rste tweede van 20 05 tot 2010. Memorabele momenten: da t zijn er veel!! computersyste Zo zijn er de ee men op het de rste partement (Var met Unix), de ian, PDP11/60 uitbouw van de eigen compute met – toch wel rinfrastructuur speciaal toen – de port van Motorolasyste Unix naar een em. Memorab el ook was de ve de Unixcompu rbinding met ter van de UC L via een gehu nog in de preurde lijn, dit w internet tijd! De as eerste internet België werd oo verbinding in k bij ons gere aliseerd: een Amsterdam in verbinding Le 1993 (16 Kbps uven-lijn) voor heel het beheer va België. Er was n het .be dom ook ein van 1989 is overgedrag tot in 2000, to en aan DNS BE en dat . Als voorzitte commissie va r van de netwer n de K.U.Leuv kToekomstplan en heb ik mee de uitbouw va nen: uiteraard kunnen werke n het glasveze zal ik veel mee n aan de kleinkindere ln et . Er is natuurlijk en heel succes r tijd hebben vo n. En dan zijn volle – spin-off ook de eerste or er nog de hobb dat ik nog niet – van het departe Netvision wer y’s: tuinieren, zo lang maar ment, Netvision d opgericht in echt wel graa ik interesseer 19 . 95 gegaan onder en is in 1999 g doe, archite mij vooral voor naar de beurs de naam Ubize ctuur Romaanse ku meer mee be n, nu is het ee Verizon. En, nie nst en nu kan zig zijn - en na n onderdeel va t te vergeten, ik daar tuurlijk ook lez n bijvoorbeeld. de ve 20 rnieuwing van 0A, voor een st en, over gesc het gebouw uk een herinric hiedenis hting en voor ee (twee nieuwe ve n stuk uitbreid rdiepingen). Di ing Boodschap: t betekent dat voor het eerst jonge mensen het departemen sin ds 19 70 m oe t ge eens een risico ten hun hart vo en acuut plaa tsgebrek mee lgen en ook (met kleine ‘r’ r heeft! dan) durven ne Favoriet mom men. ent van het ac ademiejaar: eig uitgesproken enlijk geen moment ... Ik heb altijd heel Ik probeerde graag lesgege altijd interactie ven. te krijgen, ik vond met studenten discussies altijd de moeite waard. Het w echte uitdagin as soms een g om dit bij gr Departement ote groepen st realiseren. De udenten te ervaringen aa Computern PUC Hasselt uit het beroep , met studente sleven, waren n wetenschapp in deze contex en t positief. Toekomstplan nen: meer tijd Domein: gedi voor de familie al 10 kleinkinde stribu, er zijn ondertu ren tussen de ssen eerde system 2 en 16 jaar. Ik w er k m aken van het en moet dringend monteren van ik in de loop va de ta lrij ke videofilmpjes n de jaren van die Carrière: ik he de kleinkindere Ik ben ook va b burn heb gemaakt n plan om mee ! gerlijk elektrote r te ga Ik an wandelen blijf ook nog pr chnisch en fietsen. ofessioneel be ingenieur (elek zig aa , n m Ca et mpus Kortrijk, een onderwijs tronica) opdracht lid van het de gestudeerd en het strategisc partementsbe tijdens h comité van stuur, lid van DN mijn legerdien S BE va n en Be vo st st heb uur van EURid, orzitter van de Raad de internationa ik de opleiding delijk is voor .e le vzw die vera tot u. ntwooringenieur toeg epaste wiskunde gevo Boodschap vo lgd, or de studen toen de enige ten: compute was/blijft een richting rwetenschapp boeiende stud en met informatica ierichting met lopende carrièr vakken. zeer goede, ui em ogelijkheden. teenIn 1970 is mijn CW-ers ontwer de meest com univerpen/bouwen plexe hedend sitaire carrière aagse system goede CW-ers en! Het belan gestart zal in de toek g aan als assistent bi omst alleen m j professor Lu aar toenemen do Buyst. Mijn . ik in 1976. Ik doctoraat beha heb van nabij alde de start en gr tot burgerlijk in oei van de op genieur in de leiding Liliane Pintelo computerweten maakt; in 1974 n schappen mee zijn de eersten gevan deze richt Mijn onderzoek ing afgestudee aan het departe rd. ment focust op computernetw besturingssyste erken en gedi men, stribueerde sy stemen. Ik he b er ook

Professor Pie rre Verbaeten

7

CSI@school: de leerling als ‘Crimineel toffe’ wetenschappen en technologie in het Forensisch onderzoek wordt al lang niet meer uitgevoerd in duistere laboratoria en wetenschappers – en bij uitbreiding ingenieurs - dragen niet meer het etiket van ‘mensenschuwe vakidioten’. Ze besteden terecht meer aandacht aan de popularisering van hun onderzoeksgebied om hun werk in begrijpbare taal uit te leggen. Hierdoor wordt wetenschappelijk onderzoek niet alleen meer aanvaard, maar verhoogt ook de interesse voor wetenschappelijke vakken. Ook de verhoogde aandacht die de media besteden aan wetenschap ligt mee aan de basis van deze trend. Zo zijn jongeren gefascineerd door tv-series zoals Bones, CSI Miami en Numbers. Ook in de leerplannen ‘Wetenschappen’ van het secundair onderwijs worden leerkrachten aangemoedigd om recente technieken te gebruiken in hun lessen.

8

Aan de K.U.Leuven ontstond rond dit thema een samenwerking tussen de faculteiten Wetenschappen (prof. Carolien Van Soom), Ingenieurswetenschappen (mevr. Jelle De Borger) en Bio-Ingenieurswetenschappen (prof. Els Moyson). Ook de nationale instellingen NICC (Nationaal Instituut voor Criminologie en Criminalistiek) en DVI (Disaster Victim Identification Team) werkten mee aan dit project. Met de financiële steun van het Departement Economie, Wetenschap en Innovatie van de Vlaamse overheid ontwikkelden we een lespakket dat beschikbaar is voor leerkrachten die een wetenschappelijk vak doceren in het zesde jaar van een wetenschappelijke ASO- of TSO-richting. In dit artikel stellen we een 4-fasenmodule voor: leerlingen lossen een moordcasus op door gebruik te maken van de beschikbare informatie en door gericht proeven uit te voeren. Deze module werd tijdens het schooljaar 2009-2010 uitgetest in het Montfortcollege in Rotselaar.

Opbouw 4-fasenmodule De moordcasus is opgebouwd uit 4 fasen. Elke fase neemt 2 lesuren in beslag. Tussen de fasen door moeten de leerlingen hun gegevens en besluiten verder aanvullen. Tijdens de eerste

Beeldopname film ‘Te veel geluk kan dodelijk zijn’.

fase krijgen de leerlingen een verhaallijn en informatie over het slachtoffer, de verdachten en de bevindingen van de politie op de plaats delict. In samenwerking met het productiehuis Zeemier werd telkens een startfilm opgenomen. Hieruit halen de leerlingen de eerste gegevens voor hun startrapport.

forensisch onderzoeker secundair onderwijs!

Daarin beschrijven ze de casus, bouwen ze een hypothese op, geven ze aan welke technieken ze zouden gebruiken in hun zoektocht naar de dader en maken een uitgebreide beschrijving van deze technieken. Fasen 2 en 3 worden vooral praktisch ingevuld. Forensische technieken worden uitgevoerd op het niveau van de leerlingen en binnen de mogelijkheden van de school. Deze proeven kunnen steeds gesitueerd worden binnen het leerplan van biologie, chemie, fysica of aardrijkskunde. Hierbij wordt de link gelegd met de concrete casus die de leerlingen oplossen. Een reflectie met betrekking tot hun eigen hypothese vormt een belangrijk aandachtspunt. Fase 4 is gericht op het opstellen en voorstellen van een eindrapport. Ter afronding van een module krijgen de leerlingen een eindfilm te zien waarop de dader zichtbaar is terwijl hij/zij de moord pleegt. Daarnaast ontvangt elke leerling een toelichtende beschrijving van de moord en de motieven. Ook hier is een kritische reflectie van de leerlingen rond gedrag en motieven een essentieel onderdeel. Voor elke fase beschikt de leerkracht over verschillende word- en powerpointdocumenten. We streven ernaar om de leerlingen vooral zelf proeven te laten uitvoeren. Als deze steunen op technieken die niet realiseerbaar zijn binnen een schoolomgeving, is er een pakket beschikbaar dat de leerkracht aan de leerling kan meegeven (begeleid zelfstandig leren of BZL) of zelf kan doceren.

Concrete casus: ‘Te veel geluk kan dodelijk zijn’ Wie vermoordde Sarah? Gedurende een viertal weken zijn de leerlingen in de ban van deze moordzaak. De leerlingen hebben de taak om per twee te achterhalen wat er gebeurd is. In de eerste fase leren ze uit de tekst en de startfilm dat Sarah deelneemt aan een modellenwedstrijd die plaatsvindt in een luxueus hotel. Ze is de gedoodverfde favoriet. Dit roept jaloezie op bij de andere deelneemsters. Ook de organisator van de wedstrijd en de fotograaf hebben een speciale band met Sarah. Sarah wordt vermoord aangetroffen in haar hotelkamer. Op het nachtkastje wordt een wit poeder gevonden. De politie verzamelt vingerafdrukken, bloed en haren. Aan de hotelkamerdeur werd een stuk papier gevonden met het woord ‘SLET’. De leerlingen krijgen de taak al deze bewijsmaterialen te bestuderen. Vooraleer de proeven van de tweede fase starten, ontvangen de leerlingen het uitgebreide autopsieverslag. Hieruit leiden ze af dat Sarah geen zelfmoord heeft gepleegd maar dat ze wel degelijk vermoord is. Tijdens een eerste practicum leren de leerlingen hoe vingerafdrukken opgebouwd zijn en hoe je ze kunt vergelijken en identificeren. Tijdens een tweede practicum zullen de leerlingen achterhalen welke chemische stof werd aangetroffen op het slaapkamerkastje. Een eerste proef in fase 3 leert de leerlingen hoe ze bloed zichtbaar kunnen maken, zelfs wanneer het ‘uitgewassen’ werd door de dader (luminolmethode). Maar ook dit blijkt niet voldoende om de dader te ontmaskeren.

Het briefje waarop ‘SLET’ geschreven staat, kan voor verdere opheldering zorgen. Tijdens het practicum ‘Inktanalyse’ zullen de leerlingen achterhalen met welke pen het briefje geschreven werd. Een techniek om de juiste pen te linken met het briefje is een chromatografische analyse. In het bed van Sarah werd een haar aangetroffen dat niet van het slachtoffer is. Een gedetailleerde haaranalyse wordt dan ook uitgevoerd. Na een theoretische kennismaking van de opbouw van een haarstructuur, zullen de leerlingen haren bestuderen van mens … en dier. In een uitgebreid verslag beschrijven en tekenen ze elk haarstaal en trachten ze tot een identificatie te komen aan de hand van deductie en gegevens uit de informatiebundel. Als laatste stap ontvangen de leerlingen nog de telefoongegevens van verschillende gsm-masten in de buurt van het hotel en kunnen ze berekenen vanwaar de laatste beller (en vermoedelijk ook de moordenaar) gebeld heeft naar de gsm van Sarah. Hiermee komen ze weer een stap dichter bij de ontmaskering van de moordenaar. In de laatste fase wordt aan de leerlingen gevraagd om een goed onderbouwd eindrapport op te stellen. Hierin moeten ze een antwoord formuleren op de volgende vragen: Wie is de dader? Wat is het motief? Wat is er precies gebeurd? De conclusies worden gemotiveerd vanuit de resultaten van het forensisch onderzoek. In dit resultatenverslag beschrijven de leerlingen de verschillende technieken vanuit hun functie als wetenschapper. Volgende punten verdienen daarom meer aandacht: de methodiek, de formulering van het resultaat en de conclusie, de waarschijnlijkheidsgraad en accuraatheid van het resultaat (%). Elke groep presenteert dit aan de hand van een powerpointvoorstelling. De 4-fasen-module eindigt met het tonen van de eindfilm, waaraan de leerlingen hun hypothese kunnen toetsen. De filmt toont hoe en in welke omstandigheden Sarah werd omgebracht.

Verdere realisaties project CSI@school Binnen het project CSI@school werden drie 4-fasenmodulen ontwikkeld, waaraan vier keer twee lesuren besteed kunnen worden. Leerkrachten kunnen evenwel binnen elke module selecteren en hieruit een pakket op maat samenstellen voor een beperkt aantal lesuren. Daarnaast zijn er verschillende andere didactische pakketten beschikbaar. Zo werden er tientallen practica en simulaties ontwikkeld die wetenschappen vanuit een contextuele invalshoek benaderen. Er is ook extra aandacht besteed aan het voorstellen van de nationale instanties rond forensisch onderzoek: het NICC en het DVI. Tijdens de ICT-lessen leren de leerlingen deze instanties beter kennen. Aan de hand van beeldmateriaal wordt de leerlingen aangeleerd om kritisch te kijken naar crimiseries. Tenslotte zijn enkele webquests en logiquizzen beschikbaar. Deze geven de leerkracht de kans om forensisch onderzoek op een speelse manier binnen te brengen in de klas.

Alle documenten zijn beschikbaar op https://wet.kuleuven.be/csi/

Kris Geris, projectmedewerker CSI@school, K.U.Leuven

9

Van emulsies naar schuimen

Een poreuze structuur kan beschouwd worden als een composietmateriaal opgebouwd uit een vaste stof en lucht, aanwezig in de vorm van holtes en kanalen. Door het samenspel tussen vaste stof en poriën combineren deze materialen eigenschappen die anders als onverenigbaar worden beschouwd. Een typisch voorbeeld zijn lichtgewicht metaalschuimen met een hoge specifieke druksterkte en stijfheid. Deze unieke eigenschappen maken poreuze materialen uitermate geschikt voor een breed gamma aan toepassingen. Dit zorgt voor een grote industriële interesse naar snelle, veelzijdige en vooral goedkope productiemethodes.

Deeltjesgestabiliseerde emulsies

10

Een emulsie is een tweefasige vloeistof die wordt gecreëerd door het mengen van twee niet in elkaar oplossende vloeistoffen. Dergelijke mengsels zijn inherent onstabiel omwille van de hoge energie van het vloeistof-vloeistof oppervlak. Als je het mengsel wil behouden moet dat oppervlak dus gestabiliseerd worden. Dit kan enerzijds door de specifieke energie van het oppervlak te verlagen met surfactanten of door het totale vrije oppervlak te verminderen door er deeltjes op te plaatsen. Zo is het mogelijk om emulsiedruppels aan te maken die quasi volledig met vast materiaal bedekt zijn. De individuele druppels worden dus van elkaar gescheiden door een mantel van vast materiaal wat coalescentie van de druppels verhindert. Van buitenaf bekeken gedragen de gestabiliseerde druppels zich grotendeels als grote sferische poederagglomeraten en zien ze er ook zo uit.

Inbouwen van emulsiedruppels Een colloïdaal proces is een productiemethode waarbij deeltjes vanuit een suspensie worden geconsolideerd tot een poederstapeling. Dit halffabricaat kan na drogen via een thermische behandeling, het sinteren, verder verdicht worden tot een dragende structuur. Doordat deeltjesgestabiliseerde druppels zich als ronde agglomeraten gedragen is het mogelijk om ze op een gelijkaardige manier in een colloïdaal proces te behandelen en zo een opeenstapeling van emulsiedruppels op te bouwen. Na drogen resulteert dit in een macroporeuze poederpakking die na sinteren het industrieel interessante schuim oplevert. In dit doctoraat werd deze methode van schuimproductie voor zowel titaan als aluminiumoxide bestudeerd. Om de macroporeuze poederstructuur verder te behandelen moet deze over voldoende mechanische sterkte beschikken. Hiervoor is een dragend skelet van stutten en wanden nodig. Dit wordt verkregen tijdens het colloïdaal proces door extra poeder tussen de druppels af te zetten. Aangezien de druppels bij het stabiliseren al maximaal met poeder bedekt worden kan dit additioneel poeder in de vorm van een suspensie aan een deeltjesgestabiliseerde emulsie toegevoegd worden zonder de eigenschappen van de druppels zelf te wijzigen. Door de hoeveelheid van dit structureel poeder te wijzigen kan de dikte van de stutten en wanden in het skelet en de uiteindelijke porositeit geregeld worden.

Sinteren van de macroporeuze poederstructuren Om een poederstructuur te transformeren tot een samenhangend geheel is verdere verdichting via een sinterstap noodzakelijk. Doordat de macroporeuze poederstructuren, verkregen na het consolideren van een deeltjesgestabiliseerde emulsie, enkel poeder bevat kan dit gebeuren zonder voorgaande thermische behandeling om organisch materiaal te verwijderen. Voor keramische schuimen betekent dat dat ze onmiddellijk in lucht gesinterd kunnen worden. Om oxidatie te voorkomen is voor de titaanschuimen een inerte of in het ideale geval reducerende atmosfeer noodzakelijk. Door gebruik te maken van titaanhydride is het mogelijk om in situ zo’n reducerende atmosfeer te genereren en zodoende de sintertemperatuur van dit materiaal te verlagen. Dit leidt op zijn beurt tot een dichter skelet van het schuim.

Schuimeigenschappen Een nieuw productieproces is enkel waardevol als de materialen die ermee bereikt worden evenwaardig of beter zijn dan deze aangemaakt met al beschikbare productiemethoden. Daarom is het nodig de poreuze eigenschappen van de aangemaakte keramische schuimen uitgebreid te karakteriseren met o.a. densiteitsmetingen en kwikporosimetrie en te vergelijken met de procesparameters. Zo blijkt bijvoorbeeld dat de porositeit van het eindproduct via een tweede orderelatie in verhouding staat met de concentratie van gedispergeerde druppels in de deeltjesgestabiliseerde emulsie. Verder werden de mechanische eigenschappen van de titaanschuimen gekarakteriseerd en vergeleken met literatuurdata

over voorbeelden geproduceerd met de gangbare technologie. Hieruit blijkt dat de dichtere stutten, verkregen door toevoeging van titaanhydride, ervoor zorgen dat de druksterkte van de bekomen schuimen hoger is dan deze voor typische voorbeelden. Door de totale porositeit te sturen kunnen titaanschuimen aangemaakt worden met een stijfheid in hetzelfde bereik als dat van natuurlijk been. Dergelijke materialen zijn dus ideaal voor biomedische toepassingen. Bram Neirinck

Bram Neirinck behaalde zijn doctoraat als IWT-bursaal en onder begeleiding van de promotoren Jef Vleugels en Jan Fransaer van het Departement Metaalkunde en Toegepaste Materiaalkunde. De resultaten uit zijn doctoraat worden verder onderzocht in functie van een Europees onderzoeksproject: MEDDELCOAT. In dit project wil men de emulsietechniek gebruiken om implantaten met een poreuze titaanlaag te voorzien. Een deklaag met optimale poreuze eigenschappen versnelt immers de inbouw van het implantaat in het omliggende been en verkort zodoende de nodige revalidatieperiode. Bram Neirinck blijft tewerkgesteld aan de K.U.Leuven met een beurs van het Postdoctorale Mandaten Onderzoeksfonds (PDM) en onderzoekt de integratie van cellen en proteïnen met poreuze oppervlakken om de interactie van het implantaat met het omliggende weefsel nog verder te verbeteren en de kans op infectie van het implantaat te verlagen. Kurt Driessens

In het vorige nummer van GeniaaL ontbrak door een vergetelheid de naam van Dirk Van Oudheusden als promotor van het doctoraatswerk van Wouter Souffriau. Bij deze bieden wij hiervoor onze oprechte verontschuldigingen aan.

11

Deelnemer getuigt: eerste ESAT-reünie een succes Op 27 juni vond op het grasveld voor het Arenbergkasteel de eerste ESAT-reünie plaats. Op alle mogelijke manieren, en dan vooral elektronische, hadden de organisatoren de alumni opgezocht en uitgenodigd. Dat ging van de meest recent afgestudeerden tot de anciens uit de tijd van sterken zwakstroom, van de triode en de scotttransformator. En het dient gezegd dat ze erin geslaagd zijn: de oudste deelnemer was van de promotie 1967! Het moet zowat de warmste dag van het jaar geweest zijn: het was broeiend heet op het grasveld. Gelukkig kon iedereen schaduwrijkere plekken opzoeken onder de bomen naast het podium. Dat men dan de obligate speeches op het podium niet kon zien en maar moeilijk kon horen, nam men er maar bij (voor zover dat erg was). Horen kon men de verschillende muziekvertolkers en -groepen, bevolkt met ESAT-studenten en -alumni gelukkig wel. Ze zijn het levende bewijs dat technisch vernuft en muzikale creativiteit hand in hand gaan.

12

Naast dit voedsel voor de geest kon de inwendige mens versterkt worden met alle soorten eten en drinken. Vooral dit laatste was op een dag als deze meer dan welkom. En voor wie kon rekenen op zijn visueel geheugen was er de ESAT-wedstrijd: koppen herkennen van min of meer recente proffen. Maar de belangrijkste activiteiten waren natuurlijk het leggen van niet-elektronische netwerken, de babbel met collega’s en proffen van lang of kort geleden, kennismaken met partner en kroost… Kortom, dit proefstuk was al meteen een succes, zowel qua opkomst als qua sfeer. Ook met dank aan de K.U.Leuven voor het gebruik van de infrastructuur van het personeelsfeest. Het weer was allicht zowel spelbreker als succesfactor. Misschien zochten sommigen dit tropisch hete weekend andere oorden op, (en in het eigenste Leuven vond het BK wielrennen plaats), anders was de belangstelling misschien nog groter geweest, maar alle aanwezigen zullen het erover eens zijn: prima organisatie, toffe ambiance, voor herhaling vatbaar. Jan Cuypers, afgestudeerd bij ESAT in 1971 Met dank aan Kris Demey en Gert Cuypers voor de foto’s

Reünie promotie 1957 op 4 mei 2010

Ons gouden jubileum ligt nu al 3 jaar achter de rug. Ondertussen hebben we nog een fantastische tweedaagse doorgebracht in Dordrecht en zijn Biesbosch en dit jaar besloten we terug naar onze thuisbasis, Leuven, te komen. Het weerzien was geslaagd. Niet minder dan 47 deelnemers hadden zich ingeschreven en het hadden er meer kunnen zijn want verschillende getrouwe collega’s moesten verstek geven omwille van andere verplichtingen of gezondheidsproblemen. Onze medeorganisator René Peeters was er zelfs niet bij, zijn Myriam echter wel. René was op dat ogenblik in Japan waar hij in audiëntie ontvangen werd door keizer Akihito himself en hij vereerd werd met de gouden en zilveren ster van de Orde van de Rijzende Zon omwille van zijn verdiensten als consulgeneraal van Japan in Vlaanderen. Proficiat, René.

Rij 1: René Descheemaeker, Jef De Lepeleire, Gust Martens, Jan Maertens, Erik Van Lantschoot, Jean Mennes, Etienne Sermon, Theo Herbert Rij 2: Jos Aerts, Frans Van den Broeck, Gerard Manderyck, Karel Wynants, Léon Bouillon, Eddy Foblets, Jean Torfs, Paul Macken, Luc Haverhals, Jos Bellens, Petrus Vandergoten Rij 3: René Peeters, Camille Vervoort, Ludo Mercelis, Erik Eggermont, Walter Peeters, Henri Deblock, Jan Verschroeven, Maurits Pyck, Emiel Mertens, Johan Maes Rij 4: Jules Heirman, Roger Blieck, Jos Uyttenbroeck, Leo Gooris, Theo Hendrickx, Paul Tuts, Willy Lemmens, Jacky Masure, Martin Rymenans, Gilbert Vermeulen Rij 5: René Coopmans, Roger Colpaert, Bob Verstraelen, Willy Canfyn, Paul Dermine, André Janssens, Ignace Declerck, conducteur 1, Jos Van Rooy, Willy Vancayzeele Rij 6: Jean Delvaux, Francis Duvivier, Jean Alaerts, Herman Huet, Ronald Dierckx, Karel Verhille, Edmond Hendrix, Jos Van Meenen (conducteur 2), conducteur 3 en 4 Ontbreken op de foto: Jos Caers, Walter De Hoon, Jef Denayer, Frans Moyson, Staf Spaepen en Jan Swinnen

Voor het aperitief – aangeboden door VILv, waarvoor onze dank – en het diner hadden we voor restaurant Voltaire gekozen. Dat is ons allen goed bevallen en waarschijnlijk keren we daar nog terug, want het organisatiecomité kon vaststellen dat de meerderheid verlangt naar een regelmatig weerzien, liefst jaarlijks, volgens de nu aangeboden formule. Dat wil zeggen: samenkomst in Leuven omdat Leuven centraal gelegen is, een diner, een bezoek waarbij niet teveel moet gewandeld worden en een afsluiting tussen pot en pint.

En dan kwam de hoofdschotel : een kennismaking met de Afdeling Biomechanica en Grafisch Ontwerpen van het Departement Werktuigkunde aan onze Alma Mater, waar wetenschap de ingenieur en de chirurg samenbrengt tot ons welzijn en tot het welslagen van de ingrepen, waarmee sommigen van ons reeds vertrouwd zijn of in de toekomst mee zullen te maken hebben. De professoren Hendrik Van Brussel en Jos Vander Sloten hebben ons dat op een boeiende wijze uiteengezet. Eerst gaven ze een korte situering van de afdeling in de structuur van het departement en dan een modelles over de robotisering van de heelkunde. Daarop volgde een geleid bezoek aan de laboratoria.

Graag willen we hier nogmaals beide professoren danken voor hun inzet, waardoor dit bezoek en bijgevolg de reünie van dit jaar zo goed geslaagd is. De dag werd afgesloten tussen pot en pint in de Lodge. Ghislaine, Jef, Jules, René en Anny, Hilda en Myriam zijn voor een debriefing samengekomen om de financiële situatie op te maken (geen zorgen, die is gezond) en om de plannen voor 2011 reeds te bespreken. Het wordt weer Leuven in de lente. Sinds enkele jaren is Jean Delvaux voor deze bestuursvergaderingen onze royale gastheer, waarvoor hartelijk dank. Jules Heirman

13

Forumavonden Voor je agenda van het academiejaar 2010-2011: drie interessante forumavonden met uiteenzettingen van experts in hun vakgebied en de mogelijkheid om te netwerken.

16 november 2010: Hoe groot is jouw digitale voetafdruk? Elke keer als we online shoppen, bankieren of alleen maar surfen geven we persoonlijke informatie weg. Veel internetgebruikers zijn zich daarvan bewust, maar velen zijn niet bezorgd over de gegevens die ze online achterlaten. Bekend is de uitspraak van Facebookoprichter Mark Zuckerberg dat privacy niet langer de norm is. In deze forumavond onderzoeken we welke informatie we achterlaten en hoe bedrijven en overheidsinstanties omgaan met deze gegevens. Kunnen internet en privacy samengaan? Wat zegt de wet?

Sprekers: prof. dr. Jos Durmortier, K.U.Leuven, Interdisciplinary Centre for Law and ICT (ICRI) prof. dr. ir. Bart Preneel, K.U.Leuven, ESAT-COSIC Luc Beirens, Federal Computer Crime Unit

Start: 19.30 u. (broodjes zijn voorzien vanaf 18.45 u.) Locatie: Auditorium van het Arenbergkasteel, Kasteelpark Arenberg 1, Heverlee

14

15 februari 2011: Het innovatiebeleid voor technologie in Vlaanderen Op deze forumavond willen we enkele pertinente vragen stellen in verband met het Vlaams innovatiebeleid. Hoe goed is Vlaanderen in het stimuleren van techologische vernieuwing? Hoe doen onze buurlanden het? Wat verwachten ondernemers van het beleid? Hoe ziet het beleid zijn rol? Heeft Vlaanderen een kritische grootte?

Start: 19.30 u. Locatie: Thermotechnisch Instituut (onder voorbehoud), Kasteelpark Arenberg 41, Heverlee

5 april 2011: Gsm: asbest van de toekomst? Massaal gebruiken we gsm en UMTS (Universal Mobile Telecommunications System), Wifi, DECT (Digital Enhanced Cordless Telecommunications) voor onze dagelijkse communicatie. Meer en meer wordt de vraag gesteld of deze straling al dan niet gevaarlijk is voor onze gezondheid. Onlangs is een nieuwe stralingsnorm van 3V/m van kracht geworden in Vlaanderen. In steden als Parijs en Salzburg gaat men nog (veel) verder. Terecht? Op deze forumavond willen we de technisch-wetenschappelijke, de medische en de economische wereld met mekaar in debat brengen.

Start: 19.30 u. locatie: Auditorium van het Arenbergkasteel, Kasteelpark Arenberg 1, Heverlee

Dag van de Ingenieur 2 oktober 2010 – vernieuwd! Gast: Frank De Winne Traditiegetrouw maken we er een leerrijke en gezellige bijeenkomst van. De troeven van de Dag van de Ingenieur blijven (uitstapjes in de namiddag, een receptie en een diner) en we bieden nu bovendien ook een programma aan waar kinderen en jongeren welkom zijn als hun ouders ingenieur(s) zijn. Ook de centrale locatie is nieuw dit jaar. Deze dag is de ideale gelegenheid om de (vroegere) banden met studiegenoten aan te halen Als alumnus kun je steeds de gegevens van jezelf én je jaargenoten opzoeken via http://alumni.kuleuven.be ‘De ingenieurswereld is een zeer boeiende wereld met tal van mogelijkheden om jezelf te ontplooien. Niet alleen in het bedrijfsleven, maar ook als ondernemer, als ambtenaar... Het feit dat men persoonlijke en ingenieuze oplossingen kan aanreiken voor complexe problemen in teamverband is voor mij één van de zaken die me als ingenieur veel voldoening geven.’ Frank De Winne in ‘De burgerlijk ingenieur in actie’

Programma 14.00 14.30

Onthaal in Ubicenter (Philipssite Leuven). Parkeren kan in de ondergrondse parking. Keuze uit één van de volgende activiteiten

• Combiprogramma professor Christoffel Waelkens en Frank De Winne (organisatie in samenwerking met genootschap Lucht- en Ruimtevaart van het Technologisch Instituut van de KVIV) Professor Waelkens zal een lezing geven over Herschel, het nieuwste ruimteobservatorium van het European Space Agency. De telescoop doet waarnemingen in het infrarode spectrum met de bedoeling meer inzicht te verwerven in het ontstaan van het universum. De satelliet is gelanceerd in mei 2009 en hij cirkelt nu in een baan rond het zogenaamde 2e Lagrangepunt op 1,5 miljoen km van de aarde. Professor Waelkens van het Instituut voor Sterrenkunde is als co-Principal Investigator voor het PACS-instrument (Photoconductor Array Camera and Spectrometer) actief betrokken bij de ontwikkeling en de uitvoering van deze missie. Hij zal in de voordracht een overzicht geven van de ontwikkelingen van de missie en van enkele resultaten die nu al behaald zijn. Vervolgens staat Frank De Winne ons te woord over zijn laatste missie aan de hand van videobeelden en vragen vanuit de zaal.

• Combiprogramma Frank De Winne en jeugdfaculteit ingenieurswetenschappen voor jongeren (vanaf 10 jaar) De jongeren worden eerst door Frank De Winne meegenomen op zijn laatste missie en daarna kunnen ze zelf een snelle start nemen als ingenieur lucht- en ruimtevaart! Ze kunnen zelf een flesraket in elkaar knutselen en die naar een doel lanceren. Een lanceerinstallatie en praktische hulp zijn voorzien, alleen nog jeugdige creativiteit en wat handigheid zijn nodig voor een geslaagde vlucht.

• RVO society (voor kinderen van 5 tot en met 9 jaar): Roger Van Overstraeten Society ontwikkelt educatief materiaal rond recente ontwikkelingen in technologie en wetenschappen.

• IMEC • Werf: GEN-verbinding in Brussel (alumni leiden je rond) • Museum M Breng je fototoestel mee en stuur je fotoverslag naar [email protected] 17.15-18.30 Receptie ter afsluiting van het namiddagprogramma 19.00 Feestbanket

Online inschrijven kan op www.vtk.be/alumni/activiteiten/dagvandeingenieur/inschrijven.html

15

Is technologie in de sport spo De discussie rond het gebruik van geavanceerde technologie in het voetbal is opnieuw brandend actueel. Hoewel de FIFA steeds afkerig heeft gestaan tegenover hulpmiddelen zoals videobeelden, plaatste men de zogenaamde doellijntechnologie (weer) op de agenda. De aanleiding is het niet-toekennen van een overduidelijk doelpunt in de wedstrijd tussen Engeland en Duitsland op het WK in Zuid-Afrika van dit jaar. Voetbaltechnologie houdt echter veel meer in dan een systeem dat meet of de bal al dan niet over de doellijn geweest is. Sommige toepassingen van technologie in het voetbal zijn al vele jaren in gebruik. Andere zullen het waarschijnlijk nooit verder brengen dan een flashy animatie.

16

Technologische hulpmiddelen in het voetbal vindt men op verschillende niveaus, met verschillende objectieven. Alle topclubs gebruiken systemen om de training van het team en van de individuele spelers te optimaliseren. Het summum hiervan is het systeem dat door de K.U.Leuvenspin-off BioRICS werd ontwikkeld. Het meet continu de fysische en mentale paraatheid van elke speler, giet de data in een model en berekent aldus de toekomstige prestaties van de spelers. AC Milan heeft de exclusieve rechten op het gebruik van dit systeem in het voetbal gekocht. De analyse van spelers wordt ook gebruikt als basis voor tactische beslissingen. Ook de waarde van een speler op de transfermarkt wordt sterk beïnvloed door zijn ‘prestatiepaspoort’. Men weet immers van elke speler hoeveel kilometer hij aflegt, hoeveel correcte passes hij geeft, hoe vaak hij buitenspel staat, langs welke kant hij een tegenspeler meestal passeert, enzovoort. Zulke gegevens haalt men uit de verwerking van videobeelden. Het Engelse Prozone is marktleider op dat gebied. Het levert aan alle grote topclubs zoals Real Madrid en Arsenal. Uiteraard wordt er veel meer gesproken over het gebruik van technologie als hulpmiddel bij de arbitrage van een wedstrijd. Hoe vaak worden er niet geldige doelpunten afgekeurd of doelpunten onterecht toegewezen? Hoe vaak heb je niet gezegd, of zelfs geroepen: ‘duidelijk buitenspel; heeft die arbiter dat echt niet gezien?’? Meer en meer zijn supporters, maar ook spelers en trainers ervan overtuigd dat de scheidrechter wel wat hulp kan gebruiken. De belangen in het moderne voetbal zijn zo groot dat een scheidsrechterlijke dwaling een club ettelijke miljoenen kan kosten. Een hulpmiddel dat scheidsrechters al vele jaren gebruiken is de draadloze communicatie met hun lijnrechters en de vierde official. Een eerste versie hiervan bestond simpelweg uit een drukknop op de vlaggenstok van de lijnrechter die een trilalarm rond de arm van de scheidsrechter in werking kon stellen. Maar vandaag staan scheids- en lijnrechters continu met elkaar in contact via oortjes en microfoontjes. Dat daar heel veel gebruik van wordt gemaakt, toont de heel interessante documentaire ‘Les Arbitres’ (Engelse titel: ‘Kill the Referee’). Hierin wordt een aantal scheidsrechters gevolgd tijdens het EK van 2008. Zo hoor je de Italiaanse scheidsrechter Roberto Rosetti tijdens de finale tussen Duitsland en Spanje wanhopig vragen aan zijn assistenten of hij nu een gele kaart moet tonen en aan wie.

Een stap verder (een reuzensprong voor de FIFA) is het gebruik van videobeelden ter assistentie van de arbitrage. Wat men soms vergeet is dat dit in feite al een tijdje gebruikt wordt, zij het niet tijdens de wedstrijd, maar erna, en enkel om spelers schorsingen te kunnen opleggen. Het wedstrijdverloop, laat staan de uitslag, wordt hierdoor niet beïnvloed. Zo werd Dieumerci Mbokani onlangs nog voor vijf speeldagen geschorst omdat hij in de competitiewedstrijd tegen Germinal Beerschot zijn voet vol op de enkel van een tegenstander had geplaatst. De spits van Standard werd bestraft op basis van televisiebeelden. Scheidsrechter Luc Wauters had de fout niet gezien. Het gebruik van videobeelden tijdens de wedstrijd wordt vooralsnog niet toegestaan. Trainers mogen geen beeldscherm in de dug-out hebben. (Herinner u de rel die Michel Preud’homme veroorzaakte door een tv’tje te gebruiken op de bank tijdens de wedstrijd tussen AA Gent en Standard, naar eigen zeggen om zijn tactische beslissingen te ondersteunen.) Maar waar veel spelers, trainers en supporters naar vragen is uiteraard bijstand voor de scheidsrechter bij het nemen van zijn beslissingen. De FIFA heeft hier altijd zeer weigerachtig tegenover gestaan. Men kan immers niet op elk willekeurig moment het spel stilleggen om een betwistbare fase te herbekijken. Dat zou de dynamiek van de wedstrijd fnuiken. Bovendien zou men het gezag van de scheidsrechter ondermijnen. FIFA wil ook ten allen prijze de menselijke factor van het voetbal behouden, met inbegrip van de menselijke fouten (lees: foutieve beslissingen van de scheidsrechter). Toch zegt FIFA nu dat het technologische hulpmiddelen wil bekijken voor die gevallen waarin de beslissing objectief kan genomen worden door een systeem dat een duidelijke, binaire uitkomst kan leveren. Het moet een systeem zijn dat 100% betrouwbaar is, dat ogenblikkelijk werkt, en dat de scheidsrechter, en enkel de scheidsrechter, rechtstreeks op de hoogte brengt van het resultaat. Op die manier ondersteunt het systeem de scheidsrechter in zijn beslissingen (en neemt het zijn gezag niet weg) en kan het spel zijn gewone verloop kennen. De doellijntechnologie is hiervoor de uitgelezen testcase. Het is goal of geen goal. Er zijn geen complicerende, subjectieve factoren zoals ‘het spel beïnvloeden’ bij de beoordeling van buitenspel of zoals ‘onvoorzichtig, roekeloos of met buitensporige inzet’ bij de beoordeling van een tackle. Er zijn in het verleden al verschillende testen uitgevoerd met doellijntechnologie. Daarbij zijn twee technieken beschouwd.

ortief? aantal praktijktesten op zitten. Een eerste generatie gebruikte RF-golven om de positie van de bal, waarin een zendontvanger was geïntegreerd, te bepalen. Na testen gedurende het WK voor min-17-jarigen in Peru in 2005 werd het systeem herdacht. Men werkt nu met een magnetisch veld rond de doelmond dat wordt gecreëerd door kabels die onder de grasmat liggen. De bal bevat een magnetische sensor en een zendertje dat de meetdata van de sensor naar ontvangers langs het veld doorstuurt. Het basisstation berekent de positie van de bal en stuurt een signaal naar het polshorloge van de scheidsrechter wanneer de bal de doellijn overschrijdt. Dit systeem werd getest op het WK voor clubs in Japan in 2007. Maar de FIFA ging er niet mee door. Volgens voorzitter Blatter is het slechts voor 95% betrouwbaar.

Een eerste techniek is de Hawk-Eyetechniek, ontwikkeld door het gelijknamige bedrijf en welbekend uit het tennis. Deze techniek maakt gebruik van triangulatie op basis van videobeelden die geschoten worden door een aantal camera’s met een hoge framerate. Het resultaat is een animatie van de baan van de bal en diens positie ten opzichte van het speelveld. De huidige systemen zijn niet realtime. Het duurt enkele seconden om de baan te berekenen. Met meer rekenkracht kan men dit nadeel allicht verhelpen. Maar een fundamenteler probleem is het feit dat minstens 25% van de bal zichtbaar moet zijn om de nodige beeldverwerking te kunnen doen. In het tennis is dit geen probleem, maar in het voetbal wel. Denk bijvoorbeeld aan een fase waarbij de doelman zich op de bal gooit, net voor of net achter de doellijn. De bal is nauwelijks te zien, dus het Hawk-Eyesysteem kan geen antwoord bieden. Het tweede systeem maakt meer kans op slagen. Het is ontwikkeld door een consortium rond sportgigant Adidas en heeft er al een

Het systeem en heel het verhaal rond doellijntechnologie ging vervolgens de koelkast in. Men wou van geen technische hulpmiddelen meer weten. Is de echte reden een technische reden? Misschien wel, maar sommigen beweren dat de politiek van Blatter een rol heeft gespeeld in deze beslissing. Voetbalbonden van armere landen zouden de financiële inspanning bij de installatie van een dergelijk systeem moeilijk kunnen opbrengen. Blatter wil deze bonden liever aan zijn kant houden en dus is de FIFA gestopt met doellijntechnologie. De FIFA zegt trouwens openlijk dat de regels van het voetbal altijd en overal dezelfde moeten zijn, omdat dit juist de basis is van het wereldwijde succes van de sport. Maar eigenlijk is dat geen argument om geen technische hulpmiddelen in te voeren. Men verandert er immers de regels niet mee. In de liefhebbersvoetbalbond KBLVB, waar FC VILv Heverlee in uitkomt, verwacht ik ook niet meteen één of andere vorm van doellijntechnologie. Er zijn trouwens ook geen lijnrechters bij onze wedstrijden. Toch zijn de regels dezelfde. Goed, in 90% van de gevallen van mogelijk buitenspel vergist de scheidsrechter zich en dikwijls wordt een hoekschop niet toegekend. Maar dat hoort er nu eenmaal bij, gewoon omdat de KBLVB de middelen niet heeft om lijnrechters in te zetten, laat staan om doellijntechnologie toe te passen. Maar als het technologisch mogelijk is en als het aan de vereisten van het spel voldoet en er de middelen voor zijn, waarom dan niet? Technologie in het voetbal kun je immers nog veel verder doortrekken. Intelligente velden bijvoorbeeld. Het veld kan een patroon leds bevatten die kunnen aangeven waar een overtreding is gebeurd of de positie van de muur bij een vrije trap. Sensoren in scheenbeschermers en schoenen kunnen bepalen of er een overtreding is gebeurd (was er contact?). Flexibele displays in de truitjes kunnen geanimeerde sponsorboodschappen weergeven, maar ook gegevens van de spelers (heeft hij al geel gehad?). De data van al die sensoren kunnen naar een server gestuurd worden die de link maakt naar de virtuele wereld, waarin gamers kunnen interageren met het reële spel. Als de FIFA al zo huiverachtig staat tegenover doellijntechnologie, dan staan haar dus nog bange dagen te wachten. David Maes

17

Ingenieursmentaliteit leidt tot terrorisme Een recente studie (http://orientemiedo.files.wordpress.com/2010/01/diego-gambetta-steffen-hertog-why-are-there-so-many-engineersamong-islamic-radicals.pdf) over islamitische terroristen zet ingenieurs in een wel heel bijzonder daglicht. Twee sociologen onderzochten de cv's van een aanzienlijke groep islamitische terroristen. En wat bleek? Bijna de helft van hen had een ingenieursdiploma op zak. Dat is een heel opvallende oververtegenwoordiging, want van de totale (mannelijke) bevolking in de betrokken landen mag slechts enkele procenten zich ingenieur noemen. De meest voor de hand liggende verklaring is volgens de onderzoekers... de ingenieursmentaliteit, de specifieke manier van denken van een ingenieur. Het zijn dus niet de technische kennis en vaardigheden die de HR-departementen van de terroristische organisaties belangrijk vinden. Ze kijken daarentegen vooral naar het psychologisch profiel. De rechtlijnigheid van ingenieurs en hun voorkeur voor ondubbelzinnige oplossingen zou hen geschikt maken voor het uitvoeren van terroristische opdrachten. Voel ik mij hier aangesproken? Bwa neen. Want de moderne ingenieursmentaliteit definieer ik als: open van geest, maatschappelijk relevant en flexibel. Niet echt het prototype van een terrorist dus. David Maes Niet schieten; jouw mening is altijd welkom bij de redactie op [email protected]!

GeniaLe ingenieurs? Redactie is mix 18

De redactieraad van GeniaaL is heterogeen samengesteld. De ingenieurs vormen wel de meerderheid, maar de M/V-verhouding is mooi in balans en er is een vertegenwoordiging van studenten, personeel en alumni. De VILv’ers zijn Iris De Coster, David Maes en Patrick Pype. Vertegenwoordigers van het Zelfstandig Academisch Personeel zijn Ludo Froyen, Liliane Pintelon en Yves Willems. Er werken ook twee doctorandi mee: Michelle D’Haese en Kurt Driessens. Annemie Caproens is administratief directeur en Jelle De Borger pr-verantwoordelijke van de Faculteit. En VTK vaardigt zijn communicatieverantwoordelijke af om voor GeniaaL te schrijven. Vooraan v.l.n.r.: Adelheid De Muynck (VTK, wordt in 2010-2011 opgevolgd door Karen Helderweirt – zie p. 24), Annemie Caproens, Jelle De Borger, Lilane Pintelon, Michelle D’Haese

Achteraan v.l.n.r.: Kurt Driessens, Yves Willems, Ludo Froyen, David Maes, Patrick Pype Ontbreekt op deze foto: Iris De Coster

GeniaaL is vooral een blad van en voor ingenieurs maar we hopen dat niet alleen ingenieurs ervan kunnen genieten.

VTK90 VTK mag volgend academiejaar haar 90e verjaardag vieren en zal dit niet onopgemerkt laten voorbijgaan. VTK90 is een gelegenheid om nog eens het onderste uit de kan te halen, alle registers open te trekken en een schitterend jaar neer te zetten. Een jaar waarin nog eens duidelijk gemaakt zal worden dat VTK niet alleen in studentenaantallen uitblinkt! Doorheen het academiejaar zal getracht worden om alle activiteiten aan onze leden aan te bieden aan een bodemprijs. Regelmatig kan er ook zeker gerekend worden op traktaties van de jarige. De kers wordt op de taart gezet in maart met een lustrumweek! Tijdens deze week wordt VTK90 in de spotlights gezet en zal heel Leuven merken dat er iets leeft bij VTK! Het programma ligt voorlopig echter nog in een met slot vergrendelde bureaulade, met een sticker ‘Top Secret’ opgeplakt. Een beetje verrassing is immers altijd leuker. Om toch al een tipje van de sluier op te lichten, twee woorden: Lustrum TD… het VTK90-team

Heb je foto’s uit de oude doos, memorabilia, markante herinneringen aan je VTK-tijd? Mail naar [email protected]

Een extraatje bovenop je ingenieursdiploma? postgraduaat financiewezen (corporate finance) Fundamenteel en grondig inzicht in de moderne financiële theorieën en hun toepassingsmogelijkheden voor algemene en dagelijkse financiële besluitvorming. Voor de 20e keer wordt deze opleiding dit academiejaar georganiseerd. Je kunt de lessen volgen vanaf 1 oktober 2010 tot en met 26 februari 2011, op vrijdagavond en zaterdagvoormiddag. De 1. 2. 3. 4. 5.

opleiding omvat 120 lesuren over deze opleidingsonderdelen: Bedrijfsfinanciering (7 studiepunten) Analyse van financiële staten (3 studiepunten) Financieel risicobeheer (3 studiepunten) Special topics (4 studiepunten) Integrerende gevallenstudies (3 studiepunten)

De benadering stoelt op een combinatie van conceptueel denken en praktijktoepassingen. Al 730 deelnemers voltooiden het programma. De colleges worden gedoceerd door fulltime professoren van de faculteit Economie en Bedrijfswetenschappen van de K.U. Leuven. Meer informatie, inschrijvingen en getuigenissen op www.econ.kuleuven.be/ond/postgraduaten/financiewezen of bij [email protected], tel. 016/32 67 37.

19

Afscheid van de laatst Eind juni: weer een nieuwe lichting afgestudeerden erbij. Met meer dan 400 zijn ze. Deze nieuwbakken burgerlijk ingenieurs en burgerlijk ingenieur-architecten konden nog een laatste keer samenkomen tijdens de Fulltimeweek. Zondag werd die ingezet met een heuse kroegentocht die meer dan serieus genomen werd. Dat merkten we de volgende avond op de kaas-, bier- en wijnavond waar enkelen nog de laatste restjes kater kwamen wegwerken. Net op tijd om er weer volledig tegenaan te gaan bij de richtingenzuip die avond in fakbar ’t ElixIr. Dinsdag was er de cursusverbranding waar ongetwijfeld sterk naar uitgekeken werd in aanwezigheid van enkele proffen en KVIV. Erna kon iedereen doorzakken naar de Fulltime TD. Woensdag was het dan weer tijd voor een strandnamiddag met – hoe kon het ook anders met zo’n warm weer – een zwembadje gevolgd door de Zwanenzang die avond. De week werd afgesloten met een snikheet promotiefeest waar duchtig gegeten en gedanst werd afgewisseld met frisse lucht buiten. Als aandenken is er een jaarboek samengesteld met contactgegevens Dionys van Gemert op 11 juni 2010, van de afstuderenden aangevuld met leuke bij de start van het examen:’Dat zou niet lang mogen duren, slogans en quotes. Dat het vijf boeiende jullie weten allemaal dat om 4 uur het WK begint, dus als je hier om 6 uur jaren zijn geweest merk je onder nog zit, dan ben je niet goed bezig.’ andere aan onderstaande bloemlezing: Het 2222-noodnummer bellen omdat je opgesloten zit in het kasteel... Dat moet je als archi toch eens meegemaakt hebben in die 5 jaar. Ik las tijdens ‘t studeren in mijn kaft een quote die mij spontaan in lachen deed uitbarsten: ‘Opgelet: seks met burgies kan leiden tot irreversibiliteiten.’ De eerste les van Analyse II: puur entertainment op z'n Piessens, met als onderwerp de resultaten van Analyse I... en mijn 124°C kamertemperatuur was één van de gelukkige vermeldingen! Het lijkt een week geleden dat ik het aantal keren aan het tellen was dat prof. Dierckx zijn stopwoordje 'goed' zei in zijn les Analyse. Zijn record was trouwens 9 keer in een minuut, daar moet je toch al ‘goed’ je best voor doen! 20

Het scheikundefeest is elk jaar een wonderbaarlijke gebeurtenis waar koolstofverbindingen en alcoholoplossingen samen met muziek als katalysator reageren tot een onvergetelijke avond! Na uren nutteloos wachten op de luchthaven van Kathmandu hadden we eindelijk ons plaatsje veroverd in het vliegtuig naar Delhi. ‘The flight is cancelled. We can't fly because of sunset. Please get out of the plane.’ - ‘IEDEREEN BLIJFT ZITTEN!’ P&O5-6: Alle teamleden staan te zwoegen aan de dubbelschroefextruder en prof. Van Puyvelde komt een foto maken met z'n BlackBerry. The best way to predict the future, is to invent it. ‘Ignorance is bliss’, hoe vaak zou dat niet als quote in het jaarboek van Apolloon staan? Georges Gielen schreef in Computergesteund Probleemoplossen op het bord. Van links naar rechts. Helaas stopte zijn verhoogje voor het bord ten einde was. De spectaculaire val die daarop volgde is legendarisch. Zullen onze magen over 5 jaar nog steeds het Alma-eten kunnen verdragen? ‘Kijk eens goed naar de studenten links en rechts van u, volgend jaar zal de helft van de groep verdwenen zijn.’ Aan Alma III groeien bijzondere bomen... met fietsen in hun takken! Piessens in interview met Revue: Revue: ‘Vindt u dat de trekjes van de acteur goed overeen komen met uw eigen persoonlijkheid?’ Piessens: ‘Luister naar het publiek hé. Als ze luid lachen, weet je gewoon dat het keihard waar is!’

Uit een verslag: Na veel scrollen, plakken en knippen, zoomen, splitsen en andere mogelijke bewerkingen kan geconclu¬deerd worden dat deze Twisterversie van het klassediagram dan wel mag voldoen aan de regels van de methodiek, maar niet aan de eisen van de functionele gebruiker. ‘Glad to see my students working even on a holiday!’ ‘Today's a holiday?’ Tijdens het mondeling examen werd me gemeld dat ik goed kan laveren tussen wat ik wel weet en wat ik niet weet.

ejaars

De dag waarop ik samen met Maarten Decat met naaldhakken, netkousen en een rok in de les economie zat. Maarten Beckers, behulpzaam als hij is, legde toen onze gewone kleren vooraan de aula, waardoor we beide al huppelend de trap af moesten voor een volle aula met 250 studenten... Ik herinner me nog steeds de onbegrijpende blikken... Maar ons zesgangenmenu was daarmee wel binnen! Quote Driesen: ‘Als de elektriciteit uitvalt, is het beste wat je kunt doen een barbecue geven. Anders wordt het vlees in je diepvries toch maar slecht.’ Gepiep in de les analyse, iedereen die checkt of hij een berichtje gekregen heeft tot ze doorhebben dat prof. Piessens gewoon aan het piepen was. Of was het zijn gsm? Tijdens de eerste les van statistiek maakte prof. Beirlant een vergelijking tussen waar je in het lokaal zat en je slaagkansen. Het ging ongeveer als volgt: ‘De mensen hier vooraan op de eerste rijen, dat zijn de mensen die veel vragen stellen en er zeker doorgeraken. Dan heb je de mensen die iets verder zitten, die stellen minder vragen maar geraken er ook bijna allemaal door,…En dan heb je de mensen die hier totaal ongeïnteresseerd zitten en zeker zullen buizen zoals die mensen daar vanachter op de laatste rij.’ Waarop ik en 2 vrienden die als enigen op de laatste rij zaten, er zat zelfs niemand op enkele rijen voor ons, doodleuk onze hand opstaken en eens terugwuifden. Dus bij deze, prof. Beirlant: you were wrong.

21

Het winnen van de 24-urenloop in het eerste jaar! Dat blijft mijn mooiste VTK-herinnering ... Frisbeeën tijdens de pauze... Drank is den duvel, Duvel is den drank. Ik zal nooit vergeten hoe Piessens mijn antwoord op een theorievraag van Analyse II bekeek en zei: ‘Wat is dat hier voor gelul!’ Quote van een niet nader genoemde medestudent na 5 jaar universitaire studies: ‘Maakt het uit hoe ge die papieren in de printer steekt?’ bij het invoeren van blanco papieren om de thesis dubbelzijdig te printen. D'haeseleer: ‘Ofwel zijn jullie allemaal genieën ofwel hebben jullie massaal gefraudeerd. Ik gok op het laatste.’ (les kernreactorenfysica) Een mooie naaktfoto van een poserende vrouw wanneer de standby-stand van de computer van de professor startte... Ik zal mij altijd de fenomenale Hendrik Van Brussel herinneren. Tijdens de les zat de projector wat vervelend in zijn ogen te schijnen. Hij wist niet meteen raad en werd er zowat gek van. Toen zei hij opeens: ‘Kan er eens iemand die projector afzetten, OF MOET IK ER EEN STEEN IN SMIJTEN?’ Geniaal toch die man.

‘Gaan we een half uurtje naar de fak? ...’

Karen Helderweirt

Studentenonthaal De K.U.Leuven staat niet alleen voor universiteit, maar ook voor diversiteit. Wie een minuutje de tijd neemt om om zich heen te kijken, merkt meteen op dat er veel buitenlandse studenten rondlopen in zowel Leuven als Heverlee. Het is niet vanzelfsprekend om deze studenten te integreren in onze maatschappij. Gelukkig zijn er tal van organisaties die zich hiermee bezig houden.

22

Orientation Days (22-26 september 2010) In het begin van elk semester worden er Orientation Days georganiseerd voor de nieuwe buitenlandse studenten. Twee keer per jaar slaan de universiteit, de faculteiten en de studentenkringen de handen in elkaar om een onthaalweek te organiseren waarbij we de studenten verwelkomen en wegwijs maken in het Leuvense. Ze maken kennis met onze cultuur. Dit gaat van een paar woordjes Nederlands leren over afval recycleren tot de verkeersregels respecteren. Ook de rondleidingen in Leuven en Heverlee krijgen veel aandacht. VTK verzorgt een rondleiding in Heverlee door het Kasteelpark en de campus om alle departementen aan te wijzen. Ook het Theokot en de cursusdienst worden getoond omdat deze moeilijk te vinden, maar toch belangrijk zijn. Aangezien internationale studenten het vaak moeilijk hebben met de VTK-inschrijvingen, zeker als ze individueel aangepaste programma's volgen, is er tijdens de rondleiding een moment voorzien om zich in de pc-klassen in te schrijven. Zo kunnen

ze hulp van lokale studenten vragen als dit nodig is. Naast deze praktische zaken worden er ook sociale activiteiten voorzien zoals een avondje op de Oude Markt en een groots feest georganiseerd door LOKO. In het weekend kunnen de studenten op dagtrip om zo ook de rest van België te leren kennen. Omdat de meesten het bekende Brugge willen zien wordt deze keer opnieuw daarvoor gekozen.

Info Desk (7-27 september 2010) Aan het station van Leuven zal er gedurende 20 dagen een infodesk staan waar internationale studenten bij aankomst ontvangen worden door LOKO en International Office. Hier kunnen ze terecht met de eerste praktische vragen, bijvoorbeeld over de uurregeling van de bussen of het adres van de Huisvestingsdienst. Ze krijgen ook een plannetje van Leuven mee.

Pangaea Pangaea is de ontmoetingsplaats voor internationale studenten. Hier vind je allerlei gezelschapsspellen, kranten en magazines van over de hele wereld. Er is ook een lounge, opengehouden door vrijwilligers, waar alle leden gratis koffie en thee kunnen drinken. Deze werkgroep organiseert ook conversatiegroepen om de leden te laten oefenen in een taal waar ze de basis al van kennen. Een groep bestaat uit maximaal 15 personen. Elke dag van de week wordt er een andere taal geoefend.

VTK International Evenings

LOKO international fair (1 oktober 2010) De kringen worden hier apart voorgesteld, in tegenstelling tot de Orientation Days waar enkel de overkoepelende kring LOKO aanwezig is op de infostandjes. Uit vorige jaren blijkt dat de internationale studenten te veel informatie op zeer korte tijd krijgen tijdens de infosessie van de Orientation Days. Deze aparte infomarkt heeft als doel de internationale studenten de kans te geven om kennis te maken met hun studentenkring in een rustigere sfeer.

Het Buddy Programma Om de internationale studenten nog meer te laten inburgeren worden er ‘koppels’ gemaakt van een buitenlandse en een lokale student. Deze laatste wordt een ‘buddy’ genoemd, een eerste contactpunt voor alle mogelijke praktische vragen. Een buddy laat de internationale student ook kennismaken met onze gewoonten. In het buitenland studeren zonder enig contact met de lokale bevolking heeft weinig meerwaarde. Daarom worden de internationale studenten aangespoord om ook naar events te gaan die in eerste instantie de lokale studenten als doelgroep hebben. Van de buddy’s wordt gevraagd dat zij hun petekind van tijd tot tijd op sleeptouw nemen. VTK voert veel promotie om de ingenieursstudenten te overtuigen buddy te worden voor een buitenlandse student omdat we beseffen dat dit een grote toegevoegde waarde levert voor de internationale studenten. Bovendien leer je zo als Vlaamse student ook iets van de thuiscultuur van je ‘petekind’.

VTK organiseert meerdere keren per jaar International Evenings waar de buitenlandse studenten elkaar leren kennen. De eerste is een onthaalavond waar VTK wordt voorgesteld. VTK heeft immers een afdeling Internationaal die zich bezig houdt met internationale studenten omdat ze vaak specifieke problemen, noden en vragen hebben. 23

Lokale eerstejaarsstudenten De internationale studenten zijn natuurlijk niet de enige nieuwe studenten aan onze Faculteit. VTK voorziet ook een ontvangst voor de nieuwe eerstejaarsstudenten. Zij kunnen van 21 tot 23 september terecht op het onthaalweekend van VTK in Geel. Daar krijgen ze een eerste kennismaking met VTK, de Faculteit, jaargenoten, proffen en uiteraard het studentenleven. Ook het academiejaar zelf wordt goed ingezet met op zondag 26 september de openingsavond in onze fakbar 't ElixIr. Op maandag is er een onthaalnamiddag en op dinsdag een zoektocht door Heverlee en Leuven om toch al een beetje thuis te geraken in onze studentenstad. Omdat ook de lokale studenten een ‘buddy’ kunnen gebruiken is er op donderdag 7 oktober PeMe-avond waar de eerstejaars een peter of een meter (een tweedejaarsstudent) toegewezen krijgen. Zo zijn ze volledig gewapend om de beste tijd van hun leven aan te vatten als student burgerlijk ingenieur(-architect) aan de K.U.Leuven.

Contact en verdere info Charissa Tse ([email protected]) www.vtk.be/international Zoek op Facebook naar de groep VTK International. Alles voor nieuwe internationale studenten: www.kuleuven.be/english/living.html Lokale eerstejaarsstudenten kunnen terecht bij [email protected] Charissa Tse

Presidium 2010-2011 1. 2. 3. 4. 5. 6. 7. 8. 9. 10. 11. 12. 13. 14. 15. 16. 17. 18. 19. 20. 21. 22. 23. 24.

Daan Van Berkel (Vicepreses) Robin Vanvyve (Beheerder Fakbar) An Geets (Groepscoördinator Bedrijvenrelaties) Valerie Vermandel (Bedrijvenrelaties) Lien Schoenmaekers (Cursusdienst) Kathleen Smout (Beheerder VTK vzw) Laurence Evrard (Communicatie) Hannelore Van Dyck (Groepscoördinator Cursusdienst) Stéphanie Berger (Activiteiten) Karen Helderweirt (Groepscoördinator Communicatie) Charissa Tse (Onderwijs Internationaal) Wim Vancuyck (Groepscoördinator Fakbar) Lies Gijsbregts (Secretaris) Vincent Goffin (Preses) Joos Wesemael (Fakbar) Joris Moeremans (Fakbar) Blas Gallego Irles (Theokot) Adelheid De Muynck (Activiteiten) Sarra Hedhilli (Fakbar) Julie D’Hollander (Bedrijvenrelaties) Dirk Vanderhenst (Beheerder VTK Ondersteuning vzw) Arnaud Serrien (Bedrijvenrelaties) Maarten Vandeweyer (Groepscoördinator Sport) Bram Vansweevelt (Sport)

25. 26. 27. 28. 29. 30. 31. 32. 33. 34. 35. 36. 37. 38. 39. 40. 41. 42. 43. 44. 45. 46.

Kasper Van Waes (Groepscoördinator Activiteiten) Alan Szepieniec (Logistiek) Stijn Huysentruyt (Fakbar) Dino Vandebroek (Activiteiten) Steven Vandebroek (Activiteiten) Bram Slootmaeckers (Groepscoördinator Logistiek) Laurens Coox (Onderwijs) Mattias Banck (Activiteiten) Peter-Jan Lauwers (Bedrijvenrelaties) Tom Aertgeerts (Bedrijvenrelaties) Nicolas Butzen (IT) Ward Darquennes (Groepscoördinator Theokot) Maarten Van de Put (Groepscoördinator IT) Pieter Grevendonk (Activiteiten-Schachtenmeester) Ruben Dilissen (Cursusdienst) Bert Engelen (Activiteiten) Thomas Bande (Activiteiten) Rien Hoeyberghs (Onderwijs) Marvin Claes (Theokot) Nils Charels (Theokot) Bram Kerkhofs (Cursusdienst) Bram Gotink (IT)

Niet op foto: Bart Tuts (Groepscoördinator Onderwijs), Joris Baetens (Logistiek), Ken Gallis (Activiteiten), Ruben Wouters (Communicatie), Yuri Van Havere (Communicatie)

COLOFON 'GeniaaL' is een tijdschrift van de Faculteit Ingenieurswetenschappen en VILv - Alumni Ingenieurs K.U.Leuven, met bijdragen van medewerkers van de faculteit, alumni en studenten. 'GeniaaL' verschijnt viermaal per jaar: in januari, april, juli en oktober.

verantwoordelijke uitgever: Ludo Froyen redactie: Annemie Caproens, Jelle De Borger, Iris De Coster, Adelheid De Muynck, Michelle D'Haese, Kurt Driessens, Ludo Froyen, David Maes, Liliane Pintelon, Patrick Pype, Yves Willems

redactieadres: GeniaaL Faculteit Ingenieurswetenschappen Jelle De Borger Kasteelpark Arenberg 1 bus 2200 3001 HEVERLEE tel. + 32 16 32 16 89 fax + 32 16 32 19 82 [email protected] www.eng.kuleuven.be

grafisch ontwerp: altera.be drukwerk: Van der Poorten Diestsesteenweg 624 3010 KESSEL-LO tel. + 32 16 35 91 76