TEAMCONFERENTIE PASSEND ONDERWIJS

TEAMCONFERENTIE PASSEND ONDERWIJS REGIO EDE

D.V. woensdagmiddag 19 maart 2014 De Essenburcht / Rehobothschool - Kootwijkerbroek

Conferentieprogramma

THEMA

PASSEND GEDRAG BIJ DE LEERLING EN DE LEERKRACHT

AGENDA 13.30 uur

Ontvangst met koffie/thee

14.00 uur

Opening door G. van Roekel – Regiomanager Berséba regio Ede

14.15 uur

Referaat: Pedagogisch tact 'Op het goede moment het juiste doen, óók in de ogen van de leerling’ door dhr. Luc Stevens, professor en orthopedagoog

15.10 uur

Beantwoording van vragen n.a.v. het referaat

15.20 uur

Wisseltijd

15.30 uur

Workshopronde I

16.30 uur

Koffie- en wisseltijd

17.00 uur

Workshopronde II

18.15 uur

Warm-Koud Buffet

19.30 uur

Sluiting

2

REFERAAT EN REFERENT

“Passend onderwijs lijkt een nieuwe opdracht aan leraren, maar is dat niet. Passend onderwijs is gewoon goed onderwijs. Onderwijs dat niet past heeft nooit iemand gewild. Wel nieuw is de opdracht om ernst te maken met de grote diversiteit aan leerlingen in je klas, met de grote individuele verschillen. Onze huidige kijk op kinderen (kinderen volgen) en onze huidige schoolorganisatie (alles is gestandaardiseerd) hebben geen antwoord op deze uitdaging en verantwoordelijkheid. Maar we zouden het wel kunnen, alleen al door anders te kijken naar kinderen en door anders te kijken naar onze collega’s. Kinderen zien als bondgenoten en collega’s zien als steunbron kan ons een stuk op weg helpen”. Luc Stevens

Passend Gedrag en Pedagogisch tact. Pedagogische tact gaat over op het juiste moment de goede dingen doen, ook in de ogen van je leerlingen. Het duurt een tijd voor je kunt duiden waarom iets nou goed ging. Want: hoe vaak denk je niet achteraf ‘had ik dat maar gezegd?’ Hoe vaker je je bewust wordt van momenten van tact, en hoe vaker verhalen, stukken theorie of eerdere ervaringen boven komen drijven, hoe meer je in handen krijgt om je dagelijkse praktijk te sturen. Dan hangt pedagogische tact niet meer af van unieke momenten, maar wordt het deel van je pedagogische handelen.

Inleider: Prof. Luc Stevens Luc Stevens is geboren in 1941. Hij is vanaf 1968 tot 1975 wetenschappelijk hoofdmedewerker aan de universiteit in Nijmegen (nu het UMC Radboud). Hij promoveert in 1975 met een “empirisch-analytisch onderzoek naar de effecten van de overgangsklas, een speciale klas voor kleuters met leerachterstanden” en is vervolgens tot 1981 rector aan de Universiteit Utrecht. In diezelfde periode is hij ook docent pedagogiek in Tilburg. Van 1981 tot 2002 is hij leraar orthopedagogiek (voornamelijk leerstoornissen) aan de Universiteit Utrecht. Vanaf 1994 staat hij ook bekend om zijn onderzoek omtrent het adaptief onderwijs. In 2003 is hij even voorzitter van de visitatiecommissie PABO’s waarna hij de NIVOZ (Nederlands Instituut voor Onderwijs en Opvoedingszaken) opricht. Hij is momenteel directeur van NIVOZ.

3

Overzicht Workshops Nr.

Naam

Onderwerp: Passend gedrag..

Toelichting

1.

Drs. M.F.A. (Martine) Huurman

Uitdagend gedrag; onwil of onmacht?

2.

Ir. E.P. (Piroska) Delouw Dhr. J. (Jelte) van der Kooi Dr. L.D. (Leunis) van Klinken

Ik leer anders

Drs. R.A. (Rein) van der Garde Mw. J.H.M. (Josée) von Weijhrother

Passend gedrag voor en met elkaar Passend gedrag bij leerlingen die een ontwikkelings- of leerstoornis hebben Passend gedrag van leerkrachten en SelfEfficacy

‘Gezamenlijk en ProActief Problemen Oplossen’: grip op gedrag! Passend onderwijs voor beelddenkers Versterk je leerkracht: zo kan ik jou bereiken in mijn klas Hoe ga je hier als christelijk leraar mee om? Is de verklaring van het gedrag ook de rechtvaardiging van het gedrag? Ontwikkelen van antipestbeleid en gebruiken van een antipestmethode Concrete voorbeelden en het voorkomen van en omgaan met lastig gedrag

3. 4.

5. 6.

7.

8. 9. 10. 11.

12. 13.

Drs. L.F. (Lydia) van Hartingsveld en mw. C. (Cora) Mallegrom MA Dr. S.D. (Steef) Post MPM Mw. M. (Martine) Blonk- Meulenkamp Dhr. G. (Bert) van de Waerdt Drs. A. (Arie) Visser en dhr. M. (Maxim) van der Vliet Mw. C. (Corlieske) Harbers Drs. R.W. (Roland) Zuidema

De kracht van de leerkracht Is passend gedrag altijd acceptabel?

Passend gedrag bij conflicten in de klas Passend gedrag bij onderprestatie Passend gedrag en de Zien! begrippen Passend gedrag van de leraar dat gevraagd wordt bij de invoering van Passend Onderwijs Passend gedrag van de leerkracht en de hulpvraag Passend onderwijs vraagt om Ouderbetrokkenheid 3.0

14.

Drs. N.A. (Anniek) Verhagen

Passend gedrag in relatie met de leerling

15.

Dhr. M. (Martijn) Galjé

Pedagogisch Tact in de dagelijkse praktijk!

16.

Drs. S. (Suzanne) Niemeijer

Van straffen en belonen naar bemoedigen

17.

Drs. M.M. (Merlijn) Wentzel

Passend gedrag door een passend pedagogisch antwoord 4

We gaan op zoek naar factoren die self-efficacy (het vertrouwen in eigen bekwaamheid) kunnen bevorderen. Hoe voer je een gesprek? Wat zijn de do’s en don’ts? Gedragsmodificatie bij onderprestatie bij hoogbegaafdheid Zie ik wat ik écht zie of zie ik wat ik denk dat ik zie? Passend onderwijs, de praktijk van alle dag en welk leerkrachtgedrag wordt daarbij verwacht? Kijken naar de hulpvraag achter het gedrag van het kind Op welke wijze kan ouderbetrokkenheid vorm krijgen om effectief met ouders samen te werken? Hoe verhouden we ons tot de leerling en hoe kunnen we deze relatie verdiepen, waardoor er in de omgang met de leerling nieuwe openingen en kansen ontstaan? Het goede doen op het juiste moment, óók in de ogen van de leerling. In de praktijk van alle dag Het bemoedigen van ontmoedigde leerlingen en ondersteunen bij gedrag waar ook zijzelf gelukkig mee zijn. Wat kunnen we nog meer doen om er achter te komen wat 'de sleutel tot het kind' is?

BESCHRIJVING WORKSHOPS Tijdens de twee workshoprondes kunt u de volgende workshops bezoeken:

Workshop 1 Inleider: Drs. M.F.A. (Martine) Huurman Onderwerp : Uitdagend gedrag; onwil of onmacht? Inhoud: Er wordt veel van kinderen verwacht. Om aan verwachtingen te kunnen voldoen, moet je echter over vaardigheden beschikken. Zonder die vaardigheden raak je in de problemen. Gedrag wordt dan vaak betiteld als: uitdagend, manipulatief, agressief, teruggetrokken, dwars,… Echter, kinderen doen het goed als ze dat zouden kunnen. Lukt dit niet, dan zit het kind iets dwars. Het is aan de volwassene om uit zoeken wát het kind in de weg zit. Alleen dan kan er aan oplossingen gewerkt worden (dr. Ross Greene). Tijdens de workshop wordt de visie van dr. Ross Greene geïntroduceerd mét daarbij de mogelijkheid om kennis te maken met de werkwijze ‘Gezamenlijk en ProActief Problemen Oplossen’. Een baanbrekende werkwijze die grip geeft op gedrag. Personalia: Drs. Martine Huurman is gedragsdeskundige, KIES-coach en gastdocent. Jarenlang is zij werkzaam geweest in het cluster 4 onderwijs (als leerkracht, locatie-directeur en behandel coördinator). Inmiddels werkt zij vanuit haar eigen praktijk waar zij kinderen, ouders en leerkrachten begeleidt bij het omgaan met leer- en gedragsproblemen. Martine is verkozen als lid van de OndersteuningsPlanRaad Stromenland. www.streephelpt.nl

Workshop 2 Inleider: Ir. E.P. (Piroska) Delouw Onderwerp : ‘IK LEER ANDERS’. Passend onderwijs voor beelddenkers Inhoud: Deze workshop geeft inzicht in wat ‘beelddenken’ inhoudt, wat de kwaliteiten en leerproblemen van beelddenkers zijn en geeft een voorproefje van de methode ‘Ik Leer Anders’. Steeds meer kinderen zijn visueel ingesteld: ze denken niet in woorden, maar in beelden. Het talig onderwijs sluit echter niet aan op hun visuele leerstijl. Het zijn talentvolle kinderen en toch worstelen ze vaak jarenlang met de lesstof. Demotivatie, gebrek aan zelfvertrouwen en gedragsproblemen zijn vaak het gevolg. De praktische methode ‘Ik Leer Anders’ vertaalt de lesstof naar hun visuele leersysteem. Het resultaat is direct zichtbaar. Leren wordt weer leuk en het versterkt hun gevoel van zelfvertrouwen. Personalia: Piroska Delouw heeft haar eigen praktijk (‘PrachtKind KrachtKind’) voor (kinder)coaching, counseling en training. Ze begeleidt en coacht kinderen, jongeren en volwassenen. Als gecertificeerd coach ‘Ik leer anders’ en ‘Ik leer leren’ helpt ze jongeren met leerproblemen en geeft ze workshops ‘Ik Leer Anders’ aan volwassenen om de methode aan te leren. Ze organiseert groepstrainingen rond faalangst, assertiviteit, pesten en stress voor kinderen & jongeren, en geeft bijscholing rond dezelfde thema’s aan volwassenen om kinderen te begeleiden.

Workshop 3 Inleider: Dhr. J. (Jelte) van der Kooi Onderwerp: De kracht van de leerkracht Inhoud : Versterk je leerkracht: zo kan ik jou bereiken in mijn klas. Het Process Communication Model® is een concreet en praktisch model dat inzicht geeft in gedrag en motivatie. De workshop biedt concrete handvatten 5

Personalia:

om effectiever te communiceren met je omgeving. Versterk je leerkracht deelt waardevolle en praktische inzichten die al door veel leerkrachten met succes worden toegepast. Door het begrijpen van jouw eigen persoonlijkheidsstructuur en het identificeren van het basispersoonlijkheidstype van het kind, ontdek je hoe je al jouw leerlingen kunt motiveren en communicatie op maat kunt bieden. Meer dan 90 % van alle kinderen in je klas bereik je al op een ontspannen manier. De uitdaging zit steeds in het kind ‘dat al mijn energie opslokt.’ Spreek elkaars taal en motiveer! Jelte van der Kooi is senior trainer/ adviseur bij Compaen groep die zijn sporen in het onderwijs heeft verdiend als groepsleerkracht, intern begeleider en directeur. Hij is gecertificeerd coach en trainer van het Het Process Communication Model®. Tevens is hij een bevlogen onderwijsmens, een inspirerende verteller die met kennis van de praktijk leerkrachten in hun kracht zet.

Workshop 4 Inleider: Dr. L.D. (Leunis) van Klinken Onderwerp: Is passend gedrag altijd acceptabel? Inhoud : Elke leerkracht heeft wel een of meer kinderen in de klas, die gedragsproblemen vertonen. Dat kunnen gedragsproblemen zijn die toegeschreven worden aan een ontwikkelingsstoornis, zoals ADHD. Hoe gaat je hier als christelijk leraar mee om? Is de verklaring van het gedrag ook de rechtvaardiging van het gedrag? Personalia: Werkzaam als onderwijsadviseur bij het ds. G.H. Kerstencentrum in Veenendaal en lid van de kenniskringen van de lectoraten Christelijk Leraarschap en Passend Leraarschap van DE.

Workshop 5 Inleider: Drs. R.A. (Rein) van de Garde Onderwerp: Passend gedrag voor en met elkaar. Inhoud: Pesten heeft niet alleen gevolgen voor kinderen, maar ook voor de leerkracht en de school. Het beïnvloedt de sfeer in de groep en op school en kan leiden tot een verslechtering van leer- en werkklimaat. Een antipestmethodiek moet activiteiten omvatten op schoolniveau (training leerkrachten, ouderbijeenkomst, schoolregels, pleinwacht), groepsniveau (sociogram, groepsregels en lessen) en individueel niveau (gesprekken met daders en slechtoffers). Structureel werken aan het voorkomen van pesten is belangrijk, maar pesten moet ook worden aangepakt. In deze workshop bespreken we een methodische benadering die bevordert dat de school een veilige plek is waar kinderen begrip en respect voor elkaar hebben. Personalia: Rein is bestuurder van het Ds. G.H. Kerstencentrum en sinds 1980 werkzaam in het onderwijsadvieswerk. Hij is gz-psycholoog en heeft zich beziggehouden met diverse facetten van onderwijs en opvoeding. Het onderwerp pesten heeft zijn bijzondere belangstelling vanwege de nare gevolgen die het heeft voor kinderen en de mogelijkheden van de school bij het terugdringen van het fenomeen pesten.

Workshop 6 Inleider: Mw. J.H.M. (Josée) von Weijhrother Onderwerp : Passend gedrag bij leerlingen die een ontwikkelings- of leerstoornis hebben. Inhoud : Leerlingen met een ontwikkelings- of leerstoornis als ad(h)d of een aan autisme verwante stoornis kunnen lastig gedrag ontwikkelen wanneer de leerkracht de gevolgen van de stoornis voor het leren niet goed genoeg herkent en erkent. Leerlingen ervaren dat de leerkracht onterecht ongeduldig of geïrriteerd is 6

Personalia:

wanneer zij op hun soms wat trage, raadselachtige, omslachtige manier aan het zoeken zijn naar een antwoord of oplossing. Vooral wanneer het een grote drukke groep is en er veel afleidende prikkels zijn. De leerling vraagt specifieke en adequate ondersteuning van de leerkracht om ook tot leren te komen en vaak krijgt hij die niet tijdig of gericht genoeg. Ervaring leert dat de leerkracht met meer kennis van en ervaring met de deficiënties de leerling al snel meer passende ondersteuning kan bieden en ruimte om verantwoordelijkheid te kunnen nemen voor het eigen leerproces. In deze workshop komen concrete voorbeelden van lastig gedrag aan de orde zoals slecht luisteren, ongeconcentreerd bezig zijn, veel trekken en duwen, brutaal, overstemmen, ongecontroleerde bewegingen, vergeten van spullen en afspraken, taakjes niet afmaken, sterk teruggetrokken gedrag, niet aankijken en angstig gedrag. Met tal van passende voorbeelden en suggesties voor het kunnen voorkomen van en het omgaan met lastig gedrag. Gedrag is dan niet meer alleen “lastig” maar roept de vraag op wat je als leerkracht kan en moet doen om te voorkomen dat het leren door het gedrag belemmerd wordt. Josée is Senior Consultant bij CPS Onderwijsontwikkeling en Advies. Advies, training, coaching, projectleiderschap en interim op gebied van vijf rollen van de leraar, differentiëren, passend onderwijs, onderpresteren en hoogbegaafdheid. Mijn motto is: helpen het zelf te doen. Auteur van het boekje BijzonderWijs, omgaan met leerlingen die anders zijn. Passie: leerlingen met een beperking.

Workshop 7 Inleider: Drs. L.F. van Hartingsveldt en C.P. Mallegrom MA Onderwerp : Passend gedrag van leerkrachten en Self-Efficacy Inhoud : Doel: Duidelijk krijgen in hoeverre de deelnemers zich bekwaam voelen om passend onderwijs te geven. Welke hulpbronnen kunnen ze benutten om zichzelf meer bekwaam te voelen? Binnen de kenniskring Passend Leraarschap zijn we op zoek naar factoren die self-efficacy (het vertrouwen in eigen bekwaamheid) kunnen bevorderen. De vraag die in deze workshop gesteld wordt, is: In hoeverre voel ik me bekwaam om in mijn klas/school passend onderwijs te realiseren? Welke factoren dragen daaraan bij? Self-efficacy is namelijk van groot belang bij het omgaan met (toenemende) diversiteit in de klas. Personalia: Lydia van Hartingsveldt is docent pedagogiek aan Hogeschool Driestar Educatief en kenniskringlid van het Passend Leraarschap. Cora Mallegrom is projectmedewerker bij Driestar Onderwijsadvies.

Workshop 8 Inleider: Dr. S.D. (Steef) Post Onderwerp: Passend gedrag bij conflicten in de klas. Inhoud : Iedereen heeft wel eens te maken met ruzie of gedoe in de klas. Meestal moet je daar ook iets mee. Een gesprek dus. Dat kan een gesprek zijn met de hele groep of een gesprek met enkele leerlingen. Hoe voer je zo’n gesprek? Wat zijn de do’s en don’ts? Je leert in deze workshop concrete technieken om zo’n gesprek te voeren. Die technieken kun je dan ook weer gebruiken als je bij andere conflictsituaties betrokken raakt. Personalia: Steef Post (1957) is gestart in het basisonderwijs, o.a. op de Rehobothschool in Kootwijkerbroek. Vervolgens docent Nederlands en van 1990-1994 wetenschappelijk medewerker in Nijmegen. Daarna managementfuncties in onderwijs en zorg (Eleos). Sinds 2007 een eigen bedrijf: SDP | Advies voor mediation, coaching en training. Gespecialiseerd in arbeidsmediation, teamcoaching en trainingen op het gebied van gespreksvoering en verschillen tussen mensen. 7

Workshop 9 Inleider: Mw. M (Martine) Blonk-Meulenkamp Onderwerp : Passend Gedrag bij onderprestatie Inhoud : Onderprestatie is gedrag en dus veranderbaar! Na een korte inleiding over onderprestatie bij hoogbegaafdheid gaan we aan de slag met een eigen casus. Men analyseert het gedrag van de leerling en aan de hand van dit gedrag zoeken we naar een plan van aanpak. Van de deelnemers wordt verwacht dat zij een casus vanuit de eigen praktijk meenemen. Deze casus beschrijft de leerling, de mogelijkheden van deze leerling en het gedrag wat deze leerling laat zien. Enige voorkennis van hoogbegaafdheid en onderprestatie is aan te bevelen. Personalia: Martine Blonk werkt als onderwijsadviseur bij Driestar Educatief. Een onderdeel van haar werk vormt de specialisatie “hoogbegaafdheid”. Mede door het volgen van een (deel)master “hoogbegaafdheid” heeft zij kennis verkregen over dit onderwerp. Binnen haar werk neemt zij deel aan de werkgroep “hoogbegaafdheid.” Deze werkgroep verricht onderzoek naar actuele ontwikkelingen rond dit onderwerp en begeleidt scholen op dit onderwerp. Voor haar werkzaamheden bij Driestar Educatief heeft Martine gewerkt in het basisonderwijs als groepsleerkracht, intern begeleider en coach. Martine is getrouwd en moeder van drie kinderen in de leeftijd van 5 t/m 12 jaar.

Workshop 10 Inleider: Dhr. G. (Bert) van de Waerdt Onderwerp: Passend gedrag en de ZIEN! begrippen Inhoud : In deze workshop krijgt ZIEN! het gezicht wat het verdient: een instrument wat in kaart brengt welk gedrag een kind wel of niet laat zien in de relevante onderwijssituatie waarbij de nadruk niet ligt op ‘defect’ of wat een kind niet heeft! We doorlopen het proces van de handelingsgerichte cyclus (waarnemenbegrijpen-wegen-plannen-handelen-evalueren) zodat u in notendop de waarde en het nut van ZIEN! ontdekt als instrument in de hand van de man of vrouw voor de klas. We zullen aandacht besteden aan het lezen van profielen om te komen tot een antwoord op de vraag: ‘Juf, meester help mij, help ons om………, door………?’. Personalia: Als expertiseteamleider Passend Onderwijs van het kenniscentrum van Driestar Educatief met dezelfde naam houdt Bert zich bezig met de thema’s die verband houden met dit onderwerp. Bert is in 1991 begonnen als leerkracht in het reguliere basisonderwijs. Gepokt en gemazeld in het zoeken naar ‘goed onderwijs’ heeft hij in zijn loopbaan aan den lijve ondervonden wat het is om als leerkracht ‘passend te onderwijzen’. Na zijn loopbaan in het reguliere basisonderwijs is hij sinds 2005 onderwijsadviseur met als kerntaak: Passend onderwijs en HGW. Zijn missie is: ‘de leerkracht in het middelpunt’. Passend onderwijzen maakt ‘het verschil’. Bert heeft zich bekwaamt in het begeleiden van leerkrachten onder andere door middel van School Video Interactiebegeleiding. Thema’s voor goed onderwijs zoals handelings- en opbrengstgericht werken zitten in zijn begeleidingsrepertoire. Het thema ‘sociaal emotionele ontwikkeling’ draagt hij een warm hart toe: hij begeleidt PO en SBO scholen bij de invoering van het pedagogischleerlingvolgsysteem ZIEN!

Workshop 11 Inleider: Drs. A. (Arie) Visser en dhr. M. (Maxim) v.d. Vliet Onderwerp: Passend gedrag van de leraar dat gevraagd wordt bij de invoering van Passend Onderwijs

8

Inhoud:

Personalia:

In deze workshop wordt ingegaan op wat van de groepsleerkracht verwacht wordt als per augustus 2014 Passend Onderwijs ingevoerd wordt. Eerst verkennen we met u wat Passend Onderwijs in de praktijk van alle dag inhoudt en wat het voor u zal betekenen. Vervolgens verkennen we met u welk (ander) leerkrachtgedrag daarbij verwacht mag worden. Ook nemen we u mee naar een onderzoek dat we uitvoeren waarbij gezocht wordt naar wat de leerkracht in het regulier basisonderwijs kan leren van de leerkracht in het S(B)O. Tenslotte vult u voor uzelf een nulmeting in waarin helder wordt hoe ‘Passend Onderwijs proof’ uw leerkrachtgedrag is. Arie Visser heeft na het afronden van de PABO een studie onderwijskunde aan de Universiteit Utrecht gevolgd. Na op twee basisscholen gewerkt te hebben als groepsleerkracht en intern begeleider is hij begonnen als onderwijsadviseur. Momenteel houdt hij zich bezig met nascholing, advisering en coaching van schoolteams en leerkrachten binnen het basisonderwijs. Thema’s waarop Arie actief is, betreffen o.a.: taalonderwijs, opbrengstgericht- en handelingsgericht werken. Na als onderzoeker werkzaam geweest te zijn binnen het lectoraat Exemplarisch onderwijs werkt hij nu als onderzoeker binnen het lectoraat Passend Leraarschap. Maxim v.d. Vliet heeft na het afronden van de PABO drie jaar gewerkt in het basisonderwijs en in die tijd de opleiding SO gedaan. Daarna is hij ongeveer 10 jaar werkzaam geweest in het MLK en VSO-MLK onderwijs aan een MLK school met verbrede toelating voor LOM leerlingen. In 2001 is hij directeur geworden van het Ref. S(B)O in Gouda. Onder dit bestuur vallen de Ds. N.H. Beversluisschool (SBO) en de Samuelschool (cluster 3 (V)SO ZML MG en cluster 4 SO). Hij heeft naast de opleiding Schoolleider ook de opleiding MLE afgerond. Als onderzoeker is hij verbonden aan het lectoraat Passend Leraarschap.

Workshop 12 Inleider: Mw. C. Harbers Onderwerp : Passend gedrag van de leerkracht Inhoud: Horen, zien en aanpassen, vanuit de praktijk. Gedrag van een kind verlammend werken. We focussen dan snel alleen nog op het gedrag van kind en vergeten zijn boodschap. Kijk naar de hulpvraag achter het gedrag het kind. Leer gedrag lezen. Verander zelf en laat de kind mee veranderen. kind wil goed gedrag laten zien! Personalia: Leerkracht sbo-lom, leerkracht cluster 4, ambulant begeleider cluster 4.

kan het van Elk

Workshop 13 Inleider: Drs. R.W. (Roland) Zuidema Onderwerp : Passend onderwijs vraagt om Ouderbetrokkenheid 3.0 Inhoud : In deze workshop wordt ingegaan op de wijze waarop ouderbetrokkenheid vorm kan krijgen om effectief met ouders samen te werken. Na deelname aan de workshop kunnen deelnemers vertellen wat wordt verstaan onder ouderbetrokkenheid 3.0 en het belang van hun eigen rol daarbij aangeven. Tevens zijn zij in staat tot het benoemen en beoordelen van huidige vormen van ouderbetrokkenheid op (hun) school en krijgen zij suggesties en voorbeelden aangereikt om effectiever met ouders samen te werken. Personalia: Roland Zuidema is als principal consultant werkzaam bij CPS Onderwijsontwikkeling en advies. Hij is expert op het thema ouderbetrokkenheid en begeleidt scholen bij integrale verbetertrajecten. Voorheen was hij als ontwikkelingswerker betrokken bij (onderwijs)projecten in de Filippijnen en DR Congo en was hij directeur van de academie Zorg & Welzijn van de Gereformeerde Hogeschool te Zwolle.

9

Workshop 14 Inleider: Drs. N. A. (Anniek) Verhagen Onderwerp: Passend gedrag in relatie met de leerling. Inhoud : In de waan van de dag zijn wij er als leerkrachten goed in om problemen snel op te lossen. Dat is onderdeel van ons vak. Ook in relatie met leerlingen lossen we het soms ‘snel op’. Maar als we bij problemen met leerlingen doen wat we altijd doen, krijgen we ook de reactie die we altijd krijgen. Is dit ook de reactie die we willen? Waarom doen we het zo en welke andere manieren van reageren zijn mogelijk? In deze workshop onderzoeken we situaties uit onze eigen praktijk waarbij de relatie en dialoog met de leerling centraal staat. Hoe verhouden we ons tot de leerling en hoe kunnen we deze relatie verdiepen, waardoor er in de omgang met de leerling nieuwe openingen en kansen ontstaan? Personalia: Met mijn achtergrond als maatschappelijk werker en cultureel antropoloog hou ik me al mijn hele studerende en werkende leven bezig met mensen en de relaties tussen mensen. Na jaren werkzaam te zijn geweest in de jeugdhulpverlening heb ik de overstap gemaakt naar het onderwijs. Sinds zes jaar adviseer en train ik scholen op pedagogische thema’s, het laatste jaar ook als docent pedagogisch tact. Want goede relaties in de klas zijn essentieel om te kunnen leren en ontwikkelen.

Workshop 15 Inleider: Dhr. M. (Martijn) Galjé Onderwerp: Pedagogisch Tact in de dagelijkse praktijk! Inhoud : De dagelijkse omgang met leerlingen is een aaneenschakeling van ‘pedagogische ogenblikken’. Momenten waarin de leraar in een ‘split second’ moet handelen, of juist niet. Is het intuïtie? Ervaring? Het NIVOZ noemt het ‘pedagogische tact’: Het goede doen op het juiste moment, óók in de ogen van de leerling. Dit betekent dat leraar en leerling samen optrekken, ieder met een eigen verantwoordelijkheid. Het succes maken ze samen. De leraar kan kinderen niet veranderen. Wel kan hij zijn eigen reactie beïnvloedden en een echte relatie aangaan. Door het perspectief van de leerlingen in te nemen en leerlingen vertrouwen te geven, kunnen zij zich beter ontwikkelen en beter presteren. De leraar neemt de volledige verantwoordelijkheid voor álle kinderen in de klas. Hij accepteert geen ontkoppelingen (zoals buitensluiten, pesten, uitval) en kan werken met eigen statements als: In mijn klas… is iedereen er verantwoordelijk voor dat iedereen gelukkig is en doet iedereen wat hij kan en wat hij kan, doet hij ook’ Het doel van de workshop is kennismaking met het hanteren van pedagogische tact in de dagelijkse gang van zaken op school. Personalia: Martijn Galjé maakt sinds de zomer van 2013 deel uit van het docententeam Pedagogische Tact van het NIVOZ. Hij is al ruim 12 jaar zelfstandig bezig met het begeleiden van jongeren en volwassenen in het gebruik van bestaande ‘problemen’ als springplank naar vooruitgang, verbetering en ontwikkeling. Dit deed hij onder andere in het speciaal en regulier onderwijs en in de jeugdhulpverlening. De afgelopen jaren maakte hij ook deel uit van het docententeam binnen de masteropleiding SEN van het Seminarium voor Orthopedagogiek in Noord Holland. 'Het werken in het onderwijs is überhaupt een prachtige, prikkelende en complexe aangelegenheid, waarin het uiterst eenvoudig is om dingen te doen die het allemaal nog complexer maken. Dit bracht mij ertoe me verder te verdiepen in de dingen die je kunt doen om zaken juist minder complex te laten verlopen. Aan die verdieping is nog zeker geen eind en het werken aan Pedaogogische Tact met jullie is hierin een mooie stap voorwaarts.’

10

Workshop 16 Inleider: Drs. S. (Suzanne) Niemeijer Onderwerp: Van straffen en belonen naar bemoedigen Inhoud: Wellicht kent u situaties waarbij het effect van straffen en belonen slechts van korte duur is of zelfs helemaal uitgewerkt is. In deze workshop verkennen we de mogelijkheden van het bemoedigen: ontmoedigde leerlingen ondersteunen bij gedrag waar ook zijzelf gelukkig mee zijn. Personalia: Na jarenlange ervaring in basisonderwijs, speciaal onderwijs, Hoger onderwijs (Pabo) nu werkzaam als docent bij het Nivoz, als communicatietrainer en als onderzoeksbegeleider in Master Leren en Innoveren.

Workshop 17 Inleider: Drs. M.M. (Merlijn) Wentzel Onderwerp: Passend gedrag door een passend pedagogisch antwoord Inhoud : Goed leraarschap is 'het goede doen op het juiste moment, óók in de ogen van de leerlingen'. Maar hoe weet je steeds wat het goede is? En wat een kind nodig heeft op dit moment? Je krijgt geen gebruiksaanwijzing van je leerlingen en als je het vraagt komt het er niet altijd uit. In deze workshop verkennen we wat u nog meer kunt doen om er achter te komen wat 'de sleutel tot het kind' is. Met een aantal praktische principes en handreikingen kunt u de volgende dag meteen aan de slag. Personalia: Sinds enkele jaren ben ik docent Pedagogische Tact bij het NIVOZ, een persoonlijk ontwikkelingstraject voor leraren met als voornaamste doel het verbeteren van de kwaliteit van de interactie tussen leerling en leerkracht. Het raakt me als leerlingen uitvallen omdat het niet lukt te functioneren in het systeem waarin ze zitten. Andersom vind ik het hartverwarmend als leraren door hun benadering in staat zijn deze leerlingen 'erbij' te houden.

11

AANMELDING Doormailen Wij vragen u vriendelijk de digitale versie van dit Conferentieprogramma die u per mail ontvangen hebt, door te mailen naar alle personeelsleden van uw instelling. Het aanmelden kan alleen door het aanmeldformulier per school te gebruiken. Er kunnen meerdere formulieren per school worden ingestuurd, bijvoorbeeld per deelteam of een enkele persoon. Gratis conferentie Aan deze conferentie zijn voor u geen kosten verbonden. Dat geldt ook voor het warm-koudbuffet dat aan het einde van de workshoprondes gereed staat. Sluitingstermijn Uw aanmelding dient uiterlijk D.V. zaterdag 1 maart aanstaande bij de organisatie binnen te zijn. Plaatsing op basis van datum en tijdstip ontvangst Plaatsing in de workshops gebeurt op basis van datum en het tijdstip van de ontvangst van uw aanmelding(sformulier). Hoe sneller u aanmeldt des te zekerder bent u van plaatsing in de workshops van uw (eerste) keuze. Keuzemogelijkheden U dient ook steeds twee alternatieve keuzes aan te geven. Als u dat niet doet wordt u door de organisatie ingedeeld. Per workshop worden maximaal 25 deelnemers geplaatst. Bij overintekening wordt het aantal deelnemers aan die workshop gelimiteerd. U wordt dan geplaatst in het eerste of tweede alternatief dat u aangegeven hebt. Er wordt zoveel mogelijk rekening gehouden met uw keuzes. Aanmelding via de website Dit Conferentieprogramma en het Aanmeldingsformulier voor de conferentie kunt u vinden op de website: www.berseba.nl Op die website kiest u achtereenvolgens: Ede -> Planning en Activiteiten -> Teamconferentie. Aanmeldingsroutes U kunt zich op twee manieren aanmelden voor deze conferentie: 1. Als team: via uw IB-er of directeur die het bijgevoegde aanmeldingsformulier op basis van de wensen van de teamleden invult. Retournering kan per mail (voorkeur!) of post. Wilt u bij deze route het aanmeldingsformulier bij voorkeur per mail te sturen naar: - [email protected] - per post naar: Teamconferentie Regio Ede, Postbus 560, 6710 BN Ede

2. Individueel of als deelteam door het bijgevoegde aanmeldingsformulier in te vullen en te retourneren per mail (voorkeur) of post, zie gegevens hierboven.

12

ROUTEBESCHRIJVING Route vanaf de A30, afslagen 4 Barneveld - Scherpenzeel 1. Vertrek in noordelijke richting op de Afslagen 4-Barneveld - Scherpenzeel op Scherpenzeelseweg/N802 rijd 350 m totaal 350 m 2. Ga rechtdoor over één rotonde Ongeveer 2 min.

rijd 1,5 km totaal 1,9 km

3. Neem op de rotonde de 3e afslag naar Lunterseweg richting Kootwijkerbroek

Ga rechtdoor over 3 rotondes Ongeveer 3 min.

rijd 1,5 km totaal 3,4 km

4. Weg vervolgen via Van Zuijlen van Nieveltlaan richting Kootwijkerbroek Ongeveer 45 sec.

rijd 450 m totaal 3,8 km

5. Weg vervolgen via Drostendijk/Wesselseweg N800 richting Kootwijkerbroek Ga verder op de N800 Ongeveer 6 min.

rijd 5,0 km totaal 9,0 km

6. Sla voor in Kootwijkerbroek rechtsaf naar de Spil Ongeveer 1 min.

rijd 900 m totaal 9,4 km

7. Ga rechtdoor om op de Essenerweg te blijven Ongeveer 52 sec.

rijd 400 m totaal 9,8 km

8. Sla linksaf richting Schoonbeekhof rijd 18 m totaal 9,8 km 9. Neem de 1e afslag links, Schoonbeekhof U vindt uw bestemming rechts rijd 130 m totaal 9,9 km Kulturhus De Essenburcht Schoonbeekhof 1, 3774 DA Kootwijkerbroek Parkeren kan rond het Kulturhus. De conferentie start in het Kulturhus en wordt daar ook afgesloten.

13