Figuur 1. Theoretisch kader van de Actief Plus interventie
Tabel 1: Theoretische methoden, praktische strategieën, en interventiecomponenten Determinant
Premotivationeel Bewustzijn
Motivationeel Motivatie
Theoretische methode
Praktische strategie
Intervention component Schriftelijke Online interventie interventie
Bewustzijn vergroten (Health Belief Model, PrecautionAdoption Process Model, TransTheoretical Model) (Prochaska, Redding, & Evers, 2008) Zelf-monitoring (Trans-Theoretical Model, Social Cognitive Theory, Theories of SelfRegulation) (Creer, 2000; Prochaska, et al., 2008)
Vergelijken van huidige beweeggedrag met beweeggedrag van anderen en met de aanbeveling (Abraham & Michie, 2008; Michie et al., 2013) Aanmoedigen om eigen beweeggedrag te monitoren (Abraham & Michie, 2008; Dombrowski et al., 2012; Michie, et al., 2013)
Grafiek waarin het beweeggedrag van de deelnemer, van vergelijkbare anderen (gelijke leeftijd en geslacht, gebaseerd op epidemiologische data) en de aanbeveling wordt weergegeven Logboek schema om beweeggedrag in the registreren. Men ontvangt een ingevuld voorbeeld logboek geïntegreerd in het advies. Een leeg logboek om zelf in te vullen zit in de bijlage van het advies
Grafiek waarin het beweeggedrag van de deelnemer, van vergelijkbare anderen (gelijke leeftijd en geslacht, gebaseerd op epidemiologische data) en de aanbeveling wordt weergegeven
Actief leren (PersuasionCommunication Matrix, Elaboration Likelihood Method, Social Cognitive Theory)
Uitnodigen om een motivatie te omschrijven
Ruimte in het advies om de eigen (intrinsieke) motivatie om voldoende te bewegen op te schrijven
Ruimte in het advies om de eigen (intrinsieke) motivatie om voldoende te bewegen op te schrijven
Logboek schema om beweeggedrag in the registreren. Men ontvangt een ingevuld voorbeeld logboek geïntegreerd in het advies. Een leeg logboek (in pdfformaat) om zelf in te vullen kan gedownload worden van de Actief Plus website
(Petty, Barden, & Wheeler, 2009) Sociale modelling (Social Cognitive Theory; Theories of Learning) (Bandura, 1998; McAlister, Perry, & Parcel, 2008) Eigen-effectiviteit
Postmotivationeel Actieplannen
Coping plannen
Rolmodelverhalen over motivaties om te bewegen (Kok, 2014; Michie, et al., 2013)
Foto van persoon waarmee de deelnemer zich kan identificeren (zelfde geslacht en leeftijd) met een tekst waarin het rolmodel zijn/haar motivatie beschrijft Foto van persoon waarmee de deelnemer zich kan identificeren (zelfde geslacht en leeftijd) met een tekst waarin het rolmodel zijn/haar moeilijke situatie beschrijft
Kort filmpje van persoon waarmee de deelnemer zich kan identificeren (zelfde geslacht en leeftijd) met een tekst waarin het rolmodel zijn/haar motivatie beschrijft Kort filmpje van persoon waarmee de deelnemer zich kan identificeren (zelfde geslacht en leeftijd) met een tekst waarin het rolmodel zijn/haar moeilijke situatie beschrijft
Weekschema om beweegplannen op te schrijven (wanneer, wat, waar, met wie). Een ingevuld voorbeeld schema was geïntegreerd in het advies. Een leeg schema (pfd-formaat) kan gedownload worden van de Actief Plus website Schema met ruimte of ‘als-dan’ scenario’s in te vullen. Een ingevuld voorbeeld schema was geïntegreerd in het advies. Een leeg schema (pfd-formaat) kan gedownload worden van de Actief Plus website
Sociale modelling (Social Cognitive Theory; Theories of Learning) (Bandura, 1998; McAlister, et al., 2008)
Rolmodelverhalen over (het omgaan met) moeilijke situaties (Kok, 2014; Michie, et al., 2013)
Actief leren (PersuasionCommunication Matrix, Elaboration Likelihood Method, Social Cognitive Theory) (Petty, et al., 2009)
Uitnodigen om actieplannen te formuleren (Abraham & Michie, 2008)
Weekschema om beweegplannen op te schrijven (wanneer, wat, waar, met wie). Een ingevuld voorbeeld schema was geïntegreerd in het advies. Een leeg schema zat in de bijlage van het advies
Actief leren (PersuasionCommunication Matrix, Elaboration Likelihood Method, Social Cognitive Theory) (Petty, et al., 2009)
Uitnodigen om copingplannen te formuleren (Abraham & Michie, 2008; Dombrowski, et al., 2012)
Schema met ruimte of ‘als-dan’ scenario’s in te vullen. Een ingevuld voorbeeld schema was geïntegreerd in het advies. Een leeg schema zat in de bijlage van het advies.
ADDITIONELE OMGEVINGSCOMPONENTEN Ervaren sociale omgeving of het hebben van een sportpartner
Ervaren fysieke omgeving
Deelnemers koppelen aan een netwerk van mensen (Theories of Social Networks and Social Support) (Heaney & Israel, 2008) Faciliteren (Social
Mogelijkheid geven om met elkaar in contact te komen (Abraham & Michie, 2008)
Verstrekken van ansichtkaartjes om iemand mee uit te nodigen om samen fysiek actief te zijn
Verstrekken van ekaartjes om iemand mee uit te nodigen om samen fysiek actief te zijn en toegang geven tot een forum om tips uit te wisselen
Verstrekken van beweegoefeningen
Voorbeeld beweegoefeningen
Voorbeeld beweegoefeningen
Cognitive Theory) (Bandura, 1986)
om thuis uit te voeren (Dombrowski, et al., 2012) Verstrekken van wandel- en fietsroutes
uitgelegd m.b.v. foto’s en tekst
uitgelegd in een kort filmpje met voice-over instructies
Kaartjes met wandel- en fietsroutes in de regio van de deelnemer
Een hyperlink naar wandel- en fietsroutes in de regio van de deelnemer Een webpagina met contactinformatie van sportclubs in de omgeving van de deelnemer, inclusief hyperlinks naar de sportclubs. In het advies wordt aangegeven welke sportclubs aansluiten bij de interesse van de deelnemer Google map waarin het huis van de deelnemer het middelpunt vormt, met vele mogelijkheden om naar toe te lopen of the fietsen binnen 1 km van het huis. Door op de weergegeven symbooltjes te klikken verschijnt een en afbeelding en korte beschrijving van de mogelijkheden Een link naar een internetprogramma dat gebruikt kan worden om eigen fietsroutes te plannen
Verstrekken van contactinformatie van lokale sportclubs
Brochure met contactinformatie van sportclubs in de omgeving van de deelnemer. In het advies wordt aangegeven welke sportclubs aansluiten bij de interesse van de deelnemer
Verstrekken van een visuele representatie van wandel- en fiets mogelijkheden in de directe omgeving
Omgevingskaartje (A4formaat) met 8-10 opties om naar toe te lopen of fietsen binnen 1 km van het huis van de deelnemer gedurende de dagelijkse activiteiten (zoals winkels, restaurants en parken).Er wordt een foto en korte beschrijving van de mogelijkheden verstrekt Informatie (in bijlage van advies) over hoe men een fietsroute kan plannen en waar het dichtstbijzijnde fietsknooppuntenbord te vinden is. Additioneel ontvangt de deelnemer een label om aan het stuur van de fiets te bevestigen waarop de fietsknooppunten weergegeven kunnen worden
Uitleg hoe men zelf een fietsroute kan plannen
Individuele variatie Het kenmerk van advies-op-maat (ook wel computer-tailoring genoemd) is dat de boodschap geheel wordt afgestemd op de individuele kenmerken van de deelnemer. Dit betreft zowel de demografische kenmerken van de deelnemer (zoals leeftijd, geslacht, opleidingsstatus, en gezondheid) als de scores van de deelnemers op de verschillende premotivationele, motivationele en post-motivationele determinanten van het beweeggedrag van de individuele deelnemer. Deze kenmerken worden geïnventariseerd in de vragenlijst die de deelnemer invult bij aanvang van de interventie, bestaande uit tientallen multiple choice vragen. Uit een grote database van adviesteksten (welke op de achtergrond van het Actief Plus programma
draait) worden op basis van de antwoorden die de deelnemer geeft in de vragenlijst met behulp van ‘als-dan’ formules bepaalde adviesteksten geselecteerd en gecombineerd tot 1 advies-op-maat. Wanneer de deelnemer ongunstig scoort op de geïdentificeerde determinanten van het beweeggedrag (bijv. een score van <3 op een schaal van 1-5, of een score van <5 op een schaal van 1-10, zoals door de deelnemer aangegeven in de vragenlijst), ontvangt de deelnemer gepersonaliseerde adviesteksten met informatie en tips om de determinant positief te beïnvloeden. Bijvoorbeeld: Deelnemers krijgen 11 vragen over mogelijke barrières die de deelnemer tegen kan komen tijdens het bewegen. Een van deze stellingen is ‘In hoeverre lukt het u om voldoende te bewegen als u het druk hebt?’. De deelnemer kan vervolgens kiezen uit de volgende antwoordopties: (1) lukt me zeker niet, (2) lukt me niet, (3) misschien, (4) lukt me wel, (5) lukt me zeker wel. Deelnemers die antwoordoptie 1 of 2 hebben aangevinkt, krijgen vervolgens een adviestekst over hoe zij om zouden kunnen gaan met deze barrière. Deelnemers die hebben aangegeven dat dit hun waarschijnlijk wel lukt, krijgen deze adviestekst niet. Iedere deelnemer krijgt dus alleen die specifieke adviesteksten die relevant zijn voor het verbeteren van de determinanten waarop de deelnemer ongunstig heeft gescoord. Ook krijgt de deelnemer alleen informatie over de gevolgen van fysieke inactiviteit die relevant zijn voor zijn/haar geslacht en leeftijdsgroep, en krijgt een deelnemer met een hoger opleidingsniveau hier meer diepgaande informatie over. Daarnaast worden de voorbeelden die gegeven worden in de adviezen afgestemd op de leeftijd en het geslacht van de deelnemer. Zo krijgt een deelnemer bijvoorbeeld modelling-verhalen of beweegoefeningen die worden uitgebeeld door iemand van het zelfde geslacht en uit dezelfde leeftijdscategorie dan de deelnemer. In de Actief Plus databank is zitten dus bijvoorbeeld 4 varianten van exact dezelfde beweegoefeningen ((a) uitgevoerd door een vrouw uit de leeftijdsgroep 50-64 jaar, (b) uitgevoerd door een man uit de leeftijdsgroep 50-64 jaar, (c) uitgevoerd door een vrouw uit de leeftijdsgroep >65 jaar, en (d) uitgevoerd door een man uit de leeftijdsgroep >65 jaar. De deelnemer krijgt enkel de oefening te zien die is uitgebeeld door de persoon uit zijn/haar eigen leeftijdscategorie en geslacht. Deelnemers die een fysieke beperking hebben krijgen een aangepast advies waarin geadviseerd wordt hoe ze ondanks die beperking toch kunnen (blijven) bewegen. De adviesteksten per onderdeel van de vragenlijst worden middels computerformules samengevoegd tot een brief die uniek is voor de persoon. De combinatie van alle adviesteksten is dus volledig afhankelijk van de antwoorden die de individuele deelnemer heeft gegeven in de vragenlijst, en de combinatie van adviesteksten die hierdoor gemaakt wordt is voor iedere deelnemer uniek. Feitelijk zijn er duizenden verschillende samengestelde adviezen mogelijk, die telkens zo optimaal mogelijk aansluiten bij de persoonlijke kenmerken en situatie van de deelnemer. Iedere deelnemer krijgt zo die informatie de optimaal aansluit bij de persoonlijke kenmerken. Door deze personalisering wordt de informatie persoonlijk relevanter gemaakt waardoor ze beter gelezen, verwerkt en onthouden worden (Brug, Oenema, & Campbell, 2003; Kroeze, Werkman, & Brug, 2006).
Tabel ‘vaste kosten’ Onderstaande tabel geeft een overzicht van de vaste en de variabele kosten. De vaste kosten zijn bepaald per GGD-regio. Vaste kosten
1e jaar
Licentie kleine regio (<500.000 inwoners) Licentie middel regio (500.000-750.000 inw.) Licentie grote regio (>750.000 inwoners)
€5.000,€6.000,€7.000,-
Optioneel: training voor de uitvoerende organisatie
8 uur
Variabele kosten
Schriftelijke variant
Na het 1e jaar (25%) €3.750,€4.500,€5.250,0 uur Online variant
Werving (per 1000 uitnodigingen) a
Druk- en €1400,€900 portokosten uitnodigingsbrief Tijdsbesteding 11 uur 10 uur vullen enveloppen en verzenden b Uitvoering interventie (per Druk- en €7,- (inclusief € 0,deelnemer) portokosten €1,40 aan wervingskosten) adviezen en vragenlijsten Tijdsbesteding 12 minuten 0 uur invoeren vragenlijst en verzenden adviezen Evaluatie (per deelnemer) (alleen in Druk- en €1,75 € 0,geval van extra evaluatiemomenten ) portokosten extra vragenlijst Tijdsbesteding 3 minuten 0 uur invoeren extra vragenlijst NB: deze prijzen zijn onder voorbehoud van eventuele prijsstijgingen. a De wervingskosten betreffen het versturen van een brief inclusief de 1e vragenlijst voor de interventie. Omdat deze vragenlijst een onderdeel is van de interventie, zitten deze kosten ook al verwerkt in de kosten voor de uitvoering van de interventie. Met deze wervingskosten dient dus enkel nog rekening te houden geworden voor de personen die wel een uitnodiging ontvangen, maar besluiten om niet deel te nemen aan de interventie. Zie onderstaand rekenvoorbeeld voor meer toelichting hierop. b Dit geldt indien enveloppen persoonlijk gevuld worden. Indien dit geautomatiseerd wordt zal deze tijdsbesteding afnemen.
Rekenvoorbeeld: Stel: - Een GGD-regio heeft 600.000 inwoners, waarvan 240.000 inwoners ouder zijn dan 50 jaar. - Men kiest ervoor om te beginnen met een steekproef van 10.000 50-plussers.
-
-
Online variant: Op basis van eerder onderzoek wordt verondersteld dat 21% van de 50-plussers die een uitnodiging ontvangt, deel zal namen aan de interventie. In dit voorbeeld nemen er dus in het eerste jaar binnen deze regio 2.100 (0,21 * 10.000) 50-plussers deel aan de interventie. OF: Schriftelijke variant: Op basis van eerder onderzoek wordt verondersteld dat 28% van de 50plussers die een uitnodiging ontvangt, deel zal namen aan de interventie. In totaal nemen er dan dus in het eerste jaar 2.800 (0,28 * 10.000) 50-plussers deel aan de interventie.
Rekenvoorbeeld online variant: Vaste kosten per jaar: Variabele kosten:
€ 5.000,Werving: Uitvoering interventie:
10.000 * €0,90 2.100 * €0,-
Totale kosten voor 2.100 deelnemers
€ 9.000,€ 0,________ € 14.000,-
Tijdsinvestering: Werving: Uitvoering interventie:
(10.000 / 1.000) * 10 uur 2.100 * 0 minuten
100 uur 0 uur _______ 100 uur
Totale tijdsinvestering
Dit komt dus neer op een bedrag van (€ 14.000 / 2.100) € 6,65 per deelnemer. Bij een grotere steekproef, kunnen de vaste lasten over meer deelnemers verdeeld worden, en dalen de kosten per deelnemer dus. Qua tijdsbesteding betekent dit praktisch gezien het volgende: Omdat organisaties een licentie voor 1 jaar kopen en de interventie 4 maanden duurt (zie tijdslijn in bijlage 2), betekent dit dat de werving verspreid kan worden over 8 maanden (oftewel, 35 weken). Dit betekent dat er 8 maanden lang, door 1 persoon, 3uur per week wervingsbrieven verstuurd kunnen worden (100uur / 35 weken = 2,9 uur per week). Uiteraard kunnen deze uren ook naar eigen wens over een kortere periode met meer uur per week verdeeld worden. Na het inloggen van de deelnemer, verloop de rest van de interventie automatisch. Na het invullen van de vragenlijst, wordt het advies-op-maat automatisch door het computer programma aangemaakt. Het computer programma stuurt de deelnemer automatisch na een bepaalde tijd een email die aangeeft dat er een nieuwe vragenlijst of een nieuw advies voor de deelnemer klaar ligt. De uitvoering van de interventie zelf kost in de online variant dan ook geen tijdsinvestering meer.
Rekenvoorbeeld schriftelijke variant: Vaste kosten per jaar: Variabele kosten:
€ 5.000,Werving: Uitvoering interventie:
10.000 * €1,40 2.800 * (€7,- -€1,40)
________ Totale kosten voor 2.800 deelnemers
€ 14.000,€15.680,-
€ 34.680,-
Tijdsinvestering:
Werving: Uitvoering interventie: Totale tijdsinvestering
(10.000 / 1.000) * 11 uur 2.800 * 12 minuten
110 uur 560 uur _______ 660 uur
Dit komt dus neer op een bedrag van (€ 34.680 / 2.800) € 12,40 per deelnemer. Bij een grotere steekproef, kunnen de vaste lasten over meer deelnemers verdeeld worden, en dalen de kosten per deelnemer dus. Qua tijdsbesteding betekent dit praktisch gezien het volgende: Evenals in voorgaand voorbeeld, kan de werving over 8 maanden verspreid worden. Dit betekent dat er 8 maanden lang, door 1 persoon, 1 dag in de week wervingsbrieven verstuurd kunnen worden (110uur / 35 weken = 3,1 uur per week). Uiteraard kunnen deze uren ook naar eigen wens over een kortere periode met meer uur per week verdeeld worden. De uitvoering van de interventie wordt dus verdeeld over 12 maanden (oftewel, 52 weken). Dit betekent dat de uitvoering van de interventie dan ook een jaar lang (560 uur / 52 weken =) 11 uur per week kost. (Omgerekend betekent dit eveneens dat er door 1 jaar lang, 1 medewerker fulltime in te zetten, dat er (46 weken * 38 uur / 12 minuten) 8740 50-plussers van een schriftelijk advies-op-maat kunnen worden voorzien.
