Taal op maat. Werkboek 4b. Hoofdauteurs Helga van de Ven Margreet Vreman

Taal op maat Werkboek 4b

Hoofdauteurs Helga van de Ven Margreet Vreman Auteurs Nicole Bus Karin van Hoof Janine Peyré Raoul Wiekeraad Martine Zeeman Met medewerking van Rudy Beernink Bart van Schijndel

Noordhoff Uitgevers

238089.indb 1

18/09/12 3:49 PM

Ontwerp binnenwerk: Grafisch ontwerp Duko Hamminga, Assen Ontwerp omslag: Astrid van der Neut, Rotterdam Ontwerp en uitvoering omslagkoffers: Inge Nouws, Castelldefels, Spanje Foto omslagbeeld: Ron Giling – Lineair, Arnhem Tekstredactie: Eugenia Smit, Hilversum

© 2012 Noordhoff Uitgevers bv, Groningen/Houten, The Netherlands Behoudens de in of krachtens de Auteurswet van 1912 gestelde uitzonderingen mag niets uit deze uitgave worden verveelvoudigd, opgeslagen in een geautomatiseerd gegevensbestand of openbaar gemaakt, in enige vorm of op enige wijze, hetzij elektronisch, mechanisch, door fotokopieën, opnamen of enige andere manier, zonder voorafgaande schriftelijke toestemming van de uitgever. Voor zover het maken van reprografische verveelvoudigingen uit deze uitgave is toegestaan op grond van artikel 16h Auteurswet 1912 dient men de daarvoor verschuldigde vergoedingen te voldoen aan Stichting Reprorecht (Postbus 3060, 2130 KB Hoofddorp, www.reprorecht.nl). Voor het overnemen van (een) gedeelte(n) uit deze uitgave in bloemlezingen, readers en andere compilatiewerken (artikel 16 Auteurswet 1912) kan men zich wenden tot Stichting PRO (Stichting Publicatie- en Reproductierechten Organisatie, Postbus 3060, 2130 KB Hoofddorp, www.stichting-pro.nl). All rights reserved. No part of this publication may be reproduced, stored in a retrieval system, or transmitted, in any form or by any means, electronic, mechanical, photocopying, recording or otherwise without prior written permission of the publisher. ISBN 978-90-01-79067-7 Eerste druk, 2012 SISO 475.22 238089

238089.indb 2

18/09/12 3:49 PM

Inhoud Thema 5

Contact

6

Thema 6

Vrij

26

Thema 7

Mooi!

46

Thema 8

Op reis

66

Extra opdrachten 86

Thema 6

89

Thema 7

92

Thema 8

95

Bronvermelding

99

© Noordhoff Uitgevers bv

Thema 5

3

238089.indb 3

18/09/12 3:49 PM

Hoe werk je met Taal op maat?

6

Les

Je oefent

Hier zie je wat je gaat doen. Dit is het doel van de les.

Schrijven

Luisteren en spreken

Kijk op taal

• hoe je verkleinwoorden maakt met -je.

Weet je nog?

In weet je nog? staat in het kort de uitleg uit de vorige les. In de opdrachten oefen je met de uitleg.

Woordenschat

1

Woorden met -je noem je verkleinwoorden.

Zet in elke zin een rondje om het verkleinwoord. 1 Isa verzendt het berichtje met haar telefoon. 2 Ze geeft woensdag een feestje. 3 Ze vraagt of Eelco en zijn broertje ook komen. 4 Eelco stuurt een e-mail: ‘Leuk! Wat wil je voor cadeautje?’ 5 Isa stuurt een bericht terug: ‘Een armbandje.’

2

A Zet een rondje om de zes verkleinwoorden. het tasje

het pakket

de kleine envelop

het briefje

de kaart

het zakje

het bericht

het kopje

de kleine brievenbus

het huisje

het woord

het nietje

B Welke woorden blijven over? Maak daar een verkleinwoord van. Denk aan het lidwoord.

12

Groep 4 – Thema 5 Contact – Week 2

4

238089.indb 4

18/09/12 3:49 PM

3

Kijk naar het plaatje. Zoek zes verkleinwoorden. Schrijf ze op. Denk aan het lidwoord.

4

Schrijf steeds drie verkleinwoorden op. 1 In de klas zie ik een

, en een ,

2 In de straat zie ik een een

en een ,

3 In de tuin zie ik een een

Je leerkracht vertelt je of je deze opdracht maakt.

Maak een lange zin met drie verkleinwoorden.


5

en een

Wat kan ik?

Ik kan verkleinwoorden maken met -je.

Ben je klaar?

Kies Werkboek bladzijde 86 of pluswerk of computer. Groep 4 – Thema 5 Contact – Week 2

Ben je iets vergeten? Kijk dan achter in het Taalboek. Daar staat het Taalmaatje met alle uitleg bij elkaar.

13

Hier lees je wat je hebt geleerd. Ben je klaar? Kies dan een opdracht achter in het Taalboek of Werkboek. Je kunt ook aan de slag op de computer of met het pluswerk.


een

Heb je tijd over? Maak dan de opdracht met het rondje ervoor.

5

238089.indb 5

18/09/12 3:49 PM

Thema

6

Vrij 26

238089.indb 26

18/09/12 3:51 PM

Themawoorden en schoolwoorden Les 1 en 2:

Les 9 en 10:

de afspraak Elkaar beloven om iets te doen.

afschuwelijk Heel erg vies, heel erg lelijk of heel erg akelig.

eergisteren De dag die vóór gisteren kwam. eerst Waarmee je begint. gisteren De dag die vóór vandaag kwam. morgen De dag die na vandaag komt. nu Op dit moment. overmorgen De dag die ná morgen komt.

cool Stoer en leuk. het gedoe De drukte om iets wat lastig is of moeilijk gaat. hinkelen Op één been rondspringen. knikkeren Een spel waarbij je bolletjes van glas ergens naartoe moet rollen. lastig Niet makkelijk. het moment Eén tel, heel even.

straks Over een poosje.

onbelangrijk Niet belangrijk. Je hoeft er niet goed op te letten.

vandaag Nu, op deze dag.

schommelen Heen en weer bewegen.

volgend Wat erna komt.

skeeleren Rijden op skeelers.

de volgorde De manier waarop dingen na elkaar komen.

stom Heel vervelend of heel dom.


de agenda Een boekje waarin je afspraken opschrijft.

tikkertje Een spel waarbij je de ander moet aantikken

27

238089.indb 27

18/09/12 3:52 PM

Les

2

Je oefent

Woordenschat

Schrijven


Kijk op taal

• woorden bij het thema afspraken maken. • een woordtrap maken.

Weet je nog?

1

Sommige woorden vertellen in welke volgorde iets gebeurt. Wil je deze woorden beter onthouden? Zet ze in een woordtrap.

Zet de nummers van de woorden in een woordtrap. Let op: één nummer komt twee keer voor. Kies uit: 1 lunch

2

2 tussendoortje

3 avondeten

4 ontbijt

A Welk woord komt erna? Schrijf het op, in de goede volgorde van tijd. Kies uit: gisteren

morgen

overmorgen

eergisteren

vandaag

1 eergisteren – gisteren – 2 vandaag – morgen – 3 gisteren – vandaag – B Kijk naar A. Maak zelf twee rijtjes. Denk aan de goede volgorde.

28

238089.indb 28

Groep 4 – Thema 6 Vrij – Week 1

18/09/12 3:52 PM

3

Vul het goede woord in. Kies uit: overmorgen afspraken

straks nu

vandaag agenda

volgorde

volgend

eerst

1 De moeder van Jos is haar 2

kwijt.

dacht ze dat ze alle

nog wel wist.

3 Dat klopt, maar niet in de goede 4

bracht ze Jos naar het zwembad. les!

5 Maar hij heeft pas 6

4

brengt ze hem nog op zondag naar school!

Kijk naar de woorden van 3. Je hield twee woorden over. Maak met elk woord een zin. 1

2

5

Welke dag is het? 1 Vandaag is het


2 Eergisteren was het 3 Overmorgen is het

Wat kan ik?

Ik ken de woorden bij het thema afspraken maken. Ik kan een woordtrap maken.

Ben je klaar?

Kies Werkboek bladzijde 89 of pluswerk of computer. Groep 4 – Thema 6 Vrij – Week 1

238089.indb 29

29

18/09/12 3:52 PM

4

Les

Je oefent

Woordenschat

Schrijven


Kijk op taal

• een stripverhaal schrijven.

Weet je nog?

1

In een stripverhaal vertellen de plaatjes het verhaal. In de spreekwolkjes staat wat de stripfiguren zeggen.

Bij welk plaatje horen de zinnen? Zet de nummers in de wolkjes. 1 Net als in de film! 2 Ja, ik heb die dvd. Kom je hem kijken? 3 Dat is waar, maar dit vind ik niet grappig. 4 Ja nu, want het regent vanmiddag toch. 5 Bedoel je nu? 6 Ken je die film over die postbode die zo nat werd? Zo grappig! 7 Ik moet dan wel door die regen fietsen!

2

Bedenk een verhaal in vier plaatjes. Plaatje 1: Twee kinderen maken een afspraak. Plaatje 2: Ze doen wat ze hadden afgesproken. Plaatje 3 en 4: Er gaat iets mis. Dit gaan ze doen:

Dit gaat er mis:

30

238089.indb 30


18/09/12 3:52 PM

3

Schrijf de tekst voor de spreekwolken in je strip. 1 Schrijf de tekst eerst op een kladblaadje. 2 Schrijf die dan in het vak. 3 Teken daarna het wolkje eromheen. 4 Heb je nog tijd? Teken dan ook de stripfiguren. Het mogen gekke poppetjes zijn. In een strip mag dat!

Kijk naar je strip van opdracht 3. Zet een rondje om het goede antwoord. 1 Ik heb een strip bedacht van vier plaatjes.

ja / nee

2 Ik heb teksten geschreven in spreekwolken.

ja / nee

Wat kan ik?

Ik kan een stripverhaal schrijven.

Ben je klaar?


238089.indb 31


4

31

18/09/12 3:52 PM

6

Les

Je oefent

Woordenschat

Schrijven


Kijk op taal

• met woorden voor de volgorde in de tijd.

Weet je nog?

1

Sommige woorden vertellen wanneer iets is.

Zet het woord op de goede plek. Kies uit: straks

morgen

op dit moment

gisteren vorige week

vandaag overmorgen

toen

Wat al is geweest:

Nu:

Wat nog moet komen:

2

Zet de zinnen in de goede volgorde. Schrijf de nummers op. A 1 Straks ga ik naar school. 2 Nu zit ik te ontbijten. 3 Vanmorgen ben ik opgestaan. De goede volgorde is: B 1 Morgenavond slaap ik bij haar. 2 Morgenochtend ga ik met de trein naar oma. 3 Overmorgen kom ik weer thuis. 4 Gisteren belde mijn oma. Ze vroeg of ik kwam logeren. De goede volgorde is:

32

238089.indb 32


18/09/12 3:52 PM

3

Zet een rondje om het goede woord. 1 Vorige / volgende week had ik zwemles. 2 Gisteren / morgen mocht ik afzwemmen. 3 Gisteren / vandaag laat ik mijn diploma aan de juf zien. 4 Vorige week / morgen ga ik met een vriendje zwemmen.

4

Vertel iets over jezelf. 1 Gisteren 2 Nu 3 Morgen ga ik eerst 4 Daarna Kijk naar het plaatje. Maak er een lange zin bij. Gebruik drie woorden van opdracht 1.

Wat kan ik?

Ik kan gebeurtenissen in de juiste volgorde zetten.

Ben je klaar?


238089.indb 33


5

33

18/09/12 3:52 PM

Les

8

Je leert

Extra: Lekker lezen • wat een prentenboek en wat een stripverhaal is.

Uitleg

Prentenboek en stripverhaal In de meeste boeken staan veel woorden. Soms staan er ook plaatjes bij. Soms vertellen de plaatjes het verhaal. Dan noemen we het boek een prentenboek. Staan de woorden in spreekwolken? Dan is het een stripverhaal.

1

Bekijk de plaatjes. Hoe zie je wat een stripboek is en wat een prentenboek? Praat erover met een maatje. Schrijf onder de plaatjes stripboek of prentenboek.

2

Lees de zinnen de bekijk het plaatje. Twee kinderen helpen in de tuin. Een kind vindt een worm. Het kind denkt dat het een touwtje is.

34

238089.indb 34


18/09/12 3:52 PM

Kijk naar de zinnen van opdracht 2. Maak één bladzijde uit een prentenboek over dit verhaal. En één plaatje uit een strip over dit verhaal. Gebruik de plaatjes bij opdracht 2.


3

Wat kan ik?

Ik weet wat een prentenboek is. Ik weet wat een stripverhaal is.

Ben je klaar?


238089.indb 35

35

18/09/12 3:53 PM

10

Les

Je oefent

Woordenschat

Schrijven


Kijk op taal

• met de woorden bij het thema lekker (buiten) spelen. • dat je een woord beter onthoudt als je het opschrijft.

Weet je nog?

1

Wil je een woord beter onthouden? Schrijf het woord op.

Welk woord hoort in het midden van het woordweb? Kies uit: cool

gedoe

bedoeling

vrolijk

rommel lastig

onhandig

2

drukte

moeilijk

A Wat hoort er niet bij? Streep dat woord door. 1 lastig – onbelangrijk – moeilijk – gedoe – 2 tof – gaaf – stom – super – 3 hinkelen – knutselen – skeeleren – 4 tijdstip – moment – contact – hoe laat? – 5 niet belangrijk – onzin – belangrijk – B Kijk naar de woorden bij A. Bedenk een woord dat er goed bij past. Schrijf het erbij.

36

238089.indb 36


18/09/12 3:53 PM

3

A Maak een groot woordweb. Teken er vakken bij. Bedenk zelf woorden. Denk aan spelletjes binnen en buiten. Schrijf er ook bij wat je ervan vindt. Gebruik de woorden bij lekker (buiten) spelen die je de vorige les hebt geleerd.

spelen

B Zet rondjes om de woorden. Blauw = de woorden die horen bij samen spelen. Groen = de woorden die horen bij alleen spelen. Ruil je schrift met dat van een maatje. Kies een kleur: blauw of groen. Bedenk daar nog drie woorden bij. © Noordhoff Uitgevers bv

4

Wat kan ik?

Ik ken de woorden bij het thema lekker (buiten) spelen.

Ben je klaar?


238089.indb 37

37

18/09/12 3:53 PM

12

Les

Je oefent

Woordenschat

Schrijven


Kijk op taal

• met beschrijven wat je graag doet.

Weet je nog?

Als je beschrijft wat je graag doet, vertel je: 1 Wat je doet 2 Met wie

1

3 Waar 4 Wanneer

A Bekijk de plaatjes. Je ziet wat Marian en Tom graag doen.

B Marian en Tom spelen buiten. Wat doen ze daar graag? Schrijf het op. Marian

Tom

ÓnnÏÏ‡aaŸ ∏sÃcflccflºıhhÏÏ‡o•ooß oolŸoßlŸ

o™opŸpŸ ÓzzÏÏ‡a»t a»tÑefl »t eñrñrÏ‡ddÏ‡aaÏ‡gg›

1 Wat?

2 Met wie?

3 Waar?

4 Wanneer?

38

238089.indb 38


18/09/12 3:54 PM

2

Kijk naar opdracht 1. Kies: Marian of Tom. Kijk naar de woorden die je schreef. Maak er hele zinnen mee. Geef een beschrijving van wat Marian of Tom graag doet. 1

2

3

4

Stel, je voelt je een beetje ziek. Beschrijf wat je dan graag doet.


3

Wat kan ik?

Ik kan beschrijven wat ik graag doe.

Ben je klaar?


238089.indb 39

39

18/09/12 3:54 PM

14

Herhaling: Kijk op taal

Les

Je herhaalt

Weet je nog?

1

• de volgorde van gebeurtenissen. • het alfabet.

Sommige woorden vertellen wanneer iets gebeurt.

A Onderstreep de woorden die vertellen wanneer iets gebeurt.

HH H

2 Daarna ging ik in het spookhuis.

AA

1 Aan het eind aten we poffertjes.

3 Ik wil morgen weer iets leuks doen. 4 Eerst ging ik in de achtbaan. 5 Gisteren reed ik met de trein naar een pretpark. B Zet de zinnen van A in de goede volgorde. Schrijf de nummers op.

2

Geef antwoord op de vragen. Welke dag is het? 1 Vandaag is het 2 Overmorgen is het 3 Eergisteren was het 4 Morgen is het 5 Gisteren was het 6 Over precies een week is het

40

238089.indb 40


18/09/12 3:54 PM

Weet je nog?

3

4

5

Het alfabet heeft 26 letters: a b c d e f g h i j k l m n o p q r s t u v w x y z

Welke letter is weg? Vul die letter in. 1

d

f

4

2

m

o

5

t

u

3

u

w

6

h

i

x

e

f

j

Schrijf de letters in de volgorde van het alfabet 1

m

2

f

3

p

l

k

n

e

d

g

o

n

q

De woorden moeten in de volgorde van het alfabet staan. Welk woord staat niet goed? Geef de goede plaats aan met een pijl. Doe het zo:

fietsen – steppen – wandelen – rennen

1 hinkelen – schommelen – verstoppertje – knikkeren

Wat kan ik?

Ik kan gebeurtenissen in de juiste volgorde zetten. Ik kan letters en woorden op alfabet zetten.

Ben je klaar?


238089.indb 41


2 lastig – moeilijk – tijdstip – onbelangrijk

41

18/09/12 3:54 PM

16

Woordenschat

Les

Je oefent

Schrijven


Kijk op taal

• hoe je woorden op alfabet zet.

Weet je nog?

1

Soms moet je woorden in de volgorde van het alfabet zetten. Beginnen woorden met dezelfde letter? Kijk dan naar de tweede letter van het woord.

Welk spel hoort in welke doos? Schrijf het nummer van de doos erachter.

1

2

1 ganzenbord

6 pim-pam-pet

2 domino

7 rummikub

3 memory

8 dammen

4 vier op een rij

9 monopoly

5 kwartet

2

3

10 schaken

Welke naam komt eerst volgens het alfabet? Zet onder die naam een streep. 1 Kirsten – Karen – Kyra 2 Menno – Maxim – Moon – Milan 3 Stijn – Simone – Sanne – Shiva 4 Nienke – Noor – Nadia – Nelson 5 Eric – Els – Edwin – Emma 6 Wiki – Wouter – Wesley – Wanda 7 Ravi – René – Roxane – Ries 8 Sofie – Seppe – Sanderijn – Susanne

42

238089.indb 42


18/09/12 3:54 PM

3

In welke rij staan de woorden in de goede volgorde van het alfabet? Kruis die rij aan. ballen – blikjes gooien – boompje verwisselen – buskruit knutselen – koken – kwartetten – klauteren lachen – lezen – likken – lopen schilderen – slapen – skeeleren – stoepkrijten tennissen – tikkertje – trimmen – turnen

4

Welk woord staat fout volgens het alfabet? Zet een streep onder dat woord. 1 cool – tijdstip – lastig – moment – nu 2 onbelangrijk – saai – stom – suf – sloom 3 domino – ganzenbord – dammen – schaken 4 fluit – gitaar – harp – drumstel – viool 5 cake – koek – soesje – taart – gebak

5

Welke naam komt het eerst in het alfabet? Zet een rondje om die naam. 1 Stefan of Stefanie? 2 Vick of Vincent? 3 Jessica of Jesse ? 4 Patrick of Patricia ? 5 Madelon of Madelaine? 6 Herre of Hero? 7 Marcel of Marcia? 8 Tessel of Tessa? 9 Justus of Justine?


10 Nadir of Nadine?

Wat kan ik?

Ik kan woorden in de goede volgorde van het alfabet zetten.

Ben je klaar?


238089.indb 43

43

18/09/12 3:54 PM

18

Extra: Kijk op taal

Les

Je leert

• hoe je de beginletters van je namen kunt versieren.

Uitleg

Beginletters versieren Heel vroeger schreven de mensen boeken over. Ze maakten dan van de beginletter van een verhaal of gedicht een mooie tekening. Je kunt dat ook doen met de beginletter van je naam.

1

A Deze hoofdletters horen bij de voornamen van deze kinderen. Welke letter hoort bij welk kind? Trek lijnen.

K

A B Teken de letters van de kinderen af.

44

238089.indb 44


18/09/12 3:54 PM

2

A Lees dit bericht. Opgevangen Gisteren wilde Menno T. uit de gevangenis ontsnappen. Samen met zijn maatje Piet S. had hij een tunnel gegraven. Bewaker H.S. zag dat en waarschuwde de politie. Aan het eind van de tunnel werden ze opgewacht. Hoofdagent A. Klep spreekt van een goede vangst.

B Soms gebruik je alleen de eerste letter van de voornaam of van de achternaam. Er staat dan een punt achter die letter. Kijk naar de tekst van A. Zet een rode streep onder die namen.

3

Maak de namen korter. de achternaam 1 Menno Touw

de voornaam Anton Klep

voornaam en achternaam Hassan Soeroen

Meefl ÓnŸn ÓnÏn o T.T AŸA. KKŸºıllÇÇee®p®pŸ MÇ

HŸH.S.S

Toos de Zeeuw

Jan Peter Balk

3 Mehmet Delibas

Karel Dijkman

Ceciel Croon

4

Teken de beginletter van je eigen naam in het vak. Versier de letter. Kijk daarvoor nog eens naar opdracht 1.

5

Kijk nog eens naar opdracht 1. Bedenk namen voor de kinderen. Schrijf die erbij.


2 Imre Groot

Wat kan ik?

Ik kan beginletters van namen versieren.

Ben je klaar?


238089.indb 45

45

18/09/12 3:55 PM

Bronvermelding Tekeningen Kirsten van den Berg, Utrecht: pag. 11, 18, 20, 24, 33, 38, 49-50, 73, 81 Saskia Daniels, Arnhem: pag. 23, 35, 40, 54, 64-65, 70, 76, 83, 85 (onder), 88, 90 (boven), 91, 94, 97 (boven) Nancy Kers, Rotterdam: pag. 6-9, 16-17, 26-28, 46-47, 52, 66-67, 86 Josje van Koppen, Rotterdam: pag. 13, 30, 48, 53, 61, 63, 89 Edith Stultiens, Leeuwarden: pag. 42, 44 (onder), 56, 58, 60, 90 (midden en onder), 93, 96 Foto’s NBD – Biblion, Leidschendam: pag. 74-75 Shutterstock, New York: pag. 44 (boven), 84, 85 (boven), 97 (onder) Studio Jan Kruis – Sanoma, Amsterdam: pag. 34 (1) Max Velthuijs – Uitgeverij Leopold, Amsterdam: pag. 34 (2) Teksten pag. 14 Erik van Os, Klapzoen, Zwijsen, 2008 pag. 87 Hans en Monique Hagen, Jij bent de liefste, Querido, 2005

238089.indb 99

18/09/12 4:03 PM

Taal op maat. Werkboek 4b. Hoofdauteurs Helga van de Ven Margreet Vreman

Recommend Documents