12/04/2015
‘t Bakkershuizeke overhandigt taart aan Ludo Smeekens
Nr. 20
Inbraakpreventie > Pag. 3-4
Voorbereidingen > pag. 5
Interview van de week:
Wim Van den Bergh > Pag. 6
Gedicht van de week Afgelopen zaterdag overhandigde ‘t Bakkershuizeke een 4 personen fruittaart aan Ludo Smeekens. Ludo won deze taart afgelopen week bij een tombola waaraan 500 lezers deelnamen. Ludo mocht daarvan de gelukkige zijn!
Een feest Ik ben naar een feest geweest En daar feesten we om het allermeest! Het was super leuk Alleen hing er daarna in mijn kleren een pintenreuk en ook sigarettenrook Maar voor de rest ging alles goed Want er moest niemand naar de spoed!
Inne Suykerbuyk
Nieuws
2
Column Tennis op Horendonk Guy Van Den Broek Paasmarkt De markt op paasmaandag in Essen was eens te meer een overrompeling. Eénmaal per jaar trekken vele Essenaren naar die markt. Maar het is meer een sociaal gebeuren waar mensen elkaar eens zien en opgaan in een massa aan wandelaars dan een echte koopbeurs. Trouwens ongeveer één derde komt uit Nederland. Ze zijn uiteraard welkom op deze Essense markthoogdag. Wie weet nog dat op dat moment de handelsbeurs plaatsgreep in wat nu de sporthal is geworden. De hal was bovendien vroeger eigendom van de plaatselijke middenstand. De gemeente Essen heeft het later overgekocht. Op de huidige paasmarkt zijn trouwens amper standjes van Essense middenstanders te vinden in tegenstelling tot de vroegere handelsbeurs. De markt wordt bevolkt door echte marktkramers, die al dergelijke marktjes afdoen. Het is moeilijk een echte markt voor Essense middenstanders tot stand te brengen. Herhaalde pogingen op het Heuvelplein, resulteerden in hooguit enkele kramen. Essenaren die een markt om iets te kopen willen zoeken gaan op maandag naar Roosendaal of naar Kapellen. Toch blijft Paasmaandag een hoogdag, waarop vele Essenaren uit hun huis komen om te kuieren en elkaar te zien, liefst bij de standjes waar iets te eten of te drinken valt. Wel is het in die zin spijtig dat de Essense jeugdbewegingen hun initiatief eerst aan de OLV-kerk en nadien bij de Voerman, hebben opgegeven. Opnieuw een stukje folklore dat verloren is gegaan. Niet toevallig heeft de Heemkundige Kring zijn jaarlijkse voorstelling van het jaarboek de Spycker op maandag gepland in de raadszaal van het gemeentehuis. Voor veel Essenaren is dit evenement stilaan een welgekomen traditie, waarbij ze een cultureel moment meemaken, hun Spycker kunnen afhalen en daarna rustig de markt opgaan. Dit jaar kwam daar nog de tentoonstelling over WO -I in de Oude Pastorij bij, een vrij uniek initiatief van de gemeenten Essen en Kalmthout. De legende over het Klaveren Vrouwke dat zich afspeelde aan de strontpaal op Horendonk staat er centraal. Wie deze tentoonstelling heeft gemist, geen nood. Ze blijft nog open tot 29 april, elk weekend en ook elke woensdag- en vrijdagnamiddag. Welkom.
Enkele jaren terug zorgden Clijsters en Henin in België voor een ongekende populariteit van de tennissport . Ook in Essen en op Den Uil was de aangroei opmerkelijk en vele ouders investeerden in het beste materiaal en stuurden hun kinderen op les. Op gemeentelijk vlak bleef men niet achter. In het sportpark werden de tennisvelden verlegd en uitgebreid, blijkbaar zonder voldoende rekening te houden met de reeds beschikbare velden die privé her en der in de gemeente bestonden. We kunnen niet anders dan ons de vraag te stellen of er in Essen geen overaanbod is aan tennisterreinen zeker nu T&T nieuwe buitenterreinen heeft aangelegd en ondertussen de hype rond Clijsters/Henin is uitgedooft. Daarenboven kan men in de zomer terugvallen op de binnenterreinen van T&T, het Roozenhof en Tennishal, Tennisfun..De kans is reëel dat deze zomer in het Sportpark heel wat velden ongebruikt zullen blijven. Op Horendonk werd er tot enkele jaren terug intensief gespeeld op het Blikske.
Ook Els Kerstens, Eddy Jaspers en de kinderen Anthonissen bouwden privévelden die tegemoet kwamen aan de vraag van de recreatieve tennisspeler. Momenteel is de TV De Vaartkant (bij Anthonissen) het mekka van de tennis op Horendonk. Gust Anthonissen zorgt voor een prachtig verzorgde accommodatie. Een goed bespeelbaar terrein en ook een mogelijkheid om in een aangenaam kader en aan een schappelijke prijs de match te evalueren. Rit zorgt voor de administratie allerhande . Er wordt meestal gespeeld in een vast groepsverband (met een 10beurten kaart), wekelijks op een vaste speeldag en hetzelfde uur. Bij TV De Vaartkant gaan ook enkele toernooien door waarvan het eerste toernooi al op 18 april van start gaat. Schrijf nu in met je partner, vriend/vriendin via www.toernooi.nl of stuur een e-mail naar
[email protected] die op de finaledag 28 juni zorgt voor een hapje en een aanwezigheidstombola.
Willy Gommeren
Nieuws
3
Inbraakpreventie Hoeft niet veel te kosten Beste lezers, Iedereen die bij een Bin zit aangesloten heeft kunnen lezen dat de inbrekers de laatste tijd zich weer onbevoegd toegang verschaffen tot uw woning middels het ouderwets afbreken van de cilinder. Middels deze methode kan een beetje geoefende inbreker binnen enkele seconden uw woning binnendringen. Zaak om dit zo lastig mogelijk te maken. Heel veel oudere woningen hebben cilinders in hun deur zitten die aan de buitenzijde uitsteken. Deze cilinders worden heel eenvoudig met een Baco afgebroken, dat ziet er dan zo uit:
Ze draaien en geharde schroef in de cilinder met een krachtige draadloze boormachine en zetten een poulietrekker of minikrik op de schroef. Ze trekken net zo lang totdat de cilinder in de deur breekt. Hierna kan men zich weer eenvoudig toegang verschaffen tot de woning middels een schroevendraaier. Bovenstaand gereedschap is al heel lang op de markt en kan men eenvoudig aanschaffen. Vanuit mijn werk heb ik zicht op de methoden om inbrekers zo lang mogelijk tegen te houden en te storen zodat ze, soms terwijl ze bezig zijn, toch maar besluiten een deur verder te gaan. Bij het zien van bepaalde beveiligingen denken ze meestal wel tweemaal na om eraan te beginnen. De meeste inbrekers verkiezen een makkelijke inbraak boven een moeilijke inbraak waar soms meer te halen is. De oplossing is eenvoudig. Als uw deur een eenvoudig doelwit is voor inbrekers voldoet de deur aan 1 of meer van onderstaande zaken: - Op de slotplaat aan de buitenzijde kan men eenvoudig de slotplaat verwijderen omdat er schroeven aan de buitenzijde zichtbaar zijn die men kan losdraaien. - De cilinder steekt wel/niet uit, maar is in zijn geheel zichtbaar aan de buitenzijde - De slotplaat, klink, de cilinder is niet gemaakt van een gehard materiaal, liefst met een keurmerk.
Men verbuigt alles wat rondom het slot zit en middels een BACO wordt een slot, de cilinder dus, eenvoudig afgebroken. Middels een schroevendraaier verschaft men zich nu eenvoudig toegang tot de woning. Een tweede methode die nu veel gezien wordt is de kerntrekmethode. U heeft een nieuwere woning en de cilinder steekt niet buiten de profiel van de deur uit. Inbrekers hebben daar een eenvoudige methode voor. Ook geharde cilinders vallen hieraan ten prooi. Dit ziet er dan zo uit:
Is dit het geval is het goed een kerntrekbeveiliging aan te brengen op uw deur. Het principe is eenvoudig. De slotplaat is van gehard materiaal en kan men niet via de buitenzijde verwijderen. In de slotplaat zit een cilindertje/rozetje die over de (bestaande) cilinder wordt geplaatst, zodat als men er een schroef in draait de cilinder gaat meedraaien en men geen vat krijgt op de cilinder. Verder zal een geharde schroef afbreken in het geharde materiaal. Mocht je reeds een goede cilinder hebben kun je het nieuwe beslag eroverheen zetten. Goede cilinders hebben meestal een Europees SKG-keurmerk en kun je herkennen aan het woord: “skg” en een aantal sterren. Hoe meer sterren, hoe sterker. Cilinders zonder dit keurmerk zijn vrijwel waardeloos en eenvoudig te verbreken. Een kerntrekbeslag ziet er ongeveer zo uit: (let op de rozetjes voor de cilinder waardoor geen directe toegang mogelijk is tot de cilinder)
Nieuws
4
Inbraakpreventie Het beslag is er in vele soorten en maten en er is altijd een soort van beslag beschikbaar voor uw deur. Verder zijn er, behalve het beslag, eenvoudige zaken, die u in acht kan nemen om een inbraak zoveel mogelijk te voorkomen:
Als u weggaat, ook al is het maar even, laat een buiten- en binnenlicht branden, eventueel met timer of detectie.
Zorg ervoor dat uw woning bij afwezigheid er bewoond uitziet. (een radio aanlaten helpt !)
Als u rolluiken hebt, doe deze dan ook dicht als u weggaat.
Maak afspraken met de buren over eventueel toezicht als u er niet bent of langere tijd van huis bent.
Nodig iemand van technopreventief (politie) advies uit van uw politiezone. Voor PZ grens is dat:
[email protected] hij/zij maakt gratis een ronde door uw huis en geeft u tips en adviezen, dit is een service aan alle inwoners van de PZ Grens.
Als u hang- en sluitwerk aanschaft, ga naar een specialist op dit gebied. Bouwmarkten zijn veelal niet de goede plaats voor goede advies en/of degelijke sloten.
Heeft u raampjes die naar buiten openen en deze zitten met zeer licht hang- en sluitwerk vast? Beveilig deze aan de binnenzijde met hoekijzertjes. Deze ramen zijn erg in trek bij bepaalde (slanke) en kleine inbrekers. Voor minder dan 15 euro kunt u meestal dit probleem netjes oplossen.
Markeer uw spullen in huis met onzichtbare synthetische DNA spray. (bv. Smartwater)
Beveilig uw tablets, Ipads, smartphones etc. met gratis trackingdevices; als hij wordt gestolen bij een inbraak, is hij eenvoudig vanaf een andere pc te volgen.
Leg alle serienummers en unieke nummers van kostbare zaken vast op meerdere plekken.
Leg nooit kostbare zaken in het zicht.
Heeft u een kluis, bevestig deze aan de vloer of muur, inbrekers nemen steeds vaker kluizen mee bij een inbraak en maken hem elders open.
Tot slot: Heel veel mensen denken bij inbraakbeveiliging eerst aan dure alarmsystemen. Een alarmsysteem kan zeker aanvullend helpen, maar het is algemeen gekend dat inbrekers ook steeds vaker inbreken bij woningen met dit soort systemen, wat dus opvallend is. Een alarmsysteem kan helpen, maar primair moet uw hang-en sluitwerk in orde zijn. Vergelijk het even met het volgende voorbeeld:
U zet uw deur wagenwijd open, maar u heeft het duurste alarmsysteem wat er te krijgen is. Inbrekers gaan gewoon naar binnen en binnen 5-10 minuten roven ze allerlei spullen en verdwijnen weer. Het schrikeffect van een alarmsysteem is soms maar even en went. Kortom, de deur moet goed dicht zijn en blijven met goede sloten. Mocht u na dit alles meer willen weten geeft de website: www.kerntrekken.be voldoende informatie om u verder op weg te helpen. Ik hoop u met dit artikel te hebben geholpen mogelijk wakker te hebben geschud. Succes met de job!
Johan Pieters
Natuur op Den Uil Frank Rossen
Nieuws
5
Mayday Mayday Mayday Mayday is het in de radiotelefonie gebruikelijke signaal voor noodgevallen. Het is het equivalent van het SOS in de radiotelegrafie. De term is een verbastering van het Franse "m'aidez" ("help mij"). Om misbruik te voorkomen en de hulp zo snel en efficiënt mogelijk ter plaatse te krijgen is het gebruik van 'Mayday' aan bepaalde protocollen en regels onderworpen. De term 'Mayday' kwam in de jaren 1925-1930 in gebruik. – Wikepedia Jos Van Loon van de kerkfabriek brak een lans op de nieuwjaarsreceptie van de parochie om de parochiezaal en de kerk intenser te gebruiken, kwestie van de eindjes gemakkelijker aan elkaar te kunnen knopen.
Het nieuwsplatform Den Uil stelde daarop aan het parochieteam voor om tezamen de handen uit de mouwen te steken. Kort daarop vertelde José Schrauwen en haar vader dat ze verrast waren door een boeiende vertelling van Frank Backx over de 2 vliegtuigen die tijdens de W.O. II crashten op Horendonk. Er werd contact genomen met Frank Backx die de organisatie van een lezing daarover wel zag zitten indien zijn broer Patrick zou meedoen. Het vervolg kent u. Tot op heden lieten 70 personen weten om de lezing van 17 april te willen volgen. De inschrijvingsperiode werd op 11 april afgesloten.
Voorbereidingen vormsel Woensdag 15 april 2015 van 13.30 tot 16.00 komen de vormelingen samen in de kerk voor het aanleren van liederen en het oefenen van de vormselviering. Muzikanten brengen hun instrumenten mee. Om 13.30 uur zullen we eerst het kleed aanpassen in de parochiezaal. U kan het daarna mee naar huis nemen. Algemene repetitie: op vrijdag 17 april 2015 om 19.00 uur in de kerk. Muzikanten brengen hun instrumenten mee. Vormseldag: Zondag 19 april 2015 om 11.30 uur door Paepen Bart, bisschoppelijk vicaris. De vormelingen met hun ouders, broers en zussen komen samen in het chirolokaal van de jongens tien minuten voor half twaalf. Vandaar gaan we samen naar de kerk. In de kerk voorzien wij voor u voorbehouden plaatsen. Werner Neelen
Willy Gommeren
Interview
6
Wim Van den Bergh Een passie voor groen en heemkunde Met Wim Van den Bergh uit de Vaartstraat hebben we op Horendonk andermaal een spilfiguur inzake natuur en milieu voor heel de gemeente Essen in onze rangen. Ik zeg andermaal omdat we Joris Pinseel uit het Schanker, voorzitter van Natuurpunt Noorderkempen, die we al eerder opgevoerd hebben, ook als een inwoner van onze wijk beschouwen. Wim Van den Bergh is zowel voorzitter van de Werkgroep Leefmilieu, een onderdeel van de cultuurraad en eveneens voorzitter van de gemeentelijke adviesraad inzake Milieu en Natuur, de MiNaraad. Wim is ook lid van de Gemeentelijke Commissie Ruimtelijke Ordening, beter gekend onder zijn afkorting GECORO. Daar zitten alle Essense specialisten inzake ruimtelijke ordening samen om adviezen te geven over problemen rond ruimtelijke ordening in Essen. Veel groene draden in Essen lopen daarom bij hem samen. Wim is bovendien de zoon van Karel Van den Bergh, nu voorzitter van de toeristische dienst, VVV-Essen. Karel is jarenlang schepen leefmilieu in Essen geweest. De appel (Wim) is niet ver van de boom gevallen inzake interesses, met dit verschil dat Wim op zijn partijpolitieke neutraliteit staat. Wie is Wim eigenlijk? Hij is getrouwd met Christel Konings en heeft drie kinderen Sanne, Wout en Lotte. Hij is industrieel ingenieur van opleiding en is actief als hoofd van het milieulaboratorium van BASF-Antwerpen. Kortom, we kunnen wel zeggen dat Wim gepokt en gemazeld is in het leefmilieu. We zijn hem als reporter van Nieuwsplatform Den Uil, gaan opzoeken voor een heel speciaal project dat hij gelanceerd heeft, namelijk “Ringland 2”, naar analogie met het Ringland-project in Antwerpen. Maar bij dat bezoek bleek al snel dat Wim veel meer pijlen op zijn boog heeft dan enkel leefmilieu. Ook het verleden of de heemkunde ligt hem nauw aan het hart en daarin heeft hij twee opmerkelijke prestaties neergezet. Vooreerst heeft Wim na veel moeite en
jaren aandringen de oorspronkelijke strontpaal terug naar Essen gebracht. Een tweede opmerkelijke verwezenlijking is de herinstallatie van het ‘Rad van de Raeybergh’. Bovendien is hij ook actief in het wijkcomité d’Hoop, die jaarlijks een druk bijgewoond wijkfeest organiseren, met een gemiddelde opkomst van ca. 150 inwoners. Volgend jaar wordt het reeds de 20e editie niemand doet hen dat na- en dat wordt dan ook een heel speciale viering, zo voorspelt Wim nu al. Als inwoner van de Vaartstraat was Wim –zoals alle naaste buren- ook nauw betrokken bij twee vieringen van zijn gebuur, Jan Goossenaerts, namelijk toen “Jantje” 100 en 105 jaar werd. Jan woonde toen nog altijd bij zoon Jef in de Vaartstraat. Op zijn 100ste verjaardag werd zelfs een historische stoet georganiseerd met uitbeelding van alle levensfasen van Jan. Uiteindelijk zou Jan, geboren 30 oktober 1900, 111 jaar oud worden. Op dat moment was hij de oudste man in heel Europa en de derde oudste man op aarde !! Vooraleer we het project Ringland 2 in de verf zetten, toch eerst even de twee heemkundige projecten van Wim, waarover hij bijzonder fier is en waarvan hij mooie fotoboeken bewaart.
STRONTPAAL Vlakbij de strontpaal, een arduinen grenspaal, werd Klaveren Vrouwke - zo noemde men de beruchte smokkelaar Geert Schrauwen - tijdens WO-I (1916) neergeschoten door een Nederlandse grenswacht. Ter nagedachtenis werd met een bajonet toen de inscriptie “KV” aangebracht op de arduinen grenspaal. Wat we jaren hebben aanzien als de strontpaal, was eigenlijk een gemetselde versie, die Mil Van Velthoven ter gelegenheid van zijn 25-jarig huwelijk had heropgebouwd, nadat de “echte” in 1973 verdwenen was. Wim kwam na heel wat zoekwerk erachter dat de originele strontpaal zich bij een kleindochter van Klaveren Vrouwke bevond. Die kleindochter had
de paal als erfstuk van haar vader gekregen en woonde in Sint-Willibrord, op Horendonk beter gekend als ‘Het Heiken’. De familie wenste aanvankelijk geen afstand te doen van dit erfstuk. Na 3 jaar op de koffie gaan en het vertrouwen winnen van de familie, was het eindelijk zo ver! De strontpaal werd afgestaan aan Wim na de belofte om een heuse plechtigheid te organiseren. Ter ere van het 10-jarig bestaan van wijkcomité d’Hoop werd de paal tijdens een nieuwjaarsreceptie in 2006 aan de toenmalige burgemeester Frans Schrauwen (let op de achternaam!) overhandigd. In de zomer volgde dan een plechtige herplaatsing vlak naast de gemetselde versie van Mil, dag op dag precies 90 jaar na de dood van KV. De nieuwe strontpaal en het wachthuisje met de nodige uitleg, vormen nu een toeristische attractie. Sindsdien is het verhaal over de speciale belevenissen van Klaveren Vrouwke tijdens WO-I nog meer verspreid onder de plaatselijke bevolking, onder meer ook in de Nederlandse grensgemeenten. Nu met de herdenking van 100 jaar WO-I beleeft de mare rond het Klaveren Vrouwke opnieuw een revival. Die gebeurtenissen krijgen ook een aparte plaats tijdens de tentoonstelling over WO-I in de Oude Pastorij, vanaf zaterdag 4 tot 29 april.
Guy Van den Broek
Dit was deel 1, volgende week volgt deel 2.
De tijd van toen
7
De Koninklijke Handboogmaatschappij “EDEL TIJDVERDRIJF” (1869 – 1969) 7. Jan Backx wint bij Mieke Van Doren zes kinderen – schutters, de beruchte zes Backxen, 1890 – 1924 De blijde gebeurtenis van 1890 was het huwelijk van Jan Backx, enige zoon van Sus, met Mieke Van Doren, het vinnige Mieke dat door gans de schutterij triomfantelijk ingehaald werd. Er was uitbundige vreugde, en de kelen werden terdege gespoeld. Mieke zou in Het Pannenhuis het leven schenken aan negen kinderen, waarbij zes jongens. Deze zes zouden eens het beruchte zestal schutters van Edel Tijdverdrijf worden. In het volgende bondig overzicht maken we hun geboortes mee. Jammer, dat slecht enkele dagen na dat merkwaardig huwelijk een domper op de blijdschap werd gezet. Sus Van Doren, vader van Mieke en een der beste schutters, overleed. Ook Corneel Van den Bergh van Kalmthoutse Hoek nam voor goed afscheid van zijn vrienden. In 1891 ging voorzitter Adr. Peeters (boerke Peeters) op rust en hij werd opgevolgd door Janus Baetens. Jan Peeters-Ploegmans, 52 jaar oud, stierf in 1892. in datzelfde jaar verscheen de eerste van de zes mannelijke telgen, Frans Backx. Hij werd door grootvader Sus Backx Sus II gedoopt. In hem zag men reeds de derde generatie in de schuttergezellen ten grave gedragen.
Boven zestal Heuvelschutters, v. links naar rechts, Alfons Wijters, Frans Raats, Alois Ossenblok, Adr. Buermans Jac. Van Heybeeck en Corn. Aerts. Onder zestal gebroeders Backx v. links naar rechts, Marcel, Ferdinand, Frans, midden vader Jan Eduard, Clement en Peer. Als onbeduidende compensatie voor dit zwaar verlies schonk vijf maanden nadien Mieke Van Doren het leven aan een tweede exemplaar van de zes. Ward Backx was geboren. Edel tijdverdrijf herdacht toen juist haar 25-jarig bestaan. Bij grote feestelijkheden werden er prijskampen betwist op de vele doelen, opgesteld in de boomgaard. Vele schutters, vooral van over de Nederlandse grens kwamen de jubilerende vereniging met hun bezoek vereren. 1896. inhuldiging van burgemeester Flor Buermans. In de kilometerlange stoet van 45 volksgroepen, gingen o.a. tien schuttersmaatschappijen : De 50 leden hadden enthousiast meegewerkt, ieder op zijn terrein. Zo had Fransoom al de leden, die geen baard droegen, voor deze gelegenheid gratis geschoren. Fransoom was kleermaker van beroep en barbier. Melkbaard of koperdraad, hij schoor iedereen voor een halve sjoe (5 centiem). ’s Zaterdagsnamiddag werd de naaitafel afgeruimd, het scheermes, dat ook al eens dienst deed om oude kledingstukken los te tornen, op de riem gezet, en het scheren begon. De meeste klanten putten kracht en troost in het aanschouwen van de meterhoge Christusfiguur, die recht voor de scheerstoel aan de muur hing. Anderen , zo las Willem Peeters van ’t
Dreveneind die tot de koperdradigen behoorde, zochten versterking in het nemen van borrels pop bij Jan Backx. Die barbierschool was een gezellige buurtklub. Men kon er de tabaksrook snijden, werden de klanten wat minder spraakzaam, naarmate hun beurt naderde, dan werd dat ruimschoots vergoed door het onuitputtelijk gepraat van Fransoom. Hij wist werkelijk alles en kende iedereen. Al wat Fransoom deed was werkelijk af. Zo kreeg ik van hem eens een oorveeg, toen ik aan zijn peren zat, zo vakkundig toegebracht, dat mijn makkers mij nog enkel aan mijn klak herkenden. De vernedering mij door die rekels aangedaan, door mij spottend van links naar rechts te bekijken, viel mij nog zwaarder dan de goedgeplaatste perenpats. Ik heb dan ook alle peren, die ik,o wonder, van Fransoom had mogen houden, zoveel mogelijk zelf opgegeten, en de rest gaf ik thuis aan de koe. Fransoom had echter nog meer pijlen op zijn boog. Hij sjacherde wat in koetjes en kalfjes, kweekte kanariepietjes en handelde in rashonden, maar dan speciaal in keeshonden. Hij was een van de eersten, die te Essen die een filisipeerd (vélocypède of velo) bereed. Als agent van Etablissements Vandenbergh Frères, rue Léopold Anvers verkocht hij ook naaimachines. Elke zondagnamiddag trok Fransoom naar het bosbaantje van de Drijhoek, waar hij zijn klanten leerde velo rijden. Voor velen, vooral voor de ouderen, was het rijden op deze hoge tuigen een zware opgave. Fransoom holde dan in het zweet zijn aanschijns achter de leerling piloot aan. Bij grootje Van Doren richtte hij de eerste veloclub op. Fransoom verzorgde de publiciteit van de notariële openbare verkopingen. Voor de talrijke kerkgangers las hij ’s zondags na de missen, aan de kerk de verkopingen voor, met de onveranderlijke slotzin, en zegge het voort. Meestal betrof het slechts onschuldige verkopingen van geriefhout, boonstaken en mastendunsel. Triester waren de koopdagen bij boeren, die werden uitgespannen. > Pag. 8
De tijd van toen Uitgespannen worden, normaal verschijnsel in die goeie oude tijd. Arme stakkers die er niet in slaagde hun soms zware financiële verplichtingen na te komen. Vee, alaam en inboedel werden publiek verkocht. Ze werden als het ware, in hun hemd op straat gezet, zodat vaak de liefdadige geburen zich over hen ontfermden. En dan is ten slotte toch gebeurd, wat ik in mijn kinderlijke naïviteit voor onmogelijk gehouden had, Fransoom is stil geworden, hij is ter ziele gegaan. 1898 : Alois Bartelen, wagenmaker aan de Nieuwstraat, wordt secretaris van onze vereniging als opvolger van Corneel Ossenblok. 1899 : De stichting van de nieuwe parochie Horendonk bracht een ware omwenteling in en om onze schutterij teweeg. In een mum van tijd werd recht over de huidige pastorij, op de bosrand, een planken noodkerk getimmerd. Een van onze eerste schutters, de nijvere Adr. Van Doren zou dit bouwrecord breken. Op een vrijdagmorgen begon hij aan zijn biertent (tegenover de huidige gemeenteschool). Op de zondagmorgen stond hij, samen met zijn eveneens ongehuwde zus Kee, achter de toog (tapkast), om de nieuwe parochie overvloedig te helpen zegenen. Alleszins bevredigende resultaten voor beide partijen : tweemaal de kerk bomvol in iedere mis, en bij Adr. Van Doren vier vaten van 50 liter Antwerpse gersten en drie vaatjes van brouwer Van Wesenbeeck. Omtrent de gesneuvelde flessen pop, fransen en citroen heeft Adriaan zich nooit willen uitlaten. Omheen de kerk werd daarna gebouwd, meestal herbergen en winkels. De nadelige gevolgen hiervan voor de handelszaken, en ook voor de schutterij bij Backx, lieten zich terdege gevoelen. De oprichting van melkerij Eendracht te Essen bracht spoedig wat compensatie. Voortaan moesten de boeren om de veertien dagen hun melkgeld gaan ophalen. Dat ging wel eens gepaard met kleine buitensporigheden in Het Pannenhuis. Eigenaardig, dat de boeren met het minste melkgeld doorgaans de grootste dorst hadden. Intussen bracht Mieke Van Doren de derde mannelijke telg, Nand, ter wereld. Vader, Jan Backx, legde toen de gelofte af, ten bate van het gezelschap voor een eigen zestal te zullen zorgen. In 1901 werd Janus Baetens op eigen
verzoek van het voorzitterschap ontlast. Alois Peeters van de Ringelingshoeve, zoon van onze eerste voorzitter, werd zijn opvolger. 1902 : Teerfeest met hindernissen. Voor de levering van het nodige vlees werd Jan Van Laerhoven uit de Poppestraat aangeduid. Jan was immers de enige slachter in de vereniging. Jammer, want Jan is niettegenstaande alle stellige beloften nooit of te nimmer ergens op tijd gekomen. Vandaar zijn bijnaam Jan te laat. Die regel heeft hij heel zijn leven met de meeste stiptheid toegepast, behalve wanneer het ging op borreltjes te pakken. Jan had zoals gewoonlijk, ook dit jaar, een rund aangekocht aan de overzijde van de grens. De douanen hadden echter het spoor van het hollands beest gevolgd, vanaf de grens tot bij zijn slachterij. Het klein waalse douaantje Achou, berucht en gevreesd om zijn verregaande stiptheid, hield de wacht bij het huis, terwijl zijn collega bij de burgemeester om de wettelijke toelating tot huiszoeking ging verzoeken. Jan liep om hulp smeken bij de schutters, die reeds uit de mis in het lokaal aangekomen waren. Na een korte krijgsraad dat twee leden langs een omweg, en ongezien door de waalse schildwacht, de slachterij zouden binnendringen. De overigen moesten trachtten zijn aandacht af te leiden. Vanuit de herberg van grootje Van Doren (rechtover de slachterij) werd dan, telkens wanneer de wandelende schildwacht, daartoe aanleiding gaf, het afgesproken sein van veiligheid gegeven. En zo verhuisde stuk na stuk al het gesmokkelde vlees naar de nabije woning van Janneke van Kareltjes, de schoonmoeder van Jan te laat. Toen de douaniers, met de burgemeester, tot huiszoeking over gingen, waren de vogels gevlogen. Nom de tonnère, sales flamins! Attendez ! vloekte Achou. Die domme boeren, die geen woord Frans verstonden, hadden hem in de luren gelegd. Zijn verzoek, om ook in het naburige huis een kijkje te mogen nemen, werd door burgemeester Buermans resoluut afgewezen zijn collega, die heimelijk genoegen schepte in de mislukking, nam de nederlaag sportief op, wat hem later vanwege de schutters menig pintje opbracht. Deze zegepraal op de mannen van de wet werd uitbundig gevierd. Zelfs de
8 burgemeester kon maar moeilijk afscheid nemen van zijn jubelende onderdanen nemen. De maaltijden werden natuurlijk met uren vertraging opgediend, en toen men voor de tweede maal aan tafel ging, in de late uurtjes, was gans de club nog voltallig aanwezig. 1903: Voor de zoveelste maal moesten wij weer naar moetje Sjouwke gaan slapen. Wij wisten nu zo onderhand wel wat dat betekende: de vierde jongen werd geboren. Clement Backx. In datzelfde jaar werden voorbereidingen getroffen voor de bouw van de kerk op “Den Uil”. De Boomse steen moest vier km. ver, vanaf het station te Essen over een erbarmelijke slecht weg, worden aangevoerd. De boeren, voor wie het paard toen een kostelijk bezit was, waarmee niet roekeloos mocht worden omgesprongen, beperkten zich tot het laden van zowat 750 tot maximum 900 bakstenen. ‘Zondags na de mis werd in de herberg bij Marijn Gommeren deze aanvoer uitvoerig besproken. Jan Backx, de oersterke man uit de schutterij “Het Pannenhuis” vond deze lading, althans voor een paard, wel wat aan de lage kant. En zo werd uiteindelijk tussen Marijn en Jan een weddingschap aangegaan onder de volgende voorwaarden: Jan Backx zou met zijn stootwagen in éénmaal duizend stenen aanvoeren vanaf het station tot aan de bouwwerf op “Den Uil”. Voor deze zware karwei, en vooral om de moeilijkheden op de erbarmelijk slechte weg in de Poppenstraat, werd hem “de Groene Van Loon” als helper toegewezen. De inzet van de weddingschap was een vat bier. Onmiddellijk bij aankomst zou de kraan in ’t vat geslagen worden en de overwinnaars de eerste pint aangeboden. Op een afgestelde heiligendag ging dan onder grote belangstelling het experiment door. Alle schutters uit “Het Pannenhuis” waren van de partij, om Jan Backx aan te moedigen. Helaas ! De wagen van Jan bleek niet zo sterk als zijn meester. Pas een honderdtal meter van het station brak hij letterlijk in twee. Niemand durfde aan dat zwaar geval zijn stootkar wagen. Eindelijk lukte het Marijn Gommeren, ten koste van overvloedig biervergieten, op het station een wagen te bemachtigen. > pag. 9
De tijd van toen Daar niemand mocht weten dat deze wagen van de “Belgische Staatsspoorwegen” was, werd de naamplaat “Chemin de fer de l’état Belge” tijdelijk verwijderd. Met dat loodzware vervoermiddel werd dan de reis zonder noemenswaardige hinde rnissen voortgezet. In de Nieuwstraat moest weer worden ingegrepen. Door het stilaan naar achter schokken van de vracht was ze “te licht in de rug” geworden. Jef de Kuiper werd dan als evenwichtshersteller vooraan op de wagen geplaatst. In de Poppenstraat begon de ellende voor goed. Op vele plaatsen waren de kleine keien letterlijk uit de grond gereden, zodat eerst de gaten dienden gevuld voor de reis kon verder gaan. Aan “De Uil” stond pastoor Cootmans lachend de niet alledaagse stoet op te wachten. Ja ja ! Die was niet van gisteren. ’t Waren niet alleen weeral duizend stenen voor zijn kerk, maar … geen enkele boer zou voortaan nog met een kleinere vracht op “Den Uil” durven aankomen. 1904 : Willem Peeters van ’t Dreveneind, één van de stichters van onze schutterij, overleed (72 jaar oud) en werd als eerste op het kerkhof van Horendonk begraven. Petrus Van Riet, gedood door een drieste koe, stierf, 26 jaar oud. 1908: Gouden schuttersjubileum van Kees Sas (Corn. Nelen). Enkele maanden later stierf hij, zonder veel te Ik ben Martha Schrauwen, geboren Over d’Aa op den Uil op 15 april 1926. Ik ben tot mijn 30 jaar thuis geweest en woon nu al 58 jaar in de Beliestraat. Alles wat ik schrijf zijn waar gebeurde verhalen, in de tijd van toen, ik heb niets verzonnen.
1956
hebben genoten van de prachtige zetel, hem door de schutters aangeboden. In 1908 baarde Mieke Van Doren haar vijfde schutter, Peer Backx. Ook Corn. Deckers (oom Deckers) stierf … In de barre winter van 1908 vierden de echtelingen Keeske Bernaerts-Jacobs, naaste buren van “Het Pannenhuis” , hun gouden bruiloft. Hun zoon was de populaire Jefke, in de schutterij bekend om zijn pretmaken. De schutters zouden zich dus niet onbetuigd laten. Er werd een reuze praalwagen opgetimmerd, met overvloedig dennengroen en weinig “Papier en pekal’”. En weer als symbool: de schutterij. Alle versierde huisgevels droegen zowel ingewikkelde chronogram als volkse en koddige rijmpjes. Een van de schutters, die bij de werkzaamheden op de straat over het hoofd was gezien, demonstreerde op ondubbelzinnige wijze zijn ongenoegen met volgende tekst:
“Ik woon hier in deez’ streken, te klein om van te spreken, ik weet wel hoe dat gaat, met de werken op de straat, dat moeten mannen zijn, die dat kennen fijn, maar ik als arme timmerman, ik ken daar nikske van, toch leg ik schaaf en zaag opzij, en woon Keeskes jubileum bij.”
9 In 1909 maakte Mieke Van Doren het zestal vol: Marcel Backx werd geboren. Nu restte Jan nog enkel die zes zoon het schieten aan te leren. Voor de oudste, Frans, toen 17 jaar oud, was dat geen probleem meer. De beste schutters uit de streek moesten vaak voor deze jonge knaap de duimen leggen. Hij werd dan ook naar alle belangrijke wedstrijden meegenomen. Daar genoot de jeugdige scherpschutter de algemene belangstelling en kaapte vaak de hoogste onderscheidingen weg. 1914 : Oorlog. Door een elektrische draadversperring was Essen totaal van het binnenland afgesneden. Toch leefde de schutterssport en er werden zelfs communale prijskampen betwist. Enkele maanden voor de wapenstilstand, in 1918, overleed Mieke Van Doren, 52 jaar oud. Jan Backx bleef achter met een gezin van negen kinderen. Met twee jaar vertraging, als gevolg van de oorlogsomstandigheden, werd in 1921 het 50-jarig bestaan van de vereniging gevierd. Ditmaal stonden de talrijke doelen gelijklopend met de straat opgesteld, zodat iedereen de prestaties prachtig kon volgen. Bij deze gelegenheid ontving de vereniging het recht de titel “koninklijk” bij haar naam te voegen.
Onze Fons was ook nog eens kwaad op mij. Ik zag hem afkomen, ik ging op de loop en liep rap bij ons Jeanne in het keetje (dat heette toen zo). Er lag een hoop hout binnen en ik trapte recht in een plank met een geroeste nagel en die plank bleef in mijn voet zitten. Ons Jeanne droeg me binnen, kwakte me op een stoel, trok die nagel uit mijn voet, en dan moest ik met mijn voet in een emmer met sodawater gaan zitten. Daar kwam geen dokter bij, dat ging zo wel genezen!
2006
Varia
10
Hoezo apenbroodboomverhalen??? Zo rond 2003-4 woonden en werkten we in Guyana, in Zuid-Amerika een buurland van Suriname. Met hele interessante dieren waaronder allerlei apensoorten. Allemaal heel spannend. Ik begon toen met het vertellen van verhalen over de apenbroodboom voor onze kleine dochter. Voor het slapen gaan. Apen waren interessant en als er dan nog geluiden bij gemaakt kunnen worden, bijvoorbeeld baas aap die snurkt en dan de hele familie die mee snurkt. Ja, dan voel je je echt als in de wildernis. De verhalen over de apenbroodboom worden dan ook het beste afgedrukt en in rust voorgelezen aan bijvoorbeeld geinteresseerde kinderen. En aan het einde deden we altijd de familie SNURK na en snurkten we in koor. En dan was het slapie slapie. Maar, zei iemand: soms zit er een dubbele bodem of (verborgen) boodschap in het verhaal. En waarschijnlijk daarom zijn er ook hele grote kinderen of bijna-niet-meer of helemaal-niet-meer kinderen die de verhalen lezen. En hopelijk blijft het verhaal een beetje plezant. Want je weet maar nooit wat er gebeurt met de familie SNURK… in een ver warm landje.
Apenbroodboom: De apen drinken bier in eiken Zoals we weten heeft IJDELTUITAAP een email verstuurd naar NEDER-AAP en IT-AAP in EIKEN dat ie op bezoek wil komen om zijn reuzehonger en reuzedorst te lessen, o.a. met het reuzeworstebrood. IJDELTUITAAP krijgt al gauw antwoord dat hij welkom is. En hoe hij in EIKEN moet komen: kruip in een grote metalen doos (mensen noemen die containers) met cacaonoten die naar HANDWERPEN gaat enzovoorts. Dan heb je onderweg ook wat te eten..Na een lange reis komt IJDELTUITAAP in EIKEN aan op een terrein waar heel veel grote metalen dozen staan. Zijn vrienden NEDERAAP en ITaap wachten al op hem. Allemaal willen ze wel eens het gegiste sap proberen dat de mensen bier noemen. Het moet wel lekker zijn want in EIKEN is er bijna in iedere straat wel een plek waar je het kunt drinken. Ze sluipen naar binnen bij een cafe dat DE LEKKEREBIEREN heet. En het lukt ze om bier te proeven. Nou, dat smaakt en al snel drinken de apen meer dan goed voor hen is. Ze worden eerst erg vrolijk en daarna heel slaperig. Ze begrijpen nu waarom de mensen zoveel bier drinken: je slaapt er goed van, tenminste dat denken ze. Maar al snel worden ze wakker, want ze moeten plassen.. lastig hoor. En ook hebben ze koppijn, niet fijn hoor. Bier is heel lekker vinden ze maar je moet er niet te veel tegelijk van drinken, gewoon een beetje als het warm is of als je dorst hebt. Na een paar keer plassen, vallen ze in een diepe slaap en dromen van hete savannes, apenbroodbomen en
lieve vlooiende apinnetjes. Ze missen hun thuis, dat laat zich raden. Ondertussen is het heel rustig in de apenbroodboom van de familie SNURK, na de verbanning van IJDELTUITAAP. Iedereen houdt zich aan de regels en snurkt flink mee met BAAS AAP. Die zich ontspannen laat vlooien door diverse vrouwtjes. Ja ja, het apenbestaan is zo slecht nog niet, denkt hij. Vooral niet nu we de revolutionairen wat ingedamd hebben en iedereen zijn plaats weer weet. Want er kan er maar 1 de baas zijn, anders wordt het een rommeltje. En omdat ze met zovelen tegelijk zijn, is het ook veilig: de wilde dieren durven de boom niet in te komen. Zelfs de hypnoslang niet want die kan 1 aap wel aan maar niet een hele familie. Ze bijten zijn staart of kop eraf als hij zou durven en een slang zonder kop .. je ziet het al voor je, dat wordt niks. Baas aap is wel nieuwsgierig geworden naar EIKEN want hij hoort via de email verhalen over heerlijk gegist sap, dat de mensen bier noemen en dat zelfs reuzedorst kan lessen. En reuzeworstebrood, dat schijnt heel lekker te zijn maar hoe zou dat er uit zien??? Hij weet het niet. Misschien is het tijd voor een beetje vakantie richting EIKEN denkt BAAS AAP. Maar hij kan de familie SNURK niet zomaar achterlaten, alhoewel: er is een PLAATSVERVANGENDE BAAS AAP. Dat is een slimme en wijze aap die tijdelijk de baas is zolang BAAS AAP weg is, bv op bezoek bij een verre familie in de savanne. Maar tijdelijk is wel erg lang als hij naar EIKEN zou reizen, denkt
BAAS AAP. Misschien moet hij OPA AAP, die in een boom verderop woont, eens om raad vragen. En zogezegd, zo gedaan. Met zijn lijfwachten, vier potige jonge apen, klimt hij uit de boom en gaan ze op pad. Het is wel een paar uur ver en onderweg stoppen ze en .. o schrik, wie zit daar in een boom te wachten, de hypnoslang. Maar de lijfwachten zijn niet bang, ze sissen even heel hard. De hypnoslang schrikt zo dat ie uit de boom valt. En weg is ie. De mensen zouden zeggen, met de staart tussen de benen. Maar omdat een slang geen benen heeft … is dat onmogelijk. De apen kwamen al gauw bij de boom waar OPA AAP woonde. Het was er stil want OPA AAP deed net een slaapje. Hij woonde in een speciale boom met nog een heel stel oudere apen en apinnen. De apen noemden het: de APENRUSTboom. Voor oude en zieke apen, die verzorgd moesten worden.
Wordt vervolgd…
Tjeerd Ossewaarde
Foto van de week
