Campus Naamsesteenweg Naamsesteenweg 355 3001 Heverlee Tel: +32 (0) 16 37 56 00 http://www.khleuven.be
Syndroombenadering: Overbevissing Madagaskar
Vak: Actualiteit in de lessen aardrijkskunde Lectoren: Mevr. Verstappen Nele Mertens Opleiding: Aardrijkskunde - Biologie Klas: 3SA3 Schooljaar: 2014-2015
Inhoudsopgave Inleiding ....................................................................................... 3 1
Systeemdenken met syndroombenadering ................................ 4
1.1
Algemeen volgens de sferen .................................................... 4
1.2
Systeem binnen de 3 P’s ......................................................... 6
1.2.1
People .................................................................................................................. 6
1.2.2
Planet .................................................................................................................. 7
1.2.3
Profit .................................................................................................................... 7
2
Bronnen ............................................................................... 8
Bijlagen ........................................................................................ 9 1.
Poor in Madagascar see fish plundered for foreign consumption . 10
2.
Slowing the plunder of Madagascar’s fish stocks ...................... 12
3. Madagascar marine resources plundered by international seafood markets ..................................................................................... 14
Syndroombenadering
Nele Mertens
Pagina 2 van 15
Inleiding Madagaskar, een eiland aan de oostkust van het Afrikaanse continent, is volledig omgeven door de Indische Oceaan en het Kanaal van Mozambique. Rondom liggen nog kleine eilandengroepen als de Comoren en ook de Seychellen liggen niet ver. Deze eilanden, de oostkust van Afrika en westkust van Madagaskar hadden vroeger een traditie om dagelijks vis te vangen die ze dan onmiddellijk consumeren. Deze manier van leven is veranderd in de loop der jaren. Hoe dit veranderd is, waarom en wat de gevolgen zijn worden verder besproken.
Figuur 1 Vissersgebieden in http://www.earthlyissues.com/overfish.htm)
Syndroombenadering
tonnen
Nele Mertens
per
km²
per
jaar
(Bron:
Pagina 3 van 15
1
Systeemdenken met syndroombenadering
Het overbevissingssyndroom in Madagaskar zal ik proberen toe te lichten met behulp van het systeemdenken. We kunnen ons leven op aarde indelen in een negental sferen. Deze staan voortdurend met elkaar in verbinding en kunnen moeilijk los van elkaar gezet worden. In mijn verslag ga ik proberen zoveel mogelijk de invloeden op de verschillende sferen te bespreken. Uiteraard zal er hier en daar overlap zijn omdat er vele processen en sferen elkaar versterken of verzwakken.
1.1
Algemeen volgens de sferen
De overbevissing in Madagaskar heeft oorzaken en gevolgen in verschillende sferen op aarde. Als vertrekpunt heb ik de biosfeer genomen. De overbevissing in Madagaskar heeft immers een directe invloed op de biodiversiteit. Wordt er veel vis uit de oceaan gehaald, zal de biodiversiteit dalen. In het begin vist men op de oude methoden, met kleine netten, zodat er enkel die soorten worden uitgehaald die voor consumptie kunnen gebruikt worden. Later willen ze steeds meer en meer, en wordt er met grotere netten en grotere boten gevist. Hierdoor zullen er ook andere soorten mee opgevist worden. De sfeer die er volgens mij de grootste oorzaak voor dit probleem bevat, is die van de economie. Door de globalisering staat iedereen van over de hele wereld voortdurend in contact met anderen. Meedraaien in de wereldhandel is voor vele landen dan ook een doel geworden. De bevolking van Madagaskar wilt dit ook graag waardoor men gekozen heeft extra vis te vangen en te verkopen. Dit gegeven staat dus rechtstreeks in verband met de overbevissing. Daarnaast zorgt de drang naar winst maken ook voor een aantal gevolgen binnen andere sferen. Zo is er een verandering in de pedosfeer waar te nemen. Omdat men zoveel mogelijk winst wil halen uit de visvangst, zoeken ze naar alternatieven om zichzelf van voedsel te voorzien. Er wordt aan intensievere landbouw gedaan waardoor ook deze vruchtbare gronden uitgeput zullen worden. De oceaan is niet van één iemand of van één land. Tot voor kort kon de inheemse bevolking vredevol vissen in dezelfde wateren als andere bevolkingsgroepen. Nu ontstaan er conflicten tussen stammen en kunnen de inheemse volkeren niet meer leven als vroeger. Vooral de Vezo1 lijden hier onder. De dagtaak van de Figuur 2 – Vezo (http://www.grandsmannen was om dagelijks vis te vangen in reportages.com/reportage-vezos-les-princes-oceanindien) het Kanaal van Mozambique. Door de toename van de visvangst, is dit niet meer mogelijk. De maatschappelijke organisatie van het land zal moeten veranderen en dus zal de bevolking zich
1
Vezo = inheemse bevolkingsgroep die leeft van nomadische visvangst Syndroombenadering
Nele Mertens
Pagina 4 van 15
moeten aanpassen. Zoals eerder aangehaald wordt het tekort aan voedsel van de visvangst gecompenseerd met intensievere landbouw. Het willen meedraaien in de wereldeconomie, het ‘winst’-denken en de toenemende voedseltekorten zorgen voor een ongelukkige bevolking. De sfeer van het psychosociale wordt dus op een zeer negatieve manier beïnvloed, hoewel men deze inspanningen in de eerste plaats doet om een ‘beter’ leven te hebben. Hieruit blijkt nog maar eens dat geld niet altijd gelukkig maakt en mensen niet verder nadenken als ze denken ergens winst uit te kunnen halen. Naast de invloeden op de bevolking en economie van het land, zal ook het landschap en milieu er gevolgen van ondervinden. Eerder zijn de directe en indirecte invloeden van de overbevissing op de biosfeer en pedosfeer aangehaald. Het verdwijnen van de biodiversiteit in de oceaan zorgt voor een verandering in ecosystemen en dus wordt er gestreefd naar een nieuw evenwicht. Dit is een rechtstreeks gevolg van het overbevissen maar er is ook een gevolg vanuit de economie op de hydrosfeer. De mensen gaan meer vis vangen om te verkopen in andere landen. De intensievere visvangst en transport van deze goederen gebeurt grotendeels over zee. De uitstoot van de boten zorgt voor vervuiling van de oceanen. In het Kanaal van Mozambique ligt een Dit extra transport heeft ook een vervuilend effect op de atmosfeer. De uitstoot van de transportmiddelen stoten broeikasgassen uit die een versterkende werking hebben op het broeikaseffect.
Figuur 3 Cartoon review/overfishing.aspx)
overbevissing
(Bron:
http://growfishanywhere.com/world-
De toenemende CO2 in de atmosfeer en hydrosfeer tast op zijn beurt weer de ecosystemen aan. Om een voorbeeld te geven bekijken we de riffen aan de kusten van Madagaskar. De grote hoeveelheid CO2 in de atmosfeer zorgt voor zure regen en het zuurder worden van de oceanen. Vele koralen bestaan voor het grootste deel uit kalk. Wanneer het water zuurder wordt, zal dit kalk sneller oplossen en verdwijnen de koraalriffen. Langs de ene kant is het weer nadelig voor de biosfeer omdat er verlies is aan diversiteit en verstoring in het ecosysteem. Daarnaast ondervindt de lokale bevolking ook een economisch Syndroombenadering
Nele Mertens
Pagina 5 van 15
nadeel aan dit. Jaarlijks komen er heel wat mensen naar Madagaskar om er te duiken in de riffen. Wanneer de riffen verdwijnen, zal ook het toerisme verdwijnen. Om dit verlies aan inkomsten weg te werken, gaan ze nog meer vis proberen te verkopen en dan is er een cyclus gevormd waar men niet gemakkelijk zal uitbreken.
Figuur 4 - Koraalriffen (Bron: University of South Florida Institute Marine Remote Sensing)
Binnen dit hele verhaal is er nog een belangrijk gegeven niet vermeld. De Vezo kunnen niet zomaar van de ene dag op de andere aan commerciële visvangst doen. Hiervoor hadden ze nieuwe kennis en beter materiaal nodig. Door de globalisering van de wereld en samenwerking met andere landen, was dit probleem ook van de baan. Men was in staat om een massavangst binnen te halen door onder andere betere netten en grotere schepen. Zo kan er veel vis gevangen worden, neemt de winst toe, neemt de vervuiling toe, enz. Dit is ook weer een cyclus die in de andere sferen geplaatst kan worden zoals hiervoor al zijn aangegeven.
1.2
Systeem binnen de 3 P’s
We hebben het overbevissingssyndroom geplaats in de verschillende sferen op aarde, maar je kan dit systeem ook bekijken vanuit de 3P’s. Deze drie elementen uit de duurzame ontwikkeling zouden in evenwicht moeten zijn. Wanneer dit niet het geval is, kunnen we zeggen dat het geen maatschappelijke onderneming is. Uiteraard staan de 3P’s, net zoals de sferen, met elkaar in verbinding en is het niet altijd mogelijk om ze los van elkaar te zien. Toch proberen we het probleem te schetsen voor zowel ‘people’, ‘planet’ en ‘profit’.
1.2.1
People
Sferen: Bevolking en psychosociale sfeer Kijken we naar het menselijke deel van dit systeem, zien we twee kanten. Langs de ene kant wil de bevolking meer geld verdienen en iets betekenen op de wereldmarkt. Jammer genoeg is de andere kant in grotere mate aanwezig. Zo is er een voedseltekort omdat men alles gaat verkopen. Er ontstaan conflicten binnen de bevolking en hun tradities als nomadische vissers gaan verloren. Uiteindelijk zullen zal hun honger naar voedsel en winst, zorgen voor een ongelukkige bevolking die zichzelf niet meer kent. Syndroombenadering
Nele Mertens
Pagina 6 van 15
1.2.2
Planet
Sferen: Biosfeer, pedosfeer, atmosfeer en hydrosfeer Het systeem op aarde is op zichzelf een heel complex gegeven. Wanneer er bepaalde zaken veranderen, zal ook dit systeem zich moeten herstellen. De bestaande ecosystemen zullen door overbevissing aangetast worden en opzoek moeten naar een nieuw evenwicht.
1.2.3
Profit
Sferen: Economie en economie/techniek De ‘profit’ of winst is eigenlijk een start geweest voor de overbevissing in Madagaskar. Door hun vis massaal te gaan verkopen, konden ze extra geld verdienen. Natuurlijk werden de vissen vroeger gebruikt om zelf van te eten, maar nu worden ze bijna uitsluitend verkocht. Hierdoor moeten ze hun voedsel op een andere manier verkrijgen. De groei van een economie gaat niet van de ene dag op de andere. De kennis op vlak van vissen en handel moet sterk toenemen om het waar te maken. Door de globalisering is de kennis snel verkregen en zo werd de massavangst een feit. Betere schepen en netten waren een enorme investering voor het land, maar ze zagen toen enkel de voordelen ervan in. Deze 3 P’s kan je net zoals de sferen weer met elkaar in verband brengen. Er bestaan verschillende verbanden, maar volgende vind ik een mooi voorbeeld van een cyclus die moeilijk te doorbreken zal zijn. Voor het volledige plaatje moet je wel weer terugkijken naar de volledige ontleding volgens de sferen.
Inkomsten uit toerisme vallen terug door afbraak koraalriffen
Bevolking wil winst maken met verkopen van hun vis
Nieuwe schepen en netten worden aangekocht
Ecosystemen moet opzoek naar nieuw evenwicht Worden veel meer vissen uit de zee gehaald + uitstoot CO2
Figuur 5 - Een mogelijke cyclus van het overbevissingssyndroom in Madagaskar
Syndroombenadering
Nele Mertens
Pagina 7 van 15
Bronnen COLE, S., NASA Coral Reef Images Key to New Global Survey, internet, 20/12/2014, (http://www.nasa.gov/vision/earth/lookingatearth/coral_assessment.html). HANCE, J., ‘Poor in Madagascar see fish plundered for foreign consumption’, News Mongabay, 11/10/2011, (http://news.mongabay.com/2011/1011hance_mad_overfishing.html#sthash.0oQyZDtm.tt3gSuCr.dpbs). Red. GFA, Grow Fish Anywhere – Overfishing, internet, (http://growfishanywhere.com/world-review/overfishing.aspx).
19/12/2014,
Red. IRIN, ‘Slowing the plunder of Madagascar’s fish stocks’, Irinnews, 30/08/2013 (http://www.irinnews.org/fr/report/98672/slowing-the-plunder-ofmadagascar-s-fish-stocks). Red., ‘Mangrovebossen van Madagaskar’, Wikipedia, geraadpleegd 04/12/2014, (http://nl.wikipedia.org/wiki/Mangrovebossen_van_Madagaskar#Bedreiging_e n_conservatie). Red., ‘Overfishing in Madagascar (Reuters)’, Blueventures, 18/07/2009, (http://www.blueventures.org/news-room-bv-in-the-media/overfishing-inmadagascar-reuters.html). UNIVERSITY BRITISH COLOMBIA, ‘Madagascar marine resources plundered by international seafood markets’, Sciencedaily, 21/06/2011, (http://www.sciencedaily.com/releases/2011/06/110617110624.htm). WELCH, C., Earthly Issues – Overfishing, (http://www.earthlyissues.com/overfish.htm).
Syndroombenadering
Nele Mertens
internet,
19/12/2014,
Pagina 8 van 15
Bijlagen Bijlage 1. Artikel: Poor in Madagascar plundered for foreign consumption Bijlage 2. Artikel: Slowing Madagascar’s fish stocks
the
see
fish
plunder
of
Bijlage 3. Artikel: Madagascar marine resources plundered by international seafood markets
Syndroombenadering
Nele Mertens
Pagina 9 van 15
1. Poor in Madagascar see fish plundered for foreign consumption Jeremy Hance mongabay.com October 11, 2011
Malagasy family help their father carry his boat out to fish. Photo by: Rhett A. Butler. A new study warns that overfishing could exacerbate poverty and political stability in one of the world's poorest nations: Madagascar. According to the recent study published in Marine Policy, fish catches in the African island-nation from 1950 to 2008 are actually double the official numbers, with foreign wealthy nations currently taking half the haul. "Both increasing pressure by local fishing communities and demand from the international market could accelerate the downward trends we see in Madagascar's fisheries," says lead author Frédéric Le Manach, a graduate student at the University of Plymouth in the UK. Access to fishing areas around Madagascar for foreign fleets have been set by way official numbers, yet according to the study these numbers have been artificially low for over half a century, which has led to substantial overfishing around the island. "Signs of decline have already been observed in several stocks, suggesting that current levels of catches are likely to be exceeding sustainable yields. This has profound implications for the economic and ecological sustainability of fisheries, as well as food security in a country where people rely heavily on the ocean for their daily protein needs and livelihoods," reads the study. Currently around 70 percent of people in Madagascar suffer from malnutrition while twothirds of the population live below the international poverty line, making less than $1.25 Syndroombenadering
Nele Mertens
Pagina 10 van 15
a day. In addition, the nation has seen massive population growth, with officials estimating that during the 20th Century the population boomed from 2.2 million to nearly 12 million by the 1990s. Over half the population is under 20. "Securing Madagascar's fisheries for local consumption is of paramount importance to Madagascar's sustainable economic development," Alasdair Harris, a Malagasy marine scientist, said in a press release. According to the study 80,000 tonnes of seafood from Madagascar's seas are shipped abroad annually, mostly to Europe and Asia. "This study is yet another demonstration of how overfishing impacts humans in different parts of the world," says supervising author Dirk Zeller with The Sea Around Us Project. "In the case of Madagascar, overfishing does not threaten to undermine a nice meal at a restaurant, but one of the mainstays of human survival."
Syndroombenadering
Nele Mertens
Pagina 11 van 15
2. Slowing the plunder of Madagascar’s fish stocks TAMPOLOVE, 30 August 2013 (IRIN) - Thin government regulation of Madagascar’s fisheries industry has disguised a steady and unsustainable rise in the sector’s production over the past two decades, which threatens both the long-term survival of key marine species and the livelihoods of fishing-dependent coastal communities, according to local conservation groups. The coastline of the world’s fourth largest island is about 4,800km, providing it with an exclusive economic zone (EEZ) of more than 1.2 million square kilometres, but the government has no capacity to patrol, police or monitor its vast maritime asset. According to a 2011 study led by researchers from Canada’s University of British Columbia, in collaboration with Blue Ventures, a Madagascar-based conservation organization, fish catches in the country were double the official documented tally, with much of it caught by unregulated artisanal fishermen or foreign-registered fishing vessels. Management of the country’s fishing stocks is seen as a crucial component of the country’s longterm food security, given the high risks associated with relying exclusively on agriculture. Subsistence farming of the staple rice is the predominant practice of Madagascar’s donordependent economy, but insecurity, poor infrastructure, and natural disasters such as cyclones and locust infestations are all handicapping agrarian development. More than three-quarters of the country’s population - about 20 million people - live on less than US$1 a day, according to government figures. Madagascar has the world’s 28th longest coastline, which the government is hugely underequipped to police. “The country has three monitoring vessels and nine speedboats to protect its waters from illegal fishing boats and monitor domestic fisheries,” said Frederic Le Manach, lead author of the study from the University of British Columbia, in a 2011 report of the Sea Around Us Project. Overfishing Foreign fishing fleets from Europe and Asia are placing additional pressure on Madagascar’s fisheries; their annual seafood catch of nearly 80,000 tons - almost the same amount local fishermen catch - exacerbates the impact of overfishing at the local level, according the University of British Colombia’s research. More than 70,000 Malagasy live along the arid southwest coast, known for some of the largest coral reef systems in the western Indian Ocean. For many, including the Vezo, a group of Malagasy coastal people, fishing is a crucial source of income. The majority of villagers are “gleaners” foraging at low tide for octopus, primarily, but also for snails and sea cucumbers, from the shallow-lying reefs. Octopus is the most lucrative catch as it is one of the largest export commodities from the southwest, according to Blue Ventures. Before 2002, only villages in the proximity of the port city Toliara exploited octopus for commercial export. But increasing demand has led to an expansion of the trade along the southwest coast, leading to a decrease in catch. “Octopus fishing is our way of life. It is a Vezo job. It is like going to school; we have always learnt this and done this. We cannot survive without this work,” said Honorine, a local octopus gleaner and member of the Velondriake Association, a community organization that works to
Syndroombenadering
Nele Mertens
Pagina 12 van 15
protect the marine environment. The association has a 24 village membership in the Andavadoaka region. Temporary closures Blue Ventures, working with community organizations like the Velondriake Association, has tried to stem the decline of octopus by introducing, in 2004, temporary closures of fishing areas. This strategy gives octopus stocks a chance to recover, and more than 50 communities along 400km of coastline have since adopted the practice, termed “marine protected areas” (MPAs). Donah Angelo Gilbert, a marine conservationist and aquaculture technician for Blue Ventures, says that the MPAs were initially resisted by villagers. “They make a living from the sea, so explaining to them that they had to stop fishing in certain areas was tricky. But they had already seen their fish stocks declining and that they needed to protect the sea in order to survive; they realized they had no alternative if they wanted their children to be able to have a future at sea,” Gilbert told IRIN. Honorine lives in Tampolove, a village of 600 people, with one school and no hospital, where fishing is the lifeblood of the community. She recognizes the impact MPAs have had. “When we started the reserves, our lives became better. We have experienced an increase in octopus catch and an increase in the individual size of octopus.” Co-management The MPA model has kick-started government action; it has “guided national fisheries policy, leading to two new national laws in Madagascar introducing minimum octopus catch sizes and annual closure periods to protect spawning stock,” said Alasdair Harris, the founder of Blue Ventures. The maritime sector remains under-regulated, however. The temporary closures are not a panacea for Madagascar’s overfishing problem, but with little government legislation on fishing practices to date, co-management - as collaborations among local communities, conservation organizations and governments are known - could offer a path forward. A recent study of 42 tropical reef systems in five countries found that such arrangements helped both protect fish stocks and meet the needs of local communities.
Syndroombenadering
Nele Mertens
Pagina 13 van 15
3. Madagascar marine resources plundered by international seafood markets Date: June 21, 2011 Source: University of British Columbia Summary:
Fish catches in Madagascar over the last half-century are double the official reports, and much of that fish is being caught by unregulated traditional fishers or accessed cheaply by foreign fishing vessels. Seafood exports from Madagascar often end up in a European recipe, but are a recipe for political unrest at home, where two-thirds of the population face hunger. Fish catches in Madagascar over the last half-century are double the official reports, and much of that fish is being caught by unregulated traditional fishers or accessed cheaply by foreign fishing vessels. Seafood exports from Madagascar often end up in a European recipe, but are a recipe for political unrest at home, where two-thirds of the population face hunger. These are the findings of a recent study led by researchers from the University of British Columbia's Sea Around Us Project in collaboration with the Madagascar-based conservation organisation Blue Ventures. The research, published online this week in the journal Marine Policy, used existing studies and local knowledge to estimate total fisheries catches between 1950 and 2008. Foreign fishing fleets from Europe and Asia are placing huge pressure on Madagascar's fisheries by catching nearly 80,000 tonnes of seafood each year -- almost the same amount as local fishermen -- and are exacerbating the impact of overfishing at local levels. Consequently, catches of several key species groups seem to be in decline, including mostly exported shrimp, shark and sea cucumber. The findings underline the importance of protecting local fisheries for food security through stronger fisheries management. Madagascar is the world's fourth largest island and is home to some of the world's poorest people. Two-thirds of the country's population is food insecure. Yet, the country has three monitoring vessels and nine speedboats to protect its waters from illegal fishing boats and monitor domestic fisheries. "Both increasing pressure by local fishing communities and demand from the international market could accelerate the downward trends we see in Madagascar's fisheries," says Frédéric Le Manach, lead author of the study and a graduate student at the University of Plymouth in the UK and visiting researcher at UBC. The local shrimp fishery, of prime importance for the national economy, has caught about 12,000 tonnes annually, but is now declining. Most of these shrimp are destined for export to developed countries. "Securing Madagascar's fisheries for local consumption is of paramount importance to Madagascar's sustainable economic development," says Alasdair Harris, a marine scientist working in Madagascar. The authors suggest that the new data should be Syndroombenadering
Nele Mertens
Pagina 14 van 15
considered before allowing foreign fishing vessels further access to Madagascar's waters. "This study is yet another demonstration of how overfishing impacts humans in different parts of the world," explains supervising author Dirk Zeller and senior research fellow with The Sea Around Us Project at UBC. "In the case of Madagascar, overfishing does not threaten to undermine a nice meal at a restaurant, but one of the mainstays of human survival." The Sea Around Us Project is a scientific collaboration between the University of British Columbia and the Pew Environment Group since 1999. Story Source: The above story is based on materials provided by University of British Columbia. Note: Materials may be edited for content and length.
Syndroombenadering
Nele Mertens
Pagina 15 van 15
