Survival, karten en een inspiratiebijeenkomst! Kwalitatief onderzoek naar themagerichte activiteiten voor organisaties

Survival, karten en een inspiratiebijeenkomst! Kwalitatief onderzoek naar themagerichte activiteiten voor organisaties

Mark van den Dries Wetenschappelijk begeleider: Dr. C.P. Stalpers

Wetenschapswinkel Universiteit van Tilburg

November 2008 Universiteit van Tilburg Wetenschapswinkel Postbus 90153 5000 LE Tilburg Tel. 013-4662645 E-mail: [email protected] Internet: www.uvt.nl/wetenschapswinkel ISBN: 978-90-8838-019-8

Voorwoord De Stichting Peace of Art is een ideële stichting die kunst- & cultuurprojecten uitvoert en steunt die voortvloeien uit thema's als integriteit, omgaan met elkaar, saamhorigheid, identiteit, verantwoordelijkheid. Een voorbeeld van deze projecten is een jaarlijks terugkerende filmcyclus met filmvoorstellingen met discussie rond een thema n.a.v. de film. Deze cyclus wordt in samenwerking met Filmtheater Tilburg georganiseerd en een vaste gespreksleider. De Stichting wil haar activiteiten uitbreiden naar het bedrijfsleven toe en wil weten of er binnen het bedrijfsleven belangstelling bestaat voor haar concept van ontmoeting en reflexie, waarbij bv. een film een middel is om mensen met elkaar in gesprek te gaan. Vraag is of het idee levensvatbaar is om met kunst- en cultuurprojecten waarin thema's als integriteit, omgaan met elkaar, saamhorigheid, identiteit, verantwoordelijkheid die voortvloeien uit de doelstelling van de Stichting Peace of Art aan de orde komen, in een bedrijf/afdeling/organisatie een gesprek op gang te brengen. Is hier een markt voor? De Stichting werkt niet commercieel en heeft de Wetenschapswinkel benaderd met het verzoek een onderzoek te laten uitvoeren naar de vraag waarom bedrijven georganiseerde dagdelen zoals heidagen, teamdagen en bedrijfsuitjes organiseren en in welke mate kan de Stichting Peace of Art hierin een bijdrage leveren. Met de verkenning van Mark van den Dries heeft de Stichting inzicht gekregen in hoe in organisaties invulling wordt gegeven aan georganiseerde dagdelen en op welke wijze hierin ruimte zou kunnen zijn voor kunst- en cultuuractiviteiten. Mark van den Dries, onderzoeker Iris Sliedrecht, coördinator Wetenschapswinkel

Inhoudsopgave Voorwoord

iii

Inhoudsopgave

v

Samenvatting

1

1

Inleiding 1.1 Introductie bedrijf 1.2 Aanleiding van het onderzoek 1.3 Probleemstelling 1.4 Onderzoeksvragen 1.5 Methode van onderzoek 1.6 Afbakening 1.7 Theoretische en managementrelevantie 1.7.1 Academische relevantie 1.7.2 Managementrelevantie 1.8 Structuur van het onderzoek

3 3 4 4 4 5 5 5 5 6 6

2

Theoretisch Kader 2.1 Koopproces van organisaties 2.1.1 Recognition of a need 2.1.2 Determine characteristics 2.1.3 Establish specifications 2.1.4 Identify potential sources 2.2 Typen aankoopcategorieën 2.2.1 Extensive problem solving 2.2.2 Limited problem solving 2.2.3 Routine problem solving 2.3 Buying center 2.4 Kritische reflectie op de theorie 2.5 Conclusie

7 7 7 8 8 8 9 9 9 9 10 11 12

3

Means-end chain approach 3.1 Teambuilding 3.2 Means-end chain 3.2.1 Attributen 3.2.2 Consequenties 3.2.3 Waarden 3.3 Meetmodel 3.4 Conclusie

13 13 13 15 15 15 16 17

4

Onderzoeksmethode 4.1 Deelnemers 4.2 Procedure 4.3 Apparatuur/materiaal en stimuli 4.4 Analyse kwalitatieve data

19 19 20 21 22

vi

SURVIVAL, KARTEN EN EEN INSPIRATIEBIJEENKOMST!

5

Resultaten 5.1 Hierachical value map 5.1.1 Inhoudsanalyse 5.1.2 Implicatiematrix 5.1.3 Hierachical value map 5.2 Resultaten overige open vragen 5.3 Resultaten met betrekking tot stichting Peace of Art 5.4 Overige opmerkingen resultaten

23 23 23 23 24 25 28 30

6

Conclusie & aanbevelingen 6.1 Beantwoording deelvragen 6.2 Beantwoording probleemstelling 6.3 Terugkoppelingen met de literatuur 6.4 Aanbevelingen 6.4.1 Product 6.4.2 Prijs 6.4.3 Plaats 6.4.4 Promotie 6.4.5 Personeel 6.5 Beperkingen van het onderzoek Vervolgonderzoek

31 31 32 34 35 35 36 36 37 37 38 38

Literatuurlijst

39

Overzicht figuren en tabellen

43

Bijlagen Bijlage 1: Inleiding Bijlage 2: Theoretisch kader Bijlage 3: Onderzoeksmethode Bijlage 4: Resultaten Bijlage 5: Conclusies & aanbevelingen

45 45 48 49 60 61

Samenvatting ‘Filmsalon De Ontmoeting’ is sinds september 2002 een jaarlijks terugkerende film- en debatserie, een gezamenlijk initiatief van Peace of Art en het Tilburgse filmtheater De Filmfoyer. In de Filmfoyer worden jong en oud uitgenodigd, om elkaar zes keer te ontmoeten en om de week op dinsdagavond een film te bekijken en met elkaar in gesprek te gaan over thema’s zoals verbondenheid, verantwoordelijkheid en integriteit. De activiteiten en thema’s van stichting Peace of Art worden aangeboden aan individuen in de privésfeer, maar zijn nog niet bekend in het bedrijfsleven. Peace of Art denkt op grond van diverse krantenartikelen en op basis van eigen ervaringen dat er een markt ligt voor het aanbieden van programma’s met een inhoudelijke verdieping in het bedrijfsleven. Vanuit de stichting Peace of Art bestaat grote interesse op welke manier er, bij zowel profit- als non-profit organisaties, omgegaan wordt met reflectie op mensen, processen en de momenten waar dit tot uiting komt. Verondersteld wordt dat het moment van uiting vooral op heidagen, teamdagen en/of bedrijfsuitjes plaatsvindt. Ook wil men te weten komen wat bedrijven/organisaties vinden van een concept als stichting Peace of Art. De volgende probleemstelling is dan ook geformuleerd: Wat zijn de belangrijkste doelen van bedrijfsuitjes en kan stichting Peace of Art hierop inspringen, en zo ja op welke manier? In deze studie is onderzoek gedaan naar een relatief complexe dienst, waarbij gebruik is gemaakt van het model van koopgedrag van Johnston & Lewin (1996). Dit model is aangepast, omdat bij iedere fase in het model de verkopende partij een aantal prospects kwijt kan raken. Dit zou kunnen zijn, omdat men simpelweg nog niet zo ver is. Het aangepaste model is een soort van trechter, waarbij op 100% wordt begonnen en er bij iedere fase een bepaald percentage verloren kan gaan. Visueel ziet dit er als volgt uit.

2


Figuur Trechtermodel

Peace of Art

Een manier om achter de behoeftes van bedrijven/organisaties te komen is de means-end chain. Een techniek die hier vaak voor gebruikt wordt, heet laddering. Laddering verwijst naar een één op één diepte-interview techniek die gebruikt kan worden om na te gaan welke betekenis consumenten aan producten of diensten toekennen. In totaliteit zijn achtenvijftig bedrijven/organisaties benaderd in de periode 21 juli tot en met 29 augustus 2008. Uiteindelijk waren achttien bedrijven bereid om mee te werken. Deze bedrijven/organisaties zijn zowel actief in de profit als in de non-profit sector. Uit het onderzoek zijn een aantal belangrijke conclusies te trekken. Allereerst blijkt dat de stichting verder wil gaan dan bedrijven, die door de onderzoeker geënquêteerd zijn, waardoor ze een veel gedurfder concept hebben dan dat bedrijven momenteel implementeren. En misschien gaan zij wel veel verder dan dat bedrijven willen gaan. Het aanbod van stichting Peace of Art is interessant voor met name het kader, de top, het management in een organisatie. Bedrijven weten zelf vaak ook niet precies wat ze willen. Wat nu te doen voor stichting Peace of Art? Uit het onderzoek zijn enkele mogelijke prospects voor stichting Peace of Art gekomen. Verstandig is om eerst met deze bedrijven/organisaties te gaan praten, waarbij rekening moet worden gehouden met de volgende aanbevelingen. 1. 2. 3. 4. 5.

Combineer de huidige naam met een ondertiteling Maak een website Ga partnerships aan met andere partijen Breidt de database met films uit Communiceer plaats als attribuut

Indien blijkt dat deze bedrijven tevreden zijn over de dienst, kan de stichting mogelijk verder gaan kijken naar andere bedrijven/organisaties.

1

Inleiding

In dit hoofdstuk wordt het onderwerp van het onderzoek geïntroduceerd. Achtereenvolgens komen de bedrijfsintroductie, aanleiding van het onderzoek, de probleemstelling en onderzoeksvragen aan bod. Aan de hand daarvan wordt vervolgens de methode van onderzoek weergegeven. Tot slot zullen de theoretische en managementrelevantie besproken worden en zal de structuur van het onderzoek worden beschreven. 1.1

Introductie bedrijf

De aanslagen in Amerika van 11 september 2001 hebben geleid tot een bijeenkomst van Tilburgse organisaties zoals het Centrum voor Ontwikkelingssamenwerking, het Brabantse Ondersteuningsinstituut voor de zorg en het jeugd- en jongerenwerk. Samen hebben zij een vredesmanifestatie op het Heuvelplein en een Zonnebloemmars van het Stadhuisplein naar het Heuvelplein georganiseerd. Na afloop van deze manifestatie zijn diverse initiatiefnemers op eigen kracht doorgegaan. Zij organiseren projecten met als doel om thema’s als vrede, verdraagzaamheid en verbondenheid onder de aandacht te brengen van het Tilburgse publiek. Een aantal van deze initiatiefnemers heeft zich samengevoegd en heeft de organisatie Peace of Art opgericht. Stichting Peace of Art organiseert ieder jaar enkele kunst- en cultuurprojecten waardoor mensen elkaar kunnen ontmoeten en van gedachten kunnen wisselen over maatschappelijke thema’s zoals verbondenheid, verantwoordelijkheid en integriteit. Het nadenken over deze onderwerpen en vooral het uitwisselen van gedachten hierover, zouden bij kunnen dragen aan vrede. Daarbij is van belang dat mensen van alle leeftijden elkaar op een prettige manier kunnen ontmoeten. Peace of Art heeft contact gezocht met Filmfoyer Tilburg om gezamenlijk een filmsalon te organiseren. De Filmsalon kreeg als titel De Ontmoeting en werd vanaf september 2002 een jaarlijkse terugkerende film- en debatserie. In de Filmfoyer worden jong en oud uitgenodigd om elkaar zes keer te ontmoeten, en om de week op dinsdagavond een film te bekijken en met elkaar in gesprek te gaan over thema’s die in groot of klein verband te maken heb1 ben met oorlog en vrede . Dit met als doel mensen bewust te maken van het feit dat zij, als ze problemen beoordelen, verklaren en trachten op te lossen, dit vaak doen vanuit één referentiekader. Terwijl er meerdere referentiekaders zijn met elk een eigen beoordelingsschaal en eigen voorkeur voor bepaalde verklaringen en oplossingen.

1

Voor een terugblik van de Filmsalons van de afgelopen jaren zie bijlage 1.1.

4

1.2


Aanleiding van het onderzoek

De activiteiten en thema’s van stichting Peace of Art worden aangeboden aan individuen in de privésfeer, maar zijn nog niet bekend in het bedrijfsleven. Peace of Art, denkt op grond van diverse krantenartikelen en op basis van eigen ervaringen dat er een markt ligt voor het aanbieden van dit soort diensten in het bedrijfsleven. Binnen het bedrijfsleven zijn er vaak te weinig kansen waarin mensen elkaar echt kunnen ontmoeten. Ontmoeten is dan niet alleen in letterlijk zin, maar ook in de betekenis van met elkaar in gesprek, in dialoog gaan. Begrip en verbondenheid zijn redenen waarom dit voor het bedrijfsleven interessant zou kunnen zijn. Dit leidt tot een hechter team, waardoor taken en processen binnen het bedrijf efficiënter uitgevoerd kunnen worden. Belangrijk is het achterhalen van de motieven van bedrijven waarom zij georganiseerde dagdelen zoals bedrijfsuitjes teamdagen of heidagen organiseren en wat men vindt van een concept als stichting Peace of Art. Een methode om de motieven van bedrijven te achterhalen is de means-end chain. Vanuit de stichting Peace of Art bestaat grote interesse op welke manier er, bij zowel profit- als non-profit organisaties, omgegaan wordt met reflectie op mensen, processen en de momenten waar dit tot uiting komt. Verondersteld 2 wordt dat het moment van uiting vooral op heidagen , teamdagen en/of be3 drijfsuitjes plaatsvindt . Ook wil men te weten komen wat bedrijven/organisaties vinden van een concept als stichting Peace of Art. 1.3

Probleemstelling

De vraag die tijdens dit onderzoek centraal staat is: Wat zijn de belangrijkste doelen van bedrijfsuitjes en kan stichting Peace of Art hierop inspringen, en zo ja op welke manier? 1.4

Onderzoeksvragen

Om de probleemstelling te kunnen beantwoorden wordt er gebruik gemaakt van de volgende onderzoeksvragen: Theoretische onderzoeksvragen • Wat zijn de belangrijkste theorieën over beslissingprocessen binnen bedrijven? • Wat wordt bedoeld met means-end chain? Praktische onderzoeksvragen • Wie neemt binnen een bedrijf op welke wijze een beslissing over de team/heidagen? 2

Zie bijlage 1.2 voor meer informatie over een heidag. In het vervolg dit onderzoek zullen deze woorden als uitwisselend worden beschouwd. 3

INLEIDING

• •

5

Op welke wijze achterhaal je motieven? Welke motieven liggen hieraan ten grondslag?

Deze vragen zullen de leidraad vormen voor het onderzoek. 1.5

Methode van onderzoek 4

Kwalitatief onderzoek is de methode die gebruikt is in dit onderzoek. Deze onderzoeksmethode is uiterst geschikt voor productontwikkeling/besluitvorming voor stichting Peace of Art, omdat deze methode in staat is informatie te achterhalen over attitudes, motieven en argumenten die bepalend zijn voor het gedrag van consumenten (Baarda & De goede, 2005). Daarnaast is het onderwerp complex en gelaagd (A-C-V keten). Ook gaat het om relatief weinig bedrijven die elk een uitvoerig proces hebben. Dit alles draagt bij aan de keuze voor kwalitatief onderzoek. Als eerste is door middel van deskresearch getracht het probleem in kaart te brengen. Vervolgens is literatuuronderzoek gedaan voor het theoretisch kader van dit probleem. Met diepte-interviews zijn kwalitatieve onderzoeksdata verkregen. Tijdens diepte-interviews probeert de onderzoeker achter motieven van de consument te komen. Gevraagd wordt waarom de respondent iets koopt. Met waaromvragen wordt geprobeerd achterliggende motieven bloot te leggen. Het steeds maar vragen naar het waarom wordt ook wel laddering genoemd. Deze methode kan een reeks antwoorden opleveren die een middel-doel relatie blootlegt (Gutman, 1988). Daarnaast wordt door het steeds vragen naar ‘waarom’ het referentiekader van de persoon blootgelegd. 1.6

Afbakening

De doelgroep die stichting Peace of Art in de eerste plaats wil bereiken zijn vooral bedrijven/organisaties in Midden-Brabant. In dit onderzoek zal dus hoofdzakelijk gekeken worden naar bedrijven/organisaties in MiddenBrabant. 1.7

Theoretische en managementrelevantie

1.7.1 Academische relevantie Er zijn verschillende punten waarom dit onderzoek academisch relevant is. Als eerste zal er aan de hand van de means-end chain theorie geprobeerd worden te begrijpen waarom een klant gebruikt maakt van een bepaalde 5 dienst in een business-to-business markt . Momenteel is het zo dat veel onderzoeken zijn uitgevoerd waarin de means-end chain theorie is toege6 past in een business-to-consumer markt . Echter is er nog maar weinig on4

Kwalitatief onderzoek, onderzoek waar het gaat om woorden en beelden eerder dan om cijfers (Baarda & De goede, 2005). 5,6 In het vervolg van deze scriptie zullen de woorden ‘business-to-business’ en ‘busines-to-consumer’ worden afgekort als B2B als B2C.

6


derzoek gedaan naar een B2B-markt. De B2B-markt is een markt waar veel geld in om gaat, terwijl kennisvorming erover op zich heel gering is en juist deze kennis is heel belangrijk voor marketeers en wetenschappers. Conceptuele modellen zijn heel schaars en zijn zeker niet altijd bruikbaar, mede omdat deze modellen vaak erg uitgebreid en onoverzichtelijk zijn. Een voorbeeld van een dergelijk model is dit van Johnston & Lewin (1996). In dit model wordt het koopproces van organisaties weergegeven met acht blokken die hier mogelijk invloed op kunnen uitoefenen. Dit model is echter te uitgebreid om in dit onderzoek toe te kunnen passen. Door de mate van uitgebreidheid kan het per thema wel eens oppervlakkig worden. Waar in dit model ook geen rekening mee gehouden wordt, is de diversiteit aan vraagstukken waarmee een bedrijf geconfronteerd wordt. Ten tweede gaat het in dit onderzoek om een dienst in een B2B-markt. In de (marketing) literatuur is nog weinig onderzoek gedaan in de B2B-markt. Indien men vervolgens een selectie maakt op diensten, dan is dit helemaal beperkt. Daarbij komt ook dat de dienst die onderzocht wordt nog een redelijk complexe dienst is. Naast het feit dat informatie schaars is over de B2B-markt is er ook weinig onderzoek gedaan naar B2B en veranderprocessen. Dit staat echter niet in contrast met de hoeveelheid geld die hierin om gaat. Tegelijkertijd wordt er geen onderzoek gedaan terwijl de kwaliteit van veranderingsprocessen consequenties kan hebben voor het functioneren van een bedrijf. 1.7.2 Managementrelevantie Ten eerste is dit onderzoek relevant voor de opdrachtgever stichting Peace of Art. Met deze gegevens wordt getracht een antwoord te vinden op de probleemstelling. Indien blijkt dat de doelen van bedrijven bij het organiseren van een heidag overeenkomen met de doelen die stichting Peace of Art stelt, dan is de volgende stap het benaderen van deze bedrijven. Naast de relevantie vanuit de stichting is het ook interessant om te zien hoe er in een maatschappij wordt omgegaan met het invullen van onder andere teamdagen. Wordt er gekozen voor bijvoorbeeld ontspanning, of inspiratie, of wordt er gericht op vraagstukken zoals integriteit, of inspiratie? En is daar ruimte voor in een bedrijf, zodat een bedrijf en de stichting samen kunnen optrekken? 1.8

Structuur van het onderzoek

Het onderzoek bestaat uit zowel een theoretisch als empirisch gedeelte. In het theoretisch gedeelte wordt de bestaande literatuur behandeld die voor dit onderzoek relevant is (hoofdstuk 2 en 3). In het empirisch gedeelte wordt de methode van onderzoek beschreven (hoofdstuk 4), de verzamelde data geanalyseerd (hoofdstuk 5), de resultaten bediscussieerd en wordt de probleemstelling beantwoord. Tot slot worden er aanbevelingen gedaan voor een eventueel vervolgonderzoek (hoofdstuk 6).

2

Theoretisch Kader

In het artikel van Johnston en Lewin (1996) wordt een overzichtsmodel van koopgedrag van organisaties gegeven. Dit model richt zich op de theorieën van Robinson, Faris & Wind (1967), Webster & Wind (1972) en Sheth (1973). Daarbij wordt ingegaan op de fasen recognition of a need, determine characteristics, establish specifications en identify potential sources. Tot slot worden in dit hoofdstuk typen inkoopsituaties en het buying center verder toegelicht. 2.1

Koopproces van organisaties

Stichting Peace of Art wil uitzoeken waarom bedrijven georganiseerde dagdelen organiseren en welke doelen men stelt op een dergelijke dag. Hierdoor zijn niet alle stappen van het proces van het koopgedrag van organisaties van toepassing. Gekozen is om de eerste vier stappen van het model voor koopgedrag van organisaties te analyseren, omdat het hierdoor mogelijk is om dichter bij de doelen en motieven van een bedrijf te komen. 2.1.1 Recognition of a need De start van het proces is de herkenning en het besef van een behoefte (Brassington & Pettitt, 2006). Deze behoeftes kunnen per activiteit verschillen. Zo heeft een bedrijf voor ontspannende activiteiten mogelijk andere behoeftes dan voor verdiepende activiteiten. Enkele behoeftes die mogelijk een rol kunnen spelen bij een ontspannende activiteit zijn elkaar ontmoeten, er even tussenuit zijn of het opladen van de ‘accu’. Voorbeelden die betrekking hebben op verdiepende activiteiten zijn informatieoverdracht, of het vormen/bouwen van een hechter team. Behoefte van een bedrijf kan zijn het creëren van een goede werksfeer en het tegengaan van pesterijen. Peace of Art denkt dat pesterijen wel degelijk een rol spelen bij bedrijven. De reden hiervoor zijn artikelen die in de krant 6 verschijnen en individuele gesprekken met werknemers . Hoe kunnen mensen elkaar ontmoeten en respectvol met elkaar omgaan als gedrag zoals pesten getolereerd wordt? Stichting Peace of Art verwacht dat er bij sommige bedrijven situaties of conflicten voortkomen, waardoor ontmoetingen tussen mensen niet plaats vinden of in de weg staan, waardoor de kans met elkaar in dialoog te gaan over elkaar uitgangspunten, visies niet mogelijk is. Naast de herkenning van een behoefte, moet er ook iemand zijn in het bedrijf met voldoende autoriteit om een oplossing te vinden voor het huidige probleem (Welling, 2006).

6

Zie bijlage 2.1 voor enkele voorbeelden van deze artikelen.

8


2.1.2 Determine characteristics In de tweede fase van het proces worden de oplossingsrichtingen in detail uitgewerkt. De in de organisatie gekozen gebruikersgroep dient daarvoor wel eerst het probleemgebied en oplossingen te beperken. Ook is het in deze fase mogelijk dat andere afdelingen binnen de organisatie worden geraadpleegd, voor bijvoorbeeld het leveren van informatie (Welling, 2006). Indien bedrijven het gevoel hebben dat hun team niet lekker draait, is het mogelijk dat zij gaan bekijken waar het probleem zit zodat zij specifieker kunnen gaan zoeken naar oplossingen. Ze bakenen hun behoefte dus verder af. 2.1.3 Establish specifications De derde fase wordt vaak gezien als een aanvulling/uitbreiding op de tweede fase. Het vormt de vertaling van het probleem naar de oplossing. Dit kan in termen van prestaties maar ook in termen van geld. Deze beschrijving vormt de basis voor de actie die personen binnen en buiten de organisatie zullen voltooien (Robinson, Faris et al., 1967). Deze fase dient als leidraad voor de volgende fasen in het koopproces, zoals het selecteren van een juiste leverancier. Een mogelijke uitkomst van deze fase zou het aanvragen van een offerte kunnen zijn (Welling, 2006). Indien het bedrijf gevonden heeft waar het mogelijke probleem zit, kan men zich gaan oriënteren op leveranciers. Mogelijk is dat stichting Peace of Art hier ook naar voren komt. Vaak vragen bedrijven verschillende offertes aan, zodat men kan gaan vergelijken. Wat Peace of Art onderscheidt is hun overtuiging dat problemen pas een kans maken opgelost te worden, als mensen elkaar echt kunnen ontmoeten. En dat niet alleen in letterlijke zin, maar ook in de betekenis van met elkaar in gesprek, in dialoog gaan. Bereid zijn naar elkaars opvattingen te luisteren en niet uit te zijn op eigen gelijk; bereid zijn stil te staan bij zowel eigen als andermans opvattingen; bereid zijn het referentiekader onder ogen te zien, van waaruit wordt gekeken naar problemen, mogelijke verklaringen en oplossingen. 2.1.4 Identify potential sources De vierde fase, het selecteren van mogelijke leveranciers, kan in sommige situaties uitvoerig plaatsvinden (Patterson & Dawes, 1999). Ongeacht de wijze waarop een leverancier wordt geselecteerd, is het resultaat van deze fase dat er een overzicht komt van potentiële bedrijven die door de organisatie zullen worden benaderd (Welling, 2006). Nadat een selectie gemaakt is van bedrijven en men gekozen heeft voor een manier om elkaar te ontmoeten dan kan het zijn dat men contact opneemt met stichting Peace of Art. Hier zal dan vervolgens een afspraak gemaakt worden met de secretaris van de stichting voor de verdere invulling van een dergelijke dag. De reden hiervoor is dat bedrijven vaak hun eigen behoeftes willen terug zien in een teamdag, waardoor elke afspraak op zich, een aparte invulling krijgt.

THEORETISCH KADER

2.2

9

Typen aankoopcategorieën

Naast het koopproces van organisaties zijn er ook verschillende aankoopcategorieën te onderscheiden. De klassieke typologie van aankoopcategorieën is onder te verdelen in routine -, limited - en extensive problem solving behaviour (Butler & Peppard, 1998). Deze categorieën zullen hieronder kort worden toegelicht. 2.2.1 Extensive problem solving Bij extensive problem solving is er een grotere betrokkenheid in de beslissing. De aankoop is zeldzaam en het individu heeft bijna geen ervaring met het proces (Butler & Peppard, 1998). Bij dit type koopsituatie is uitgebreide informatie nodig en een uitgebreide evaluatie van mogelijke alternatieven (Dholakia et al., 1993). Extensive problem solving heeft een hoge mate van belangrijkheid, omdat het een patroon neerzet voor meer routineaankopen die mogelijkerwijs zullen volgen (Robinson et al., 1967). Deze koopsituatie wordt ook wel gezien als het meest complexe type koopsituatie, omdat deze koopsituatie beïnvloedt wordt door een groot aantal beslissers en invloeden (Mawson & Fearne, 1999). Verdiepende activiteiten kunnen worden gezien als extensive problem solving, omdat deze activiteiten vaak meer tijd in beslag nemen en hogere kosten met zich meebrengen. 2.2.2 Limited problem solving Met limited problem solving wordt bedoeld dat een bedrijf gaat rondkijken naar andere leveranciers, omdat zij betere prijzen, kwaliteit of kwantiteit hebben. Ook is het mogelijk dat een bedrijf een nieuwe behoefte heeft. Een voorbeeld hiervan is als er onenigheid ontstaat in een team, de teamleider de behoefte heeft elkaar beter te leren kennen en dingen uit te praten. Bij deze inkoopsituatie zal wel rekening gehouden worden met de ervaring van aankopen in het verleden (Solomon et al., 2008). Verdiepende activiteiten kunnen worden gezien als een limited problem solving, omdat dit vaak meer tijd in beslag neemt en hogere kosten met zich meebrengt. Bij grotere ontspannende activiteiten is het ook mogelijk dat er sprake is van limited problem solving. 2.2.3 Routine problem solving Routine problem solving, is een eenvoudige en ongecompliceerde taak voor een individu. Ook is men ervaren in het proces. Het risico dat men het verkeerde product koopt is verwaarloosbaar (Butler & Peppard, 1998). Het beslissingsproces wordt hier vaak door slechts enkele personen gedaan en wordt in veel gevallen slechts alleen als papierwerk beschouwd (Solomon et al., 2008). Ontspannende activiteiten horen bij routine problem solving, omdat deze vaak minder tijd in beslag nemen en de kosten vaak lager zijn in verhouding met verdiepende activiteiten.


10

Onderstaande figuur geeft het voorgaande kort weer.

Figuur 2.1 Routine-, limited en extensive problem solving. Voor stichting Peace of Art is waarschijnlijk het type extensive problem solving van toepassing, omdat voor bedrijven/organisaties die dit concept zullen aanschaffen het een nieuwe dienst zal zijn, waar men dus nog geen ervaring mee of kennis van heeft. 2.3

Buying center

In het koopgedrag van organisaties, werken verschillende personen samen om tot een beslissing te komen. Met buying center wordt de totale groep mensen in een organisatie bedoeld die deelnemen in het beslissingsproces (Solomon et al., 2008). In de literatuur wordt naast het woord buying center ook vaak gesproken van ‘decision making unit’, ook wel ‘DMU’ genoemd (Brassington & Pettitt, 2006). Webster en Wind (1972) onderscheiden de volgende rollen: •

Gebruikers (users): de medewerkers van een organisatie die uiteindelijk gebruik zullen maken van het gekochte product en of dienst.

•

Inkopers (buyers): de medewerkers die formeel verantwoordelijk en geautoriseerd zijn om contracten af te sluiten met leveranciers.

•

Beïnvloeders (influencers): symboliseert de groep die direct of indirect invloed kan uitoefenen op het proces door het verstrekken van informatie en criteria voor het evalueren van alternatieve koopsituaties.

•

Beslissers(deciders): de medewerkers die bevoegd zijn om beslissingen te nemen.

•

Informatiebeheerders (gatekeepers): betreft de personen die controle kunnen uitoefenen over de informatie aan de leden van de buying center.

THEORETISCH KADER

11

Verschillende mensen in de organisatie kunnen dezelfde rol bekleden. Daarnaast is het ook mogelijk dat een persoon meerdere rollen vervult. Bonoma (1982) heeft naast de vijf rollen van Webster een zesde rol toegevoegd, namelijk initiator. De initiator van het koopproces herkent dat het bedrijf een probleem heeft en dat het opgelost kan worden door de aanschaf van een product of dienst (Solomon et al., 2008). In het geval van de dienst die stichting Peace of Art verleend zou een teamleider of MT-lid de rol van een initator kunnen innemen. In het kader van deze studie zal de onderzoeker vooral in contact proberen te komen met de inkopers en de beslissers, omdat deze twee groepen uiteindelijk beslissen hoe, waar en wanneer een nieuwe dienst zal worden aangeschaft. 2.4

Kritische reflectie op de theorie

In paragraaf 2.1 is het model van Johnston & Lewin (1996) besproken. Voor de huidige studie is er onderzoek gedaan naar een relatief complexe dienst, waardoor dit model aangepast dient te worden. De reden hiervoor is dat bij iedere fase in het model de verkopende partij een aantal prospects kwijt kan raken. Dit zou kunnen zijn, omdat men simpelweg nog niet zo ver is. Het aangepaste model is een soort van trechter, waarbij op 100% wordt begonnen en er bij iedere fase een bepaald percentage verloren kan gaan. Visueel ziet dit er als volgt uit.

Peace of Art

Figuur 2.2 Trechtermodel. Wordt de behoefte herkend? Waarom wel, waarom niet? Er kunnen een aantal redenen zijn waarom bedrijven/organisaties behoeften niet herkennen. Het kan zijn dat er sprake is van een behoefte die herkend wordt, maar waar verder in de organisatie niks mee gedaan wordt. Er kan ook sprake zijn van een behoefte die tegengehouden wordt door angst of niet verwoord kan worden. Indien de behoefte toch is herkend, wordt deze dan vervolgens goed vertaald en kan men daar de juiste informatie bij vinden?

12


Indien het bedrijf de juiste informatie heeft, wordt daar dan ook het juiste middel bij gekozen en kan de aanbieder dat dan ook leveren? Bij elke stap in bovenstaand model is het dus mogelijk dat per fase een aantal prospects verloren gaan. Er kan dus geconcludeerd worden dat het bestaande model van Johnston & Lewin vooral van toepassing is op producten en in mindere mate op diensten. Het huidige model schiet tekort als bedrijven te maken hebben met een dienst die meer complex is en een langer termijn effect kan hebben, het nieuwe model is dan beter toepasbaar. Het huidige model schiet vooral tekort, omdat het te uitgebreid is om in een onderzoek toe te kunnen passen. In het model wordt ook geen rekening gehouden met de diversiteit aan vraagstukken waarmee een bedrijf geconfronteerd wordt. 2.5

Conclusie

In bovenstaande paragrafen is het koopproces van organisaties uitgelegd. Gebleken is dat het huidige model van Johnston & Lewin (1996) niet geheel/perfect van toepassing is op complexe diensten en men beter gebruik kan maken van het model dat in paragraaf 2.4 is besproken. Indien bedrijven besluiten om met stichting Peace of Art in zee te gaan, is men waarschijnlijk bezig met extensive problem solving, omdat het gaat om een nieuwe dienst voor deze bedrijven, waar men dus nog geen ervaring mee of kennis van heeft. De mensen die in deze bedrijven hierover beslissen, zijn de inkopers of beslissers volgens het decision making unit model. Belangrijk hierbij zijn de kenmerken van de dienst van stichting Peace of Art. De belangrijkste lessen voor de onderzoeker zijn dat er modellen in de literatuur zijn waarin het koopgedrag van organisaties, de aankoopcategorieën en beslissingen van personen zijn toegelicht. Door deze nieuwe kennis is het voor de onderzoeker mogelijk om in het onderzoek de juiste personen aan te spreken binnen een bedrijf en de behoeftes te achterhalen, waardoor het onderzoek dat voor stichting Peace of Art uitgevoerd wordt de juiste richting ingaat.

3

Means-end chain approach

In hoofdstuk twee is uitgebreid ingegaan op het koopgedrag van organisaties. De belangrijkste factor die hier invloed op heeft, is het kenmerk van de dienst, welke de eerste laag zal vormen van de means-end chain. Deze methode zal in dit hoofdstuk verder worden toegelicht. Echter zal eerst het begrip teambuilding worden toegelicht. 3.1

Teambuilding

Een team is een groep van individuen die gezamenlijk werkt om een bepaald doel te verwezenlijken. Mensen worden een team wanneer ze afhankelijk van elkaar werken om iets te bereiken. Het gebruik van teams is de afgelopen jaren enorm veranderd. Hedendaags worden teams herkend als de link tussen strategie en organisatie wat mogelijk kan leiden tot een concurrentievoordeel (Kelbaugh, 2006). Teambuilding is ontwikkeld om mensen die gezamenlijk werken effectiever te laten functioneren en als een team te werk laten gaan. Daarnaast zijn er ook nog enkele andere redenen waarom bedrijven teambuilding hoog in het vaandel hebben zitten. Tabel 3.1 Waarom teambuilding, samensterker (2008) Teambuilding is nuttig om: • Slagvaardigheid te vergroten • Neuzen dezelfde kant op te krijgen • Een (meer) open communicatie te realiseren • Elkaar beter te leren kennen • Verbetering van de besluitvorming • Verbetering onderlinge verhouding De meest gebruikte manier van teambuilding is nog altijd het bedrijfsevenement. Een mogelijkheid is om dit zelf te organiseren, uit te besteden of toe te vertrouwen aan een medewerker. Teambuilding staat vaak synoniem aan sportieve activiteiten. De laatste jaren varieert het aanbod echter van het speuren naar een gestolen Rembrandt tot een workshop over reflecties (MKB servicedesk, 2008). 3.2

Means-end chain

De meeste bedrijven die een bedrijfsuitje, teamdag of heidag organiseren, hebben vaak eerder een dergelijk dagdeel georganiseerd. De kennis en ervaring die men hier reeds heeft opgedaan, spelen een belangrijke rol in het beslissingproces van organisaties. Een theorie die geschikt is om dit in kaart te brengen is de means-end chain theorie.


14

Means-end chain is een theorie die probeert te begrijpen hoe consumenten bepaalde attributen (A) linken aan producten en of diensten met bepaalde consequenties (C) en hoe deze consequenties hun persoonlijke waarde (V) tevreden stellen. Deze associaties in het geheugen van de consument tussen attributen (A), consequenties (C) en waarden (V) wordt ook wel meansend chain, afgekort MEC genoemd (Eugene & Carman, 2006). In de meansend chain zijn de ‘means’ de links tussen attributen die bestaan in producten en de ‘ends’ zijn de eindwaarden die men wil bereiken zoals geluk en veiligheid (Gutman, 1982; Gutman, 1988). De traditionele means-end chain bestaat uit attributen, gevolgen en waarden. In een figuur ziet dit er als volgt uit.

Figuur 3.1 Traditionele attributen means-end chain. Een fictief voorbeeld van een means-end chain model voor stichting Peace of Art kan er als volgt uitzien. Ontspanning

Ontmoeting

Teambuilding

Figuur 3.2 Fictief voorbeeld means-end chain. De verbindingen tussen de A-C-V’s wordt hiërarchisch vastgelegd. Hiërarchisch betekent dat betekenissen met elkaar samenhangen. Het gaat er dus om dat relaties worden blootgelegd en dat men erachter komt hoe consumenten concrete productattributen vertalen naar waarden in relatie tot hun zelfbeeld (Asselbergs, 2006). De oorspronkelijke drie niveaus van de means-end chain zijn door Olson & Reynolds (1983) verfijnd tot een zestal.

Figuur 3.3 Uitgebreid model means-end chain, Asselbergs (2006). Zoals in bovenstaande figuur te zien is bestaat de structuur van de meansend chain uit drie niveaus met elk twee subniveaus.

MEANS-END CHAIN APPROACH

15

3.2.1 Attributen Attributen, ook wel eigenschappen van het product of dienst genoemd, zijn opgesplitst in concrete en abstracte attributen. Met concrete attributen worden fysieke, objectieve “tastbare” kenmerken van het product bedoeld. Een voorbeeld hiervan is prijs (Marco & Hofstede, 2000). Met abstracte attributen worden niet fysieke, subjectieve attributen bedoeld, zoals de uitstraling van een gebouw (Reynolds & Olson, 1983; Asselbergs, 2006). 3.2.2 Consequenties Consequenties, ook wel betekenissen genoemd zijn opgesplitst in psychosociale – en functionele consequenties. Functionele consequenties zijn daadwerkelijke resultaten van het productgebruik, zoals doet het product/dienst wat het zou moeten doen? Psychologische consequenties zijn ontastbare gevolgen van het gebruik van het product/dienst, zoals een fijne manier werken (Reynolds & Olson 1983; Asselbergs 2006), of het ontmoeten en begrijpen van elkaars standpunt wat de stichting Peace of Art wil bereiken. 3.2.3 Waarden Waarden ook wel doelen genoemd, zijn opgesplitst in eindwaarden en instrumentele waarden. Met eindwaarden wordt bedoeld de waarden die mensen belangrijk vinden in hun leven om na te streven. Een voorbeeld hiervan is plezier of veiligheid. Een instrumentele waarde is de wijze waarop mensen eindwaarden in hun leven proberen te realiseren. Een voorbeeld hiervan is onafhankelijk zijn, of eerlijk zijn (Reynolds & Olson, 1983; Asselbergs, 2006). In de praktijk kan het zo zijn dat niet altijd mogelijk is om van een merk of product/dienst de zes genoemde niveaus te onderscheiden (Reynolds & Gutman, 2001). Een fictief voorbeeld van een means-end chain model voor stichting Peace of Art ziet er als volgt uit.


16

Eerlijkheid

Ontspanning Gezelligheid

Debat I Heidag

Waarden of doelen

Betekenissen/consequenties

Eigenschappen

Figuur 3.4 Fictief voorbeeld MEC stichting Peace of Art. In bovenstaand voorbeeld leidt een heidag met film en debat waarin deelnemers gezellig en ontspannen met elkaar omgaan, tot ontmoeting en een sterkere onderlinge binding. In een markt waar een product of dienst zich bevindt zijn vaak meerdere means-end chains te onderscheiden. Om meerdere means-end chains weer te geven wordt vaak een (hiërarchische) value map gebruikt. Deze value map geeft alle relaties tussen attributen, consequenties en persoonlijke waarden gerelateerd aan een product/dienst weer (Gutman, 1988). Om een value map op te stellen is het noodzakelijk om consumenten te interviewen. De techniek die hier vaak voor gebruikt wordt, heet laddering. Laddering verwijst naar een één op één diepte-interview techniek die gebruikt kan worden om na te gaan welke betekenis consumenten aan producten of diensten toekennen. Het uitgangspunt voor laddering is de means-end chain. Deze keten kan gebruikt worden om een link te leggen tussen attributen, consequenties en waarden van de consument met betrekking tot bedrijfsuitjes. Centraal bij deze methode staat de ‘waarom’ vraag. Bijvoorbeeld ‘Waarom is dat belangrijk voor jou?’ (Gutman, 1982; Marco & Hofstede, 2000). 3.3

Meetmodel

Tot slot van dit hoofdstuk zal het meetmodel weergegeven, doorlopen en besproken worden.

MEANS-END CHAIN APPROACH

Attributen

Consequenties

Doelen/waarden

17

Stichting Peace of Art

Consequenties

Doelen/waarden (veranderingen)

Figuur 3.5 Meetmodel. Dit model kan doorlopen worden door te beginnen aan de bovenkant van het model. Veel bedrijven organiseren jaarlijks verschillende dagdelen in de vorm van bedrijfsuitjes, teamdagen of heidagen. Hierbij is een aantal attributen van belang. Deze attributen hebben een aantal consequenties zoals gezelligheid of ontspanning. Achterliggend aan deze consequenties ligt een aantal doelen zoals het bevorderen van teambuilding. Door inzicht te krijgen in deze punten is het mogelijk om een beeld te schetsen van de A-C-V ketens van bedrijven. Hierdoor kan gekeken worden waar stichting Peace of Art rekening mee moet houden met de communicatie naar bedrijven toe. Naast de A-C-V keten voor bedrijven zijn er ook nog een aantal vragen gesteld over wat bedrijven/organisaties vonden van een concept zoals stichting Peace of Art heeft ontwikkeld, waardoor nogmaals de attributen, consequenties en waarden worden doorlopen, maar nu met invulling van de stichting. Dit is gedaan, omdat de onderzoeker hierdoor direct feedback krijgt over de attitude van bedrijven/organisaties ten opzichte van het concept van de stichting. 3.4

Conclusie

De means-end chain is een krachtige tool voor bedrijfsonderzoekers, omdat deze theorie inzicht geeft in hoe consumenten bepaalde attributen linken aan consequenties en hoe consequenties gelinkt zijn aan doelen. Daarnaast maakt deze tool niet alleen duidelijk wat, maar ook waarom iets belangrijk is. In de literatuur is de means-end chain succesvol gebleken in het verklaren waarom bedrijven en consumenten bepaalde producten kopen (Eugene & Carman, 2006). Door inzicht te hebben in welke factoren bij bedrijven een rol

18


spelen bij het organiseren van een bedrijfsuitje kan stichting Peace of Art hier mogelijk op in spelen.

4

Onderzoeksmethode

De voorgaande hoofdstukken stonden vooral in het teken van het theoretisch raamwerk. Dit hoofdstuk gaat in op welke onderzoeksmethode gebruikt is. Achtereenvolgens komen de deelnemers, procedure, gebruikte apparatuur en materiaal aanbod. Tot slot zal de analyse van de kwalitatieve data besproken worden. 4.1

Deelnemers

Zoals blijkt uit hoofdstuk één, bestaat de doelgroep die stichting Peace of Art wil bereiken uit zowel profit als non-profit organisaties die gevestigd zijn in Midden-Brabant. Na overleg met de stichting is besloten om in dit onderzoek bedrijven/organisaties te benaderen die gevestigd zijn in en om de stad Tilburg. Mogelijkerwijs kan na een positief antwoord op de probleemstelling een vervolgonderzoek kunnen plaatsvinden in de rest van de steden in Midden-Brabant. Stichting Peace of Art heeft geen voorkeur welke bedrijven (profit als nonprofit) worden meegenomen in de steekproef. Een lichte voorkeur gaat wel uit naar de grotere en bekendere bedrijven in de regio. Enkele bedrijven waar men dan aan kan denken zijn onder andere Interpolis, Rabobank, ABN Amro, CZ en Fuji. Doordat de stichting geen voorkeur heeft voor bedrijven/organisaties is er allereerst gekeken naar het aantal belangrijke Nederlandse ondernemingen, die gevestigd zijn in (regio) Tilburg. Dit is gedaan via het zoekprogramma REACH. REACH is een bestand met financiële, economische en adresgegevens van belangrijke Nederlandse ondernemingen. In dit programma is gezocht met de zoekcriteria geografisch, provincie Noord-Brabant en plaats Tilburg. Uit deze zoekcriteria kwam uiteindelijk een lijst met enorm veel bedrijven. Doordat het onderzoeken van de volledige populatie te duur is en te lang duurt, is gekozen om een steekproef te hanteren, genaamd simple random sampling. Deze steekproef heeft onder andere als kenmerk dat ieder bedrijf dezelfde kans heeft om opgenomen te worden in de steekproef (Sekaran, 2003). Besloten is, mede na enkele verzoeken, om de anonimiteit van bedrijven en personen te waarborgen. Dit ook om mogelijke misverstanden of misinterpretaties te voorkomen. Namen die verder in dit verslag gemeld worden zijn dus fictief. Indien een bedrijf of organisatie een mogelijke interesse had in een benadering zoals de stichting Peace of Art is de naam van de organisatie en contactpersoon wel doorgeven aan de secretaris van de stichting. Vervolgens is de onderzoeker aan de slag gegaan met de lijst uit het zoekprogramma REACH. In totaliteit zijn er achtenvijftig bedrijven gebeld waarvan uiteindelijk achttien bedrijven bereid waren om mee te werken. Deze bedrijven/organisaties zijn zowel actief in de profit als de non-profit sector.

20

4.2


Procedure

Voordat de onderzoeker de bedrijven heeft gebeld is er een belscript opgesteld, zie bijlage 3.1. Dit belscript bestaat uit een drietal aspecten, namelijk een korte introductie over het onderwerp, een lijst met punten waar rekening mee gehouden dient te worden en een lijst van mogelijke vragen die een bedrijf kan stellen. Nadat dit belscript was afgerond is de onderzoeker begonnen met bellen van bedrijven. Allereerst is gevraagd naar een medewerker van Human resource management (HRM). Echter bleek het na enkele telefoongesprekken toch beter om naar een medewerker van personeelszaken te vragen. Ook waren sommige mensen niet aanwezig in verband met de vakantieperiode die in de onderzoeksperiode viel. Mede daarom is besloten om in het programma EXCEL een overzicht te maken van de notities van het belgesprek. Hierin staan onder andere belangrijke punten vermeld zoals de naam van het bedrijf, de datum van het eerste telefoongesprek en overige opmerkingen. Voor de definitieve invulling wordt doorverwezen naar bijlage 3.2. Naast een opzet voor notities van belgesprekken is er een schema gemaakt van de onderzoeksperiode (21 juli tot en met 29 augustus 2008) om toezicht te houden op de ingeplande gesprekken. Ook is een dergelijk schema gebruikt voor medewerkers van bedrijven die op een later tijdstip terug werden gebeld. Zie bijlage 3.3 voor een overzicht van deze onderzoeksperiode. Het typerende voor kwalitatief onderzoek is dat generalisering van de resultaten naar het onderwerp belangrijker is dan naar de totale populatie. De vraag is dus hoeveel gesprekken er nodig zijn om een onderwerp voldoende afgedekt te krijgen. Na een vijftal gesprekken is het mogelijk dat de interviewer merkt dat de antwoorden op elkaar gaan lijken. Echter kan het ook zo zijn dat bij een volgend gesprek een heel andere mening of ervaring te horen is. Op den duur gaan de uitspraken van respondenten op elkaar lijken en krijgt de interviewer het gevoel dat er waarschijnlijk niet meer zoveel nieuwe reacties van respondenten te verwachten zijn. De praktijk leert dat het exacte aantal afhankelijk is van de te verwachten homogeniteit van de doelgroep en de specificiteit van het onderwerp van een dergelijke studie (Ruyter & Scholl, 1995). Een aantal van deze bedrijven wilde een mail met extra informatie. Dit om het onderzoek intern voor te leggen en door te sturen naar de juiste persoon. Hier was door de onderzoeker vooraf geen rekening mee gehouden. Nadat dit de eerste keer werd gevraagd is een autoformat voor extra infor7 matie opgesteld . De interviews hebben plaatsgevonden bij het bedrijf/organisatie waar de respondenten werkten en duurden gemiddeld ongeveer dertig tot vijfenveertig minuten. De interviews zijn gedurende de maanden juli en augustus afgenomen.

7 Voor de definitieve invulling van het autoformat, extra informatie afstudeeronderzoek, zie bijlage 3.4.

ONDERZOEKSMETHODE

4.3

21

Apparatuur/materiaal en stimuli

Indien een bedrijf bereid was om mee te werken aan het onderzoek is er een 8 afspraakbevestiging verstuurd via de post. In deze afspraakbevestiging zijn de datum van afspraak, het onderwerp en de begeleiders in opgenomen. De reden om dit via de post te versturen en niet via de mail is enerzijds dat de mail niet tussen de vele andere mails verloren gaat en anderzijds dat het de mogelijkheid geeft om iets extra mee te sturen. Bij de afspraakbevestiging wordt een brochure van stichting Peace of Art toegevoegd, genaamd Filmsalon De Ontmoeting. Deze brochure staat in het teken van het vijfjarig bestaan van de stichting. De reden om deze brochure mee te sturen is, dat dit de mogelijkheid geeft voor bedrijven/organisaties om zich alvast te verdiepen in waar de stichting voor staat en wat zij precies doen. Daarnaast wordt er op deze manier ook gewerkt aan de naamsbekendheid van de stichting. Individuele interviews kunnen ingedeeld worden in drie verschillende typen. Deze indeling hangt samen met de vereiste diepgang van het interview en het structuur van het gesprek (Ruyter & Scholl, 1995). Tijdens dit onderzoek is gebruik gemaakt van een halfgestructureerd onderzoek, ook wel semigestructureerd onderzoek genoemd. Dit biedt de interviewer de mogelijkheid om vragen te hervormen indien de interviewer het gevoel heeft dat de respondent de vraag niet goed heeft begrepen, of men het gevoel heeft een half antwoord te hebben gekregen op de vraag. Uiteraard is het ook mogelijk om op bepaalde zaken door te vragen. De vragen die op papier gezet zijn bieden natuurlijk wel houvast voor de interviewer. De vragenlijst bestond uit veertig vragen verdeeld over twee onderwerpen. Eerst een algemeen deel waarin achterhaald wordt waarom bedrijven dagdelen zoals bedrijfsuitjes, teamdagen en heidagen organiseren en vervolgens wat men vindt van een concept zoals van stichting Peace of Art. Deze vragen zijn vooraf ingedeeld in het kader van middel-doel keten zoals reeds in hoofdstuk drie is besproken. Onderstaande tabel 4.1 geeft kort een overzicht met onderwerpen van de vragen die zijn gesteld. Voor de definitieve vragenlijst wordt verwezen naar bijlage 3.6. Tabel 4.1 Overzicht schema gestelde vragen Onderwerp Vraag Huidige activiteit 1 t/m 8 A-C-V keten huidige activiteit 9-10; 17 t/m 20 Gewenste activiteit 11 t/m 16; 21; 23 t/m 26 A-C-V keten gewenste activiteit 22; 27 t/m 29 Reactie Peace of Art 31 t/m 37 Nadat de eerste interviews waren afgenomen zijn er enkele kleine aanpassingen verricht in de vragenlijst. Dit had voornamelijk te maken met het ver8

Zie bijlage 3.5 voor de afspraakbevestiging.

22


wijderen van vragen die dubbele antwoorden veroorzaakten en nieuwe informatie die nog niet duidelijk in de vragenlijst was opgenomen. Ook is gevraagd of voor het onderzoek de naam van het bedrijf van de respondent gebruikt zou mogen worden. Omdat niet alle respondenten hier mee akkoord gingen, betekent dit dat de namen van respondenten die in het verdere verslag genoemd worden, fictief zijn. Over het algemeen liepen de interviews soepel en werden de vragen door de respondenten goed begrepen. Verschillende respondenten vertelden vaak erg uitgebreid over hun ervaring met georganiseerde dagdelen zoals bedrijfsuitjes, teamdagen en heidagen, wat leidde tot voldoende informatie. Tot slot is de respondenten gevraagd of ze interesse hadden in een verslag van het onderzoek, zodat ze de resultaten van het onderzoek kunnen nalezen. Op deze vraag werd door verschillende respondenten positief beantwoord en hen is daarom beloofd om een kopie van deze publicatie toe te sturen via de E-mail. 4.4

Analyse kwalitatieve data

Het zelf meeschrijven tijdens kwalitatief interview wordt sterk afgeraden, omdat de interviewer zodoende zich niet kan concentreren op gedragingen en uitspraken van de respondent. Voor dit gesprek is honderd procent concentratie en betrokkenheid een vereiste (Ruyter & Scholl, 1995). Om de kwaliteit van de antwoorden te waarborgen is gevraagd aan het begin van het interview of het mogelijk is om het interview op te nemen. Dit is gedaan via een mobiele telefoon (Nokia N70) met het programma ultimate voice recorder. Voordat een mogelijk antwoord gegeven kan worden op de onderzoeksvragen dienen allereerst de diepte-interviews te worden uitgewerkt en gestructureerd. Het voordeel van het bijna letterlijk uitschrijven is dat de onderzoeker aan de hand van deze protocollen ieder detail weer voor zijn geest kan halen. Een nadeel hiervan is wel dat de gegevensverwerking mogelijk iets langer duurt (Ruyter & Scholl, 1995). Bij de gegevensverwerking zal ook rekening gehouden worden met het herformuleren van zinnen, omdat spreektaal vaak toch anders is dan schrijftaal. Indien de onderzoeker het gevoel had dat het gesprek afweek van zijn onderzoeksvragen is er voor gekozen om dit weer te geven aan de hand van drie punten.

5

Resultaten

In hoofdstuk vijf zullen de resultaten van het onderzoek weergegeven worden. Achtereenvolgens komen de hierachical value map en de resultaten van de overige vragen aan bod. 5.1

Hierachical value map 9

Het maken van een hierachical value map is een proces dat doorgaans plaatsvindt in drie stappen. Allereerst wordt er een inhoudsanalyse gemaakt, gevolgd door een implicatiematrix en tot slot wordt de hierachical value map weergegeven (Reynolds, 1988). 5.1.1 Inhoudsanalyse De eerste stap, de inhoudsanalyse, dient ervoor om de antwoorden van de respondenten in groepen te delen. Vervolgens is van iedere zin één woord genomen dat het antwoord het beste vertegenwoordigd (Reynolds, 1988). Deze antwoorden vormen later ook de input voor de implicatiematrix (Ruyter & Scholl, 1995). De categorieën die uit de inhoudsanalyse naar voren zijn gekomen zijn als volgt. Tabel 5.1 De belangrijke betekenissen van een bedrijfsuitje. Attributen Vermaak Sport Reflectie

Consequenties Beter leren kennen Kennisoverdracht

Waarden (intrinsiek) Teambuilding

Waarden (extrinsiek) Begrip Verbondenheid Veranderingsproces

In bovenstaande tabel is te zien dat er in totaal negen categorieën zijn gekozen. 5.1.2 Implicatiematrix De tweede stap in de data-analyse is het samenstellen van een implicatiematrix. In deze matrix wordt weergegeven hoe vaak verschillende construc10 ten met elkaar verbonden zijn. In totaal zijn er twee matrixen gemaakt. De eerste implicatiematrix geeft weer hoe vaak attributen worden gelinkt aan consequenties en de tweede geeft weer hoe vaak consequenties gelinkt 9

Bij de hierachical value map moet één opmerking worden geplaatst. In het diepteinterview is namelijk niet helemaal volgens de means-end chain methode gewerkt. De attributen, consequenties en values zijn namelijk horizontaal in plaats van verticaal ondervraagd, waardoor de keten niet chronologisch is doorlopen. Als oplossing voor dit probleem is gebruik gemaakt van een contentanalyse, waarbij recente activiteiten zijn geanalyseerd op kenmerken. 10 Zie bijlage 4 voor een overzicht van deze matrixen.

24


worden aan waarden. Hoe hoger het cijfer, hoe sterker het verband tussen twee constructen. 5.1.3 Hierachical value map Met behulp van de twee implicatiematrixen is het mogelijk om een hierachical value map op te stellen, ook wel HVM genoemd. Deze HVM geeft in een overzicht de hiërarchische relaties weer zodat dit eenvoudig te begrijpen en af te lezen is (Gutman, 1988). Belangrijk is dat prominente constructen en linken hierin worden weergegeven en minder beduidende worden weggelaten (Ruyter & Scholl, 1995). Om dit te realiseren is er gebruik gemaakt van een ‘cut-off’ score. Deze score geeft aan hoe vaak een score minimaal moet voorkomen, wil het meegenomen worden in de hierachical value map. Om tot de juiste cut-off score komen zijn er geen theoretische of statistische procedures die uitsluitsel geven. Belangrijk is de afweging tussen de hoeveelheid informatie van de HVM en de eenvoud van het model (Grunert & Grunert, 1995). Normaal gesproken wordt een cut-off value van drie gekozen bij dertig respondenten. Echter in dit onderzoek heeft de onderzoeker gebruik gemaakt van achttien respondenten, dus zal een cut-off value van twee worden gebruikt.

Figuur 5.1 Hierarchical value map, cut-off value = 2 In bovenstaand figuur 5.1 is een duidelijk onderscheid te maken tussen verdiepende en ontspannende activiteiten. Verdiepende activiteiten zijn omcirkeld met een zwarte lijn.

RESULTATEN

25

Indien men kijkt naar ontspannende activiteiten dan ziet men dat dit vooral de attributen vermaak en sport zijn. Deze activiteiten hebben als consequentie elkaar beter te leren kennen. De waarde die bij veel bedrijven een rol speelt is teambuilding, wat vervolgens leidt tot verbondenheid en meer begrip. Wanneer gekeken wordt naar verdiepende activiteiten dan ziet men vooral het attribuut reflectie. Deze heeft als consequentie kennisoverdracht en in enkele gevallen elkaar beter leren kennen. De waarde die vervolgens bij bedrijven speelt is meer begrip voor de situatie en inzicht in het veranderingsproces. 5.2

Resultaten overige open vragen

Naast de vragen die gesteld zijn voor de invulling van de hierachical value map werden er nog een aantal overige vragen gesteld in het diepteinterview. De antwoorden hierop zullen hieronder worden weergegeven. • Wie organiseert de activiteit (Vraag 1, diepte-interview.) Ontspannende activiteiten worden hoofdzakelijk door een personeelsvereniging of medewerkers van het bedrijf georganiseerd. Qua verdiepende activiteiten heeft een MT of directie meer invloed op de organisatie van de activiteiten. • Zijn dit meer ontspannende versus verdiepende activiteiten? (Vraag 2, diepte-interview.)

De meeste bedrijven/organisaties maken gebruik van een combinatie van zowel verdiepende als ontspannende activiteiten. Vaak wordt een gedeelte verdieping gekoppeld en/of afgesloten met een ontspannende activiteit in de vorm van een borrel of etentje. • Zijn dit meer ontspannende versus verdiepende activiteiten? (Vraag 2, diepte-interview.)

De meeste bedrijven/organisaties maken gebruik van een combinatie van zowel verdiepende als ontspannende activiteiten. Vaak wordt een gedeelte verdieping gekoppeld en/of afgesloten met een ontspannende activiteit in de vorm van een borrel of etentje. • Wat is de frequentie van deze activiteiten? (Vraag 6, diepte-interview.) Bedrijven/organisaties houden vaak enkele activiteiten, zo wordt er één of twee keer per jaar een grote activiteit met al het personeel georganiseerd. Daarnaast hebben de meeste bedrijven ook enkele verdiepende activiteiten, vaak is dit één keer per kwartaal. Naast verdiepende activiteiten hebben alle bedrijven ontspannende activiteiten die vaak jaarlijks terugkeren. Enkele voorbeelden hiervan zijn een Nieuwjaarsborrel en een kerstborrel.

26


• Wat is de veelvoorkomende term die u in uw bedrijf gebruikt voor dit soort activiteiten? (Vraag 7, diepte-interview.) Op de vraag, wat is de veelvoorkomende tem die u gebruikt voor dit soort activiteiten, is een duidelijk onderscheid te maken tussen ontspannende versus verdiepende activiteiten. Tabel 5.2 Veelvoorkomende termen die bedrijven gebruiken bij activiteiten. Ontspannende activiteiten Teambuildingsdag Personeelsuitstapje Teamuitje Uitje Activiteit wordt bij naam genoemd

Verdiepende activiteiten Personeelbijeenkomst Kaderdag Contractbespreking Workshop Informatieoverdracht Deskundigheidsbevordering Vakgroepuitjes Christmascampus Themabijeenkomsten Afdelingsoverleg Teamoverleg Districtsbijeenkomsten

• Hoe en waar hebt u deze activiteit gevonden? (Vraag 8, diepte-interview.) Activiteiten worden vooral door de werknemers van het bedrijf zelf bedacht, of de organiserende persoon wordt getipt door een medewerker. Daarnaast wordt Internet ook vaak gebruikt als een bron voor informatie, waarbij de naam Google vaak genoemd wordt. Bij deze zoekmachine worden vaak woorden gebruikt als uitje en bedrijfsuitje. • Welke attributen zijn belangrijk bij zo’n activiteit? (Combinatie van vraag 9/10 diepte-interview.)

De belangrijkste attributen die door de respondenten genoemd worden, kunnen gecategoriseerd worden onder de noemers prijs en plaats. Onder prijs valt het beschikbaar bedrag en de prijs-kwaliteitsverhouding. Met plaats wordt de parkeergelegenheid, de nabije omgeving en bereikbaarheid bedoeld. • Kunt u iets vertellen hoeveel tijd er ingestoken wordt in de activiteit en mogelijk het besteedbaar bedrag van deze activiteit? (Vraag 11, diepteinterview.)

In tabel 5.3 is de range weergegeven van de hoeveelheid tijd die en het besteedbaar bedrag dat in een activiteit gestoken wordt. Hierbij moet wel worden opgemerkt dat er verschillende bedrijven/organisaties zijn die het besteedbaar bedrag laten afhangen van de georganiseerde activiteit.

RESULTATEN

27

Tabel 5.3 Hoeveelheid tijd inclusief besteedbaar bedrag per persoon. Tijd

Ontspannend 3-16 uur

Verdiepend 3-5 werkdagen

Ontspannend & verdiepend 4-20 uur

Besteedbaar bedrag

€20, - t/m €60, - p.p.

€ 100, - t/m € 120, -

€ 30, - t/m € 90, -

• Besteedt u zo’n activiteit uit? (Vraag 14, diepte-interview.) Activiteiten worden over het algemeen niet uitbesteed. De hoofdredenen hiervoor zijn voornamelijk de kosten en het feit dat medewerkers het vaak leuk vinden om een activiteit zelf te organiseren. Indien een bedrijf dit toch uitbesteedt dan is dit vaak voor een gedeelte, mede doordat bedrijven een vinger aan de pols wil houden met betrekking tot de inhoud van een dergelijke dag. • Was er voor deze activiteit veel versus weinig zoekwerk, was de beslissing lastig om te nemen? (Vraag 15, diepte-interview.) Deze vraag is gekoppeld aan het type aankoopcategorieën, waarna een onderscheid is gemaakt tussen ontspannende en verdiepende activiteiten. Bij de beantwoording van deze vraag zijn de volgende criteria gebruikt, extensive problem solving > 11 uur, limited problem solving 5-10 uur en routine problem solving <5. Tabel 5.4 Aankoopcategorieën, ontspannend versus verdiepend. Aankoopcategorieën EPS LPS RPS Totaal

Ontspannend 0 0 4 4

Verdiepend 3 10 1 14

Totaal 3 10 5 18

• Welke reacties kwamen er uit het bedrijf? (Vraag 16, diepte-interview.) De reacties van medewerkers na een activiteit zijn over het algemeen erg positief. De meeste medewerkers vinden een dergelijke activiteit leuk en het wordt vaak gezien als waardering naar de medewerker toe. • Evaluatie van zo’n dag? Zo ja, hoe? (Vraag 21, diepte-interview.) Evaluatie van een activiteit gebeurt mondeling, dus wat men in de wandelgangen opvangt. Slechts bij enkele bedrijven gebeurt dit via de mail, of is er een mogelijkheid om een reactie te plaatsen op Intranet. • Is er een veranderingsproces aan de gang? (Vraag 25, diepte-interview.) Bijna alle bedrijven/organisaties hebben het afgelopen jaar een veranderingsproces gehad. De voornaamste redenen voor een reorganisatie waren dalende winsten, inefficiënt management, overstap van non-profit naar semicommercieel en de verandering van eigenaar. Punten van aandacht bij een reorganisatie zijn vaak het bekijken en optimaliseren van processen en procedures.


28

5.3

Resultaten met betrekking tot stichting Peace of Art

Naast vragen die gesteld zijn die te maken hebben met randzaken bij het organiseren van een activiteit, werden ook enkele directe vragen gesteld aan respondenten over stichting Peace of Art. Voordat deze vragen werden gesteld, is toegelicht wat de stichting doet. • Wat is uw eerste reactie? (Vraag 30, diepte-interview.) De eerste gestelde vraag, na de toelichting op wat de dienst van stichting Peace of Art inhoudt, is wat is uw eerste reactie? Hierbij is een onderscheid gemaakt tussen ontspannende en verdiepende activiteiten Tabel 5.5 Attitudes ten opzichte van stichting Peace of Art. Positieve attitude t.o.v. POA Negatieve attitude t.o.v. POA Totaal

Ontspannend 2 2 4

Verdiepend 10 4 14

Aantal 12 6 18

Enkele positieve kenmerken die naar voren kwamen waren: “Het debat vind ik heel belangrijk om te proberen om samen tot een iets te komen” (Bedrijf b), “Mensen zien iets en als je daar vrij over kunt praten, dan gaat het meer leven” (Bedrijf c), “Het is een leuk idee maar dan moet het gerelateerd zijn aan een groter thema” (Bedrijf h) en “Dat je er op een andere manier naar kijkt, met andere mensen erover hebt” (Bedrijf l). Enkele negatieve kenmerken waren: “Prima concept. Als ik het dan meteen doortrek naar zo’n teamdag, dan zou de film voor mij niet langer mogen duren dan een half uur, anders gaat een deel van zo’n teamdag juist verloren (Bedrijf j)”, “Ik zou eerder zoiets hebben doe dat men een vriendenclub… maar om dat met collega’s zakelijk te doen, nee daar zie ik het nut niet van in” (Bedrijf 0) en “Ik denk interessant. Als ik dan naar onze organisatie kijk, dan denk ik van nou een beperkte schaal zou het iets kunnen betekenen, daarbij bedoel ik een managementniveau, een middenkader” (Bedrijf p). • Wat voor reactie verwacht u vanuit het bedrijf, als u zo’n activiteit zou (laten) organiseren (Vraag 31, diepte-interview.) Tabel 5.6 Reactie bedrijf indien activiteit zou laten organiseren. Reactie bedrijf Positief Negatief Onbekend Totaal

8 6 4 18

RESULTATEN

29

Zoals in bovenstaande tabel 5.6 te zien is, zijn de reacties nogal uitlopend. Met onbekend wordt bedoeld dat het bij enkele groepen wel aan kan sluiten en bij andere niet, dit zal afhangen van de activiteit die wordt georganiseerd. Enkele positieve reacties waren: “Ja leuk, ik denk dat die mensen daar heel open voor staan. Ik denk dat alles wat vernieuwend is in positieve zin goed is.” (Bedrijf g), “Over het algemeen zijn het allemaal hoger opgeleiden, dus wat dat betreft denk ik dat het wel leuk is om een keer daarover te debatteren” (Bedrijf f). Enkele negatieve reacties waren: “Is te serieus, wij doen bedrijfsuitjes voor plezier” (Bedrijf q), “Ik denk dat de mensen niet echt staan te springen als ik heel eerlijk ben” (Bedrijf r) en “Je moet daar niet alleen film kijken en debatteren, je moet er ook iets leuks om heen doen, je moet er wel een middag of avond van maken” (Bedrijf i). • Wat spreekt er aan, wat spreekt er minder aan? (Vraag 32 en 33, diepteinterview.)

Vervolgens is gevraagd aan de respondenten wat men aansprak en minder aansprak aan het concept van stichting Peace of Art, weergegeven in tabel 5.7. Het getal geeft de wegingsfactor weer hoe vaak iets genoemd is. Tabel 5.7 Wat spreekt er aan, wat spreekt er minder aan. Wat spreekt er aan Dialoog Film kijken

4 2

Andere mensen ontmoeten

1

Beeld dat je ziet

1

Wat spreekt er minder aan Verplicht in discussie gaan Slechts zinvol voor een kleine groep Binnen een groep aantal mensen die sneller iets zeggen dan anderen Begint met film

4 3 2 2

• Denkt u dat uw bedrijf interesse heeft in onderwerpen zoals samenwerking, loyaliteit, keuzes maken, vertrouwen, communicatie et cetera? (Vraag 34, diepte-interview.)

De meerderheid van de bedrijven/organisaties hebben interesse in onderwerpen zoals samenwerking, loyaliteit, vertrouwen, communicatie et cetera. Kortom “Dit zijn de onderwerpen waar het om gaat iedere keer opnieuw, elk jaar weer en vaak verpakt in een andere term” (Bedrijf h). • Wat voor effecten zou het binnen het bedrijf kunnen hebben? (Vraag 35, diepte-interview.)

Op de vraag welk effect een concept zoals stichting Peace of Art zou kunnen hebben binnen het bedrijf werd door de respondenten wisselend op gereageerd. Enkele bedrijven/organisaties waren van mening dat het concept een positief effect zou kunnen hebben. “Dat je misschien wel met andere oogpunten naar een collega kijkt dan als je dat nu doet” (Bedrijf b), “Dat de collegialiteit wordt vergroot, dat ze elkaar wat beter leren kennen” (Bedrijf k), “Het effect dat ik zou hopen dat het voortrekt, dat het geen incident is, dat het mensen uitnodigt en uitdaagt om meer met elkaar in debat te gaan meer met elkaar van mening te wisselen, dus dat het een gevolg krijgt” (Bedrijf p).

30


Enkele bedrijven vonden het moeilijk om deze vraag te beantwoorden, omdat ze dit lastig van te voren in konden schatten. • Stel een bedrijf/stichting biedt een georganiseerd dagdeel tegen onkostenvergoeding aan, mits er afspraken worden gemaakt over de inhoud hiervan, wat vindt u hiervan? (Vraag 36, diepte-interview.) Het merendeel van de bedrijven/organisaties die geënquêteerd zijn, vindt het goed dat een dagdeel tegen onkostenvergoeding wordt aangeboden, mits er afspraken worden gemaakt over de inhoud hiervan. Echter moet dit dagdeel wel passen bij de doelen die het bedrijf op dat moment heeft. • Zou een mogelijk concept zoals stichting Peace of Art passen bij de doelen van het bedrijf? (Vraag 37, diepte-interview.) Op deze vraag vonden bedrijven/organisaties het erg moeilijk om hier na een kleine toelichting op te antwoorden. Kortom “Dan zou ik er eerst meer over moeten weten daar kan ik zo een twee drie niet op antwoorden” (Bedrijf f). 5.4

Overige opmerkingen resultaten

Tijdens het diepte-interview gaven respondenten tussen de vragen door vaak ook nog extra informatie die belangrijk kan zijn voor stichting Peace of Art. Deze extra informatie was heel divers. Bijvoorbeeld de naam, “Peace of Art dan verwacht ik niet dat het alleen maar film is” (Bedrijf k). Of punten die belangrijk zijn voor bedrijven wat ze verwachten van een dienst “Je moet komen met wat iemand er uit haalt uiteindelijk, wat de winst is voor de persoon en wat je uiteindelijk als organisatie mee uithaalt” (Bedrijf h). Maar ook overige zaken zoals “Is het binnen of buiten werktijd, wat voor soort bijeenkomsten zijn het, hoe lang duurt het, zijn er nog zaken die eruit voortvloeien waar wat mee gedaan wordt” (Bedrijf f) en “Het zou een combinatie moeten zijn met alles erop en eraan” (Bedrijf i). Een bedrijf had zelfs een idee voor een promotie. “Als je er medewerker heen stuurt en die komt enthousiast terug, als hij daar goed over kan vertellen van nou dat werkt echt of hij neemt dat mee naar huis of dat werkt door, kan dat raakvlak geven binnen een bedrijf om zoiets groter aan te pakken” (Bedrijf h).

6

Conclusie & aanbevelingen

In het laatste hoofdstuk worden de gevonden onderzoeksresultaten vertaald naar conclusies en aanbevelingen. Dit wordt gedaan aan de hand van de probleemstelling en de bijbehorende onderzoeksvragen. Aan het einde van dit hoofdstuk zullen aanbevelingen gegeven worden met betrekking tot de manier waarop stichting Peace of Art het beste in kan springen op de markt. Tot slot worden de beperkingen van het onderzoek gegeven en zullen er aanbevelingen worden gedaan voor een vervolgonderzoek. 6.1

Beantwoording deelvragen

De probleemstelling zoals die in het eerste hoofdstuk was geformuleerd luidt als volgt; “Wat zijn de belangrijkste doelen van bedrijfsuitjes en kan stichting Peace of Art hierop inspringen, en zo ja op welke manier?” Naar aanleiding van deze probleemstelling zijn er onderzoeksvragen geformuleerd. Deze vragen worden nu beantwoord. • Wat zijn de belangrijkste theorieën over beslissingprocessen binnen bedrijven? Een van de belangrijkste theorieën over het koopgedrag van organisaties is het model van Johnston & Lewin (1996). Daarbij is ingegaan op de fase recognition of a need, determine characteristics, establish specifications en identify potential sources. Deze stappen zijn gekozen, omdat het hierdoor mogelijk is om dichter bij de doelen en motieven van een bedrijf te komen. • Op welke wijze achterhaal je motieven? Een manier om achter de motieven van bedrijven te komen is gebruik te maken van de means-end chain. • Wat wordt bedoeld met means-end chain? Means-end chain is een theorie die probeert te begrijpen hoe consumenten bepaalde attributen (A) linken aan producten en of diensten met bepaalde consequenties (C) en hoe deze consequenties hun persoonlijke waarde (V) tevreden stellen. Door inzicht te hebben in welke factoren bij bedrijven een rol spelen bij het organiseren van een bedrijfsuitje kan Peace of Art mogelijk hier op in spelen. • Wie neemt binnen een bedrijf op welke wijze een beslissing over de heidagen, teamdagen en bedrijfsuitjes? Binnen een bedrijf worden ontspannende activiteiten hoofdzakelijk door een personeelsvereniging of medewerkers van het bedrijf georganiseerd. Bij

32


verdiepende activiteiten heeft een MT of directie meer invloed in het organiseren van de activiteiten. • Welke motieven liggen hieraan ten grondslag? Het motief van ontspannende activiteiten is vaak elkaar beter leren kennen. De waarde die bij veel bedrijven een rol speelt is teambuilding, wat vervolgens leidt tot verbondenheid en meer begrip. Verdiepende activiteiten hebben vaak als motief kennisoverdracht en in enkele gevallen elkaar beter leren kennen. Deze consequentie leidt tot meer begrip en inzicht in het veranderingsproces. 6.2

Beantwoording probleemstelling

In het onderzoek staat de volgende vraag centraal: Wat zijn de belangrijkste doelen van bedrijfsuitjes en kan stichting Peace of Art hierop inspringen, en zo ja op welke manier? In de dienst die stichting Peace of Art aanbiedt, zit heel duidelijk een verdiepingselement. Uit de resultaten blijkt dat een grote groep bedrijven niet primair een verdiepingselement heeft of het verdiepingselement samenvoegt met een ontspannende activiteit. Stichting Peace of Art heeft naar de mening van de onderzoeker iets veel ingrijpender voor ogen dan dat bedrijven dat (momenteel) hebben. De stichting wil verder gaan dan bedrijven, die door de onderzoeker geënquêteerd zijn, waardoor ze een veel gedurfder concept hebben dan dat bedrijven momenteel implementeren. Dit blijkt ook uit de volgende citaten: “Ik denk dat bedrijven niet zozeer bezig zijn met het hele teambuilding idee en dat soort dingen. Maar gewoon gezellig, omdat we het leuk vinden” (Bedrijf k) en “Ik denk dat we daar nog niet aan toe zijn” (Bedrijf e). Daarnaast hebben de meeste bedrijven geen specifiek onderwerp waar een dergelijke activiteit over moet gaan. Stichting Peace of Art gaat veel verder dan dat bedrijven nu gaan en misschien gaan zij wel veel verder dan dat bedrijven willen gaan. Ten tweede weten bedrijven zelf vaak ook niet precies wat ze willen. “Mensen willen gewoon een uitstapje daar moet het aan voldoen” (Bedrijf l). Vaak worden activiteiten zelf bedacht zonder te kijken naar wat er nu precies speelt in het bedrijf. In een organisatie heeft men vaak te maken met een aantal lagen. Globaal gezien zijn er drie lagen te onderscheiden namelijk, een top (MT), een kader (middenkader) en een vloer. Indien een bedrijf/organisatie een activiteit organiseert voor de groep vloer dan wil deze groep vaak ontspanning of een schouderklopje. Voor deze groep kunnen films die door Peace of Art behandeld en besproken worden te hoog gegrepen zijn. Deze groep heeft geen interesse in een film met debat. Natuurlijk zijn er wel mensen in deze groep waar wel een snaar bij geraakt kan worden, maar grotendeels krijgt men

CONCLUSIE & AANBEVELINGEN

33

deze groep niet mee voor een verdiepende activiteit. Echter zitten al deze drie groepen wel in de steekproef en dat is voor een deel complex. Indien een organisatie een verdiepende activiteit organiseert dan moet men de groep vloer dus mogelijk voor een deel vergeten. Voor stichting Peace of Art gaat het vooral om de groepen, kader en top; zij staan meer open voor verdieping. Deze groep heeft echter ook nog een aantal drempels die mogelijk van toepassing zijn op de organisatie. Allereerst onwil, deze drempel kan voor een deel bestaan uit conservatisme, dat men niet wil veranderen. Voor een deel kan het ook een bepaalde stugheid en egocentrisme zijn. In deze gevallen wil de organisatie helemaal niet de richting op waar stichting Peace of Art heen wil. Een tweede drempel is onkunde van het bedrijf. Hiermee wordt bedoeld dat er een wil is om te veranderen, maar het bedrijf heeft geen idee hoe. Een derde mogelijke drempel is dat bedrijven eigenlijk wel willen veranderen maar, dat dit niet nog niet is doorgedrongen (geen besef) Onderstaande figuur geeft het voorgaande kort weer.

Onwil

Top

Verdieping (Peace of Art)

Kader Onkunde Geen besef Vloer

Figuur 6.1 Drempels bedrijven Naast de drempels die een rol kunnen spelen bij bedrijven, kunnen ook een aantal overige conclusies getrokken worden met betrekking tot het organiseren van een activiteit. - Verdiepende activiteiten worden georganiseerd door het MT of directie, in enkele gevallen in combinatie met een personeelsvereniging. - Een verdiepende activiteit wordt vaak gecombineerd met een ontspannende activiteit. - De naam van de activiteit moet zo breed mogelijk neer gezet worden, omdat bedrijven/organisaties voor verdiepende activiteiten uiteenlopende namen gebruiken. - Prijs en plaats zijn belangrijke attributen bij het selecteren van een activiteit. - Bedrijven besteden activiteiten nauwelijks uit. - Per jaar worden er bij bedrijven meerdere activiteiten georganiseerd. - Activiteiten worden of zelf bedacht of op Internet gevonden.

34

6.3


Terugkoppelingen met de literatuur

Voor de huidige studie is er onderzoek gedaan naar een relatief complexe dienst, waardoor het model van Johnston & Lewin (2006) herzien moet worden. De reden hiervoor is dat bij iedere fase in het model de verkopende partij een aantal prospects kwijt kan raken. Dit zou kunnen zijn, omdat men simpelweg nog niet zo ver is. Het aangepaste model is een soort van trechter, waarbij op 100% wordt begonnen en er bij iedere fase een bepaald percentage verloren kan gaan. Visueel ingevuld met betrekking tot stichting Peace of Art ziet dit er als volgt uit. -7

-3

-2

-1

?

Peace of Art Figuur 6.2 Invulling trechtermodel De meeste bedrijven/organisaties herkennen een behoefte. Dit blijkt uit het feit dat bijna alle bedrijven/organisaties het afgelopen jaar een reorganisatie hebben gehad. Het probleem zit hem echter vaak in de manier waarop bedrijven/organisaties deze behoefte vertalen. Wanneer een bedrijf midden in een reorganisatie zit dan moet het bedrijf dit eigenlijk koppelen aan een verdiepende activiteit in plaats van een ontspannende activiteit. Indien de behoefte vertaald is, kan een volgend probleem van toepassing zijn, namelijk dat bedrijven/organisaties de stichting niet kunnen vinden. Dit kan komen vanwege het feit dat de stichting geen website heeft en/of de naamsbekend erg laag is. Of het middel bij het doel past is voor bedrijven vaak lastig in te schatten vanwege de beperkte informatie die beschikbaar is. Het laatste punt uit het model is levering. Kan de stichting leveren wat het bedrijf wil? Als stichting Peace of Art een opdracht krijgt, staat het voor de uitdaging van het herkennen van gemeenschappelijke belangen. Men wil expliciet achterhalen of de dienst die aangeboden wordt past bij het bedrijf. Dus of de opzet van stichting Peace of Art overeenstemt met de belangen van het bedrijf/organisatie. Het kan zijn dat de ambities van Peace of Art goed zijn, maar dat het bedrijf er niet aan toe is. Anderzijds kan het ook zijn dat de


35

problemen in bedrijven zo groot zijn dat de stichting zich af moet vragen of men dit wel aandurft. Belangrijk is om hierin bewust heel open in te zijn. In hoofdstuk twee is ook onderscheid gemaakt tussen verschillende typen aankoopcategorieën, namelijk routine -, limited - en extensive problem solving behaviour. Uit de resultaten is te concluderen dat de theorie over aankoopcategorieën overeenkomt met de praktijk. Deze koppeling is te maken, omdat men bij verdiepende activiteiten vaak meer tijd kwijt is en de kosten vaak hoger zijn dan bij ontspannende activiteiten. Het begrip teambuilding dat in hoofdstuk drie is besproken komt overeen met de praktijk. Elkaar beter leren kennen, neuzen dezelfde kant op wijzen zijn punten die erg vaak terugkomen ook in de praktijk. Tijdens het onderzoek is gebruik gemaakt van de means-end chain. Ook in dit onderzoek is gebleken dat het een krachtige tool is voor onderzoekers in een business to business setting. Doordat deze theorie inzicht geeft in hoe consumenten bepaalde attributen linken aan consequenties en hoe consequenties gelinkt zijn aan doelen, is het voor de onderzoeker duidelijk geworden waarom bedrijven georganiseerde dagdelen zoals bedrijfsuitjes organiseren. Voor vervolgonderzoeken met betrekking tot de means-end chain is het verstandig om te richten op één activiteit, dus of verdiepend of ontspannend, omdat men zo (mogelijkerwijs) nog specifiekere informatie kan bemachtigen. Al met al was de methodiek dus geschikt om de fit tussen de dienst en behoefte te bepalen. 6.4

Aanbevelingen

Ondanks de drempels in een organisatie die een rol kunnen spelen bij het organiseren van een activiteit, blijkt dat het concept van de stichting wel actueel is. Dit blijkt mede uit het recent verschenen krantenartikel “Nieuwe film voor project tegen pesten”, waarbij een film wordt gebruikt om een discussie op gang te brengen bij basisscholen. Maar wat nu te doen voor de stichting? Allereerst is het belangrijk dat de bedrijven die interesse hebben worden benaderd door de stichting, waarbij rekening gehouden moet worden met de 11 volgende aanbevelingen. 6.4.1 Product Combineer de huidige naam met een ondertiteling Wanneer stichting Peace of Art besluit om ook activiteiten aan te bieden voor het bedrijfsleven moet men de huidige naam combineren met een ondertiteling. Een mogelijk voorbeeld zou zijn Stichting Peace of Art “Bijeenkomsten voor verdieping en verandering in uw bedrijf”. Deze ondertiteling geeft heel duidelijk de missie en de essentie van de organisatie weer. Waardoor bedrijven meteen weten dat deze activiteit voor de groep vloer minder interessant is.

11

Deze aanbevelingen zullen aan de hand van de traditionele marketingmix (product, prijs, plaats en promotie) worden besproken.

36


Breidt de database met films uit Elk jaar wordt door stichting Peace of Art een hoofdthema gekozen waarbij een aantal films centraal staan. De huidige database zal echter aangepast en uitgebreid worden. Belangrijk hierbij is dat er films met een korte tijdsduur komen. Momenteel is het zo dat films een tijdsduur hebben van meer dan negentig minuten of langer. Echter is deze tijdsduur voor sommige bedrijven te lang. Een mogelijke oplossing hiervoor is het gebruik van fragmenten van films of het gebruik maken van documentaires. Varieer in tijden en dagen waarop de dienst wordt aangeboden Het tijdstip waarop de huidige films draaien past niet bij de wensen van het bedrijfsleven. De stichting moet zorgen voor variëteit in tijden en dagen dat de dienst wordt aangeboden. Het beste is om alle dagen van de week beschikbaar te zijn. Ga partnerships aan met andere partijen Door samen te werken met andere partijen wordt het mogelijk om een compleet dagdeel aan te bieden voor bedrijven/organisaties. Een mogelijkheid zou zijn om met het VVV kantoor een rondleiding, fietstocht door de stad Tilburg te organiseren. Daarnaast is een combinatie met een cateringfaciliteit in de nabije omgeving ook een aanrader, omdat uitjes vaak gecombineerd worden met een hapje en/of drankje. Een mogelijk restaurant zou het restaurant Lucebert zijn, dat gelegen is naast de Filmfoyer Tilburg. Tot slot is het verstandig om te gaan praten met de Filmfoyer, om na te gaan welke sponsors zij hebben en of activiteiten worden georganiseerd voor het bedrijfsleven, waar mogelijk nieuwe samenwerkingsverbanden uit kunnen ontstaan. Creëer een duidelijk doel voor bedrijven Wanneer de stichting de bedrijven gaat benaderen moet men een duidelijke beschrijving hebben van de volgende zaken. Een duidelijk doel dat te communiceren is naar bedrijven toe. Wat het voordeel is voor bedrijven/organisaties. Wat levert het op voor deze bedrijven/organisaties. Wat is de winst voor de individuele medewerker. 6.4.2 Prijs Creëer een juiste prijs-kwaliteitsverhouding Door het hanteren van een juiste prijs-kwaliteitsverhouding bereikt men de grootste doelgroep. Dit betekent dat men in de non-profit sector niet op negentig euro per persoon moet gaan zitten, omdat dit simpel weg te duur is. 6.4.3 Plaats Kijk vooral in het begin in de regio Doordat bedrijven niet ver reizen voor hun activiteit, is het verstandig om de doelgroep te benaderen die in de omgeving ligt van een straal van maximaal


37

75 kilometer. Bedrijven zijn niet bereid om ver te reizen. Een mogelijke oplossing voor dit probleem zou zijn om de dienst naar de bedrijven te brengen. Echter moet men dan wel een geschikte locatie vinden waar men dit kan houden. Of op het bedrijf of op een andere locatie. Waarbij het laatste de voorkeur heeft, vanwege de andere omgeving. Communiceer plaats als attribuut Met plaats wordt bedoeld de parkeergelegenheid, nabije omgeving en bereikbaarheid. Dit zijn belangrijke punten voor bedrijven/organisaties. Door dit te communiceren naar bedrijven/organisaties toe verhoogt dit de mogelijkheid dat ze de dienst ook daadwerkelijk gaan afnemen. 6.4.4 Promotie Maak een website Doordat de meeste bedrijven/organisatie hun activiteiten zoeken op Internet is het maken van een website een vereiste, waarbij ondersteuning door Adwords bij Google enorm belangrijk is. Hierdoor is het mogelijk door doelgericht bereik, meer controle en meetbare waarde te creëren. Voor een overzicht van de belangrijkste punten die op deze website moeten komen zie bijlage 5. Maak meer gebruik van promotionele ondersteuning Momenteel is het zo dat de naamsbekendheid van stichting Peace of Art erg laag, al dan niet onbekend is. Door het uitbrengen van flyers, folders, of advertenties creëert men meer naamsbekendheid bij de doelgroep. In deze ondersteuning is het ook belangrijk om de (ervaren) gespreksleider te vermelden. Zorg voor prominente inzet Door gebruik te maken van prominente inzetten verhoogt men de kans dat bedrijven de dienst gaan afnemen. Enkele mogelijkheden zijn het eenmalig verschaffen van gratis toegang tot De Filmfoyer of het gebruiken van mensen die een belangrijke rol hebben vervuld in het bedrijfsleven. Naast de traditionele marketingmix is bij diensten marketing ook nog een vijfde p van belang namelijk personeel. 6.4.5 Personeel Maak gebruik van een ervaren gespreksleider Een ervaren gespreksleider is erg belangrijk in de dienst die stichting Peace of Art aanbiedt. Indien men de dienst uit gaat breiden zal de stichting op zoek moeten gaan naar een gesprekleider die de aandacht van de groep vasthoudt en de orde kan bewaken.

38


Zorg voor enthousiast personeel De mensen die de bedrijven/organisaties ontvangen voor een drankje/hapje vooraf moeten een vriendelijke, spontane en open houding uitstralen. 6.5

Beperkingen van het onderzoek

Zoals elk onderzoek bevat ook dit onderzoek een aantal beperkingen waar rekening mee gehouden dient te worden bij de interpretatie van de resultaten. Allereerst is dit onderzoek exploratief van aard, waarmee getracht wordt te achterhalen hoe en waarom bedrijven georganiseerde dagdelen zoals bedrijfsuitjes teamdagen of heidagen organiseren in de regio Tilburg. Representativiteit is op de grond van de kleine steekproef, n=18, niet mogelijk. Daarnaast willen respondenten binnen een onderzoek vaak een zo goed mogelijk imago naar buiten brengen, waardoor enige voorzichtigheid aangeraden is. Naast het imago geven respondenten naar een interviewer ook vaak positievere antwoorden dan men normaal zou doen. Deze verschijnselen zijn moeilijk op te vangen, maar men moet wel licht in het achterhoofd rekening houden met de interpretatie van de uitkomsten. Een tweede beperking die ook kort in het onderzoek reeds naar voren gekomen is, is dat de keten van means-end chain onderbroken is. Er is in dit onderzoek verticaal in plaats van horizontaal ondervraagd (zie pagina 29). Vervolgonderzoek Een vervolg onderzoek dat vaak plaats vindt na een kwalitatief onderzoek is een kwantitatief onderzoek. De attributen, consequenties en waarden in hoofdstuk drie en vier kunnen dan meegenomen worden in een mogelijke vervolgenquête. Daarnaast is het ook verstandig om in kaart te brengen wie de concurrenten zijn op zowel ontspannende als verdiepende activiteiten en wat hun unique selling points zijn. Mogelijkerwijs kunnen hier nog enkele tips en tricks uit voort komen waardoor de dienst van stichting Peace of Art nog beter kan worden. Indien het concept aanslaat kan men ook overwegen om het onderzoek uit te breiden naar andere steden/provincies. Tot slot is aan te raden dat bij contactpersonen van bedrijven die interesse hebben in het concept, na een dergelijke activiteit contact wordt opgenomen om een korte enquête te houden. Enkele vragen die hierin meegenomen kunnen worden zijn; was je tevreden, ben je zelf tegen dingen anders aan gaan kijken, is je referentiekader veranderd en zou je de activiteit aanraden aan derden.

Literatuurlijst Asselbergs, P. (2006). "Means end approach, een korte inleiding." Ajzen, I.&T.-J. Madden, (1986). "Prediction of goal-directed behavior: Attitudes, intentions, and perceived behavioral control." Journal of Experimental Social Psychology 22(5): 453. Baarda, D. B., M. P. M. d. Goede, et al. (2005). Basisboek kwalitatief onderzoek : handleiding voor het opzetten en uitvoeren van kwalitatief onderzoek. Groningen, Stenfert Kroese. Bonoma, T. V., (2006). "Major Sales: Who Really Does the Buying?" HARVARD BUSINESS REVIEW 84(7/8): 172. Brassington, F.&S. Pettitt (2006). Principles of marketing. Harlow [etc.], Financial Times/Prentice Hall. Butler, P.&J. Peppard, (1998). "Consumer purchasing on the Internet: Processes and prospects." European Management Journal 16(5): 600-p. 600610. Dholakia, R. R., J. L. Johnston, et al., (1993). "Decision-making time in organizational buying behavior: an investigation of its antecedents." Journal of the Academy of Marketing Science 21(4): 281-93. Eugene, K.&W. C. Carman, (2006). "Analysis of means-end chain data in marketing research." Journal of Targeting, Measurement and Analysis for Marketing 15(1): p. 12-20. Filmfoyer (2008). Website van de Filmfoyer www.theaterstilburg.nl/filmfoyer, geraadpleegd op 03-10-2008 Frank, L. and S. Rebel (2007). Samenwerken in teams : toolbox voor teamontwikkeling: 20 instrumenten en werkvormen. Den Haag, Academic Service. Grunert, K. G.&S. C. Grunert, (1995). "Measuring subjective meaning structures by laddering method: Theoretical considerations and methodological problems." International Journal of Research in Marketing 12(3): 209-p. 209. Guttman, J., (1982). "A Means-end chain Model Based on Consumer Categorization Processes." Journal of Marketing 46(2): 60-p. 60.

40


Guttman, J., (1988). "Laddering theory, method, analysis and interpretation." Journal of Advertising Research 28(1): 11-31. Johnston, W.-J.&J.-E. Lewin, (1996). "Organizational buying behavior: Toward an integrative framework." Journal of Business Research 35(1): 1-15. Marco, V.&F. T. Hofstede, (2000). "Linking attributes, benefits, and consumer values." Marketing Research 12(3): 4-p. 4-10. MKB servicedesk (2008), Teambuilding, pagina www.mkbservicedesk.nl, geraadpleegd op 03-10-2008. Moviemeter (2008), An Inconveniet Truth, www.moviemeter.nl geraadpleegd op 03-10-2008.

film

642,

website

36759,

website

Patterson, P. G.&P. L. Dawes, (1999). "The determinants of choice set structure in high-technology business markets." Industrial Marketing Management 28(4): p. 395-411. Reynolds, T.-J.&J.-C. Olson (1983). Understanding consumer decision making: The means-end approach to marketing and advertising strategy, Mahwah, NJ, US: Lawrence Erlbaum Associates Publishers. Reynolds, T. J.&J. Gutman, (2001). "Laddering Theory, Method, Analysis, and Interpretation." Understanding Consumer Decision Making: The Means– End Approach to Marketing and Advertising Strategy: 25–62. Reynolds, T. J. e. G., (1988). " Laddering Theory, Method, Analysis and Interpretation." Journal of Advertising Research: 11-31. Robinson, P. J., C. W. Faris, et al. (1967). Industrial Buying and Creative Marketing, Allyn & Bacon. Ruyter, K. d.&N. Scholl (1995). Kwalitatief marktonderzoek, theorie en praktijkcases. Utrecht, LEMMA. Samensterker (2008). Website van samensterker www.samensterker.nu, geraadpleegd op 03-10-2008. Sekaran, U. (2003). Research methods for business : a skill-building approach. New York, NY [etc.], Wiley. Sheth, J.-N., (1973). "A model of industrial buyer behavior." Journal of Marketing 37(4): 50-56.

LITERATUURLIJST

41

Solomon, M. R., G. W. Marshall, et al. (2008). Marketing [Online Resource] : real people, real choices. Upper Saddle River, NJ [etc.], Pearson Prentice Hall. Webster, F.-E.&Y. Wind, (1972). "A general model for understanding organizational buying behavior." Journal of Marketing 36(2): 12-19. Welling, D. T. (2006). Bouwen op een gemeenschappelijk verleden aan een succesvolle toekomst: een onderzoek naar samenwerkingsproblemen in interorganisationele relaties vanuit bouwnijverheid. Zibb (2008), Binnenkomen met een belscript, pagina 10193759, website www.zibb.nl geraadpleegd op 03-10-2008.

Overzicht figuren en tabellen Figuur 2.1 Routine-, limited en extensive problem solving. Figuur 2.2 Trechtermodel Figuur 3.1 Traditionele attributen means-end chain. Figuur 3.2 Fictief voorbeeld means-end chain. Figuur 3.3 Uitgebreid model means-end chain, Asselbergs (2006). Figuur 3.4 Fictief voorbeeld MEC stichting Peace of Art. Figuur 3.5 Meetmodel. Figuur 5.1 Hierarchical value map, cut-off value = 2 Figuur 6.1 Drempels bedrijven Figuur 6.2 Invulling trechtermodel

16 17 20 20 20 22 23 30 39 40

Tabel 3.1 Waarom teambuilding, samensterker (2008) Tabel 4.1 Overzicht schema gestelde vragen Tabel 5.1 De belangrijke betekenissen van een bedrijfsuitje. Tabel 5.2 Veelvoorkomende termen die bedrijven gebruiken bij activiteiten. Tabel 5.3 Hoeveelheid tijd inclusief besteedbaar bedrag per persoon. Tabel 5.4 Aankoopcategorieën, ontspannend versus verdiepend. Tabel 5.5 Attitudes ten opzichte van stichting Peace of Art. Tabel 5.6 Reactie bedrijf indien activiteit zou laten organiseren. Tabel 5.7 Wat spreekt er aan, wat spreekt er minder aan.

19 27 29 32 33 33 34 34 35

45

Bijlagen Bijlage 1: Inleiding 1.1 Terugblik filmsalons 2002 Ontmoetingen in conflictsituaties • Wat gebeurt er tussen mensen wanneer zij in conflict raken met elkaar? • Waardoor raken mensen in een conflict verzeild en zijn er manieren te vinden om er weer uit te raken? American history X No man’s land Promises Code inconnu Commedian Harmonists 11-09-01 September 11 2003 Cirkels in het leven • Kunnen we ze herkennen, de vaste gewoonten en vaste kringen van ons leven? • Wordt er nagedacht over de redenen waarom mensen blijven leven in hun vaste patroon, of er juist uit breken? • Op grond waarvan beoordelen we eigenlijk ons eigen leven en dat van anderen? Behind the sun Open hearts The Magdalene sisters Tussenland Respiro In America 2004 Verantwoordelijkheid en overleven • Kunnen we begrijpen waarom mensen hun verantwoordelijkheid ten aanzien van anderen nemen of juist nalaten? • Zijn er patronen te ontdekken in hoe mensen overleven en wat is de invloed van de buitenwereld daarop? • Wat ontdekken we over onszelf in de ontmoeting van anderen? Elephant Das experiment Big fish


46

-

Capturing the Friedmans In this world Wilbur wants to kill himself

2005 Betrokkenheid en verbondheid • Is verbondenheid tussen verschillende groepen mogelijk? • Waar komt de onderlinge spanning er rivaliteit vandaag? • Waardoor is er cohesie? • Waarom zorgen we voor elkaar? Hotel Rwanda La chiavi di casa Brothers Mar adentro Of mice and men People I Know 2006 Integriteit • Waar halen wij de criteria vandaan op grond waarvan we gedrag als integer bestempelen? Tsotsi Breakfast on Pluto Phone booth The constant gardener L’Enfant 2007 Op zoek naar geluk • Is het ervaren van geluk een doel in het leven? • Moet je andere mensen gelukkig maken? • Gaat jouw geluk boven dat van een ander? • Wat hebben ontmoetingen met geluk te maken? • Zit je het eigenlijk geluk of het geluk van anderen weleens in de weg? Dead poets society Va, vis et deviens Fateless As good as it gets Hawaii, oslo La vie en rose

BIJLAGEN

47

1.2 Definitie heidag Een heidag is een manier om als team te reflecteren op de dagelijkse gang van zaken. Het doel van zo’n dag is om essentiële zaken bespreekbaar te maken, zowel inhoudelijk als persoonlijk, als voor wat betreft de samenwerking. De vorm en doelstelling van de heidag bepaalt het team gezamenlijk. De meeste heidagen duren een of twee dagen. Op zo’n heidag is het mogelijk om inhoudelijk met elkaar te praten over de afgelopen en komende periode. Het voordeel van een heidag is dat iedereen in het team betrokken is bij het formuleren van de nieuwste ontwikkelingen en plannen (Frank & Rebel 2007).

48


Bijlage 2: Theoretisch kader 2.1 Overzicht krantenartikels

Het begint vaak met pesterijen, De volkskrant, 30 september 2006. Aanpakken pestkoppen en treiteraars loont, De Volkskrant, 4 mei 2007. Wanneer een grapje niet meer leuk is, Brabants Dagblad, 7 augustus 2007.

BIJLAGEN

49

Bijlage 3: Onderzoeksmethode 3.1 Belscript Goedendag/middag, u spreekt met Mark van den Dries. De reden dat ik u bel is omdat ik momenteel bezig ben met mijn afstudeeronderzoek aan de Universiteit van Tilburg over waarom bedrijven georganiseerde dagdelen zoals bedrijfsuitjes teamdagen of heidagen organiseren. Graag zou ik iemand in uw bedrijf/organisatie willen vragen hoe dit nu precies in zijn werk gaat in uw bedrijf. Zou het mogelijk zijn om iemand van de human resource afdeling hierover te spreken (indien niet aanwezig bedrijf, iemand van het personeelsbeleid, of iemand die hierover gaat)? Goedendag/middag, u spreekt met Mark van den Dries. De reden dat ik u bel is, omdat ik momenteel bezig ben met mijn afstudeeronderzoek aan de Universiteit van Tilburg over waarom bedrijven georganiseerde dagdelen zoals bedrijfsuitjes teamdagen of heidagen organiseren. Ik doe dit onderzoek voor de Tilburgse stichting Peace of Art in samenwerking met de Wetenschapswinkel. Via een diepte-interview probeer ik te achterhalen wat de belangrijkste doelen zijn voor organisaties om georganiseerde dagdelen te organiseren. Dit gesprek is absoluut niet een verkoopgesprek, maar puur voor mijn afstudeerscriptie. De meerwaarde voor u is dat ik u informatie kan geven over de stichting Peace of Art, waar u mogelijkerwijs in de toekomst nog iets kan hebben. Zou het mogelijk zijn om een afspraak te maken om hierover enkele vragen te stellen? Het gesprek zal ongeveer een uur van uw tijd in beslag nemen. Indien ja Naam bedrijf: Naam Persoon: Adres: Datum: Tijd:

Vervolgens afspraakbevestiging sturen aan de hand van autoformaat Universiteit van Tilburg en de Wetenschapswinkel, zie ook paragraaf 4.4. Indien nee Mag ik u vragen waarom u geen interesse heeft?

50


3.1.1 Overige punten waar rekening mee gehouden dient te worden -

Begroeten en voorstellen.

-

Door te glimlachen tijden het gesprek van het begint tot eind wordt enthousiasme over gebracht.

-

Spreek in de u-vorm aan, zo wordt er meteen aandacht verkregen.

-

Neem soms een pauze van enkele seconden, dat geeft de klant gelegenheid om vragen te stellen.

-

Luister goed en probeer informatie te trechteren.

-

Hang als laatste op, als de ingesprektoon hoorbaar is. Hierdoor galmt de klik van de hoorn op de telefoon niet door bij de klant wat mogelijk negatief kan overkomen.

3.1.2 Mogelijke vragen bedrijf: Wat is de reden dat u mij belt? Mogelijk antwoord: Ik ben geïnteresseerd in bedrijven in de regio Tilburg. Bovendien verschijnt uw naam regelmatig in de kranten als zijnde een innovatief bedrijf (mogelijkerwijs enkele voorbeelden noemen van nieuwszaken). Wat de trigger hierachter is? Mogelijk antwoord: Niets, ik heb interesse in waarom jullie georganiseerde dagdelen zoals teamdag/heidag/bedrijfsuitje organiseren. Waarom er zoveel in de krant over wordt geschreven, wat de gevolgen zijn van zo’n teamdag et cetera. Stel geen antwoord op een vraag van een bedrijf/organisatie. Mogelijk antwoord: Goh meneer/mevrouw, u verbaast me met deze vraag ik heb ik hier eigenlijk momenteel geen antwoord op ik ga er even over nadenken. Zodra ik het antwoord weet bel ik u zo spoedig mogelijk terug.

51

3.2 Opzet notities belgesprek Onderstaand is weergegeven de opzet die gebruikt is voor de notities van de belgesprekken tijdens het onderzoek. Om de anonimiteit van de bedrijven/organisaties te waarborgen zijn de vakken leeg gelaten.

Figuur 3.1 opzet notities belgesprek

52


3.3 Overzicht invulling gesprekken/mensen terugbellen Onderstaand is weergegeven het overzicht voor invulling van gesprekken. Dit schema is hetzelfde als voor de mensen die op een later tijdstip terug gebeld moesten worden. Wederom is de invulling van de hokken leeg om de anonimiteit te waarborgen.

Figuur 3.2 opzet overzicht gesprekken

53

3.4 Extra informatie via e-mail

Onderwerp: Extra info afstudeeronderzoek Universiteit van Tilburg Geachte heer/mevrouw, Naar aanleiding van ons telefoongesprek van afgelopen week wil ik u graag met dit schrijven enkele aanvullende informatie toesturen. De reden dat ik contact met u opgenomen heb is, omdat ik momenteel bezig ben met mijn afstudeeronderzoek aan de Universiteit van Tilburg, met richting marketing management. Het onderwerp van mijn scriptie gaat over waarom bedrijven georganiseerde dagdelen zoals bedrijfsuitjes, teamdagen of heidagen organiseren. Ik doe dit onderzoek voor de Tilburgse stichting Peace of Art in samenwerking met de Wetenschapswinkel. Via een diepte-interview probeer ik te achterhalen wat de belangrijkste doelen zijn voor organisaties om deze dagdelen te organiseren en wat u vindt van een concept als van stichting Peace of Art. Dit gesprek is absoluut geen verkoopgesprek maar is bedoeld als input voor mijn afstudeerscriptie. De meerwaarde voor u is dat ik u informatie kan geven over de stichting Peace of Art, waar u mogelijkerwijs in de toekomst nog iets aan kan hebben. Aan de hand van een persoonlijk gesprek wil ik achterhalen hoe dit nu precies in zijn werk gaat in uw bedrijf. Dit gesprek zal ongeveer een uur van uw tijd in beslag nemen. Bij voorbaat dank ik u hartelijk en hopelijk zie ik u reactie spoedig tegemoet. Met vriendelijke groet, Mark van den Dries Telefoon: 06-41267199 Afstudeerder Marketing management Universiteit van Tilburg

54


3.5 Afspraakbevestiging

BIJLAGEN

55

3.6 Vragenlijst diepte-interview 3.6.1 Introductie diepte-interview Beste meneer/mevrouw, (naam desbetreffende persoon) Onlangs heb ik met u (of een van uw medewerkers) een afspraak gemaakt over het afnemen van dit interview. Voordat ik verder ga wil ik u allereerst bedanken voor uw tijd. Ik zal mezelf kort even voorstellen. Mijn naam is Mark van den Dries, ben 24 jaar en studeer marketing management aan de Universiteit van Tilburg. Momenteel ben ik bezig met mijn afstudeeronderzoek dat gaat over waarom bedrijven georganiseerde dagdelen zoals bedrijfsuitjes, teamdagen of heidagen organiseren. Ik doe dit onderzoek voor stichting Peace of Art in samenwerking met de Wetenschapswinkel. Via een diepteinterview probeer ik te achterhalen wat de belangrijkste doelen zijn voor organisaties om dagdelen te organiseren en wat u vind van een concept als 12 van stichting Peace of Art . In het kort over het diepte-interview. Het is belangrijk dat, u uw eigen mening laat weten en niet wat mensen in het algemeen volgens u vinden. Goede of foute antwoorden zijn er dus ook niet. Niets wat u zegt kan geïnterpreteerd worden als een overeenkomst. Om de kwaliteit van de antwoorden te waarborgen wil ik u vragen of het mogelijk is om dit interview op te nemen. Gaat u hiermee akkoord? Het diepteinterview zal ongeveer één uur duren. Indien u nog vragen heeft kunt u die gedurende het gehele onderzoek stellen. Hebt u momenteel nog vragen? Zo nee, dan starten we met het interview.

Inschakelen van opnameapparatuur.

12

Mogelijke tussenopmerkingen als; dit gesprek maakt een belangrijk deel uit van mijn onderzoek en moet absoluut niet beschouwd worden als een verkoopgesprek. Ik probeer absoluut niets te verkopen, ik ben alleen geïnteresseerd naar uw mening over bedrijfsuitjes en het concept van stichting Peace of Art.

56


3.6.2 Diepte-interview Kader Activiteiten met personeel buiten de routine om die een dag of langer duren. 1.

Organiseert u deze activiteiten? • Kunt u iets meer over uw functie vertellen? • Hoeveel mensen zitten er in zo’n team? • Activiteiten met partner/zonder partner? • Hoeveel mensen werk er? • Welk tijdstip vallen deze dagen?

2.

Zijn dit meer ontspannende versus verdiepende (richt je meer inhoudelijke) activiteiten?

3.

Wat is de balans tussen beiden?

4.

Kunt u van beide 1 recent voorbeeld geven?

Attributen 5. Hebt u recentelijk een (verdiepende) activiteit gehad met uw afdeling? Zo ja, welke? 6.

Wat is de frequentie van deze activiteiten?

7.

Wat is de veelvoorkomende term die u in uw bedrijf gebruikt voor dit soort activiteiten (bijv. heidag/teamdag/bedrijfsuitje et cetera)?

8.

Hoe en waar hebt u deze activiteit gevonden? (internet)

9.

Waarop was deze geselecteerd?

10.

Waarop hebt u toen gelet? (parkeergelegenheid, catering??) (kunt u 5 attributen noemen waar u toen op gelet heeft

11.

Kunt u iets vertellen over de organisatie, wie verantwoordelijk is, hoeveel tijd er ingestoken wordt in de activiteit en mogelijk het besteedbaar bedrag van deze activiteit?

12.

Welke kenmerken zijn belangrijk bij zo’n activiteit?

13.

Over wat voor soort onderwerpen moet zo’n activiteit gaan?

14.

Besteedt u zo’n activiteit uit?

BIJLAGEN

15.

57

Was er voor deze activiteit veel versus weinig zoekwerk, was de beslissing lastig om te nemen? (Herhalingsaankoop, nieuwe aankoop)

Consequenties 16. Welke reacties kwamen er uit het bedrijf? 17.

Wat waren de gevolgen van die activiteit?

18.

Waren die gevolgen gewenst/beoogd?

19.

Wat waren de neveneffecten?

20.

Had de activiteit het gewenste effect?

21.

Evalueert u zo’n dag? Zo ja hoe?

Values 22.

Wat is het achterliggende doel van zo’n activiteit?

23.

In hoeverre past dit in een breder plan? (In hoeverre past deze activiteit bij de doelen van het bedrijf?)

24.

Zou u een beeld kunnen schetsen van activiteiten die perfect passen bij uw organisatiedoelen?

25.

Is er een veranderproces aan de gang?

26.

Vinden er naast de huidige activiteit ook nog andere activiteiten plaats? Zo ja, zoals?

Values 27. Welke doelen hebt u bereikt bij uw laatste activiteit? Consequenties 28. Wat voor soort dingen wilt u bereiken bij zo’n soort dag? Attributen 29. En wat voor soort kenmerken en activiteiten passen hier bij?

58


Introductie stichting Peace of Art Tot slot wil ik u nog enkele vragen stellen waarin ik specifiek inga op één voorbeeld van het kunnen organiseren van teamdagen en dat is een voorbeeld zoals stichting Peace of Art heeft ontwikkeld. -1e vraag brochure gelezen/doorgebladerd, zo nee, korte uitleg stichting 13 Peace of art . Korte toelichting stichting Peace of Art Al enige jaren presenteren stichting Peace of Art en Filmfoyer Tilburg een zesdelige filmcyclus met debat. In de filmcylclus staat De Ontmoeting centraal. De gekozen films moeten het publiek (jongeren en ouderen) uitnodigen om met elkaar in contact te komen, hun ervaringen te delen en hun visies uitwisselen over maatschappelijke/menselijke thema’s centraal zoals: integriteit, verbondenheid, keuzes maken en verantwoordelijkheid. Een voorbeeld van zo’n film is Hotel Rwanda. Een indrukwekkend waargebeurd verhaal over Hutu hotelmanager Paul, die tijdens de burgeroorlog in de jaren negentig onderdak bood aan duizenden Tutsi-vluchtelingen. Hoe ziet zo’n filmavond er nu uit? Een filmavond bestaat uit twee delen, de vertoning van de film en de bijeenkomst waarin een hoofdthema centraal staat op basis van de film. Waarbij opgemerkt moet worden dat de film het middel is om mensen met elkaar te laten praten (bijvoorbeeld hoe zou ik het doen in een dergelijke situatie, wat doe je wel/niet). Nadat de film is gedraaid zal een gespreksleider de bijeenkomst inleiden en aan de hand van gerichte vragen het gesprek tussen de aanwezigen leiden. Het is de bedoeling dat de aanwezigen hun gedachten uitwisselen over het thema. Gekoppelde thema’s in bovenstaande film waren cultuur en gezin, keuzes maken en verantwoordelijkheid.

13

Mogelijke tussenopmerkingen als; Ik wil nogmaals vermelden dat dit gesprek geen verkoopgesprek is maar puur voor mijn afstudeerscriptie om erachter te komen wat de belangrijkste doelen zijn voor organisaties om georganiseerde dagdelen zoals teamdagen, heidagen of bedrijfsuitjes te organiseren en hoe u denkt over het concept van stichting Peace of Art. U kunt dus vrijuit praten.

BIJLAGEN

59

De gevolgen voor de toeschouwers waren dat men met elkaar in gesprek ging, men zijn of haar mening gaf over het organisatiethema, referentiekaders van andere mensen leren kennen. Dit allen om toe te passen in het dagelijkse leven om de ander te begrijpen, conflicten op te lossen of leren omgaan met verschillen. Attributen 30. Wat is uw eerste reactie? 31.

Wat voor reactie verwacht u vanuit het bedrijf (als u zo’n activiteit zou (laten) organiseren)?

32.

Wat spreekt er aan?

33.

Wat spreek er minder aan?

34.

Denkt u dat uw bedrijf interesse heeft in onderwerpen zoals samenwerking, loyaliteit, keuzes maken, vertrouwen, communicatie et cetera?

Consequenties 35. Wat voor effecten zou het binnen het bedrijf kunnen hebben? 36.

Stel een bedrijf/stichting biedt een georganiseerd dagdeel tegen onkostenvergoeding aan, mits er afspraken worden gemaakt over de inhoud hiervan, wat vindt u hiervan? (of wat zou u maximaal willen betalen voor zo’n dergelijke activiteit)?

Values 37. Zou een mogelijk concept zoals stichting Peace of Art passen bij de doelen van het bedrijf? (die eerder genoemd zijn) 38.

Anonimiteit in het onderzoek?

39.

Krijgt u veel aanbiedingen binnen voor het organiseren van bedrijfsuitjes?

Dit was het laatste vraag van het interview. Mocht u interesse hebben in een dergelijke benadering als van de filmsalon ja/nee zo ja mag ik dan uw naam doorgeven aan secretaris van Peace of art Jan Bisschops die zal dan in de komende weken contact met u opnemen. Heel hartelijk dank voor het meewerken. Mark van den Dries


60

Bijlage 4: Resultaten Tabel 4.1 Implicatiematrix attributen-consequenties

Vermaak Sport Reflectie

Beter leren kennen 9 7 3

Kennisoverdracht 1 0 12

Tabel 4.2 Implicatiematrix consequenties-waarden Beter leren kennen Kennisoverdracht

Teambuilding 2 0

Begrip 1 1

Verbondenheid 0 10

Veranderingsproces 1 3

Toelichting tabel. Teambuilding = intrinsieke waarde Begrip, verbondenheid en veranderingsproces = eindwaarden

Tabel 4.3 Implicatiematrix intrinsieke waarde - eindwaarden Teambuilding

Verbondenheid 9

Begrip 2

BIJLAGEN

61

Bijlage 5: Conclusies & aanbevelingen 5.1 Invulling website Bij de invulling van de website is het belangrijk dat de volgende punten mee worden genomen. Deze invulling is deels gebaseerd op de resultaten van het diepte-interview en deels door de onderzoeker zelf. -

Informatie over de stichting, missie en doelstelling. De doelgroep die men wil bereiken. Een visuele tour van de locatie (kan aan de hand van foto’s, film of 3d weergave). Welke reacties kwamen er van bedrijven die meewerkten (referentielijst). Contactformulier. Voorbeelden van films die aansluiten bij doelen van bedrijven. Wie zijn de projectleiders. Wat is het voordeel voor het bedrijf, wat levert het op voor een individu. Wat maakt de stichting onderscheidend ten opzichte van anderen. Probeer voorbeelden aan te halen van partnerships voor een mogelijke invulling van een dag.

Survival, karten en een inspiratiebijeenkomst! Kwalitatief onderzoek naar themagerichte activiteiten voor organisaties

Recommend Documents