Gedeputeerde Staten van Noord-Holland Directie Beleid- Sector Water T.a.v. de heer J.H. Eikelenboom, Zwakke Schakels, zaaknummer 162293/162301 Postbus 3007 2001 DA Haarlem
[email protected]
Surfrider Foundation Holland Tweede Helmersstraat 87-3 1054 CE Amsterdam Holland Surfing Association Vlielandsestraat 117 2583 JE Den Haag
Amsterdam, 6 juni 2013
Betreft: Zienswijze Zwakke Schakels zaaknummer 162293/162301
Geachte heer Eikelenboom, Voor de ontwikkeling van de ontwerpprojectplan Kustversterking Zwakke Schakels Noord-Holland, wil de Projectgroep Surfbelangen, bestaande uit Surfrider Foundation Holland (SFH) en de Holland Surfing Association (HSA) als belangenbehartiger voor watersporters in het algemeen en surfers in het bijzonder mee worden genomen in de besluitvorming en de uitvoering. SFH is een non-profit organisatie gericht op duurzame bescherming en gebruik van de zeeën, stranden en golven en onderdeel van de wereldwijde Surfrider Foundation organisatie. De HSA, is de Nederlandse surfbond en wil een surfklimaat behouden en bevorderen waarin iedere Nederlandse golfsurfer zich thuis voelt en zet zich hiermee in voor het behoud van de Nederlandse Surf. Het projectteam beschikt over adviseurs zoals Surfweer.nl (meterologie), Surfreefs (surf optimalisatie) en heeft goede contacten met de Nederlandse Kitesurf Vereniging en andere watersport organisaties. Het projectteam Surfbelangen heeft uitgebreide kennis op het gebied van aanpassingen aan de kust en het effect hiervan op golven. Bijvoorbeeld bij de aanpak van de zwakke schakel Scheveningen en het project “De Zandmotor” ter hoogte van Ter Heijde. SFH heeft ook zitting in de adviescommissie en in de overleggen met de aannemers m.b.t. de zwakke schakels Noord Holland. Wij vinden echter dat de belangen van onze achterban onvoldoende zijn gediend ondanks deze inspraakmogelijkheden en al onze inzet. Wij missen met name concrete en meetbare toezeggingen om het verlies van de huidge waarde te compenseren in het ontwerp projectplan. Hieronder volgt een uiteenzetting van de belangen van surfers bij de versterking van de zwakke schakels en van de visie van onze belangenbehartiger, de Projectgroep Surfbelangen van Surfrider Foundation Holland (SFH) en de Holland Surfring Association (HSA), op het ontwerp projectplan: Huidige waarden De kust tussen Camperduin en Petten almede de omgeving van Callantsoog heeft een grote recreatieve waarde voor surfers. Door de gunstige ligging ten opzichte van dominante wind- en golfrichting, de aanwezigheid van de strandhoofden, de overgang tussen harde en zachte kustverdediging alsmede de unieke kustmorfologie met de dieptes voor de kust zijn hier een groot aantal voor Nederland unieke surfplekken van hoge kwaliteit en diversiteit. Deze kwaliteit en diversiteit willen wij behouden, hetzij terugzien in een andere vorm. Goede surfomstandigheden en
golven hebben naast hun intrinsieke waarde een grote economische waarde. Wij zien twee ontwikkelingen die hier een negatieve invloed op hebben: 1: Het verdwijnen van de surflocaties (spots) ter plaatse door de invloed van de versterking van de zwakke schakels door het begraven van de huidige spots onder een metersdikke laag zand; 2: De invloed van de kustversterkingen en suppleties op de omliggende surflocaties. Het verlies van de huidige omstandigheden en diversiteit van deze unieke surflocatie met harde kustverdediging is een bedreiging voor de surfsport. De negatieve invloed die de kustversterking zwakke schakels Noord-Holland heeft op de recreatieve waarde voor met name de surfsport (golf-, kite en windsurfen) en de hier onlosmakelijk mee verbonden economische waarde voor dit gebied, zijn in onze ogen onvoldoende meegewogen in de besluitvorming. Voornamelijk Camperduin en Petten zijn voor Nederland unieke surfspots. De surfspots bedienen een groot achterland van bezoekers, afkomstig niet alleen uit Noord Holland, maar ook de rest van Nederland en Duitsland. Daarmee zijn er diverse surfscholen, surfverenigingen en surfshops in de regio die direct afhankelijk zijn van goede surfcondities in deze regio. De economische impact voor deze lokale ondernemers willen wij daarom expliciet benadrukken. De lokale surflocaties Petten en Camperduin worden door de Nederlandse surfgemeenschap algemeen beschouwd als twee van de beste surfspots van Nederland en de enigen met harde substraten en/of bodem. Met name Petten heeft daarom een lange geschiedenis van surfwedstrijden vanaf de jaren ’90. Het is onder andere een HSA Nederlandse Kampioenschappen golfsurfen locatie. De hoge kwaliteit en waarde van de surfspots wordt gekenmerkt door de volgende voor Nederland unieke eigenschappen: Strandhoofden, welke zorgen voor weinig stroming waarbij sommige strandhoofden ook nog eens dienst doen als een rif waarop golven zeer goed breken; Diepte voor de kust waardoor de golven veel energie bevatten; De overgang van harde naar zachte kustverdediging; Geen rechte kustlijn en een gevarieerde oriëntatie van de stranden. Deze eigenschappen mogen naar onze mening niet ongecompenseerd verloren gaan. Wij zouden graag zien dat er meer aandacht zou zijn voor de huidige waarden, die deze elementen voor onze sport vertegenwoordigen. Doordat deze waarden onvoldoende beschreven zijn is het een logisch gevolg dat de voor de surfsport negatieve impact van de beoogde kustversterking in haar huidige vorm onvoldoende is benoemd en meegewogen in het ontwerp projectplan. Voor ons is dit een onoverkomelijk bezwaar. De uiteindelijke situatie en de invloed hiervan op onze belangen is, mede doordat het uiteindelijke ontwerp nog niet bekend is, onvoldoende duidelijk. Compensatie van verloren waarden In het programma van wensen en eisen dat aan de aannemers is meegegeven zijn de benodigde randvoorwaarden die nodig zijn voor het minimaliseren van de negatieve impact op de surfcondities onvoldoende meegenomen. Tevens is het compenseren van het verlies van de huidige unieke omstandigheden totaal niet benoemd. Aangezien surfers één van de belangrijkste jaarrond recreatieve gebruikers zijn van het gebied is dit voor ons een onoverkomelijk bezwaar op het huidige projectontwerp zoals beschreven in het ontwerp projectplan. De huidige surfspots zijn deels wel vastgelegd in de strandnota's van de gemeentes Bergen en Schagen. Deze locaties dienen in de nieuwe situatie terug te komen, echter naar onze mening ook met minimaal dezelfde kwaliteit die zij nu voor onze sport vertegenwoordigen. Verlies aan kwaliteit dient te worden gecompenseerd. Wij vinden dat dit aantoonbaar en meetbaar gemaakt dient te worden hetgeen nu niet het geval is.
Het verlies van de harde kustverdediging, met name de strandhoofden zou kunnen worden gecompenseerd door de mitigerende maatregelen voor het verlies van hard substraat voor diverse vogelsoorten te combineren met het aanpassen van de strandhoofden op die locatie om goede surfomstandigheden te bewerkstelligen (lees: het dusdanig plaatsen van het harde substraat zodat tevens een goede plek ontstaat voor surfen). Daarnaast zou het een mogelijkheid zijn om een aantal strandhoofen die toch onder het zand verdwijnen te "recyclen" in een kunstrif. Hierdoor worden de surfomstandigheden geoptimaliseerd en wordt de golfenergie uit de golven gehaald voordat deze het strand bereiken (en daardoor dient als significante bijdrage aan kustbescherming). Eén van de voornaamste bedreigingen bij de nieuwe situatie zien wij in het aanbrengen van vooroeversuppleties. Onze zorg is dat hierdoor de kwaliteit van de surfomstandigheden drastisch achteruit zal gaan. De vooroeversuppleties hebben in de meeste gevallen het gevolg dat er minder golven doorkomen en de golven energie verliezen doordat de deining wordt tegengehouden of gebufferd door de vooroever. De kans is groot dat de stromingen en golfkwaliteit en -type veranderen. Dit is desastreus voor de golfkwaliteit, de huidige waarden dreigen hiermee verloren te gaan. De gunstige situatie voor het beoefenen van de surfsport en de daaruit voortkomende economische activiteiten dienen gewaarborgd te worden door het bepalen van de impact van de versterking op de surfomstandigheden. Tevens is het uitvoeren van vooroeversuppleties een uitermate kostbare methode van suppleren in tegenstelling tot strandsuppletie (hetgeen tevens voor betere golfkwaliteit zorgt). Als er meer zou worden ingezet op een strandsuppletie en zandbanken dichter bij het strand en in mindere mate op een onderhoudsbank voor de kust dan zou de golfkwaliteit behouden kunnen blijven. Een ander alternatief is een zogenaamde "bollen-suppletie" waarbij op bepaalde delen van de vooroever variaties worden aangebracht door middel van verschillen in hoogtes. Deze hoogtes kunnen gedimensioneerd worden tussen 50 en 300 meter welke volledig uit zand bestaan. Door deze hoogtes of bulten word de golfenergie op deze plekken gefocust en ontstaan hier goede surfgolven. Uit de door ons opgedane ervaringen bij de Zandmotor is gebleken dat deze maatregel kosten neutraal is en zonder de aanvoer van extra zand uitgevoerd kan worden. Een kanttekening daarbij is dat er wel rekening gehouden dient te worden met de zandfractie, een hoge zandfractie tussen 300 en 500of zelfs hoger levert een voor surfers wenselijk situatie op meteen steile hoek in het strand. Een lage zandfractie zorgt voor een te vlak strand. Door de juiste zandfractie op de juiste locatie aan te brengen kunnen op een bepaalde plek goede surfomstandigheden worden gerealiseerd. Het aanbrengen van een kleine “haak” of “hoek” aan het strand is een andere maatregel waar de projectgroep surfbelangen goede ervaringen mee heeft opgedaan tijdens de strandsuppletie van het strand van Scheveningen, ten noorden van de haven. Een andere mogelijkheid zou zijn om een bestaande palenrij bij Petten door te trekken tot ver in de branding zone van de nieuwe situatie. Deze beschutting levert een welkome afwisseling af die de surfcondities kan verbeteren. Juist door deze condities op bepaalde plekken aan te brengen zijn de surfers te sturen en kan er bijvoorbeeld voorkomen dan surfers en zwemmer van dezelfde plekgebruik willen maken. Hiermee kan dus op een "natuurlijke" wijze worden gezoneerd. Een mogelijke botsing tussen het belangrijke belang van zwemveiligheid en goede surfcondities kan hiermee worden opgelost. Zwemlocaties, bij de opgangen kunnen veilig worden aangelegd en op andere wat rustigere locaties kunnen spectaculaire surfcondities worden gerealiseerd. Het zou zonde zijn als het doel is om in het gehele gebied alleen in te zetten op zwemveiligheid en hiermee andere gebruikersgroepen worden gedupeer terwijl dit niet nodig is.
Versterken van huidige waarden Een verlies van de huidige waarde zonder compensatie heeft een grote invloed op de economische belangen van niet alleen surf gerelateerde ondernemers maar bijvoorbeeld ook van strandpaviljoens, campings en andere lokale middenstand. Goede surfomstandigheden stimuleren de lokale economie, maximaliseren de bestedingen, vergroten de hoeveelheid arbeidsplaatsen en versterken ook de lokale identiteit. Wij zien deze kustversterking dan ook als een kans om juist op dit gebied te innoveren waarbij wij overtuigd zijn dat wanneer onze voorstellen niet alleen worden aangehoord maar ook uitgevoerd, de beloning voor dit gebied groot zal zijn. De versterking van de zwakke schakels met veel zand (en door gebruik te maken van natuurlijke processen) biedt in potentie ook goede mogelijkheden voor golfsurfen. Het suppleren van grote hoeveelheden zand (zonder vooroeversuppletie of met “bollen-suppletie”) kan bijvoorbeeld een afwisselende kustlijn creëren met goede zandbanken en mogelijk beschutting door duinvorming. De surfcondities die gecreëerd kunnen worden door de voorgenomen ontwikkelingen kunnen de huidige gunstige condities mogelijk vervangen mits hier al vanaf het begin bij de aanleg rekening mee wordt gehouden. Hetzelfde geldt voor het creëren van een afwisselende kustlijn door het aanbrengen van variatie in de hoogwaterlijn en zandbanken. Het doel in het projectplan is echter om een gestroomlijnde kust te creëren en dit botst met de belangen van de surfers. Door het creëren van een gestroomlijnde kust wordt er een situatie bereikt welke langs de gehele Nederlandse kust reeds aanwezig is. Juist variatie in de oriëntatie van het strand (meer noord of zuid), afwisselende zandbanken en meer dynamiek zorgen voor variatie in de (golf-)surfomstandigheden dit kan hand in hand gaan met variatie voor de flora en fauna boven en onder water. De omschrijving van de ruimtelijke kwaliteit in het ontwerp projectplan is volgens onze mening te veel gefocust op de landzijde. Dat is zonde, want aan de zeezijde zijn er ook veel kansen voor recreatie, onder andere door surfomstandigheden te optimaliseren. Op dit moment missen wij een heldere visie m.b.t. recreatie en het daarbij behorende beleid voor de zeezijde in het projectplan, terwijl deze voor de landzijde juist zo goed is vastgelegd. In de brugnotitie worden de kansen wel benoemd; “de zeewaartse versterking biedt veel kansen voor het versterken van ruimtelijke kwaliteit voor ontwikkeling recreatie en toerisme”. Het is een gemiste kans dat dit verder niet wordt uitgewerkt in het ontwerp projectplan. Het stimuleren van een surfeconomie is een stimulans voor de lokale en regionale economie en toerisme. Dit kan door het compenseren van de verliezen en het investeren in het optimaliseren van de surfomstandigheden. Echter het projectplan gaat er totaal niet op in hoe de surfomstandigheden die verloren gaan worden gecompenseerd. Dat blijkt o.a. uit het feit dat er geen concrete compenserende of mitigerende plannen zijn beschreven bij het onderdeel sport en recreatie in hoofdstuk 13. Deze compensatie wordt slechts als wens aangedragen in het programma van eisen en wensen voor de potentiële aannemers terwijl er wel degelijk grote belangen mee zijn gemoeid. Wij zouden dan ook graag concrete toezeggingen of compenserende maatregelen geformuleerd en vastgelegd zien. Dit niet alleen door het compenseren van de omstandigheden die verloren gaan, maar ook door de potentiële investeringen in de ruimtelijke kwaliteit aan de zeezijde.
Tot slot Wij willen richting de uitvoering graag actief meedenken en input leveren vanuit onze kennis en ervaringen op het gebied van de ontwikkeling en instandhouding van gunstige surfcondities. De verschillende soorten gebruikers van het stuk kust zoals zwemmers, badgasten, zeilers, brandingkajakers alsmede de verschillende soorten surfers, zijnde: golf-, kite-, windsurfers en bodyboarders, hebben verschillende wensen een behoeftes met betrekking tot de aanpassingen om de omstandigheden voor hun sport te optimaliseren op een veilige wijze. De projectgroep heeft goede contacten en inzichten in de wensen van de verschillende surfers en is een groot voorstander van een goede zonering van de gebruikers om de veiligheid te vergroten. Wij denken dan ook graag mee bij het optimaliseren van de surfomstandigheden. Wij hopen u hiermee voldoende te hebben geïnformeerd en wachten met belangstelling op uw reactie. Vriendelijke groeten, Surfrider Foundation Holland
I.O. Ir. Vincent Balk - Voorzitter
Holland Surfing Association
Maartje de Sonnaville – Bestuurslid
Projectgroep Surfbelangen
Msc. Martijn van Schaik Ing. - Voorzitter
