Vulkanisme in Indonesië Vulkanische Eruptie Index Sunda-Java subductie Smelten en stollen van gesteente Vulkanen van Bali en oost Java Batur, Ijen, Bromo, Semeru
Vulkanisme in Indonesië Youri Poslawsky
25 Okt. 2011
Moddervulkanen Vulkanen van midden en west Java Merapi, Dieng, Papandajan, Gede Krakatau
Toba
Tangkuban Cereme Parahu
Sumatra
Dieng Merbabu Muria Lusi mud plateau volcano
West Java
Midden Java
Tenanger Caldera / Bromo
VEI
description
example
Sumbawa
Madura
2000+ km3
Tambora
ejecta
plume height
(km3)
frequency
occurrences in past 1000 years
1 m3
< 100 m
constant
many
Stromboli
10 m
3
100 m - 1 km
daily
many
2 explosive
Galeras
1993
1000 m
3
1 - 5 km
weekly
3 severe
Ruiz
1985
10 000 m
3
3 - 15 km
yearly
Kilauea
350 87
4 cataclysmic
Eyjafjallajökull
2010
100 000 m3
10 - 25 km
> 10 years
42.1
5 paroxysmal
Mnt St Helens
1980
1 km3
> 25 km
> 50 years
16.6
Krakatau
1883
10 km
3
> 25 km
> 100 years
7 super colossal Tambora
1815
100 km
3
> 25 km
> 1000 years
6 colossal
Krakatau
year
1 gentle
0 non explosive
Oost Java
8 mega colossal Toba Yellowstone
1000 km3
74 000 AD 640 000 AD
5.1 0.5 (+0.2?)
> 25 km > 10 000 years
0 0
Bali Lombok Rinjani
100 km3 Papandayan
Slamet
Merapi
Sumbing
Lawu
Wilis
Kelut
Semeru
Argapuro
Ijen
Batur
Agung
Indonesië is beroemd/berucht om enkele van ‘s werelds meest krachtige vulkanen.
20 km3
Op Sumatra getuigt de caldera met het Toba Meer van een gigantische prehistorische eruptie (74 000 AD). De Krakatau ligt in Straat Sunda tussen Java en Sumatra en is bekend om zijn eruptie op 27 Augustus 1883. Hierbij kwamen 36 500 mensen om, vooral ten gevolge van tsunami's (tot 30 m hoog op West Java). De zeegolven veroorzaakt door de eruptie, werden tot in het Engelse Kanaal geregistreerd. De explosie genereerde het hardste geluid ooit opgetekend: het was duidelijk hoorbaar in Perth, Australië (ca. 3100 km) en op het eiland Rodrigues nabij Mauritius (4653 km). De schokgolven gingen zeker 7 keer de aarde rond gedurende 5 dagen. De 1883 eruptie van de Krakatau was equivalent aan een explosie van 200 megaton TNT, ongeveer 13 000 keer Little Boy, de A-bom die Hiroshima verwoeste en 26 maal de Tsaar Bomba (de zwaarste kernexplosie ooit).
1
1111 1
1
1
1
1
1
1
1
1
1
1
1
1 111 1
11
11 1111111 1 1
111 1
1
1
11 1
1
1
1
11
1
11
1
1
1
1
1
1 1
1 111 111
1
11
1
1
1 1
1 1 11111
1
11
1
11111
11 1 1 11
1
1
111
11111 1
1
1
1
1
111 1
1
1
1
1 1 1 1 1
1
1
1
11 1 1
1
11 1 11 1
1
111 1
111
11 1
1
1 111 1
1111111 111 1111 1
1
1
1
11
1 1
1
111111 1
Mount St. Helens
Mount Pinatubo 1991
1850
1900
1900 1899 1898 1897 1896 1895 1894 1893 1892 1891 1890 1889 1888 1887 1886 1885 1884 1883 1882 1881 1880 1879 1878 1877 1876 1875 1874 1873 1872 1871 1870 1869 1868 1867 1866 1865 1864 1863 1862 1861 1860 1859 1858 1857 1856 1855 1854 1853 1852 1851 1850 1849 1848 1847 1846 1845 1844 1843 1842 1841 1840 1839 1838 1837 1836 1835 1834 1833 1832 1831 1830 1829 1828 1827 1826 1825 1824 1823 1822 1821 1820 1819 1818 1817 1816 1815 1814 1813 1812 1811 1810 1809 1808 1807 1806 1805 1804 1803 1802 1801 1800
Volcano
year
Island
Krakatau Gede 1 Tangkuban P Papandayan Cereme Slamet Dieng Sumbing Central Merbabu Java Merapi 1 Muria Lawu Wilis Kelut Lusi Semeru 1111 East Bromo Java Argapuro Raung 1 Ijen Batur 1 Bali Agung Lombok Rinjani 1 Sumbawa Tambora W java
11
1 1
1 11 1 1
11 11
111 11
1
1 1
1 1
11 1
1
1
1
1
11
1883
1
Krakatau
1 1
1 1
1 1
1
1
1
1
Krakatau
1815
1900
1950 1
Tambora
79 AD
Activiteit van enkele vulkanen (2)
2000 1 Krakatau 111 11 1 Gede 1 Tangkuban PP. Papandayan 1 Cereme Slamet 1 1 Dieng 1 1 Sumbing 1 Central Merbabu 1 1 1 Java 11 Merapi Muria Lawu Wilis 1 Kelut 1 Lusi Semeru East 1 1 1 1 Bromo Java Argapuro 11 1 1 1 1 Raung 1 11 1 Ijen 1 1 1 Batur Bali Agung Lombok 1 1 1 Rinjani Sumbawa Tambora
Vesuvius
VEI: Volcanic Eruption Index
2011 2010 2009 2008 2007 2006 2005 2004 2003 2002 2001 2000 1999 1998 1997 1996 1995 1994 1993 1992 1991 1990 1989 1988 1987 1986 1985 1984 1983 1982 1981 1980 1979 1978 1977 1976 1975 1974 1973 1972 1971 1970 1969 1968 1967 1966 1965 1964 1963 1962 1961 1960 1959 1958 1957 1956 1955 1954 1953 1952 1951 1950 1949 1948 1947 1946 1945 1944 1943 1942 1941 1940 1939 1938 1937 1936 1935 1934 1933 1932 1931 1930 1929 1928 1927 1926 1925 1924 1923 1922 1921 1920 1919 1918 1917 1916 1915 1914 1913 1912 1911 1910 1909 1908 1907 1906 1905 1904 1903 1902 1901 1900
Volcano
year
Island
Toba 74 000 AD
1980
Activiteit van enkele vulkanen (1)
W java
1
2010
De Tambora (nu 2865 m hoog) op het eiland Sumbawa produceerde de meest verwoestende vulkaanuitbarsting in historische tijd. Op 10 April 1815, blies de berg zijn bovenste 1400 m in de atmosfeer tot een hoogte van 40 km. Deze ramp scoorde 7 op de VEI schaal en doodde 12 000 mensen. Later kwamen nog eens 80 000 mensen om van de honger, omdat de ca. 150 - 180 km3 puin, die in de stratosfeer werd geworpen, wereldwijd het zonlicht dempte en op het Noordelijk Halfrond zorgde voor een jaar zonder zomer (1816).
Krakatau
10 km3
3
Eyjaflallajökull
11 1
1
1
11
1800
Gede
1
1
11
1
1
11
11
1
1
1
1
1
1
1
1
1 1
1
1
1
1
1
1
1
11
1
11
1
1 1
1
11
1
1
1
1
1 11111 1 1
1 1
1
1
111 1 1111 1
1 11
111 1 1
1
1 1 1 11
1
1 1 11 11111
1
1111
1
11
1
1
11 1 11
1
1
1
1
1
11 1
1
1
1
11 11
1
1 1
1
1
1 1 1
1
1 1
1 1
1 1 1
1 1
1
1
1
1 1
1
1
1 1
1
1
0
1
sum 39 21 17 4 3 38 19 1 0 54 0 0 0 15 1 51 52 0 55 9 27 4 16 4
84
112
183
51
1
Indo-
Sunda plaat
Vulkanisme in Indonesië Vulkanische Eruptie Index Sunda-Java subductie Smelten en stollen van gesteente Vulkanen van Bali en oost Java Batur, Ijen, Bromo, Semeru
zeeniveau
Moddervulkanen Vulkanen van midden en west Java Merapi, Dieng, Papandajan, Gede Krakatau Sunda-Java subductie in profiel
Vulkanisme in Indonesië Vulkanische Eruptie Index Sunda-Java subductie Smelten en stollen van gesteente Vulkanen van Bali en oost Java Batur, Ijen, Bromo, Semeru Moddervulkanen Vulkanen van midden en west Java Merapi, Dieng, Papandajan, Gede Krakatau
actieve spreidingsrug ouderdom van subducerende plaat langs trog
recent
ouderdom van de oceaanbodem in het Java-Sunda subductie system
vast
passieve spreidingsrug
paleo-ouderdom van de platen in het Java-Sunda subductie system
Smelten in boven mantel
vloeibaar
en plaattektoniek
T = 1210 0C boven liquidus temp. alles gesmolten
opstijgend magma
T = 1180 0C
T = 1100 0C
T = 1020 0C
net onder liquidus temp. midden in het smeltbereik net boven solidus temp. wit: deels gestold, wit: geheel en groen deels gestold wit, groen en blauw: deels gesmolten groen: deels gesmolten geheel gestold rest: geheel gesmolten rest: geheel gesmolten
T = 990 0C onder solidus temp. 4 vaste mineralen
Stollen van gesteente
solidus verschuiving (mafisch)
(zuur)
t.g.v. water
stroperig
Viscositeit vloeibaar
T = 990 0C + H2O (stoom bad) partiële smelt
van verschillende uitvloeiingsgesteenten bij diverse temperaturen
eruptie >
Kristalfractionatie
drukverlaging > gasvorming
2
Vulkanisme in Indonesië Surabaja
Vulkanische Eruptie Index Sunda-Java subductie Smelten en stollen van gesteente Vulkanen van Bali en oost Java Batur, Ijen, Bromo, Semeru
Lusi moddervulkaan Tenanger Caldera / Bromo
Gunung Ijen
Malang
Bratan
Moddervulkanen Vulkanen van midden en west Java Merapi, Dieng, Papandajan, Gede Krakatau
Lombok
Java
Gunung Batur
Tambora Gunung Agung
Denpasar
Oost Java en Bali
Sumbawa
Bali
Sumbawa
Tambora
Tambora
Sumbawa
Bratan
Gunung Batur
Agung
Bratan, Batur en Agung vulkanen Bratan Meer
Gunung Batur
Agung
Bali, Bratan, Batur en Agung vulkanen
Bali
3
Gunung Batur en Gunung Agung
Bratan Meer
Ijen, j , Raungg complex Bali Gunung Batur
Oost Java
Baluran Vulkaan
Ijen (Kendeng) Caldera 20 km
Kawah Ijen Krater 1 km
Gunung Raung Vulkaan 2799 m
Oost Java, Raung, Ijen complex Oost Java, Ijen vulkaan met kratermeer
Het grootste meer met zuur op Aarde De zwavelrijke Kawah Ijen
Oost Java, Gunung Ijen, in de 20 km caldera
De meest verbazingwekkende Indonesische vulkaan is misschien wel de Kawah Ijen (2600 m) op Oost Java. Zijn "Groene Krater" bevat een meer van 36 miljoen m3 met een mengsel van zwavelzuur en zoutzuur, enkele van de meest krachtige zuren. Op de oevers van het meer, zetten fumarolen (vulkanische gaserupties) dagelijks 4 ton zwavel af. Zulke zure meren zijn ook gevonden op de vulkanen Kusatsu-Shirane (Japan) en Poas (Costa Rica), maar het Indonesische meer is veruit het grootste meer met zuur op Aarde, met een maximum diepte van 212 m. Dit soort meren zijn het resultaat van de mix van regenwater met gassen, die uit de diepte van de vulkaan komen. De oevers van het Kawah Ijen meer zijn licht okerkleurig, maar het water heeft een helderblauwe kleur met groenige reflecties. De temperatuur van het water is 34 oC en zwavelbellen drijven op het oppervlakte. De omgeving is bedekt met zwavelpoeder. De geur is doordringend en irritant van de zwavel (H2S). Op enkele plaatsen stroomt oranjerode vloeibare zwavel uit de grond met een temperatuur van 120 oC, wat geleidelijk stolt en dan een citroengele kleur krijgen. Het meer bevat 600 000 ton waterstofchloride (HCl), 550 000 ton zwavelzuur (H2SO4), 200 000 ton aluminiumsulfaat en 170 000 ton ijzersulfaat. Arbeiders uit de omgeving winnen in de krater deze zwavel met de hand – een uitermate zwaar werk. Een lap voor hun mond en neus vormt de enige bescherming tegen de irritante en corrosieve atmosfeer binnen de krater. Om de efficiëntie te verhogen, hebben de arbeiders geulen en pijpen aangelegd om de zwavelrijke fumarolen te kanaliseren. De zwavel koelt af en stolt in deze geïmproviseerde kanaaltjes en wordt vervolgens met houwelen gebroken. Het gewonnen materiaal bevat 99 % zwavel, dat in brokken in manden geladen uit de krater wordt getransporteerd op de ruggen van de mannen. Een enkele arbeider kan zo 40 tot 90 kg per keer dragen, soms met gebruikmaking van bamboe ladders waar de helling van de krater te steil is. Eenmaal op de rand van de krater moeten de arbeiders nog afdalen naar het weegstation aan de voet van de vulkaan. Per dag, kan een man op die manier tot 360 kg zwavel vervoeren. De dagelijkse productie van deze exploitatie is maar net 4 ton; een ontluisterende hoeveelheid, als men overweegt dat de krater 30 000 ton zwavel herbergt. De zwavel wordt verder naar Banjuwangi getransporteerd op 37 km afstand en gebruikt voor het vulkaniseren van rubber of de raffinage van suiker. Een industriële exploitatie van het meer staat niet gepland, omdat de vulkaan van tijd tot tijd uitbarst, waarbij zuur tot een hoogte van 600 m wordt geworpen en de omgeving met een corrosieve regen wordt besproeid. In 1976 werden 50 mensen in de krater verrast door een enorme wolk van zwaveldioxide, die naar het oppervlakte van het meer ontsnapte en 11 mensen doodde door verstikking. De lokale bevolking ziet daarin een offer aan de vulkaan voor de geboden rijkdom.
4
Oost Java, Gunung Ijen
zuur kratermeer T = 34 0C PH = 0.5
Oost Java, Gunung Ijen kratermeer
PH 0 = zoutzuur 1 = accuzuur 3 = cola, azijn 5 = regen 7 = H2O
Oost Java, Gunung Ijen
zwavelafzettingen
Oost Java, Gunung Ijen
zwaveltransport
Oost Java
Tenanger Caldera Bromo
Oost Java, Gunung Ijen
Semeru vulkaan
zwavelnegotie
5
tempel
Mt Batok
Mt Batok Bromo
Tenanger vulkaan
Bromo
caldera randen
Oost Java, Tenanger Caldera Oost Java, Mnt. Batok, Bromo vulkaan
Oost Java
Tenanger caldera Bromo
Oost Java, Tenanger caldera Batok, Bromo, Semeru vulkanen
Oost Java
Tenanger caldera Bromo, Mnt. Batok
Oost Java, Semeru vulkaan
6
pauze
Oost Java, Raung en Semeru vulkanen
Vulkanisme in Indonesië
Moddervulkanen Azerbaijan
Vulkanische Eruptie Index Sunda-Java subductie Smelten en stollen van gesteente Vulkanen van Bali en oost Java Batur, Ijen, Bromo, Semeru Moddervulkanen Vulkanen van midden en west Java Merapi, Dieng, Papandajan, Gede Krakatau
Kinezdagh
koolwaterstoffen
Moddervulkanen genese
Moddervulkanen, Azerbaijan Offshore Pakistan
7
Modder Vulkaan Andaman Islands
Penampakan moddervulkaan
Lokbatan Azerbaijan
Madura Surabaja
Lusi moddervulkaan Tenanger Caldera / Bromo
Lumpur Sidoarjo Lusi moddervulkaan
2005
7/8/2006
23/5/2007
Oost Java
Malang
5/2010 18/4/2008
20/1/2009
Lusi moddervulkaan
Lusi moddervulkaan tijdens
voor
na (> 20 jaar)
Lusi moddervulkaan
8
Vulkanisme in Indonesië
“de deur naar de hel’ Derweze, Dasoguz, Turkmenistan
Vulkanische Eruptie Index Sunda-Java subductie Smelten en stollen van gesteente Vulkanen van Bali en oost Java Batur, Ijen, Bromo, Semeru
staat al 40 jaar open
Moddervulkanen Vulkanen van midden en west Java Merapi, Dieng, Papandajan, Gede Krakatau
Anyer
Tangkuban Parahu
Jakarta
Cereme
Slamet
Dieng plateau
Sumbing Krakatau
Sundoro
Bogor
Merbabu Semarang Bandung Merapi
Merapi
Gede
Papandayan
Sumbing
Jogyakarta
West en midden Java
Merapi actieve vulkaan
Pre-Tertiair subductie complex
Prambanan tempel Borududur tempel
Midden Java
Merapi geografie
oud submarien vulkanisch landschap
Yogyakarta Tertiair submarien vulkanisch complex
N
karst landschap zandduinen dynamische kusthoogte dynamische kustlaagte
Indische Oceaan
beklimming van de Merapi vanaf de seismische observatiepost op 1300 m naar de top op 2891 m (0.00 – 6.00 uur) Gunung Merbabu (3145 m) op de achtergrond
Prambanan tempelcomplex Borobudur zonsopkomst boven de Merapi
9
M Merapi i eruptie ti 2010
Merapi eruptie 2010
Dieng plateau
lahar afzettingen
vulkanische bronnen in meer
Dieng Plateau
West Java
Dieng Plateau
Papandayan
10
Vulkanisme in Indonesië Vulkanische Eruptie Index Sunda-Java subductie Smelten en stollen van gesteente Vulkanen van Bali en oost Java Batur, Ijen, Bromo, Semeru Gede
Moddervulkanen Vulkanen van midden en west Java Merapi, Dieng, Papandajan, Gede Krakatau
PowerPoint heeft het automatisch downloaden v an deze externe afbeelding niet toegestaan om te v oork omen dat uw priv acy in het gev aar k omt. U k unt de afbeelding alsnog downloaden en weergev en door op de berichtenbalk op Opties te k lik k en en v erv olgens Externe inhoud inschak elen te k iezen.
< 1883
Krakatau 1883
Anak Krakatau
Anak Krakatau oerwoud
2007 krater 2008 lavastroom
Krakatau, ontwikkeling
11
Anjer vuurtoren(s)
Tsumani
2. Port Blair Andaman Eilanden
3. Port Elizabeth Zuid Afrika
zeespiegel 1. Batavia 4. San Francisco Californie, USA
luchtdruk
Willian Turner, U.K., 1815, Chichester Canal
5. Honolulu Hawaï, USA 4 5
2 1
6. Moltke Harbor South Georgia
3
Atmosferische effecten Edvard Munch, Noorwegen, 1893, De Schreeuw
6
Tsumani effecten
Dank voor Uw aandacht
12