Succesvol starten in het hoger onderwijs Fons van Wieringen
Opbouw presentatie:
1. Probleemaanduiding 2. Wat doen instellingen en wat kan nog beter? 3. Wat kunnen instellingen onvoldoende en waar ligt een taak voor de minister?
1. Probleemaanduiding
Uitval en rendementen
• Te veel uitvallers en switchers in het eerste jaar: hbo 30%, wo 25% • Rendementen laag, een goede start helpt
Groei hoger onderwijs
• Eerstejaarsstudenten hbo & wo: voorbij de 50%: 100.000 à 120.000 • Ambitie voor beroepsbevolking 25-45 jarigen: van 28% naar 50% hogeropgeleiden • Meer dan de helft van een generatie: veel verschillen bedienen
Weinig inzet, weinig ambitie
Speciale aandachtsgroepen
1. Studenten met bijzondere talenten en motivatie 2. Eerstegeneratiestudenten: 40% in wo, 60% in hbo 3. Allochtone Nederlandse studenten: in 12 jaar verdubbeld 4. Studenten met een handicap: bijna 10% 5. Volwassen studenten: belangrijk voor 50% doelstelling 6. Leerlingen die na het behalen van het havo- of vwo-diploma niet direct starten in het hoger onderwijs: ca. 10%
2. Wat doen instellingen en wat kan nog beter?
Overgang naar hoger onderwijs
• Verbeter vormgeving van planmatige aspecten van de leer- en levensloopbaan van de student • Maak gebruik van tussennetwerken vo/mbo en ho, ook op docent- en leerling niveau • Aanstaande student moet zich optimaal voorbereiden op studiekeuze
Binding: professionele en academische integratie
• Identificatie met de opleiding • Vergroting van de intensiteit van het onderwijs • Verdere professionalisering van docenten • Begeleiden van de leer(levens)loopbaan
Binding: sociale integratie
• Doelgroepenbenadering: oude en nieuwe groepen • Extra-curriculaire activiteiten: ook een missie voor hogescholen • Actief studieleven • Studentenhuisvesting benutten
Didactische en programmatische differentiatie
• Grotere bandbreedte van de binnenkomende studenten • Didactische aanpakken variëren • Programma’s inhoudelijk variëren • Begeleiding bij studiekeuze herziening/ heroriëntatie trajecten • Ook aanbod voor switchers (bijvoorbeeld minoren)
3. Wat kunnen instellingen onvoldoende en waar ligt een taak voor de minister?
Afspraak Aanvang Hoger Onderwijs (AAHO)
• Afspraak vwo, havo, lang mbo, hbo en wo over de aanvangsniveaus voor opleidingen in het ho • Heeft programmatische effecten op zowel vo, lang mbo als ho • Zelftoetsen studenten via internet voor de vereiste basisbagage en bijscholing • Zomerscholen voor deficiënties
Hoger onderwijs zoekt naar nieuwe onderwijs/organisatiemodellen
Langs twee dimensies: • Micro: intensivering van onderwijsproces • Meso: autonome organisatie-eenheden
Grootschalige afhankelijke organisatieeenheden
Kleinschalige relatief autonome eenheden
Extensief onderwijs
1. Massificatie doelmatigheidsmodel (bijv. rechtenfaculteit)
2. Doelmatigheidsmodel (bijv. in privaat h.o.)
Intensief onderwijs
3. Geïntensiveerd faculteits/ sectormodel (bijv. psychologie EUR)
4. Identificatiemodel bijv. universiteitscollege resp. hogeschoolcollege
Bevorderen van kleinschaligheid
• Verdeling 65:35 (overhead) overtuigt niet • Nieuwe verdelingen bij nieuwe organisatiemodellen • Voorstellen komen niet vanuit de instellingen • Studiecommissie voor de financiële implicaties van het op grote schaal invoeren van kleinschalig onderwijs • Spreidingsplan voor universiteitscolleges en hogeschoolcolleges: Minister, instellingen, enthousiaste gemeentes
Nieuwe combinaties van leren en wonen
• Studentenhuisvesting grondig herzien • Onderwijshuisvesting heroverwegen
Binding tussen student en opleiding bevorderen door menging van woonfunctie en leerfunctie van studenten
Eerstejaars afrondingspremie
• Premie op afronding eerste jaar • Tegelijkertijd: eerstejaarsexamen of vergelijkbaar mechanisme • Niet meteen overal invoeren: ervaring opdoen
Website - Wat werkt in het eerste jaar?
A central and trusted source of scientific evidence for what works in education.
Systematische evidentie opbouwen
Tot slot
• Eerste jaar kan echt beter • Instellingen doen al veel • Speciale aandacht van de Minister voor: •
doorrekenen kleinschaligheid
•
spreidingsplan universiteitscolleges en hogeschoolcolleges
•
conceptontwikkeling combinaties wonen en leren
•
premie afronding/examen eerste jaar
Voor meer informatie of het bestellen van publicaties Kijk op: www.onderwijsraad.nl
