Atelier 2.1:
Grootstedelijk Huis
Thema: Wonen Ateliercategorie: Klein Gebouw II Studiefase: Eerstejaarsprogramma Architectuur Studiejaar: Vrijdag: Bijeenkomsten:
Afronding:
Studielast: A/S punten: Complexiteit: Bijzonderheden:
Tutors:
2011-2012 / 2de semester 13u45-19u45 10, 17 en 24 Februari 9, 16, 23 en 30 Maart 13 en 20 April 11 en 24 Mei 1, 8 en 15 Juni week 25/2012 Presentatiepanelen moeten op maandagavond 18 juni opgehangen worden, later opgehangen werk wordt niet beoordeeld. 9 ECTS (252 uur, waarvan 70 tijdens de bijeenkomsten op vrijdag) 9A/0S Laag -
Alexander Pols (Kollhoff) & Haiko Flach Jeroen Schipper (JSA) & Theo Kuper (N2 Architecten)
Inhoud Dit atelier is bedoeld voor eerstejaars architectuurstudenten en heeft als resultaat een ontwerp van een Grootstedelijk huis op een specifieke plek. Deze klassieke opgave herbergt een scala aan architectonische thema’s die van belang zijn voor het vak van architect. Er wordt gestuurd op het bereiken van de onderlinge samenhang tussen architectonisch- en ruimtelijk concept, het grote en kleine schaalniveau. De opgave wordt nadrukkelijk opgevat als tegenhanger van een meer ‘landelijk huis’ waar zaken als wooncultuur, overgang met de publieke ruimte en aansluiting op het stedenbouwkundig weefsel een geheel andere lading hebben. Gestart wordt met het creëren van een voedingsbodem voor de feitelijke ontwerpopgave door precieze studie van goede voorbeelden uit de architectuurhistorie. Studenten maken kennis met het voor deze opgave benodigde (basis) vocabulaire van een architect en een referentiekader voor dit atelier wordt hiermee geschapen. De te organiseren lezingen en excursie(s) dienen hetzelfde doel. Dit atelier valt uiteen in twee studio’s, ieder met een eigen ontwerpmethode; ‘de interpretatie van bestaande historische coderingen en aansluiting op het stedelijk weefsel’ (studio GEVEL) versus ‘de ruimtelijke en typologische ontwikkeling van de plattegrond’ (studio RUIMTE). De opgave (pve) en de omvang zijn dezelfde, de eindproducten volgen eenzelfde format en ook de lezingen en excursie(s) zijn gezamenlijke activiteiten. De geschiedenis leert dat een interessant huis in de stad met name tot stand komt als er een match is met de bewoner. De opgave zal dan ook ontworpen worden voor een door de docenten aangereikte type bewoner. Opgave STUDIO GEVEL – HAIKO FLACH & ALEXANDER POLS Van buiten naar binnen werkend wordt tijdens deze opgave de typologie van de stadswoning bestudeerd. De locatie in de Haagse historische binnenstad is aanleiding voor de focus op bouwstijl. Zo wordt een architectonisch basisvocabulaire ontwikkeld dat is gebaseerd op een interpretatie van bestaande, historische coderingen en betekenissen van architectonische elementen. Zoals de proporties van gevelordeningen, de tektoniek van kolommen, borstweringen en raamopeningen en de samenhang met opbouw en constructie van het huis.
De indeling en vormgeving van de woning vindt plaats op basis van een zelf geformuleerd leidend ontwerpmotief. Er wordt een bewuste enscenering verwacht van de gevel als expressie van de woonfunctie en zijn uitgesproken bewoner enerzijds en van de betekenis in de stedelijke context anderzijds. STUDIO RUIMTE – THEO KUPERS & JEROEN SCHIPPER Van binnen naar buiten werkend zet deze studio de ruimtelijke aspecten van de woning en de materialisatie van de ruimte in de opgave centraal. Hier ligt de opgave een architectonisch concept te ontwikkelen waarin de samenhang tussen functie en ruimte wordt onderzocht. De woonruimte eindigt echter niet bij het venster; Naast ruimtelijke kwaliteit van het interieur wordt aandacht gegeven aan de relatie tussen dit interieur en het exterieur. Hoe wordt de woning verankerd in haar omgeving en op welke manier worden ruimtelijke verbindingen met de omliggende stad gelegd. Uit de Rotterdamse ‘Klein & Fijnkaart’ - resultaat van de studie Stedenbouw per kavel - van Henk Hartzema selecteren de docenten enkele archetypische stedelijke locaties die in deze opgave ingevuld moeten worden. Programma van Eisen: Ontwerp een Woonhuis van ca 250 m2 voor een schrijver met gezin op een aangewezen locatie in Rotterdam (studio RUIMTE) of Den Haag (studio GEVEL). Per atelier zullen 3 archetypische grootstedelijke locaties worden aangewezen. Eindproducten: (4 panelen liggend A1) eventueel staand A1 voor gevel 1:20? -
Geschreven toelichting (A4) Weergave (collage/schets) van het ruimtelijk concept Weergave (collage/schets) van het stedenbouwkundig concept Toelichtende tekeningen; route, setting, … Situatietekening Plattegronden, gevels, doorsnede 1:50 Fragment tekeningen en gevelaanzicht 1:20 Gevelbeeldbepalend detail schaal 1:5 Schetsmodellen Ruimtelijk model 1:500 / 1:100 / 1:50 Materiaaluitwerking Ruimtelijke tekeningen.
Werkwijze ANALYSE OPGAVE Studentengroepen worden samengesteld. De hieronder genoemde woonhuizen worden volgens een vast stramien (A3) geanalyseerd. Facts & figures, ruimtelijk concept, organisatie plattegrond, overgang privé/openbaar, bouwstijl, gevelbeeld, techniek & materialisatie. Studio ‘GEVEL: Kromhout huizen De Dolphijn Paleis Kneuterdijk, den Haag Mauritshuis Stadswoonhuis Schinkel Villa Rosa Soane House Hotel de Beauvais, Parijs Horta huis en atelier Woonhuis Tassel Palazzo Strozzi Palazzo Schio Palazzo Grimani
Vingboons De Keyser Marot jacob van Campen & Pieter Post Schinkel Semper Sir John Soane Le Pautre Victor Horta Victor Horta De Maiano Andrea Palladio Sanmicheli
Amsterdam Amsterdam Den Haag Den Haag Dresden Londen Parijs Brussel Brussel Florence Vicenza Venetië
Bijvoet Le Corbusier Le Corbusier Oma Adolf Loos
Parijs Parijs Parijs Parijs Parijs
Studio ‘RUIMTE: La Maison de Verre Maison laroche Maison Jeanneret Villa Dall’Ava Tzara House
Casa Batllo Rietveld-Schröderhuis Dubbel woonhuis Didden Village Woonhuis van der Leeuw Casa Antonio Galvez Casa Barragan Melnikov huis woonhuis Anish Kapoor Soane House huis Wittgenstein Moller House
Gaudi Rietveld Mastenbroek/Maas MVRDV Brinkman & van der Vlugt Luis Barragan Luis Barragan Konstantin Melnikov Tony Fretton Sir John Soane Wittgenstein / Engelmann Adolf Loos
Barcelona Utrecht Utrecht Rotterdam Rotterdam Mexico City Mexico City Moskou Londen Londen Wenen Wenen
Planning + (eventueel) producten per fase WK 01 10 feb introductie Uitreiken en toelichten analyseopgave WK 02
17 feb
Lunchlezing Dick van G. + Begeleiding
WK 03
24 feb
Lunchlezing + Begeleiding
WK 04
9 mrt
PRESENTATIE ANALYSEOPGAVEN Uitreiken ontwerpopgave
WK 05
16 mrt
Lunchlezing + Begeleiding
WK 06
23 mrt
EXCURSIE
WK 07
30 mrt
Begeleiding
WK 08
13 apr
TUSSENEVALUATIE [MET EXTERNEN]
WK 09
20 apr
Lunchlezing + Begeleiding
WK 10
11 mei
Begeleiding
WK 11
25 mei
Begeleiding
WK 12
1 juni
Begeleiding
WK 13
8 juni
Begeleiding
WK 14
15 juni
Begeleiding
WK 15
week 25 EINDPRESENTATIE [MET EXTERNE] & BEOORDELING Let op: uiterlijk maandagavond 18 juni alles ophangen!
EXCURSIE Een excursie van het gehele atelier naar goede voorbeelden van grootstedelijke woonhuizen. Excursiegids voor te bereiden door studentengroep. De intentie is om een weekend-excursie te organiseren, met vertrek op vrijdag en terugkomst op zondag. Bestemming Brussel & Parijs. LEZINGEN Verschillende (lunch)lezingen voor het gehele atelier behandelen zaken die raken aan het onderwerp en beogen de verbeelding te prikkelen. De studenten maken van elke lezing een persoonlijke recensie (A4). Daarnaast zullen er nog ntb locatiebezoeken worden afgelegd, per studio vrij te bepalen. (lijst nog onder voorbehoud. *=lunchlezing) * Dick van Gameren (17feb gepland) * Henk Hartzema * Tony Fretton * n.t.b. Korteknie / Stuhlmacher Zecc architecten
Raumplan versus Plan Libre Stedenbouw per kavel, Rotterdam Eigen werk; woonhuizen Classicisme/ geveltektoniek/ neostijlen Bezoek eigen woonhuis en toelichting Bezoek black pearl house en toelichting
Dick Valentijn
Bouwhistorische wandeling Den Haag
Tussenpresentatie: 9 maart 2012 (analysefase) & 13 april 2012(ontwerpfase) Eindpresentatie: : week 25/2012 Visiting critics: n.t.b. Atelierlezingen: 17 februari, 24 februari, 16 maart en 20 april Literatuur n.v.t.
Beoordelingscriteria Het project wordt aan de hand van de eindkwalificaties en de leerdoelen beoordeeld. Leerdoelen Na afloop heeft de student: vaardigheid in het ontwerpen van een klein woongebouw met een consistente architectonische uitdrukking van de dualiteit tussen het private en publieke karakter van het wonen; vaardigheid in het ontwerpen van een klein woongebouw waarbij constructie en bekleding samenwerken als een tectonische geheel; vaardigheid om zelfstandig het eigen ontwerpproces te organiseren en structureren; vaardigheid om rekenschap te geven van de stedelijke conditie van architectuur en dit uitdrukking te geven in architecturale vorm; vaardigheid in het toepassen van typologische kennis tijdens het ontwerpen en het destilleren van typologische / morfologische reeksen uit de werkelijkheid; begrip van het theoretische discours van het wonen en deze tot uitdrukking brengen in een zelf te ontwikkelen houding binnen het vakgebied; begrip van architectonische ontwerpvakmanschap als meer dan een antwoord op een ontwerpvraag, maar onderdeel van een groter debat omtrent het wonen en uitdrukking van de verschillende ideeen over het wonen; begrip van de werking van materiaal, kleur en textuur in verhouding tot de architecturale expressie en de tectonische kwaliteiten van ruimte en bekleding. Eindkwalificaties van de opleiding tot architect die in dit atelier aan de orde komen MArch
1.
1
2
3
4
5
6
7
8
9a
9b
9c
9d
9e
9f
9g
9h
9i
9j
10
11
Vervaardigt (vernieuwende) architectonische concepten en ontwerpen die aan maatschappelijke, esthetische, technische, financiële, functionele en juridische eisen voldoen. 3. Initieert, ontwikkelt, analyseert, interpreteert en/of beoordeelt een opdracht of opgave zelfstandig en vertaalt deze in een architectonisch concept of ontwerp.5. formulate soundly based professional judgements that take into account the societal and ethical responsibilities that are connected with applying his or her own knowledge. 6. Werkt en studeert zelfstandig en autonoom in de beroepspraktijk en de studie, reflecteert op eigen gedrag (reflection in action) en is in staat hierin vernieuwing aan te brengen. 7. Zet zelfstandig en/of in (multidisciplinair) teamverband het ruimtelijk vormgevend vermogen in als onderzoeksinstrument, op basis van methoden van voor de ontwerppraktijk relevant onderzoek.8. make use of relevant methods of research during the process of producing architectural projects and to integrate the results of this research in (innovative) architectural concepts and designs. 9a. Past bij het maken van architectonische concepten, ontwerpen en projecten passende kennis van de maatschappelijke (sociale, economische, culturele én politieke) processen, ontwikkelingen en trends, voor zover die van invloed zijn op het vakgebied van de architectonische vormgeving verantwoordt deze kennis en inzichten. 9b. Past bij het maken van architectonische concepten, ontwerpen en projecten passende kennis van de geschiedenis en de theorie van de architectuur en aanverwante kunstvormen, technologische vakken en menswetenschappen toe en verantwoordt deze kennis en inzichten. 9d. Past bij het maken van architectonische concepten, ontwerpen en projecten passende kennis van fysische en technologische problemen gerelateerd aan de functie van het gebouw met betrekking tot gebouwcomfort en bescherming tegen weersinvloeden en verandwoordt deze kennis. 9f. Past bij het maken van architectonische concepten, ontwerpen en projecten passende kennis van stedenbouwkunde en planologie, en de methoden en technieken toegpast binnen deze disciplines en verandwoordt deze kennis. 9j. Past bij het maken van architectonische concepten, ontwerpen en projecten inzicht in de relatie tussen mensen en architectonische constructies en tussen architectonische constructies en hun omgeving, alsmede in de noodzaak om architectonische constructies en de ruimten daartussen af te stemmen op menselijke behoeften en maatstaven toe en verantwoordt deze kennis en inzichten.
10. Maakt op adequate wijze een ontwerp én plan in beeld, geschrift en woord voor anderen inzichtelijk en reflecteert hier kritisch op.
