Studiedagen & workshops
Vorming voor professionele hulpverleners januari 2014 - juli 2014
Lees eerst dit Doelgroep
Annulatievoorwaarden
De doelgroep van de studiedagen en workshops bestaat uit medewerkers van de Centra voor Ambulante Revalidatie en hulpverleners uit andere diensten van de welzijns-, onderwijs- en gezondheidssector. Voor de meeste onderwerpen is de doelgroep nader gespecificeerd. Gelieve hiermee rekening te houden.
Inschrijven voor een studiedag of workshop is definitief. Wie een inschrijving wil annuleren, doet dat schriftelijk en houdt hierbij rekening met deze annulatievoorwaarden: • Bij annulatie wordt 13 euro administratiekosten per ingeschreven deelnemer aangerekend. Annulaties van inschrijvingen die we minder dan tien werkdagen vóór de aanvang van de activiteit ontvangen, worden niet meer terugbetaald. • Ingeschrevenen die door overmacht niet kunnen deelnemen aan de activiteit, kunnen iemand anders in hun plaats sturen.
Algemeen De praktische informatie (plaats, datum, uur, prijs en inschrijvingsregeling) van elke studiedag of workshop is opgenomen bij de aankondiging. Koffie en deelnemersmap zijn in de prijs inbegrepen.
Inschrijven Inschrijven gebeurt bij voorkeur online via www. sig-net.be. Telefonisch inschrijven kan niet. Bij inschrijving verklaart u zich akkoord met de inschrijvings- en annulatievoorwaarden. Een inschrijving is pas geldig en definitief zodra ze vóór de uiterste inschrijvingsdatum is toegekomen en u de factuur hebt betaald. Is de activiteit volzet, dan kunt u uw e-mailadres achterlaten op de website. U wordt dan persoonlijk op de hoogte gebracht van de eerstvolgende herneming. Voor studiedagen en workshops is het aantal deelnemers beperkt. De volgorde van inschrijvingen is bepalend. De ontvangst en betaling van uw factuur garandeert uw deelname. Sig behoudt zich echter wel het recht voor de studiedag of workshop te annuleren als er te weinig deelnemers zijn. U krijgt dan zo snel mogelijk het inschrijvingsbedrag teruggestort. Na de uiterste inschrijvingsdatum ontvangt u een bevestigingsmail met praktische informatie. Moeten we omwille van plaatsgebrek in Destelbergen uitwijken naar een locatie in Gent, dan brengen wij u hiervan tijdig op de hoogte.
Maaltijden Bij workshops voor een hele dag is de maaltijd in de deelnemersprijs inbegrepen. Voor de studiedagen varieert de situatie per locatie. In Destelbergen en Gent is er voldoende eetgelegenheid in de onmiddellijke buurt. We voorzien er anderhalf uur middagpauze (12 tot 13.30 uur). In de omgeving van de locaties in Heverlee en Diepenbeek zijn niet veel eetmogelijkheden. Daarom is er een broodmaaltijd in de prijs inbegrepen en is de middagpauze korter (van 12 tot 13 uur).
Participant? Sig hanteert per activiteit twee prijzen: de standaardprijs en een prijs met korting. De reductieprijs is alleen bedoeld voor Sig-participanten. Elke vzw uit de non-profitsector kan participant worden door een jaarlijkse bijdrage te betalen. Meer informatie op www.sig-net.be of op het Sig-secretariaat. Let wel: het feit dat u de mailing ontvangt of geabonneerd bent op het tijdschrift Signaal, betekent niet dat u participant bent.
Opleidingscheques Sig mag sinds 1/8/2010 geen opleidingscheques meer aanvaarden. Meer info op onze website: www.sig-net.be > FAQ > Opleidingscheques
Hebt u nog vragen? Aarzel niet om ons te contacteren! Sig vzw, Kerkham 1 bus 2, 9070 Destelbergen tel. 09 238 31 25 - fax 09 238 31 40 www.sig-net.be -
[email protected]
Woord vooraf Sig organiseert jaarlijks zo’n 200 vormingsactiviteiten voor professionele hulpverleners uit de Centra voor Ambulante Revalidatie en aanverwante sectoren. We proberen altijd zo nauw mogelijk aan te sluiten bij de vormingsnoden van deze sectoren. Op die manier willen we het verantwoord handelen (evidence based) in de praktijk van de professionele hulpverlening ondersteunen. In deze brochure vindt u het programma van januari tot juli 2014. U krijgt de brochure voortaan niet meer in gedrukte vorm. Het versturen ervan per post naar meer dan 7000 adressen was een zeer dure aangelegenheid, en dan ook niet meer haalbaar voor onze organisatie. We hebben besloten de postzending te beperken tot een flyer met het totale programmaoverzicht. De volledige brochure blijft wel op de website raadpleegbaar, desgewenst ook in printbare vorm (PDF). Ook voor het aankondigen van losse activiteiten zullen we meer en meer de digitale weg volgen. We doen daarom een warme oproep aan iedereen om zich te abonneren op de gratis elektronische NIEUWSBRIEF van Sig via de website www.sig-net.be > nieuwsbrief. We bieden u elke maand een actueel overzicht van de activiteiten met links naar de website. Sinds begin november steekt de Sig-website in een nieuw kleedje. Het inschrijven zal voortaan nog vlotter verlopen (met een eigen login en paswoord). Neem zeker ook eens een kijkje op onze facebookpagina. Alvast welkom op één van onze activiteiten!
sterk in grenzen verleggen Sig organiseert vorming en bijscholing voor personen met een beperking zelf en voor hun ruime omgeving (de familie, de buurt, de hulpverleners, de maatschappij). Via een docudienst, het tijdschrift Signaal, publicaties en (audiovisuele) realisaties stelt Sig ook informatie ter beschikking. Verder stimuleert Sig praktijkgericht wetenschappelijk onderzoek.
Inhoud Studiedagen Krokus • Rekenzwakke kinderen leren omgaan met de rekenwereld tot 20................................... code 1 • Begrijpend lezen beter begrijpen: van theorie naar praktijk, van diagnostiek naar therapie.................................................. code 2 • Hoogbegaafdheid: een handicap?................................................................................... code 3 • Behandelen van selectief mutisme: dat spreekt voor zich................................................. code 4 • Rekenzwakke kinderen leren omgaan met de rekenwereld tot 100................................. code 5 • Fonetische en fonologische articulatietherapie creatief en communicatief bekeken.......... code 6 • Overgewicht bij kinderen en adolescenten: hoe pakken we de epidemie aan?................................................................................... code 7 • Diagnose en training van aandachtsstoornissen............................................................... code 8 • Mandtraining: een wetenschappelijk en effectieve manier om kinderen met autisme en/of andere ontwikkelingsstoornissen te leren communiceren.................... code 9 • Het werkgeheugen van licht verstandelijk beperkte tot zwakbegaafde kinderen en jongeren.................................................................................................... code 10 • En wat met de motoriek van kinderen met een autismespectrumstoornis?.................... code 11 • Logopedie en autisme................................................................................................... code 12 • Omgaan met kinderen die moeilijk doen in de klas........................................................ code 13 • Adoptie in de hulpverlening, hulpverlening in adoptie: De kwetsbare (gehechtheids-) ontwikkeling van geadopteerden.................................... code 14 • Hooggevoeligheid – hoogsensitief persoon (HSP): modegril of blijvend?........................ code 15 • Initiatie in de bewegingspedagogiek gebaseerd op het werk van Veronica Sherborne................................................................................................ code 16 • De emotionele ontwikkeling van kinderen gebaseerd op Greenspan.............................. code 17 • Cochleaire implantatie anno 2014: hedendaagse ontwikkeling en tendensen................ code 18 • Ontwikkelingsstoornissen in de adolescentie................................................................. code 19
Studiedagen Pasen • Rekenzwakke kinderen leren omgaan met de rekenwereld tot 1000............................. code 20 • Neuropsychologische diagnostiek bij volwassenen: een praktisch overzicht.................... code 21 • Morfosyntaxis: een creatieve verkenning in de communicatief gerichte taaltherapie bij kinderen........... code 22 • Onveiligheid in hechting, of hoe moeilijk en onveilig een diagnose kan zijn................... code 23 • Eerste moeilijke stappen in het rekenen? Mediërende interventie voor wiskunde (MIW) helpt je een eind op weg........................ code 24 • Dyslexie en ADHD: comorbiditeit, diagnostiek en sterkte-zwakteanalyse........................ code 25 • (Echt)scheiding en het effect op kinderen...................................................................... code 26 • Diagnostiek en behandeling van ADHD: aan de slag vanuit een ontwikkelings- en contextperspectief......................................... code 27 • Angst en depressie bij kinderen en adolescenten: diagnostiek en behandelvoorstellen............................................................................... code 28 • Tweerichtingsverkeer in de ouder-kindrelatie: wat is de invloed van kinderen met een stoornis?.......................................................... code 29 • Communicatieve ontwikkeling van heel jonge kinderen................................................. code 30 • (De)motivatie bij adolescenten....................................................................................... code 31 • Cognitie en communicatie na NAH............................................................................... code 32 • Communicatie bij (rand)normaal begaafde kinderen met autisme.................................. code 33 • ACT in actie: Acceptance en Commitment Therapy....................................................... code 34 • Dyslexie bij meertaligheid.............................................................................................. code 35 • Taalstoornissen en de ziekte van Parkinson.................................................................... code 36
Studiedagen buiten de vakantie • Leren + leren = leerlinggericht teamwork bij ASS......................................................... code 125 • International Classification of Functioning, Disability & Health (ICF)............................... code 37 • Rekenzwakke kinderen leren omgaan met kommagetallen............................................ code 38 • Motorische lateralisatie................................................................................................. code 39 • Autisme en sekseducatie............................................................................................... code 40 • Rekenzwakke kinderen leren omgaan met metend rekenen en meetkunde................... code 41 • Breuken zetten de rekenwereld op z’n kop.................................................................... code 42
Workshops • Training van de perspectiefnemingsvaardigheden van kinderen met ASS....................... code 43 • Autisme: motivatie en beloning..................................................................................... code 44 • Gespreksvaardigheden voor paramedici: praktische toepassingen in de contacten met ouders – basisworkshop........................... code 45 • Nee bedankt, alles gaan prima! Hulpverlening bij personen met het syndroom van Korsakov......................................... code 46 • Relaxatie voor kinderen met ontwikkelingsstoornissen................................................... code 47 • International Classification of Functioning, Disability & Health (ICF)............................... code 48 • Werken aan Stem.......................................................................................................... code 49 • Rond punt: als het vierkant draait.................................................................................. code 50 • Terugkomdagen ABA.................................................................................................... code 51 • Zet mij even op pauze Oudertraining ADHD en vorming voor trainers.............................................................. code 52 • Breinbreker: voortgezette cognitieve revalidatie bij NAH................................................ code 53 • Oudervriendelijk, oudersensitief, ouderbetrokken en ouderondersteunend? Werken met ouders vanuit gedeelde verantwoordelijkheid............................................ code 54 • Heb ik een probleem dan? Ziektebesef en interventies bij hersenletsel........................... code 55 • Het bobath-concept in de pedagogische werksituatie geplaatst..................................... code 56 • Gespreksvaardigheden voor paramedici: praktische toepassingen in de contacten met ouders - verdiepingsworkshop................. code 57
Terug naar inhoud
S tud i e d a g
H e r n e m in g
C ode 1
Rekenzwakke kinderen leren omgaan met de rekenwereld tot 20 Kleuters die richting lagere school gaan, zijn ervan overtuigd dat ze in ‘de grote school’ zullen leren lezen, schrijven en rekenen. Leerkrachten weten maar al te goed dat dit niet voor alle kinderen evident is, dat de kloof tussen bijvoorbeeld sterke en zwakke rekenaars in de loop van de eerste klas zichtbaar wordt en dat enkelen onder hen in het therapeutische circuit zullen belanden. Tijdens deze studiedag bekijken we waarom sommige kinderen het tellen, het aanvankelijke getalbegrip en de eerste rekenopdrachten niet onder de knie krijgen. We staan vooral stil bij hoe we hen kunnen helpen. De inhoud is niet alleen gericht op het werken met eersteklassers, maar ook op oudere kinderen van wie de rekenmoeilijkheden zijn begonnen op dit niveau en voor wie we de remediëring dan ook hier moeten aanvatten. De dag is opgebouwd vanuit de observatie en testresultaten bij deze kinderen. Wat doet het kind? Hoe kunnen we begrijpen waarom het dit doet? En hoe kunnen we het rekeninzicht en de rekenvaardigheid versterken? De inoefensuggesties zijn speels en toepasbaar bij jonge en oudere kinderen.
WANNEER
maandag 3 maart 2014 (9 - 16.30 uur)
WAAR
Sig Destelbergen
INSCHRIJVEN
€ 66 (€ 55 voor Sig-participanten) Uiterlijk tot 14 februari 2014
BEGELEIDING
Hilde Heuninck is logopedist en al ruim vijfentwintig jaar gespecialiseerd in rekenbegeleiding. Ze is auteur van ‘Nog lang niet uitgeteld’, ‘De komma vertelt’, het ‘Breukenlaboratorium’, diverse Mathelli-spellen en nu ook de Praxisboeken. Haar inzichten zijn in de eerste plaats gestoeld op ruime praktijkervaring.
DOELGROEP
De studiedag is bedoeld voor therapeuten, zorg- en taakleerkrachten die in hun praktijk rekenzwakke kinderen begeleiden. Maximum 50 deelnemers
Meer info en inschrijven >> www.sig-net.be
Terug naar inhoud
S tud i e d a g
H e r n e m in g
C ode 2
Begrijpend lezen beter begrijpen: van theorie naar de praktijk van diagnostiek en therapie Een gelezen tekst begrijpen is één van de meest complexe vaardigheden. Dit blijkt uit de volgende cijfers: tien procent van de kinderen uit de lagere school behaalt volgens de Peiling ‘lezen en luisteren’ (2007) de eindtermen niet. Deze kinderen hebben vooral problemen met het leggen van verbanden. Uit onderzoek van Swanson (1999) en Hattie (2009) blijkt dat het effect van remediëring bij begrijpend lezen groot is. Kinderen die problemen ondervinden bij het begrijpen van teksten hebben meer nodig dan alleen wat extra oefeningen. Ze hebben vooral nood aan oefeningen op maat, aan duidelijke instructies en sturende feedback. Vooraleer we kunnen remediëren, moeten we weten hoe begrijpend lezen tot ontwikkeling komt, welke aspecten het tekstbegrip kunnen beïnvloeden en hoe we problemen met begrijpend lezen kunnen diagnosticeren. In deze sessie gaan we op al deze topics in. Deze studiedag is vooral theoretisch van aard, met een beperkte praktische toepassing. Noot: De studiedag is een herhaling van de vorige edities. Het gedeelte over therapie is wel aangepast.
WANNEER
maandag 3 maart 2014 (9 - 16.30 uur)
WAAR
Sig Destelbergen
INSCHRIJVEN
€ 66 (€ 55 voor Sig-participanten) Uiterlijk tot 14 februari 2014
BEGELEIDING
Christel Van Vreckem is als lector verbonden aan de opleiding Logopedie en Audiologie van de Arteveldehogeschool Gent voor vakken i.v.m. leerstoornissen. Ze is medeontwikkelaar van de Vlaamse Test Begrijpend Lezen (Van Vreckem, Desoete, De Paepe, & Van Hove, 2010) en van het programma ‘Begrijpend lezen beter begrijpen: thematisch en functioneel programma’ (Van Vreckem, Axters & Linsen, in druk), bedoeld voor kinderen van het eerste leerjaar tot het begin van het secundair onderwijs.
DOELGROEP
We richten ons vooral naar professionele hulpverleners die individueel of met kleine groepjes kinderen werken en in hun dagelijkse praktijk kinderen behandelen die problemen hebben met begrijpend lezen.
Meer info en inschrijven >> www.sig-net.be
Terug naar inhoud
S tud i e d a g
H e r n e m in g
C ode 3
Hoogbegaafdheid: een handicap? In eerste instantie leggen we tijdens deze studiedag de nadruk op een meer theoretisch inzicht in hoogbegaafdheid, alsook op intelligentie en intelligentietests. Daarnaast komen de kenmerken van hoogbegaafdheid aan bod en gaan we dieper in op de diverse profielen. Er is eveneens aandacht voor de schoolse problematiek van hoogbegaafde leerlingen. De uiteenzetting heeft de bedoeling interactief te zijn. We besteden dan ook aandacht aan vragen van de deelnemers en stellen participatie zeer op prijs.
WANNEER
maandag 3 maart 2014 (9 - 16.30 uur)
WAAR
Sig Destelbergen
INSCHRIJVEN
€ 66 (€ 55 voor Sig-participanten) Uiterlijk tot 14 februari 2014
BEGELEIDING
Dr. Tessa Kieboom is directeur van het Centrum voor Begaafdheidsonderzoek (UAntwerpen). Na haar promotie over hoogbegaafdheid aan de KU Nijmegen is ze zich hierin verder gaan specialiseren. In haar functie op het CBO begeleidt ze ouders en jongeren, alsook volwassenen. Verder geeft ze nascholing en publiceert ze regelmatig over de problematiek. Ze is hoofdredacteur van het kwartaaltijdschrift ‘Hoogbegaafd?!’ en maakt deel uit van the European Council for High Ability. Van haar hand is het boek ‘Hoogbegaafd, als je kind (g)een einstein is’ (Lannoo). In 2010 publiceerde ze samen met Daniëlle Verheye en Luc Descamps ‘De Hoogbegaafdheid Survivalgids’ (Abimo).
DOELGROEP
We richten ons vooral naar professionele hulpverleners die individueel of met kleine groepjes kinderen werken en in hun dagelijkse praktijk kinderen behandelen die problemen hebben met begrijpend lezen.
Meer info en inschrijven >> www.sig-net.be
Terug naar inhoud
S tud i e d a g
H e r n e m in g
C ode 4
Behandelen van selectief mutisme: dat spreekt voor zich Kinderen met selectief mutisme kunnen goed praten en doen dat ook in veel situaties. Ze praten thuis en tegen sommige mensen. In andere situaties zwijgen ze, bijvoorbeeld op school, tegen onbekenden en soms ook in winkels of bij familieleden. Wist u dat ongeveer 7 op de 1000 kinderen selectief mutisme hebben? Dat zijn meer kinderen dan er worden aangemeld voor hulp of begeleiding. Tijdens deze studiedag gaan we in op de volgende aspecten: Hoe kan je selectief mutisme onderkennen? Gaat het niet vaak vanzelf over? Wat is het beste moment om hulp te bieden? Welke behandeling is het meest effectief en hoe ziet deze behandeling eruit? Wat weten we over deze groep kinderen, hun symptomen en hun ontwikkeling op lange termijn? We tonen videobeelden van kinderen die werden behandeld met het nieuwe behandelprogramma ‘Spreekt voor zich’ voor kinderen van ca. 4 - 8 jaar en bespreken de eerste resultaten van de pilootstudie.
WANNEER
maandag 3 maart 2014 (9 - 16.30 uur)
WAAR
Sig Destelbergen
INSCHRIJVEN
€ 66 (€ 55 voor Sig-participanten) Uiterlijk tot 14 februari 2014
BEGELEIDING
Dr. Maretha de Jonge is orthopedagoog en gezondheidszorgpsycholoog. Ze heeft zich gespecialiseerd in autisme en selectief mutisme en werkt op de afdeling Kinder- en jeugdpsychiatrie van het Universitair Medisch Centrum Utrecht. Als geregistreerd gedragstherapeut behandelt ze kinderen met selectief mutisme en begeleidt ze hun ouders en leerkrachten.
DOELGROEP
De studiedag is bedoeld voor professionele hulpverleners die kinderen begeleiden tussen 4 en 8 jaar.
Meer info en inschrijven >> www.sig-net.be
Terug naar inhoud
S tud i e d a g
H e r n e m in g
C ode 5
Rekenzwakke kinderen leren omgaan met de rekenwereld tot 100 De rekenwereld tot 100 betekent een belangrijke uitbreiding van de rekenvaardigheid. Kinderen leren de eerste principes van de getalopbouw, het vermenigvuldigen en delen. De eerste rekenverhaaltjes komen aan bod, het optellen en aftrekken worden uitgebreid en alles gaat een heel stuk sneller. Wanneer we kinderen met rekenmoeilijkheden onderzoeken, vinden we bijna altijd hiaten in deze rekenmaterie terug. Deze studiedag vertrekt vanuit de observatie van het kind. Welke fouten maakt het? Welke strategieën volgt het? Waar loopt het mis? Maar ook, waar gaat het goed? Vanuit deze analyses proberen we te begrijpen wat de basisstrategie van dit kind is en hoe we gericht met het kind kunnen werken. Zodra het kind nieuw inzicht heeft verworven, moet het aan de slag met oefeningen. Dit gebeurt op een speelse wijze, zodat de motivatie voor het oefenen vanuit het kind zelf komt.
WANNEER
dinsdag 4 maart 2014 (9 - 16.30 uur)
WAAR
Sig Destelbergen
INSCHRIJVEN
€ 66 (€ 55 voor Sig-participanten) Uiterlijk tot 14 februari 2014
BEGELEIDING
Hilde Heuninck is logopedist en al ruim vijfentwintig jaar gespecialiseerd in rekenbegeleiding. Ze is auteur van ‘Nog lang niet uitgeteld’, ‘De komma vertelt’, het ‘Breukenlaboratorium’, diverse Mathelli-spellen en nu ook de Praxisboeken. Haar inzichten zijn in de eerste plaats gestoeld op ruime praktijkervaring.
DOELGROEP
De studiedag is bedoeld voor therapeuten, zorg- en taakleerkrachten die in hun praktijk rekenzwakke kinderen begeleiden. Maximum 50 deelnemers
Meer info en inschrijven >> www.sig-net.be
Terug naar inhoud
S tud i e d a g
H e r n e m in g
C ode 6
Fonetische en fonologische articulatietherapie creatief en communicatief bekeken De klemtoon van deze studiedag ligt op de praktijk. We houden het theoretische gedeelte bewust kort. Centraal staat het creatief en communicatief opvatten van fonologische articulatietherapie bij kinderen. Vanuit eigen praktijkervaringen belichten we articulatieonderzoeken: o.a. Metaphon, AFPO en AO. We bespreken de behandeling van de belangrijkste fonologische processen, gebaseerd op Metaphon. Ook de behandeling volgens Hodson & Paden wordt kort toegelicht. Beide methodes worden met filmfragmenten geïllustreerd. Verder stellen we fonologisch therapiemateriaal en ‘multifunctionele spellen’ tentoon, bruikbaar in de ruime logopedische praktijk. Naast dit zelf samengestelde materiaal komen ook bestaande programma’s aan bod. We wisselen ervaringen uit rond samenwerking met ouders en verduidelijken de belangrijke link tussen stotteren en spraak- en taalproblemen. Tot slot brainstormen we over therapeutische attitude, therapievoorbereiding en het belang van samenwerking met collega’s. Relevante publicatie: - Herreman, I. (2006). Articulatietherapie en fonologische therapie: praktijkervaringen, Logopedie, 19 (4).
WANNEER
dinsdag 4 maart 2014 (9 - 16.30 uur)
WAAR
Sig Destelbergen
INSCHRIJVEN
€ 66 (€ 55 voor Sig-participanten) Uiterlijk tot 14 februari 2014
BEGELEIDING
Ingrid Herreman werkt als logopedist in het Centrum voor Ambulante Revalidatie te Beveren. Verder is ze coördinator van de Sig-intervisiewerkgroep Taaltherapie bij kinderen. Eerder maakte ze deel uit van de Werkgroepen Articulatie Gent en Stottertherapie Leuven. Ze volgde o.a. de workshops Metaphon, Hodson & Paden uitgebreid en Minimale Paren Spellen.
DOELGROEP
De studiedag richt zich tot logopedisten die in hun werksituatie kinderen met articulatiestoornissen onderzoeken en/of behandelen. Ervaring en kennis over fonologische processen is geen vereiste. Maximum 50 deelnemers
Meer info en inschrijven >> www.sig-net.be
Terug naar inhoud
S tud i e d a g
H e r n e m in g
C ode 7
Overgewicht bij kinderen en adolescenten: Hoe pakken we de epidemie aan? Obesitas wordt sinds 1997 door de WHO erkend als chronische ziekte. Het kan worden beschouwd als een pathologische reactie op onze veranderende omgeving: het moderne leven leidt ons enerzijds tot overmatig vet- en suikergebruik en anderzijds tot onvoldoende fysieke activiteit. Deze combinatie van factoren zorgt ervoor dat veel jongeren opgroeien met overgewicht. Dat heeft behalve gezondheidsrisico’s ook heel wat psychopedagogische en sociale consequenties. Als we de jongeren en hun ouders niet leren omgaan met deze nieuwe context, kunnen we de epidemie geen halt toeroepen. De deelnemers aan deze studiedag krijgen handvatten aangereikt om de samenhang van het probleem te zien en leren hoe ze jongeren en hun ouders best kunnen benaderen en motiveren. We gaan te werk aan de hand van een uiteenzetting, geïllustreerd met case studies vanuit de praktijk. Relevante publicaties: - Braet, C., & Van Winckel, M. (2001). Behandelingsstrategieën bij kinderen met overgewicht (Hoofdstuk 11). Houten: Bohn Stafleu van Loghum. - Braet, C. e.a. (2007). Kinderen en jongeren met overgewicht. Handleiding voor begeleiders. Werkboeken voor ouders, kinderen en adolescenten. Antwerpen: Garant. - Braet, C. (2010). kinderen met overgewicht. Diagnostiek en behandeling voor de professional. Amsterdam: Hogrefe.
WANNEER
dinsdag 4 maart 2014 (9 - 16.30 uur)
WAAR
Sig Destelbergen
INSCHRIJVEN
€ 66 (€ 55 voor Sig-participanten) Uiterlijk tot 14 februari 2014
BEGELEIDING
Ann Tanghe is psycholoog/gedragstherapeut en coördinator van het Obesitasteam van het Revalidatiecentrum Zeepreventorium in De Haan. Ze is co-auteur van verschillende artikels in samenwerking met prof. dr. Caroline Braet (UGent). Evie Stremersch is psycholoog/gedragstherapeut en sinds 2000 verbonden aan de obesitaswerking van het Revalidatiecentrum Zeepreventorium. Ze heeft veel ervaring in het werken met obese adolescenten en hun context.
DOELGROEP
De studiedag is bedoeld voor alle hulpverleners die in aanraking komen met kinderen en jongeren die lijden aan overgewicht. Voorkennis is niet vereist.
Meer info en inschrijven >> www.sig-net.be
Terug naar inhoud
S tud i e d a g
N ie u w
C ode 8
Diagnose en training van aandachtsstoornissen Aandacht is het zich selectief richten op een aspect van de omgeving. Het is een onontbeerlijke neurocognitieve functie die helpt keuzes maken en problemen oplossen. Aandacht wordt moeizaam verworven en raakt makkelijk verloren. Aandachtsstoornissen zijn dan ook uiterst frequent, zowel bij ontwikkelingsstoornissen als bij verworven stoornissen. Ofwel vormen de aandachtsstoornissen de hoofdbrok van de voorhanden problematiek, ofwel zijn ze zijlings aanwezig. Hoe dan ook storen ze steeds het leerproces én de sociaal-professionele uitbouw. Ze vormen dus een heel belangrijke invalshoek binnen de behandeling. Dit is niet alleen zo omdat je aandacht in geval van een tekort moet zien te herstellen, maar ook omdat geoptimaliseerde aandacht duidelijk helpt bij de behandeling van andere stoornissen bij de patiënt. Aangezien de meeste kinderen en volwassenen die revalidatie lopen op zijn minst lichte tot matige aandachtsstoornissen vertonen, is het voor elk teamlid heel belangrijk hierop hoofdzakelijk of bijkomend te kunnen inspelen tijdens het behandelingsproces. Het is dus cruciaal aandachtsstoornissen te herkennen en te systematiseren om ze aansluitend therapeutisch te benaderen. Tijdens deze studiedag wordt er theoretische voorkennis verschaft omtrent de ontplooiing van het netwerk van hersenstructuren dat voor de diverse subtypes van aandacht instaat. Verder schenken we uitgebreid aandacht aan een gesystematiseerde diagnostiek en de opeenvolgende stappen van de training. De verschillende diagnostico-therapeutische stappen van het gestructureerd, neuropsychologisch proces worden in kaart gebracht aan de hand van een specifiek werkschema: ‘Aandachtsstoornissen: Subtypering & Ervaringsgerichte Training (ASET)’, ontwikkeld door E. Thiery en C. Anthonis. Gevalsbesprekingen illustreren de gesystematiseerde aanpak door middel van de ASET. Hieruit moge meteen de transdisciplinaire bruikbaarheid van het werkinstrument blijken naar een gerichter en efficiënter revalidatie toe.
WANNEER
dinsdag 4 maart 2014 (9 - 16.30 uur)
WAAR
Sig Destelbergen
INSCHRIJVEN
€ 66 (€ 55 voor Sig-participanten) Uiterlijk tot 14 februari 2014
BEGELEIDING
Prof. dr. Evert Thiery (UGent) verricht klinisch werk (Gedragsneurologisch en Neuropsychologisch Consultatiecentrum Gent) en doet onderzoek naar de diagnostische en therapeutische rol van de neuropsychologie bij ontwikkelingsstoornissen en verworven hersenafwijkingen, evenals onderzoek naar aspecten van ‘nature/nurture’ in tweelingenpopulaties.
DOELGROEP
De studiedag is bedoeld voor al wie therapeutisch werkt met kinderen en volwassenen met ontwikkelings- en verworven stoornissen. Er wordt geen specifieke voorkennis verondersteld. Accreditering werd aangevraagd i.s.m. de Vereniging van Revalidatieartsen vzw.
Meer info en inschrijven >> www.sig-net.be
Terug naar inhoud
S tud i e d a g
H e r n e m in g
C ode 9
Mandtraining: een effectieve manier om kinderen met autisme en/of andere ontwikkelingsstoornissen te leren communiceren Kinderen met autisme en andere ontwikkelingsstoornissen kunnen vaak niet goed vragen of aangeven wat ze willen. Niet kunnen vragen wat je wil, leidt vaak tot probleemgedrag, zoals huilen, passiviteit, je afsluiten van de omgeving of agressiviteit. Deze kinderen leren niet ‘vanzelf’ communiceren. We moeten ze expliciet leren om dingen te vragen die ze graag willen. Hoe je dit kan doen, behandelen we tijdens deze studiedag. We werken volgens de principes uit de wetenschap van de toegepaste gedragsanalyse (Applied Behavior Analysis, ABA). Het belangrijkste principe dat we toepassen is het belonen van gewenst gedrag. Een ander belangrijk principe is het geven van hulp bij het aanleren van nieuwe vaardigheden. De interesses van het kind vormen de basis. We kijken naar wat het zelf wil en gebruiken de motivatie om te leren communiceren. De volgende onderwerpen komen aan bod: • Beknopte achtergrond ABA • Gedrag van je kind: hoe kan je dat analyseren en hoe gebruik je de analyse bij het aanleren van communicatie? • Hoe leer je een kind op de juiste manier vragen wat het wil? • Op welke manier verminder je bij het kind het ongewenste gedrag dat voortkomt uit het onvermogen om te kunnen vragen wat het wil? • Hoe leer je ‘defective mands’ herkennen? Defective mands zijn ongewenste manieren om te vragen wat je wil. • Leer veelgemaakte fouten herkennen en voorkomen • Communicatiemiddelen (PECS, gebarentaal, spraak): Hoe maak je de juiste keuze? We behandelen de theoretische achtergrond, maar oefenen ook in kleine groepjes met de vaardigheden. Door deze combinatie zullen de deelnemers na afloop de geleerde principes direct in de praktijk kunnen toepassen. WANNEER
dinsdag 4 maart 2014 (9 - 16 uur)
WAAR
UHasselt, campus Diepenbeek
INSCHRIJVEN
€ 76 (€ 65 voor Sig-participanten) Uiterlijk tot 14 februari 2014
BEGELEIDING
Laura Schouten heeft pedagogiek gestudeerd en is sinds 2009 betrokken bij het ABA-Instituut. Tijdens haar stageperiode (tot juni 2010), begeleid door Caroline Peters, heeft ze veel ervaring opgedaan met ABA in verschillende gezinnen. Sindsdien is ze werkzaam als ABA-consultant/ pedagoog voor het ABA-Instituut. Ze begeleidt zowel gezinnen en scholen als professionals en instellingen die ABA in de werking willen implementeren. Verder geeft ze regelmatig workshops voor groepen ouders en/of professionals.
DOELGROEP
De studiedag is bedoeld voor hulpverleners die in contract komen met kinderen met autisme en/of kinderen met ontwikkelingsstoornissen die moeilijk communiceren.
Meer info en inschrijven >> www.sig-net.be
Terug naar inhoud
S tud i e d a g
H e r n e m in g
C ode 1 0
Het werkgeheugen van licht verstandelijk beperkte tot zwakbegaafde kinderen en jongeren Het werkgeheugen, het gelijktijdig kunnen opslaan en verwerken van informatie, is een hot topic, zowel in de wetenschap als in scholen en klinische settings. Dat is niet zo verwonderlijk, want onderzoek heeft aangetoond dat het cruciaal is voor het ‘leren’ op school én daarbuiten. Van alle kinderen en jongeren met een verstandelijke beperking is bekend dat ze een heel zwak werkgeheugen hebben, zelfs zwakker dan je op basis van hun mentale vaardigheden zou verwachten. Wat kunnen we daar als professionele hulpverleners mee? Tijdens deze studiedag proberen we die vraag te beantwoorden. Eerst gaan we in op het begrip werkgeheugen, op theoretische modellen en op de relatie met andere cognities en vaardigheden. De begrippen worden onder andere geïllustreerd aan de hand van tests die zowel in de klinische praktijk als in experimenteel onderzoek (kunnen) worden gebruikt. Daarna gaan we specifiek in op wat we weten over het werkgeheugen bij kinderen en jongeren met een licht verstandelijke beperking. We behandelen ook de trainbaarheid van het werkgeheugen a.d.h.v. elektronische programma’s (en ‘games’) o.a. bij deze doelgroep. We besteden ook nadrukkelijk aandacht aan hoe we zelf beter kunnen aansluiten bij de mogelijkheden van deze kinderen. Dit gebeurt onder andere met praktische opdrachten.
WANNEER
dinsdag 4 maart 2014 (9 - 16 uur)
WAAR
UHasselt, campus Diepenbeek
INSCHRIJVEN
€ 76 (€ 65 voor Sig-participanten) Uiterlijk tot 14 februari 2014
BEGELEIDING
Dr. Mariët van der Molen is als docent/onderzoeker verbonden aan de afdeling Ontwikkelingspsychologie van de Vrije Universiteit Amsterdam. Daarvoor werkte ze als psycholoog in Emaus (Ermelo), een instelling voor jongeren met een licht verstandelijke beperking. In 2009 promoveerde ze op het werkgeheugen bij deze jongeren.
DOELGROEP
De studiedag is bedoeld voor alle hulpverleners die in contact komen met kinderen en jongeren met een licht verstandelijke beperking.
Meer info en inschrijven >> www.sig-net.be
Terug naar inhoud
S tud i e d a g
H e r n e m in g
C ode 1 1
En wat met de motoriek van kinderen met een autismespectrumstoornis?
i.s.m. Universiteit Hasselt
Autismespectrumstoornissen worden gedragsmatig gediagnosticeerd op grond van sociale communicatieve beperkingen en repetitief en/of stereotiep gedrag/interesses (DSM-5). Binnen dit laatste gedragskenmerk ressorteren de motorische stereotypieën en maniërismen. Wat is echter het verband tussen deze stereotypieën en maniërismen enerzijds en motorische ontwikkelings-, coördinatie-, imitatie- en leerproblemen anderzijds in deze groep van kinderen? In het theoretische gedeelte van deze studievoormiddag overlopen we het wetenschappelijk onderzoek naar de motorische problemen van kinderen met een autismespectrumstoornis. In het praktische deel vertalen we de recente bevindingen naar het klinisch onderzoek van deze kinderen. Tot slot belichten we één behandelaspect meer uitvoerig, met name de autismespecifieke aanpassingen van het motorische leerproces om deze kinderen en jongeren zelfredzaamheidsvaardigheden aan te leren.
WANNEER
dinsdag 4 maart 2014 (9 - 12 uur)
WAAR
UHasselt, campus Diepenbeek
INSCHRIJVEN
€ 45 (€ 39 voor Sig-participanten) Uiterlijk tot 14 februari 2014
BEGELEIDING
Prof. dr. Marleen Vanvuchelen is doctor in de revalidatiewetenschappen en kinesitherapie. Ze is docent aan de faculteit Geneeskunde en Levenswetenschappen van de UHasselt en heeft jarenlange klinische ervaring met kinderen en jongeren met een autismespectrumstooornis.
DOELGROEP
Deze studiedag is bedoeld voor therapeuten, GON-begeleiders en leerkrachten die kinderen en jongeren met een autismespectrumstoornis begeleiden. Er wordt een minimale basiskennis verondersteld over ASS.
Meer info en inschrijven >> www.sig-net.be
Terug naar inhoud
S tud i e d a g
H e r n e m in g
C ode 1 2
Logopedie en autisme Dat de specifieke beleving van iemand met autisme resulteert in een andere manier van taalontwikkeling, is een evidentie. Deze studiedag heeft tot doel inzicht te verwerven in de manier waarop taal en communicatie bij personen met autisme afwijken van de normale ontwikkeling. De theoretische achtergrond over deze ontwikkelingsvaardigheden wordt gelinkt aan de moeilijkheden die kunnen optreden bij kinderen met autisme. We leggen uit waarom een specifieke aanpak bij deze kinderen een noodzaak kan zijn. We staan ook stil bij de mogelijkheden om de talige en communicatieve ontwikkeling van deze kinderen vanuit de logopedie te stimuleren.
WANNEER
woensdag 5 maart 2014 (9 - 16.30 uur)
WAAR
Sig Destelbergen
INSCHRIJVEN
€ 66 (€ 55 voor Sig-participanten) Uiterlijk tot 14 februari 2014
BEGELEIDING
Veerle Vantorre, licentiaat in de logopedie, is educatief medewerker van Autisme Centraal in binnen- en buitenland.
DOELGROEP
De studiedag is bedoeld voor logopedisten die werken met kleuters en lagereschoolkinderen met autisme. Enige voorkennis over autisme is gewenst. Maximum 70 deelnemers
Meer info en inschrijven >> www.sig-net.be
Terug naar inhoud
S tud i e d a g
H e r n e m in g
C ode 1 3
Omgaan met kinderen die moeilijk doen in de klas We mogen zeggen dat het probleemgedrag in de klas de voorbije jaren is toegenomen. Er even bij stilstaan wat we eraan kunnen doen, is dan ook geen overbodige luxe. Deze studiedag biedt de kans om vanuit drie verschillende aspecten over het probleemgedrag na te denken. De eerste vraag die wordt gesteld is waarom kinderen probleemgedrag stellen. Deze vraag is belangrijk omdat probleemgedrag het symptoom is van een dieperliggend probleem. Alleen door ons voor dat dieperliggende probleem open te stellen, kunnen we de juiste acties inschakelen om het probleemgedrag te vermijden. Oude en nieuwe kaders komen aan bod. Vervolgens staan we stil bij het belangrijkste aspect om een oplossing te bieden aan het probleem: preventie. De vijf pijlers van Patterson worden gekoppeld aan de preventiepiramide van Deklerck. We onderzoeken hoe wij het doen in onze praktijk. In een derde deel gaan we in op straffen en belonen. Na een definitie worden valkuilen besproken en tips gegeven. Noot: Deze studiedag is een herwerking van ‘Werken in (klas)groep met kinderen die moeilijk doen’ (workshop op 9 en 10 mei 2011).
WANNEER
woensdag 5 maart 2014 (9 - 16.30 uur)
WAAR
Sig Destelbergen
INSCHRIJVEN
€ 66 (€ 55 voor Sig-participanten) Uiterlijk tot 14 februari 2014
BEGELEIDING
Albert Janssens werkte zeven jaar als onderwijzer in het buitengewoon lager onderwijs type 3 en zeven jaar in het buitengewoon secundair onderwijs. De doelgroep bestond telkens uit leerlingen die ernstig probleemgedrag stelden. Sinds 2001 geeft hij hierover pedagogische studiedagen in binnen- en buitenland.
DOELGROEP
De studiedag richt zich in de eerste plaats tot therapeuten, zorgcoördinatoren en leerkrachten die met groepen werken.
Meer info en inschrijven >> www.sig-net.be
Terug naar inhoud
S tud i e d a g
H e r n e m in g
C ode 1 4
Adoptie in de hulpverlening, hulpverlening in adoptie De kwetsbare (gehechtheids-) ontwikkeling van geadopteerden Adoptiekinderen komen net als andere kinderen in de hulpverlening terecht. Hulpverleners vragen zich wel eens af welke problemen nu adoptiespecifiek zijn en welke niet. Of zoals een adoptieouder het uitdrukte: “Adoptie is altijd aanwezig, maar is niet altijd relevant.” Adoptiekinderen hebben iets meer in hun rugzakje zitten. Brodzinsky noemt het ‘extra ontwikkelingstaken’ bovenop de gewone. Het gaat bijvoorbeeld om aanpassing, rouwverwerking, opbouw van gehechtheid, traumatische ervaringen verwerken, identiteit en raciale identiteit. Dergelijke aspecten kunnen interfereren met de gewone ontwikkeling en zetten ouders, opvoeders, leerkrachten en hulpverleners soms op het verkeerde been. Tijdens deze studiedag exploreren we de extra ontwikkelingstaken vanuit verschillende theoretische kaders, aangevuld met beeldmateriaal. Qua leeftijd focussen we op baby’s, peuters en kleuters. We geven via in de praktijk getoetste werkinstrumenten aan hoe ouders, leerkrachten en hulpverleners hiermee kunnen omgaan. We besteden een groot deel aan de opbouw van gehechtheid bij (adoptie) kinderen en reiken een strategie aan om in de praktijk mee om te gaan. Deze strategie werkt zeer goed bij kinderen van nul tot zes jaar.
WANNEER
woensdag 5 maart 2014 (9 - 16.30 uur)
WAAR
Sig Destelbergen
INSCHRIJVEN
€ 66 (€ 55 voor Sig-participanten) Uiterlijk tot 14 februari 2014
BEGELEIDING
Nadine Meeus (psycholoog en mede bestuurslid van WAIMH Vlaanderen) is werkzaam bij het Steunpunt Adoptie, dat de verplichte voorbereidingscursus op Interlandelijke adoptie verzorgt en adoptieouders begeleidt in de opbouw van gehechtheid met hun adoptiekind, zowel individueel als in groep.
DOELGROEP
De studiedag is enerzijds bedoeld voor hulpverleners die in de revalidatie of thuisbegeleiding met adoptie, pleegzorg en hechtingsproblemen te maken krijgen en anderzijds voor leerkrachten en CLB-medewerkers. De insteek is adoptie, maar er wordt geen voorkennis over of ervaring met adoptie vereist.
Meer info en inschrijven >> www.sig-net.be
Terug naar inhoud
S tud i e d a g
N ie u w
C ode 1 5
Hooggevoeligheid Hoogsensitief persoon (HSP): modegril of blijvend? Diversiteit is het modewoord van tegenwoordig. Hiermee worden alle types personen omschreven die we in de maatschappij kunnen tegenkomen: personen met een beperking, minderheidsgroepen, hoogbegaafden, … en personen met hooggevoeligheid (HSP). HSP is een temperament naast alle andere temperamenten. Tegenwoordig worden in de psychologie met ‘temperamentverschillen’ de heel basale persoonlijkheidskenmerken aangeduid die al in de vroegste kinderjaren blijken, die tot de aanleg van een individu behoren en die tot op zekere hoogte erfelijk zijn. Het gaat daarbij om eigenschappen zoals de felheid waarmee op prikkels wordt gereageerd, het algemene energie- en activiteitsniveau en de mate van introversie of extraversie. Er bestaan in de psychologie verschillende indelingen van temperamentverschillen. Er is dus niet één bepaalde indeling die algemeen wordt aanvaard. Ongeveer twintig procent van de bevolking heeft een hoogsensitief temperament. Dergelijke mensen hebben oog voor subtiele details en raken sneller dan anderen geïrriteerd door een hoog prikkelingsniveau zoals lawaai, extreme temperaturen of een lang dagje uit. Ze reageren sterk emotioneel en hebben meer tijd nodig om tot rust te komen. HSP maakt personen vatbaarder voor depressiviteit, angstgevoelens en verlegenheid dan niet-HSP. Hulpverleners zonder ervaring met HSP omschrijven hen vaak als ‘zeer moeilijke patiënten’. Deze studiedag staat volledig in het teken van HSP. De volgende elementen komen aan bod: (1) Wat is HSP en hoe zie ik dit als hulpverlener? Er wordt ingegaan op wat HSP betekent voor het kind en de volwassene, (2) Wat is de huidige wetenschappelijke onderbouwing voor HSP? (3) HSP-tests en hun bruikbaarheid, (4) HSP en zorgverlening, (5) HSP en ‘huiswerkopdrachten’, en (6) HSP en kwetsbaarheden: wat kan je als zorgverlener doen? Deze studiedag is gericht op het delen van kennis met aandacht voor praktische toepassingen. Aanwezigen krijgen documentatie mee om binnen hun eigen setting mee aan de slag te gaan.
WANNEER
woensdag 5 maart 2014 (9 - 16.30 uur)
WAAR
Sig Destelbergen
INSCHRIJVEN
€ 66 (€ 55 voor Sig-participanten) Uiterlijk tot 14 februari 2014
BEGELEIDING
Prof. dr. Elke Van Hoof werkt hoofdzakelijk met stressgerelateerde aandoeningen zoals burn-out en het chronische vermoeidheidsyndroom. Ze is klinisch psycholoog met specialisaties binnen de psychodiagnostiek, gezondheidspsychologie, traumapsychologie en stress. Naast haar zelfstandige praktijk werkt ze aan de VU Brussel waar ze gezondheidspsychologie doceert.
DOELGROEP
De studiedag is bedoeld voor hulpverleners die werken met hoogsensitieve personen of interesse hebben voor dit onderwerp. Er is geen voorkennis vereist.
Meer info en inschrijven >> www.sig-net.be
Terug naar inhoud
S tud i e d a g
H e r n e m in g
C ode 1 6
Initiatie in de bewegingspedagogiek gebaseerd op het werk van Veronica Sherborne De methode ‘Sherborne Developmental Movement’ bestaat uit het aanbieden en samen beleven van bewegingsspelen of bewegingsvormen voor alle leeftijden, voor mensen met of zonder beperkingen. In Vlaanderen wordt de methode al ruim twintig jaar gebruikt. In die zin is ze niet meer weg te denken uit vele revalidatiecentra of andere therapeutische settings, scholen, instellingen, verzorgingstehuizen en de kinderopvang. De initiatie tijdens deze studienamiddag kan aanleiding geven tot het experimenteren in de eigen werksituatie en bereidt de deelnemers voor op het eventueel volgen van de basiscursus en latere verdiepingscursussen. We verkennen de methode vooral zelfbewegend. We voorzien eerst een korte theoretische voorstelling, geïllustreerd met beeldmateriaal. Daarna is er ruimte voor vraagstelling.
Belangrijk! We verwachten een actieve participatie bij de bewegingservaringen. Voorzie dus makkelijk zittende kledij.
WANNEER
donderdag 6 maart 2014 (9 - 12 uur)
WAAR
Sig Destelbergen
INSCHRIJVEN
€ 45 (€ 39 voor Sig-participanten) Uiterlijk tot 14 februari 2014
BEGELEIDING
Véronique Goethals is kinesitherapeut en werkt in het buitengewoon onderwijs type 2. Ze is internationaal gekwalificeerd cursusbegeleider.
DOELGROEP
De studienamiddag richt zich tot alle geïnteresseerden die op zoek zijn naar een manier om via beweging te werken aan zelfbewustzijn, zelfvertrouwen, socialisatie en communicatie. Maximum 30 deelnemers
Meer info en inschrijven >> www.sig-net.be
Terug naar inhoud
S tud i e d a g
N ie u w
C ode 1 7
De emotionele ontwikkeling van kinderen gebaseerd op Greenspan Het handelen van kinderen (en volwassenen) wordt sterk beïnvloed door hun emoties. Veel gedrag kan maar begrepen worden wanneer de emoties die de aanleiding zijn tot dit gedrag, gekend zijn. Emoties ontwikkelen volgens Greenspan in verschillende ontwikkelingsstappen, die elk noodzakelijk zijn om te kunnen uitgroeien tot een evenwichtige volwassene. De belangrijkste van deze ontwikkelingsstappen zet een kind in de eerste zes levensjaren. Kennis van deze ontwikkelingsstappen biedt leerkrachten en opvoeders de mogelijkheid om zich een beter beeld te vormen van het kind en het daardoor beter te begeleiden. Tijdens deze studiedag maken de deelnemers kennis met de verschillende ontwikkelingsstappen zoals Greenspan ze beschrijft. Aan de hand van filmmateriaal wordt geoefend om ze te herkennen in gedrag. Ten slotte bespreken we wat er allemaal fout kan lopen wanneer een kind een ontwikkelingsstap onvoldoende kan zetten.
WANNEER
donderdag 6 maart 2014 (9 - 16.30 uur)
WAAR
Sig Destelbergen
INSCHRIJVEN
€ 66 (€ 55 voor Sig-participanten) Uiterlijk tot 14 februari 2014
BEGELEIDING
Albert Janssens heeft een loopbaan als onderwijzer in het basisonderwijs, het BuSO en de lerarenopleiding achter de rug. Hij is trainer van Feuerstein (IVP), Greenberg (Cognet/CEA), Haywood (Goed Begonnen) en Klein (MISC). Verder volgde hij korte opleidingen bij cognitieve ontwikkelingspsychologen als Gardner, Perkins, Ritchart en Costa. Dit alles resulteerde o.a. in het boek ‘Wat vraag ik aan mijn kind? Zeven denkstappen om een probleem op te lossen’ (Acco, 2007). Momenteel werkt hij als zelfstandige onderwijscoach met teams.
DOELGROEP
De studiedag is bedoeld voor alle geïnteresseerde hulpverleners.
Meer info en inschrijven >> www.sig-net.be
Terug naar inhoud
S tud i e d a g
N ie u w
C ode 1 8
Cochleaire implantatie anno 2014: hedendaagse ontwikkelingen en tendensen Cochleaire implantatie (CI) heeft in opvoeding, onderwijs en begeleiding van dove kinderen, jongeren en volwassenen een enorme verandering teweeggebracht. CI zorgt ervoor dat wereldwijd ontzettend veel onderzoek gebeurd rond hoor-, spraak- en taalontwikkeling, sociaal-emotionele ontwikkeling van mensen met een CI, de kwaliteit van leven, de hersenontwikkeling, enz. Jammer genoeg is er nog altijd een grote kloof tussen onderzoek en praktijk. Hulpverleners die kinderen en volwassenen met CI begeleiden zijn niet altijd op de hoogte van de recentste wetenschappelijk kennis. Tijdens deze studiedag geven we in eerste instantie een overzicht van de huidige stand van zaken van de verschillende CI-systemen, hun mogelijkheden en beperkingen. Vervolgens gaan we in op hoe kinderen, jongeren en volwassenen met CI het best worden begeleid na implantatie. We behandelen niet alleen de kennis die op dit ogenblik voorhanden is. We leggen ook de link naar de dagelijkse praktijk door gebruik te maken van video’s of het passende revalidatieprogramma of -materiaal voor te stellen. Daarnaast hebben we het ook even over de specifieke training bij een bilaterale aanpassing. Hoe halen we het maximale uit twee implantaten of een CI in combinatie met een hoorapparaat? Tot slot is er ruimte voor vragen en discussie.
WANNEER
donderdag 6 maart 2014 (9 - 16.30 uur)
WAAR
Sig Destelbergen
INSCHRIJVEN
€ 66 (€ 55 voor Sig-participanten) Uiterlijk tot 14 februari 2014
BEGELEIDING
Drs. Leo De Raeve (psycholoog) is directeur van het Onafhankelijk Informatiecentrum over Cochleaire Implantatie (ONICI) te Zonhoven en medecoördinator van de afdeling ‘doven en slechthorenden’ van het KIDS te Hasselt. Verder is hij gastdocent aan de Hogeschool Zuyd te Heerlen (NL) en aan de KHLeuven, departement lerarenopleiding. Sinds 2008 is hij wetenschappelijk adviseur van EURO-CIU, de Europese gebruikersorganisatie van Cochleaire Inplant patiënten (of hun ouders). In januari 2014 verdedigt hij aan de KU Nijmegen zijn doctoraal proefschrift over ‘Paediatric cochlear implantation: current trends and outcomes’.
DOELGROEP
Deze dag richt zich tot alle professionelen die betrokken zijn in de revalidatie van kinderen, jongeren en volwassenen met een cochleair implantaat, maar in het bijzonder tot logopedisten, audiologen, taalkundigen, vroegbegeleiders en therapeuten. Voorkennis is niet vereist.
Meer info en inschrijven >> www.sig-net.be
Terug naar inhoud
S tud i e d a g
H e r n e m in g
C ode 1 9
Ontwikkelingsstoornissen in de adolescentie Tijdens deze studiedag gaan we in op de diagnostiek en behandeling van ontwikkelingsstoornissen in de adolescentie. Het is niet altijd evident om deze problematiek te diagnosticeren in deze ontwikkelingsfase. Eens de diagnose gesteld, komt een heel moeizame fase van psycho-educatie, helpen bij het ‘leren leven met een ontwikkelingsstoornis’ en hen open stellen voor behandeling. Een aantal aandachtspunten wordt bekeken vanuit een theoretisch kader, aangevuld met praktische toepassingen. Daarnaast kan didactisch materiaal worden aangewend. Er wordt zoveel mogelijk ingegaan op de vragen van de deelnemers.
WANNEER
donderdag 6 maart 2014 (9 - 16.30 uur)
WAAR
Sig Destelbergen
INSCHRIJVEN
€ 66 (€ 55 voor Sig-participanten) Uiterlijk tot 14 februari 2014
BEGELEIDING
Dr. Corine Faché is als kinder- en jeugdpsychiater werkzaam in de Universitaire Kinder- en Jeugdpsychiatrie Antwerpen. Ze is tevens gastdocent aan Thomas More Antwerpen en gastopleider bij Kern (Sint-Niklaas).
DOELGROEP
De studiedag is bedoeld voor professionele hulpverleners met voorkennis over ontwikkelingsstoornissen. Accreditering werd aangevraagd i.s.m. de Vereniging van Revalidatieartsen vzw.
Meer info en inschrijven >> www.sig-net.be
Terug naar inhoud
S tud i e d a g
H e r n e m in g
C ode 2 0
Rekenzwakke kinderen leren omgaan met de rekenwereld tot 1000 De rekenwereld tot 1000 is meer dan een verdieping van de kennis en vaardigheid tot 100. In deze fase worden niet alleen de getallen groter, maar zien we ook echte procedures verschijnen. De basisbewerkingen worden met elkaar gecombineerd om complexere berekeningen te maken. De rekenverhalen worden uitgebreid en het cijferend rekenen komt aan bod. Nog meer dan voorheen zullen we goed moeten kijken op welke manier rekenzwakke kinderen aan de slag gaan. Uit de aard van hun fouten of aan de plaats waar hun denkstappen ontsporen, kunnen we vaak begrijpen waarom het zo moeilijk loopt. Tijdens deze studiedag bekijken we hoe we kinderen op inzichtelijke wijze in de rekenwereld kunnen helpen en - zodra het inzicht verworven is - hoe we kunnen stimuleren tot inoefenen. De meeste kinderen met rekenmoeilijkheden hebben hiervan echter al aardig wat hinder ondervonden. Ze hebben al veel meer geoefend dan hun leeftijdgenoten en beseffen maar al te goed dat het resultaat niet in verhouding is. Voor hen zijn speelse inoefensituaties bijna een noodzaak.
WANNEER
maandag 7 april 2014 (9 - 16.30 uur)
WAAR
Sig Destelbergen
INSCHRIJVEN
€ 66 (€ 55 voor Sig-participanten) Uiterlijk tot 17 maart 2014
BEGELEIDING
Hilde Heuninck is logopedist en al ruim vijfentwintig jaar gespecialiseerd in rekenbegeleiding. Ze is auteur van ‘Nog lang niet uitgeteld’, ‘De komma vertelt’, het ‘Breukenlaboratorium’, diverse Mathelli-spellen en nu ook de Praxisboeken. Haar inzichten zijn in de eerste plaats gestoeld op ruime praktijkervaring.
DOELGROEP
De studiedag is bedoeld voor therapeuten, zorg- en taakleerkrachten die in hun praktijk rekenzwakke kinderen begeleiden. Maximum 50 deelnemers
Meer info en inschrijven >> www.sig-net.be
Terug naar inhoud
S tud i e d a g
N ie u w
C ode 2 1
Neuropsychologische diagnostiek bij volwassenen: een praktisch overzicht Wat betekent het neuropsychologische onderzoek in de klinische praktijk? Welke informatie haal je uit bepaalde tests? Welk materiaal is in Vlaanderen beschikbaar? Wat is het best bruikbaar? Hoe link je de onderzoeksresultaten aan de klinische praktijk? En hoe vertaal je deze naar behandeladviezen of omgangstips? Veel vragen waarop we tijdens deze studiedag een antwoord proberen te formuleren. We overlopen eerst een aantal neuropsychologische deelgebieden zoals aandacht, geheugen, executieve functies, visuoconstructie, enz. Bij wijze van inleiding geven we telkens een bondig theoretisch overzicht van de cognitieve functie. Daarna volgt een overzicht van een aantal bruikbare tests met hun voor- en nadelen. Het theoretische luik is belangrijk om de besproken tests te kunnen situeren (o.a. qua bruikbaarheid). Deze studiedag houdt het midden tussen een ex-cathedra lezing en een interactief gebeuren, doorspekt met voldoende praktijkillustraties. Noot: Deelnemers zijn na deze studiedag niet zomaar klaar om zelf neuropsychologische diagnostiek uit te voeren. Het doel is vooral een beter inzicht te krijgen in de bruikbaarheid en de relevantie van dit gespecialiseerde onderzoeksmateriaal.
WANNEER
maandag 7 april 2014 (9 - 16.30 uur)
WAAR
Sig Destelbergen
INSCHRIJVEN
€ 66 (€ 55 voor Sig-participanten) Uiterlijk tot 17 maart 2014
BEGELEIDING
Wouter Lambrecht is als klinisch neuropsycholoog verbonden aan de NAH-unit van PC Caritas te Melle. Hij heeft ook een privépraktijk te Gent. Noortje Hermans, neuro- en revalidatiepsycholoog, is werkzaam als lector Klinische Neuropsychologie en Revalidatiepsychologie aan Thomas More te Antwerpen. Daarnaast is ze verantwoordelijk voor de modules Neuropsychologische diagnostiek in de postgraduaatopleiding Diagnostiek.
DOELGROEP
De studiedag is vooral bedoeld voor hulpverleners die werkzaam zijn in bv. een multidisciplinair team en die met vragen zitten over neuropsychologische diagnostiek en de bruikbaarheid en klinische relevantie hiervan. We denken aan psychologen, artsen, ergotherapeuten, logopedisten en kinesitherapeuten (ook in opleiding).
Meer info en inschrijven >> www.sig-net.be
Terug naar inhoud
S tud i e d a g
H e r n e m in g
C ode 2 2
Morfosyntaxis: een creatieve verkenning in communicatief gerichte taaltherapie bij kinderen Naast taalinhoud en taalgebruik vormt taalvorm een essentieel onderdeel in de verbale communicatie. Problemen op het gebied van syntaxis en morfologie hebben hun weerslag op de sociale, emotionele en communicatieve ontwikkeling. We starten deze studiedag met een theoretisch kader en overlopen kort de beschikbare onderzoeksinstrumenten van de formele taalaspecten morfologie en syntaxis bij peuters, kleuters en lagereschoolkinderen. Vervolgens richten we ons in hoofdzaak op doelen voor morfosyntaxis binnen een communicatief gerichte taaltherapie volgens ontwikkelingsleeftijd. Hierbij bekijken wij o.m. de taaldoelen van het computerprogramma ‘Behandeldoelen tos’ (Leen van den Dungen) in relatie tot onderliggende stoornissen zoals ontwikkelingsdysfasie of SLI, auditieve stoornis, ASS en verstandelijke beperking. We staan eveneens stil bij meertaligheid. Een creatieve en pragmatische benadering staan op de voorgrond bij het bestuderen en tentoonstellen van behandelmethoden, therapiesuggesties en therapiemateriaal tot verhoging van het morfosyntactische niveau. We voorzien tijd voor interactie en uitwisseling van ervaringen en staan stil bij ouderparticipatie.
WANNEER
maandag 7 april 2014 (9 - 16.30 uur)
WAAR
Sig Destelbergen
INSCHRIJVEN
€ 66 (€ 55 voor Sig-participanten) Uiterlijk tot 17 maart 2014
BEGELEIDING
Begga Van De Walle is al jaren werkzaam als logopedist in het revalidatiecentrum Overleie te Kortrijk, waar ze ruime ervaring opdeed in diagnostiek en therapie van kinderen met ontwikkelingsstoornissen. Verder is ze coördinator van de Sig-intervisiewerkgroep Taaltherapie bij kinderen en maakt ze deel uit van de Sig-intervisiewerkgroep Hanen.
DOELGROEP
De studiedag is bedoeld voor logopedisten die betrokken zijn bij de taaldiagnostiek en -therapie van kinderen bij wie de ontwikkeling van syntaxis en morfologie vertraagd of gestoord verloopt. Ervaring en voorkennis zijn niet vereist. Maximum 30 deelnemers
Meer info en inschrijven >> www.sig-net.be
Terug naar inhoud
S tud i e d a g
N ie u w
C ode 2 3
Onveiligheid in hechting, of hoe moeilijk en onveilig een diagnose kan zijn Gehechtheid tussen kind en zorgende ouderfiguren is belangrijk opdat het kind harmonisch zou kunnen ontwikkelen. De theoretische achtergrond is ondertussen bij de meeste hulpverleners aanwezig en zal tijdens deze studiedag kort worden opgefrist. We breiden het thema wel uit naar pleeg- en adoptiekinderen. Verder gaan we in op hoe er vandaag wordt toegespitst op de kindfactoren, hoe makkelijk wordt overgegaan tot het stellen van een diagnose bij het kind en hoe conflictvermijdend deze houding kan zijn. Het is een feit dat de eigen vorming, overtuiging en persoonlijkheid van de hulpverlener, de perceptie en dus de besluitvorming mee bepalen. Het kan níet dat de angst voor een moeilijk gesprek rond de bestaande ouder-kindrelatie, de zorg en de veiligheid van het kind dit ook sturen. Differentiaaldiagnostiek komt uiteraard ook aan bod. Theorie, casuïstiek en praktijk wisselen elkaar tijdens deze interactieve studiedag zoveel mogelijk af. Klinische ervaring van de deelnemers is een pluspunt.
WANNEER
maandag 7 april 2014 (9 - 16.30 uur)
WAAR
Sig Destelbergen
INSCHRIJVEN
€ 66 (€ 55 voor Sig-participanten) Uiterlijk tot 17 maart 2014
BEGELEIDING
Dr. Annik Lampo is een kinder- en jeugdpsychiater en afdelingshoofd van PAika (Kinderpsychiatrie UZ Brussel). Ze is bijzonder geïnteresseerd in gehechtheid en is ervan overtuigd dat alles alles beïnvloedt. Ze introduceerde de visie van Haim Omer rond geweldloos verzet en de nieuwe autoriteit in België in 2007.
DOELGROEP
De studiedag is bedoeld voor alle professionele hulpverleners met enige werkervaring. Accreditering werd aangevraagd i.s.m. de Vereniging van Revalidatieartsen vzw.
Meer info en inschrijven >> www.sig-net.be
Terug naar inhoud
S tud i e d a g
N ie u w
C ode 2 4
Eerste moeilijke stappen in het rekenen? Mediërende interventie voor wiskunde (MIW) helpt het kind een eind op weg Soms lijken kinderen niet verder te kunnen met rekenen. Cijfers en getallen zijn symbolen en vragen van het kind een zekere mate van abstractievermogen. De methode Mediërende interventie voor wiskunde (MIW) vertrekt vanuit het visuele en legt de nadruk op de betekenis en inzicht in deze getalstructuren. Sommige kinderen vertonen rekenproblemen net doordat deze elementaire inzichten in het getalbegrip bij hen ontbreken. Tijdens deze studienamiddag lichten we de MIW-methode toe. De nadruk ligt vooral op de mediërende wijze waarop je met het kind aan de slag kunt. We gaan tevens in op de rekenvoorwaarden die vervuld moeten zijn en hoe je hiermee op een mediërende wijze kunt omgaan. De MIW-methode is specifiek ontwikkeld voor kinderen met downsyndroom, maar kan een meerwaarde betekenen voor kinderen die bij het leren eerder visueel gericht zijn. Je kunt van start gaan met kinderen vanaf een leeftijd van ongeveer 2 jaar. We leggen de nadruk tijdens de uiteenzetting vooral op de praktische aanpak, zodat de deelnemers er direct mee aan de slag kunnen gaan.
WANNEER
dinsdag 8 april 2014 (13.30 - 16.30 uur)
WAAR
Sig Destelbergen
INSCHRIJVEN
€ 45 (€ 39 voor Sig-participanten) Uiterlijk tot 17 maart 2014
BEGELEIDING
Nadine Bongaerts is lector aan de KH Leuven en werkzaam als MISC-docent.
DOELGROEP
De studiedag richt zich tot iedereen die kinderen met een visuele ingesteldheid bij het leren wil ondersteunen bij het ontwikkelen van rekenvaardigheden. Voorkennis is niet noodzakelijk, maar ervaring met kinderen met rekenproblemen is meegenomen.
Meer info en inschrijven >> www.sig-net.be
Terug naar inhoud
S tud i e d a g
N ie u w
C ode 2 5
Dyslexie en ADHD: comorbiditeit, diagnostiek en sterkte-zwakteanalyse Het voorkomen van comorbiditeit tussen ADHD en dyslexie blijkt niet gering te zijn. Tijdens deze studiedag vertrekken we vanuit de huidige wetenschappelijke inzichten in dyslexie en ADHD. Op basis daarvan bespreken we de (differentiaal)diagnostiek van kinderen en jongeren met een vermoeden van dyslexie en ADHD. Op basis van een sterkte-zwakteanalyse bespreken we eveneens beknopt aanknopingspunten voor de begeleiding van kinderen en jongeren met de beide problematieken/stoornissen. Vervolgens passen we de opgedane kennis toe. In kleine groepjes bestuderen we een aantal casussen van kinderen en jongeren met een vermoeden van dyslexie en ADHD. We bespreken intakegegevens en onderzoeksresultaten om van daaruit een differentiaaldiagnose te stellen. Het opstellen van een sterkte-zwakteprofiel komt hierbij aan bod, alsook het bespreken van individueel aangepaste adviezen voor kinderen en jongeren met dyslexie en/of ADHD. Het is belangrijk te weten dat de studiedag voornamelijk focust op diagnostiek en minder op begeleiding van kinderen en jongeren.
WANNEER
dinsdag 8 april 2014 (9 - 16.30 uur)
WAAR
Sig Destelbergen
INSCHRIJVEN
€ 66 (€ 55 voor Sig-participanten) Uiterlijk tot 17 maart 2014
BEGELEIDING
Caroline Bolckmans, psycholoog, is werkzaam in Code, expertisecentrum Thomas More (expertise gedrags- en ontwikkelingsstoornissen). Liesbet De Kerf, psycholoog, is eveneens verbonden aan Code, expertisecentrum Thomas More (expertise leerstoornissen, taal en taalontwikkelingsstoornissen, meertaligheid). Ze is tevens docent aan de opleiding Toegepaste Psychologie van Thomas More.
DOELGROEP
De studiedag is bedoeld voor psychologen, pedagogen en CLB-medewerkers, maar ook voor logopedisten. Enige voorkennis van de stoornissen dyslexie en ADHD is aangewezen.
Meer info en inschrijven >> www.sig-net.be
Terug naar inhoud
S tud i e d a g
N ie u w
C ode 2 6
(Echt)scheiding en het effect op kinderen Tijdens deze studiedag staan we uitgebreid stil bij de psychologische aspecten van scheiding, zowel bij de ouders als bij de kinderen (per leeftijdscategorie). Hoe ervaart het kind de scheiding? Hoe kunnen ouders hun kind voorbereiden of opvangen? Hoe kun je als hulpverlener of leerkracht een steentje bijdragen tot het welbevinden van het kind in deze situatie? Wat zijn de sterktes en de valkuilen? Vervolgens komt een theoretisch stuk aan bod over de juridische aspecten i.v.m. de kinderen bij echtscheiding (ouderschapsovereenkomst, rechten van het kind, verschillende manieren om tot een oplossing te komen, bv. via advocaat, bemiddelaar). Het is de bedoeling de uiteenzetting te illustreren met concrete voorbeelden. Aspecten die aan bod kunnen komen: Hoe ziet een verblijfsregeling er uit? Wie draagt de kosten voor de kinderen of hoe wordt dit berekend? Wat zijn de moeilijkheden die scholen (bv. rapporten, dubbele inschrijvingen) en/ of therapeuten (bv. ouders zijn het oneens over de opvoeding van het kind) ervaren? Deze studiedag is interactief van aard. Vragen of opmerkingen van de deelnemers zijn welkom. Afhankelijk van de groepsgrootte (en in samenspraak met de groep) is een inleefoefening mogelijk. We geven tal van tips en stellen ook heel wat materiaal ter beschikking.
WANNEER
dinsdag 8 april 2014 (9 - 16.30 uur)
WAAR
Sig Destelbergen
INSCHRIJVEN
€ 66 (€ 55 voor Sig-participanten) Uiterlijk tot 17 maart 2014
BEGELEIDING
Katrien Vanhauwaert (psycholoog, kindertherapeut en bemiddelaar) biedt kinderen en hun (stief)ouders ondersteuning bij echtscheidingsbemiddeling. Ze werkt in haar privé praktijk voor psychotherapie en bemiddeling voornamelijk met kinderen die het sociaal-emotioneel moeilijk hebben. Eerder was ze werkzaam als zorgcoördinator in een scholengemeenschap en als kindertherapeut op de pediatrische dienst van een algemeen ziekenhuis. Annemie Heffinck is erkend bemiddelaar. Ze is ervaren in de problematiek van echtscheidingssituaties. Ze focust op de complexe, emotionele context bij scheiding, zowel voor de partners als voor de kinderen. Ze heeft een inspirerende en constructieve samenwerking met diverse advocaten aan de balie van Kortrijk.
DOELGROEP
De studiedag is bedoeld voor professionele hulpverleners die werken met kinderen uit (echt)scheidingssituaties, kinderen uit complexe samenlevingssituaties en kinderen die al veel met rouw- en verliesverwerking werden geconfronteerd. Er is geen voorkennis vereist.
Meer info en inschrijven >> www.sig-net.be
Terug naar inhoud
S tud i e d a g
N ie u w
C ode 2 7
Diagnostiek en behandeling van ADHD: aan de slag vanuit een ontwikkelings- en contextperspectief Internationale richtlijnen voor diagnostiek en behandeling van ADHD bij jongeren en volwassenen onderstrepen het belang van het in rekening brengen van een ontwikkelings- en contextperspectief in de klinische praktijk. Vanuit de gangbare classificatiesystemen, zoals de DSM, krijgen we evenwel weinig aanwijzingen hoe we deze inzichten in de dagelijkse praktijk kunnen verwerken. In het eerste deel van deze studiedag overlopen we de internationale richtlijnen voor een wetenschappelijk onderbouwde classificerende diagnostiek van ADHD. We gaan hierbij in op de leeftijdsspecifieke verschijningsvorm van ADHD-symptomen en bijhorende functie-uitval. Hierbij staan we uitvoerig stil bij de implicaties voor de diagnostische procedure en de selectie van geschikte en betrouwbare instrumenten (vragenlijsten, diagnostische interviews en observatieschalen) doorheen de levensloop. Deze inzichten worden vervolgens toegepast op casusmateriaal. In het tweede deel overlopen we kort de genetisch-neurobiologische en neuropsychologische kenmerken van ADHD. Op basis hiervan bestaat de verleiding om al te veel oorzaken van de problematiek bij de jongere of volwassene met ADHD zelf te zoeken. We tonen daarom op basis van onderzoeksbevindingen aan dat de pedagogische context steeds een determinerende factor is die een plaats moet krijgen in de klinische praktijk. Afrondend illustreren we hoe dit contextperspectief in de diagnostiek en de behandeling van ADHD kan worden ingepast.
WANNEER
dinsdag 8 april 2014 (9 - 16 uur)
WAAR
KH Leuven
INSCHRIJVEN
€ 76 (€ 65 voor Sig-participanten) Uiterlijk tot 17 maart 2014
BEGELEIDING
Prof. Dr. Dieter Baeyens is als klinisch psycholoog verbonden aan de onderzoekseenheid Gezins- en Orthopedagogiek van KU Leuven. Zijn onderzoeksfocus ligt op orthopedagogische interventies bij ADHD en ASS doorheen de ontwikkeling.
DOELGROEP
Deze studiedag is bedoeld voor hulpverleners (psychiaters, psychologen, orthopedagogen en paramedici) die beroepshalve in contact komen met jongeren en volwassenen met ADHD en hierbij worden geconfronteerd met de volgens leeftijd evoluerende symptomatologie van ADHD en de bijbehorende uitdagingen voor een betrouwbare diagnostiek en effectieve ondersteuning/behandeling.
Meer info en inschrijven >> www.sig-net.be
Terug naar inhoud
S tud i e d a g
H e r n e m in g
C ode 2 8
Angst en depressie bij kinderen en adolescenten: diagnostiek en behandelvoorstellen In een eerste deel van deze studiedag gaan we in op de conceptualisering van angststoornissen en depressie bij kinderen en adolescenten. Ook de prevalentie en mogelijke comorbiditeit komen aan bod. Vervolgens geven we een evidence based model voor diagnostiek, diagnostisch protocol en mogelijke meetinstrumenten. Ten slotte staan enkele behandelmogelijkheden in een klinische setting op het programma, met de nadruk op individuele indicatie maar eveneens met aandacht voor de bruikbaarheid van protocollen (groeps- en individuele toepassingsmogelijkheden) in de individuele behandelstrategie. Dit omvat deelstrategieën voor het kind/de jongere, evenals strategieën voor het gezin, de school, enz.
WANNEER
dinsdag 8 april 2014 (9 - 16 uur)
WAAR
KH Leuven
INSCHRIJVEN
€ 76 (€ 65 voor Sig-participanten) Uiterlijk tot 17 maart 2014
BEGELEIDING
Gijs Mommerency, klinisch psycholoog en psychotherapeut, is verbonden aan de Universitaire dienst psychiatrie, Afdeling Kinder- en Jeugdpsychiatrie van het UZ Gent.
DOELGROEP
De studiedag is bedoeld voor professionele hulpverleners die worden geconfronteerd met angst en depressie bij kinderen en adolescenten.
Meer info en inschrijven >> www.sig-net.be
Terug naar inhoud
S tud i e d a g
N ie u w
C ode 2 9
Tweerichtingsverkeer in de ouder-kindrelatie Wat is de invloed van kinderen met een stoornis? Recente theorievorming over de ouder-kindrelatie benadrukt de wederzijdse beïnvloeding tussen kind en ouder. Een belangrijk uitgangspunt van deze benadering is dat kinderen en ouders in de relatie een gelijkwaardige ‘agency’ hebben. Dit betekent dat kinderen en ouders op een gelijkwaardige manier bijdragen tot de ontwikkeling van de relatie en de ontplooiing van zichzelf en de andere. Inhoudelijk hebben kinderen en ouders wel een eigen specifieke bijdrage. Veel onderzoek heeft zich toegespitst op de invloed van ouders. De omgekeerde richting, de invloed van kinderen op ouders, werd veel minder onderzocht. Tijdens deze studiedag exploreren we onderzoek over de invloed van kinderen en meer specifiek van kinderen met een stoornis. We beginnen met een theoretische exploratie, maar de deelnemers worden uitgenodigd om vanuit hun praktijk samen na te denken over praktische invullingen. We focussen op kinderen met een lagereschoolleeftijd en pubers. De werkvorm is interactief. Het is zinvol dat de deelnemers ervaring hebben in het werken met kinderen en jongeren met een stoornis en/of met hun ouders. Aangezien de ingang theoretisch is (met nadien praktische exploraties), moeten de deelnemers wel interesse hebben in theorievorming. Noot: Dit is een update van de studiedag van 26 februari 2009, met heel wat nieuwe inhoud.
WANNEER
dinsdag 8 april 2014 (9 - 16 uur)
WAAR
KH Leuven
INSCHRIJVEN
€ 76 (€ 65 voor Sig-participanten) Uiterlijk tot 17 maart 2014
BEGELEIDING
Dr. Jan De Mol (klinisch kinderpsycholoog, systeemtherapeut en trainer) werkte jarenlang bij Jeugdzorg Ter Elst in Duffel, een observatie- en behandelingscentrum voor kinderen en jongeren met een emotionele, ontwikkelings- en/of gedragsstoornis. Momenteel is hij werkzaam aan de Onderzoeksgroep Relatie- en Gezinsstudies van de Université Catholique Louvain (UCL).
DOELGROEP
De studiedag is bedoeld voor alle geïnteresseerde hulpverleners.
Meer info en inschrijven >> www.sig-net.be
Terug naar inhoud
S tud i e d a g
H erneming
C ode 3 0
Communicatieve ontwikkeling van heel jonge kinderen (0-3 jaar) De nadruk ligt in deze studiedag op de communicatieve ontwikkeling (en ontwikkelingsproblemen) van kinderen tot drie jaar. We behandelen eerst de normale ontwikkeling van baby’s, peuters en kleuters, als referentiekader voor preventie, vroegtijdige detectie en behandeling. Vanuit de mijlpalen en alarmsignalen leggen we de link met stoornissen in de communicatieve ontwikkeling en de relatie met emotionele, sociale en gedragsproblemen. Vervolgens staan we stil bij de opsporing van communicatieve problemen en (indirecte) behandeling ervan. We focussen op drie pijlers van communicatief gedrag: (1) ouder-kindinteracties, (2) vroege sociale en communicatieve vaardigheden als voorlopers van de taalontwikkeling, en (3) receptieve en expressieve taalvaardigheden. Voor de behandeling gaan we uit van de pragmatische visie waarin de principes van Hanen en Sally Ward centraal staan. We illustreren de studiedag met videobeelden uit vijf single case studies van normaal ontwikkelende kinderen en beelden van kinderen met ontwikkelingsstoornissen. Er wordt veel ruimte voorzien voor vragen.
WANNEER
woensdag 9 april 2014 (9 - 16.30 uur)
WAAR
Sig Destelbergen
INSCHRIJVEN
€ 66 (€ 55 voor Sig-participanten) Uiterlijk tot 17 maart 2014
BEGELEIDING
Mie Cocquyt (Drs. in de Medische Wetenschappen) is als docent en onderzoeker verbonden aan de Hogeschool Gent, Faculteit Mens en Welzijn (logopedie en audiologie), als praktijkassistent aan de specifieke lerarenopleiding (SLO) van UGent. Momenteel werkt ze aan onderzoeksproject bij heel jonge kinderen met schisis.
DOELGROEP
De studiedag is bedoeld voor al wie professioneel bezig is met baby’s, peuters en kleuters (tot drie jaar).
Meer info en inschrijven >> www.sig-net.be
Terug naar inhoud
S tud i e d a g
N ie u w
C ode 3 1
(De)motivatie bij adolescenten Vertrekkend vanuit verschillende motivatietheorieën (vooral ‘Expectancy x Value’ en ‘Zelfdeterminatie’) worden de (toenemende ?) motivatieproblemen van adolescenten (13-18 jaar) belicht. We gaan de mogelijke oorzaken en beïnvloedende factoren na (intern en omgeving) en behandelen de gevolgen voor het schools functioneren. Ten slotte stellen we mogelijke oplossingen voor en geven we inspiratie voor begeleiding. Na een theoretische voormiddag is de namiddag voorzien voor interactie, discussie en het uitwisselen van ervaringen.
WANNEER
woensdag 9 april 2014 (9 - 16.30 uur)
WAAR
Sig Destelbergen
INSCHRIJVEN
€ 66 (€ 55 voor Sig-participanten) Uiterlijk tot 17 maart 2014
BEGELEIDING
Koen Ringoot, licentiaat Psychologie (schoolpsychologie), is directeur van Leerwijzer, een privé-school voor adolescenten met leer- en motivatieproblemen met vestigingen in Oostduinkerke en Antwerpen.
DOELGROEP
De studiedag richt zich tot iedereen (therapeuten, begeleiders, CLB-medewerkers, schoolartsen, leraren) die in de praktijk staat en wordt geconfronteerd met adolescenten met motivatieproblemen. Er wordt geen voorkennis verondersteld.
Meer info en inschrijven >> www.sig-net.be
Terug naar inhoud
S tud i e d a g
N ie u w
C ode 3 2
Cognitie en communicatie na NAH Deze studiedag gaat in op de invloed die cognitieve stoornissen hebben op communicatie. De volgende onderwerpen komen aan bod: • Voornaamste cognitieve stoornissen na een niet-aangeboren hersenletsel (NAH) • Cognitieve communicatiestoornissen na hersentrauma en rechterhemisfeerschade • Comorbiditeit van afasie en dysartrie met cognitieve stoornissen • Nieuwe, gratis screeninginstrumenten: Dutch Severe Revised (Roggeman, 2013) & Screeningtest voor Cognitie & Communicatie (Paemeleire, 2013) • Concrete behandeltips We illustreren deze onderwerpen steeds aan de hand van praktijkvoorbeelden of videofragmenten.
WANNEER
woensdag 9 april 2014 (9 - 16.30 uur)
WAAR
Sig Destelbergen
INSCHRIJVEN
€ 66 (€ 55 voor Sig-participanten) Uiterlijk tot 17 maart 2014
BEGELEIDING
Frank Paemeleire is als logopedist werkzaam in het AZ Maria Middelares Gent. Verder is hij als lector verbonden aan de Arteveldehogeschool en coördineert hij de postgraduaatopleiding Neurologische Taal- en Spraakstoornissen (NTSS). Hij is eerste auteur van zes (werk)boeken over de behandeling van volwassenen met een niet-aangeboren hersenletsel.
DOELGROEP
De studiedag richt zich tot logopedisten werkzaam bij volwassenen met NAH.
Meer info en inschrijven >> www.sig-net.be
Terug naar inhoud
S tud i e d a g
H erneming
C ode 3 3
Communicatie bij (rand)normaal begaafde kinderen met autisme Dat communicatie niet vanzelf verloopt merken we in het dagelijks omgaan met mensen met autisme. Tijdens deze studiedag bekijken we de communicatieproblemen aan de hand van het autistisch denken. Daarnaast focussen we vooral op hoe we de communicatie kunnen verbeteren en misverstanden tot een minimum herleiden. In eerste instantie leggen we de nadruk op hoe wij onze communicatie kunnen aanpassen. Om dit op te lossen is visualiseren een vaak gehoord toverwoord. Maar wat met kinderen die weigeren visualisaties te gebruiken? Hoe kunnen we dan onze communicatie autismevriendelijker maken? Daarnaast gaan we kort in op hoe we de communicatie van mensen met autisme zelf krachtiger kunnen maken. Kortom, tijdens deze studiedag leert u dat autismevriendelijke communicatie veel meer kan zijn dan pictogrammen en klittenband.
WANNEER
donderdag 10 april 2014 (9 - 16.30 uur)
WAAR
Sig Destelbergen
INSCHRIJVEN
€ 66 (€ 55 voor Sig-participanten) Uiterlijk tot 17 maart 2013
BEGELEIDING
Sylvie Carette is psycholoog en oplossingsgericht therapeut. Ze is educatief medewerker van Autisme Centraal in binnen- en buitenland. Verder is ze deeltijds werkzaam als zelfstandig psychotherapeut.
DOELGROEP
De studiedag is bedoeld voor alle geïnteresseerde professionele hulpverleners. Maximum 70 deelnemers.
Meer info en inschrijven >> www.sig-net.be
Terug naar inhoud
S tud i e d a g
N ie u w
C ode 3 4
ACT in Actie: Acceptance and Commitment Therapy Acceptance and Commitment Therapy (ACT) is een recente, wetenschappelijk onderbouwde en empirisch ondersteunde ‘derde generatie’ gedragstherapie die reeds effectief is gebleken bij een grote verscheidenheid aan problematieken. In ACT wordt ervan uitgegaan dat normale psychologische processen mensen in de problemen brengen en psychologisch lijden creëren. Men kijkt vooral naar de functie van gedachten, gevoelens, herinneringen, enz. in plaats van naar de inhoud. ACT nodigt cliënten uit het vechten tegen innerlijke ervaringen te staken (acceptance) en hun leven te richten naar wat zij belangrijk en waardevol vinden (commitment). Door het ervaringsgerichte karakter van ACT leent de methodiek zich uitstekend tot het werken met kinderen, jongeren en hun ouders, individueel of in groep en dit zowel curatief als preventief. Je kan het om vele redenen als de ‘first choise’ behandelingswijze voor kinderen en jongeren met autismespectrumstoornissen beschouwen. Maar het is ook bij andere doelgroepen bruikbaar. Het is een kader dat zich ertoe leent op een geïntegreerde manier met verschillende disciplines samen te werken. Tijdens deze studiedag staan we stil bij de achtergrond en het model van ACT. We gaan ook in op de zes basisprocessen (van de hexaflex). Deze worden geïllustreerd aan de hand van oefeningen, metaforen en videomateriaal. Eén van de zes basisprocessen is bijvoorbeeld mindfulness. We maken duidelijk hoe dit in een therapeutisch kader kan worden geïntegreerd. Na deze inleiding hebben de deelnemers zowel inhoudelijk als praktisch voldoende handvatten om met ACT aan de slag te gaan (individueel of in groep).
WANNEER
donderdag 10 april 2014 (9 - 16.30 uur)
WAAR
Sig Destelbergen
INSCHRIJVEN
€ 66 (€ 55 voor Sig-participanten) Uiterlijk tot 17 maart 2014
BEGELEIDING
Francis Pascal-Claes, psycholoog en gedragstherapeut, werkt in het kinder- en jongerenteam van CGG Waas en Dender te Sint-Niklaas, waar o.a. een curatief en preventief groepsprogramma ACT is uitgewerkt.
DOELGROEP
De studiedag is bedoeld voor professionele hulpverleners die met kinderen of jongeren werken.
Meer info en inschrijven >> www.sig-net.be
Terug naar inhoud
S tud i e d a g
N ie u w
C ode 3 5
Dyslexie bij meertaligheid Anderstalige kinderen botsen in hun schoolloopbaan vaak op specifieke moeilijkheden bij het leren lezen en spellen. De belangrijkste vraag in de diagnostiek van dyslexie bij meertalige kinderen is of de lees- en spellingmoeilijkheden het gevolg zijn van een leerstoornis dan wel of ze eerder te wijten zijn aan een onvoldoende taalbeheersing van het Nederlands. Tijdens deze studiedag omschrijven we een holistische aanpak waarin meertalige kinderen op een verantwoorde manier kunnen worden onderzocht. We bieden praktische handvatten aan waarmee de deelnemers actief aan de slag kunnen gaan. De uitwerking gebeurt aan de hand van een aantal casussen. We kiezen bij dit alles voor een interactieve werkvorm.
WANNEER
donderdag 10 april 2014 (9 - 16.30 uur)
WAAR
Sig Destelbergen
INSCHRIJVEN
€ 66 (€ 55 voor Sig-participanten) Uiterlijk tot 17 maart 2014
BEGELEIDING
Eline Liekens is logopedist en medewerker van Code, expertisecentrum van Thomas More. Ze staat in voor de diagnostiek van taal- en leerstoornissen bij (meertalige) kinderen en jongeren, evenals voor de begeleiding van ouders van meertalige kinderen.
DOELGROEP
De studiedag is bedoeld voor hulpverleners die instaan voor de diagnostiek van leerstoornissen bij meertalige kinderen.
Meer info en inschrijven >> www.sig-net.be
Terug naar inhoud
S tud i e d a g
N ie u w
C ode 3 6
Taalstoornissen en de ziekte van Parkinson De ziekte van Parkinson is na de ziekte van Alzheimer de meest voorkomende progressieve degeneratieve aandoening en is vooral bekend omwille van de motorische symptomen. Daarnaast zijn van bij het begin van de ziekte ook cognitieve stoornissen aanwezig, die in onderzoek worden geassocieerd met problemen in taalproductie, taalbegrip en communicatieve vaardigheden. Tijdens deze studiedag geven we eerst een korte uiteenzetting over de neuropathologie en de symptomatologie van de ziekte van Parkinson. Vervolgens gaan we dieper in op de recente wetenschappelijke inzichten over taalstoornissen bij parkinsonpatiënten. De taalgerichte aanbevelingen voor diagnostiek en behandeling worden inzichtelijk gekaderd in het ICF-model (WHO, 2001) op functie-, activiteitenen participatieniveau. We illustreren de theoretische uiteenzetting met relevante casestudies.
WANNEER
donderdag 10 april 2014 (9 - 16.30 uur)
WAAR
Sig Destelbergen
INSCHRIJVEN
€ 66 (€ 55 voor Sig-participanten) Uiterlijk tot 17 maart 2014
BEGELEIDING
Dr. Katrien Colman, neurolinguïst en logopedist, is verbonden als lector en coördinator onderzoek aan de opleiding Logopedie en audiologie van Thomas More (Antwerpen).
DOELGROEP
De studiedag is vooral bedoeld voor logopedisten werkzaam met volwassen patiënten met de ziekte van Parkinson, maar is ook toegankelijk voor andere zorgprofessionals binnen de parkinsonzorg. Specifieke voorkennis is niet vereist.
Meer info en inschrijven >> www.sig-net.be
Terug naar inhoud
S tud i e d a g buiten vakantie
H erneming
C ode 1 2 5
Leren + leren = leerlinggericht teamwork bij ASS Leren leren: het klinkt eenvoudig, maar het is voor heel wat kinderen en jongeren met autisme niet zo vanzelfsprekend. Logisch ook als je weet wat er allemaal bij komt kijken. Je moet niet alleen heel wat zaken op orde hebben (jezelf, je taken en lessen, je materiaal en je werkplek), maar ook de leerstof op een efficiënte manier kunnen verwerken. Tijdens deze studiedag focussen we op vier grote elementen bij het leren leren: (1) welbevinden, (2) capaciteiten aanspreken, (3) vaardigheden ontwikkelen, en (4) motivatie. We gaan op zoek naar de moeilijkheden en mogelijkheden vanuit het autistisch denken. Er zijn verschillende manieren om de leerstof op te nemen. Welke zijn die? Hoe gebruik je ze? Hoe weet je welke methode voor deze les het beste past? En hoe kan je als begeleider een kind of jongere met autisme hierbij op weg helpen? De basis voor deze studiedag ligt bij een heel netwerk. Leren leren is contextoverschrijdend en vraagt dus een strategie vanuit de omgeving van het kind. Daarom gaan we ook dieper in op de voorbereiding voor de begeleiders: assessment en concrete, haalbare doelen bepalen. Omdat leren leren - zoals alle autismevriendelijke strategieën - uniek en op maat moet gebeuren, krijgen de deelnemers aan deze studiedag geen pasklare antwoorden voorgeschoteld. We werken vanuit een stevige theorie aan een praktisch denkkader.
WANNEER
maandag 13 januari 2014 (9 - 16 uur)
WAAR
Sig Destelbergen
INSCHRIJVEN
€ 66 (€ 55 voor Sig-participanten) Uiterlijk tot 9 december 2013
BEGELEIDING
Kobe Vanroy is educatief medewerker in binnen- en buitenland van Autisme Centraal en eindredacteur van het tijdschrift Autisme. Hij heeft ervaring als leerkracht en leerlingbegeleider van normaalbegaafde jongeren met autisme in het buitengewoon onderwijs. Samen met Peter Vermeulen en Annemie Mertens schreef hij het boek ‘Autisme en normale begaafdheid in het onderwijs’ (EPO, Acco & VDA).
DOELGROEP
De studiedag is bedoeld voor hulpverleners die effectief ook kinderen met autisme in de lagere school of jongeren in het secundair onderwijs begeleiden (in onderwijs of vanuit een extern centrum dat kinderen en jongeren begeleidt op studievlak). Praktische voorkennis i.v.m. autisme is vereist. Deze studiedag is niet bedoeld voor begeleiders van kleuters. Maximum 70 deelnemers
Meer info en inschrijven >> www.sig-net.be
Terug naar inhoud
S t udiedag buiten vakantie
H e r n e min g
International Classification of Functioning, Disability & Health (ICF)
C ode 3 7
i.s.m. het voor ICF-Platform Nederlandstalig België
Inleidende studiedag Het biopsychosociale model (BPS-model) is een synthese van de ‘medische’ en de ‘sociale’ visie op gezondheid. In het medische model van gezondheid gaat men uit van een rechtstreeks verband tussen de aandoening of ziekte en de gezondheidsproblemen. Ziekte, handicap, enz. zijn (medische), persoonsgebonden problemen. Aldus ligt de nadruk op (individuele) behandeling. In het sociale model wordt een aandoening of ziekte niet zozeer beschouwd als een kenmerk van een individu, maar als een toestand die wordt bepaald door een complex van factoren die grotendeels met de sociale omgeving samenhangen. Ziekte, handicap, enz. zijn maatschappelijke, ‘politieke’ problemen. Aldus ligt de nadruk hier op sociale actie. Het BPS-model maakt een synthese van beide complementaire modellen door het menselijk functioneren te beschouwen als een samenspel tussen biologische, individuele en sociale factoren. Het is dit model dat de Internationale Classificatie van het Menselijk Functioneren (ICF) ondersteunt. De ICF is de vertaling van de in 2001 gelanceerde International Classification of Functioning, Disability & Health van de Wereldgezondheidsorganisatie (WHO) en vervangt de International Classification of Disability, Impairment and Handicap (ICIDH). De ICF is bedoeld om een omvattende omschrijving te geven van het functioneren van een persoon. De ICF wil een gemeenschappelijk taalgebruik en denkkader bieden dat dienstig kan zijn in de gezondheidszorg, onderwijs, revalidatie, wetenschappelijk onderzoek, … voor al wie werkt met mensen met een beperking. Noot: De volledige ICF-opleiding bestaat uit deze inleidende studiedag en een verdiepende workshop (zie code 48). De inleidende studiedag kan afzonderlijk worden gevolgd. Wie wil inschrijven voor de verdiepende workshop, moet de inleidende studiedag hebben gevolgd.
Meer info en inschrijven >> www.sig-net.be
Programma 09.00 Inleiding en voorstelling platform ICF (Saskia Decuman en Jan Scheiris) 09.30 Historische evolutie van conceptuele kaders (Jo Lebeer) 10.00
Situering van ICF tegenover andere WHO-classificatiesystemen (Jo Lebeer)
10.30 Pauze 11.00 Kennismaking met de kernelementen van ICF (Jo Lebeer) 12.00 Lunch 13.00
Voorbeeld van implementatie bij personen met NAH (Gunther Van Bost)
13.40 Voorbeeld van implementatie in de logopedische praktijk (Nadja Brocatus) 14.20 Pauze 14.40 Voorbeeld van implementatie in een CAR (Jan Scheiris) 15.20 Voorbeeld van implementatie in de kinesitherapeutische praktijk (Hilde Van Waelvelde) 16.00 Afsluiting, huiswerkopdracht voor de deelnemers van de workshop (Saskia Decuman en Jan Scheiris)
WANNEER
vrijdag 14 februari 2014 (9 - 16.30 uur)
WAAR
Vormingscentrum Guislain Gent
INSCHRIJVEN
€ 95 Uiterlijk tot 15 december 2013
BEGELEIDING
Jo Lebeer: arts, Universiteit Antwerpen, ELIZA Vakgroep Eerstelijns- & Interdisciplinaire Zorg/Unit Handicapstudies - Studiecentrum INCENA (Inclusie & Enablement) Saskia Decuman: onderzoeker Universiteit Gent, dienst reumatologie Gunther Van Bost: psycholoog, CAR Ter Kouter Deinze en UGent Nadja Brocatus: logopedist, coach, docent Arteveldehogeschool Jan Scheiris: psycholoog, directeur CAR en Dienstencentrum Mozaïek Oostakker Hilde Van Waelvelde: kinesitherapeut, Revalidatiewetenschappen UGent De begeleiding is in handen van RIVM-gecertificeerde ICF-trainers of hebben een ruime ervaring in het werken met het ICF-model.
DOELGROEP
Artsen, paramedici, kinesitherapeuten, psychologen, (ortho)pedagogen, verpleegkundigen en leidinggevenden werkzaam in het onderwijs, de welzijns- of gezondheidszorg, of de sector arbeidsintegratie of de hierbij betrokken overheden Minimum 50 deelnemers Accreditering werd aangevraagd i.s.m. de Vereniging van Revalidatieartsen vzw.
Terug naar inhoud
S tud i e d a g buiten vakantie
H erneming
C ode 3 8
Rekenzwakke kinderen leren omgaan met kommagetallen Veel kinderen struikelen over de werkelijkheid van kommagetallen, maar voor rekenzwakke kinderen is dit niet hun eerste valpartij. Zij hebben er meestal al een massa extra oefenuren, veel taakklasmomenten en therapie opzitten. En toch moeten ook zij aan de slag met deze rekenmaterie. Maatgetallen, ons muntsysteem en de overstap naar het gevorderd rekenen vragen inzicht in het werken met kommagetallen. Tijdens deze studiedag bekijken we concreet hoe je rekenzwakke kinderen kunt begeleiden in het verwerven van dit inzicht. Wat vertelt ‘de komma’ ons? Hoe kan je vatten dat de plaats van een cijfer binnen het getal zijn waarde bepaalt? We staan eerst stil bij het lezen, schrijven en visualiseren van kommagetallen om nadien de vier hoofdbewerkingen door te nemen. Voor iedere stap die we zetten, krijgt de deelnemer voorbeelden van speelse inoefenvormen.
WANNEER
vrijdag 28 maart 2014 (9 - 16 uur)
WAAR
Sig Destelbergen
INSCHRIJVEN
€ 66 (€ 55 voor Sig-participanten) Uiterlijk tot 28 februari 2014
BEGELEIDING
Hilde Heuninck is logopedist en al ruim vijfentwintig jaar gespecialiseerd in rekenbegeleiding. Ze is auteur van ‘Nog lang niet uitgeteld’, ‘De komma vertelt’, het ‘Breukenlaboratorium’, diverse Mathelli-spellen en nu ook de Praxisboeken. Haar inzichten zijn in de eerste plaats gestoeld op ruime praktijkervaring.
DOELGROEP
De studiedag is bedoeld voor therapeuten, zorg- en taakleerkrachten die in hun praktijk rekenzwakke kinderen begeleiden bij het rekenen met kommagetallen. Maximum 50 deelnemers
Meer info en inschrijven >> www.sig-net.be
Terug naar inhoud
S tud i e d a g buiten vakantie
H erneming
C ode 3 9
Motorische lateralisatie De term ‘lateralisatie’ is een vrij frequent gebruikt begrip. Maar wat betekent deze term nu? Vaak wordt hij voor verschillende zaken gebruikt. Het eerste deel van deze studiedag is theoretisch van aard. We starten met een beschrijving van de term om al snel over te gaan naar één van de belangrijkste kernmerken van lateralisatie op gedragsniveau, nl. de handvoorkeur. Hoe ontwikkelt handvoorkeur zich bij het kind? In welke mate is deze ontwikkeling beïnvloedbaar? Wat is het belang van handvoorkeur? Dit zijn vragen uit de praktijk waarop geen pasklaar antwoord kan worden gegeven. Samen met de deelnemers kijken we of inzichten uit de literatuur kunnen bijdragen tot een antwoord op deze vragen. Het belang van lateralisatie voor de links-rechtsoriëntatie wordt door veel therapeuten verondersteld. Enkele oudere therapeutische programma’s die zich richten op lateralisatie worden kritisch geëvalueerd op basis van de huidige wetenschappelijke kennis. Aangezien we het ultieme antwoord op veel van deze vragen nog niet kunnen formuleren op basis van de literatuur, volgt in het tweede deel van deze studiedag een praktijkgericht luik, gesteund op de jarenlange praktijkervaring van Griet Dewitte. We vertrekken vanuit het ICF-kader en leren op die manier kijken naar functiestoornissen en problemen op het vlak van activiteiten en participatie. Van daaruit leggen we uit hoe we, zowel procesgericht als taakgericht, te werk gaan met kinderen met deze problematiek. Daarnaast is er ruimte om met de volledige groep te brainstormen en mee te denken over de huidige inzichten inzake lateralisatie. Noot: Deze studiedag is een herwerking van ‘Motorische lateralisatie en links/rechtsoriëntatie’ (studiedag op 7 mei 2010).
WANNEER
dinsdag 1 april 2014 (9 - 16 uur)
WAAR
Sig Destelbergen
INSCHRIJVEN
€ 66 (€ 55 voor Sig-participanten) Uiterlijk tot 4 maart 2014
BEGELEIDING
Prof. Dr. Hilde Van Waelvelde, kinesitherapeut, is verbonden aan de Revalidatiewetenschappen en Kinesitherapie (UGent). Griet Dewitte, pediatrisch kinesitherapeut, is werkzaam als praktijkassistent aan de Ugent en in het UZ Gent (Centrum voor Ontwikkelingsstoornissen, Referentiecentrum Autisme en Centrum voor Visuele Revalidatie). Verder heeft ze een eigen praktijk.
DOELGROEP
De studiedag is bedoeld voor ergo- en kinesitherapeuten die in de dagelijkse praktijk werken met kinderen met een vertraagde en/of onduidelijke ontwikkeling van een handvoorkeur en zich hierbij een aantal kritische vragen stellen. Maximum 50 deelnemers
Meer info en inschrijven >> www.sig-net.be
Terug naar inhoud
S tud i e d a g buiten vakantie
H erneming
C ode 4 0
Autisme en sekseducatie Autisme laat zijn sporen na op de ontwikkeling, ook de seksuele. Mensen met autisme maken ook op dit vlak groeipijnen mee. Tijdens deze studiedag overlopen we de invloed van autisme op de seksuele ontwikkeling. De doelgroep waarop we ons richten bestaat uit kinderen, adolescenten en volwassenen met een (rand)normale begaafdheid. Verder bieden we een overzicht van de bouwstenen voor een aangepaste seksuele opvoeding en methodieken die bruikbaar zijn bij mensen met autisme. De nadruk ligt vooral op sekseducatie en minder op relationele ontwikkeling en ondersteuning. We staan ook stil bij de mogelijkheden en beperkingen in het werken rond seksueel grensoverschrijdend gedrag bij normaal begaafde mensen met autisme. Uiteraard is er gedurende de hele dag ruimte voor vragen en opmerkingen.
WANNEER
dinsdag 22 april 2014 (9 - 16 uur)
WAAR
Sig Destelbergen
INSCHRIJVEN
€ 66 (€ 55 voor Sig-participanten) Uiterlijk tot 25 maart 2014
BEGELEIDING
Sylvie Carette is klinisch psycholoog en oplossingsgericht therapeut. Ze is educatief medewerker van Autisme Centraal in binnen- en buitenland. Verder is ze deeltijds werkzaam als zelfstandig therapeut. In 2011 schreef ze samen met Peter Vermeulen het werkboek ‘
[email protected]’. Dit is het vervolg op ‘
[email protected]’ (2006).
DOELGROEP
De studiedag is bedoeld voor iedereen die kinderen, adolescenten en/of volwassenen met autisme ondersteunt in hun seksuele ontwikkeling. Dit kunnen zowel begeleiders uit een residentiële als ambulante setting zijn. We denken aan therapeuten, GON-begeleiders, leerkrachten, enz. Voorkennis over autisme en autistisch denken is aangewezen. Maximum 70 deelnemers
Meer info en inschrijven >> www.sig-net.be
Terug naar inhoud
S tud i e d a g buiten vakantie
H erneming
C ode 4 1
Rekenzwakke kinderen leren omgaan met metend rekenen en meetkunde Metend rekenen is een complex domein in de rekenwereld. Eerst en vooral steunt het sterk op het inzicht in onze getalstructuur met dat grote verschil dat nu iedere maateenheid als eenheid kan fungeren. Niet eenvoudig voor kinderen die het lastig hebben met rekenen. Maar daarnaast worden ze ook geacht de verhoudingen tussen de verschillende maateenheden te vatten en alert te blijven voor de specifieke realistische contexten waarin deze elementen zich voordoen. Aan de andere kant is meetkunde één van de meest talig gerichte rekendomeinen met een eigen vocabularium. Rekenzwakke kinderen hebben het vaak op beide domeinen lastig, maar dispensaties zijn slechts in beperkte mate mogelijk. De verbondenheid met de realiteit maakt dat niemand op volwassen leeftijd ontsnapt aan het berekenen van omtrekken, oppervlakten, gewichten of tijdsduur. Tijdens deze studiedag bekijken we in een eerste deel hoe we kinderen kunnen helpen op inzichtelijke wijze om te gaan met de enkelvoudige maateenheden en met het complexe gegeven van de tijd. Vervolgens bespreken we de gecombineerde oppervlakte en inhoudsmaten. Op het gebied van meetkunde zien we hoe ook rekenzwakke kinderen de complexe woordenschat rond lijnen, vlakke figuren en lichamen kunnen linken aan de realiteit en ze actief kunnen hanteren in realistische situaties. We geven tal van tips om de inzichten speels in te oefenen.
WANNEER
vrijdag 25 april 2014 (9 - 16 uur)
WAAR
Sig Destelbergen
INSCHRIJVEN
€ 66 (€ 55 voor Sig-participanten) Uiterlijk tot 28 maart 2014
BEGELEIDING
Hilde Heuninck is logopedist en al ruim vijfentwintig jaar gespecialiseerd in rekenbegeleiding. Ze is auteur van ‘Nog lang niet uitgeteld’, ‘De komma vertelt’, het ‘Breukenlaboratorium’, diverse Mathelli-spellen en nu ook de Praxisboeken. Haar inzichten zijn in de eerste plaats gestoeld op ruime praktijkervaring.
DOELGROEP
De studiedag is bedoeld voor therapeuten, zorg- en taakleerkrachten die in hun praktijk rekenzwakke kinderen begeleiden. Maximum 50 deelnemers
Meer info en inschrijven >> www.sig-net.be
Terug naar inhoud
S tud i e d a g buiten vakantie
H erneming
C ode 4 2
Breuken zetten de rekenwereld op z’n kop Elke rekenformule vertelt het verhaal van een verandering in hoeveelheden. We rekenen wanneer we het resultaat van die verandering kunnen voorspellen. Het was een hele uitdaging om dit statement waar te maken voor de breukenwereld. Hoe vertel je een kind dat er achter 2/9 + 1/3 een echte realiteit schuilgaat? Sinds enkele jaren werken we ook met breuken volgens een driestappenplan: eerst inzichtelijk werken, direct aansluitend dit inzicht consolideren in een speelse oefenfase en vervolgens zo ver mogelijk evolueren naar automatisering. Voor het inzichtelijk werken is de keuze van materiaal belangrijk. Welke voorstellingswijze gebruik je wanneer? En hoelang? En hoe? Dergelijke aspecten komen tijdens deze studiedag uitgebreid aan bod. Zodra een kind de breuken goed kan visualiseren, moet het aan de slag met de basisvaardigheden vereenvoudigen en gelijknamig maken. Deze leiden dan weer tot het optellen en aftrekken. Er is in de loop van de dag ook (beperkte) aandacht voor het vermenigvuldigen en delen van breuken. In het laatste deel gaan we in op breukgerelateerde rekenitems zoals het omgaan met procenten, de link van breuken met kommagetallen en het omgaan met evenredigheden.
WANNEER
vrijdag 16 mei 2014 (9 - 16 uur)
WAAR
Sig Destelbergen
INSCHRIJVEN
€ 66 (€ 55 voor Sig-participanten) Uiterlijk tot 18 april 2014
BEGELEIDING
Hilde Heuninck is logopedist en al ruim vijfentwintig jaar gespecialiseerd in rekenbegeleiding. Ze is auteur van ‘Nog lang niet uitgeteld’, ‘De komma vertelt’, het ‘Breukenlaboratorium’, diverse Mathelli-spellen en nu ook de Praxisboeken. Haar inzichten zijn in de eerste plaats gestoeld op ruime praktijkervaring.
DOELGROEP
De studiedag is bedoeld voor therapeuten, zorg- en taakleerkrachten die in hun praktijk rekenzwakke kinderen begeleiden bij het rekenen met breuken. Maximum 50 deelnemers
Meer info en inschrijven >> www.sig-net.be
Terug naar inhoud
W o r ks ho p
H erneming
C ode 4 3
Training van de perspectiefnemingsvaardigheden van kinderen met ASS Het trainen van perspectiefnemingsvaardigheden vormt een belangrijk onderdeel van de sociale competentietraining van kinderen met een autismespectrumstoornis (ASS). Het programma dat wordt voorgesteld tijdens deze workshop is bedoeld voor kinderen met ASS met een VIQ hoger dan 70 en een chronologische leeftijd tussen 5 en 14 jaar. Voor 5- en 6-jarigen is een VIQ van minimaal 90 evenwel wenselijk. De training omvat 32 sessies van 30 à 45 minuten. De sessies zijn ontworpen voor één trainer en twee kinderen (met een vergelijkbare leeftijd en intelligentie). Het pakket is ontwikkeld door Herbert Roeyers, Sylvie Carette, Ann Van Maele, Lies Dierick en Katrien Impens en werd in 2000 uitgegeven bij Sig. De voorwaarde om het programma te kunnen aankopen en gebruiken, is dat je deze workshop volgt. Tijdens deze workshop wordt de theoretische achtergrond waarop de training is gebaseerd, uitgebreid toegelicht. Ook de recente evoluties op het gebied van perspectiefneming komen aan bod. Daarnaast bespreken we het praktisch werken met het programma aan de hand van voorbeelden, videobeelden en oefeningen. Deelnemers aan de training ontvangen na afloop een certificaat. De publicatie zelf wordt overhandigd tijdens de workshop. De kosten hiervoor zijn in de deelnameprijs inbegrepen.
WANNEER
10 februari 2014 (9 - 16.30 uur)
WAAR
Sig Destelbergen
INSCHRIJVEN
€ 190 (€ 150 voor Sig-participanten) Uiterlijk tot 13 januari 2014
BEGELEIDING
Sylvie Carette is psycholoog en oplossingsgericht therapeut. Ze is educatief medewerker van Autisme Centraal in binnen- en buitenland. Verder is ze deeltijds werkzaam als zelfstandig psychotherapeut.
DOELGROEP
De workshop richt zich tot psychologen, (ortho)pedagogen en paramedici die werken met zwak of normaal begaafde kinderen (5-14 jaar) met een autismespectrumstoornis. Enige voorkennis over autisme is gewenst. Minimum 12, maximum 20 deelnemers
Meer info en inschrijven >> www.sig-net.be
Terug naar inhoud
W o r ks ho p
N ie u w
C ode 4 4
Autisme: motivatie en beloning Mensen met autisme zijn soms moeilijk te motiveren voor bepaalde activiteiten en opdrachten. Hoe komt dit en wat kunnen we eraan doen? We behandelen tijdens deze workshop zowel de intrinsieke motivatie als de extrinsieke. Werken op intrinsieke motivatie is het belangrijkste. Hoe kunnen we doelen en activiteiten inzichtelijk maken voor mensen met autisme? Hoe passen we ze aan, zodat ze nauwer aansluiten bij de persoonlijke interesses. Maar soms is er ook een externe motivator nodig, een beloning. Wanneer gebruik je juist een beloning? Welke soorten beloningen kan je allemaal gebruiken? Hoe maak je het duidelijk aan de persoon met autisme dat er een beloning is? Zijn er gevaren verbonden aan het gebruik van beloningen? Worden mensen met autisme niet afhankelijk van beloningen? We kijken naar toepassingen voor alle verstandelijke niveaus.
WANNEER
11 februari 2014 (9 - 16.30 uur)
WAAR
Sig Destelbergen
INSCHRIJVEN
€ 190 (€ 150 voor Sig-participanten) Uiterlijk tot 14 januari 2014
BEGELEIDING
Effy Vanspranghe, psycholoog, is educatief medewerker van Autisme Centraal in binnen- en buitenland. Verder is ze deeltijds zorginhoudelijk coördinator van een kleinschalig, gespecialiseerd behandelingscentrum voor kinderen en jongeren met autisme.
DOELGROEP
De workshop is bedoeld voor professionele hulpverleners die werken met mensen met autisme (alle verstandelijke niveaus). Voorkennis van autistisch denken en de educatieve aanpak is gewenst. Maximum 20 deelnemers
Meer info en inschrijven >> www.sig-net.be
Terug naar inhoud
W o r ks ho p
H erneming
C ode 4 5
Gespreksvaardigheden voor paramedici: praktische toepassingen in de contacten met ouders Basisworkshop Tijdens deze tweedaagse basisworkshop gaan we in op verschillende relevante gespreksvaardigheden in de psychosociale hulpverlening. Hierbij komen zowel luisterrespons (zoals parafraseren, reflecteren, concretiseren) als actierespons (zoals confronteren en interpreteren) aan bod. De workshop is praktijkgericht. We werken in hoofdzaak met demonstraties en actief rollenspel. Het eerste deel omvat een initiatie in de verschillende technieken. Tijdens de tweede dag werken we voornamelijk met casusmateriaal van de deelnemers zelf. Het is de bedoeling dat de deelnemers een duidelijk zicht krijgen op het doel, de relevantie en de toepassing van de verschillende technieken en dat ze deze ook doelgericht kunnen inzetten in het kader van hulpverlening, bijvoorbeeld tijdens intake- en slechtnieuwsgesprekken. De workshop is voornamelijk gericht op hulpverlening aan jongeren en volwassenen. Noot: Deze workshop vormt de basis voor verdere vorming over dit onderwerp. Op 3 juli 2014 vindt een verdiepingsworkshop plaats (code 57). Het volgen van de basisworkshop is een voorwaarde tot deelname aan de verdieping. Eerder vonden basisworkshops plaats in november-december 2011 en november-december 2012.
WANNEER
18 februari en 20 maart 2014 (9 - 16.30 uur)
WAAR
Sig Destelbergen
INSCHRIJVEN
€ 265 (€ 210 voor Sig-participanten) Uiterlijk tot 21 januari 2014
BEGELEIDING
Prof. dr. Ernst Koster is als universitair docent verbonden aan de vakgroep ExperimenteelKlinische en Gezondheidspsychologie van de UGent. Anouk Vanden Bogaerde is postdoctoraal onderzoekster verbonden aan de vakgroep Experimenteel-Klinische en Gezondheidspsychologie van de UGent.
DOELGROEP
De workshop richt zich tot hulpverleners in de psychosociale en revalidatiesector (logopedisten, ergotherapeuten, kinesitherapeuten, maatschappelijk werkers, medewerkers sociale dienst, enz.) die hun communicatievaardigheden verder willen trainen en uitbouwen. Minimum 12, maximum 20 deelnemers
Meer info en inschrijven >> www.sig-net.be
Terug naar inhoud
W o r ks ho p
N ie u w
C ode 4 6
Nee bedankt, alles gaat prima! Hulpverlening bij personen met het syndroom van Korsakov Het syndroom van Korsakov is een psycho-organische aandoening die zich kenmerkt door ernstige geheugenstoornissen en wordt uitgelokt door chronisch alcoholgebruik. Cijfers wijzen erop dat het voorkomen van het syndroom in de westerse wereld het laatste decennium aanzienlijk is toegenomen. Patiënten zouden ook steeds jonger worden. Men vermoedt dat sociaal-maatschappelijke factoren een belangrijke impact hebben. Korsakovpatiënten kennen complexe zorgnoden en -vragen, al zijn die voor henzelf niet altijd even expliciet. De combinatie van ernstige geheugenproblemen, beperkt ziekte-inzicht, verminderde zelfzorg en de levende verslavingsproblematiek, maakt dat zowel de professionele hulpverlener als de mantelzorger voor een aantal grote uitdagingen staat. Tijdens deze workshop staan we uitgebreid stil bij het klinisch beeld, de diagnostiek, de begeleiding en de behandeling. Veel voorkomende moeilijkheden of gedragsproblemen worden uitgediept. De nadruk ligt hierbij op de praktijk. We brengen de materie via reële voorbeelden en oefeningen aan. Het doel is dat de deelnemers na de workshop het syndroom en de symptomen herkennen, het diagnostisch proces kunnen beschrijven en een begeleidings- en behandelingsplan kunnen opstellen.
WANNEER
10 maart 2014 (9 - 16.30 uur)
WAAR
Sig Destelbergen
INSCHRIJVEN
€ 170 (€ 125 voor Sig-participanten) Uiterlijk tot 10 februari 2014
BEGELEIDING
Bart Schepers is klinisch neuropsycholoog en werkt sinds 1999 binnen de doelgroep organische psychiatrie van het UPC Sint-Kamillus in Bierbeek. Momenteel is hij therapeutisch coördinator van een gesloten psychiatrische observatieafdeling voor niet-aangeboren hersenaandoeningen (NAH). Daarnaast doet hij wetenschappelijk onderzoek naar het syndroom van Korsakov. Indien mogelijk wordt de workshop mee begeleid door een ervaringsdeskundige.
DOELGROEP
De workshop richt zich tot hulpverleners (verpleegkundigen, ergotherapeuten, maatschappelijk werkers, psychologen,…) die al dan niet regelmatig instaan voor de begeleiding, verzorging of behandeling van korsakovpatiënten. Minimum 12, maximum 20 deelnemers
Meer info en inschrijven >> www.sig-net.be
Terug naar inhoud
W o r ks ho p
H erneming
C ode 4 7
Relaxatie voor kinderen met ontwikkelingsproblemen Het aanbieden van relaxatie in ondersteuning van de zorg voor kinderen met ontwikkelingsproblemen is in opgang. Het ontspannende en vertragende aanbod van de verschillende technieken biedt een grondvlak voor de behandeling van deze kinderen en jongeren. Tijdens deze tweedaagse workshop worden verschillende relaxatiemethodes voor de volwassen deelnemers gesitueerd en toegepast. Door het praktisch ervaren van deze methodes ondervinden de deelnemers aan den lijve de voor- en nadelen, de effecten en de toepasbaarheid. Daarna worden de aanpassingen voor kinderen en jongeren toegelicht en eveneens geoefend. Waar nodig besteden we aandacht aan de nodige modificaties in functie van leeftijd, problematiek, diagnose, intelligentie, enz. Maar we belichten ook de mogelijkheden van het gezin/systeem om hierin te ondersteunen. De bedoeling van de workshop is de deelnemers een aanzet te geven om verder aan de slag te gaan met relaxatie in hun eigen werkveld. We verwachten dat de deelnemers dan ook actief mee zoeken naar de mogelijke toepassingen van relaxatie aan de hand van de aangeboden casussen.
WANNEER
vrijdag 14 en 21 maart 2014 (9 - 16.30 uur)
WAAR
Sig Destelbergen
INSCHRIJVEN
€ 260 (€ 210 voor Sig-participanten) Uiterlijk tot 14 februari 2014
BEGELEIDING
Mark Liefhooghe heeft een praktijk voor relaxatietherapie in Meerhout. Hij is tevens werkzaam als relaxatietherapeut in de volwassenenpsychiatrie in het Openbaar Psychiatrisch Zorgcentrum te Geel en in de Gemeenschapsinstelling De Markt en De Hutten te Mol.
DOELGROEP
De workshop richt zich tot alle professionele hulpverleners en/of leerkrachten die werken met kinderen en adolescenten met ontwikkelingsproblemen. Minimum 12, maximum 15 deelnemers
Meer info en inschrijven >> www.sig-net.be
Terug naar inhoud
W o r ks ho p
N ie u w
C ode 4 8
International Classification of Functioning, Disability & Health (ICF) Verdiepingsworkshop Het biopsychosociale model (BPS-model) is een synthese van de ‘medische’ en de ‘sociale’ visie op gezondheid. In het medische model van gezondheid gaat men uit van een rechtstreeks verband tussen de aandoening of ziekte en de gezondheidsproblemen. Ziekte, handicap, enz. zijn (medische), persoonsgebonden problemen. Aldus ligt de nadruk op (individuele) behandeling. In het sociale model wordt een aandoening of ziekte niet zozeer beschouwd als een kenmerk van een individu, maar als een toestand die wordt bepaald door een complex van factoren die grotendeels met de sociale omgeving samenhangen. Ziekte, handicap, enz. zijn maatschappelijke, ‘politieke’ problemen. Aldus ligt de nadruk hier op sociale actie. Het BPS-model maakt een synthese van beide complementaire modellen door het menselijk functioneren te beschouwen als een samenspel tussen biologische, individuele en sociale factoren. Het is dit model dat de Internationale Classificatie van het Menselijk Functioneren (ICF) ondersteunt. De ICF is de vertaling van de in 2001 gelanceerde International Classification of Functioning, Disability & Health van de Wereldgezondheidsorganisatie (WHO) en vervangt de International Classification of Disability, Impairment and Handicap (ICIDH). De ICF is bedoeld om een omvattende omschrijving te geven van het functioneren van een persoon. De ICF wil een gemeenschappelijk taalgebruik en denkkader bieden dat dienstig kan zijn in de gezondheidszorg, onderwijs, revalidatie, wetenschappelijk onderzoek, … voor al wie werkt met mensen met een beperking.
Eindcompetenties Kennis (academische competenties) • • • •
Het biopsychosociale model in gezondheidszorg kennen Kennis hebben van het medische, sociale, culturele model en burgerschapsparadigma in handicap De ICF kunnen kaderen in de geschiedenis van de classificatie van handicap De ICF als kader kennen voor het evalueren van het functioneren van individuen en voor het opstellen van een ondersteuningsplan
Vaardigheden (beroepsgerichte competenties) • Een functioneringsprobleem kunnen situeren in termen van de ICF-componenten: – stoornissen in functies en anatomische eigenschappen – beperkingen in activiteiten en participatieproblemen – barrières en facilitatoren in omgeving en persoonlijke factoren • Een functioneringsprobleem kunnen klasseren maar ook kunnen implementeren in termen van de ICF • Het ICF-denkkader kunnen aanreiken in de eigen setting • Een functioneel profiel kunnen opstellen in termen van de ICF en de relevante kenmerken ervan kunnen vertalen in een verslag Attitudes • Mensen met een functioneringsprobleem/beperking bejegenen vanuit een gelijkwaardig burgerschapsperspectief • Mensen met een beperking bejegenen vanuit hun mogelijkheden • Mensen met een beperking als volwaardige partner betrekken in elk beslissingsproces omtrent hun leven
Meer info en inschrijven >> www.sig-net.be
Noot: De volledige ICF-opleiding bestaat uit een inleidende studiedag (code 37) en deze verdiepende workshop. Het volgen van de inleidende studiedag is een voorwaarde bij inschrijving voor de workshop. In de prijs van de workshop is de inleidende studiedag niet inbegrepen. Hiervoor moet u apart inschrijven. Wie op 23 maart 2012 al de inleidende studiedag in Antwerpen volgde, krijgt vrijstelling.
Programma tweedaagse workshop • Feedback op de huiswerkopdrachten • Theorie: ICF - doelstellingen en interventies (plenair) • Vraagstelling (vragen vooraf doorsturen)
Literatuur Verplicht aan te schaffen: ICF Nederlandse vertaling van de International Classification of Functioning, Disability and Health, Houten: Bohn, Stafleu & Van Loghum, 2007 (60 euro) Downloadbaar: ICF-brochure http://www.rivm.nl/who-fic/in/BrochureICF.pdf ICF-compilatie: http://www.rivm.nl/who-fic/in/ICFwebuitgave.pdf ICF-basisinformatieset: http://www.rivm.nl/who-fic/in/ICF%20basisinformatie_files/frame.htm WHO Disability Assessment Schedule: http://www.who.int/icidh/whodas/index.html
WANNEER
17 maart en 3 april 2014 (9 - 16.30 uur)
WAAR
Sig Destelbergen
INSCHRIJVEN
€ 333 Uiterlijk tot 20 december
BEGELEIDING
De begeleiding is in handen van RIVM-gecertificeerde ICF-trainers of trainers die een ruime ervaring rond werken met het ICF-model hebben. Voor beide workshopdagen wordt een vaste begeleider voorzien per 9 deelnemers. De deelnemers worden zoveel mogelijk per (gelijkaardige) sector gegroepeerd. Enkel de namiddag van de tweede dag is plenair. Als er niet voldoende deelnemers zijn om een extra groep samen te stellen wordt een wachtlijst aangemaakt. Jo Lebeer: arts, UAntwerpen, ELIZA Vakgroep Eerstelijns- & Interdisciplinaire Zorg/Unit Handicapstudies - Studiecentrum INCENA (Inclusie & Enablement) Saskia Decuman: onderzoeker UGent, dienst reumatologie Gunther Van Bost: psycholoog, CAR Ter Kouter Deinze en UGent Nadja Brocatus: logopedist, coach, docent Arteveldehogeschool Jan Scheiris: psycholoog, directeur CAR en Dienstencentrum Mozaïek Oostakker Hilde Van Waelvelde: kinesitherapeut, Revalidatiewetenschappen UGent
DOELGROEP
Artsen, paramedici, kinesitherapeuten, psychologen, (ortho)pedagogen, verpleegkundigen en leidinggevenden werkzaam in het onderwijs, de welzijns- of gezondheidszorg, of de sector arbeidsintegratie of de hierbij betrokken overheden
Meer info?
Hebt u nog vragen, aarzel niet om contact op te nemen met
[email protected] of
[email protected] Deelnemers ontvangen na de opleiding een certificaat. Accreditering werd aangevraagd i.s.m. de Vereniging van Revalidatieartsen vzw.
Terug naar inhoud
W o r ks ho p
N ie u w
C ode 4 9
Werken aan Stem Dag 1
Dag 2
Voormiddag
Anatomie en fysiologie van de vocal tract met: • laryngale ziektebeelden • taxonomie en prevalentie van stemstoornissen
Werken met een vocale beperking • medische behandeling • internationale richtlijnen • korte- en langetermijnoutcomes na chirurgie • stemtherapeutische benaderingen
Namiddag
Het medisch en logopedisch stemonderzoek • Wat haal ik uit het NKO-onderzoek? • functioneel stemonderzoek • onderzoeksprotocollen • onderzoeksmethodes
Specifieke logopedische benaderingen bij: • Laryngeal Muscle Tension Disorders (MTD) • kinderheesheid • mutationele problemen • neurogene stemstoornissen • presbyfonie • psychogene afonie • beïnvloeden van laryngale spanning en sluiting • laryngale manipulatie • vocal function exercices • trainen van toonhoogte en luidheid • feedback
WANNEER
20 en 21 maart 2014 (9 - 16.30 uur)
WAAR
Sig Destelbergen
INSCHRIJVEN
€ 360 (€ 290 voor Sig-participanten) Uiterlijk tot 20 februari 2014
BEGELEIDING
Dr. Louis Heylen is logopedist en doctor in de medische wetenschappen verbonden aan de UAntwerpen en de UGent. Hij is voormalig directeur van de Centra voor Ambulante Revalidatie van Turnhout, Zuiderkempen en Mechelen en van het NAH-revalidatiecentrum te Turnhout. Hij publiceerde nationaal en internationaal in tijdschriften over diverse logopedische onderwerpen en is auteur van diverse boeken over stem. Hij is mede-oprichter van de Postacademische Vorming Stemstoornissen aan de UAntwerpen en bestuurslid van de Vlaamse Vereniging voor Logopedisten. Dr. Marc De Bodt is logopedist en doctor in de medische wetenschappen verbonden aan de UAntwerpen en de UGent. Hij is directeur van het Revalidatiecentrum voor Communicatiestoornissen van het UZ Antwerpen. Hij publiceerde nationaal en internationaal in tijdschriften over diverse logopedische onderwerpen en is auteur van diverse boeken over stem. Hij is mede-oprichter van de Postacademische Vorming Stemstoornissen aan de UAntwerpen. Fons Mertens is logopedist en voormalig diensthoofd en adviseur van de dienst logopedie van Kristelijk Medico-Sociaal Leven in Turnhout. Hij is auteur van diverse boeken over stem en medeoprichter van de Postacademische Vorming Stemstoornissen aan de UAntwerpen. Deze sprekers worden aangevuld met genodigde gastsprekers.
DOELGROEP
De workshop richt zich tot logopedisten met interesse voor stemstoornissen en therapie. Minimum 16, maximum 30 deelnemers
Meer info en inschrijven >> www.sig-net.be
Terug naar inhoud
W o r ks ho p
N ie u w
C ode 5 0
Rond punt: als het vierkant draait Je kunt niet surfen op het internet als er geen verbinding is. Logisch toch? Als dat zo logisch is, waarom vergeten we dan zo vaak om eerst verbinding te maken met de ander als we met hem willen communiceren? Als je een conflict hebt met iemand, dan flap je er de gekste dingen uit: “Jij houdt NOOIT rekening met mij! Kun jij nu niet voor één keer normaal doen? Het is altijd hetzelfde!” Lost dergelijke communicatie jouw behoefte in? Ken je jouw werkelijke behoefte? Heb je rekening gehouden met de behoeften en gevoelens van je gesprekspartner? Doordat je de behoeften van beide partijen niet kent, bots je frontaal met je gesprekspartner. Resultaat? Veel onnodig herstelwerk! Voor één keer nemen we beter een voorbeeld aan het verkeer. Een rond punt doet het verkeer namelijk veel vlotter verlopen op gevaarlijke knooppunten. Heb je al gemerkt dat er veel minder ongevallen zijn op plaatsen waar er ronde punten zijn? Communicatie hoort ook een rond punt te zijn, zodat je vlotter kan communiceren met elkaar als het vierkant draait. Tijdens deze interactieve tweedaagse workshop oefen je via actieve oefeningen een model in waarbij je inzichten en tips krijgt, die jouw communicatie verbeteren. Allereerst leer je het onderscheid maken tussen specifieke waarnemingen van wat er gebeurt en de oordelen en de gedachten die de betrokken partijen daarbij hebben. Vervolgens leer je je gevoelens uitdrukken en ervaar je hoe anders een conflict wordt als je je gevoelens daadwerkelijk uitdrukt. Verder wordt je je ook bewust van je behoeften en ten slotte leer je het belang van wat je wil concretiseren in een verzoek vertalen. Als je tegelijk met empathie openstaat voor de wereld van de ander, dan zet je een eerste stap op weg naar verbinding. Deze invalshoek helpt je om echt contact te krijgen met mensen en verder in eerlijkheid aan de relatie te bouwen. Niet alleen van verstand tot verstand. Maar ook van hart tot hart, van ziel tot ziel.
WANNEER
17 maart en 25 maart 2014 (9 - 16.30 uur)
WAAR
Sig Destelbergen
INSCHRIJVEN
€ 380 (€ 310 voor Sig-participanten) Uiterlijk tot 17 februari 2014
BEGELEIDING
Frederik Imbo volgde een theateropleiding aan het Conservatorium van Gent. Het acteren was een opstap en ruggensteun voor zijn ware roeping: het coachen van mensen. Hiervoor behaalde hij een Master Practitioner in NLP (Neurolinguïstisch Programmeren) en werkte ook een tweejarige opleiding ‘Transpersoonlijke Coaching en Counseling’ af. De jongste vijf jaar heeft hij zich in binnen- en buitenland verdiept in het gedachtegoed van ‘Geweldloze communicatie’ van Marshall Rosenberg. Hij geeft al verschillende jaren vorming, zowel in de profit als non-profit sector.
DOELGROEP
De workshop richt zich zowel tot de profit als de non-profit sector. Bedoeld voor elke functie, van hoog tot laag, die belang hecht aan communicatie om tot echte verbinding te komen. Minimum 16, maximum 20 deelnemers
Meer info en inschrijven >> www.sig-net.be
Terug naar inhoud
W o r ks ho p
N ie u w
C ode 5 1
Terugkomdagen ABA Tijdens deze twee terugkomdagen wordt de theorie die behandeld is in eerdere workshops kort herhaald, afgestemd op de behoefte van de deelnemers. Daarnaast is er geruime tijd voor het beantwoorden van vragen aan de hand van videofragmenten en casussen die de deelnemers hebben meegebracht. De workshop is dus heel interactief van opzet en wordt voor een heel groot deel door de deelnemers zelf bepaald. Hierdoor zal de inhoud zeer goed aansluiten bij de wensen en vragen van de deelnemers, wat resulteert in bruikbare kennis, direct toe te passen in de eigen (werk)omgeving.
Vooraf! Van de deelnemers wordt verwacht dat ze kort omschrijven welke onderwerpen ze graag herhaald zouden willen zien en welke concrete vragen ze hebben. Stuur de e-mail naar
[email protected].
Videomateriaal Verder brengen de deelnemers videomateriaal mee naar de workshop waar ze vragen bij hebben. De fragmenten mogen maximaal tien minuten duren. Meerdere fragmenten per persoon zijn toegestaan. Breng het materiaal bij voorkeur mee op een usb-stick, een externe harde schijf, een SD-kaartje of een DVD. De fragmenten worden afgespeeld op een laptop met Windows (extensies van Iphone, Ipad en Mac kunnen wellicht niet worden afgespeeld).
WANNEER
27 en 28 maart 2014 (9 - 16.30 uur)
WAAR
Sig Destelbergen
INSCHRIJVEN
€ 320 (€ 250 voor Sig-participanten) Uiterlijk tot 27 februari 2014
BEGELEIDING
Laura Schouten heeft pedagogiek gestudeerd en is sinds 2009 verbonden aan het ABA-Instituut. Tijdens haar stageperiode (tot juni 2010), begeleid door Caroline Peters, heeft ze veel ervaring opgedaan met ABA in verschillende gezinnen. Sindsdien is ze werkzaam als ABA-consultant/ pedagoog voor het ABA-Instituut. Ze begeleidt zowel gezinnen en scholen als professionals en instellingen die ABA in de werking willen implementeren. Verder geeft ze regelmatig workshops voor groepen ouders en/of professionals.
DOELGROEP
De workshop is alleen bedoeld voor wie eerder een introductiecursus ABA voor professionelen heeft gevolgd bij Caroline Peters of Laura Schouten van het ABA-Instituut. Minimum 16, maximum 25 deelnemers
Meer info en inschrijven >> www.sig-net.be
Terug naar inhoud
W o r ks ho p
H erneming
C ode 5 2
Zet mij even op pauze Oudertraining ADHD en vorming voor trainers Oudertrainingen hebben al langer hun nut bewezen in het landschap van ADHD en zijn één van de belangrijkste pijlers in de behandeling van kinderen met ADHD. De auteurs van ‘Zet mij even op pauze’ hebben jarenlange ervaring met het organiseren van groepstrainingen voor ouders van kinderen met ADHD. Ze bundelden hun kennis en ervaring om de bestaande oudertraining van centrum ZitStil, van de dienst Kinder- en Jeugdpsychiatrie van het AZ Sint-Lucas en het CGGZ Noord West-Vlaanderen te herwerken en te verrijken. De oudertraining richt zich naar ouders van lagereschoolkinderen met een diagnose ADHD. In de training ligt het accent op psycho-educatie en het bijstellen of veranderen van opvoedingsvaardigheden van ouders, gebaseerd op leertheoretische principes en de empowermentgedachte. De belangrijkste inspiratiebronnen zijn Barkley, Patterson, Merlevede en Sanders. Ter ondersteuning van deze training werd het pakket ‘Zet mij even op pauze’ ontwikkeld dat bestaat uit een werkboek voor ouders én een draaiboek voor trainers, aangevuld met een cd-rom met trainersmateriaal. Dit pakket ‘Zet mij even op pauze’ is een coproductie van Sig en centrum ZitStil. Daarnaast organiseert centrum ZitStil een vorming ‘Train de trainer’ voor wie aan de slag wil met de oudertraining. Tijdens deze tweedaagse workshop staan we stil bij de uitgangspunten en basisprincipes van ouderbegeleiding bij ADHD en hoe we deze kunnen toepassen in de training zelf. We gaan na hoe we als trainer model kunnen staan voor wat we bij de ouders met de training willen bereiken en welke daarbij de belangrijkste valkuilen zijn.
WANNEER
22 april en 6 mei 2014 (9.30 - 16 uur)
WAAR
Sig Destelbergen
INSCHRIJVEN
€ 260 Uiterlijk tot 25 maart 2014
BEGELEIDING
Marijke Vermeulen (orthopedagoog) is verbonden aan centrum ZitStil. Ze verzorgt er de oudertrainingen voor lagereschoolkinderen en de regionale werking.
DOELGROEP
De workshop richt zich tot alle professionele hulpverleners die ervaring hebben met het werken met ouders van kinderen met ADHD, maar nog niet in groep. Het pakket Oudertraining ADHD (werkboek ouders + draaiboek trainers) is verkrijgbaar aan 99 euro. Maximum 14 deelnemers
Meer info en inschrijven >> www.sig-net.be
Terug naar inhoud
W o r ks ho p
N ie u w
C ode 5 3
Breinbreker: voortgezette cognitieve revalidatie bij NAH Na de initiële revalidatieperiode wordt het voor volwassenen met een niet-aangeboren hersenletsel (NAH) vaak pas duidelijk wat de ware omvang en de impact is van de opgelopen beperkingen. Ze hebben grote nood aan ondersteuning in hun verwerkingsproces, willen beter begrijpen wat hen overkomen is en hebben baat bij relevante strategieën om beter met hun beperkingen om te gaan. Breinbreker, ontwikkeld in Den Achtkanter (Kortrijk), stelt een praktisch uitgewerkt programma voor van voortgezette cognitieve revalidatie met psycho-educatie, executieve functietraining en emotionele zelfregulering. Na een theoretische situering en motivering zoomen we in op de methodiek en de materialen van het programma. Noot: Tijdens de workshop werken we met het boek ‘Breinbreker’ van Johan Warnez en Caroline Kopàcsi (2011). Elke deelnemer afzonderlijk wordt verondersteld in het bezit te zijn van een exemplaar. Het boek zal de dag van de workshop zelf ook te koop worden aangeboden (met 10 procent korting).
WANNEER
donderdag 8 mei 2014 (9 - 16.30 uur)
WAAR
Sig Destelbergen
INSCHRIJVEN
€ 180 (€ 150 voor Sig-participanten) Uiterlijk tot 10 april 2014
BEGELEIDING
Caroline Kopàcsi, ergotherapeut van opleiding, is al geruime tijd werkzaam in Den Achtkanter als kwaliteitsmedewerker. Ze is medeauteur van het boek ‘Breinbreker’, waarin de methodiek van voortgezette cognitieve revalidatie beschreven staat die ze mee heeft uitgewerkt. Dascha van Beurden studeerde klinische en gezondheidstherapie aan de Universiteit Leiden. Zij werkt als therapeut in Wissel, het dagcentrum NAH van Den Achtkanter. Ze ondersteunt onder meer de sessies emotionele zelfregulering, psycho-educatie en sociale vaardigheidstraining.
DOELGROEP
De workshop richt zich tot therapeuten en begeleiders die dagelijks werken met volwassenen met NAH en die al basiskennis hebben over cognitieve, emotionele en gedragsmatige gevolgen van een niet-aangeboren hersenletsel. Minimum 12, maximum 25 deelnemers
Meer info en inschrijven >> www.sig-net.be
Terug naar inhoud
W o r ks ho p
N ie u w
C ode 5 4
Oudervriendelijk, oudersensitief, ouderbetrokken en ouderondersteunend? Werken met ouders vanuit gedeelde verantwoordelijkheid Ouders van kinderen met moeilijkheden hebben vaak de ervaring dat ze door sommigen verantwoordelijk worden geacht voor het ‘fout’ lopen van de ontwikkeling van hun kind. In contact met hulpverleners vrezen ze dat ook wij zullen oordelen dat het aan hen en hun opvoeding ligt. Naast de hunkering om geholpen te worden kunnen we dus ook de aarzeling zien om ons deelgenoot te maken aan aspecten van hun ouderschap en het concrete opvoedingsterrein waarop ze werkzaam zijn. Hoe kunnen we als hulpverleners omgaan met deze dubbele beweging, waarin ouders zich enerzijds openstellen om geholpen te worden, maar zich anderzijds beschermend afsluiten uit vrees opnieuw individueel verantwoordelijk te worden gesteld voor de moeilijkheden? We vertrekken tijdens deze tweedaagse workshop van een brede en gelaagde definitie van ouderschap die een grondige inleving in de ouderlijke wereld faciliteert. We presenteren een werkwijze die vertrekt vanuit een model van gedeelde verantwoordelijkheid. Dit betekent dat je van bij aanvang bereid bent om breder te kijken dan de teneur van individuele verantwoordelijkheid. Het houdt in dat je je openstelt om ook de wereld van de ouders te aanschouwen en je er een stuk in te verdiepen. Dat is geen makkelijke opdracht! Het daagt de hulpverlener uit om een switch in focus te maken: van de wereld van het kind naar de wereld van de ouder, met dilemma’s en twijfels rond aanpak, worstelingen in contact met diverse kinderen, sociale en emotionele impact van het ouderschap op zich, het zoeken naar modellen voor groei en ontwikkeling als ouder, enz. Telkens weer flexibel genoeg zijn om te switchen. Kortom, we verdiepen ons in ouderschap en de wereld van ouders. We brengen kaders en concepten aan vanuit de systeemtheorie die aansluiten op de genoemde thema’s. We staan stil bij de vraag hoe je in contact met ouders op een oudervriendelijke, ouderbetrokken en oudersensitieve manier te werk gaat. Handvatten voor een dergelijk ondersteunend contact worden aangeboden en al doende proberen we ook een en ander uit. Via uitwisseling en oefeningen proberen we de theorie naar de praktijk te brengen en te verhelderen. WANNEER
15 mei en 3 juni 2014 (9 - 16 uur)
WAAR
Sig Destelbergen
INSCHRIJVEN
€ 360 (€ 290 voor Sig-participanten) Uiterlijk tot 17 april 2014
BEGELEIDING
Mieke Van Daele is master in de orthopedagogiek, systeemtheoretisch psychotherapeut en erkend supervisor BVRGS. Ze is werkzaam als ouderbegeleider, kindertherapeut en teamleider van de groepspraktijk van de Interactie Academie. Ze is tevens opleider en supervisor in het Opleidingscentrum van de Interactie Academie (Antwerpen).
DOELGROEP
De workshop is bedoeld voor therapeuten, maatschappelijk assistenten en begeleiders die regelmatig in contact komen met ouders. Minimum 14, maximum 18 deelnemers
Meer info en inschrijven >> www.sig-net.be
Terug naar inhoud
W o r ks ho p
N ie u w
C ode 5 5
Heb ik een probleem dan? Ziektebesef en interventies bij hersenletsel Een niet-aangeboren hersenletsel (NAH) heeft een enorme impact, zowel op het leven van degene die het overkomt als op diens omgeving. Maar al te vaak beseft de cliënt niet eens goed wat er aan de hand is. Hoe ga je hier als hulpverlener mee om? Er is geen standaardcliënt en geen standaardaanpak. Aan de hand van de drie types cliënten (de voorbijganger, de zoeker en de klant) worden tijdens deze workshop passende interventies besproken. Ze helpen je als hulpverlener om stap voor stap bij de hulpvraag uit te komen en van daaruit hulp op maat te beiden. De workshop is als volgt opgebouwd. Eerst wordt de theoretische achtergrond besproken en toegelicht aan de hand van videomateriaal. Met een casus wordt dit onderdeel afgesloten. Daarna volgen drie blokken van ongeveer anderhalf uur waarin we eerst de interventies per type cliënt bespreken en vervolgens oefenen om de interventies toe te passen. Noot: Van de deelnemers wordt verwacht dat ze een eigen casus meebrengen over hun rol als hulpverlener. U ontvangt de nodige informatie na inschrijving. Aanbod: Wie wil kan het boek ‘Heb ik een probleem, dan?’ van Arno Prinsen tijdens de workshop aankopen aan een verminderd tarief van 7,50 euro (in plaats van 20 euro via de webshop).
WANNEER
19 mei 2014 (9 - 16.30 uur)
WAAR
Sig Destelbergen
INSCHRIJVEN
€ 180 (€ 150 voor Sig-participanten) Uiterlijk tot 21 april 2014
BEGELEIDING
Arno Prinsen, gezondheidszorgpsycholoog, is als gedragskundige werkzaam voor Reinaerde, een zorgorganisatie in de provincie Utrecht. Reinaerde geeft ondersteuning en zorg aan mensen met een beperking op het gebied van wonen, werk en dagbesteding. Binnen Reinaerde werkt hij voor volwassen mensen met een niet-aangeboren hersenletsel.
DOELGROEP
De workshop richt zich tot medewerkers die dagelijks te maken hebben met mensen met NAH: therapeuten, begeleiders, verpleegkundigen of verzorgenden. Basiskennis over NAH wordt verondersteld. Minimum 12, maximum 25 deelnemers
Meer info en inschrijven >> www.sig-net.be
Terug naar inhoud
W o r ks ho p
H erneming
C ode 5 6
Het Bobath-concept in de pedagogische werksituatie geplaatst De workshop beoogt een grondige kennismaking met het Bobath-concept. De volgende onderwerpen komen aan bod: • Evolutie binnen het Bobath-concept • Het bewegen van het CP-kind (Cerebral Palsy) • Classificatie • Het belang van de handling van het kind • De continuïteit van de behandeling en de transfer in het dagelijkse leven • Aangepaste dagelijkse hulp en ouderinstructie • Activiteiten buiten de therapiesituatie De workshop is deels theoretisch en deels praktisch (sportieve kleding), zodat de deelnemers management en handling kunnen doorgeven.
WANNEER
30 juni, 1, 2, 3 en 4 juli 2014 (9 - 16.30 uur)
WAAR
Sig Destelbergen
INSCHRIJVEN
€ 655 (€ 525 voor Sig-participanten) Uiterlijk tot 2 juni 2014
BEGELEIDING
De begeleiding is in handen van erkende Bobath-instructeurs, verbonden aan de Bobath-vereniging.
DOELGROEP
De workshop richt zich tot paramedici van wie de collega’s Bobath-therapie toepassen. Het doel is eenzelfde inzicht te krijgen in motorische beperkingen en de hulp die we de kinderen kunnen bieden vanuit therapeutische en pedagogische hoek. Minimum 14, maximum 25 deelnemers
Meer info en inschrijven >> www.sig-net.be
Terug naar inhoud
W o r ks ho p
H erneming
C ode 5 7
Gespreksvaardigheden voor paramedici: praktische toepassingen in de contacten met ouders Verdiepingsworkshop Tijdens deze verdiepingsworkshop gaan we verder in op verschillende relevante gespreksvaardigheden in de psychosociale hulpverlening. In de basisworkshop werden een aantal standaard gespreksvaardigheden behandeld. Deze verdieping bouwt daar verder op en tracht deze gespreksvaardigheden uit te diepen aan de hand van motivationele gespreksvoering. De workshop is praktijkgericht. We werken in hoofdzaak met demonstraties en actief rollenspel. Het is de bedoeling voornamelijk met casusmateriaal van de deelnemers zelf aan de slag te gaan om concrete knelpunten te identificeren en aan te pakken. De workshop is voornamelijk gericht op hulpverlening aan jongeren en volwassenen. Noot: Het volgen van een basisworkshop is een voorwaarde tot deelname aan deze verdieping. Sig organiseert een basisworkshop op 18 februari en 20 maart 2014 (code 45). Eerder vonden basisworkshops plaats in november-december 2011 en november-december 2012.
WANNEER
3 juli 2014 (9 - 16.30 uur)
WAAR
Sig Destelbergen
INSCHRIJVEN
€ 170 (€ 130 voor Sig-participanten) Uiterlijk tot 5 juni 2014
BEGELEIDING
Prof. dr. Ernst Koster is als universitair docent verbonden aan de vakgroep ExperimenteelKlinische en Gezondheidspsychologie van de UGent. Anouk Vanden Bogaerde is postdoctoraal onderzoekster verbonden aan de vakgroep Experimenteel-Klinische en Gezondheidspsychologie van de UGent.
DOELGROEP
De workshop richt zich tot hulpverleners in de psychosociale en revalidatiesector (logopedisten, ergotherapeuten, kinesitherapeuten, maatschappelijk werkers, medewerkers sociale dienst, enz.) die hun communicatievaardigheden verder willen trainen en uitbouwen.
Meer info en inschrijven >> www.sig-net.be