Streets. World. Jeroen Swolfs. of the

Jeroen Swolfs

Streets World of the

In vijf jaar tijd het straatleven in alle hoofdsteden ter wereld fotograferen, dat is het doel van Jeroen Swolfs. Inmiddels zijn twee jaar voorbij en heeft hij meer dan 75 steden achter de rug. Tijd voor een update. tekst

focus 02 2 februari 2012

Jannie de Kruijff


N

a zijn studie aan de Fotoacademie Amsterdam reisde Jeroen Swolfs (1974) in 2003 de wereld over, waarbij hij zich richtte op politieke en sociale kwesties. Hij maakte onder andere een reportage over Servische vluchtelingen en diverse series over Roma-minderheden in Oost-Europa. De afgelopen jaren stonden geheel in het teken van Streets of the World, zijn project over het dagelijks straatleven in de hele wereld. Hoe ziet de wereld er in deze tijd uit, hoe verschillend zijn we en hoe gelijk? Via foto’s en films hoopt Jeroen met een positieve insteek een vergelijking te kunnen maken. Denk je wel eens: waar ben ik aan begonnen? “Natuurlijk. Tijdens de lange sessies midden in de nacht op armoedige vliegvelden, in de kokende hitte op straat, als ik ziek ben in een brakke hotelkamer. Maar dan bedenk ik me eerder hoe a-relaxed het soms toch kan zijn dan: was ik er maar nooit aan begonnen. Ik realiseer me heel goed dat dit het avontuur van mijn leven is. Dat ik dit maar één keer meemaak en dat ik de enige ben

hebben samenkomen. In die zin blijft het altijd spannend of dat lukt. Dat is het fotografische gedeelte, maar persoonlijk maak ik natuurlijk ook in elk land weer een nieuw avontuur mee. Daar ga ik ook actief naar op zoek voor de boeken die ik schrijf. Uiteraard word ik na een paar maanden wel een beetje ‘reismoe’, niet in de laatste plaats doordat het tempo zo hoog ligt.” “Of ik dan naar mijn eigen bed verlang..? Ik werd op een ochtend wakker en wist weer eens niet waar ik was - iets wat vaker gebeurt. Toen ik omhoogkeek, zag ik een groot, lelijk schilderij boven mijn hoofd hangen. Ik dacht: wie hangt er nou in godsnaam een schilderij op met een hele grote haan erop? Bleek het de logeerkamer van mijn ouders te zijn...” Wat viel je tot nu toe mee of tegen? “Op vele plekken waarvan ik dacht dat het moeilijk zou worden, dus meestal de gevaarlijke of extreem arme landen, ben ik keer op keer verrast door de enorme vriendelijkheid van mensen. Het lijkt erop dat hoe moeilijker mensen het hebben, hoe meer ze basisdingen als gastvrijheid en behulpzaamheid op de juiste waarde schatten.

“Ik wil bovenal laten zien dat we meer hetzelfde zijn dan we denken.” die dit meemaakt.” “Het reizen vind ik nog steeds fantastisch. Elk land is op z’n eigen manier weer een uitdaging. Daardoor wordt het nooit een sleur. Sommige elementen zijn natuurlijk wel hetzelfde, maar ik moet toch elke keer weer die ene plek vinden waar zo veel mogelijk factoren die ik in die foto wil

Dat kan ‘m al zitten in een oprechte glimlach of een geïnteresseerd gesprek. Ook dat ik tot nu toe nog vrij ongeschonden thuis ben gekomen, is een meevaller. Wat tegenvalt..? Ik denk het altijd alleen zijn. Maar daar wen ik op een rare manier toch steeds meer aan.”

Doe mee en win! Focus mag vijf boeken van Jeroen Swolfs weggeven! Over het eerste deel van zijn reis schreef Jeroen Swolfs Streets of the World, dat vorig jaar werd gepubliceerd door National Geographic. Jeroen vertelt openhartig over zijn leven, zijn bijzondere droom en de weg die hij aflegde voordat hij een investeerder vond. En natuurlijk komen de mooiste verhalen aan bod over de bijna vijftig Aziatische landen die hij tijdens de eerste anderhalf jaar van zijn reis bezocht. Het boek bevat QRcodes die de lezer per land verwijzen naar het interactieve materiaal dat op de website te zien is. Beantwoord de volgende vraag om kans te maken op een van de vijf gratis exemplaren van Streets of the World. Met welk land behaalde Jeroen de mijlpaal van een derde van het totaal aantal landen dat hij zal fotograferen voor dit project (raadpleeg voor het antwoord www.facebook.com/streetsoftheworld)? Mail je antwoord uiterlijk 15 februari 2012 naar [email protected]. De winnaars krijgen automatisch bericht.


Naar welke landen kijk je het meeste uit? “Aan de ene kant juist die moeilijke landen. Ik ben erg benieuwd naar Irak, Afghanistan, Iran, Myanmar én naar hoe ik het daar ga regelen. Hoe het zal zijn. Maar ik kan ook zeker genieten van het tegenovergestelde, zoals Bhutan, dat ook nog op de lijst staat. Eigenlijk vind ik alle landen interessant door hun diversiteit.” Wat zijn de overeenkomsten en verschillen die je tegenkomt? “De verschillen zijn voor de hand liggend. Die zijn vooral van uiterlijke aard. Dat is ook bij veel mensen wel bekend. De overeenkomsten zijn veel interessanter en minder bekend. En veel meer aanwezig dan ik al dacht. Dat is ook juist de kant die ik probeer te laten zien met Streets. In elke foto probeer ik een herkenbaar, typisch universeel menselijk subverhaaltje te vertellen. Iets wat je ziet als je oplet, en waarvan je denkt: hé, dat doen ze daar dus óók... Op die manier zie je dat er heel veel dingen zijn die mensen overal ter wereld hetzelfde doen. En dat we dus meer hetzelfde zijn dan we denken. Dát wil ik laten zien, want Streets of the World is een project met een positieve insteek.” Wat is het gekste wat je hebt meegemaakt? “Zonder twijfel de belevenissen in NoordKorea. In mijn boek staat beschreven hoe ver je moet gaan om daar heel kort alleen te zijn om een foto te maken. Maar de hele ervaring van in zo’n land zijn en met eigen ogen zien hoe absurd het daar is, blijft me steeds bij. Ik ben benieuwd waar het nu heen gaat na het overlijden van Kim Jong-il.” Hoelang blijf je in een stad, en hoe reis je? “Gemiddeld vijf dagen per hoofdstad. Soms neem ik extra tijd als ik een land erg boeiend vind of per se iets wil zien. Het kost allemaal geld natuurlijk, dus ik moet wel een beetje doorwerken. Ik kijk meestal pas een dag van tevoren wat ik in de volgende stad ga doen. Dan zijn de prijzen vaak ook lager. Maar soms zit alles vol en moet je gaan improviseren. Ik reis bijna altijd alleen; soms komt er iemand uit Nederland over. Als het echt gevaarlijk wordt, huur ik een gids of bodyguard in.” Hoe regel je het financieel? “Het hele project is gefinancierd. Dat was, op z’n zachtst gezegd, niet makkelijk. Gelukkig begint het project nu al geld terug te verdienen door de verkoop van mijn eerste avonturenboek. Het tweede deel ben ik nu aan het schrijven. We zijn ook bezig met een

Abu Dhabi, Verenigde Arabische Emiraten, 2010 e-magazine en een app. Nieuwe en leuke manieren om het project te delen en tegelijk geld te verdienen.” Waar fotografeer je mee? “Ik werk met een Canon EOS 5D Mark II en een F2,8/16-35 mm. Ik weet precies wat ik ga doen, dus daar heb ik genoeg aan. Maar ik kan er ook de incidentele reportage mee maken.” Is film belangrijk? “Volgens mij heel erg belangrijk. Fotografie is een heel ander vak dan film, maar ze bewegen steeds meer naar elkaar toe. Dat blijkt bijvoorbeeld uit hoeveel er gefilmd wordt met de 5D. Ik doe dat ook steeds meer. Onlangs heb ik een kort filmpje onder water gemaakt over roggen bij de Kaaimaneilanden. Die filmpjes zijn voor de avontuurlijke kant van Streets erg belangrijk. En omdat ik alleen reis, moet ík ze maken. Ik denk dat dit ook steeds meer geldt voor de mainstream fotojournalistiek. Overal wordt bezuinigd, dus er wordt eerder gekozen voor iemand die kan schrijven, fotograferen én filmen. Alhoewel ik dat

“De VAE is een vreemde unie. Zeven entiteiten met hun eigen geschiedenis en ideeën over de toekomst in één staat gepropt. De ontwikkeling van Abu Dhabi is onontkoombaar. De jonge stad is razendsnel uit de grond gestampt. De bouwers komen voornamelijk uit India, Pakistan en de Filippijnen. Hun familie is ver weg, de dagen zijn lang en het loon is laag, maar het is kennelijk nog altijd beter dan thuis.”

zeker niet allemaal tegelijk kan. Ik moet echt kiezen voor een van beide disciplines. De ene dag filmen, de andere dag fotograferen... anders word ik gek.” Je moet tegenwoordig ook ‘ondernemer’ zijn. Leer je dat op de Fotoacademie? “Dit is iets wat voor een groot deel aan jezelf ligt. Of je een beetje een ondernemende geest hebt en blijft vechten voor je droom, wat anderen er ook over zeggen. Jezelf omringen met mensen die in je geloven, en vooral: keihard werken. Het is niet gemakkelijk, maar het kán wel.” Kun je de Fotoacademie aanraden? “Het ligt er een beetje aan wat voor type je bent, denk ik. Ik was nogal vlot gebekt en nam niet zomaar alles aan. Daar kun je wel problemen mee krijgen. Maar misschien is


dat ook weer juist wat je nodig hebt om te overleven in de toch wel harde fotografiewereld. Je weet in ieder geval wel meteen waar je aan toe bent. Persoonlijk heb ik zeker veel geleerd op de Fotoacademie. Ik kon toen ook wel een beetje structuur gebruiken. Maar er zijn ook ijzersterke autodidacten. In beide gevallen is het belangrijkste dat je achter je eigen verhaal en stijl blijft staan. Dan kom je er wel.” Kijk je nu anders naar Nederland? “Het beeld dat ik had, is vooral versterkt. Namelijk dat we ongelooflijke mazzelaars zijn. En dat Nederland misschien een beetje overgereguleerd is... Maar we zijn vooral mazzelaars.”

■ www.streetsoftheworld.com

Astana, Kazachstan, 2010 “Als je aankomt in Astana, zie je de enorme skyline. Overal zijn gigantische kranen te zien voor nóg meer hoogbouw en ongelooflijke architectuur. De architectuur is er waanzinnig, maar hoe het er is om te wonen..? Het heeft niet het typische stadgevoel dat ik in andere hoofdsteden in de wereld voelde. De stad zoekt nog naar zijn identiteit. Astana is een jonge stad en heeft nog een lange weg te gaan. Maar wél de potentie om een grote speler in de wereld te worden.”

Kingston, Jamaica, 2011

New Delhi, India, 2010

“Een klein eiland met een enorme attitude. De relaxte ‘reggaehouding’ is echter niet overal in Kingston te vinden. De wijk Downtown was vrij heftig, en ik moest uiteindelijk een bodyguard inhuren. Bij deze foto vind ik het spel van verleiding, dat er zo bovenop ligt en dat ik overal ter wereld gezien heb, zo mooi.”

“Toen ik op m’n eerste ochtend naar de markt Chandni Chowk ging, zag ik dit vreemde beeld dat voor mij de essentie van India weergeeft: extreme rijkdom én extreme armoede. Elke ochtend worden hier drieduizend mensen gevoed. Niet door de regering, maar door driehonderd families die de hele nacht werken om het eten te bereiden en ‘s ochtends uit te delen voor ze naar hun werk gaan. Ook dát is India.”



Brasilia, Brazilië, 2011 “Niet het levendige Rio de Janeiro, maar Brasilia is sinds 1960 hoofdstad van Brazilië. De stad, met zijn centrale boulevard en aangrenzende regeringsgebouwen, komt behoorlijk naargeestig over. Niet een van de leukste plaatsen waar ik ben geweest. Het was voor mij moeilijk om een goede plek voor foto’s te vinden. Er gebeurde niet veel, behalve bij het busstation. Gelukkig stond er een ‘levend standbeeld’, met wie ik bevriend raakte. Hij kreeg wat glimlachjes los.”

Dhaka, Bangladesh, 2010

La Paz, Bolivia, 2011

“Ik had geen idee dat ze in Bangladesh van voetbal houden! Ik arriveerde tijdens de World Cup in een stad vol met voetbalvlaggen, en geen kleintjes ook! Geen enkele Nederlandse; dat zal de volgende keer wel anders zijn... Het zegt iets over deze gepassioneerde mensen. Het is een van de armste landen ter wereld, en het constante gevaar van overstromingen maakt het overleven moeilijk. De straatkinderen op deze foto liepen elke dag te bedelen voor mijn neus.”

“La Paz is de hoogstgelegen hoofdstad ter wereld, en dat voel je. De eerste blik op de stad is adembenemend, is het niet door het uitzicht dan wel vanwege de hoogte. Maar het is helaas niet rustig in deze hoofdstad. Er waren protesten aan de gang, en dit schijnt al jaren zo te zijn. Dat maakte fotograferen moeilijk. Sucre is de ‘officiële’ hoofdstad, maar de regering zit in La Paz, net als de grootste hoeveelheid mensen. Daarom heb ik deze stad gekozen.”



Pyongyang, Noord-Korea, 2010 “Als toerist kun je dit gesloten en geïsoleerde land binnenkomen door mee te doen met een vijfdaagse groepsreis. Als Nederlandse fotojournalist had ik uitgesproken denkbeelden over dit land. Vele daarvan werden bevestigd. Het land wordt geregeerd door enkele zeer angstaanjagende mensen. Maar de bevolking is geen verlengstuk van de regering. Het zijn gewone mensen die met hun kinderen spelen, plezier hebben en hand in hand lopen.”

Kigali, Rwanda, 2009

Oriental Bay, Wellington, Nieuw-Zeeland, 2010

“Als je aan Rwanda denkt, dan denk je aan de genocide. Ongelooflijk wat hier alweer vijftien jaar geleden is gebeurd. Maar de tijd heeft niet stilgestaan in Rwanda. Er wordt steeds meer geïnvesteerd en de activiteiten zijn er zichtbaar. Er zijn nog veel mensen die de tekenen van het verleden meedragen, zoals de man met één been op de foto. De schaduw van het verleden zal maar langzaam verdwijnen. Maar men loopt met een rechte rug en in een straf tempo.”

“Nieuw-Zeeland ligt zo zuidelijk dat er niet veel mensen naartoe gaan, en dat is de grootste zegen van het land. Met maar vier miljoen mensen is er nog genoeg ruimte voor de natuur, en die wordt gekoesterd. Elke dag op Oriental Bay vindt er een typisch Kiwi-fenomeen plaats. Rond lunchtijd verruilen de downtown zakenmensen hun zakenpakken voor joggingpakken, en dan is het hit the road. Met honderden tegelijk. En dat gebeurt nog eens aan het eind van de dag.”



Funafuti, Tuvalu, 2010 “De hoofdstad Funafuti heeft maar ongeveer vierduizend inwoners, en het is een zeer hechte gemeenschap. Aan het eind van de dag verzamelen de mensen zich op de landingsbaan. Binnen de kortste keren is de nationale landingsbaan omgetoverd in een sportveld, waar rugby, cricket en volleybal worden gespeeld. Vliegtuigen..? Die komen maar twee keer per week, en iedereen weet wanneer. Het is het hoogtepunt van de week.”

Kathmandu, Nepal, 2010 “Mensen vragen vaak welk land ik tot nu toe het meest bijzondere vind. Nepal is een van de landen die dan meteen bij me opkomen. De massieve bergketen van de Himalaya, wilde rivieren waar je dagenlang kunt raften. Oneindige jungles met neushoorns, tijgers en krokodillen. En natuurlijk de levendige hoofdstad Kathmandu. En de bewoners van Nepal, met hun royale lach en warme inborst.”



Streets. World. Jeroen Swolfs. of the

Recommend Documents