STRATEGISCHE BEHEERVISIE OPENBARE RUIMTE WELOVERWOGEN KIEZEN IN KWALITEIT

STRATEGISCHE BEHEERVISIE OPENBARE RUIMTE WELOVERWOGEN KIEZEN IN KWALITEIT GEMEENTE LANGEDIJK

10 mei 2012

Strategische beheervisie openbare ruimteEen weloverwogen keuze in kwaliteit

1


Inhoud 1

Inleiding _____________________________________________________________ 1 1.1 Aanleiding _______________________________________________________________4 1.2 Doel _____________________________________________________________________4 1.3 Leeswijzer ________________________________________________________________5

2

De openbare ruimte van Langedijk _______________________________________ 1 2.1 Wat is openbare ruimte _____________________________________________________6 2.2 Beheerarealen - de scope ____________________________________________________6 2.3 Afdeling Openbare werken _________________________________________________7

3

Beheer en beleid ______________________________________________________ 1 3.1 Wat is beheer _____________________________________________________________8 3.2 Kerntaken van beheer ______________________________________________________8 3.3 Beheer en kwaliteit van de leefomgeving _____________________________________ 10 3.4 Beleidsdoelstellingen______________________________________________________ 12 3.5 Duurzaam onderhouden __________________________________________________ 14 3.6 Planmatig en integraal werken _____________________________________________ 17 3.7 INBESTEDEN versus uitbesteden ___________________________________________ 18 3.8 Interactief werken ________________________________________________________ 18

4

Beheer en kwaliteit ___________________________________________________ 1 4.1 Inleiding ________________________________________________________________ 22 4.2 Kwaliteitscatalogus Openbare Ruimte - Beeldkwaliteitsniveaus _________________ 22 4.3 NEN 2767 - conditiemeting ________________________________________________ 23 4.4 Kwaliteitsniveaus in de praktijk ____________________________________________ 24 4.4.1 Kwaliteitsniveau Zeer hoog: A+ _____________________________________ 24 4.4.2 Kwaliteitsniveau Hoog: A __________________________________________ 25 4.4.3 Kwaliteitsniveau Basis: B ___________________________________________ 26 4.4.4 Kwaliteitsniveau Laag: C ___________________________________________ 28 4.4.5 Kwaliteitsniveau Zeer laag: D _______________________________________ 29 4.5 Keuzevrijheid en nuances in kwaliteit _______________________________________ 30 4.6 De huidige kwaliteit van de openbare ruimte _________________________________ 31

5

Beheer en begroting ___________________________________________________ 1 5.1 Inleiding ________________________________________________________________ 34 5.2 De commissie BBV ________________________________________________________ 35 5.3 Onderhoudswerkzaamheden ______________________________________________ 36 5.4 Exploitatie versus investering ______________________________________________ 37 5.5 Strategische keuze in kwaliteitsniveau _______________________________________ 39 5.6 Integraal werken – integraal budgetteren ____________________________________ 42 5.7 Beheertoets ______________________________________________________________ 44

2


6

Samenvatting, conclusies en aanbevelingen_______________________________ 1 6.1 Inleiding ________________________________________________________________ 46 6.2 Managementsamenvatting _________________________________________________ 46 6.3 Ontwikkelpad ___________________________________________________________ 49 6.4 Gevraagde beslissingen ___________________________________________________ 49

1

Arealenboek ________________________ Fout! Bladwijzer niet gedefinieerd.

2

Kwaliteitsniveaus per beheerareaal ______________________________ 52

3

Kwaliteitsniveaus en effect op beleidsdoelstellingen ________________ 57

3


HOOFDSTUK

1.1

1

Inleiding

AANLEIDING Een gezonde, veilige en schone openbare ruimte is de basis voor een goede en prettige leefomgeving. De onderdelen groen, reiniging en afvalinzameling, wegen, riolering, water, gemeentelijke gebouwen en kunstwerken vormen samen de openbare ruimte van de gemeente Langedijk. De burger beoordeelt hierbij doorgaans niet de kwaliteit van de afzonderlijke onderdelen, maar zal in veel gevallen de algehele kwaliteit en het beeld van de openbare ruimte beoordelen. Mede hierdoor is een groeiende behoefte ontstaan naar een integrale aanpak van het beheer van de openbare ruimte. Bovendien zijn de onderdelen op het gebied van beheeractiviteiten toch al sterk verweven met elkaar. Zo kan vervanging van riolering onder een weg veelal gepaard gaan met grootschalig onderhoud aan de weg. Om invulling te geven aan deze integrale aanpak, is sinds 2009 het gehele beheer van de openbare ruimte inclusief gebouwen geïntegreerd in één afdeling, de afdeling Openbare Werken. Deze afdeling is verantwoordelijk voor de aanleg, het in stand houden en beheren van groen, verhardingen, openbare verlichting, straatmeubilair, kunstwerken, oevers, water, riolering en gemeentelijke gebouwen. De afdeling Openbare Werken hanteert hierbij een integrale benadering van het beheer van de openbare ruimte in Langedijk en alles wat zich daar in bevindt. De volgende stap om invulling te geven aan deze integrale aanpak, is het opstellen van een strategische beheervisie van de openbare ruimte van de gemeente Langedijk. Dit document ligt nu voor u.

1.2

DOEL Deze strategische beheervisie zet in op een integrale kwaliteitsbenadering van het beheer van de openbare ruimte in de gemeente Langedijk. Het dient als basis om over de gemeentelijke kwaliteitsambitie discussie te kunnen voeren en om de kwaliteitsambitie vervolgens vast te kunnen stellen. Welke kwaliteit wil de gemeente waar hebben en wat zijn de financiële consequenties hiervan? Het gaat hierbij om een kwaliteitskeuze over de technische staat en de verzorging van de openbare ruimte. Anderzijds geeft de beheervisie de kaders ofwel de speelruimte aan waarbinnen het beheer van de openbare ruimte uitgevoerd kan worden. Hierbij geldt dat maatwerk en nuances in kwaliteit binnen beheerarealen en bepaalde gebieden altijd mogelijk blijven. Naast de handvatten voor de gemeenteraad met betrekking tot het maken van kwaliteitskeuzes, biedt de beheervisie ook een eerste inzicht in de bijbehorende financiële consequenties. Apart van dit instrument wordt een concreet uitwerkingsplan voorgelegd met keuzes voor de komende vier jaar. Voorliggende visie en het concrete voorstel zullen

4


een vertaling krijgen in de beheerplannen per areaal en in de planning- en control cyclus. Het uitwerkignsplan wordt jaarlijks tegelijk met de kadernota aangeboden aan de raad.

1.3

LEESWIJZER De hoofdstukindeling van deze strategische beheervisie is als volgt: 

Hoofdstuk 2: ‚De openbare ruimte van Langedijk‛. Allereerst wordt in dit hoofdstuk de term ‘Openbare ruimte’ nader beschreven en gedefinieerd. Vervolgens wordt in een scope beschrijving aangegeven op welke onderdelen van de openbare ruimte deze strategische beheervisie zich richt. Tot slot wordt kort aandacht besteed aan de kenmerken, beheerfilosofie en de missie van de afdeling ‘Openbare werken’;



Hoofdstuk 3: ‚Beheer en beleid‛. Dit hoofdstuk beschrijft wat er met de term ‘Beheer’ wordt bedoeld en welke kerntaken binnen het beheer van de openbare ruimte te onderkennen zijn. Ook wordt gekeken naar het effect van beheer op de kwaliteit van de leefomgeving. Verder wordt in dit hoofdstuk aandacht besteed aan de relevante beleidsdoelstellingen vanuit de gemeente Langedijk welke betrekking hebben op het beheer en onderhoud van de openbare ruimte. Het betreft hier drie hoofd beleidsthema’s: veiligheid, leefbaarheid en bereikbaarheid. Daarnaast is een belangrijke rol weggelegd voor het beperken van de milieubelasting als onderdeel van duurzaam onderhouden. Tot slot wordt er in dit hoofdstuk aandacht besteed aan planmatig, integraal en vraaggericht werken als speerpunten voor het toekomstige beheer van de openbare ruimte;



Hoofdstuk 4: ‚Beheer en kwaliteit‛. In dit hoofdstuk wordt de systematiek beschreven om kwaliteitsambities van de openbare ruimte vast te leggen en de kwaliteit van de openbare ruimte objectief en eenduidig te definiëren, te meten en te beoordelen. Daarbij wordt de systematiek van de CROW publicatie 288 ‘Kwaliteitscatalogus Openbare ruimte’ gevolgd. Naast een beschrijving van de systematiek, wordt ook uitgebreid aandacht besteed aan de te onderscheiden kwaliteitsniveaus en worden per kwaliteitsniveau de belangrijkste aspecten en eigenschappen beschreven. Tot slot wordt ook gekeken naar de huidige kwaliteit van de openbare ruimte in de gemeente Langedijk;



Hoofdstuk 5: ‚Beheer en begroting‛ gaat in op de begrotingssystematiek. Hierbij wordt gekeken naar de te onderscheiden beheerkosten en het overzicht van de huidige financiële middelen voor het beheer van de openbare ruimte. In dit hoofdstuk wordt een kostoverzicht gepresenteerd, waarin de kosten voor de verschillende kwaliteitsniveaus zijn weergegeven. Daarnaast wordt aandacht geschonken aan de visie van de beheerafdeling Openbare werken op het beheer en de kwaliteit van de openbare ruimte. Zowel het kostenoverzicht als de visie van de beheerafdeling hebben als doel om verdere richting te geven aan de kwaliteitsdiscussie.



Hoofdstuk 6: ‚Conclusies en aanbevelingen‛. In dit hoofdstuk is een management samenvatting opgenomen en zijn de conclusies en aanbevelingen kort samengevat. Tot slot wordt in dit hoofdstuk ingegaan op de benodigde vervolgstappen in het proces van vaststelling van kwaliteitsambities tot en met het daadwerkelijk bewerkstellingen, handhaven en toetsen van de afgesproken kwaliteit van de openbare ruimte.

5


HOOFDSTUK

2

De openbare ruimte van

Langedijk 2.1

WAT IS OPENBARE RUIMTE Allereerst is het van belang om de term ‘Openbare Ruimte’ helder te hebben. Er is niet één algemeen geaccepteerde definitie voor de openbare ruimte voorhanden. Er zijn vele definities en indelingen beschikbaar, gebaseerd op gebruik, beheer, eigendomsvormen of andere criteria. De meeste definities verstaan onder openbare ruimte: ‘Een ruimte die vrij toegankelijk is voor mensen en waar mensen ongeacht hun sociale achtergrond op vrijblijvende wijze met elkaar contacten kunnen leggen en onderhouden’ (Bron: Kenniscentrum stedelijke vernieuwing)

Bovenstaande definitie richt zich op vrij toegankelijke ruimtes. Deze Strategische Beheervisie richt zich ook op gemeentelijke gebouwen welke niet altijd vrij toegankelijk zijn voor inwoners. Verder is bijvoorbeeld voor riolering bovengenoemde definitie moeilijk te hanteren. Specifiek voor de gemeente Langedijk is gekozen om onderstaande definitie te hanteren: Onder openbare ruimte wordt verstaan alle ruimtes en werken welke in eigendom en/of beheer zijn van de gemeente en welke direct of indirect invloed hebben op de leefomgeving. Het betreft hier zowel vrij toegankelijke als niet toegankelijke ruimtes en werken. Een aantrekkelijke openbare ruimte draagt bij aan een prettige leefomgeving. Bovendien fungeert de openbare ruimte als het visitekaartje van de gemeente.

2.2

BEHEERAREALEN - DE SCOPE Deze Strategische Beheervisie richt zich op de gehele openbare ruimte binnen de gemeente Langedijk. Deze openbare ruimte is opgesplitst in beheerarealen. De beheerarealen zijn: 

Grijs (wegen, voetpaden, verkeersmaatregelen, openbare verlichting, kunstwerken et cetera);



Groen (openbaar groen, begraafplaatsen, speelen sportvoorzieningen en overig straatmeubilair maar ook reiniging en onkruid op verharding en huisvuil inzameling);



Blauw (water, waterwerken, oevers en riolering);



Rood (gebouwen in gemeentelijke eigendom).

Genoemde beheerarealen zijn uitgewerkt in een arealenboek. Het arealenboek geeft per beheerareaal inzage in de areaalgegevens en de actuele onderhoudstoestand. Het arealenboek is onderdeel van het jaarlijkse uitwerkignsplan bij deze beheervisie.

6


De filosofie is om het beheer van de openbare ruimte integraal te benaderen, oftewel: de verschillende beheerarealen worden in samenhang onderhouden en beheerd. Daarbij heeft de beheerder te maken met verschillende overwegingen en beleidsdoelen. Deze zijn in hoofdstuk 3 uiteengezet en toegelicht.

2.3

AFDELING OPENBARE WERKEN In 2009 is de afdeling ‘Openbare Werken’ gevormd die invulling geeft aan de integrale aanpak van het beheer van de openbare ruimte. Deze afdeling kenmerkt zich door: 

Integratie van realisatie en beheer van de openbare ruimte in één afdeling;



Het ontwikkelen van een werkwijze waarin het beheer en onderhoud van de beheerarealen grijs, groen, blauw en rood integraal wordt benaderd;



Afstemming van beheer- en uitvoeringsplannen op de vraag van de gebruiker.

In de beheerfilosofie van deze afdeling draait het om de volgende algemene uitgangspunten: 

Veiligheid is het vertrekpunt;



De gebruiker staat centraal;



Een integrale aanpak;



Planmatig werken en flexibiliteit waar nodig;



Voorkomen is beter dan genezen;



Werken in een continu cyclisch proces (plan, do, check, act).

HET CONTINU CYCLISCH PROCES Het continu cyclisch proces, ook wel de Deming-cirkel genoemd, is een hulpmiddel om het beheerproces te verbeteren en de kwaliteit van de werkzaamheden en hiermee ook de openbare ruimte te verbeteren. Het cyclische karakter garandeert dat de kwaliteitsverbetering continu onder de aandacht is. In het proces worden vier stappen onderkend; plan, do check en act: -Plan: Formuleren van doelstellingen en ambities en opstellen van plannen. Verder wordt antwoord gegeven op de vraag; Wat moet het uiteindelijke resultaat zijn?; -Do: Uitvoeren van de werkzaamheden en het proces zoals deze beschreven staan in de plannen; -Check: De resultaten van de werkzaamheden toetsen aan de doelstellingen, ambities en het beoogde resultaat; -Act: Indien nodig worden acties uitgezet om de resultaten te verbeteren.

Missie Vanuit het visie en missie document ‘Ondernemend samenleven’, opgesteld in het jaar 2008, is de missie voor de afdeling openbare werken geformuleerd: De afdeling openbare werken staat voor professioneel beheer en effectief en efficiënt onderhoud van al het werk in de openbare ruimte van de gemeente Langedijk. De afdeling doet dit op een dusdanige wijze dat bewoners en bezoekers van Langedijk zich veilig en efficiënt kunnen verplaatsen en goed kunnen wonen, werken en recreëren in een bereikbare en aantrekkelijke gemeente. De afdeling anticipeert op technische ontwikkelingen en initieert (mede) wijzigingen in beleid en regelgeving.

7


HOOFDSTUK

3.1

3

Beheer en beleid

WAT IS BEHEER De woorden ‘beheer’ en ‘onderhoud’ worden vaak in één adem gebruikt. Maar beheer is meer dan alleen onderhoud. Beheer wordt in deze visie als volgt gedefinieerd:

Beheer is de permanente zorg voor het langdurig in stand houden en het aanpassen aan zich geleidelijk wijzigende omstandigheden van een bepaald areaal. Hierbij vormen weten regelgeving, beleidsdoelstellingen en andere overwegingen het kader waarbinnen het beheer uitgevoerd wordt.

Met onderhoud wordt meer de praktische uitvoering van werkzaamheden bedoeld en wordt in deze visie als volgt gedefinieerd:

Onderhoud betreft de werkzaamheden die tot doel hebben het desbetreffende areaal in een aanvaardbare conditie te houden of te brengen. Hierbij spelen richtlijnen en kwaliteitseisen een belangrijke rol.

Kortweg kan gezegd worden dat beheer gericht is op het proces, en dat onderhoud gericht is op feitelijke maatregelen. Deze strategische beheervisie kijkt zowel naar het beheer als naar het beheerproces. Het dagelijks onderhoud, de buitendienst en realisatie vallen buiten de scope van deze beheervisie.

3.2

KERNTAKEN VAN BEHEER Binnen het beheer van de openbare ruimte worden drie kerntaken onderscheiden: 

Beheerbaar uitbreiden van de openbare ruimte



Instandhouden van de openbare ruimte, de kapitaalgoederen



Reguleren van het gebruik van de openbare ruimte

In de volgende figuur zijn deze drie kerntaken van de beheerder weergegeven.

8


Kerntaken beheerder

Beheertoets nieuw Areaal

Instandhouden kwaliteit Areaal

Zorgen dat Areaal beheerbaar wordt gebouwd / uitgebreid Zorgen dat Areaal blijft wat het is

Reguleren Regulere

Areaal

Zorgen dat bij

n

Functioneel (continu

veranderd gebruik

gebruik

aanpassen operationeel) (projectmatig)

het Areaal conform normen gebruikt kan blijven worden.

Beheerbaar uitbreiden van de openbare ruimte In de ontwerpfase wordt niet altijd aandacht besteed aan het toekomstige beheer. Het is echter wel belangrijk om bij het ontwerpen en uitbreiden van de openbare ruimte de toekomstige beheerder vroegtijdig te betrekken. In de ontwerpfase maakt de beheerder zijn wensen en eisen kenbaar aan de ontwerper. Op die manier wordt voorkomen dat bepaalde onderdelen van de openbare ruimte alleen tegen hoge kosten zijn te beheren. Bij het ontwikkelen van nieuw beleid en/of nieuw areaal dienen de beheeraspecten te worden meegewogen in een zogenaamde beheertoets. Instandhouden van de openbare ruimte, de kapitaalgoederen De inrichting van de openbare ruimte vertegenwoordigt een bepaald kapitaal. Vandaar dat zij ook wel de kapitaalgoederen worden genoemd. Doelmatig en efficiënt inzetten van de financiële middelen is bedoeld om deze kapitaalgoederen goed in stand te houden en kapitaalvernietiging te voorkomen. Dit wordt bewerkstelligd door de uitvoering van onderhoudswerkzaamheden (dagelijks-, klein-, groot- en vervangingsonderhoud en renovaties). Waar nodig dient de technische kwaliteit van de openbare ruimte door middel van het uitvoeren van werkzaamheden verbeterd te worden. Wet- en regelgeving, beleidsdoelstellingen en eventuele andere keuzes binnen de gemeente vormen het kader voor de manier waarop instandhouding van de openbare ruimte plaats vindt. Reguleren van het gebruik van de openbare ruimte Met reguleren wordt het in goede banen leiden van het gebruik van de openbare ruimte bedoeld. Denk bijvoorbeeld aan het reguleren van het verkeer door middel van verkeerslichten en de toepassing van een goede bewegwijzering. Het in goede banen leiden van het gebruik van de openbare ruimte is een continu operationeel proces.

9


Het aanpassen van de openbare ruimte aan gewijzigde omstandigheden behoort eveneens tot de taken van de beheerder. De openbare ruimte wordt veelal voor lange tijd aangelegd. In de loop van die tijd kunnen omstandigheden echter veranderen waardoor aanpassing van de openbare ruimte nodig is. Gewijzigde omstandigheden vloeien onder meer voort uit veranderingen in het gebruik van de openbare ruimte, aanpassingen van de functie van de openbare ruimte en gewijzigde en/of nieuwe weten regelgeving, richtlijnen, beleid en kwaliteitseisen. Opgemerkt moet worden dat deze aanpassingen een projectmatig karakter hebben en financieel gezien niet onder het beheerbudget vallen. Het voor deze (kleine) aanpassingen binnen de openbare ruimte (modificaties) benodigde budget wordt voortaan apart inzichtelijk gemaakt. Hierbij wordt voorkomen dat het algemene beheerbudget gebruikt wordt voor het doorvoeren van aanpassingen in de openbare ruimte. In hoofdstuk 5 wordt nader ingegaan op de financiën en de beheerbudgetten. Voorbeelden van gewijzigde omstandigheden: 

Het aanbrengen van extra parkeerplaatsen omdat de parkeerdruk de afgelopen jaren sterk is toegenomen;



Het aanpassen van fietspaden omdat door het bouwen van een middelbare school, meer fietsverkeer gebruik maakt van de bestaande routes;



Het omvormen van speelplekken in een buurt omdat de kinderen ouder zijn geworden en de geplaatste speelelementen zijn ontgroeid;



Het geschikt maken van voetpaden voor rollators, scootmobiels en dergelijke;



Door bijvoorbeeld nieuwe regelgeving voldoen elementen in de openbare ruimte niet meer aan de gestelde kwaliteitseisen of is de levensduur korter dan verwacht. Denk bijvoorbeeld aan het aanscherpen van normen voor kunstwerken en een toename van het vrachtverkeer.

3.3

BEHEER EN KWALITEIT VAN DE LEEFOMGEVING HET BELANG VAN EEN AANTREKKELIJKE OPENBARE RUIMTE Kenmerkende beelden van Langedijk zijn bijvoorbeeld het museum de Broekerveiling en haar omgeving, het landschap van het Oosterdelgebied en de historisch waardevolle Achterburggracht. Mooi onderhouden monumentale bruggetjes zijn mede het visitekaartje van een aantrekkelijk dorp. Een goed onderhouden openbare ruimte bepaalt voor een groot deel het gezicht van de dorpen en is daarmee ook een economische factor. Samen met een goede ontsluiting draagt een goed onderhouden openbare ruimte bij aan het aantrekken van bezoekers of investeringen door bedrijven.

Adequaat beheer is van directe invloed op de kwaliteit van de openbare ruimte. Dit betekent onder meer dat passende onderhoudsmaatregelen tijdig en op een doeltreffende manier worden uitgevoerd. Het is van belang dat zorgvuldig met de kapitaalgoederen wordt omgegaan en dat de financiële middelen doelmatig en efficiënt worden ingezet. Regelmatig inspecteren en het tijdig ontdekken van onregelmatigheden en gebreken is van groot belang om tot passende onderhoudsmaatregelen te komen. Door te inspecteren ontstaat zicht op onder meer de haalbaarheid van de geplande levensduur en/of verborgen gebreken. Goed beheer hangt ook samen met een adequate afhandeling van meldingen en storingen. Zowel inspecties als meldingen en storingen vormen vervolgens belangrijke input voor beheerplannen. In dit proces spelen ook dorpsplatforms een belangrijke rol. Paragraaf 3.7 gaat verder in op de dorpsplatforms en interactief werken.

10


Of de vastgestelde kwaliteitsambities worden gehaald is inzichtelijk te maken met een periodieke monitoring. Door monitoring worden gegevens verkregen die inzage geven in de actuele kwaliteit van de openbare ruimte. Door over een langere tijd de monitoringsgegevens te analyseren, kunnen trends vroegtijdig worden gesignaleerd. Negatieve afwijkingen tussen de vastgestelde ambitie en de dagelijkse praktijk kunnen onder meer worden veroorzaakt door: 

Onvoldoende financiële middelen om het gekozen ambitie niveau te verwezenlijken;



Een openbare ruimte die niet goed beheerbaar is;



De wijze van uitvoering en de adequate bijsturing hierin;



Afwijkend gebruik van de openbare inrichting.

Adequaat beheer is grotendeels onzichtbaar. Pas bij het langdurig ontbreken van adequaat beheer worden de gevolgen duidelijk. Er ontstaan veel storingen, de slechte staat van onderhoud wordt zichtbaar en de beschikbaarheid van onderdelen van de openbare ruimte loopt terug. De onzichtbaarheid maakt beheer en onderhoud kwetsbaar. Het uitblijven van effecten op de korte termijn kan resulteren in te weinig aandacht en prioriteit voor het beheer met als gevolg een verminderde functionaliteit en kwaliteit en aanzienlijk hogere beheerkosten jaren later. Waardering door inwoners Binnen de gemeente Langedijk wordt veel waarde gehecht aan de mening van inwoners over de leefomgeving. De gemeente Langedijk neemt daarom elk even jaar deel aan de brede burgerpeiling ‘Waarstaatjegemeente.nl’. Tabel 1

Thema 1

Rapportcijfer Langedijk 2008 2010

Directe woonomgeving

7,5

7,4

7,5

Leefbaarheid in de buurt

7,4

7,4

7,4

Veiligheid in de buurt

6,8

6,8

6,9

Verkeersveiligheid in de buurt

6,8

6,2

6,4

Verkeersveiligheid in de gemeente

5,4

6,2

6,5

Onderhoud wijk

6,4

6,9

6,6

Onderhoud wegen en fietspaden

6,1

6,6

6,7

Wegen, paden en pleintjes

5,9

6,6

6,5

Groenvoorzieningen

6,2

6,8

6,7

Straatverlichting

7,4

7,6

7,4

Parkeermogelijkheden in de buurt

6,3

6,4

6,6

Bereikbaarheid met auto in de buurt

7,4

7,4

7,8

Speelmogelijkheden

6,4

6,7

6,7

Voorzieningen voor jongeren

4,1

5,0

5,1

Afvalinzameling

7,5

7,7

7,5

Rapportcijfers 2008 en 2010 ‘Waarstaatjegemeente.nl’

Landelijk gemiddelde 2010

Een aantal indicatoren wordt namelijk direct of indirect beïnvloed door de wijze waarop de gemeente het beheer uitvoert. In de burgerpeiling wordt gekeken naar de tevredenheid van

11


bewoners in termen van rapportcijfers1. De tabel toont een aantal thema’s waarop burgers in 2008 en 2010 zijn bevraagd, met daarnaast het bijbehorende rapportcijfer en het landelijk gemiddelde 2010. Ten opzichte van 2008 is voor de gemeente Langedijk een toename te zien bij de verkeersveiligheid in de gemeente, wegen, paden en pleintjes en voorzieningen voor jongeren. Voor 2010 geldt dat de scores van de gemeente Langedijk nauwelijks verschillen met het landelijke gemiddelde. Goed beoordeeld worden met name de thema’s directe woonomgeving (7,4), leefbaarheid in de buurt (7,4), straatverlichting (7,6) en bereikbaarheid met de auto in de buurt (7,4). Aandachtspunten zijn de thema’s voorzieningen voor jongeren (5,0), verkeersveiligheid in de buurt/gemeente (6,2), onderhoud van wegen en fietspaden (6,6) en wegen paden en pleintjes (6,6). Bovengenoemde rapportcijfers worden niet alleen beïnvloed door de manier waarop beheer wordt uitgevoerd. Andere factoren kunnen hierbij ook een rol spelen. Zo wordt de mate van verkeersveiligheid ook ingegeven door de manier waarop de infrastructuur is ingericht en door de hoeveelheid uitgevoerde snelheidscontroles.

3.4

BELEIDSDOELSTELLINGEN Beleidsdoelstellingen, ambities en weten regelgeving vormen gezamenlijk de kaders en speelruimte waarbinnen het beheer en onderhoud van de openbare ruimte uitgevoerd kan worden. Het is daarom van belang om de kaders en speelruimte goed inzichtelijk te hebben. Deze strategische beheervisie vertaalt het beleid van de gemeente ten aanzien van wonen, leven en recreëren in Langedijk naar een visie op beheer, waarbij het beheer van de openbare ruimte integraal wordt benaderd. De gemeente Langedijk stelt in haar beleid drie uitgangspunten centraal: Veiligheid, Leefbaarheid en Bereikbaarheid. In deze paragraaf wordt extra aandacht besteed aan deze beleidsuitgangspunten. Allereerst wordt kort het juridisch kader toegelicht. Juridisch kader De gemeente heeft in haar rol als beheerder geen volledige vrijheid in het vaststellen van het beleid. Op zowel nationaal als Europees niveau zijn wetten vastgesteld die het beheer en onderhoud van de openbare ruimte regelen. Deze wetten geven vaak geen concrete richtlijnen, maar geven wel de speelruimte aan waarbinnen het beheer en onderhoud uitgevoerd moet worden. Hierbij dient rekening te worden gehouden met de aansprakelijkheid van de gemeente volgens de wetgeving. Veiligheid Veiligheid staat binnen de gemeente Langedijk voorop. Dit wordt onder meer ingegeven door weten regelgeving en daaruit voortvloeiende verplichtingen. In het nieuw Burgerlijk

1

In de tabel zijn alleen de thema’s meegenomen welke relevant zijn voor de strategische beheervisie.

Het burgerpeiling onderzoek richt zich voornamelijk op de beheerarealen grijs en groen.

12


Wetboek is geregeld dat de gemeentelijke overheid als beheerder wettelijk aansprakelijk is voor schade, indien deze schade veroorzaakt is door gebreken aan de openbare ruimte. Er is sprake van een gebrek aan de openbare ruimte als niet wordt voldaan aan de eisen die men onder gegeven omstandigheden aan de openbare ruimte mag stellen en waardoor een gevaarlijke situatie ontstaat. De gemeente heeft dus als beheerder een algemene zorgplicht voor een veilige openbare ruimte. Mede vanuit deze zorgplicht heeft de gemeente Langedijk zichzelf ten doel gesteld om de veiligheid binnen de openbare ruimte zoveel mogelijk te garanderen. Hierbij maakt de gemeente onderscheid in fysieke basisveiligheid, verkeersveiligheid en sociale veiligheid: 

Fysieke basisveiligheid: Fysieke basisveiligheid heeft direct betrekking op de technische staat van de openbare ruimte. Een slechte staat van de openbare ruimte heeft doorgaans een negatieve invloed op de veiligheid. Bijvoorbeeld: de slechte staat van de betonconstructie van een brug kan leiden tot instortingsgevaar. De gemeente Langedijk heeft als doel om fysieke basisveiligheid binnen de openbare ruimte altijd te garanderen;



Verkeersveiligheid: Verkeersveiligheid wordt beïnvloed door de inrichting van de infrastructuur. De centrale vraag hierbij is: Hoe dient de infrastructuur ingericht te worden om de verschillende verkeersstromen veilig en in samenhang gebruik te laten maken van de infrastructuur? Bijvoorbeeld: aanleg van verkeerslichten kan de verkeersveiligheid van een gevaarlijke kruising bevorderen. De gemeente Langedijk streeft naar zo min mogelijk ongelukken. Daarom wordt bij (her)inrichting van de openbare ruimte rekening gehouden met de invloed van keuzes op verkeersveiligheid;



Sociale veiligheid: Sociale veiligheid is onder te verdelen in objectieve en subjectieve veiligheid. Objectieve veiligheid heeft betrekking op incidenten en (onaangename) voorvallen, zoals mishandeling, diefstal en vernieling, maar ook treiteren en lastig vallen. Subjectieve veiligheid heeft te maken met het gevoel van veiligheid van de burger en is niet te herleiden uit geregistreerde incidenten. De beheerder van de openbare ruimte kan met name invloed uit oefenen op de subjectieve veiligheid. Om de subjectieve veiligheid te borgen dient de openbare ruimte dusdanig ingericht te worden dat mensen zich veilig voelen. Bijvoorbeeld: slecht verlichte paden dienen zoveel mogelijk voorkomen te worden.

Leefbaarheid De manier waarop de openbare ruimte is ingericht en wordt beheerd heeft direct invloed op de beleving van gebruikers van die ruimte. Leefbaarheid is gelieerd aan veiligheid maar ook aan de volledigheid en esthetiek van de openbare ruimte. Het visie en missie document ‘Ondernemend samenleven’ besteedt expliciet aandacht aan het aspect leefbaarheid. Zo wordt het belang van de openbare ruimte voor de waardering van de woonkwaliteit onderstreept. Daarbij wordt er veel nadruk gelegd op het woongenot in de vorm van een openbare ruimte met groen en water waarin het prettig vertoeven is. De gemeente Langedijk stelt in haar visie en missie dat het dorpse karakter en de cultuur historische identiteit van de gemeente behouden dienen te blijven. Nieuwbouw dient aan te sluiten bij de oorspronkelijke structuur van het dorp. Verder wordt veel waarde gehecht aan de uitbreiding van de recreatiemogelijkheden. Dit vergroot de aantrekkelijkheid van Langedijk als gemeente. Ook dienen voldoende (speel)voorzieningen aanwezig te zijn voor de verschillende leeftijdscategorieën, zoals speelplaatsen en sportvoorzieningen.

13


De openbare ruimte bepaalt voor een groot deel het beeld van de gemeente. Daarbij heeft het beheer invloed op de esthetiek van de openbare ruimte. Esthetiek speelt met name bij bijzondere objecten zoals bruggen, gebouwen, rustplekken en kunstobjecten in de openbare ruimte een belangrijke rol. Onregelmatigheden zoals graffiti, beplakking en afbladderen van verf doen afbreuk aan het beeld van deze bijzondere objecten. Maar ook de staat van het onderhoud van verhardingen en groen bepaalt - met name overdag - het beeld van de gemeente. ’s Nachts wordt dit beeld vooral beïnvloed door de kwaliteit van de openbare verlichting. Bereikbaarheid Ook bereikbaarheid is een belangrijke beleidsdoelstelling van de gemeente Langedijk. Voor een groot deel gaat het om de beschikbaarheid van infrastructuur, immers een afgesloten brug of weg maakt doorgaans onderdelen van de gemeente moeilijker bereikbaar. Een goede coördinatie van het onderhoud van infrastructuur helpt de bereikbaarheid te waarborgen en hinder te beperken. Verder moeten de ontsluitingswegen binnen de gemeente zoveel mogelijk toegankelijk zijn voor weggebruikers. Hierbij is goede afstemming van werkzaamheden met buurtgemeenten essentieel. Bereikbaarheid wordt vaak gekoppeld aan beschikbaarheid van de infrastructuur maar heeft ook betrekking op de capaciteit van de infrastructuur. Door een toename in de vraag kunnen wegen overvol raken waardoor capaciteitsvergroting benodigd is. Bovendien is er regelmatig aandacht nodig voor ontbrekende schakels in het infrastructuur netwerk. Andersom komt ook voor, door een afname in de vraag is de weg overgedimensioneerd. De beheerder dient oog te hebben voor deze ontwikkelingen en waar nodig passende maatregelen te nemen. VERBINDING LANGEDIJK - HEERHUGOWAARD Het Medisch centrum Alkmaar (MCA) opent eind 2015 een nieuw ziekenhuis op de zuidpunt van kantorenpark Beveland in Heerhugowaard (Westpoort). Daarnaast worden nieuwe woningen gerealiseerd in de Broekhornpolder te Heerhugowaard. Met de komst van een nieuw ziekenhuis en extra woningen komt de doorstroming op de verbinding van Langedijk naar Heerhugowaard (Uitvalsweg) verder onder druk te staan. Deze verbinding is nu al niet ideaal en daarom dient er gekeken te worden naar passende maatregelen om de bereikbaarheid en doorstroming te bevorderen.

3.5

DUURZAAM ONDERHOUDEN Duurzaamheid en duurzaam onderhoud zijn begrippen die met elkaar te maken hebben en nogal eens verschillend worden gebruikt. Daarom is van belang om eerst te beschrijven wat binnen de Strategische Beheervisie onder deze termen wordt verstaan. Binnen deze Strategische Beheervisie wordt duurzaam onderhouden opgesplitst in twee aspecten: duurzame instandhouding van de openbare ruimte en beperken van de milieubelasting. Dit laatste wordt vaak ook wel aangeduid als duurzaamheid. Deze aspecten worden hieronder verder toegelicht.

14


Functionaliteit en kwaliteit

Planmatig onderhoud Duurzame

100 %

instandhouding van de openbare

Grens gewenst niveau

ruimte

Veiligheidsnorm

Duurzame

onveilig Tijd Werkelijke levensduur

Geplande levensduur

instandhouding van de openbare

ruimte is een belangrijke beleidsdoelstelling voor de gemeente Langedijk. Duurzame instandhouding betekent het in stand houden van de openbare ruimte op het afgesproken kwaliteitsniveau tegen zo laag mogelijke kosten (kortweg: efficiënt en doelmatig beheer). Hierbij worden kapitaalvernietiging en onveilige situaties te allen tijde voorkomen. Met andere woorden, de benodigde onderhoudsmaatregelen dienen tijdig uitgevoerd te worden om de kwaliteit van de openbare ruimte te behouden en zodoende kapitaalvernietiging en onveilige situaties uit te sluiten. Binnen duurzame instandhouding van de openbare ruimte verdient planmatig (groot)onderhoud de voorkeur ten opzichte van ad-hoc reparaties (lapwerk). Door middel van ad-hoc reparaties wordt de kwaliteit van de openbare ruimte slechts voor een korte periode wat verbeterd, maar na enige tijd zijn opnieuw reparaties nodig. Dit is op korte termijn gunstig om een snelle kwaliteitsimpuls te geven, maar op de lange termijn is het duurder ten opzichte van tot het uitvoeren van gepland onderhoud. Door onderhoud planmatig en adequaat uit te voeren wordt de kwaliteit en functionaliteit van de openbare ruimte voor langere tijd geborgd. Voor planmatig (groot)onderhoud is een goede Functionaliteit en kwaliteit

onderhoudsplan

Geen onderhoud

ning essentieel om doelmatig en

100 %

doeltreffend de openbare ruimte

Grens gewenst niveau

in stand te

Veiligheidsnorm

houden.


Geplande levensduur

In de figuren hieronder wordt

opeenvolgende het kwaliteitsverloop geïllustreerd van (1) geen onderhoud, (2) ad-hoc Functionaliteit en kwaliteit

onderhoud en (3)

Ad-hoc onderhoud

planmatig onderhoud.

100 %

Grens gewenst niveau Veiligheidsnorm


Geplande levensduur

15


Bij planmatig onderhoud wordt het dagelijks onderhoud van begin af aan adequaat en planmatig uitgevoerd. Hierdoor wordt de vervalcurve veel vlakker en blijft de kwaliteit langer gewaarborgd. Na verloop van tijd vindt groot onderhoud plaats waardoor de kwaliteit weer wordt verhoogd. Door het adequate onderhoud zal het verval zodanig zijn dat pas aan het eind van de geplande levensduur de kwaliteit het gewenste kwaliteitsminimum heeft bereikt en vervanging dient plaats te vinden. In bovenstaand voorbeeld wordt eenmaal groot onderhoud uitgevoerd en vervolgens vindt vervanging plaats. In de praktijk wordt in veel gevallen meerdere keren groot onderhoud uitgevoerd alvorens over wordt gegaan op vervanging. Beperken van de milieubelasting De milieu ambities van de gemeente Langedijk zijn vastgelegd in het milieubeleidsplan 2009-2012. In deze beheervisie worden de belangrijkste ambities en beleidsdoelstellingen uit het milieubeleidsplan kort uiteengezet en beschreven. De gemeente Langedijk is deelnemer van de ‘Millenniumgemeente’ campagne. Deze campagne richt zich onder meer op het bevorderen van een duurzame leefomgeving. Vanuit deze ideologie en het eigen bewustzijn heeft de gemeente zich ten doel gesteld om: 

Minimaal 75 procent duurzaam in te kopen. Sinds 1 januari 2010 zijn gemeenten verplicht om aan deze duurzaamheidseis te voldoen;



Duurzaam te bouwen en energie te besparen bij bestaande bouw en onderhoud van de openbare ruimte. De gemeente heeft hierin een voorbeeldfunctie en heeft daarom als doel om zoveel mogelijk CO2-neutraal te opereren;

 

Lucht-, bodem- en waterkwaliteit binnen de gemeente verder te verbeteren; Afvalscheiding verder te bevorderen en de aanwezigheid van zwerfafval in de openbare ruimte verder tegen te gaan;



Het aantal klachten, meldingen en storingen verder terug te dringen;



Duurzaamheid organisatorisch in te bedden. Milieu ambities, benoemd in het milieubeleidsplan, dienen ook daadwerkelijk omgezet te worden in concrete acties. Dit betekent dat de beleidsmedewerker milieu een regisserende rol heeft in de uitvoering en monitoring van het plan. Daarbij is de afdeling ‘Openbare Werken’ zelf verantwoordelijk voor de uitvoering en monitoring van de relevante activiteiten die in het milieubeleidsplan genoemd staan. Uitvoering van het milieubeleidsplan is een terugkerend agendapunt voor de afdeling. Bovendien is het ook een halfjaarlijks agendapunt van het B&W.

Voor een uitgebreidere beschrijving van bovengenoemde doelstellingen en ambities plus concrete instrumenten wordt verwezen naar het milieubeleidsplan 2009-2012. Binnen deze strategische beheervisie worden geen aanvullende eisen en acties ten aanzien van milieubelasting en duurzaamheid opgesteld. Dit wordt wel gedaan in de individuele beheerplannen van de betreffende beheerarealen. De strategische beheervisie richt zich op kwaliteitsniveaus. Binnen elk kwaliteitsniveau speelt milieubelasting en duurzaamheid een rol, maar is echter geen onderscheidend

16


criterium voor de kwaliteitsniveaus. Duurzaamheid en milieubelasting komen met name aan de orde bij de verdere uitwerking van het gekozen kwaliteitsniveau naar concrete onderhoudsmaatregelen. Ter illustratie een tweetal keuze mogelijkheden bij onderhoud: je kan een voetpad op een hoog kwaliteitsniveau houden door het onkruid te borstelen of chemisch te bestrijden; bij vervangen van beschoeiing kan gekozen worden voor FSChardhout, lokale houtsoorten of kunststof. Naast de keuzes voor een kwaliteitsniveau van de openbare ruimte, kan de gemeente overwegen om aan de kwaliteitsniveaus een ambitieniveau ten aanzien van duurzaamheid te koppelen. Binnen de individuele beheerplannen wordt dit verder uitgewerkt.

3.6

PLANMATIG EN INTEGRAAL WERKEN Door onderhoud planmatig uit te voeren worden kosten gereduceerd en wordt de kwaliteit voor langere tijd gegarandeerd. Om dit te realiseren is een beheerplan per beheerareaal essentieel. In een beheerplan worden namelijk diverse uitgangspunten voor het operationele beheer opgenomen, zoals het gewenste kwaliteitsniveau, prestatie-indicatoren en kentallen, maar een beheerplan bevat ook het meerjaren onderhoudsprogramma en de hiervoor benodigde financiële middelen. De beheerplannen per areaal worden jaarlijks vertaald naar concrete uitvoeringsjaarprogramma’s. Deze jaarprogramma’s bevatten een onderhoudsplanning voor het komende jaar inclusief een uitgebreid financieel overzicht. Naast planmatig werken is het de wens van de gemeente om integraal te werken. Onder integraal werken wordt verstaan: het combineren van werkzaamheden van verschillende beheerarealen, met als doel het beperken van de overlast voor burgers en gebruikers van de openbare ruimte. Bovendien kan door integraal te werken een financieel voordeel worden bewerkstelligd. Integraal werken beperkt zich niet alleen tot gemeentelijke werkzaamheden. Werkzaamheden van de beheerafdeling kunnen ook gecombineerd worden met activiteiten van nutsbedrijven, provincie, buurgemeenten, het Hoogheemraadschap Hollands Noorderkwartier (HHNK) et cetera. Bij planmatig en integraal werken blijft het prioriteren van de onderhoudsactiviteiten altijd noodzakelijk, alleen al vanwege financiële en tijdsgebonden redenen. Het gaat om het bepalen welke onderhoudsactiviteiten het meest urgent zijn en welke activiteiten nog even kunnen wachten. Dit speelt niet alleen binnen de beheerarealen maar ook tussen de diverse beheerarealen. Afweging vindt plaats op basis van beleidsdoelstellingen en gebeurt per activiteit. Hierbij wordt binnen de gemeente Langedijk de volgende volgorde van belangrijkheid gehanteerd: (1) veiligheid, (2) leefbaarheid en (3) bereikbaarheid. Naast de beheerplannen worden momenteel de algemene kaders voor het beheer uitgewerkt in de vorm van een standaardmaterialenboek en een standaard programma van eisen. Zodoende worden werkzaamheden gestandaardiseerd en wordt de integraliteit in het beheer verder bevorderd.

17


3.7

INBESTEDEN VERSUS UITBESTEDEN Op basis van de beheerplannen wordt beoordeeld hoe het werk het beste kan worden uitgevoerd. Voor een deel wordt het werk in de markt weggezet op basis van het aanbestedingsbeleid. Een ander deel wordt uitgevoerd door de gemeentelijke buitendienst. Ook intern is er sprake van een geformaliseerde opdracht relatie tussen de areaalbeheerders en de zogenoemde buitendienst. De komende jaren zijn er meerdere relevante ontwikkelingen gaande in de regio Alkmaar. Een belangrijke ontwikkeling is de samenwerking met gemeenten Alkmaar en Heerhugowaard als het gaat om het beheer van de openbare ruimte. Gemeenten gebruiken nu al elkaars materieel, onderzoeken gezamenlijk inkoop en ontwikkelen initiatieven waarbij werk met werk kan worden gemaakt over gemeentegrenzen heen. Verder maakt Langedijk maakt al langer gebruik van medewerkers van WNK bij het uitvoeren van beheertaken in de buitenruimte, denk aan zwerfvuil verwijderen en onderhoud van groen. Met de komst van de Wet werken naar vermogen worden in regionaal verband gekeken naar de toekomstige invulling van dit SW bedrijf. Een deel van de werkzaamheden in het dagelijks onderhoud lenen zich nu en ook in de toekomst goed voor uitbesteding aan het SW bedrijf.

3.8

INTERACTIEF WERKEN Binnen het beleid van de openbare ruimte staat de beleving van de gebruiker, de burger, centraal. Waar mogelijk neemt de gemeente Langedijk daarom bij belangrijke en invloedrijke keuzemomenten de wensen van de gebruiker mee. Hierbij is interactief werken met de dorpsbewoners essentieel. Om daar concreet invulling aan te geven werkt de gemeente Langedijk samen met professionele instellingen, bewoners en ondernemers binnen de zogenaamde dorpsplatforms. In onderstaand schema is weergegeven hoe de gemeentelijke organisatie de betrokkenheid en participatie van de burger heeft vormgegeven en binnen het gemeentelijke proces heeft opgenomen.

18


Gemeentelijke Organisatie

De burger centraal Klantgericht werken

Interactief Werken

KCC

Dorpsplatforms

Op Maat

Individuele wensen, vragen of klachten

Leefbaarheid veiligheid op wijk of dorpsniveau

Gemeentebreed beleid of projecten

Drie Hoofdstromen (vormen) Burgers & Bedrijven

In dit proces worden vragen en/of de betrokkenheid van bewoners en bedrijven bij klantgericht en interactief werken drie hoofdstromen onderkend: 1.

individuele wensen, vragen of klachten;

2.

leefbaarheid en veiligheid op wijkniveau en

3.

gemeente brede projecten of gemeente breed beleid

In de volgende paragrafen wordt dit nader toegelicht. Klant gericht werken Naast alle andere werkzaamheden van het Klantcontactcentrum van de gemeente (KCC), is het voor de dorpsbewoners mogelijk om via het KCC klachten, individuele wensen en opmerkingen kenbaar te maken. Het betreft hier meldingen over bijvoorbeeld losliggende stoeptegels en kapotte straatverlichtingen. Informatie kan, net zoals bij de dorpsplatforms, gebruikt worden ter verbetering van eigen beleid. Interactief werken – Dorpsplatforms De dorpsplatforms richten zich voornamelijk op de leefbaarheid en veiligheid in de dorpen. Binnen een dorpsplatform staat de gemeente open voor wensen en problemen rondom de openbare ruimte, de leefbaarheid en veiligheid. Het gaat hierbij om zaken die op korte en middellange termijn spelen, maar ook om ontwikkelingen die in de toekomst spelen. Het voordeel van interactief samenwerken met dorpsplatforms is een regelmatige uitwisseling van kennis, ervaring, ideeën en initiatieven van dorpsbewoners ten aanzien van hun eigen leefomgeving. Output van de dorpsplatforms wordt door gemeente Langedijk gebruikt voor het verbeteren van haar eigen beleid. Daarnaast biedt de gemeente Langedijk ruimte en ondersteuning voor de verwezenlijking van goede ideeën en initiatieven van dorpsbewoners. Tot slot krijgen de dorpsplatforms bij het vaststellen of actualiseren van beheer- en beleidsplannen de ruimte en mogelijkheid om wensen en behoeften naar voren te brengen en om te adviseren over de inhoud. Ook kunnen de dorpsbewoners invloed uit oefenen op het onderhoudsprogramma welke verwerkt zijn in de beheerplannen en

19


jaarprogramma’s. Een deel van de planning is namelijk flexibel en de dorpsplatforms kunnen binnen de vooraf gestelde kaders meebeslissen over het flexibele deel van de planning. Hierbij ligt ruwweg 80 procent van de onderhoudsplanning vast en is er sprake van een flexibel deel van circa 20 procent. Per beheerareaal kan dit verschillen. Interactief werken – Op Maat Voor onderwerpen die de individuele dorpen overstijgen zoals gemeente breed beleid of gemeente brede projecten, wordt Interactief Werken Op Maat toegepast. Mede afhankelijk van het onderwerp en het doel van het interactieve werken, wordt het proces ‚op maat‛ ingericht. Binnen deze trajecten is ook een rol weggelegd voor de dorpsplatforms. Zij kunnen vooraf advies geven over de wijze waarop een interactief proces wordt vormgegeven en aangeven waar zij een rol kunnen spelen. Interactief Werken Op Maat heeft echter een bredere doelgroep. Bij dit proces wordt nadrukkelijk ook inbreng gevraagd van inwoners, bedrijven of verenigingen die niet aangesloten zijn bij de dorpsplatforms.

20


21


HOOFDSTUK

4.1

4

Beheer en kwaliteit

INLEIDING Adequaat beheer en onderhoud zijn van directe invloed op de kwaliteit en de beleving van de openbare ruimte. De kwaliteit en de beleving van de openbare ruimte wordt namelijk bepaald door de inrichting, het beheer en het gebruik ervan. Om kwaliteitsambities van de openbare ruimte vast te leggen en de kwaliteit van de openbare ruimte objectief en eenduidig te definiëren, te meten en te beoordelen, wordt gebruik gemaakt van zogenaamde kwaliteitsniveaus. Deze beheervisie volgt daartoe een aantal richtlijnen, te weten de CROW publicatie 288 ‘Kwaliteitscatalogus Openbare ruimte’ voor wegen, groen en water en de NEN 2767 voor gebouwen.

4.2

KWALITEITSCATALOGUS OPENBARE RUIMTE - BEELDKWALITEITSNIVEAUS Voor wegen, groen en water wordt gebruik gemaakt van de beeldkwaliteitsniveaus zoals beschreven in de CROW publicatie 288 ‘Kwaliteitscatalogus Openbare ruimte’. Aan deze kwaliteitsniveaus zijn concrete en meetbare kenmerken met betrekking tot de technische staat en verzorgingsgraad van de openbare ruimte gekoppeld:  Technische staat: is het technisch onderhoud afgestemd om duurzame



instandhouding van voorzieningen te garanderen zonder het gebruik te belemmeren? Verzorgingsgraad: in welke mate zijn zwerfafval, onkruid, graffiti, et cetera, acceptabel?

Verder is er binnen de kwaliteitsniveaus een verschil in de effecten op de veiligheid, leefbaarheid en bereikbaarheid. Er worden vijf kwaliteitsniveaus onderscheiden: Tabel 2

Onderhoudsniveau

Omschrijving

Indicatie kwaliteit

(indicatief)

Kwaliteitsniveaus volgens de CROW publicatie 288

A+ Zeer hoog

Zeer goed

Nagenoeg ongeschonden.

‘Kwaliteitscatalogus

A

Hoog

Goed

Mooi en comfortabel.

Openbare ruimte’

B

Basis

Voldoende

Functioneel.

C

Laag

Matig

Onrustig beeld, discomfort of enige vorm van hinder.

D

Zeer laag

Slecht

Kapitaalvernietiging, uitlokking van vernieling, functieverlies, juridische aansprakelijkstelling of sociale onveiligheid.

22


Het doel van deze beheervisie is om bovengenoemde kwaliteitsniveaus handvatten te laten zijn voor de gemeenteraad om een weloverwogen kwaliteitskeuze voor de openbare ruimte te maken. In principe worden alleen de kwaliteitsniveaus A, B en C gebruikt bij het bepalen van het ambitieniveau. Het hanteren van een ambitieniveau D is namelijk vanuit veiligheidsoverwegingen en juridische aansprakelijkheid niet wenselijk. Niveau A+ is vooral een opleveringskwaliteit, die moeilijk continu gewaarborgd kan worden. Kwaliteitsniveaus worden gebruikt om het algemene kwaliteitsbeeld van de openbare ruimte vast te leggen en te definiëren. Bij niveau A betekent dat bijvoorbeeld een kwalitatief mooie en comfortabele openbare ruimte door een hoog onderhoudsniveau. Echter, er zullen altijd nog objecten aanwezig zijn die vanwege de technische en/of verzorgende staat dringend onderhoud behoeven of aan vervanging toe zijn. Andersom geldt ook, bij kwaliteitsniveau C zullen er ook objecten aanwezig zijn die een kwaliteitsniveau A hebben. Het betreft dus een gemiddeld na te streven kwaliteitsniveau voor de openbare ruimte; in de praktijk is er altijd sprake van variatie in kwaliteit. De keuze voor een kwaliteitsniveau is een lange termijn keuze die ertoe leidt dat de totale staat van het areaal zich langzaam (in een periode van 10 à 15 jaar) zal ontwikkelen naar het gekozen niveau. Het is niet zinvol en wenselijk om bijvoorbeeld in jaar 1 te kiezen voor kwaliteitsniveau C en in het daaropvolgende jaar te kiezen voor kwaliteitsniveau B. Een eventueel besluit om te kiezen voor een hoger kwaliteitsniveau zal relatief veel extra investeringen eisen. Bovendien zullen de effecten pas na een aantal jaren zichtbaar worden. Het is mogelijk om tijdelijk te bezuinigen op beheerkosten, maar dit betekent dat later in de tijd een verhoogde investering moet plaatsvinden om de kwaliteit weer op peil te brengen. Wanneer dit niet gebeurt, zal de kwaliteit sneller achteruit gaan en naar het minimumniveau afzakken, waarbij zich technische of veiligheidsproblemen kunnen voordoen. Om dit te verhelpen zijn extra investeringen nodig.

4.3

NEN 2767 - CONDITIEMETING De NEN 2767 richt zich op de technische toestand (conditiescore) van een bouwdeel en wordt dan ook specifiek gebruikt voor het vaststellen van de constructieve kwaliteit van gebouwen, terwijl de kwaliteitscatalogus openbare ruimte zich met name richt op de beeldkwaliteit. De kwaliteitscatalogus en de NEN 2767 kunnen en hoeven niet samen gebruikt te worden. Het zijn twee verschillende typen informatie die binnen het beheerproces naast elkaar kunnen worden gebruikt. De NEN 2767 hanteert een zesschaal. In de onderstaande tabel is deze schaal weergegeven.

Tabel 3

Conditiescore

Omschrijving

Toelichting

Kwaliteitsniveaus

1

Uitstekende conditie

Incidenteel gebreken.

(constructief) volgens de

2

Goede conditie

Incidenteel beginnende veroudering.

NEN 2767 -

3

Redelijke conditie

Plaatselijke zichtbare veroudering. Functievervulling van bouwen installatiedelen niet in gevaar.

4

Matige conditie

Functievervulling van bouwen installatiedelen incidenteel in gevaar

5

Slechte conditie

De veroudering is onomkeerbaar

6

Zeer slechte conditie

Technisch rijp voor sloop

Conditiemeting

23


Voor deze strategische beheervisie is gekozen om met één systematiek en met één kwaliteitsschaal te werken, om er voor te zorgen dat de afweging van de kwaliteitsniveaus op strategisch niveau eenduidig plaats vindt. Er is daarom gekozen om het constructieve aspect van de NEN 2767 te verwerken in de vijfschaal van de kwaliteitscatalogus, publicatie 288 van de CROW. Bij het nader uitwerken van de individuele beheerplannen kan vanzelfsprekend wel gekozen worden om naast de vijfschaal, de kwaliteitsniveaus verder uit te werken op basis van de NEN 2767.

4.4

KWALITEITSNIVEAUS IN DE PRAKTIJK In de volgende paragrafen worden de vijf kwaliteitsniveaus gepresenteerd aan de hand van een schets van de openbare ruimte. Hierin wordt beschreven hoe een gebruiker de openbare ruimte ervaart en hoe het gehanteerde niveau van beheer zijn gevoel voor veiligheid, leefbaarheid en bereikbaarheid beïnvloedt. Daarna volgt een overzicht op hoofdlijnen van de effecten op de beleidsdoelstellingen veiligheid, leefbaarheid, bereikbaarheid en duurzame instandhouding. Er is hierbij niet gekeken naar de effecten op het milieu, aangezien dit geen onderscheidend criterium voor de kwaliteitsniveaus is. In bijlage 2 is in tabelvorm per beheerareaal een korte beschrijving van de kwaliteitsniveaus gegeven. Hierbij is per kwaliteitsniveau aandacht besteed aan het veiligheidsaspect. De beschrijvingen zijn op een hoog abstractieniveau opgesteld, het ambitieniveau. Bij de latere uitwerking in de individuele beheerplannen dienen deze kwaliteitsniveaus verder uitgewerkt en nader geconcretiseerd te worden. Bij deze nadere uitwerking is het van belang dat het mogelijk wordt om de kwaliteit buiten objectief te meten en te beoordelen. Voor alle beheerarealen (met uitzondering van de werkzaamheden reiniging en onkruid en afval verwijdering) geldt dat bij kwaliteitsniveau D de veiligheid niet gegarandeerd kan worden. Tevens is het vanwege het aanzicht niet wenselijk om kwaliteitsniveau D te hanteren. Niveau A+ is, zoals al eerder gesteld, moeilijk continu te waarborgen. In de volgende paragrafen worden de niveaus afzonderlijk behandeld. In bijlage 3 is een verkort overzicht opgenomen van de effecten op de beleidsdoelstellingen.

4.4.1

KWALITEITSNIVEAU ZEER HOOG: A+ SCHETS VAN DE OPENBARE RUIMTE De gebruiker ervaart bij kwaliteitsniveau A+ een openbare ruimte die in optimale staat verkeert en bijdraagt aan het sociale veiligheidsgevoel. De wegen, kunstwerken en straatmeubilair vertonen geen schade, alle verlichting werkt en de veiligheid wordt gegarandeerd. De wegen en kunstwerken zijn bovendien optimaal bereikbaar en begaanbaar. De infrastructuur is dusdanig ingericht dat verkeersstromen zeer veilig en in samenhang gebruik kunnen maken van de infrastructuur. Het groen is vitaal, ziet er zeer goed uit en vertoont geen schade. Verder is er sprake van een zeer gevarieerde vegetatie. Beplanting en bomen zijn strak gesnoeid of geschoren en kale plekken in de begroeiing zijn niet aanwezig. De speelen sportvoorzieningen zijn veilig, zien er aantrekkelijk uit en zijn zeer goed toegankelijk. De doorvaarbaarheid van de watergangen wordt gegarandeerd en de oevers en

24


beschoeiing verkeren in een zeer goede technische staat. De riolering functioneert en schade aan putten, kolken en uitlaten is er niet. De gemeentelijke gebouwen zijn constructief veilig, zien er zowel binnen als buiten zeer goed onderhouden uit en schade is niet aanwezig. De gebouwen zijn goed toegankelijk, ook voor minder validen. Bij kwaliteitsniveau A+ is de verzorging van de openbare ruimte optimaal. De openbare ruimte is zeer schoon en het aanzicht is mooi. Zwerf- en natuurlijk afval en uitwerpselen zijn niet of nauwelijks aanwezig en bekladding en beplakking komen niet voor. Ook onkruid is niet of nauwelijks waarneembaar.

Effecten op de beleidsdoelstellingen Veiligheid: 

De fysieke basisveiligheid is gegarandeerd.



De verkeersveiligheid is optimaal. Het aantal verkeerslachtoffers is minimaal.



De sociale veiligheid is zeer groot. Incidenten, zoals mishandeling, diefstal en vernieling, komen nauwelijks voor (objectieve veiligheid). Mensen voelen zich veilig in de openbare ruimte (subjectieve veiligheid).



Minimale kans op aansprakelijkheidsstelling.

Leefbaarheid: 

Het aanzicht van de openbare ruimte is zeer mooi. Schades zijn niet zichtbaar en de verzorging is optimaal.



Het is zeer goed vertoeven in de openbare ruimte. Zeer groot recreatief gebruik van openbare ruimte.



Zeer grote variatie in vegetatie.



Kwaliteit en samenstelling van speelen sportvoorzieningen is zeer hoog en voorzieningen zijn afgestemd op de samenstelling van de buurt.



Geen overlast geluid/lucht door slechte staat/doorstroming.

Bereikbaarheid: 

Geen stremmingen door buitengebruikstellingen, blokkades en storingen.



De doorstroming is optimaal.

Duurzame instandhouding (borgen kwaliteit en voorkomen kapitaalvernietiging, zie ook paragraaf 3.5): 

Dagelijks onderhoud vindt op tijd en adequaat plaats.



Groot onderhoud wordt tijdig uitgevoerd.



De technische kwaliteit van de openbare ruimte blijft voor langere tijd geborgd. De geplande levensduur wordt bereikt.

4.4.2

KWALITEITSNIVEAU HOOG: A SCHETS VAN DE OPENBARE RUIMTE De gebruiker ervaart bij kwaliteitsniveau A een openbare ruimte die in een goede staat verkeert en in redelijke mate bijdraagt aan het sociale veiligheidsgevoel. De wegen, kunstwerken en straatmeubilair vertonen lokaal lichte schade, alle verlichting werkt en de veiligheid wordt gegarandeerd. De wegen en kunstwerken zijn over het algemeen goed bereikbaar en begaanbaar. De infrastructuur is dusdanig ingericht dat verkeersstromen veilig en in samenhang gebruik kunnen maken van de infrastructuur.

25


Het groen is vitaal, ziet er goed uit maar vertoont wel plaatselijk lichte schade. Verder is er sprake van een gevarieerde vegetatie. Beplanting en bomen zijn redelijk strak gesnoeid of geschoren en kale plekken in de begroeiing zijn nauwelijks aanwezig. De speelen sportvoorzieningen zijn veilig, zien er redelijk aantrekkelijk uit en zijn goed toegankelijk. De doorvaarbaarheid van de watergangen is bijna altijd gegarandeerd en de oevers en beschoeiing verkeren in een goede technische staat. De riolering functioneert en schade aan putten, kolken en uitlaten is beperkt. De gemeentelijke gebouwen zijn constructief veilig, zien er zowel binnen als buiten goed onderhouden uit en schade is nauwelijks aanwezig. De gebouwen zijn goed toegankelijk, ook voor minder validen. Bij kwaliteitsniveau A is de verzorging van de openbare ruimte goed. De openbare ruimte is schoon en het aanzicht is mooi. Zwerf- en natuurlijk afval en uitwerpselen zijn in beperkte mate aanwezig en bekladding en beplakking komen zeer lokaal voor. Er is verder weinig onkruid waarneembaar.





De verkeersveiligheid is goed. Het aantal verkeerslachtoffers is laag.



De sociale veiligheid is groot. Incidenten, zoals mishandeling, diefstal en vernieling, komen in beperkte mate voor (objectieve veiligheid). Mensen voelen zich veilig in de openbare ruimte (subjectieve veiligheid).




Leefbaarheid: 

Het aanzicht van de openbare ruimte is mooi. Schades komen in beperkte mate voor en de verzorging is goed.



Het is goed vertoeven in de openbare ruimte. Groot recreatief gebruik van openbare ruimte.

 

Grote variatie in vegetatie. Kwaliteit en samenstelling van speelen sportvoorzieningen is hoog en voorzieningen zijn afgestemd op de samenstelling van de buurt.



Beperkte overlast geluid/lucht door slechte staat/doorstroming.

Bereikbaarheid: 

Beperkt aantal stremmingen door buitengebruikstellingen, blokkades en storingen.



De doorstroming is goed.


Dagelijks onderhoud vindt meestal op tijd en adequaat plaats.



Groot onderhoud wordt over het algemeen tijdig uitgevoerd.



De technische kwaliteit van de openbare ruimte blijft lang geborgd. De geplande levensduur wordt bereikt.

4.4.3

KWALITEITSNIVEAU BASIS: B SCHETS VAN DE OPENBARE RUIMTE De gebruiker ervaart bij kwaliteitsniveau B een openbare ruimte die in een redelijke staat verkeert. De openbare ruimte heeft geen positieve dan wel negatieve invloed op het sociale veiligheidsgevoel. De

26


wegen, kunstwerken en straatmeubilair vertonen enige vorm van schade, alle verlichting werkt en de veiligheid wordt gegarandeerd. De wegen en kunstwerken zijn over het algemeen redelijk bereikbaar en begaanbaar. De infrastructuur is dusdanig ingericht dat verkeersstromen voldoende veilig en in samenhang gebruik kunnen maken van de infrastructuur. Het groen is redelijk vitaal, ziet er naar behoren uit maar vertoont wel hier en daar schade. Verder is er sprake van een redelijk gevarieerde vegetatie. Beplanting en bomen zijn redelijk gesnoeid of geschoren en er is sprake van matige overgroei. Kale plekken in de begroeiing zijn beperkt aanwezig. De speelen sportvoorzieningen zijn veilig, zien er naar behoren uit en zijn goed toegankelijk. De doorvaarbaarheid van de watergangen is meestal gegarandeerd en de oevers en beschoeiing verkeren in een redelijke technische staat. De riolering functioneert en schade aan putten, kolken en uitlaten is lokaal aanwezig. De gemeentelijke gebouwen zijn constructief veilig, zien er zowel binnen als buiten redelijk onderhouden uit en schade is in beperkte mate aanwezig. De gebouwen zijn redelijk toegankelijk, ook voor minder validen. Bij kwaliteitsniveau B is de verzorging van de openbare ruimte voldoende. De openbare ruimte is gemiddeld schoon en het aanzicht is redelijk. Zwerf- en natuurlijk afval en uitwerpselen zijn in redelijke mate aanwezig en bekladding en beplakking komen lokaal voor. Er is verder in beperkte mate onkruid waarneembaar.





De verkeersveiligheid is redelijk. Het aantal verkeerslachtoffers is gemiddeld.



De sociale veiligheid is redelijk. Incidenten, zoals mishandeling, diefstal en vernieling, komen in zekere mate voor (objectieve veiligheid). Mensen voelen zich redelijk veilig in de openbare ruimte (subjectieve veiligheid).




Leefbaarheid: 

Het aanzicht van de openbare ruimte is naar behoren. Schades komen in zekere mate voor en de verzorging is redelijk.



Het is redelijk vertoeven in de openbare ruimte. Middel recreatief gebruik van openbare ruimte.



Redelijke variatie in vegetatie.



Kwaliteit en samenstelling van speelen sportvoorzieningen is voldoende en voorzieningen zijn in zekere mate afgestemd op de samenstelling van de buurt.



Gemiddelde overlast geluid/lucht door slechte staat/doorstroming.

Bereikbaarheid: 

Gemiddeld aantal stremmingen door buitengebruikstellingen, blokkades en storingen.



De doorstroming is redelijk.


Dagelijks onderhoud vindt doorgaans op tijd en adequaat plaats.



Er vindt ad-hoc reparaties plaats.



Groot onderhoud wordt meestal tijdig uitgevoerd.

27




De technische kwaliteit van de openbare ruimte blijft redelijk lang geborgd. De geplande levensduur wordt bereikt.

4.4.4

KWALITEITSNIVEAU LAAG: C SCHETS VAN DE OPENBARE RUIMTE De gebruiker ervaart bij kwaliteitsniveau C een openbare ruimte die in een matige staat verkeert. Het algemene beeld is onrustig. De openbare ruimte heeft een beperkte negatieve invloed op het sociale veiligheidsgevoel. De wegen, kunstwerken en straatmeubilair vertonen aanzienlijke schade, alle verlichting werkt en er is een beperkt veiligheidsrisico. De wegen en kunstwerken zijn soms niet bereikbaar en begaanbaar. De inrichting van de infrastructuur leidt tot een toename van het aantal verkeersongelukken. Het groen ziet er nauwelijks verzorgd uit en vertoont redelijk veel schade. Verder is er sprake van een matige gevarieerde vegetatie. Beplanting en bomen zijn matig gesnoeid of geschoren en er is sprake van aanzienlijke overgroei. Kale plekken in de begroeiing zijn in redelijk grote getale aanwezig. De speelen sportvoorzieningen zijn veilig, maar vertonen aanzienlijke schade. De toegankelijkheid van de voorzieningen is redelijk. De doorvaarbaarheid van de watergangen wordt in veel gevallen niet gegarandeerd en de oevers en beschoeiing verkeren in een matige technische staat. De riolering functioneert over het algemeen, maar veel delen verkeren op het ingrijpniveau. Schades aan putten, kolken en uitlaten zijn redelijk veel aanwezig. De gemeentelijke gebouwen zijn constructief veilig, zien er zowel binnen als buiten matig onderhouden uit en schade is in aanzienlijke mate aanwezig. De gebouwen zijn redelijk toegankelijk, ook voor minder validen. Bij kwaliteitsniveau C is de verzorging van de openbare ruimte matig. De openbare ruimte is nauwelijks schoon en het aanzicht is matig. Zwerf- en natuurlijk afval en uitwerpselen zijn in grote mate aanwezig en veel objecten zijn beplakt en beklad. Er is verder in redelijk veel onkruid waarneembaar.





De verkeersveiligheid is matig. Het aantal verkeerslachtoffers is hoog.



De sociale veiligheid is matig. Incidenten, zoals mishandeling, diefstal en vernieling, komen redelijk veel voor (objectieve veiligheid). Mensen voelen zich enigszins onveilig in de openbare ruimte (subjectieve veiligheid).



Beperkte kans op aansprakelijkheidsstelling.

Leefbaarheid: 

Het aanzicht van de openbare ruimte is matig. Schades komen redelijk veel voor en de verzorging is laag.



Het is matig vertoeven in de openbare ruimte. Laag recreatief gebruik van openbare ruimte.



Matige variatie in vegetatie.



Kwaliteit en samenstelling van speelen sportvoorzieningen is matig en voorzieningen zijn in beperkte mate afgestemd op de samenstelling van de buurt.



Aanzienlijke overlast geluid/lucht door slechte staat/doorstroming.

Bereikbaarheid:

28




Hoog aantal stremmingen door buitengebruikstellingen, blokkades en storingen.



De doorstroming is beperkt.


Dagelijks adequaat onderhoud vindt in beperkte mate plaats.



De nadruk ligt op ad-hoc reparaties.



Groot onderhoud wordt in veel gevallen niet tijdig uitgevoerd.



De technische kwaliteit van de openbare ruimte blijft voor een beperkte periode geborgd. De geplande levensduur wordt in veel gevallen bereikt.

4.4.5

KWALITEITSNIVEAU ZEER LAAG: D SCHETS VAN DE OPENBARE RUIMTE De gebruiker ervaart bij kwaliteitsniveau D een openbare ruimte die in een slechte staat verkeert. Het algemene beeld is zeer onrustig. De openbare ruimte heeft een negatieve invloed op het sociale veiligheidsgevoel. De wegen, kunstwerken en straatmeubilair vertonen veel schade, de verlichting werkt vaak niet en de veiligheid is in het geding. De wegen en kunstwerken zijn vaak niet bereikbaar en begaanbaar. De inrichting van de infrastructuur leidt tot een significante toename van het aantal verkeersongelukken. Het groen ziet er onverzorgd uit en vertoont veel schade. Verder is er sprake van een nauwelijks gevarieerde vegetatie. Beplanting en bomen zijn slecht gesnoeid of geschoren en er is sprake van veel overgroei. Kale plekken in de begroeiing zijn in zeer grote getale aanwezig. De speelen sportvoorzieningen zijn onveilig en vertonen veel schade. In verband met de aanwezige schade is de toegankelijkheid van de voorzieningen slecht. De doorvaarbaarheid van de watergangen wordt niet gegarandeerd en de oevers en beschoeiing verkeren in een slechte technische staat. De riolering functioneert in veel gevallen niet, er is sprake van veel achterstallig onderhoud. Schades aan putten, kolken en uitlaten zijn veel aanwezig. De gemeentelijke gebouwen zijn constructief onveilig, zien er zowel binnen als buiten slecht onderhouden uit en schade is in grote mate aanwezig. De gebouwen zijn slecht toegankelijk. Bij kwaliteitsniveau D is de verzorging van de openbare ruimte slecht. De openbare ruimte is niet schoon en het aanzicht is niet naar behoren. Zwerf- en natuurlijk afval en uitwerpselen zijn in zeer grote mate aanwezig en zeer veel objecten zijn beplakt en beklad. Er is verder in veel onkruid waarneembaar.


De fysieke basisveiligheid is niet gegarandeerd.



De verkeersveiligheid is slecht. Het aantal verkeerslachtoffers is zeer hoog.



De sociale veiligheid is slecht. Incidenten, zoals mishandeling, diefstal en vernieling, komen veel voor (objectieve veiligheid). Mensen voelen zich onveilig in de openbare ruimte (subjectieve veiligheid).



Grote kans op aansprakelijkheidsstelling.

Leefbaarheid: 

Het aanzicht van de openbare ruimte is zeer onrustig. Schades komen veel voor en de verzorging is zeer laag.

29




Het is slecht vertoeven in de openbare ruimte. Zeer laag recreatief gebruik van openbare ruimte.

 

Zeer matige variatie in vegetatie. Kwaliteit en samenstelling van speelen sportvoorzieningen is slecht en voorzieningen zijn in niet of nauwelijks afgestemd op de samenstelling van de buurt.



Grote overlast geluid/lucht door slechte staat/doorstroming.

Bereikbaarheid: 

Zeer hoog aantal stremmingen door buitengebruikstellingen, blokkades en storingen.



De doorstroming is zeer beperkt.


Dagelijks adequaat onderhoud vindt nauwelijks plaats.



Veel ad-hoc reparaties.



Groot onderhoud wordt in de meeste gevallen niet tijdig uitgevoerd.



De technische kwaliteit van de openbare ruimte blijft voor een zeer beperkte periode geborgd. De geplande levensduur wordt in de meeste gevallen niet bereikt.

4.5

KEUZEVRIJHEID EN NUANCES IN KWALITEIT Juridische restricties De gemeente Langedijk heeft geen volledige vrijheid in het kiezen van de kwaliteitsniveaus voor het beheer van de openbare ruimte. De keuzevrijheid wordt bijvoorbeeld beperkt door de minimumeisen gesteld in weten regelgeving. Hierdoor is het niet mogelijk om te kiezen voor een kwaliteitsniveau D, aangezien in deze situatie niet wordt voldaan aan de gestelde minimumeisen. Daarnaast zijn er ook landelijke en Europese richtlijnen, opgesteld door overheden en branche- of koepelorganisaties, die invloed uitoefenen op het keuzegedrag. Deze richtlijnen zijn niet dwingend en beperken de keuze formeel gezien niet. Echter, in jurisprudentie over aansprakelijkheid spelen deze richtlijnen vaak wel een rol en beïnvloeden hiermee dus wel degelijk de keuzevrijheid. Specifiek voor gebouwen geldt dat verzekeraars de keuzevrijheid beperken door te eisen dat de gebouwen aan bepaalde richtlijnen voldoen. Wanneer niet wordt voldaan aan deze richtlijnen, bestaat het risico dat na een calamiteit geen uitbetaling door de verzekeraar plaatsvindt. Eigen beleidsdoelstellingen en beschikbaar budget De keuzevrijheid wordt ook beïnvloed door de vastgestelde gemeentelijke beleidsdoelstellingen, zoals beschreven in hoofdstuk 3. Bijvoorbeeld, de gemeente hecht veel waarde aan een veilige, leefbare en bereikbare openbare ruimte. Kiezen voor kwaliteitsniveau D is om die reden niet wenselijk, omdat op dit niveau niet wordt voldaan aan de gestelde doelen. Ook het beschikbare budget speelt een rol. Gezien de beperkte hoeveelheid financiële middelen, is prioritering van de beleidsdoelstellingen een must. Het is immers in tijden van bezuinigen niet altijd mogelijk om binnen het gestelde budget volledig invulling te geven aan alle beleidsdoelstellingen. De vraag die hierbij rijst is: Aan welke beleidsdoelstellingen

30


wordt het meeste waarde gehecht? Prioritering van de beleidsdoelstellingen heeft al grotendeels plaats gevonden. Zo staat veiligheid binnen de gemeente Langedijk voorop. Keuzes in kwaliteit zullen dus eerst op basis van het veiligheidsaspect gemaakt moeten worden. Het integrale beeld van de openbare ruimte De openbare ruimte is opgebouwd uit afzonderlijke beheerarealen. De burger beoordeelt doorgaans echter niet de kwaliteit van de afzonderlijke beheerarealen, maar zal in veel gevallen de algehele kwaliteit en beeld van de openbare ruimte beoordelen. Om hier invulling aan te geven stemt de beheerafdeling Openbare werken de kwaliteitsniveaus van de verschillende beheerarealen op elkaar af. Bijvoorbeeld, wanneer er wordt gekozen voor een kwaliteitsniveau A voor wegen, is het wenselijk om ook voor het groen minimaal kwaliteitsniveau B te hanteren. De keuze voor een kwaliteitsniveau bij één areaal, beïnvloedt dus de keuze voor het niveau van het andere beheerareaal. Aanbrengen van nuances in kwaliteit Naar aanleiding van deze strategische beheervisie wordt door de gemeenteraad op strategisch niveau een kwaliteitskeuze voor de beheerarealen gemaakt. Nuances in de te hanteren kwaliteit blijven na dit keuzemoment mogelijk. Bijvoorbeeld, wanneer door de gemeenteraad wordt gekozen voor kwaliteitsniveau B voor de wegen, betekent dit niet dat het gehele beheerareaal op niveau B beheerd dient te worden. Zo kan er voor worden gekozen om de doorgaande wegen of de vrij liggende fietspaden een kwaliteitsniveau A te hanteren, terwijl de wegen op industrieterreinen misschien wel met een niveau C toekunnen. Het is echter uiteindelijk wel van belang om gemiddeld op kwaliteitsniveau B uit te komen. Door nuances in kwaliteit goed en eenduidig aan te brengen kan de openbare ruimte worden ingedeeld in kwaliteitsgebieden met een vergelijkbare functie en gebruik, zoals: woongebieden, ontsluitingswegen, dorpskernen, toeristische locaties , bedrijventerreinen en buitengebieden. Het onderscheiden en vaststellen van deze kwaliteitsgebieden valt buiten de scope van de strategische beheervisie. Aangeraden wordt om in de individuele beheerplannen per beheerareaal hier verder invulling aan te geven.

4.6

DE HUIDIGE KWALITEIT VAN DE OPENBARE RUIMTE De huidige kwaliteit geldt als het startpunt waar vanuit nieuwe kwaliteitsambities geformuleerd worden. Dit maakt het mogelijk om tot goed onderbouwde en realistische kwaliteitsambities- en keuzes te komen. Tabel 4 geeft per beheerareaal globaal het huidige gemiddelde kwaliteitsniveau weer. Voor een uitgebreider en gedetailleerder overzicht van de huidige kwaliteit van de beheerarealen wordt verwezen naar het arealenboek welke als bijlage 1 is toegevoegd aan deze beheervisie.

31


Tabel 4

Beheerareaal

Huidige gemiddelde kwaliteit per beheerareaal

Gemiddeld kwaliteitsniveau

Wegen

B

Verkeersmaatregelen

B

Openbare verlichting

B

Kunstwerken

B

Groen . Groen – Doorgaande routes en belangrijke punten

A

. Groen – Woonwijken

B

. Groen – Buitengebied

C

Onderhoud begraafplaatsen

A

Overige openbare hygiëne

B

Recreatieve voorzieningen

B

Speelweiden en terreinen

B

Reiniging en onkruid en afval verwijdering

B

Speel- en sportvoorzieningen en overige meubilair

B

Volksfeesten en kermissen

B

Sportvelden (excl. gebouwen)

B

Watergangen

B

Waterwerken

B

Oevers

B

Riolering

B *

Gebouwen )

B

*)

Voor de gebouwen is het lastig om één gemiddeld kwaliteitsniveau aan te geven. Het betreft namelijk een beperkt aantal objecten unieke objecten. Een aantal objecten zit gemiddeld op B en een aantal objecten op niveau C

Het grootste deel van de beheerarealen bevindt zich op een gemiddeld kwaliteitsniveau B waarbij de kwaliteit van sommige beheerarealen tussen kwaliteitsniveaus B en C valt. De openbare ruimte van de gemeente Langedijk verkeert dus over het algemeen in een redelijke staat. Bovengenoemde kwaliteitsniveaus zijn gemiddelden. Dat wil zeggen, verschil in kwaliteit binnen de desbetreffende beheerarealen is mogelijk.

32


33


HOOFDSTUK

5.1

5

Beheer en begroting

INLEIDING In dit hoofdstuk wordt uiteengezet welke begrotingssystematiek het beste aansluit bij output gestuurd beheer en onderhoud aan de arealen in de openbare ruimte. Waar moet een begroting aan voldoen, welke onderhoudswerkzaamheden zijn er te onderscheiden. Tevens worden een aantal verbetervoorstellen gegeven op onderdelen van de begrotingssystematiek. Allereerst een korte toelichting hoe dit hoofdstuk is opgebouwd. De kaders die zijn verwoord in de voorschriften BBV worden behandeld in paragraaf 5.2. Een duidelijk uitleg over de verschillende onderhoudswerkzaamheden die wij onderscheiden wordt uitgelegd in paragraaf 5.3. Naast deze exploitatiebudgetten voor dagelijks en groot onderhoud zijn er nog diverse investeringsbedragen opgenomen in de huidige begroting. Volgens het investeringsplan van de programmabegroting 2012 betreft dat voor 2012 een bedrag van meer dan € 4,9 miljoen. De scheiding tussen exploitatiebudgetten en investeringen wordt duidelijk gemaakt in paragraaf 5.4 Bij de huidige werkwijze rondom de financiën voor het beheer van de openbare ruimte is de politieke aandacht geconcentreerd op de individuele projecten, op de areaalgerichte begrotingsaanvragen en op de individuele beheerplannen. Met deze strategische beheervisie wordt een instrument aan de raad aangeboden waarbij een totaaloverzicht is verwerkt van alle budgetten van de arealen in de openbare ruimte. Daarbij is tevens een verdeling gemaakt naar de kwaliteitsniveaus. Dit wordt uitgelegd in paragraaf 5.5. In de programmabegroting voor 2012 wordt onderscheid gemaakt in elf programma’s. De middelen voor de openbare ruimte zijn op diverse programma’s te vinden. Binnen de arealen wordt het beschikbare budget verdeeld op basis van de individuele onderhoudsplannen. Op projectniveau worden vanzelfsprekend zaken onderling afgestemd, maar van een echte integrale benadering van de openbare ruimte is nog geen sprake. In paragraaf 5.6 worden voorstellen gegeven die de integrale benadering van de openbare ruimte versterken en beter uitvoerbaar te maken. Bij nieuwe projecten in de openbare ruimte wordt onvoldoende aandacht geschonken aan de beheerkosten voor de toekomst. In paragraaf 5.7 wordt dit verder uiteengezet.

34


5.2

DE COMMISSIE BBV Er wordt een onderscheid gemaakt tussen de exploitatie begroting en investeringen. Dit is landelijk verwoord in de voorschriften BBV en voor Langedijk gespecificeerd in de nota activabeleid. Dit onderscheid is belangrijk voor de financiële verwerking van de betreffende uitgave. WAT DOET DE COMMISSIE BBV? De Gemeentewet en de Provinciewet schrijven voor dat elke gemeente en elke provincie jaarlijks begrotings- en verantwoordingsstukken moet opstellen. Het Besluit begroting en verantwoording provincies en gemeenten (BBV) bevat de regelgeving daarvoor. In het BBV is opgenomen dat er een commissie voor het Besluit begroting en verantwoording provincies en gemeenten (commissie BBV) is die als taak heeft om zorg te dragen voor een eenduidige uitvoering en toepassing van het BBV.

De commissie publiceert daarvoor notities over onderwerpen waar veel vragen over binnenkomen. In de notities geeft de commissie aan op welke wijze een en ander in begroting en jaarrekening verwerkt en verantwoord kan of moet worden. Eén van deze notities gaat over de verkrijging/vervaardiging en onderhoud van kapitaalgoederen. In deze notitie staan belangrijke uitspraken en aanbevelingen over onderhoud en investeringen.

Een investering is een uitgave voor de verkrijging of vervaardiging van zaken met een meerjarig nut. Vanwege het meerjarige nut worden de met de investeringsuitgave aangeschafte of vervaardigde zaken als bezitting/vermogensobject op de balans opgenomen. Op grond van artikel 212 van de Gemeentewet is, als nadere uitwerking van de financiële verordening, de nota activabeleid 2010 opgesteld. Hierin staan nadere criteria voor het activeren van investeringen, die hebben onder andere betrekking op een minimumbedrag en de minimale gebruiksduur. Onderhoud is het uitvoeren van preventieve dan wel correctieve maatregelen om een object in goede staat te houden of te brengen op een door de raad bepaald kwaliteitsniveau. Onderhoud kan worden onderscheiden in groot onderhoud en regulier onderhoud (ook wel klein onderhoud genoemd). Regulier onderhoud is het onderhoud dat in het eerste planjaar wordt uitgevoerd. Kosten van regulier onderhoud mogen niet worden geactiveerd, maar dienen in het jaar van uitvoering ten laste van de exploitatie te worden gebracht. Groot onderhoud is veelal van ingrijpende aard, is noodzakelijk om de geplande levensduur te kunnen realiseren en moet na een langere gebruiksperiode worden verricht. Kosten van groot onderhoud mogen niet worden geactiveerd en voor de dekking wordt (conform nota herijking reserves en voorzieningen) indien nodig gebruik gemaakt van een bestemmingsreserve. Als de begrotingspositie dat mogelijk maakt worden de kosten van groot onderhoud in de exploitatiebegroting / meerjarenraming opgenomen. De ramingen voor investeringen en (groot) onderhoud volgen uit de per beheerareaal opgestelde beheerplannen en worden in de reguliere P&C-cyclus opgenomen. De investeringen worden opgenomen in het investeringsplan dat bij de Kadernota integraal door de raad wordt afgewogen. De kosten van groot onderhoud worden meegenomen in de meerjarenraming, eveneens bij de Kadernota en worden, indien nodig, gedekt door een onttrekking aan de betreffende bestemmingsreserve groot onderhoud. De kosten van 35


regulier onderhoud zijn onderdeel van de exploitatiebegroting en worden ieder jaar in november beschikbaar gesteld. In de onderstaande tabel is de systematiek schematisch samengevat. Tabel 5

Onderdeel

Activeren ?

Werkwijze

Schematische weergave

Investeringen

Activeren

Investeringsplan bij de Kadernota

Kosten van groot onderhoud

Niet-activeren, ten laste van exploitatiebegroting eventueel met dekking uit een bestemmingsreserve

Fluctueert en is onderdeel van de (meerjaren) begroting

Kosten van regulier onderhoud (klein onderhoud)

Niet-activeren, onderdeel van de exploitatiebegroting

Jaarlijks gelijk en onderdeel van de (meerjaren)begroting

begrotingssystematiek

5.3

ONDERHOUDSWERKZAAMHEDEN

Om het gewenste kwaliteitsniveau van de openbare ruimte te kunnen realiseren en te behouden voert de afdeling Openbare Werken de nodige werkzaamheden uit, zoals: 

areaalmanagement en inspectie;



regulier onderhoud (klein onderhoud);



dagelijks onderhoud (ook wel cyclisch onderhoud);



grootonderhoud en vervanging;



modificaties;



functionele aanpassingen (investeringen).

Onder areaalmanagement en inspecties worden de reguliere werkzaamheden verstaan die voor het beheer worden uitgevoerd. Dit zijn onder andere het laten uitvoeren van de diverse inspecties, laten uitvoeren van aanvullend onderzoek, het actueel houden van de diverse beheersystemen, verwerken van areaalmutaties, opstellen van: beheerplannen, uitvoeringsjaarplannen en integrale onderhoudsplannen; en het uitzetten en bewaken van voorbereidingsen onderhoudsopdrachten. Voor regulier klein onderhoud, dagelijks / cyclisch onderhoud, groot- en vervangingsonderhoud worden de werkzaamheden hoofdzakelijk door de aannemers en de buitendienst uitgevoerd. Het team realisatie van openbare werken zorgt voor de voorbereiding en het toezicht van deze werkzaamheden. Een deel van deze voorbereidingsen toezicht werkzaamheden wordt door team uitvoering zelf uitgevoerd, maar hierbij wordt ook gebruik gemaakt van derden. Regulier onderhoud (klein onderhoud) betreft het verhelpen van klachten en meldingen, evenals het herstellen van zelf gesignaleerd klein onderhoud. Hieronder wordt ook het storings en ad-hoc onderhoud begrepen. Dagelijks ofwel cyclisch onderhoud is vooral van toepassing bij groen. Hieronder worden de werkzaamheden verstaan die het jaarrond worden uitgevoerd, zoals bijvoorbeeld maaien en schoffelen. Onder grootonderhoud wordt verstaan het uitvoeren van werkzaamheden, zoals onder meer rioolvervanging en her straten van wegen. Hiernaast worden regelmatig kleine aanpassingen in de openbare ruimte uitgevoerd. In paragraaf 3.2 is dit onderwerp al kort aangestipt. Het is de wens van het College om dit de 36


komende jaren inzichtelijk te maken. Dit draagt bij aan het transparant en doelmatig omgaan met de financiële middelen. In eerste instantie betreft het een herschikking van de huidige budgetten. In de beheerplannen die vanaf nu opgesteld gaan worden, zal dit apart meegenomen worden. Door de gemeente worden ook reconstructies (functionele aanpassingen) uitgevoerd, zoals het omvormen van een kruispunt naar een rotonde. Deze reconstructies maken echter geen onderdeel uit van de beheerbudgetten. Deze werkzaamheden zullen vanuit een investering worden gefinancierd. In de volgende tabel zijn deze soorten van onderhoud overzichtelijk bij elkaar gezet. Tabel 6

Onderhoud

Voorbeeld

Soorten onderhoud

Regulier onderhoud (klein onderhoud)

Storingsonderhoud, klachten en meldingen, adhoc onderhoud

Dagelijks onderhoud (cyclisch onderhoud)

Schoffelen en maaien

Groot onderhoud

Weg herstraten, riool reparatie

Vervanging (rehabilitatie):

Weg vernieuwen, riool vervanging; groen vervangen

Reconstructie

Wegindeling herzien, functionele wijziging

5.4

EXPLOITATIE VERSUS INVESTERING

Naast het benoemen en plannen van de benodigde werkzaamheden, is het van belang de financiering op de juiste plek in de begroting onder te brengen. Komen de uitgaven voor de onderhoudswerkzaamheden ten laste van de exploitatie of is het een investering. Hierbij zijn twee soorten investeringen te onderkennen: 

Vervanging – wel uitstellen, niet afstellen



Nieuw beleid – wel af te stellen

Het is van belang te realiseren dat investeringen als gevolg van vervanging wel uit te stellen zijn, maar niet zijn af te stellen. Een vervanging kan worden uitgesteld, maar vroeg of laat zal de investering toch moeten worden gedaan. Bij het uitstellen van een vervangingsinvestering is het van belang om na te gaan wat de consequenties zijn van het uitstellen, onder meer op het gebied van veiligheid, leefbaarheid, bereikbaarheid en de financiën. Investeringen als gevolg van nieuw beleid zijn uit te stellen en af te stellen. Er kan bewust worden gekozen om bijvoorbeeld het omvormen van een kruispunt naar een rotonde niet uit te voeren. In de volgende tabel is per beheerareaal aangegeven welke onderhoudssoorten onder de exploitatie vallen en bij welke het gewenst is dat deze vanuit een investering wordt gedekt.

37


Areaal Wegen

Exploitatie / Reserve

Investering

Regulier onderhoud

Partiële reparaties

Rehabilitatie / vervangingsonderhoud

Gehele wegconstructie vervangen, vernieuwen

Groot onderhoud

(gedeeltelijk) herstraten;

Reconstructie en herinrichting

Wegconstructie vervangen en nieuw ruimtelijke indeling toepassen

deklaag vervangen

Verkeersmaatregelen

Groot onderhoud

Schilderen en schoonmaken

Vervanging

Grootschalig vervangen


Groot onderhoud

Schilderen en schoonmaken

Vervanging

Vervangen masten incl. armaturen Groepsremplace

Kunstwerken

Groot onderhoud

Schilderen / conserveren

Vervanging

Grote onderdelen of gehele object

Vervangen liggers en constructiedelen

Groen

Dagelijks onderhoud

Maaien, schoffelen, snoeien, inboet, etc.

Groot onderhoud

Renovatie, groen vervangen

Herinrichting en uitbreidingen

Groot onderhoud

Schilderen, schoonmaken, deel reparaties

Herinrichting en uitbreidingen

Vervanging

Grootschalig vervangen


Jaarlijks onderhoud

Onkruid verwijderen, afval verwijderen etc.

Watergangen

Groot onderhoud

Schouwen, baggeren

Waterwerken

Groot onderhoud

Schilderen / conserveren

Speel- en sportvoorzieningen en overige meubilair

Vervanging

groot onderdeel of gehele object

Vervangen liggers en constructiedelen

Oevers

Groot onderhoud

Deel reparaties, aanhelen talud

Vervanging

Grootschalig vervangen beschoeiing

Riolering

Regulier en groot onderhoud

(partiële) reparaties en groot onderhoud

Vervanging

Vervangen gehele streng; relinen gehele streng

Gebouwen

Groot onderhoud, planmatig

Schilderen

Uitbreiding

Bijvoorbeeld de bouw van noodlokalen

Ramen wassen Vervanging dakbedekking, vloerbedekking

Tabel 7

38


Onderhoud ten laste van exploitatie of investering

5.5

STRATEGISCHE KEUZE IN KWALITEITSNIVEAU

Kiezen op strategisch niveau Bij de huidige werkwijze rondom de financiën voor het beheer van de openbare ruimte is de politieke aandacht geconcentreerd op de individuele beheerplannen. Eén voor één worden beheerplannen aangeboden aan de raad ter vaststelling. Met deze strategische beheervisie is het doel dat een integraal en samenhangend beeld ontstaat, waarbij politieke keuzes op het gebied van kwaliteitsniveaus van het beheer en eventuele veranderingen daarin op termijn, financieel inzichtelijk kunnen worden gemaakt. De consequenties van kwaliteitsambities en kwaliteitskeuzes kunnen helder worden afgewogen. Verkeer en vervoerplan

P&C Milieubeleidsplan

Meerjaren InvesteringsProgramma

Strategisch niveau Bestuurlijk (Raad) Prioriteren via kwaliteitsniveaus en effect op straat (veiligheidleefbaarheid-bereikbaarheid) Burgerparticipatiebeleid Input voor P&C-documenten

Strategische beheervisie Openbare Ruimte

In onderstaand schema is de werkwijze inzichtelijk gemaakt.

Tactisch / operationeel niveau Ambtelijk (College) Beheerplan Wegen Beheerplan Gebouwen Beheerplan Water Beheerplan Groen

Jaarprogramma Wegen Jaarprogramma Gebouwen Jaarprogramma Water Jaarprogramma Groen

Participatie dorpsplatforms (jaar) uitvoeringsprogramma’s Integraal beheer

Op strategisch niveau maakt de Raad keuzes en besluit over de gewenste kwaliteitsniveaus en de bijbehorende beheerkosten. Dit gebeurt aan de hand van de strategische beheervisie. In het schema zijn twee voorbeelden gegeven van plannen op hetzelfde niveau waarbij de raad de strategische keuzes maakt. Namelijk het milieubeleidsplan en het verkeer & vervoersplan. Uit deze plannen komen voorstellen voor investeringen, die een plek krijgen op de meerjaren investering programma (onderdeel van de vaste P&C-cyclus). Hetzelfde geldt voor investeringen die vanuit beheer worden geïnitieerd in de openbare ruimte. De uiteindelijke gekozen kwaliteitsambitie wordt ambtelijk nader uitgewerkt in individuele beheerplannen en vastgesteld door het College. Vervolgens volgt de uitwerking 39


naar de individuele jaarprogramma’s. Vanuit de beheerplannen en jaarprogramma’s worden voorstellen geformuleerd voor het meerjaren investeringsprogramma. Dit betreft investeringen in de openbare ruimte, die niet vanuit de onderhoudsbudgetten worden gedekt. Het totaal aan projecten en werkzaamheden van de beheerplannen, jaarprogramma’s en het meerjaren investeringsprogramma bepalen de kwaliteit van de openbare ruimte van de gemeente Langedijk. Deze kwaliteit wordt gestuurd door de kwaliteitsambitie voor de openbare ruimte, zoals deze op basis van het instrument strategische beheervisie en het bijbehorende uitwerkingsplan door de Raad is vastgesteld. Kwaliteitsniveaus en onderhoudskosten Om voor de vijf kwaliteitsniveaus een inschatting te kunnen maken van de onderhoudskosten is een eenvoudig overzicht opgesteld. Met behulp van de uitkomsten van dit overzicht kan de discussie over de gewenste kwaliteitsambitie van de gemeente worden gevoerd. Met behulp van dit overzicht kan op hoofdlijnen de ambitie per beheerareaal worden bepaald. Werkwijze Bij het opstellen van het overzicht voor de vijf kwaliteitsniveaus is gebruik gemaakt van de begroting van de gemeente Langedijk voor 2012. Hierbij is niet alleen gekeken naar de budgetten voor de afdeling Openbare Werken, maar voor de gehele gemeente. Investeringen zijn hierbij niet meegerekend. Op basis van het huidige gemiddelde kwaliteitsniveau per beheerareaal zijn in het overzicht de financiën gekoppeld aan de kwaliteitsniveaus. Vervolgens is een factor aangenomen voor het kostenverschil tussen de vijf kwaliteitsniveaus. In deze strategische beheervisie is deze factor door de afdeling Openbare Werken ingeschat. Deze factor is niet voor alle beheerarealen hetzelfde. In de beheerplannen die vanaf nu worden opgesteld, worden meerdere kwaliteitsniveaus uitgewerkt, zodat het kostenverschil tussen de kwaliteitsniveaus nauwkeuriger kan worden bepaald. In tabel 8 zijn de geraamde kosten voor de verschillende kwaliteitsniveaus per areaal samengevat. Deze indicatieve kosten hebben een zekere bandbreedte en zijn richtinggevend. De genoemde bedragen per kwaliteitsniveau moeten met een zekere voorzichtigheid worden gehanteerd. Zoals eerder beschreven presenteren de kwaliteitsniveaus een totaal beeld over de gehele gemeentelijke openbare ruimte. Na het kiezen voor een kwaliteitsniveau bestaat de mogelijkheid om via maatwerk nuances aan te brengen in de gemaakte keuzes. In feite ontstaat er op die manier een veelvoud van subkeuzes.

40


Tabel 8 Onderhoudskosten per kwaliteitsniveau

Areaal

Gemiddeld huidig niveau

(afgerond) Wegen

B

Huidige begroting 2012 *) € 1.420.000

A+

A

B

C

D

€ 1.820.000

€ 1.620.000

€ 1.420.000

€ 1.290.000

€ 1.155.000

€ 1.550.000

€ 1.480.000

€ 1.405.000

€ 1.355.000

€ 1.310.000

€ 570.000

€ 535.000

€ 495.000

€ 475.000

€ 450.000

€ 90.000 Verkeersmaatregelen

B

€ 1.405.000 € 917.000


B

€ 495.000 € 255.000

B

€ 245.000

€ 315.000

€ 280.000

€ 245.000

€ 220.000

€ 195.000

A

€ 800.000

€ 960.000

€ 800.000

€ 640.000

€ 480.000

€ 400.000

. Groen – Woonwijken

B

€ 1.635.000

€ 2.285.000

€ 1.960.000

€ 1.635.000

€ 1.305.000

€ 980.000

. Groen – Buitengebied

C

€ 400.000

€ 640.000

€ 560.000

€ 480.000

€ 400.000

€ 320.000

Onderhoud begraafplaatsen

A

€ 610.000

€ 720.000

€ 610.000

€ 500.000

€ 390.000

€ 330.000

Kunstwerken Groen . Groen – Doorgaande routes en belangrijke punten

€ 53.000 Overige openbare hygiëne

B

€ 40.000

€ 55.000

€ 45.000

€ 40.000

€ 30.000

€ 25.000

Recreatieve voorzieningen

B

€ 170.000

€ 240.000

€ 205.000

€ 170.000

€ 140.000

€ 105.000

€ 300.000

€ 260.000

€ 215.000

€ 175.000

€ 135.000

€ 5000 Speelweiden en terreinen

B

€ 215.000 € 6.000

Volksfeesten en kermissen

B

€ 150.000

€ 210.000

€ 180.000

€ 150.000

€ 120.000

€ 90.000

Sportvelden (excl. gebouwen)

B

€ 380.000

€ 515.000

€ 445.000

€ 380.000

€ 310.000

€ 240.000

€ 905.000

€ 845.000

€ 780.000

€ 740.000

€ 700.000

€ 37.000

Waterkering en afwatering € 780.000

. Waterhuishouding en afwatering

B

. Schouwen en onderhoud duikers

B

€ 125.000

€ 165.000

€ 145.000

€ 125.000

€ 115.000

€ 100.000

Riolering en waterzuivering

B

€ 2.420.000

€ 2.550.000

€ 2.485.000

€ 2.420.000

€ 2.380.000

€ 2.340.000

€ 4.650.000

€ 4.390.000

€ 4.130.000

€ 3.960.000

€ 3.785.000

€ 18.450.000

€ 16.845.000

€ 15.230.000

€ 13.885.000

€ 12.660.000

€ 375.000

€ 1.120.000 Gebouwen

B

€ 4.130.000 € 2.400.000 € 15.430.000

Totaal

*)

De budgetten zijn op basis van de begroting van 2012. Hierbij zit een gedeelte incidenteel geld, zoals bijvoorbeeld voor wegwerken achterstallig onderhoud bij het beheerareaal wegen. Bij het opstellen van een nieuwe beheerplan wegen wordt een nieuwe berekening gemaakt op de drie aangegeven kwaliteitsniveaus. De in rood aangegeven getallen zijn vaste lasten welke geen invloed hebben op de kwaliteit, maar die wel in het totaalbedrag zijn opgenomen.

Aandachtpunten Het huidige kwaliteitsniveau van de openbare ruimte is het gevolg van het totaal aan investeringen en inspanningen in het verleden. Hiervoor is niet alleen de exploitatiebegroting verantwoordelijk, maar hier hebben ook investeringen en projecten van derden aan bijgedragen. Indien een lager kwaliteitsniveau wordt gekozen om tijdelijk bij te dragen aan de bezuinigingen, dient men zich te realiseren dat om op termijn weer naar een hoger

41


kwaliteitsniveau te komen forse investeringen benodigd zijn. Een algemene stelregel is dat deze inhaalslag globaal tweemaal de tijdelijke besparing kost. De keuze voor een kwaliteitsniveau is een lange termijn keuze die ertoe leidt dat de totale staat van het areaal zich langzaam (meerdere jaren) zal ontwikkelen naar het gekozen niveau. Het is niet zinvol en wenselijk om bijvoorbeeld in jaar 1 te kiezen voor kwaliteitsniveau C en in het daaropvolgende jaar te kiezen voor kwaliteitsniveau B. Het duurt meerdere jaren voordat een lager (of hoger) kwaliteitsniveau op het gebied van de technische staat in de openbare ruimte zichtbaar is. Als het gaat om de verzorgingsgraad is dit wel sneller zichtbaar. Dit is veelal al zichtbaar na enkele maanden. In de individuele beheerplannen die vanaf nu worden opgesteld, worden drie kwaliteitsniveau financieel onderbouwd. Aangezien uit de twee uiterste kwaliteitsniveaus eigenlijk niet gekozen kan worden, worden de niveaus A+ en D in de beheerplannen bepaald als percentage ten opzichte van het aangrenzende kwaliteitsniveau. Voor een aantal beheerarealen zijn niet alle objecten geschouwd of geïnspecteerd volgens de methodiek van kwaliteitsniveaus. In het arealenboek staat per areaal aangegeven wat momenteel de stand van zaken van de inspecties is. In de komende jaren zal een inhaalslag uitgevoerd worden om er voor te zorgen dat een compleet en dekkend beeld ontstaat van de kwaliteit per beheerareaal.

5.6

INTEGRAAL WERKEN – INTEGRAAL BUDGETTEREN

Eén beleidsprogramma Beheer Openbare Ruimte De openbare ruimte is opgebouwd uit afzonderlijke beheerarealen. De burger beoordeelt doorgaans echter niet de kwaliteit van de afzonderlijke beheerarealen, maar zal in veel gevallen de algehele kwaliteit en beeld van de openbare ruimte beoordelen. Daarom wordt gewerkt aan het combineren van werkzaamheden van verschillende beheerarealen, met als doel het beperken van de overlast voor burgers en gebruikers van de openbare ruimte. Bovendien kan door middel van integraal werken een financieel voordeel worden bewerkstelligd. In de programmabegroting wordt onderscheid gemaakt in elf programma’s. De middelen voor de openbare ruimte zijn op diverse programma’s te vinden. Het is de wens van het College om te komen tot één beleidsprogramma Beheer Openbare Ruimte. Hiermee kan het beste invulling worden gegeven aan de integrale benadering en werkwijze. Wijzigingen of aanpassingen tussen de beheerarealen binnen dit programma zijn eenvoudiger door te voeren, wat het werken en handelen van de afdeling Openbare Werken slagvaardiger maakt. Indien bijvoorbeeld een aanpak van een bepaalde wijk wordt voorgesteld, kan dit eenvoudiger worden doorgevoerd in de onderliggende individuele beheerplannen. Het integraal werken en integraal beheer komen hiermee beter tot zijn recht. Eén bestemmingsreserve Groot Onderhoud Openbare Ruimte In de nota herijking reserves en voorzieningen van 19 oktober 2010 is uitvoerig stilgestaan bij de overwegingen voor het opheffen van de vele afzonderlijke bestemmingsreserves en onderhoudsvoorzieningen. Voor de openbare ruimte is hierna overgebleven: 

Twee egalisatiereserves (riolering en huishoudelijk afval);



Een voorziening vervangingsinvesteringen riolering;



Vier bestemmingsreserves voor groot onderhoud (gemeentelijke gebouwen, waterwerken, ANWB bewegwijzering en onderhoud sluis). 42


Voorgesteld wordt de reserves voor riolering en huishoudelijk afval te laten zoals ze nu zijn. Immers alle kosten voor deze werkzaamheden vallen onder de rioolheffing en de afvalstoffenheffing. Ook de reserve voor onderhoud aan gemeentelijke gebouwen kan het beste blijven zoals die nu is. Bij het uitwerken van de afzonderlijke beheerplannen worden bestedings- en onderhoudsplannen voor groot onderhoud opgesteld. Onderhoudskosten voor groot onderhoud die in één jaar een te grote aanslag op de exploitatiebudgetten veroorzaken kunnen opgenomen worden in de reserve. Voor alle andere arealen wordt voorgesteld één bestemmingsreserve te creëren. Hiermee kunnen calamiteiten en eventuele pieken in de uitgaven bij het groot onderhoud eenvoudiger worden opgevangen. Bij een aanpak van groot onderhoud van een bepaalde wijk kan dit worden onttrokken uit de reserve. Hierbij is de integrale benadering voor beheer en onderhoud in de openbare ruimte de belangrijkste motivatie. Onderhoud in de openbare ruimte is veelal afhankelijk van weersomstandigheden. Nu kan het nog voor komen dat een werk dat is aanbesteed, niet uitgevoerd kan worden door de weersomstandigheden in het geplande jaar. Het gereserveerde budget voor dit werk wordt dan niet uitgegeven in het geplande jaar. Omdat de verplichting richting de aannemer wel blijft bestaan komt dit meteen ten laste van het nieuwe budgetjaar. Dit geeft een negatief start in het programma van alle benodigde onderhoudswerkzaamheden van dat jaar. Voorgesteld wordt om in deze situaties het gereserveerde budget dan toe te voegen aan het saldo van de bestemmingsreserve groot onderhoud openbare werken. In de huidige werkwijze bij grote investeringen in de openbare ruimte worden de eerste jaren van onderhoud gefinancierd uit de budgetten van de projecten. Voorbeelden hiervan zijn de nieuwe begraafplaats in Zuid-Scharwoude en het Diepsmeerpark. Voor het Diepsmeerpark geldt bijvoorbeeld dat de eerste 10 jaar op deze manier wordt gefinancierd. Dit is zeker een gewenste zaak, immers de aannemer die het project realiseert blijft nu ook verantwoordelijk voor het onderhoud. De aannemer zal daardoor bijvoorbeeld geen mindere kwaliteit bomen planten, omdat hij zelf verantwoordelijk blijft. Financieel betekent het nu dat investeringsprojecten niet afgerond worden omdat er nog 10 jaar kosten op geboekt worden. Bij de bestemmingsreserve Groot Onderhoud Openbare Ruimte kan het gereserveerde onderhoudsbudget van het project toegevoegd worden aan deze bestemmingsreserve. Jaarlijks volgt hier dan een onttrekking uit voor dit onderhoud. Dit heeft als voordeel dat het investeringsproject eerder kan worden afgesloten. Ook restwerken vanuit een investeringsproject die vaak pas jaren later uitgevoerd kunnen worden, kunnen op deze manier afgehandeld worden. In tabel 9 is inzichtelijk gemaakt welke reserves en voorzieningen er voor het beheer van de openbare ruimte momenteel zijn en op welke beheerarealen de nieuwe reserve Groot Onderhoud Openbare Ruimte betrekking heeft.

43


Tabel 9 Overzicht reserves en Huidige situatie

voorzieningen Areaal

Reserve / Voorziening

Wegen

Nee

Verkeersmaatregelen

Deels

Nr.

V617

Voorstel

Omschrijving

Onderdeel reserve groot onderhoud openbare ruimte

1)

Ja

reserve groot onderhoud

Ja

ANWB bewegwijzering


Nee

Ja

Kunstwerken

1)

Ja

Groen

Nee

Ja

Begraafplaatsen

Nee

Ja

Speel- en sportvoorzieningen

Nee

Ja

Riolering

voorziening

V702

voorziening

Nee, huidige voorziening blijft

vervangingsinvesteringen

bestaan

riolering

Riolering

Reserve

V619

egalisatiereserve riolering

Nee, huidige reserve blijft bestaan

Waterwerken

Reserve

V616


Ja

Water

Nee

Gebouwen

Ja

V614

Overig

Reserve

V618

Reserve

V611

waterwerken Ja reserve groot onderhoud

Nee, huidige voorziening blijft

gemeentelijke gebouwen

bestaan



sluis reserve egalisatie tarieven


huishoudelijk afval

1) Er

is een tweetal reserves met als specifieke bestemming een bepaalde wegreconstructie. Een deel van deze reserves is vorig jaar ingezet.

5.7

BEHEERTOETS Beheertoets bij vernieuwingen of uitbreidingen van de openbare ruimte Zoals in paragraaf 3.2 is aangestipt, is er de behoefte dat de beheerkosten een structureel onderdeel zijn bij de bestuurlijke besluitvorming over de aanleg en/of inrichting van (nieuwe) openbare ruimte. Eén van de prioriteiten voor de komende jaren is om deze beheerkosten transparant te maken, zodat de beheerbaarheid en beheerkosten een integraal onderdeel wordt van de besluitvorming over de aanleg en/of inrichting van (nieuwe) openbare ruimte. Vanuit het team beheer van Openbare Werken wordt ondersteuning geleverd binnen de projectteams. Instrumenten die daarbij gebruikt worden zijn het standaard programma van eisen en het standaard materialenboek. De ervaring leert echter dat ontwikkelaars en architecten graag hun handen vrij houden en zelf hun keuzes in ontwerp willen maken. Dit is ook mogelijk als zij op hun beurt verplicht worden na te denken over de beheerkosten van hun keuzes en bij uitwerking van alternatieven ook de beheerkosten inzichtelijk maken.

44


Het College stelt voor dat bij bovenstaande projecten tijdens de behandeling van het VO (voorontwerp) ook een concept instandhoudingplan (beheerplan) wordt geleverd. Bij de behandeling van het DO (definitief ontwerp) wordt vervolgens een definitief instandhoudingplan (beheerplan) geleverd. Wanneer de ontwikkelende partij afwijkt van de standaarden dan wordt dit gemotiveerd. Belangrijk is dat er een adequate doorkijk wordt gemaakt naar de beheerskosten tijdens de levensduur van het object.

45


HOOFDSTUK

6

Samenvatting, conclusies en aanbevelingen 6.1

INLEIDING Dit afrondende hoofdstuk Samenvatting, Conclusies en Aanbevelingen begint met een managementsamenvatting waarin onder meer de belangrijkste conclusies en aanbevelingen zijn samengevat die eerder in deze Strategische Beheervisie zijn verwoord. Hierna wordt aangegeven welke acties de komende periode uitgevoerd worden, zodat over twee jaar een geactualiseerde Strategische Beheervisie opgesteld kan worden. Tot slot zijn de gevraagde beslissingen nogmaals kort samengevat. De visie vanhet College op de kwaliteitsambitie is beschreven in een apart uitwerkingsplan.

6.2

MANAGEMENTSAMENVATTING Doel van strategische beheervisie Deze strategische beheervisie zet in op een integrale kwaliteitsbenadering van het beheer van de openbare ruimte in de gemeente Langedijk. De strategische beheervisie dient als basis om over de gemeentelijke kwaliteitsambitie discussie te kunnen voeren en om de kwaliteitsambitie vervolgens vast te kunnen stellen. Welke kwaliteit wil de gemeente waar hebben en wat zijn de financiële consequenties hiervan? Het gaat hierbij om een kwaliteitskeuze over de technische staat en de verzorging van de openbare ruimte. Anderzijds geeft de beheervisie de kaders ofwel de speelruimte aan waarbinnen het beheer van de openbare ruimte uitgevoerd kan worden. Hierbij geldt dat maatwerk en nuances in kwaliteit binnen beheerarealen en bepaalde gebieden altijd mogelijk zijn. Naast de handvatten voor de gemeenteraad met betrekking tot het maken van kwaliteitskeuzes, biedt de strategische beheervisie ook inzicht in de bijbehorende financiële consequenties. Voorliggende visie heeft een ‘houdbaarheid’ van vier tot zes jaar. Daarnaast wordt een concreet uitwerkingsplan voorgelegd met keuzes voor de komende vier jaar. Voorliggende visie en het concrete voorstel zullen een vertaling krijgen in de beheerplannen per areaal en in de planning- en control cyclus. Het uitwerkignsplan wordt jaarlijks tegelijk met de kadernota aangeboden aan de raad. Kerntaken van beheer Binnen het beheer van de openbare ruimte worden drie kerntaken onderscheiden: 

Beheerbaar uitbreiden van de openbare ruimte;



Instandhouden van de openbare ruimte, de kapitaalgoederen;



Reguleren van het gebruik van de openbare ruimte.

46


Beheer en kwaliteit van de leefomgeving Adequaat beheer is van directe invloed op de kwaliteit van de openbare ruimte. Dit betekent onder meer dat passende onderhoudsmaatregelen tijdig en op een doeltreffende manier worden uitgevoerd. Waardering door inwoners Binnen de gemeente Langedijk wordt veel waarde gehecht aan de mening van inwoners over de leefomgeving. De gemeente Langedijk neemt daarom elk even jaar deel aan de brede burgerpeiling ‘Waarstaatjegemeente.nl’. Ten opzichte van 2008 is voor de gemeente Langedijk een toename te zien bij de verkeersveiligheid in de gemeente, wegen, paden en pleintjes en voorzieningen voor jongeren. Beleidsdoelstellingen Beleidsdoelstellingen, ambities en weten regelgeving vormen gezamenlijk de kaders en speelruimte waarbinnen het beheer en onderhoud van de openbare ruimte uitgevoerd kan worden. De gemeente Langedijk stelt in haar beleid drie uitgangspunten centraal: Veiligheid, Leefbaarheid en Bereikbaarheid. Duurzaam onderhouden Binnen deze Strategische Beheervisie wordt duurzaam onderhouden opgesplitst in twee aspecten: duurzame instandhouding van de openbare ruimte en beperken van de milieubelasting. Dit laatste wordt vaak ook wel aangeduid als duurzaamheid. Planmatig onderhouden en integraal onderhouden Door onderhoud planmatig uit te voeren worden kosten gereduceerd en wordt de kwaliteit voor langere tijd gegarandeerd. Naast planmatig werken is het de wens van de gemeente om integraal te werken. Onder integraal werken wordt verstaan: het combineren van werkzaamheden met als doel het beperken van de overlast voor burgers en gebruikers van de openbare ruimte. Bij integraal werken wordt breder gekeken, dan sec de afdeling Openbare Werken van de gemeente. Er wordt ook naar gestreefd voor integrale afstemming met buurgemeenten, nutsbedrijven et cetera. Interactief werken Binnen het college staat de beleving van de gebruiker, de burger, centraal. Waar mogelijk neemt de gemeente Langedijk daarom bij belangrijke en invloedrijke keuzemomenten de wensen van de gebruiker mee. Kwaliteitsniveaus Om kwaliteitsambities van de openbare ruimte vast te leggen en de kwaliteit van de openbare ruimte objectief en eenduidig te definiëren, te meten en te beoordelen, wordt gebruik gemaakt van kwaliteitsniveaus. Aan deze kwaliteitsniveaus zijn concrete en meetbare kenmerken met betrekking tot de technische staat en verzorgingsgraad van de openbare ruimte gekoppeld:  Technische staat: is het technisch onderhoud afgestemd om duurzame instandhouding van voorzieningen te garanderen zonder het gebruik te belemmeren?

47


 Verzorgingsgraad: in welke mate zijn zwerfafval, onkruid, graffiti, et cetera, acceptabel? Er worden vijf kwaliteitsniveaus onderscheiden. Binnen deze kwaliteitsniveaus is een verschil in de effecten op de veiligheid, leefbaarheid, bereikbaarheid en duurzame instandhouding. In bijlage 2 zijn deze kwaliteitsniveaus voor de beheerarealen nader uitgewerkt. Onderhoudsniveau

Omschrijving

Indicatie kwaliteit

(indicatief) A+ Zeer hoog

Zeer goed

Nagenoeg ongeschonden.

A

Hoog

Goed

Mooi en comfortabel.

B

Basis

Voldoende

Functioneel.

C

Laag

Matig

Onrustig beeld, discomfort of enige vorm van hinder.

D

Zeer laag

Slecht

Kapitaalvernietiging, uitlokking van vernieling, functieverlies, juridische aansprakelijkstelling of sociale onveiligheid.

Huidige kwaliteit De openbare ruimte van de gemeente Langedijk verkeert dus over het algemeen in een redelijke staat. Het grootste deel van de beheerarealen bevindt zich op een gemiddeld kwaliteitsniveau B waarbij de kwaliteit van sommige beheerarealen tussen kwaliteitsniveaus B en C valt. Een aantal elementen wordt onderhouden op kwaliteitsniveau A (Groen, doorgaande routes en belangrijke punten; Begraafplaatsen). In tabel 4 en in bijlage 1, het arealenboek, is dit nader uitgewerkt. Beheer en begroting In hoofdstuk 5 is nader ingegaan op welke begrotingssystematiek het beste aansluit bij output gestuurd beheer en onderhoud. Waar moet een begroting aan voldoen, welke onderhoudswerkzaamheden zijn er te onderscheiden. Op strategisch niveau maakt de Raad keuzes en besluit over de gewenste kwaliteitsniveaus en de bijbehorende beheerkosten. De uiteindelijke gekozen kwaliteitsambitie wordt ambtelijk nader uitgewerkt in individuele beheerplannen en vastgesteld door het College. Vervolgens volgt de uitwerking naar de individuele jaarprogramma’s. Tevens is een aantal onderdelen van de begrotingssystematiek, een aantal verbetervoorstellen gegeven. 

Kiezen op strategisch niveau



Kwaliteitsniveaus en onderhoudskosten



Eén beleidsprogramma Beheer Openbare Ruimte



Eén bestemmingsreserve Groot Onderhoud Openbare Ruimte



Beheertoets bij vernieuwingen of uitbreidingen van de openbare ruimte

Taakstellende bezuinigingen In het uitwerkingsplan worden voorstellen gedaan voor het realiseren van bezuinigingen in het beheer van de openbare ruimte. De taakstellende bezuinigingen voor groen en gebouwen zijn hierin opgenomen.

48


6.3

ONTWIKKELPAD Deze strategische beheervisie moet gezien worden als het startpunt in de transitie van input gericht naar output gericht denken en werken. De volgende vervolgstappen worden voorgesteld: 

Over twee jaar wordt de Strategische Beheervisie geactualiseerd , waarbij de benodigde financiële middelen voor de vijf kwaliteitsniveaus nader zijn onderbouwd in de onderliggende beheerplannen per beheer areaal.



Het nader uitwerken van de kwaliteitsniveaus en kwaliteitsambities in de individuele beheerplannen. In de individuele beheerplannen per beheerareaal worden de nuances in kwaliteit en ambities aangebracht.



Om nuances in kwaliteit te kunnen uitwerken, is het van belang om kwaliteitsgebieden vast te stellen (zie ook paragraaf 4.6).



Bij deze actualisatie van de Strategische Beheervisie wordt ook een benchmark van de onderhoudskosten en kengetallen voor de openbare ruimte meegenomen;



Complementeren van de areaalgegevens in eht arealenboek: De afdeling Openbare Werken blijft zich richten op het aanvullen van deze areaalgegevens en deels verbeteren van de kwaliteit van deze gegevens.



Uitvoeren van periodieke inspecties en schouwen: het uitvoeren van inspecties en schouwen is een vast en terugkerend onderdeel van het beheerproces. Hiermee is geborgd dat er altijd een actueel overzicht van het areaal beschikbaar is, kwantitatief en kwalitatief.



Het periodiek meten van en rapporteren over de kwaliteit: om tijdig te kunnen bijsturen dient de kwaliteit periodiek gemeten en gerapporteerd te worden. Dit wordt meegenomen in de reguliere P&C cyclus.

Voor de beheerarealen Waterkering en afwatering, Kunstwerken, Groen, Spelen en Gebouwen wordt momenteel gewerkt wordt aan nieuwe beheerplannen waarin de benodigde budgetten voor de verschillende kwaliteitsniveaus nauwkeuriger worden uitgewerkt.

6.4

GEVRAAGDE BESLISSINGEN 1.

Deze Strategische Beheervisie Openbare Ruimte vast te stellen en te gebruiken als instrument voor strategisch beheer;

2.

Eén beleidsprogramma voor het beheer van de openbare ruimte en effectueren bij de begroting 2013;

3.

Eén bestemmingsreserve voor Groot Onderhoud Openbare Ruimte;

4.

Vanaf nu bij vernieuwingen en/of uitbreidingen van de openbare ruimte het verplicht

stellen van een beheertoets; 5. Akkoord te gaan met het voorgestelde ontwikkelpad naar een volgende Strategische Beheervisie.

49


50


51


BIJLAGE

1

Kwaliteitsniveaus per beheerareaal

Beheerareaal grijs

Wegen

Verkeersmaatregelen


Kunstwerken

Zeer hoog A+

Hoog A

Basis B

-Er is geen schade

-Er is lichte schade

-Er is enige schade

-Veiligheid niet in het geding



-Er is geen schade


-Er is enige schade




-Er is geen schade


-Er is enige schade

-De verlichting werkt






Laag C

Zeer laag D

-Er is aanzienlijke schade

-Er is veel ernstige schade

- Beperkt veiligheidsrisico

-Veiligheid in het geding




-Beperkt veiligheidsrisico




-De verlichting werkt niet of knippert



-Er is geen zichtbare schade

-Er is incidenteel zichtbare schade

-Er is hier en daar zichtbare schade

-Er is redelijk veel zichtbare schade

-Er is veel zichtbare schade

-Kunstwerk voldoet constructief




-Kunstwerk voldoet constructief niet






52


Beheerareaal groen Groen

Zeer hoog A+ -Er is geen beplanting beschadigd

Hoog A

-Er is hier en daar beplanting beschadigd

-Er is redelijk veel beplanting beschadigd

-Er zijn weinig kale plekken/ gaten

-Er zijn hier en daar kale plekken/ gaten

-Er zijn redelijk veel kale plekken/ gaten

-Perfect snoeibeeld

-Meeste groen oogt fris en verzorgd

-Groen ziet er redelijk verzorgd uit

-Boom is gezond en groeikrachtig

-Goed snoeibeeld, weinig uitlopers


-Boom is gezond en groeikrachtig

-Groen is voldoende gesnoeid, hier en daar uitlopers

-Groen ziet er nauwelijks verzorgd uit

-Groen oogt fris en verzorgd



Laag C

-Er is weinig beplanting beschadigd

-Er zijn geen kale plekken/ gaten

Speel- en sportvoorzieningen en overig meubilair

Basis B

-Boom is gezond en redelijk groeikrachtig -Veiligheid niet in het geding

-Er is geen schade


-Er is enige schade




-Speelvoorziening voldoet aan het attractiebesluit (WAS)



-Er is geen onkruid

-Er is weinig onkruid

-Er ligt geen afval

-Er ligt weinig afval

-Er is geen graffiti/ beplakking -Geen bevuiling door aanslag

-Groen is matig gesnoeid, redelijk veel uitlopers -Boom is niet gezond en niet groeikrachtig

Zeer laag D -Er is veel beplanting beschadigd -Er zijn veel kale plekken/ gaten -Groen ziet er onverzorgd uit -Groen is slecht gesnoeid, veel uitlopers -Boom is (bijna) dood - Beperkt veiligheidsrisico

-Veiligheid niet in het geding -Er is aanzienlijke schade





-Speelvoorziening voldoet niet aan het attractiebesluit (WAS)

-Er is redelijk veel onkruid

-Er is veel onkruid

-Er is zeer veel onkruid

-Er is incidenteel graffiti/ beplakking

-Er ligt redelijk veel afval

-Er is veel graffiti/ beplakking

-Nauwelijks bevuiling door aanslag

-Er is regelmatig graffiti/ beplakking

-Forse bevuiling door aanslag

-Enigszins bevuiling door aanslag

-Er ligt veel afval

-Er ligt zeer veel afval -Er is zeer veel graffiti/ beplakking -Zeer sterke bevuiling door aanslag

53


Beheerareaal blauw Watergangen

Zeer hoog A+ - Er is geen drijfvuil / grof zwerfafval aanwezig - Geen begroeiing binnen het nat profiel. De water aan- en afvoer wordt nergens belemmerd. - De doorvaarbaarheid is niet in het geding -Veiligheid niet in het geding

Hoog A

Basis B

- Er zijn enkele stukjes drijfvuil / er is weinig grof zwerfafval aanwezig

- Er zijn meerdere stukjes drijfvuil / er is redelijk veel grof zwerfafval aanwezig

- Er is regelmatig drijfvuil / er is veel grof zwerfafval aanwezig

- Enige begroeiing binnen het nat profiel. De water aan- en afvoer wordt nergens belemmerd.

- Het nat profiel is deels begroeid. De water aan- en afvoer wordt in geringe mate belemmerd, maar nergens over de gehele breedte van het profiel

- Het nat profiel is begroeid. De water aan- en afvoer wordt duidelijk zichtbaar belemmerd.

- De doorvaarbaarheid is hier en daar beperkt in het geding


- De doorvaarbaarheid is niet in het geding -Veiligheid niet in het geding

Laag C

- De doorvaarbaarheid is beperkt in het geding

Zeer laag D - Er is veel drijfvuil / er is zeer veel grof zwerfafval aanwezig - Het nat profiel is begroeid. De water aan- en afvoer wordt duidelijk zichtbaar belemmerd. - De doorvaarbaarheid is in het geding - Beperkt veiligheidsrisico

-Veiligheid niet in het geding Waterwerken

Oevers

-Er is geen zichtbare schade

-Er is incidenteel zichtbare schade

-Er is hier en daar zichtbare schade

-Er is redelijk veel zichtbare schade

-Er is veel zichtbare schade





-Kunstwerk voldoet constructief niet






-Er is geen afkalving

-Er is nauwelijks afkalving

-Er is pleksgewijs afkalving

-Er is redelijk veel afkalving

-Er is veel afkalving




-Er is geen schade (op maaiveld zichtbare objecten))

-Er is nauwelijks schade (op maaiveld zichtbare objecten)

-Er is enige schade (op maaiveld zichtbare objecten)

-Er is redelijk veel schade (op maaiveld zichtbare objecten)

-Er is veel schade (op maaiveld zichtbare objecten)

-Riolering voldoet

-Riolering voldoet



-Riolering verkeert op waarschuwingsniveau

-Riolering verkeert in ingrijpniveau



-Sprake van achterstallig onderhoud


Riolering



54


Beheerareaal rood Gebouwen

Zeer hoog

Hoog

Basis

Laag

Zeer laag

A+

A

B

C

D

- Gebreken aan afwerklagen, materialen, onderdelen en constructies als gevolg van veroudering komen niet voor -Installaties functioneren storingsvrij waardoor de bedrijfszekerheid is gewaarborgd. Bedrijfsonderbrekinge n als gevolg van uitval van installaties enz. vinden niet plaats. -Veiligheid niet in het geding

- Gebreken aan bouwen installatiedelen in de vorm van materiaalaantasting en veroudering van afwerklagen, materialen, onderdelen en constructies komen incidenteel voor - Installaties functioneren, op een enkele uitzondering na, storingsvrij waardoor de bedrijfszekerheid is gewaarborgd. -Veiligheid niet in het geding

- Bouw- en installatiedelen vertonen plaatselijk gebreken aan afwerklagen, materialen, onderdelen en constructies

- Bouw- en installatiedelen vertonen regelmatig gebreken aan afwerklagen, materialen, onderdelen en constructies

- Het functioneren van de installaties kan een enkele keer worden verstoord De gebreken hebben geen invloed op het functioneren van het bouw- of installatiedeel

- Overlast en onbruikbaarheid van bouwen installatiedelen (bijvoorbeeld als gevolg van lekkages) kunnen zich per jaar enkele keren voordoen



- Bouw- en installatiedelen vertonen in aanzienlijke mate gebreken aan afwerklagen, materialen, onderdelen en constructies - Regelmatig kunnen bedrijfsonderbrekinge n plaatsvinden. Het totale gebrekenbeeld van de bouwen installatiedelen is slecht -Veiligheid in het geding

55


56


BIJLAGE

2

Kwaliteitsniveaus en effect op beleidsdoelstellingen Veiligheid

Niveau A

Niveau B

Niveau C

Niveau D

Gegarande Gegarandeerd Gegarandeerd Niet erd Gegarandeerd Redelijk Matig Slecht Verkeersveiligheid Goed Basisveiligheid

Redelijk

Matig

Slecht

Aansprakelijkheid Minimaal

Minimaal

Beperkt

Hoog

Niveau A

Niveau B

Niveau C

Niveau D

Aanzicht

Mooi

Goed

Matig

Onrustig

Verzorging

Goed

Redelijk

Laag

Zeer laag

Variatie vegetatie

Groot

Redelijk

Matig

Zeer matig

Vertoeven

Goed

Redelijk

Matig

Slecht

Recreatief gebruik

Groot

Middel

Laag

Zeer laag

Speel- en sportvoorz. Overlast (geluid/lucht)

Hoog

Voldoende

Matig

Slecht

Beperkt

Gemiddeld

Aanzienlijk

Groot

Bereikbaarheid

Niveau A

Niveau B

Niveau C

Niveau D

Stremmingen

Beperkt

Gemiddeld

Hoog

Zeer hoog

Doorstroming

Goed

Redelijk

Beperkt

Slecht

Sociale veiligheid

Leefbaarheid

Groot

57


Duurzaam onderhoud

Niveau A

Niveau B

Niveau C

Niveau D

Dagelijks onderhoud Groot onderhoud Technische kwaliteit Geplande levensduur

Adequaat

Redelijk

Beperkt

Ad hoc

Niet tijdig Beperkt

Niet tijdig Zeer beperkt

Niet altijd

Meestal niet

Tijdig Meestal tijdig Geborgd Redelijk Bereikt

Bereikt

58


59

STRATEGISCHE BEHEERVISIE OPENBARE RUIMTE WELOVERWOGEN KIEZEN IN KWALITEIT

Recommend Documents