Stijlen van nebbiolo met focus op Barolo en Barbaresco Verslag van de NGS proeverij van nebbiolo wijnen, gehouden op 30 november 2015 in Restaurant De Burgemeester te Linschoten Door Paul Op ten Berg Samenstelling, organisatie en presentatie van deze proeverij waren in handen van Lars Daniëls MV en Fred Nijhuis, beiden specialisten op het vlak van Italiaanse wijnen. Speciale gast was Jeffrey Chilcott, keldermeester van Tenute Cisa Asinari dei Marchesi di Grésy, die zijn wijnen van een toelichting voorzag.
Nebbiolo Nebbiolo is volgens velen een van de 5 of 6 beste druivenrassen ter wereld. Het behoort tot de soort Vitis Vinifera L. In 1268 werd voor het eerst melding van nebbiolo gemaakt onder de naam nibiol. Het was toen al een van de oudste en meest aangeplante druivenrassen van Piemonte. De naam is afgeleid van nebbia (Italiaans voor mist), wat duidt op de witte waas op de schil van de rijpe druif. Barolo was al beroemd vanaf 1830. In die tijd droegen het huis Savoie en de Franse graaf Camillo Benso Cavour bij aan de faam van de wijn. De wijn was toen licht mousserend rood. De gisting stopte op natuurlijke wijze bij het invallen van de koude, en ging in het voorjaar verder. In de jaren 80 was een hoog rendement hier heel gebruikelijk. De druiven kregen bovendien een zeer lange inweking op de schillen in grote oude foeders. De smaak van de wijn evolueerde later van zoet naar droog en de wijngaarden werden in kaart gebracht. Spannend karakter Wijnen van de nebbiolo druif zijn volgens Lars spannende wijnen met een sterk karakter. Maar het zijn wel wijnen voor gevorderden. De gemiddelde gast aan tafel heeft er zeker uitleg bij nodig. Het zijn echte eetwijnen. Synoniemen Nebbiolo kent vele synoniemen, zoals chiavennasca (Valtellina), picotendro of picoutener (Valle d’Aosta, Ivrea), picotèner (Carema), prunent of prünent (Val d’Ossola bij het Lago Maggiore) en Spanna (Novara en Vercelli).
Verspreiding Het is opmerkelijk voor een druivenras van wereldfaam als nebbiolo dat de verspreiding ervan in de wereld nogal beperkt is gebleven. De reden hiervoor is waarschijnlijk dat elders in de wereld minder goede klimaatcondities te vinden zijn. Wereldwijd staat er 5.992 ha aangeplant, waarvan circa 5.200 ha in Italië. Daarvan neemt Barolo 2.067 ha voor zijn rekening en Barbaresco 733 ha. In Langhe en Roero bestaat de aanplant voor 37 % uit nebbiolo. Buiten Italië vinden we nebbiolo in Languedoc, Frankrijk (Mas de Daumas Gassac), Valais, Zwitserland, Oostenrijk, Californië (100 ha), Washington State (160 ha), Argentinië (206 ha), Chili (9 ha), Zuid-Afrika (15 ha), Australië (120 ha) en NieuwZeeland (10 ha).
Algemene wijnbouwaspecten Nebbiolo is veel eisend qua terroir en kan goed tegen warmte. Het is een vroeg uitlopend ras, dat pas laat in het seizoen rijp is. Nebbiolo heeft zowel behoefte aan een lang en warm groeiseizoen, als aan een goede winterrust. Het is van nature productief en de druiventrossen zijn groot. De gevoeligheid voor valse meeldauw en botrytis zijn laag. De plantdichtheid van nebbiolo in Piemonte varieert van 4.000 tot 6.000 stokken per hectare, maar de beste balans in de wijngaard blijkt 4.900 stokken/ha te zijn. De snoeiwijze is enkele Guyot met VSP (vertical shoot positioning) en een hoge loofwand. Een groene oogst is gebruikelijk, zodat er 5 tot 7 grote trossen per plant overblijven. Het rendement per ha loopt uiteen van 39 tot 45 hl. Temperatuur, neerslag en expositie Het mesoklimaat van de streek past perfect bij de nebbiolo druif. Er heerst hier tussen de Alpen en de Povlakte een mini-continentaal klimaat. De winters zijn koud, maar het groeiseizoen start vroeg. Nebbiolo is in het voorjaar gevoelig voor nachtvorst, en in het najaar voor hagel. Soms wordt een wijngaard compleet verwoest. de gemiddelde temperatuur per dag is 18,4°C, HI ± 2.400 (in de wijngaard); de gemiddelde neerslag per jaar bedraagt 720 mm (in het groeiseizoen 430 mm); de hoogte van de wijngaarden varieert van 200 m in Grinzane Cavour tot 540 m in Serradenari (La Morra) en Ginestra (Monforte);
de beste wijngaarden hebben een expositie op het zuidwesten, zuiden of zuidoosten; westelijke exposities worden steeds gunstiger.
Geologie en bodems We vinden hier sedimentgesteenten uit het Mioceen (Tortoon, Serravalien, Langhien), 7 tot 16 miljoen jaar oud; De bodems zijn over het algemeen kalkrijk, met een pH van 8 tot 9; We onderscheiden 3 geologische hoofdtypen: Mami di Sant’Agata Fossili, Arenarie di Diano d’Alba en Lequio formatie; In La Morra en Barolo vinden we meer zand, terwijl de bodems van Serralunga en Monforte meer klei bevatten; Overigens variëren de gehaltes aan zand, kalk en klei per helling; Carta delle Unità di Terre del Barolo Soster en Cellino onderscheiden in hun Carta delle Unità di Terre del Barolo 5 geologische districten. Tussen haakjes het bijbehorende bodemtype. Castiglione Falletto (Diano zandsteen); Serralunga d’Alba (Lequio formatie); Barolo (Sant’Agata mergel); La Morra (Sant’Agata mergel); Novello (Sant’Agata mergel en Lequio formatie). Dorpswijn of cru? Oorspronkelijk was Barolo een regionale blend uit wijngaarden met verschillende terroirs, die elkaar aanvulden tot een evenwichtig geheel. Net als pinot noir – waar nebbiolo vaak
mee wordt vergeleken - is nebbiolo in staat om het karakter van een individuele terroir door te geven aan de wijn. Vandaar dat vele producenten naast hun traditionele Barolo met gebieds-typiciteit ook een of meer crus voeren met wijngaardexpressie. Cannubi had in 1752 de eer om als eerste single vineyard te worden vermeld op het etiket. Barolo MGA en Barbaresco MGA De 167 cru’s van Barolo worden aangeduid als Barolo MGA (Menzione Geografiche Aggiuntive). De ca. 66 cru’s van Barbaresco worden aangeduid als Barbaresco MGA (Menzione Geografiche Aggiuntive).
Smaakprofiel De aroma’s van nebbiolo zijn aan de florale kant, met rozen en viooltjes. Als je de florale aroma’s in de wijn wilt behouden, moet je niet overrijp oogsten. Door de rijping krijgt de wijn aroma’s van teer, hazelnoot en truffel. Als voor de opvoeding nieuw hout wordt gebruikt, komen daar kruidnagel en eucalyptus bij. Die aroma’s verdwijnen met rijping. Nebbiolo wordt verder gekenmerkt door een relatief hoge zuurgraad, een hoog potentieel alcoholgehalte en veel tannines. Astringentie en alcohol versterken elkaar. Nebbiolo wijnen hebben in verhouding weinig kleur. Anthocyanen: gemiddeld 25% malvidin (stabiel), gemiddeld 65% peonidin + cyanidin (beide oxideren gemakkelijk).
Tannines in nebbiolo Hoe rijper de druiven, hoe beter de tannines en de kleur uit de schillen te extraheren zijn en hoe minder goed de tannines uit de pitten (verhout). Zachte wijntannine: polymere, gekleurde tannine (minder astringent, in jonge wijn) of geoxideerde tannine (in oudere wijn).
Harde wijntannine: polymeren van catechine of hoog gehalte aan pit-tannine met galluszuur ester. Door lange maceratie van minder rijpe druiven ontstaat minder polymere gekleurde tannine; deze kleeft deels aan vaste deeltjes en valt uit, waardoor het aandeel pit-tannine steeds groter wordt en de wijn veel meer tijd nodig heeft om zacht te worden.
Oogstjaren De weergoden zijn Barolo de laatste 25 jaar goed gezind. Terwijl van 1911 t/m 1988 slechts 22 van de 78 jaargangen als ‘groot’ (4, 4 ½ of 5 sterren) worden beoordeeld, ligt dat in de periode van 1989 t/m 2011 veel gunstiger. Hier volgt de lijst van 1980-2013. OOGSTJAAR 1980 1982 1983 1985 1988 1989 1990 1995 1996 1997 1998 1999 2000 2001 2004 2005 2006 2007 2008 2009 2010 2011 2012 2013
BAROLO **** ***** **** ***** ***** ***** ***** **** ***** ***** ***** ***** ****(*) ***** ***** **** ***** **** ****(*) ***** ***** **** ***** ****
BARBARESCO **** ***** **** ***** ***** ***** ***** **** ***** ***** ***** ***** ****(*) ***** ****(*) **** **** **** ****(*) **** ****(*) **** ***** ****
Proeverij Alle wijnen werden rechtstreeks aangeleverd door de producenten. De vermelde prijzen zijn bruto horecaprijzen ex BTW bij de Nederlandse importeurs. De duurste wijnen staan vandaag niet op tafel, vanwege het budget van onze penningmeester. Hoewel sommige wijnen zouden moeten worden gedecanteerd, werd toch besloten dit voor geen enkele wijn te doen, om de verschillen beter te laten uitkomen. SERIE 1 *** Nebbiolo ‘Claret J.C.’ 2014, D.O.C. Langhe, G.D. Vajra Gemiddeld 10 jaar oude stokken uit diverse wijngaarden in Barolo, met diverse bodems, van diverse hoogten en met diverse exposities. Traditionele stijl met hedendaagse vinificatie: 15 dagen verblijf op de schillen, inclusief vergisting. Opvoeding op rvs tanks, 4 maanden flesrijping. Importeur: Oud Reuchlin Boelen € 13,99. K vrij licht kersenrood met purper G zeer floraal (rozen en viooltjes), licht en plezierig, in het begin wat zuivel S iets koolzuur, lichte structuur met zachte tannines en frisse zuren, niet te zoet A frisse finale van gemiddelde lengte, waarbij de bloemen terugkomen T plezierige, zuivere, sappige wijn, koel te schenken ***(*) Barolo DOCG Bricco delle Viole 2011, G.D. Vajra Van gemiddeld 65 jaar oude stokken uit de wijngaard Bricco delle Viole, MGA Barolo, op 390480 m hoogte. De bodem bestaat uit Sant’Agata mergel, expositie oost tot zuidwest. 45 dagen verblijf op de schillen, inclusief vergisting. Opgevoed 26 maanden op oude foeders van 25 hl van Slavonisch eiken. Alc. 14,5%. Importeur: Oud Reuchlin Boelen € 42,99. K goede concentratie met enige evolutie G kruidig fruit van pruimen en kersen, ook wat leer
S gemiddelde fruitconcentratie, lenige tannines, het hout keurig op de achtergrond A levendig en licht kruidig, met meer dan gemiddelde lengte T prima wijn, zeer zuiver en mooi in balans door fraaie zuren SERIE 2 - drie wijnen van Fontanafredda die een nagenoeg identieke vinificatie hebben gehad en dan ook vooral verschillen qua terroir.
***(*) Barolo DOCG Paiagallo 2010, Casa E. di Mirafiore , Fontanafredda Uit Paiagallo, MGA Barolo, omgeving La Villa, op 310-380 m hoogte. Bodem van zand en Sant’Agata mergel, expositie van oost tot zuid. 20-30 dagen maceratie, inclusief vergisting. Na de malo opvoeding 1 jaar op barriques, daarna 1 jaar op grote vaten van Allier eiken en 1 jaar flesrijping. Alc. 14%. Geen importeur. K gemiddelde tot goede concentratie met iets verkleuring G vrij licht, mooi fruit, fris, floraal, elegant, iets lactisch op de achtergrond S rond en sappig, kruidig, net even wat hout en zachte, rijpe tannines A gemiddelde lengte T evenwichtige wijn ****- Barolo DOCG Lazzarito 2010, Casa E. di Mirafiore, Fontanafredda Uit de beroemde wijngaard Lazzarito, MGA Serralunga d’Alba. De bodem bestaat uit Lequio formatie op een hoogte van 300-390 m. De heuvel is bijna rondom beplant (percelen Mirafiore zuidwest). Rendement 40 hl/ha. 20-30 dagen maceratie, inclusief vergisting. Na de malo 2 jaar rijping op oude grote vaten van Allier eiken en 1 jaar flesrijping. Alc. 14%. Geen importeur. K licht tot gemiddeld geconcentreerd robijnrood met evolutie G floraal, mooi kersenaroma S iets metalige inzet, tamelijk stevig, vrij strak en fris, afgeronde tannines A wat ernstig, minder uitbundig fruit, goede lengte T elegant, meer vulling dan de vorige **** Barolo DOCG Vigna La Rosa 2010, Fontanafredda Uit Fontanafredda, MGA Serralunga d’Alba, op 220 tot 315 m hoogte. Expositie zuidwest in de beste delen. Van een gemengd terroir, met onder meer Diano zandsteen, waardoor de wijn zachter en lichter is. 20-30 dagen maceratie, inclusief vergisting. Na de malo
opvoeding 1 jaar op barriques, waarvan de helft nieuw. Daarna 1 jaar op grote oude vaten van Allier eiken en 1 jaar flesrijping. Alc. 14%. Importeur: Vinites € 47,50. K prima geconcentreerd, minder evolutie G vrij krachtig en kruidig, zeer floraal, veel concentratie S meer fruitvulling, kruidigheid (kruidnagel), complexiteit en kracht A fraaie lengte, waarin de houtopvoeding niet storend werkt T duidelijk de stevigste van de drie SERIE 3 - Drie wijnen van Elvio Cogno, elk van verschillende klonen en wortelstokken. Nebbiolo kent 3 biotypen, lampia, michet (GFLV geïnfecteerde lampia) en bolla. Een aparte variëteit is de nebbiolo rosé. Via klonale selecties ontstonden CN36, CVT CN142, CVT CN230 (alle lampia), en later CVT71 en CVT423 (picotener en michet), CB111 (rosé). Als onderstokken worden gebruikt: 5BB, 420A, 161-49 en SO4. Ze moeten behoorlijke kalkresistentie hebben.
****- Barolo DOCG Riserva VignaElena 2006, Elvio Cogno Van 100% nebbiolo rosé druiven uit Ravera, MGA Novello en Barolo. 24 jaar oude stokken uit de Vigna Elena wijngaard op 380 m hoogte met een bodem van overwegend Sant’Agata mergel. Expositie zuid tot zuidwest in de beste delen. Maceratie (inclusief vergisting) op rvs tanks gedurende 45 dagen. Na de malo opvoeding 36 maanden in oude foeders van 40 hl van Slavonisch hout. Daarna 24 maanden flesrijping. Alc. 14,5%. Importeur: Brand Wijnimport (uitverkocht). K lichte tot gemiddelde concentratie met duidelijke evolutie G floraal, krachtig rozenaroma S sappige inzet met veel fruit en bloesem, licht accent van specerijen, fraaie balans A mooi ontwikkeld, fris en zuiver, zilt (haast zout), gemiddeld van lengte T zeer elegant ****- Barolo DOCG Bricco Pernice 2006, Elvio Cogno Uit Ravera, MGA Novello & Barolo (van de wijngaard Bricco Pernice met 25-55 jaar oude stokken, 100% lampia kloon op virusvrije onderstokken). De bodem bestaat overwegend uit Sant’Agata mergel en de wijngaard ligt op 300 tot 480 m hoogte (Bricco Pernice 320 m), met expositie van de beste delen op het zuiden tot zuidwesten. Maceratie (inclusief vergisting) op rvs tanks gedurende 45 dagen. Na de malo opvoeding 24 maanden in
oude foeders (25-30 hl) van Slavonisch hout. Daarna 18 maanden flesrijping. Alc. 14,5%. Importeur: Brand Wijnimport (uitverkocht). K iets meer kleur dan de vorige wijn, maar met de meeste verkleuring G zoetige inzet, meer gesloten, meer finesse S robuuster, meer hout, meer kracht, stevige vulling met rozenaroma A kruidig T flinke evolutie in de smaak **** Barolo DOCG Ravera 2006, Elvio Cogno Uit Ravera, MGA Novello & Barolo (Ravera percelen met 50-70 jaar oude stokken, klonen 60% lampia en 40% michet). De bodem bestaat overwegend uit Sant’Agata mergel en de wijngaard ligt op 300 tot 480 m hoogte (Ravera perceel 380 m), met expositie van de beste delen op het zuiden tot zuidwesten. Maceratie (inclusief vergisting) op rvs tanks gedurende 45 dagen. Na de malo opvoeding 24 maanden in oude foeders (25-30 hl) van Slavonisch hout. Daarna 6 maanden flesrijping. Alc. 14,5%. Importeur: Brand Wijnimport € 31,23 (2009, 2010 en 2011). K de meeste kleur en de miste verkleuring G het hoogste concentraat aan geuraroma’s, met diep fruit, hout, specerijen, lavas, wierook en veel rozen S aanvankelijk nog wat gesloten, hechte en stevige balans met o.a. kruidnagel A uitstekende lengte, zeer compleet T de beste wijn van deze serie, geeft bovendien veel drinkplezier SERIE 4 – Drie maal Barbaresco van Marchesi di Grésy uit 2008. Barbaresco kent een kortere geschiedenis dan Barolo. Pas vanaf de jaren 60 kreeg Barbaresco meer bekendheid door de inzet van Angelo Gaja en Bruno Giacosa. De nebbiolo voor Barbaresco rijpt eerder, met name door de gemiddeld lagere ligging van de wijngaarden. Verder heeft de nabijheid van Tanaro een matigende invloed en bevat de bodem minder klei. Vooral het hart van Barbaresco levert echter wijnen op die niet onderdoen voor de beste Barolo wijnen. **** Barbaresco DOCG Martinenga 2008, Tenute Cisa Asinari dei Marchesi di Grésy Van de 6,5 ha grote Martinenga wijngaard, MGA Barbaresco die al in de Romeinse tijd beroemd was. Deze wijngaard met gemiddeld 38 tot 45 jaar oude stokken ligt op het westen tot zuiden en is exclusief bezit van Marchesi di Grésy. De ligging is op 190 tot 270 m hoogte en de bodem bestaat uit blauwe Sant’Agata mergel. De maceratie (inclusief vergisting) duurt 30 dagen. Na de malo opvoeding 6 maanden op barriques, waarvan 30% nieuw, gevolgd door 18 maanden op groot oud hout. Daarna 12 maanden flesrijping. Importeur: Turkenburg Tradition Wijnkopers € 39,50. K vrij licht met evolutie G rozen, finesse, ras, complexe tonen S prachtig fruit, het beste tot nu toe, fris en aantrekkelijk met fijne, plezierige tannines A goede lengte T lichte wijn met uitstekende, frisse balans, prima op dronk Jeffrey Chilcott, keldermeester van Tenute Cisa Asinari dei Marchesi di Grésy
**** Barbaresco DOCG Gaiun Martinenga 2008, Tenute Cisa Asinari dei Marchesi di Grésy Herkomst: Martinenga, MGA Barbaresco. Het Gaiun perceel op 270 m hoogte telt 2,3 ha met 38 tot 45 jaar oude stokken op Sant’Agata mergel, expositie zuid. De maceratie (inclusief vergisting) duurt 30 dagen. Na de malo opvoeding 6 maanden op barriques, waarvan 30% nieuw, gevolgd door 18 maanden op oudere barriques en 15 maanden op betonnen tanks. Daarna 15 maanden flesrijping. Alc. 14,5%. Importeur: Turkenburg Tradition Wijnkopers € 42,75 (2011). K vrij licht met nog meer evolutie G meer floraal, geconcentreerder, daarna fijne specerijen S veel fruitvulling, chocolade, rond en rijp A fraaie lengte T prachtige wijn ****+ Barbaresco DOCG Camp Gros Martinenga 2008, Tenute Cisa Asinari dei Marchesi di Grésy Herkomst: Martinenga, MGA Barbaresco. Het Camp Gros perceel op 280 m hoogte telt 2,58 ha met 38 tot 45 jaar oude stokken op Sant’Agata mergel, expositie zuid. De maceratie (inclusief vergisting) duurt 30 dagen. Na de malo opvoeding 6 maanden op barriques, waarvan 30% nieuw, gevolgd door 18 maanden op groot oud hout en 15 maanden op betonnen tanks. Tot slot 15 maanden flesrijping. Alc. 14,5%. Importeur: Turkenburg Tradition Wijnkopers € 42,75 (2011). K vrij licht met wat minder evolutie G de meeste concentratie en complexiteit, prachtige geur van gekonfijt en zwart fruit S meer tannines maar volkomen afgeronde en versmolten, complex A tannines en walnoten, veel smaak T heeft de meeste reserve van de drie, zeer verteerbaar en niet zwaar
SERIE 5 – Vinificatie. Drie maal Barolo van beroemde producenten, met resp. traditionele vinificatie, moderne vinificatie en vergisting van hele druiventrossen zonder ontsteling. Traditionele vinificatie vindt vaak plaats met wijnen uit verschillende wijngaarden en dorpen, die daarna geblend worden. De vergisting is spontaan (bij 30°C of meer)en de maceratie duurt 30 tot 90 dagen, waarbij de hoed wordt ondergedompeld. De 5 jaar
durende rijping vindt plaats op grote oude foeders van Slavonisch eiken. Vroeger werd ook wel kastanje of acacia gebruikt. Deze wijnen hebben tijd nodig. Moderne vinificatie vindt steeds vaker plaats bij single vineyard wijnen. De maceratie is kort, soms minder dan een week. Veel pigeage, later rotor fermenters. Lagere vergistingstemperatuur. Malo en rijping in (nieuwe) barriques. Het resultaat is rondere wijnen die sneller toegankelijk zijn.
****+ Barolo DOCG Fossati 2010, Borgogno Traditionele vinificatie. De druiven komen uit de wijngaard Fossati, MGA Barolo en La Morra. De bodem bestaat uit Sant’Agata mergel en de wijngaard ligt op 290 tot 480 m hoogte, expositie oost tot zuidoost. Langzame extractie met onderdompeling op oude foeders, opvoeding op dezelfde oude foeders (33 hl, Slavonisch eiken). Alc. 14,5%. Importeur: Wine & Spirits (voert deze wijn niet). K tamelijk licht G finesse en elegantie, thee, complex S gedroogde pruimen, stevige tannines, robuust A zeer veel lengte T excellente balans, veel complexiteit ****+ Barolo DOCG Arborina 2011, Elio Altare Moderne vinificatie. Elio Altare begon als een der eerste producenten met rotor fermenters, waardoor de wijnen veel kleur krijgen. De druiven voor deze wijn kwamen uit de Arborina wijngaard, MGA La Morra, met stokken van 26 tot 57 jaar oud. De bodem bestaat uit Sant’Agata mergel en de wijngaard ligt op 250 tot 320 m hoogte, expositie zuid tot zuidoost. 4-5 dagen vergist in de rotor fermenter, tot de wijn droog is (restsuiker 0,3 g/l). Na de malo 24 maanden rijping op barriques, waarvan 30% nieuw. Vervolgens 12 maanden flesrijping. Alc. 14,5%. Importeur: Wijnwinkel Renalda, Runstraat, Amsterdam € 60,00. K veel concentraat en weinig evolutie G diepe, complexe geur van kersen en rozen, met tabak, ceder en kruidnagel S sappige stevigheid, met krachtig fruit en 4 épices A toch wel wat tannine dominantie aan het eind T stevig glas wijn, nog lang niet klaar ****- Barolo DOCG Bussia 2011, Parusso Niet ontsteeld. Van 3 wijngaarden op 220 tot 460 m hoogte bij het gehucht Bussia, MGA Monforte d’Alba: Rocche, Munie en Fiurin. Stokken van gemiddeld 65 jaar oud op een
bodem van Lequio formatie. Expositie zuid tot zuidwest in de beste delen. Parusso laat de niet ontsteelde druiventrossen van een deel van de oogst eerst enkele dagen drogen, waarna deze in hun geheel worden vergist. Daardoor concentreert zich bovendien het suikergehalte. Er moet echter voor worden gewaakt dat de stelen niet groen zijn. Maceratie (inclusief vergisting) 25 tot 40 dagen op rvs tanks, uitsluitend autochtone gisten, geen toegevoegde zwavel. Na de malo 24 maanden rijping in barriques, daarna 18 maanden flesrijping. Alc. 15,5%. Importeur: Anfors € 55,70. K gemiddeld geconcentreerd, nog weinig evolutie G complex, zwoel fruit en rozen, krachtig en explosief, ook iets banaan S dezelfde zwoele aroma’s met jammy fruit van kersen, aardbeien en bosbessen A vrij lang T massieve, heftige wijn SERIE 6 – Extremen in houtrijping.
****(*) Barolo DOCG Riserva Sette Anni 2006, Franco Conterno De druiven komen uit Bussia (MGA Monforte d’Alba), Pugnane (MGA Castiglione Falletto) en Panerole (MGA Novello), van gemiddeld 30 jaar oude stokken. Diverse terroirs, met onder meer zand, klei en kalk. Hoogte 220 tot 390 m, diverse exposities. 2 dagen koele inweking, 60 dagen maceratie incl. vergisting. Na de malo 7 jaar rijping in oude, traditionele vaten (25 hl) van Slavonisch eiken. Tot slot 12 maanden flesrijping. Alc. 14,5%. Importeur: Grandi Vini € 40,70. K lichte tot gemiddelde concentratie met evolutie G zeer complex met noga, kastanjes, walnoten, rozebottel en rook S sappig en vol, hechte balans, klasse! A zeer fraaie lengte T een van de beste wijnen van de proeverij ****- Barolo DOCG Riserva Rüncot 2007, Elio Grasso Magnum. Druiven van Monforte d’Alba, gemiddeld 25 jaar oude stokken. De bodem bestaat uit Lequio formatie, hoogte 300-320 m, ligging op het zuiden. Maceratie op rvs tanks gedurende 30 dagen (incl. vergisting). Na de malo 45 maanden rijping op nieuwe barriques van Frans eiken. Minimaal 12 maanden flesrijping. Importeur: Batard (Amsterdam) circa € 55,00 (2010, binnenkort leverbaar; 2007 is uitverkocht). K lichte tot gemiddelde concentratie met minder evolutie G zuivel (karnemelk), verdwijnt met openstaan en maakt plaats voor fruit S stevige en pittig, prima balans A tabak en ceder, gemiddelde lengte T mist enige complexiteit
***(*) Barolo DOCG Percristina 2007, Domenico Clerico Druiven uit de Mosconi wijngaard (MGA Monforte d’Alba) met gemiddeld 60 jaar oude stokken. De bodem bestaat uit Lequio formatie, hoogte 450-460 m, ligging op het zuiden (Percristina op het zuiden). Maceratie in rotor fermentor gedurende 20-30 dagen (incl. vergisting). Na de malo opvoeding 36 maanden op barriques van Frans eiken (80% nieuw) plus 24 maanden op 50 hl vaten van Slavonisch eiken. Alc. 14,5%. Agent: Pallas Wines, verkrijgbaar o.a. bij Janselijn € 90,00. K fraaie concentratie, geen evolutie G fraai en complex, zeer uitgesproken S jammy fruit en helaas wat drogende tannines A flinke, door tannines gekenmerkte lengte T wellicht keert zich dit ten goede over 5 jaar SERIE 7 – Wat doet flesrijping? Dezelfde wijn van producent Cavalotto uit 3 jaargangen. Van druiven uit Bricco Boschis (MGA Castiglione Falletto). De bodem bestaat uit Sant’Agata mergel en Diano zandsteen. Hoogte 230-337 m, expositie zuid tot zuidwest voor San Giuseppe. Spontane vergisting in rvs tanks, maceratie 38 dagen met onderdompeling van de hoed (eenvoudige rotor). Na de malo 60 maanden rijping op grote gebruikte foeders van Slavonisch eiken.
****(*) Barolo DOCG Riserva Bricco Boschis ‘Vigna San Giuseppe’ 2008, Cavalotto Alc. 14,5%. Importeur: De Wijnengel circa € 57,50. K gemiddelde concentratie, weinig evolutie G elegant, dik, floraal S iets animaal, bloemen, vol fruit, prima zuren en tannines A frisse, zeer lange finale T zeer complex, veel finesse
****(*) Barolo DOCG Riserva Bricco Boschis ‘Vigna San Giuseppe’ 2004, Cavalotto Alc. 14,5%. Importeur: De Wijnengel circa € 57,50. K gemiddelde concentratie, weinig evolutie G meer gesloten, iets teer S nog meer vulling van rijp donker fruit A waaiert langdurig uit T zeer krachtig, zeer complex ****(*) Barolo DOCG Riserva Bricco Boschis ‘Vigna San Giuseppe’ 1998, Cavalotto Alc. 14,5%. Importeur: De Wijnengel circa € 57,50. K gemiddelde concentratie, weinig evolutie G prachtig ontwikkeld, een scala aan geuren en smaken, iets animaal S vol en rijk, vlezig, zeer complex en gespierd A zeer veel lengte T bijzondere wijn zonder een spoor van vermoeidheid; het valt op dat deze wijnen hun kleur ook na 17 jaar prachtig vasthouden.
V.l.n.r. Lars Daniëls MV, Jeffrey Chilcott, Fred Nijhuis De huidige Barolo Het type hout kreeg te veel aandacht. De belangrijkste ontwikkeling, die begon rond 1990, is beter werk in de wijngaard. De kwaliteit van de druiven verbeterde door opbrengstreductie en canopy management. Er kwam meer wetenschappelijk ondersteuning en er werd steeds meer biologisch gewerkt. Dit levert steeds betere wijnen op, met een diversiteit aan stijlen. Er verschijnen nog zelden wijnen met teveel nieuw hout en/of met onrijpe tannines. De laatste 15 jaar is dan ook veel verbeterd, maar men is nog lang niet klaar. Er is nauwelijks plaats voor nieuwe aanplant. In de streek is nu veel toerisme.
Aperitief
Prosecco Valdobbiadene Superiore DOCG brut, Foss Marai (aangeboden door Bernard Tesink van importeur Grandi Vini te Oudewater) Amuses
hoorntje gevuld met salade Niçoise
loempia, bumbu bali kip, gepofte rijst
roggebrood, mouse van erwtensoep, pareltjes spek
oestercrème, hazelnoot, parel van citroenblad
LUNCHMENU
wilde rode garnaal – artisjok – octopus – escabeche
nek van Iberisch zwartpootvarken – kalfsjus – bloedworst
rug van hertenkalf – little gem – pastinaak – passievrucht
Lunchwijnen
Soave Classico ‘Calvarino’ 2013, Azienda Agricola Pieropan (aangeboden door importeur Résidence Wijnen) Van eigen wijngaarden met vulkanische bodem. Sappig wit fruit, zuiver en niet te zwaar. * Barbera d’Alba DOC ‘Quattro Fratelli’ 2013, Boroli (aangeboden door importeur Moët-Hennessy Nederland) Genoemd naar de 4 broers Boroli die eigenaar zijn van het wijngoed van 26 ha. Van 100% barbera. 6-10 maanden rijping op vat en 6 maanden op fles. Florale en fruitige geur. Levendige smaak van fris fruit, zachte textuur. Moderne, soepele stijl. * Barolo ‘Bussia’ 2009, Franco Conterno (aangeboden door Bernard Tesink van importeur Grandi Vini te Oudewater) Zie voor gegevens hierboven SERIE 6. Ook dit is weer een prachtige wijn. Met dank aan:
Bernard Tesink, eigenaar van Restaurant De Burgemeester en Grandi Vini, voor het ter beschikking stellen van de lokatie en het aanbieden van het aperitief en een van de lunchwijnen; Chef-kok Sander Spruijt, de nieuwe eigenaar van Restaurant De Burgemeester, voor het verzorgen van de bijzonder smakelijk lunch; De wijnproducenten die hebben meegewerkt aan het doen slagen van deze proeverij;
Jeffrey Chilcott, keldermeester van Marchesi di Grésy, voor zijn toelichting op de wijnen; Fred Nijhuis en Lars Daniëls voor hun uiterst interessante en leerzame presentatie.
