Bouwen met focus op toegankelijkheid en welzijnszorg Universal Design in welzijns- en gezondheidsinfrastructuur, hoe kan het gebouw een bijdrage leveren?
Fien Van den Abeele, architect Enter vzw, Vlaams Expertisecentrum Toegankelijkheid
©Enter, Vlaams Expertisecentrum Toegankelijkheid
Investeren in toegankelijkheid is investeren in de toekomst
1
xx
Toegankelijkheid realiseren?
©Enter, Vlaams Expertisecentrum Toegankelijkheid
Investeren in toegankelijkheid is investeren in de toekomst
2
Toegankelijkheid is! Integrale toegankelijkheid is…
BEREIKBAAR BETREEDBAAR
BEGRIJPBAAR +
IEDEREEN
+
BRUIKBAAR
©Enter, Vlaams Expertisecentrum Toegankelijkheid
Investeren in toegankelijkheid is investeren in de toekomst
3
Toegankelijkheid is! Enkel fysieke aspecten?
©Enter, Vlaams Expertisecentrum Toegankelijkheid
Investeren in toegankelijkheid is investeren in de toekomst
4
Toegankelijkheid is! Enkel fysiek? Communicatie, visueel, auditief, cognitief …!
©Enter, Vlaams Expertisecentrum Toegankelijkheid
Investeren in toegankelijkheid is investeren in de toekomst
5
Toegankelijkheid is! De kwaliteit van een omgeving, een gebouw, een object, een dienstverlening … die ervoor zorgt, dat fysieke én cognitieve drempels weggewerkt worden!
Duurzaamheid sociaal aspect ©Enter, Vlaams Expertisecentrum Toegankelijkheid
Investeren in toegankelijkheid is investeren in de toekomst
6
Toegankelijkheid is! Vergelijkbaar met een motor… aangedreven door 4 belangrijke acties.
©Enter, Vlaams Expertisecentrum Toegankelijkheid
Investeren in toegankelijkheid is investeren in de toekomst
7
Toegankelijkheid is!
1. Integreer toegankelijkheid in het ontwerp- en bouwproces
1. Ontwerpen bouwproces
©Enter, Vlaams Expertisecentrum Toegankelijkheid
Investeren in toegankelijkheid is investeren in de toekomst
8
Toegankelijkheid is!
1. Integreer toegankelijkheid in het ontwerp- en bouwproces
©Enter, Vlaams Expertisecentrum Toegankelijkheid
Investeren in toegankelijkheid is investeren in de toekomst
1. Ontwerpen bouwproces
2. Pas de principes van Universal Design toe
2. Universal Design
9
Toegankelijkheid is!
3. Keten van toegankelijkheid
1. Integreer toegankelijkheid in het ontwerp- en bouwproces
3. Respecteer de keten van toegankelijkheid
©Enter, Vlaams Expertisecentrum Toegankelijkheid
Investeren in toegankelijkheid is investeren in de toekomst
1. Ontwerpen bouwproces
2. Pas de principes van Universal Design toe
2. Universal Design
10
Toegankelijkheid is!
4. Ergonomische principes
1. Integreer toegankelijkheid in het ontwerp- en bouwproces
2. Universal Design
3. Respecteer de keten van toegankelijkheid
1. Ontwerpen bouwproces
2. Pas de principes van Universal Design toe
3. Keten van toegankelijkheid
4. Gebruik ergonomische ontwerpprincipes
©Enter, Vlaams Expertisecentrum Toegankelijkheid
Investeren in toegankelijkheid is investeren in de toekomst
11
1. Bouwproces Vanaf de start is winst! De meerkost stijgt ↔ moment van actie in het ontwerp- en bouwproces
Rendement
Kosten
Toegankelijkheid
2
Tijdstip van integratie in het bouwproces ©Enter, Vlaams Expertisecentrum Toegankelijkheid
Investeren in toegankelijkheid is investeren in de toekomst
12
1. Bouwproces Vanaf de start is winst! Verschillende acties te ondernemen om toegankelijkheid te garanderen!
Rendement
Kosten
Toegankelijkheid
2
Tijdstip van integratie in het bouwproces ©Enter, Vlaams Expertisecentrum Toegankelijkheid
Investeren in toegankelijkheid is investeren in de toekomst
13
1. Bouwproces Acties in alle bouwfasen > kwaliteit van toegankelijkheid FASE Projectdefinitie
TO DO Toegankelijkheidsdoelstelling kenbaar maken
ACTIES • •
Schrijf toegankelijkheid als onderdeel van de projectdefinitie uit. Bevraag huidige knelpunten bij bewoners, bezoekers en personeel. Stel een multidisciplinair bouwteam samen. Win het advies in van een expert toegankelijkheid. Werk een concreet programma van eisen uit m.b.t. toegankelijkheid van het gebouw.
(Voor)ontwerp tot bouwaanvraag
(Infra)structurele, ruimtelijke criteria (organisatorisch, planmatig) vastleggen
• • •
Opmaak aanbestedingsdossier tot aanbesteding
Technische en detailcriteria van de toegankelijkheid (ruimten, bouwelementen) afdwingen
• •
Leg toegankelijkheid op in het lastenboek. Maak kenbaar wat de inhoud van het advies met betrekking tot toegankelijkheid is.
Bouwfase tot oplevering gebouw
Controle op de uitvoering
•
Doe tussentijdse en eindcontroles met betrekking tot toegankelijkheid. Werk met proefopstellingen om uitvoeringsfouten te voorkomen. Aftoetsen van toegankelijkheid is een belangrijk onderdeel van de oplevering bijvoorbeeld door externe controle door de toegankelijkheidsexpert. Schrijf voor het management van het gebouw een draaiboek met betrekking tot toegankelijkheid uit. Voorzie in het onderhoud van toegankelijkheidsknelpunten. Aandacht bij toegankelijkheid voor de evacuatieplannen bij calamiteiten.
• •
Ingebruikname gebouw
Toegankelijkheid in het gebouwmanagement integreren
• • •
©Enter, Vlaams Expertisecentrum Toegankelijkheid
Investeren in toegankelijkheid is investeren in de toekomst
14
2. Universal Design "Universal Design makes things more accessible, safer, and convenient for everyone...” “It is a philosophy that can be applied to policy, design and other practices to make products, environments and systems function better for a wider range of people, developed in response to the diversity of human populations, their abilities and their needs.“ (IDeA, Buffalo)
©Enter, Vlaams Expertisecentrum Toegankelijkheid
Investeren in toegankelijkheid is investeren in de toekomst
15
2. Universal Design ‘Good design enables, bad design disables’ EIDD Stockholm Declaration, 2004
Of gewoon ontwerpen met oog voor meer diversiteit
©Enter, Vlaams Expertisecentrum Toegankelijkheid
Investeren in toegankelijkheid is investeren in de toekomst
16
2. Universal Design De winst van UD oplossingen is groot! Usability
Users diversity ©Enter, Vlaams Expertisecentrum Toegankelijkheid
Investeren in toegankelijkheid is investeren in de toekomst
17
2. Universal Design 7 principes van UD
©Enter, Vlaams Expertisecentrum Toegankelijkheid
Investeren in toegankelijkheid is investeren in de toekomst
18
3. Keten van toegankelijkheid Een keten is zo sterk als de zwakste schakel.
Samenhang van elk aspect, elke detail… is van belang! ©Enter, Vlaams Expertisecentrum Toegankelijkheid
Investeren in toegankelijkheid is investeren in de toekomst
19
3. Keten van toegankelijkheid Één detail kan zware gevolgen hebben
MACRO Planologie, beleid, visie, ruimtelijke bestemming…
MESO Stedelijke context, diensten en voorzieningen, openbaar domein…
MICRO gebouwniveau
©Enter, Vlaams Expertisecentrum Toegankelijkheid
Investeren in toegankelijkheid is investeren in de toekomst
20
3.3.Keten van De keten van toegankelijkheid toegankelijkheid
©Enter, Vlaams Expertisecentrum Toegankelijkheid
Investeren in toegankelijkheid is investeren in de toekomst
21
3.3.Keten van De keten van toegankelijkheid toegankelijkheid
■ publieke omgeving
■ mobiliteit
■ wonen
■ zorg
■ cultuur en vrije tijd
■ toerisme
■ onderwijs
■ park en groen
■ communicatie
■ sport
■ publieke gebouwen
©Enter, Vlaams Expertisecentrum Toegankelijkheid
Investeren in toegankelijkheid is investeren in de toekomst
22
3.3.Keten van De keten van toegankelijkheid toegankelijkheid
©Enter, Vlaams Expertisecentrum Toegankelijkheid
Investeren in toegankelijkheid is investeren in de toekomst
23
4. Ergonomische principes Ergonomie zorgt voor een strijd met gelijke middelen
©Enter, Vlaams Expertisecentrum Toegankelijkheid
Investeren in toegankelijkheid is investeren in de toekomst
24
4. Ergonomische principes Oog voor diversiteit en basisaspecten van het menselijke handelen
©Enter, Vlaams Expertisecentrum Toegankelijkheid
Investeren in toegankelijkheid is investeren in de toekomst
25
xx
Een blik in de inspiratiebundels
©Enter, Vlaams Expertisecentrum Toegankelijkheid
Investeren in toegankelijkheid is investeren in de toekomst
26
Inspiratiebundels toegankelijkheid van… ‘Kleine sectoren’ > 4 bundels in 1!
©Enter, Vlaams Expertisecentrum Toegankelijkheid
Investeren in toegankelijkheid is investeren in de toekomst
27
Inspiratiebundels toegankelijkheid van… ‘Kleine sectoren’ > 4 bundels in 1!
©Enter, Vlaams Expertisecentrum Toegankelijkheid
Investeren in toegankelijkheid is investeren in de toekomst
28
Inspiratiebundels toegankelijkheid van… Elke bundel > 4 delen 1. Wat betekent toegankelijkheid? 2. Regelgeving? 3. Bouwproces? Kernthema’s Veel voorkomende handelingen 4. Ruimtelijke vertaling van toegankelijkheid Algemene ruimten in elk gebouw
Specifieke ruimten per sector
©Enter, Vlaams Expertisecentrum Toegankelijkheid
Investeren in toegankelijkheid is investeren in de toekomst
29
Inspiratiebundels toegankelijkheid van… Elke bundel > 4 delen 1. Wat betekent toegankelijkheid? 2. Regelgeving? 3. Bouwproces? Kernthema’s Veel voorkomende handelingen 4. Ruimtelijke vertaling van toegankelijkheid Algemene ruimten in elk gebouw
Specifieke ruimten per sector
©Enter, Vlaams Expertisecentrum Toegankelijkheid
Investeren in toegankelijkheid is investeren in de toekomst
30
Inspiratiebundels toegankelijkheid van… Elke bundel > 4 delen 1. Wat betekent toegankelijkheid? 2. Regelgeving? 3. Bouwproces? Kernthema’s Veel voorkomende handelingen 4. Ruimtelijke vertaling van toegankelijkheid Algemene ruimten in elk gebouw
Specifieke ruimten per sector
©Enter, Vlaams Expertisecentrum Toegankelijkheid
Investeren in toegankelijkheid is investeren in de toekomst
31
Inspiratiebundels toegankelijkheid van… Ontwerpaanbevelingen en principeschetsen Waarom?
Detailaspecten Linken naar andere thema’s
©Enter, Vlaams Expertisecentrum Toegankelijkheid
Investeren in toegankelijkheid is investeren in de toekomst
32
Inspiratiebundels toegankelijkheid van… Ruimtelijke vertaling van toegankelijkheid?
Geen pasklaar antwoord! Meer dan het gebouw op zich Toegankelijkheid > functionaliteit Puzzelstukjes verzamelen uit verschillende parameters/ noden
©Enter, Vlaams Expertisecentrum Toegankelijkheid
Investeren in toegankelijkheid is investeren in de toekomst
33
Ruimtelijke vertaling
INDIVIDUELE KEUZES Visie op zorg, organisatieprincipes, aanbod, perceelscontext…
©Enter, Vlaams Expertisecentrum Toegankelijkheid
Investeren in toegankelijkheid is investeren in de toekomst
34
Ruimtelijke vertaling Planorganisatie
©Enter, Vlaams Expertisecentrum Toegankelijkheid Investeren in toegankelijkheid is investeren in de toekomst Enter vzw - Belgiëplein 1 - 3510 Hasselt – 011/26.50.30 -
[email protected]
35
Ruimtelijke vertaling Gelijkvloers of verdiepingen
©Enter, Vlaams Expertisecentrum Toegankelijkheid Investeren in toegankelijkheid is investeren in de toekomst Enter vzw - Belgiëplein 1 - 3510 Hasselt – 011/26.50.30 -
[email protected]
36
Ruimtelijke vertaling
INDIVIDUELE KEUZES Visie op zorg, organisatieprincipes, aanbod, perceelscontext…
MENSEN Mogelijkheden, kunnen, noden, handelingen…
©Enter, Vlaams Expertisecentrum Toegankelijkheid
Investeren in toegankelijkheid is investeren in de toekomst
37
Ruimtelijke vertaling Gasten, cliënten, patiënten…
©Enter, Vlaams Expertisecentrum Toegankelijkheid Investeren in toegankelijkheid is investeren in de toekomst Enter vzw - Belgiëplein 1 - 3510 Hasselt – 011/26.50.30 -
[email protected]
38
Ruimtelijke vertaling Begeleiders, zorgverleners…
©Enter, Vlaams Expertisecentrum Toegankelijkheid Investeren in toegankelijkheid is investeren in de toekomst Enter vzw - Belgiëplein 1 - 3510 Hasselt – 011/26.50.30 -
[email protected]
39
Ruimtelijke vertaling Bezoekers
©Enter, Vlaams Expertisecentrum Toegankelijkheid Investeren in toegankelijkheid is investeren in de toekomst Enter vzw - Belgiëplein 1 - 3510 Hasselt – 011/26.50.30 -
[email protected]
40
Ruimtelijke vertaling
INDIVIDUELE KEUZES Visie op zorg, organisatieprincipes, aanbod, perceelscontext…
MENSEN Mogelijkheden, kunnen, noden, handelingen…
GEBRUIK van de RUIMTE Taak, aanwezigen, functie…
©Enter, Vlaams Expertisecentrum Toegankelijkheid
Investeren in toegankelijkheid is investeren in de toekomst
41
Ruimtelijke vertaling Onthaal en wachtzone
©Enter, Vlaams Expertisecentrum Toegankelijkheid
Investeren in toegankelijkheid is investeren in de toekomst
42
Ruimtelijke vertaling Niveauverschillen
©Enter, Vlaams Expertisecentrum Toegankelijkheid
Investeren in toegankelijkheid is investeren in de toekomst
43
Ruimtelijke vertaling Keuzemogelijkheid
©Enter, Vlaams Expertisecentrum Toegankelijkheid
Investeren in toegankelijkheid is investeren in de toekomst
44
Ruimtelijke vertaling Gebruik tafels en stoelen
©Enter, Vlaams Expertisecentrum Toegankelijkheid
Investeren in toegankelijkheid is investeren in de toekomst
45
Ruimtelijke vertaling Gebruik tafels en stoelen - speelhoek
©Enter, Vlaams Expertisecentrum Toegankelijkheid
Investeren in toegankelijkheid is investeren in de toekomst
46
Ruimtelijke vertaling Onderzoek en behandeling
©Enter, Vlaams Expertisecentrum Toegankelijkheid
Investeren in toegankelijkheid is investeren in de toekomst
47
Ruimtelijke vertaling Aankleding ruimte: psychologische waarde
©Enter, Vlaams Expertisecentrum Toegankelijkheid
Investeren in toegankelijkheid is investeren in de toekomst
48
Ruimtelijke vertaling Gebruiksruimte in (gezins)kamers
©Enter, Vlaams Expertisecentrum Toegankelijkheid
Investeren in toegankelijkheid is investeren in de toekomst
49
Ruimtelijke vertaling Op maat van de gebruikers
©Enter, Vlaams Expertisecentrum Toegankelijkheid
Investeren in toegankelijkheid is investeren in de toekomst
50
Ruimtelijke vertaling Op maat van de gebruikers
©Enter, Vlaams Expertisecentrum Toegankelijkheid
Investeren in toegankelijkheid is investeren in de toekomst
51
Ruimtelijke vertaling Begeleider en verzorger
©Enter, Vlaams Expertisecentrum Toegankelijkheid
Investeren in toegankelijkheid is investeren in de toekomst
52
Ruimtelijke vertaling Begrijpbare pictogrammen
©Enter, Vlaams Expertisecentrum Toegankelijkheid
Investeren in toegankelijkheid is investeren in de toekomst
53
Ruimtelijke vertaling Detaillering
©Enter, Vlaams Expertisecentrum Toegankelijkheid
Investeren in toegankelijkheid is investeren in de toekomst
54
Laat u verder inspireren!
©Enter, Vlaams Expertisecentrum Toegankelijkheid
Investeren in toegankelijkheid is investeren in de toekomst
55
Bedankt!
Belgiëplein 1 3510 Kermt
©Enter, Vlaams Expertisecentrum Toegankelijkheid
011 26 50 30
www.entervzw.be
[email protected]
Investeren in toegankelijkheid is investeren in de toekomst
56
ERROR: undefined OFFENDING COMMAND: f‘~ STACK: