Stichting Waarborgfonds Sport Stichting Waarborgfonds Sport (SWS) onderzoekt de financiële haalbaarheid van sportaccommodaties. Of het nu gaat om bouw, aanleg, renovatie en/of aankoop. Is het advies positief dan staat SWS zelfs borg voor 50% van de financiering ten gunste van de aanvragende organisaties. OVER SWS HISTORIE De Stichting Waarborgfonds Sport (SWS) is in 1980 opgericht op initiatief van de Nationale Sporttotalisator. Doel van de oprichting van de SWS was om onder bepaalde voorwaarden borgstellingen te verlenen aan sportorganisaties voor de externe financiering van de bouw -, aanleg -, renovatie- of aankoop van sportaccommodaties. SWS verstrekt borgstelling tot 50% van het te financieren bedrag, terwijl veel gemeenten een garantie voor die andere 50% verstrekken. Na een voorzichtige start in de eerste jaren van haar bestaan is het aantal verstrekte borgstellingen snel toegenomen. In de praktijk van vandaag blijken banken zonder de borgstellingen nauwelijks in staat en bereid om financiering te verstrekken. DOELSTELLING De SWS stelt zich ten doel om de bouw- , aanleg- , renovatie- of aankoop van kwalitatief goede sportaccommodaties door sportorganisaties te bevorderen. Door het verlenen van borgstellingen zijn sportorganisaties beter in staat om ook op langere termijn sportaccommodaties kostendekkend te exploiteren. De SWS tracht deze algemene doelstelling te bereiken door de volgende operationele doelstellingen na te streven: • • • • •
het begeleiden en adviseren van sportorganisaties die een beroep op de SWS hebben gedaan , het beoordelen van de financiële haalbaarheid van ingediende borgstellingsaanvragen, het volgen en zo nodig bijstellen van exploitaties van geborgde sportorganisaties, het terugwinnen van borgstellingkapitaal bij sportorganisaties waarvan rente en aflossing is betaald, ervoor te zorgen dat een optimaal rendement wordt behaald op het borgstellingskapitaal,
Inmiddels heeft de SWS bewezen dat het een betrouwbare partner is voor kredietverlenende instellingen, sportorganisaties en overheden. In de afgelopen jaren heeft de SWS ruim 1.500 sportprojecten gerealiseerd en meer dan 2.100 verenigingen (medio 2011), sportbonden en andere sportorganisaties geholpen met goedkope leningen waardoor er voor bijna een half miljard euro geïnvesteerd kon worden in sportaccommodaties.
1 Stichting Waarborgfonds Sport
BELEID De toenemende vraag naar borgstellingen sterkt de overtuiging van de SWS dat het bestaan en doelmatig functioneren van haar organisatie voor de Nederlandse sportinfrastructuur en daarmee voor de sport en sporters van grote waarde is. Er is sprake van een toenemende druk vanwege de behoefte aan het uitbreiden en vernieuwen van voorzieningen bij de sportorganisaties. Daartegenover komen ook de eerste signalen dat de decentrale overheid door de financiële ontwikkelingen een terugtrekkende beweging naar de sportorganisaties in gang zetten. Een belangrijk punt van zorg en aandacht voor de komende jaren. De continuïteit van de stichting is afhankelijk van een minimaal sluitende eigen exploitatie in combinatie met voldoende vrij eigen vermogen. Op basis van het vrije vermogen wordt namelijk met toepassing van de door banken goedgekeurde ‘multiplier’ het maximale borgstellingsplafond bepaald. De kritische houding bij het beoordelen van risico’s is daarom van groot belang bij zowel de aanvragen van borgstellingen als bij het bewerkstelligen van een sluitende exploitatie. Zelfstandigheid in combinatie met goede samenwerking met alle partners is van groot belang binnen het werkveld van een waarborgfonds. Die wijze van ‘duurzaam’ functioneren is een belangrijke voorwaarde voor het realiseren van de doelstellingen. ORGANISATIE SWS De SWS is een relatief kleine ‘platte' organisatie, die als uitgangspunt ‘thuiswerken' heeft gekozen en als centraal vergaderpunt gebruik maakt van de voorzieningen op Papendal. Vergaande digitalisering van de bestanden en archieven maakt het werken vanuit elke werkplek in het land mogelijk. Ondersteuning, beheer en administratieve taken worden door de office manager Josje Wessels verzorgd. Gerard Oude Vrielink werkt als ‘meewerkend voorman' in de functie van directeur en verzorgt de relaties in rayon Midden. Dick Zeegers is als senior projectadviseur verantwoordelijk voor Noord. Hij is tevens de plaatsvervanger met vaste leidinggevende taken. De projectadviseurs Saskia Mulder (Noord-West), Stefan de Wit (Noord-Oost) en Jan Smulders (Zuid) completeren de organisatie MIDDELEN Het startkapitaal van circa 4,5 miljoen euro, is in 1980 beschikbaar gesteld door de belangrijke fondsenwerver voor de sport, de Nationale Sporttotalisator. Inmiddels is dit bedrag uitgegroeid tot een vermogen van circa 10 miljoen euro. Vanuit NOC*NSF zijn enkele donaties ontvangen van totaal 3 miljoen euro en ook de hoge rente op de (veilige) beleggingen hebben in een lange reeks van jaren voor deze groei gezorgd. Het vermogen van de SWS is in de afgelopen jaren opgesplitst in een risicofonds (bijna 1 miljoen euro) en een volledig aanwendbaar vermogen welke uitsluitend bestemd is voor de afgifte van borgstellingen (circa 9 miljoen euro). Met behulp van een door de grote kredietverstrekkers vastgestelde multiplier van 6 is de grens momenteel bepaald op maximaal 54 miljoen euro aan af te geven borgstellingen. Eind 2011 zal bijna 50 miljoen daarvan aangewend zijn en zonder uitbreiding van het ‘eigen vermogen’ zal in 2013 het maximum (‘borgstellingplafond’) worden bereikt.
2 Stichting Waarborgfonds Sport
TARIEVEN In het verleden was de dienstverlening van de SWS- voor de verstrekking van de borgstelling aan de bank- voor de sportverenigingen gratis. Door voornamelijk dalende rente inkomsten is de SWS genoodzaakt om een tarief in rekening te brengen bij de sportvereniging, aangezien anders geen sluitende begroting gerealiseerd kan worden. Het streven blijft echter om de dienstverlening in de toekomst weer gratis te kunnen aanbieden. Het huidige tarief bedraagt per verleende borgstellingsakte eenmalig 500 euro plus 1,5% van het verstrekte borgstellingsbedrag. De kosten welke de SWS in rekening brengt bij de vereniging kunnen meegefinancierd worden bij de bank. BORGSTELLING Het hoofdproduct bij de uitvoering van het beleid is het verstrekken van een borgstelling van 50% van de financiering met een maximum van 250.000 euro. Een borgstelling, die afgegeven wordt aan een kredietverstrekker als zekerheid voor het verstrekken van een financiering. Het is dus, zoals soms wordt gedacht, geen subsidie. Natuurlijk geeft de SWS niet zo maar een borgstelling af. Zij doet dat in principe samen met een bij de gemeente aan te vragen gemeentegarantie, die evenals de SWS meestal bereid is om ook voor 50% zekerheid te bieden. Vanzelfsprekend is voor de beoordeling van de haalbaarheid van een project een zorgvuldig onderzoek nodig en natuurlijk moet daarvoor het nodige materiaal door de aanvrager(s) worden aangeleverd. Er kan ook sprake zijn van meer dan een aanvrager, zoals in het geval een stichting is/wordt opgericht om aan de fiscale voorschriften om het lage btw tarief te mogen toepassen te voldoen. Al die aspecten worden onder aanvraag borgstelling in detail beschreven SWS ADVIEZEN De SWS brengt op commerciële basis voor rijk, gemeenten, en sportorganisaties adviezen uit over de financiële haalbaarheid van te realiseren of aan te kopen sportaccommodaties. In dit kader worden ook draagvlakonderzoeken uitgevoerd. Verder wordt de overheid geheel onafhankelijk geadviseerd over de (on)wenselijkheid van subsidiering van sportorganisaties en kan de SWS een adviserende rol spelen bij de privatiseringoperaties en herinrichtingsplannen van sportaccommodaties op gemeentelijk niveau. Tevens wordt de helpende hand geboden bij het uitwerken van nota’s voor het te voeren sportbeleid. Indien behoefte bestaat aan het uitbrengen van dit soort adviezen heeft de SWS een aantal specialisten in huis die voor een concurrerend tarief voor u klaar staan.
3 Stichting Waarborgfonds Sport
ORGANISATIE / STATUTEN De organisatie dient om de statuten en de daarop gebaseerde doelstellingen goed te kunnen uitvoeren. De organisatie wordt gesteund door een klankbordgroep onder de naam Beoordeling- en Begeleiding Commissie (BBC), die enkele keren per jaar bijeenkomt samen met het uitvoerende team. Het bestuur bestaat uit 5 personen en zal na de recente statutenwijziging meer op afstand staan van de belangenorganisaties, zoals de VNG en het NOC*NSF.
4 Stichting Waarborgfonds Sport
AANVRAAG BORGSTELLING AANVRAAG U hebt binnen uw sportorganisatie ongetwijfeld een intern onderzoek naar de noodzaak, wens en draagvlak voor een investering verricht. Mocht u geïnteresseerd zijn in de door ons op een rijtje gezette investeringstappen dan kunt u de bijlage downloaden. U zult daarna inzicht hebben in de (globale) omvang van de investering en de eventueel benodigde (externe) financiering. Indien u voor de externe financiering een beroep moet doen op een bank of andere financiële instelling dan is de kans groot dat die zekerheden wenst. In dat geval komt u bij ons en meestal ook bij de gemeente terecht. U kunt dan namelijk een aanvraag indienen voor een borgstelling. Dat daarvoor het nodige werk moet worden verzet en gegevens moeten worden ingezonden spreekt voor zich. Hierna onder aanvraagformulier vindt u de verdere procedure VOORWAARDEN Om een borgstelling van de SWS te kunnen verkrijgen moet uw vereniging o.a. aan de volgende voorwaarden voldoen. • • • •
uw vereniging moet aangesloten zijn bij een in NOC*NSF vertegenwoordigde sportbond; indien nodig dient het project vooraf sporttechnisch te worden goedgekeurd door een door NOC*NSF geaccrediteerde instantie; er mag niet zijn/worden begonnen met de bouw of aanleg voordat de SWS de borgstelling heeft afgegeven; uw vereniging moet een meerjarenbegroting voorleggen;
de financiering moet bestemd zijn voor de (ver)bouw, aanleg of aankoop van een sportaccommodatie Voorwaarden Sporttechnische eisen Het te realiseren project moet voldoen aan de sporttechnische eisen. Sportverenigingen kunnen deze gratis verkrijgen via de website www.sportaccom.nl. Op deze website wordt alle informatie weergegeven over het bouwen van sportaccommodaties en alle wetten en regels die daarbij komen kijken. Iedere sportvereniging in Nederland die is aangesloten bij een erkende sportbond kan zich op deze site registreren. Via het secretariaat van de vereniging en na accordering wordt een toegangscode per e-mail toegezonden. Vanaf dat moment kunt u de informatie op internet raadplegen. Sporttechnische toets. Voor complexe projecten zoals een stadion, sporthal, sportzaal, tennishal, turnhal, zwembad, gymzaal, handboogaccommodatie, klimhal, schietaccommodatie, wielerbaan e.d. is een sporttechnische toets een vereiste. Het Instituut van Sportaccommodaties (ISA Sport) kan deze toets verrichten. Klik hier (download) om het opdracht bevestigingformulier te downloaden. Tevens vindt u hier de tarievenlijst en welke benodigde gegevens meegezonden moeten worden om de keuring door ISA Sport te laten uitvoeren.Voor het aanleggen c.q. renoveren van kunstgrasvelden, natuurgrasvelden, tennisbanen, atletiekbaan, golfbaan, jeu de boulesbanen e.d. wordt over het algemeen in de aannemersprijs opgenomen dat het project onder keur van ISA Sport wordt gerealiseerd. Is dit niet het geval dan wordt dit alsnog vereist.Voor kleedgebouwen wordt per geval bekeken of een sporttechnische toets wordt vereist of een verklaring, dat de vereniging en aannemer volgens de sporttechnische normen zullen bouwen, volstaat.
5 Stichting Waarborgfonds Sport
Verklaring Voor clubaccommodaties, veldverlichting, bergruimte, scheidsrechterslokalen, e.d. volstaat vaak een verklaring van de vereniging en aannemer dat zij volgens de sporttechnische normen van de betreffende sportbond zullen bouwen. Volgens het reglement heeft SWS altijd het recht om alsnog een keuring te eisen. Klik hier (download) om een voorbeeld verklaring te downloaden. Vaak voorkomende omissies Om de doorlooptijd van de sporttechnische beoordeling zo kort mogelijk te houden is het van belang dat de aangeleverde documenten compleet zijn. Bij het ontbreken van documenten wordt de beoordeling nog niet in behandeling genomen. Mocht u door omstandigheden of om aanwijsbare redenen hieraan niet kunnen voldoen, dan dient u dit schriftelijk kenbaar te maken. Belangrijke aandachtspunten bij de beoordeling zijn o.a.: • • • • •
routing sporters en publiek. Deze routing dient gescheiden te zijn. Aanwezigheid van benodigde ruimten en de oppervlakte van de betreffende ruimten Afwerking van ruimten. In het bijzonder wordt gelet op veiligheid en hygiëne Technische installaties, in het bijzonder of er voldoende ventilatie aanwezig is volgens de sporttechnische normen. Voorzieningen en toegankelijkheid voor mindervalide sporters en toeschouwers.
Renovatie en onderhoud Bij renovatie en onderhoudswerkzaamheden is het uitgangspunt een bestaande situatie. Als gevolg hiervan kan de situatie zich voordoen dat u dus niet kan voldoen aan alle sporttechnische eisen. In deze situatie geldt dat de sporttechnische eisen van toepassing welke zijn gerelateerd aan de werkzaamheden. ZEKERHEDEN Als zekerheden wil de SWS deelnemen in een recht van hypotheek dat wordt toegekend. In sommige gevallen kan de SWS verlangen dat de uw sportorganisatie tegenover haar en soms de betrokken gemeente een negatieve hypotheekverklaring met hypotheekbelofte afgeeft. Verder kan de SWS, zo nodig, een eerste of een tweede pandrecht op huidige en toekomstige vorderingen van uw sportorganisatie vragen. De genoemde zekerheden worden vanzelfsprekend naar rato van de verleende borgstellingen gedeeld met de gemeente op basis van gelijkwaardigheid. SWS REGLEMENT De SWS hanteert een reglement waarin opgenomen: • • • • • • • • • •
doelstelling van de SWS begripsbepalingen algemene bepalingen hoofdbepalingen sporttechnische toetsing sporttechnische begeleiding financiele krediettransacties gebruiksrechten zekerheden administratieve voorwaarden 6
Stichting Waarborgfonds Sport
• • • • • •
bepalingen opgenomen in de tussen de SWS en uw sportorganisatie af te sluiten overeenkomst bepalingen opgenomen in de tussen de SWS en de bank af te sluiten akte van borgtocht aanvraagprocedure uitzonderingsbepalingen bezwaarprocedure slotbepaling
Het reglement kunt u hier downloaden. OVEREENKOMST Nadat de SWS heeft besloten een borgstelling te verstrekken en aan alle eventuele opschortende voorwaarden is voldaan, zal met uw sportorganisatie een overeenkomst worden afgesloten. Daarin worden de wederzijdse rechten en plichten vastgelegd. Wanneer meer sportorganisaties bij de realisering en de financiering van het project zijn betrokken, zijn al deze rechtspersonen aansprakelijk voor het naleven van de bepalingen in de af te sluiten overeenkomst. Alle rechtspersonen worden dan in de overeenkomst genoemd en moeten de overeenkomst mede ondertekenen. De vereniging verplicht zich in deze overeenkomst onder andere tot het jaarlijks, gedurende de looptijd van de borgstelling, indienen van de jaarstukken. De volledige tekst van een overeenkomst kunt hier downloaden. AKTE VAN BORGTOCHT Na ontvangst van een tussen de SWS en aanvragers getekend exemplaar van de overeenkomst, stuurt de SWS een akte van borgtocht naar de betrokken bank. In de akte van borgtocht verklaart de SWS zich gedurende maximaal 15 jaar jegens de bank te zullen verbinden als borg voor de aanvragers. Dit tot betaling van de verschuldigde rente en aflossing voor de door de bank verstrekte geldlening aan de aanvrager. De SWS kan voor maximaal 50% van de totale geldlening door de bank worden aangesproken. De hoogte van de borgstelling zal jaarlijks afbouwen met een bedrag dat ontstaat door het maximum van de borgstelling te delen door de looptijd van de borgstelling. De volledige tekst van een akte van borgtocht kunt hier downloaden.
7 Stichting Waarborgfonds Sport
JAARLIJKSE TOETS Nadat uw sportorganisatie een borgstelling van de SWS heeft verkregen, verplicht u zich om jaarlijks de SWS te rapporten omtrent het beheer en de financiele situatie van het project. Deze jaarlijks in te dienen rapportage omvat: • • • •
resultatenrekening boekjaar balans begroting nieuwe jaar eventueel verslag controle (commissie)
Deze stukken dienen binnen 3 maanden na het afsluiten van het boekjaar naar de SWS te worden verzonden. De resultaten en bevindingen van deze stukken legt de SWS vast in een controlerapport. Zowel uw sportorganisatie als de betrokken bank en gemeente ontvangen jaarlijks een afschrift van dit controlerapport.
8 Stichting Waarborgfonds Sport
ROL GEMEENTE GEMEENTEGARANTIES De realisering van een project is primair een zaak van de initiatiefnemende organisatie. Ook de lokale overheid heeft vaak grote belangen bij het doorgaan van een project. In bijna 80% van de gemeenten is daarom een garantie van 50% verstrekt, waarbij wel verschillen in regio's wordt geconstateerd. Die hoge uitkomst sluit goed aan bij het beleid van de SWS waardoor het verlenen van een borgstelling de voorwaarde verbonden dat in beginsel ook een gemeentegarantie wordt verstrekt en wel voor 50% van het te lenen bedrag. GEBRUIKSRECHT GROND Voorafgaande aan het verlenen van een borgstelling moet het gebruiksrecht van de grond, waarop de sportaccommodatie wordt gerealiseerd c.q. zich bevindt, zeker worden gesteld door middel van: • • • •
Het recht van eigendom Het recht van erfpacht, waarin ook de toegestane opstallen zijn geregeld Het recht van opstal Een gebruiksovereenkomst
De looptijd van genoemd recht of contract moet bij voorkeur gelijk zijn aan de looptijd van de langstlopende geldlening en moet minimaal hetzelfde zijn als de looptijd van de borgstelling, tenzij in het recht of contract het recht van verlenging is opgenomen. Het recht van opstal is een zakelijk recht om boven, op of in de grond van een ander gebouwen, werken of beplantingen in eigendom te hebben of te verkrijgen. In het recht van opstal en het recht van erfpacht is normaliter een afkoop- respectievelijk schadeloosstellingsregeling ingebouwd voor het geval de sportaccommodatie van overheidswege om redenen van algemeen belang moet worden verlaten. Wanneer onduidelijkheid bestaat over de gebruiksrechten van de ondergrond van de te realiseren of aan te kopen sportaccommodatie, beslist de SWS of er voldoende zekerheidsstelling is om een aangevraagde borgstelling te verlenen. ZEKERHEDEN Als zekerheden wil de SWS deelnemen in een recht van hypotheek dat wordt toegekend. In sommige gevallen kan de SWS verlangen dat de uw sportorganisatie tegenover haar en soms de betrokken gemeente een negatieve hypotheekverklaring met hypotheekbelofte afgeeft. Verder kan de SWS, zo nodig, een eerste of een tweede pandrecht op huidige en toekomstige vorderingen van uw sportorganisatie vragen. De genoemde zekerheden worden vanzelfsprekend naar rato van de verleende borgstellingen gedeeld met de gemeente op basis van gelijkwaardigheid.
9 Stichting Waarborgfonds Sport
INFORMATIE VOOR GEMEENTE Gemeenten hebben binnen de afhandeling van een borgstellingaanvraag op verschillende onderdelen een belangrijke rol. Die rol en de wijze waarop die kan worden ingevuld hebben wij in een bijlage samengevat. Het betreft in hoofdzaak de volgende onderwerpen: • • • • •
de procedure voor de gemeentelijke 50% garantie onderzoek naar haalbaarheid van projecten de fase na de toekenning van de garantie aan de sportorganisatie het gemeentelijke kader voorstel voor B&W
10 Stichting Waarborgfonds Sport