STICHTING NEDERLAND MARITIEM LAND

STICHTING NEDERLAND MARITIEM LAND JAARVERSLAG 2011

Definitief

Rotterdam 30 april 2012

2

STICHTING NEDERLAND MARITIEM LAND Verslag van het Bestuur Stichting Nederland Maritiem Land is op 27 juni 1997 opgericht door een aantal prominente personen uit de diverse sectoren van de Nederlandse maritieme wereld. De Stichting kent als doel “Nederland als maritiem land uit te bouwen door de maritieme cluster in Nederland te promoten en te versterken”. Zij doet dit in de vorm van een netwerkorganisatie. In deze steunt zij op bijdragen vanuit de overheid, het Ministerie van Infrastructuur en Milieu en het Ministerie van Economische Zaken, Landbouw en Innovatie, alsmede vanuit deelnemende branches en bedrijfsleven. De Stichting is werkzaam op een vijftal beleidsthema’s waarin met terzake deskundigen vanuit de deelnemende organisaties wordt samengewerkt. Op alle vijf thema’s - Communicatie, Export, Innovatie, Arbeidsmarkt & Opleidingen en Europa - werden in het verslagjaar verdere vorderingen gemaakt. Het aantal onderhanden projecten en onderzoeken stabiliseerde rond ca. 30 activiteiten. Een aantal innovatieprojecten met een incubator karakter werd mede mogelijk gemaakt door een financiële ondersteuning vanuit het Ministerie van Economische Zaken, Landbouw en Innovatie. In het verslagjaar kwam het Bestuur viermaal bijeen voor inhoudelijke discussie en besluitvorming. Er is veel aandacht gegeven aan de transitie van de Stichting naar een geheel door het bedrijfsleven gefinancierde structuur, niet langer afhankelijk van ondersteuning van de overheid. Om één en ander mogelijk te maken heeft het Bestuur besloten haar samenstelling te wijzigen en individuele zetels ter beschikking te stellen. Een aantal Bestuursleden is voorgedragen om aan te blijven. De managementovereenkomst met voorzitter Prof.dr.ir. N. Wijnolst werd met ingang van 1 januari beëindigd, inclusief zijn inzet voor Europese activiteiten. Naast de voorzitter zijn per saldo per 31 december 2011 de volgende Bestuursleden afgetreden: vice voorzitter G.W. Bos, secretaris/penningmeester Mr. F.G.M. Conyn, dr.ir. B. Büchner, dr. D.C. Faber, ir. G.J. Kramer, S.M.T. Schipper en ir. M.A. Wijsmuller. Nieuw zijn benoemd per 1 januari 2012 de heer drs. A. Kraaijeveld (voorzitter), mevrouw T. Netelenbos en de heren A.A.N. Vink en D.A.M. Risseeuw. Verdere benoemingen van bestuursleden worden begin 2012 verwacht. Van de directeur drs.ir. H.P.L.M. Janssens en de medewerkers op het secretariaat zijn de arbeidscontracten per 31 december 2011 beëindigd. De heer drs. M.W. Bloem, is per 1 januari 2012 als directeur ad - interim aangetreden en er zijn per deze datum nieuwe medewerkers aangenomen. In overleg met Bestuur en Overheid hebben het afgetreden Dagelijks Bestuur en de afgetreden directeur het verslagjaar 2011, inclusief de verzoeken tot subsidie- en vaststellingen in concept afgerond. Het huidige bestuur heeft in overleg met de accountant het definitieve verslag en jaarrekening opgesteld.

3

In het kader van het Maritiem Innovatie Programma is door Taskforce Jongeren van Nederland Maritiem Land een vierjarig programma “Spetters Gezocht” uitgevoerd om de activiteiten op het gebied van jongerencommunicatie te verbreden en te professionaliseren. Na een tweejarige ondersteuning vanuit het Platform Bèta Techniek is een verdere ondersteuning vanuit Agentschap NL in 2010 en 2011 toegezegd. Ook de activiteiten van het Maritiem Innovatie Forum zijn succesvol afgerond. Het Bestuur is zeer verheugd dat het Ministerie van Economische Zaken, Landbouw en Innovatie heeft besloten het Maritiem Innovatie Forum vooralsnog te blijven ondersteunen. Binnen de Dutch Maritime Trade Board is een initiatief gelanceerd om te komen tot een gemeenschappelijke maritieme “Branding”. Onder de slogan ”Maritime by Holland” is een verhaallijn en beeldmerk uitgewerkt. Dit heeft eerder geresulteerd in een toolkit. In 2011 is deze branding actie verder uitgewerkt, en toegepast bij een scala aan handelspromotionele uitingen. In samenhang met de European Network of Maritime Clusters is maritieme clustervorming in Europa verder geëntameerd. Zo hebben inmiddels ook vertegenwoordigers uit België, Portugal en Noord Duitsland deelgenomen aan de gemeenschappelijke conferenties. In het najaar van 2011 hebben de Franse en Luxemburgse clusterorganisaties opgetreden als gastheer voor de 7e Rondetafel Conferentie van het European Network of Maritime Clusters in Parijs. In 2010 is opdracht gegeven voor een studie over het belang en samenhang van de Marinebouwcluster. De studie is in 2011 afgerond. In 2009 is een externe evaluatie van Nederland Maritiem Land positief afgerond. De overheid heeft de bereidheid uitgesproken om de Stichting ook in een vierde periode (2010 – 2013) - zij het in afnemende mate - te ondersteunen. Voorwaarde is een blijvende clustersamenwerking tussen alle maritieme sectoren. Het Bestuur heeft zich positief ingezet om een transitie, zoals gewenst door betrokkenen, mogelijk te maken. In 2010 is door de deelnemers in de Stichting een transitievoorstel opgesteld. In 2011 zijn verdere plannen ontwikkeld die tot algehele instemming van de Deelnemers in de Stichting hebben geleid. De resulterende statutenwijziging is inmiddels door het Bestuur geaccordeerd. De actieve participatie van de deelnemende organisaties in de Stichting maakte het mogelijk dat veel projecten werden geïnitieerd en afgerond. De Bestuursvergadering vormt een platform waarin op een open en positieve wijze met elkaar kan worden gecommuniceerd. Een woord van waardering geldt het Ministerie van Infrastructuur en Milieu en het Ministerie van Economische Zaken, Landbouw en Innovatie voor de blijvende ondersteuning van de activiteiten van de Stichting.

Namens het Bestuur Drs. A. Kraaijeveld, Voorzitter Rotterdam, 30 april 2012

4

Bestuurssamenstelling per 31 december 2011

prof.dr.ir. N. Wijnolst

voorzitter

DB

G.W. Bos

vice-voorzitter

DB

mr. F.G.M. Conyn

secretaris/penningmeester

DB

G.G.P.M. van Beers dr.ir. B. Buchner Vadm. M.J.M. Borsboom ing. K. Damen dr. D.C. Faber Vadm.b.d. J.W. Kelder ir. G.J. Kramer ir. Th. Menssen ir. T.G. Muller S.M.T. Schipper ir. M.A. Wijsmuller

Directie

drs.ir. H.P.L.M. Janssens

5

Bestuurssamenstelling per 1 januari 2012

Drs. A. Kraaijeveld

voorzitter

DB

T. Netelenbos

vice-voorzitter

DB

Ir. T. Menssen

penningmeester

DB

Dr.ir. B. Buchner

DB

Drs. G.L.M. Hamers

DB

Drs. M.H.C. Bakker-Mantjes G.G.P.M. van Beers Vadm. M.J.M. Borsboom Ing. K. Damen Ir. J.J.C.M. van Dooremalen F. Heinis Vadm b.d. J.W. Kelder Ir. T.G. Muller H. Horsman A.P.H. Vergroesen A.A.N. Vink F.D. Vroon

Directie drs. M.W. Bloem (ad interim) A. Uytendaal

tot 1 mei 2012 per 1 mei 2012

6

7

STICHTING NEDERLAND MARITIEM LAND Verslag van de Directie In lijn met haar doelstellingen en de vastgestelde werkterreinen heeft Stichting Nederland Maritiem Land een groot aantal activiteiten ondernomen. Per ultimo 2011 stonden de volgende organisaties als deelnemer in de Stichting ingeschreven: Scheepvaart Scheepsbouw Binnenvaart Offshore Waterbouw Havens Watersportindustrie Maritieme Toeleveranciers Visserij Maritieme Dienstverleners Defensie Maritieme Kennisinstituten

-

Koninklijke Vereniging van Nederlandse Reders Vereniging Nederlandse Scheepsbouw Industrie Centraal Bureau voor de Rijn- en Binnenvaart IRO, Branchevereniging voor de Nederlandse Toeleveranciers in de Olie- en Gasindustrie Vereniging van Waterbouwers Havenbedrijf Rotterdam HISWA Vereniging Holland Marine Equipment Productschap Vis Branche Organisatie Maritiem Onderzoek en Consultancy Commando Zeestrijdkrachten Maritiem Kennis Centrum

In 2011 hebben de Amsterdamse deelnemers, zowel Haven Amsterdam als AmPorts zich teruggetrokken. Communicatie In de campagne om de maritieme wereld op een goede wijze te positioneren bij de verschillende doelgroepen, is een groot aantal acties ondernomen. Jongeren In het kader van het Maritiem Innovatie Programma is ten behoeve van één van de actielijnen – communicatie met jongeren – door de Taskforce Jongeren van Nederland Maritiem Land een ambitieus vierjarig programma “Spetters Gezocht” opgesteld om de activiteiten van de werkgroep te professionaliseren en te verbreden. Het programma is voor een periode van twee jaar (2008 en 2009) ondersteund door Platform Bèta Techniek. Voor een periode van twee jaar (2010 en 2011) wordt vanuit Agentschap NL ondersteuning verleend. Het programma richt zich op imago en voorlichting met als doelgroepen basisschool, onderbouw voortgezet onderwijs en schoolverlaters. De activiteiten van het programma Voorlichting Spetterende Opleidingen zijn in dit verbrede programma opgenomen.

8

In het verslagjaar werd op basisscholen het project “Gave Haven” weer uitgevoerd op diverse scholen. Hierbij is Nederland Maritiem Land - samen met deelnemende partijen - betrokken als ontwikkelaar van de lespakketten en stelt deze ter beschikking aan scholen, bedrijven en instellingen. Ten behoeve van de maritieme maakindustrie is een separate lesbrief ontwikkeld in de vorm van een maritiem spel. Dit project, genaamd “Schip in Zicht” is in 2009 voor scholen ter beschikking gekomen. De afzet is bijzonder positief en in 2011 is een nieuwe oplage aanbesteed, die door de organisatie Zorn verspreid wordt. Ook de lesbrief “Wereld vol Vaart” is in 2011 door verspreid onder de scholen. Tevens is in 2010 een lesprogramma over de haven ontwikkeld voor het vmbo over de haven en het werken in de haven. Voor 2011 is het project breder getrokken naar de havo/vwo. Het Paviljoen “Voorlichting Spetterende Opleidingen” heeft meer het karakter gekregen van een “experience”. In 2011 is besloten om de maritieme Vstep simulator en de Spetterende Bus aan te passen zodanig dat vervoer en laden/lossen mogelijk is door één persoon. In totaal is aan twaalf beurzen, publieksmanifestaties en onderwijs tentoonstellingen deelgenomen. In 2011 is een zevende “Bootjesproject” uitgevoerd. Tezamen met Kennisinfrastructuur Mainport Rotterdam en de Waterscouts en met ondersteuning van de maritieme (branche)organisaties is een project vormgegeven, waarbij 12 VMBO scholen een bouwpakket van een zgn. Lelievlet hebben gekregen. Deze zijn door de leerlingen zelf gelast, geschilderd en uitgerust onder toeziend oog van de Waterscouts. De afsluitende manifestatie heeft plaatsgevonden voorafgaand aan de opening van de “Wereldhavendagen” in Rotterdam. De verrichtingen zijn gepubliceerd op www.vlettenopdemaas.nl en in een aantrekkelijke brochure. Voor 2012 is wederom een vergelijkbaar project opgezet, tezamen met Kennisinfrastructuur Mainport Rotterdam. Het project zal worden afgerond met een roeiwedstrijd tussen deelnemende scholen tijdens de opening van de publieksmanifestatie “Dordt in Stoom”. Het brochuremateriaal van Spetterende Opleidingen is aangepast met de wijzigingen in de onderwijsinstellingen. In 2011 is besloten om de digitale nieuwsbrief “Spetterend Nieuws” stop te zetten aangezien de aantallen abonnees achterbleven. In totaal zijn er nog 6 nieuwsbrieven uitgekomen in 2011. Buiten het programma “Spetters Gezocht” heeft Nederland Maritiem Land partijen bijeengebracht voor deelname in Scholieren.tv, een internet-based beroepen- en opleidingsvoorlichting. Door gemeenschappelijke inkoop kon meerjarige participatie op aantrekkelijke voorwaarden gerealiseerd worden. Dit project is in 2011 voortgezet. In 2011 heeft Taskforce Jongeren opdracht gegeven aan Bureau Coen om een nieuwe arbeidsmarktstrategie te ontwikkelen richting jongeren.

9

In november 2011 heeft de eerste editie van de “Maritime Week” plaatsgevonden. Tijdens deze week hebben jongeren en het grote publiek met eigen ogen kunnen zien en ervaren wat de opleidings- en carrièremogelijkheden binnen de maritieme industrie zijn. Ten aanzien van het programma “Spetters Gezocht” is een uitgebreid jaarverslag opgesteld ten behoeve van de subsidie verschaffer Agentschap NL en de Maritime Innovation Council.

Europa European Network of Maritime Clusters Samen met de clusterpartners in Europa is het belang van maritieme clusters en clusterbeleid in Europa verder uitgedragen. Het secretariaat van de European Network of Maritime Clusters is behulpzaam geweest om de rol te verduidelijken die maritieme clusterorganisaties kunnen vervullen in Europa. De jaarlijkse vergadering van de deelnemers in de European Network of Maritime Cluster is dit jaar gehouden in Parijs. De heer Wijnolst en Stichting Nederland Maritiem Land zijn teruggetreden als voorzitter, respectievelijk als secretaris van het Europese netwerk, en zijn opgevolgd door Francis Vallat, president van de Cluster Maritime Français, respectievelijk het Luxemburgse maritieme cluster. Waterborne Technology Platform Het Waterborne Technology Platform is een Europees clusterbreed platform dat een maritieme inbreng verzorgt voor het Zevende Europese Kaderprogramma. Nederland Maritiem Land speelt in de discussie een stimulerende rol, met name om het platform zo clusterbreed mogelijk te laten optreden. Prof. Wijnolst, de vertegenwoordiger van Nederland en tevens voorzitter van de Mirror Group, (de vertegenwoordigers van de lidstaten) is inmiddels teruggetreden. Export en Internationalisatie In het verslagjaar is een aantal projecten ondersteund. De Dutch Maritime Trade Board heeft ervoor gekozen haar beperkte mogelijkheden met focus aan te wenden. In 2011 is een verdere bijdrage geleverd voor een voortzetting van de gemeenschappelijke maritieme brandingcampagne: “Maritime by Holland”. Namens de Dutch Maritime Trade Board worden door een medewerker van HISWA Vereniging alle brandingactiviteiten gecoördineerd. Daarnaast is internationaal deelgenomen aan een aantal projecten. Het betreft projecten in de offshore, jachtbouw, scheepsbouw, maritieme toelevering en havens. Buiten de algemene brandinginspanning zijn de betrokken markten onder meer Singapore, Frankrijk, Brazilië en Noorwegen.

10

Arbeidsmarkt en Opleidingen Buiten het programma “Spetters Gezocht” heeft Nederland Maritiem Land partijen bijeengebracht voor deelname in Scholieren.tv, een internet-based beroepen- en opleidingsvoorlichtingsproject. Door gemeenschappelijke inkoop kon meerjarige participatie op aantrekkelijke voorwaarden gerealiseerd worden. Dit project is in 2011 voortgezet. Ten aanzien van de Stuurgroep Maritieme Arbeidsmarkt en Opleidingen vallen geen ontwikkelingen te melden. Ten principale is de vraag gesteld of er nog een rol is voor de Stuurgroep en dit is aan de Staatssecretaris van het Ministerie van Infrastructuur en Milieu voorgelegd. Nederland Maritiem Land heeft haar secretariaatsfunctie ter zake inmiddels beëindigd. Innovatie Maritiem Innovatie Forum Het Maritiem Innovatie Forum kan beschikken over een financiële ondersteuning vanuit het Ministerie van Economische Zaken, Landbouw en Innovatie. Het Ministerie heeft aangegeven verdere ondersteuning voor de volgende ondersteuningsperiode van 2010-2013 mede afhankelijk te maken van een succesvolle transitie naar een nieuwe clusterorganisatie. Op basis van de in 2010 ingeslagen weg heeft het Maritiem Innovatie Forum voor 2011 haar werk kunnen voortzetten. Gegeven de omvang van het beschikbare budget heeft het Maritiem Innovatie Forum besloten haar middelen voornamelijk aan te wenden aan zgn. incubator projecten, waarmee de kansen vergroot worden om succesvoller grotere projecten te ontwikkelen. Voor 2011 bleken deze incubator projecten een tweeledig karakter te hebben. Enerzijds het beschikbaar stellen van fondsen voor het ontwikkelen van grote voorstellen in het kader van Europese subsidieprogramma’s en Joint Industry Projecten. Anderzijds meer technischwetenschappelijk of bedrijfsmatig georiënteerde projecten die op basis van een kort onderzoek de haalbaarheid van een nieuwe ontwikkeling hebben onderzocht voor verdere ontwikkeling in de toekomst. Het Maritiem Innovatie Forum heeft in het verslagjaar tweemaal vergaderd. Ook in 2011 bleek er grote belangstelling te zijn voor projecten op alle drie de sub-programma’s: Duurzaamheid, Veiligheid en Regelgeving Concept, Product, Proces en Productie Innovatie Innovatie netwerken. Er werden in totaal 26 projectvoorstellen ingediend met een totale projectomvang van € 1.150k voor ruim € 535k aan financiële ondersteuning vanuit het MIF programma. De projectvoorstellen zijn vervolgens beoordeeld door de leden van het Maritiem Innovatie Forum op aspecten als urgentie, technische/ economische haalbaarheid, innovatief karakter, kennisspreiding en consortium samenstelling. Op basis van deze beoordeling zijn uiteindelijk veertien voorstellen gehonoreerd, waarbij aangemerkt moet worden dat bijdrage voor de projecten is gemaximeerd op € 20.000,- voor één project per sub-programma en € 15.000,voor de overige projecten. Gedurende het verslagjaar zijn alle projecten uitgevoerd.

11

Over de doelstelling en resultaten van de uitgevoerde projecten wordt uitgebreid verslag gedaan in het separate Jaarverslag 2011 van het Maritiem Innovatie Forum. Toekomst Nederland Maritiem Land In 2009 is de efficiency en effectiviteit van Stichting Nederland Maritiem Land door een externe consultant positief geëvalueerd. Als belangrijk aandachtspunt is genoteerd dat deelnemers een grotere verantwoordelijkheid en zeggenschap wenselijk vinden. De overheid is bereid aan deze wens tegemoet te komen. Zij heeft daarom het voornemen uitgesproken Stichting Nederland Maritiem Land voor een periode van nog eens vier jaar (2010 – 2013) te ondersteunen, zij het op basis van een afnemende financiële inbreng. Hierbij wordt er vanuit gegaan dat de clusterbrede samenwerking tussen de deelnemers wordt gecontinueerd, met een robuust besturingsmodel en niet langer afhankelijk van overheidsfinanciering. Het Bestuur van de Stichting heeft de verantwoordelijkheid aanvaard voor een transitie van de huidige structuur naar een nieuw platform, dat aan gestelde doelen voldoet. In 2009 is een Werkgroep Transitie opgericht om de uitgangspunten voor een nieuwe maritieme clusterorganisatie vast te stellen. Dit heeft in maart 2010 geleid tot een verslag “Transitie naar een nieuwe maritieme clusterorganisatie”, e.e.a. gedragen door de deelnemers in de Stichting. Voorts hebben deelnemers de wens uitgesproken om de huidige stichtingsvorm te continueren en voorstellen tot statutenwijziging – met vergroot deelnemersmandaat - goedgekeurd. In het verslagjaar 2011 is opnieuw veel aandacht besteed door de Werkgroep Transitie en deelnemende organisaties ten aanzien van gewenste governance structuren en financieringsmogelijkheden. In november 2011 is door deelnemers gekozen voor een gemengd bestuur, bestaande uit vertegenwoordigers van de deelnemende organisaties en deelnemende bedrijfssponsoren. De formele Bestuursbesluitvorming inzake governance, plan van aanpak, financiering en personele invulling vindt begin 2012 plaats. Vooruitlopend op deze besluitvorming zijn bestuursleden overeengekomen hun zetels ter beschikking te stellen. Een aantal van de huidige leden zijn opnieuw voorgedragen en continueren hun bestuursfunctie. Een aantal nieuwe bestuursleden zullen per 1 januari 2012 aantreden. Ook heeft een delegatie uit het bestuur besloten de (arbeids)contracten met voorzitter, directeur en personeelsleden per 31 december 2011 te beëindigen, en de huur van de kantoorfaciliteiten in Beurs/World Trade Center te Rotterdam te beëindigen. Na het besluit in november is met voortvarendheid de continuering van de stichting ter hand genomen. Inmiddels is de verhuizing van files en archieven naar de nieuwe kantooromgeving in de Willemswerf, Boompjes 40 te Rotterdam gerealiseerd. Een delegatie uit het Bestuur en oud-directie hebben op verzoek van Bestuur en Overheid de afronding van het boekjaar 2011 voorbereid, alsmede de verzoeken tot de subsidievaststellingen richting Ministeries en agentschappen.

12

Samenvattend De Stichting kan terugzien op een jaar, waarin vele activiteiten gerealiseerd werden. Deze activiteiten zijn mede mogelijk gemaakt door financiële ondersteuning vanuit het Ministerie van Infrastructuur en Milieu en het Ministerie van Economische Zaken, Landbouw en Innovatie. Hiervoor is de Stichting beide Ministeries zeer erkentelijk. Ook is de Stichting dankbaar voor de ondersteuning vanuit de branches en het bedrijfsleven. Een woord van waardering is op zijn plaats: zowel aan de managers op het bureau van de Stichting, als de tientallen personen die participeren in Taskforces, Fora, etc. Zonder hen had dit alles niet bereikt kunnen worden.

Drs. M.W. Bloem Interim-Directeur

A. Uytendaal directeur

30 april 2012

30 april 2012

13