Hoe maak ik een jeugdenquête
Stichting Jeugd en Jongerenwerk Midden-Holland 2005
Inhoudsopgave
Inleiding
3
Hoofdstuk 1 Wanneer een enquête
4
Hoofdstuk 2 Hoe maak ik een enquête
5
Hoofdstuk 3 Plan van aanpak
8
Hoofdstuk 4 Tips
10
Colofon
11
2
Inleiding
Er zijn verschillende redenen om jeugd naar hun mening te vragen. Ten eerste om een behoefte te peilen bij de beoogde doelgroep. Daarnaast neem je door de doelgroep vanaf het begin te betrekken bij planvorming serieus. Een laatste reden is dat de jeugd net als volwassenen recht heeft op eigen wensen, belangen en behoeften en het kunnen ventileren van hun mening. Door de jeugd te laten deelnemen aan beleids- en besluitvorming worden deze rechten erkend. Verschillende mogelijkheden en methodieken zijn voorhandig die u de mogelijkheid geven de mening van de jeugd te vragen. In deze reader wordt het maken van een jeugdenquête nader uitgewerkt. Waar moet u aan denken bij het maken van een enquête, wat zijn de valkuilen en juist succesfactoren.
Stichting Jeugd en Jongerenwerk Midden-Holland Waddinxveen, 2005
3
Hoofdstuk 1 Wanneer een jeugdenquête
Jeugd betrekken bij beleid, de mening vragen van jeugd of de behoefte peilen van een doelgroep, er zijn verschillende manieren en methoden om dit te bewerkstelligen. De keuze voor een middel of methodiek is onder andere afhankelijk van de beoogde doelgroep, het onderwerp, het tijdsbestek waarin e.e.a moet plaatsvinden, de financiële middelen, de menskracht. Het gebruik van een enquête is een manier om in een zo kort mogelijke tijd en binnen een kort termijn een zo breed mogelijke doelgroep te bereiken. Het opstellen van een enquête moet echter niet worden gezien als een eenvoudige wijze van het bereiken en benaderen van een doelgroep. Er dient nagedacht te worden over onder andere de vraagstelling, doelbepaling en de wijze van bekendmaken van de enquête onder de beoogde doelgroep. In de volgende hoofdstukken wordt het maken van een enquête verder uitgewerkt, waar moet u op letten om ervoor te zorgen dat u ook de resultaten behaalt die u van te voren beoogt en een enquête opstelt die de doelgroep aanspreekt.
4
Hoofdstuk 2 Hoe maak ik een jeugdenquête
De eerste stap bij het opstellen van een jeugdenquête, is het bepalen van het doel. Welk doel wordt van te voren beoogd met het opstellen van de enquête. De doelbepaling is de basis voor de soort vragen die gesteld worden. Bijvoorbeeld: het doel is “ik weet na afloop van de enquête welke vormen van vrijetijdsbesteding jongeren op dit moment bezigen” of “ik weet na afloop van de enquête of jongeren mee willen participeren in een op te zetten jeugdraad” De doelbepaling is tevens de basis voor het bepalen van de doelgroep. Van welke doelgroep wilt u informatie hebben? Is dat alle jeugd in een bepaalde woonplaats, wijk of straat, de jeugd die uw activiteit bezoekt, zowel jongens als meisjes etc. Bepaal de onderwerpen van uw enquête en beperk u tot een maximum van 6 onderwerpen. Teveel onderwerpen zorgt voor verwarring en maakt het minder aantrekkelijk voor de jeugd om een respons te geven op de enquête. Wanneer u besloten heeft tot het vragen van de mening en inzichten van jeugd d.m.v. een enquête, dan is het zinvol om een plan van aanpak op te stellen. De onderdelen van een plan van aanpak worden in hoofdstuk 3 nader uitgewerkt. De enquête Bij het opstellen van een enquête zijn er verschillende punten om rekening mee te houden. In deze paragraaf worden deze punten weergegeven. 2.1 De grootte van de doelgroep Hoe groot is de doelgroep die u wilt benaderen? U kunt ervoor kiezen om alle jeugdigen van een bepaalde doelgroep te benaderen, maar vaak is deze doelgroep zo groot dat het veel tijd kost om alle resultaten te verwerken. U kunt ook kiezen voor een steekproef. Belangrijk bij de keuze van een steekproef is hoe representatief is deze steekproef. Is de steekproef willekeurig of niet. Bij een willekeurige steekproef is het lastig om conclusies voor de hele beoogde doelgroep te stellen. Bij een representatieve steekproef benadert u een percentage van de beoogde doelgroep ( minimaal 10%). Dit gedeelte van de doelgroep moet verhoudingsgewijs wel representatief zijn, dus qua leeftijdsopbouw, geslacht, afkomst etc. 2.2Vormen van enquête Het schrijven van een enquête is belangrijk, maar even zo belangrijk is de keuze op welke wijze de enquête wordt afgenomen onder de beoogde doelgroep. Er zijn vier vormen als het gaat om wijze van enquêteren. a) Schriftelijk Een schriftelijke enquête kost weinig tijd als het gaat om verzending. Een nadeel is dat een schriftelijke vorm van enquêteren niet altijd even aanspreekt bij de jeugd, dus een kans op weinig respons aanwezig is. b) Internet
5
Internet is een medium dat door veel jongeren wordt benut, dit kan er voor zorgen dat de respons hoger is. Een nadeel is de tijd die erin gaat zitten om een digitale enquête zo te maken dat het werkzaam is op de computer. Ook moet extra nagedacht worden hoe de beoogde doelgroep op de hoogte wordt gebracht van de enquête. Als u wilt dat enkel een beperkte doelgroep de enquête invult, dan zult u moeten werken met een afgeschermd deel van bijv. een website welke alleen met een wachtwoord te benaderen is. c) Persoonlijk Enquêtevragen kunnen ook persoonlijk worden gesteld aan de doelgroep. Het voordeel hiervan is dat u gelijk respons heeft, helemaal als u de jeugd de vragen laat stellen. Nadeel is dat het erg tijdsintensief is. d) Telefonisch Een laatste mogelijkheid voor enquêteren is via de telefoon. U heeft direct contact met de beoogde doelgroep en kunt samen de vragen invullen. Deze manier van enquêteren is vooral handig bij een kleine doelgroep. Het nadeel is dat u eerst aan de telefoonnummers van de doelgroep moet komen en het zeer tijdsintensief is. 2.3 Vraagstelling Bij het opstellen van de enquêtevragen zijn er enkele aandachtspunten om rekening mee te houden. a) Open of gesloten vragen. Gesloten vragen hebben al vaststaande antwoordmogelijkheden waar de ondervraagde uit kan kiezen. Dit is vooral zinvol om stellige uitspraken te krijgen. Wanneer u kiest voor een gesloten vraag dan moet u nadenken over de antwoordmogelijkheden. De antwoorden zijn in verschillende categorieën te verdelen bijvoorbeeld: • Ja, nee, weet niet • Gradaties van slecht tot heel goed • Gradaties van helemaal niet mee eens tot helemaal mee eens • Waardering van een vraag met een cijfer Ga bij bovenstaande antwoordmogelijkheden van een keuze uit vijf antwoorden, anders wordt de beantwoording steeds onduidelijker en de verschillen tussen de antwoorden steeds kleiner. b) Aantal vragen Hoe langer de enquête hoe minder aantrekkelijk het is voor de doelgroep om een respons te geven op de enquête. Een aantal van 15 tot 20 vragen is een vaak gehanteerd maximum. Verdeel ook de vragen onder in verschillende onderwerpen. Dit zorgt voor overzicht en het is voor de ondervraagde makkelijker om te lezen. c) Taalgebruik Kies voor helder taalgebruik, geen vaktermen of moeilijke woorden. Vaak wordt bij enquêtes gehanteerd dat deze te begrijpen moet zijn voor iemand van 12 jarige leeftijd. Zorg ervoor dat zinnen niet te lang zijn. Gebruik geen tussenzinnen.
6
d) Interpretatie van de vragen De vragen moeten maar op één manier uit te leggen zijn. Vermijdt veronderstellingen en suggestieve vragen zoals “Vind je ook dat er weinig voorzieningen voor jeugd zijn?” 2.4 Laatste controle Voordat u de enquête eindelijk uitzet is het aan te raden om deze een laatste keer te laten lezen door een klankbordgroep. Een klankbordgroep is een groep met 2 à 3 jongeren in de leeftijd van de beoogde doelgroep die de enquête nog eens kritisch doorleest. 2.5 Het voorwoord Naast een goed enquête is het ook erg belangrijk hoe de enquête onder de aandacht brengt van de doelgroep. In het voorwoord van enquête is het daarom belangrijk om de volgende punten te benoemen: Waarom de enquête Beschrijf kort waarom u deze enquête uitzet en waarom u de mening van de jeugd vraagt. Respons Benoem wanneer de ingevulde enquêtes terug moeten zijn en waar de ingevulde enquêtes naar toe moeten worden gestuurd. Aanspreekpunt Benoem waar de ondervraagden terecht kunnen met hun vragen over de enquête Aantal vragen Benoem kort hoeveel vragen in de enquête staat en ook hoelang het duurt om de enquête in te vullen. Het vervolg Benoem wat er met de resultaten van de enquête wordt gedaan en op welke wijze de doelgroep hierover geïnformeerd wordt ( bijv. via website, krant, via een brief etc.) 2.6 Uitkomsten en verwerking Als de enquête is uitgezet en de respons komt binnen dan moet deze ook verwerkt worden. Maak van te voren lijst waarin de respons kan worden verwerkt. Maak een rapportage van de uitkomsten waarin de volgende onderverdeling is gemaakt: • Een inleiding waarin de aanleiding van de enquête wordt benoemd. • Een hoofdstuk over de wijze waarop de enquête is afgenomen en de doelgroep. Daarnaast de hoogte van de respons en non-respons. • Een hoofdstuk waarin de resultaten worden benoemd. • Een hoofdstuk waarin conclusies worden getrokken • En uiteindelijk een hoofdstuk met aanbevelingen. Communiceer naar de doelgroep wat de uitkomsten van de enquête zijn en wat er mee gedaan wordt. 7
Hoofdstuk 3 Plan van aanpak
Als u eenmaal heeft besloten om een jeugdenquête te gebruiken als middel om de mening van jeugd te vragen kan een stappenplan een basis vormen voor de uitwerking. Stappenplan 1. Bepaal het doel van de enquête
2. Bepaal de doelgroep
3. Bepaal de methode van enquêteren
4. Bepaal het onderwerp/onderwerpen
5. Maak een tijdsplanning
6. Denk na over de wijze van verwerking van de respons
7. Denk na over de wijze waarop u de enquête kenbaar maakt onder de doelgroep
8. Kies één verantwoordelijke/aanspreekpunt in uw organisatie
9. Werk de enquête uit/ bepaal de vragen
8
10. Laat de enquête lezen door een klankbordgroep
11. zorg voor adressen van de beoogde doelgroep
12. Communiceer dat de enquête wordt uitgezet
13. Zet de enquête uit
14. Verwerk de respons
15. Maak een uitkomstenrapport
16. Communiceer de uitkomsten en maak een stappenplan voor het vervolg
9
Hoofdstuk 4 Tips
Naast de verschillende onderdelen van de enquête waar u rekening mee kunt houden bij het opstellen van de enquête, leest u in dit hoofdstuk enkele tips die u kunnen helpen. Prikkels om respons te verhogen • •
Verbindt een prijsvraag aan de enquête Iedere 25e respons krijgt een CD bon.
Benut intermediairs Maak gebruik van intermediairs om uw doelgroep te benaderen bijv. een jongerenwerker, wijkagent, jeugdraad
Maak gebruik van bestaande communicatiekanalen Maak gebruik van kanalen die al bekend zijn bij uw doelgroep zoals de schoolkrant, website, clubblad van de sportvereniging etc.
Organiseer een jeugddebat Organiseer een jeugddebat om de uitkomsten van de enquêtes te presenteren en er gelijk over te discussiëren.
10
Colofon Het maken van een jeugdenquête Deze reader is gemaakt door: St. Jeugd- en Jongerenwerk Midden-Holland Staringlaan 21-14 2741 GC Waddinxveen tel. 0182-640694 fax. 0182-640692 www.stjjmh.nl 11
[email protected]
12
