Stichting Huurdersbelangen Beter Wonen Postbus 474 7600 AL Almelo E-mail:
[email protected] Website: www.shbwalmelo.nl
Leden algemeen bestuur SHBW Leden bewonerscommissies BW Huurders BW Belangstellenäen, Almelo, september 2014
Onder verwijzing naar het voorwoord op pagina 1 biedt het dagelijks bestuur van de SHBW u deze bijdrage aan. Deze is onlosmakelijk gekoppeld aan de intentieovereenkomst van woningcorpoaratie Beter Wonen (BW) en de Stichting Huurdersbelangen Beter Wonen (SHBW) in Almelo. De vermelde thema's in de overeenkomst de jaren 2014 en 2015.
staan geagendeerd voor besprekingen van beide organisaties in
Door korte achtergrondinformatie bij elk thema worden ontwikkelingen in de laatste jaren weergegeven enlof de huidige situatie wordt aan de orde gesteld en (zover bekend) worden toekomstige ontwikkelingen vermeld. Zoals in het voorwoord is aangegeven, heeft de SHBW niet de pretentie volledig te zijn met deze informatie. Waar de SHBW niet beschikt over voldoende expertise, worden externe deskundigen geraadpleegd. Het huurpriisbeleid raakt elke huurder van BW. De SHBW heeft zich de afgelopen jaren sterk gemaakt de nelangen van de huurders te verwoorden in de besprekingen met de directie van BW .. Vooral de positie van de huurders met de kleine beurs wordt herhaaldelijk besproken. De vrije sector vraagt aandacht door de toenemende leegstand en er zal nieuw beleid ontwikkeld moeten worden. De huren zijn voor een groeiende groep in deze sector niet meer op te brengen. Het ministerie dwingt de woningcorporaties de activiteiten te beperken tot de sociale huursector. Zij blijven echter wel verantwoordelijk voor vrije sector en zijn bewoners. In de thema's: demografische ontwikkeling en (gevolgen van) landelijke (politieke) ontwikkelingen worden in deze bijdrage alleen constateringen weergegeven. De thema's: aandacht voor wijken en buurten (leefbaarheid)*. duurzaamheid* en wonenlwelzijn/zorg* vragen in de komende jaren acties van zowel woningcorporatie BW als bewonerscommissies en SHBW. De SHBW doet een beroep op alle bewonerscommissies de laatstvermelde thema's* hoge prioriteit te geven en in hun complex, buurt en wijk signalerend en ondersteunend bezig te ziirL Ook individuele huurders worden gevraagd een bijdrage leveren. In besprekingen met BW en de lokale overheden zal de SHBW goed geïnformeerd moet zijn om een waardevolle inbreng te hebben. Elke bijdrage ziet de SHBW graag tegemoet. Bewonerscommissies en individuele huurders kunnen opmerkingen, bijdragen en suggesties portvrij sturen naar: Stichting Huurdersbelangen Antwoordnummer 448 7600 BV Almelo
Anne A. Lambeek voorzitter SHBW
Beter Wonen
of per e-mail:
[email protected])
HUURPRIJSBELEID
LEEFBAARHEID
AANDACHT
VOOR
WIJKEN
EN BUURTEN
DUURZAAMHEID
WONEN
I WELZIJN
DEMOGRAFISCHE
LANDELIJKE
(POLITIEKE)
EN ZORG
ONTWIKKELINGEN
ONTWIKKELINGEN
Stichting Huurdersbelangen Beter Wonen Postbus 474 7600 AL Almelo E-mail:
[email protected] Website: www.shbwalmelo.nl
1.
VOORWOORD
Stichting Huurdersbelangen Beter Wonen (SHBW) en Woningcorporatie Beter Wonen (BW), beide gevestigd in Almelo, hebben op 4 november 2013 een intentieovereenkomst getekend voor de jaren 2014 en 2015. Deze overeenkomst geldt voor het werkgebied van deze organisaties, in het bijzonder voor de stad Almelo. De verbondenheid wordt door deze overeenkomst meer stuurbaar en meetbaar. De SHBW en BW nemen de verantwoordelijkheid om de doelstellingen in de overeenkomst te realiseren door in harmonie en op een constructieve wijze te overleggen en de afspraken na te komen. De indeling van de intentieovereenkomst is gebaseerd op de Woonvisie Almelo 2020, waarbij gewerkt wordt aan de doelstelling "stad in balans" onder het credo: het gebiedsgericht samen werken aan de verbetering van de stad. Thema's die aan de orde komen zijn: - huurprijsbeleid - aandacht voor wijken en buurten (leefbaarheid) - duurzaam(heid) - wonen / welzijn en zorg - demografische ontwikkeling - (gevolgen van) landelijke (politieke) ontwikkelingen Er zijn 3 prestatievelden geformuleerd: - woonconsument centraal/belangenbehartiging - duurzaamheid - betere economische en sociale balans In de beleidsagenda 2012 - 2013 van BW (vanuit het ondernemingsplan zijn meerdere vermelde thema's en prestatievelden beschreven.
"Mensen centraal"
)
Als maatschappelijke belanghouder van BW heeft de SHBW grote verantwoordelijkheid. Per onderwerp worden de rol, de verantwoordelijkheden en de inhoudelijke afspraken nader uitgewerkt. De opdrachten voor beide organisaties staan vermeld in de intentieovereenkomst. Het dagelijks bestuur van de SHBW heeft voor elk onderwerp een gezamenlijke verantwoordelijkheid zal prioriteiten bepalen.
en
De eerste thema's die aan de orde gesteld worden, zijn: - huurprijsbeleid - aandacht voor wijken en buurten (leefbaarheid) De SHBW heeft meerdere acties gestart om inhoud te geven aan participatie door o.a. de contacten met de bewonerscommissies te intensiveren en streeft ernaar de relatie met de politiek en de Huurders Advies Raad (HAR) van woningcorporatie Sint Joseph te_versterken. In deze bijdragen zijn de thema's afzonderlijk uitgewerkt, maar hebben onderlinge verbanden. Doel van deze bijdragen is praktische, overzichtelijke, aanvullende achtergrondinformatie te verstrekken. De SHBW stelt nadrukkelijk dat zij niet de pretentie heeft volledig te zijn met deze informatie. De integrale versie van de intentieovereenkomst (www.shbwalmelo.nl).
Anne A. Lambeek voorzitter SHBW
is te lezen op de websites van BW en de SHBW
H UURPRIJSBELEJD
Inkomensgrens
Puntensysteem
huurwoningen
u er
(WWS)
9 9
2. Stichting Huurdersbelangen Beter Wonen Postbus 474 7600 AL Almelo E-mail:
[email protected] Website: www.shbwalmelo.nl
Thema's intentieovereenkomst Stichting Huurdersbelangen Beter Wonen (SHBW) en woningcorporatie Beter Wonen (BW) voor de jaren 2014 en 2015 huurprijsbeleid aandacht voor wijken en buurten (leefbaarheid) duurzaam(heid) wonen / welzijn en zorg demografische ontwikkelingen (gevolgen van) landelijke (politieke) ontwikkelingen
HUURPRIJSBELEID
Ontwikkelingen
vanaf 2011
(zelfstandige wooneenheden) Het huurprijsbeleid van Beter Wonen (BW) is steeds gericht op voldoende woningen voor de primaire doelgroep. Voor de mensen met de smalle beurs moeten er voldoende woningen aanwezig zijn. Per 1 januari 2011 is in een Europese richtlijn aangegeven dat 90% van de woningen met een huurprijs beneden de € 664,66 toegewezen moet worden aan huurders met een inkomen beneden de € 34.085,00. Vooral de huurders met een middeninkomen komen door deze richtlijn onder druk te staan. BW is er in geslaagd aan de Europese richtlijn te voldoen. In de vastgoeddoelen en in de portefeuillestrategie van 2010 is vastgelegd dat er ten minste 85% van de woningen voor de primaire doelgroep beschikbaar moet zijn. (eind 2012 blijkt dat 84% van de woningen door genoemde doelgroep wordt bewoond en het gestelde doel vrijwel is bereikt). Het bestuur van de Stichting Huurdersbelangen Beter Wonen (SHBW) verzoekt in 2011 de gemiddelde huur t.o.v. de maximale huur niet verder te laten stijgen dan het niveau op dat moment, namelijk 69% door het hanteren van streefhuren. Van invloed daarop is het WoningWaarderingsStelsel (WWS), dat verandert op 1 juli 2011 door de toepassing van de energielabeling en het vervallen van isolatiepunten. Een randvoorwaarde van BW is dat de gemiddelde streefhuur over alle complexen niet mag dalen. De gemiddelde streefhuur zal echter niet dalen, maar stijgen. De nieuwe situatie na de energielabeling
voor het totale woninqbezit van BW komt uit op 75,4 %.
BW besluit om als bovengrens voor de niet-geliberaliseerde sector (sociale huurwoningen) de gemiddelde gewenste huurprijs te houden op maximaal 75 % van de maximale huur. Omdat de gewenste streefhuur alleen wordt toegepast bij mutatie, is de verwachting dat dit doel bereikt wordt in een periode van 10 jaar. Een lagere streefhuur kan worden toegepast als de verhuurbaarheid van het complex in het geding is, de doelgroep waarvoor het complex is bedoeld de huur niet kan opbrengen, de huur boven een huurtoeslaggrens komt en niet meer binnen het bereik ligt van de aandachtsgroep (bijv. jongeren tot 23 jaar). Op 1 juli 2012 bepaalt het ministerie van Binnenlandse Zaken en Koninkrijksrelaties (BZK) het huurbeleid tot 1 juli 2013: De maximale huurverhoging voor de niet-geliberaliseerde woningen (sociale huurwoningen) wordt gebaseerd op het inflatiepercentage van het voorgaande jaar, namelijk 2,3% .
3. BW bepaalt dit percentage huurverhoging ook toe te passen op de huren van de woningen in de geliberaliseerde sector (vrije sector). Voor enkele complexen in deze sector wordt de huurprijs bevroren wegens (dreigende) leegstand. Dit geldt eveneens voor woningen die gesloopt gaan worden. Het inflatievolgend huurverhogingspercentage, toegepast vanaf 2007, wordt echter ingeruild voor het invoeren van een inkomensafhankelijke huurverhoging per 1 juli 2013. Er worden ook verdere afspraken gemaakt over de woningmarkt. In februari 2013 is daarover overeenstemming bereikt in het kabinet, na steun van enkele politieke partijen, die niet in de regering zijn vertegenwoordigd. Het Woonakkoord is met een nipte meerderheid aangenomen. De bedoeling is een deel van de verhuurdersheffing, opgelegd aan de woningverhuurders, uit de inkomensafhankelijke huurverhoging te bekostigen. In principe kan beter gesproken worden over een huurdersheffing. De heffing moet worden opgebracht door de huurders.
Resultaat: in 2014 worden de gezamenlijke corporaties aangeslagen voor €1.4 miljard oplopend tot €1.7 miljard in 2017. De maximale inkomensafhankelijke huurverhoging wordt per 1 juli 2013: 4% of 4,5% of 6,5 % De SHBW heeft in het voorjaar 2013 oppositie gevoerd tegen het beleid van de overheid en BW. BW hanteert de maximale huurverhoging op deze datum voor de sociale huurwoningen volgens de richtlijn van de minister. De SHBW geeft daarom een negatief advies over de huurverhoging in de sociale sector. Een positief advies wordt verstrekt over de huurverhoging in de vrije sector: 4%. De SHBW heeft begrip voor de standpunten van BW om de maximale huurverhoging toe te passen, maar geeft aan dat de betaaibaarheid van de woningen in het geding is en de daling van de koopkracht bij de laagste inkomens niet verantwoord is. Verder zijn ethische en praktische redenen voor de SHBW argumenten de maximale huurverhoging niet in te voeren. De interne kosten van de corporatie moeten ook kritisch worden bekeken. Ook de het besluit van de gemeente Almelo de rioolheffing* over te hevelen van de gebruikers naar de eigenaren en de heffing saneringssteun (o.a. ten behoeve van sanering woningcorporatie Vestia) spelen een rol bij het besluit van BW. (*de heffing is met succes aangevochten en in december 2013 is er een verdeelsleutel vastgesteld tussen gebruiker en eigenaar) De SHBW verzoekt prioriteit te geven aan renovatie boven nieuwbouw en de nieuwbouwplannen opnieuw te beoordelen (Almelo is een krimpgebied en heeft een ontspannen woningmarkt).
ook
De Nederlandse Woon bond is steeds op de hoogte geweest van de verschillende standpunten van BW en de SHBW en heeft de argumentatie van de huurdersbelangenorganisatie steeds onderstreept. In 2014 is er nog sprake van inkomensafhankelijke huurverhoging. BW past echter een inflatievolgende huurverhoging toe. Dit resultaat is mede tot stand gekomen door de gevoerde actie van de SHBW en de wens om de huurders niet nog meer te confronteren met lastenverzwaringen. Vanaf 2015 zal naar de huursombenadering worden ingevoerd, waarbij er een koppeling zal zijn tussen de maximale huurverhoging en de huuropbrengsten van de corporatie. Naast de invoering van de huursombenadering overweegt het kabinet het WWS te herzien bij de het bepalen van de maximale huurprijs. Lees de verdere uitwerking in het thema gevolgen van landelijke (politieke) ontwikkelingen. De SHBW heeft in de 2e helft van 2013 een vragenlijst gestuurd naar alle bewonerscommissies. De basis van deze enquête is aangeleverd door de Nederlandse Woon bond en verder aangepast aan de lokale situatie. Eén vraag gaat over de hoogte van de huurprijs in relatie tot de kwaliteit van de woning. Bij het overleg over duurzaamheid in relatie tot de woonlasten belangen van de huurders met een laag inkomen.
behartigt de SHBW primair de
LEEFBAARHEID aandacht voor wijken en buurten
Wat is leefbaarheid? Hoe komt leefbaarbeid tot stand? Welke mogelijkheden hebben we om de leefbaarheid.te beïnvloederï?
Hoe levenskracht te ontwikkelen, weerbaarheid te vergroten en actief te leren 'bouwen' aan leetbaarheid?
4.
Stichting Huurdersbelangen Beter Wonen Postbus 474 7600 AL Almelo E-mail:
[email protected] Website: www.shbwalmelo.nl
Thema's intentieovereenkomst Stichting Huurdersbelangen Beter Wonen (SHBW) en woningcorporatie Beter Wonen (BW) voor de jaren 2014 en 2015
huurprijsbeleid aandacht voor wijken en buurten (leefbaarheid) duurzaam(heid) wonen / welzijn en zorg demografische ontwikkelingen (gevolgen) van landelijke (politieke) ontwikkelingen
AANDACHT VOOR WIJKEN EN BUURTEN (LEEFBAARHEID)
Leefbaarheid is een "containerbegrip" geworden (geen scherp afgebakende betekenis / gebruiker geeft zelf de nadere invulling) door de accentverschillen die gelegd worden. Met het begrip wordt aangegeven werken.
hoe aantrekkelijk een gebied of gemeenschap
is om er te wonen of te
Bij de beoordeling van de mate van leefbaarheid spelen meerdere factoren een rol, zoals: aanwezigheid van voldoende voorzieningen (scholen, winkels, openbaar groen, verlichting enz. veiligheid (inbraak, drugsgebruik, vandalisme, verkeer) milieu (vervuiling door zwerfvuil, bodemverontreiniging, geluidsoverlast, luchtkwaliteit) kwaliteit van openbare ruimten (onderhoud straten / pleinen / speeltuinen enz.) buurtcontacten, burenhulp
De kwaliteit van leefbaarheid kan verschillend worden ervaren: de belevingswaarde zal bij de ene groep ervaren worden door de fysieke elementen, bij de andere groep meer door de sociale verhoudingen in het woongebied. Daardoor is het moeilijk een totaal beeld te krijgen van de leefbaarheid in het woongebied.
Door vernieuwing wordt geprobeerd de leefbaarheid in bepaalde buurten / wijken te verbeteren door grootschalige sloop en het bouwen van (dure) nieuwe woningen, waardoor de samenstelling van de bevolking gaat veranderen.
Onderzoek heeft aangetoond dat het aantrekken van draagkrachtige mensen met een economisch sterkere positie niet automatisch leidt tot meer sociaal kapitaal in de wijk (minder sociale interactie).
5. In een persbericht van de centrale overheid van 2007 staan enkele duidelijke conclusies:
herstructurering
van een wijk I buurt heeft beperkte
effecten
op de leefbaarheid
en veiligheid
Herstructurering, sloop en nieuwbouw van woningen leveren een beperkte positieve bijdrage aan een meer leefbare en veilige buurt. Door deze fysieke ingreep zijn de criminaliteit en de verloedering verminderd.
Een eventuele toename in gevoelens van veiligheid en sociale samenhang zijn niet direct toe te schrijven aan de herstructurering, maar zijn meer het resultaat van de mogelijke sociale gevolgen van de herstructurering.
Wanneer de ingreep expliciet is gericht op het vervangen van sociale huurwoningen door koopwoningen, dan neemt het aandeel huishoudens met een laag inkomen af. Verder blijkt dat door de herstructurering het aandeel allochtonen in de wijk vermindert.
vooral kenmerken
van bewoners
zijn bepalend voor de leefbaarheid
en veiligheid
De leefbaarheid en veiligheid variëren sterk per wijk I buurt. Deze verschillen kunnen grotendeels worden teruggevoerd op verschillen tussen bewoners.
Leeftijd, geslacht, etniciteit en huishoudinkomen zijn daarbij belangrijke factoren. Onderzoek heeft aangetoond dat de verwachtingen over sociale processen die door de herstructurering in gang worden gezet, enigszins moeten worden gematigd. De herstructurering is vooral effectief waar de samenstelling van de bewonersgroep verandert.
In het wijkgerichte werken in Almelo gaat meer geld en prioriteit uit naar de zogenaamde "aandachtswijken" met een sociaal zwakkere achtergrond. (lage opleiding, veel werkloosheid, weinig I geen vrijetijdsbesteding).
In het plan van de gemeente Almelo komen fysieke inrichting en onderhoud van de wijken, sociaal welzijn, wijkcoördinator en aandacht door de wijkagent, samen in één pakket met als doel de sociale stijging en saamhorigheid te verbeteren. Dit moet echter niet ten koste gaan van de andere wijken.
Ossenkoppelerhoek in Almelo is een voorbeeld van vernieuwing en de wijk heeft een geweldige impuls gekregen. Belangrijke partners in de aanpak zijn daar de woningcorporaties, hèt wijkplatvorm, een zorginstelling, een welzijnsorganisatie, de basisscholen en de politie. Vier thema's staan centraal in deze wijk en zijn een voorbeeldfunctie -
wonen in een veilige omgeving persoonlijke groei en ontwikkeling opvoeden en opgroeien oud worden in de wijk
voor andere "aandachtswijken":
6.
BW stelt zich actief op om de leefbaarheid en levendigheid van de binnenstad van Almelo te verbeteren door het verbeteren van de woon- en verblijfsfunctie door het scheppen van een passend milieu. (Grotestraat Zuid).
In het ondernemingsplan van woningcorporatie Beter Wonen (BW) is nadrukkelijk gekozen voor de lokale verankering: inzetten op leefbare wijken en buurten. Almelo en Wierden horen tot het primaire werkgebied van de corporatie. BW heeft haar werkgebied opgedeeld in een viertal geografische gebieden.
Samenwerken Enkele passages uit het jaarverslag 2012 van BW: " Leefbare wijken zijn van cruciaal belang voor onze huurders. Daarom zijn wij als volkshuisvester zichtbaar aanwezig met wijkteams. Deze teams werken op hun beurt intensief samen met andere partijen in de wijk zoals gemeente, zorgorganisaties en Scoop," aldus BW.
Netwerk BW Ook is er samenwerking De wijkregisseurs
met huurders en bewoners, die als geen ander hun woonomgeving
kennen.
hebben een spilfunctie in de wijk.
Zij onderhouden de contacten met de huismeesters, en projectgroepen.
buurtconciërges,
de bewoners- Iwijkhuurderscommissies
Via verschillende invalshoeken ( fysiek, sociaal en economisch) wordt naar de wijk gekeken. BW wil zich samen met partners en bewoners inzetten om de kwaliteit van de leefomgeving te optimaliseren.
De focus ligt in de komende twee jaar op de wijken Nieuwstraatkwartier. en de Wierdensehoek.
Ossenkoppelerhoek.
De Riet
Armoedebestrijding: In de gemeente Almelo is sprake van een bovengemiddelde score op de armoedegrens. Samen met de gemeente is BW en andere maatschappelijke partners, verbonden in het Armoedepact, actief om de armoedeval te doorbreken.
Almelo Foundation: In 2012 is BW met een aantal partners een samenwerking aangegaan om de sociale kwaliteit van de "aandachtswijken" te versterken door sport I gezondheid lieren I werken en cultuur te versterken. Bestaande projecten worden verbeterd en nieuwe projecten geïnitieerd.
DUURZAAMHEID
Op de goede weg met mi lieuberekeni ngen
...werken aan duurzaamheid.
._voor helle laai is
Go green!
Voor nu en voor de toekomst!
ZJjn erg duurzaam.
7.
Stichting Huurdersbelangen Beter Wonen Postbus 474 7600 AL Almelo E-mail:
[email protected] Website: www.shbwalmelo.nl
Thema's intentieovereenkomst Stichting Huurdersbelangen Beter Wonen (SHBW) en woningcorporatie Beter Wonen (BW) voor de jaren 2014 en 2015 huurprijsbeleid aandacht voor wijken en buurten (leefbaarheid) duurzaam(heid) wonen / welzijn en zorg demografische ontwikkelingen (gevolgen) van landelijke (politieke) ontwikkelingen
o U U R Z A A M (H E I 0) Duurzaamheid is eveneens een "containerbegrip" geworden (geen scherp afgebakende geeft zelf de nadere invulling) door het verschil in accenten dat gelegd wordt. Duurzaamheid is een veel gebruikt concept in de consumptiemaatschappij.
betekenis/gebruiker
Een elektrische auto aanschaffen is duurzaam; de fiets gebruiken is duurzamer. Je huis isoleren is duurzaam, de thermostaat enkele graden lager zetten eveneens. Veel commerciële artikelen claimen duurzaam te zijn, maar zijn dit feitelijk niet. Er sprake van duurzaam bankieren, duurzaam beleggen, duurzame landbouw, duurzaam vervoer, duurzame energievoorziening, duurzame industrie, duurzaam ondernemen, duurzaam bouwen, duurzame stad enz. "Almelo wil zich onderscheiden als duurzame stad. Onder duurzaam verstaat Almelo niet alleen een schoon milieu, maar ook een veilige, leefbare, toegankelijke en toekomstbestendige stad", aldus Woonvisie 2020 Almelo wil meer variatie in het woonaanbod en waar nodig bestaande woongebieden verbeteren (herstructureren). Lees thema aandacht voor wijken en buurten (leefbaarheid)
Bij duurzaamheid gaat het niet om kostenbesparing of terugverdientijd, maar over de schaarste van hulpbronnen waarmee welvaart wordt voortgebracht. zowel nu als in de toekomst. De oppervlakte van de aarde is eindig, grondstoffen kunnen opraken, de opnamecapaciteit van de atmosfeer en onze natuurlijke omgeving kent haar grenzen.
Bij duurzaamheid
gaat het vooral om gedragsverandering
en bewustwording.
Was duurzaamheid aanvankelijk het onderwerp van groene organisaties, nu is duurzaamheid in alle geledingen van de samenleving.
De termen duurzaamheid en duurzaam komen oorspronkelijk
doorgedrongen
uit de bosbouw.
Bij duurzame ontwikkeling is sprake van een evenwicht tussen natuur, economische en sociale belangen. Alle ontwikkelingen die op genoemde gebieden bijdragen aan een gezonde aarde, zijn duurzaam. Duurzaamheid wordt in het Afrikaans "volhoudbaarheid" genoemd. Deze term geeft aan waar het ten principale om gaat: natuur en mens houden het langer vol als we duurzaam met de wereld omgaan. In Twente zijn duurzame initiatieven ontstaan en staat duurzaamheid de bouwondernemingen en de woningcorporaties.
hoog genoteerd op de agenda van
8.
Duurzaam bouwen en renoveren
Woningen met een duurzaam woonconcept bepalen de toekomstige bouwplannen en renovaties. Duurzaamheid wordt de maatstaf in de bouw. Grondstoffen worden schaarser. Het energievraagstuk wordt problematischer en het klimaat verandert.
De bouwsector heeft grote invloed op het verduurzamen Duurzaam bouwen is de toekomst.
van de samenleving.
Samenwerking tussen alle partners in de bouwketen en opdrachtgevers is noodzakelijk. Woningcorporaties zijn grote opdrachtgevers en verlangen vaker duurzame producten en diensten. Bouwen infrastructuur zoeken steeds meer naar een evenwicht tussen zakelijke prestaties, sociale en milieuaspecten. Duurzaamheid krijgt meer invloed op de bedrijfsvoering. Verhuurders, huurders en overheid wensen dat het energiegebruik drastisch wordt verminderd om de negatieve gevolgen van broeikasgassen op het klimaat tegen te gaan. Ook de fossiele brandstoffen raken langzamerhand op. De eisen aan de energieprestatie van woningen worden een standaard gegeven. Op korte termijn moeten er maatregelen worden getroffen om te voorkomen dat de energiebehoefte toekomstige generaties in gevaar komt. Er zijn verschillende soorten van duurzame energiebronnen omgeving.
van
die toegepast kunnen worden in de gebouwde
Enkele voorbeelden: • • • •
biomassa windenergie zonne-energie (zonnepanelen) aardwarmte (met een warmte I koude installatie kan de aardwarmte benut worden in een watervoerende laag in de bodem waar warmte en koude worden opgeslagen, 's zomers wordt het koude grondwater gebruikt om het huis I gebouw te koelen, waarna het opgewarmde water terug in de grond wordt gepompt). Dit warme water kan in de winter gebruikt worden om het huis I gebouw te verwarmen.
Duurzaam bouwen is niet alleen het ontwikkelen van een woning die voldoet aan onze woonbehoefte. Het is vooral ook een bouwwijze die goed is voor mens en milieu. Het betekent verantwoord omgaan met water, energie en grondstoffen.
Duurzaam bouwen vraagt om een integrale aanpak. waarbij vooraf bewust keuzes worden gemaakt.
Bij de bouw van nieuwe woningen en gebouwen wordt stapsgewijs de regelgeving aangescherpt. Duurzaamheid wordt een belangrijk criterium bij de gunning van bouwopdrachten. De overheid streeft naar 100% duurzaam inkopen. Er komen steeds meer instrumenten, keurmerken en certificaten op de markt die gebruikt worden bij duurzaam inkopen, om de belasting van het milieu en de duurzaamheid aan te tonen. Bouwend Nederland is voorstander van het gebruik van duurzame materialen. Er moet zorgvuldig worden omgegaan met primaire grondstoffen.
EN ZORG
WELZIJN
WONEN wonen
Tuin en terras
zorg
Verbouwen
Vloeren
en drempels
Licht en geluid
Wonen en gemak
Slapen en opstaan
Trap en lift
~f
r
Deuren en ramen
Douchen
en baden
-.
Gordijnen zonv.ering
en
Huishouden
en koken
9. Er zijn in de regio Almelo ( Vroom hoop-corporatie Mijande Wonen I Wierden - particulier) enkele extreem duurzame huizen gebouwd. Deze vorm van duurzaam bouwen wordt "passief bouwen" genoemd.
Enkele kenmerken: Het toekomstige, duurzame huis is comfortabel, opgebouwd uit milieuvriendelijke, recyclebare materialen heeft een gezond leefklimaat kent geen onbruikbaar afval (optimaal gescheiden als grondstof voor nieuwe materialen) heeft geen afvalwater door zelf zuiverende sanitaire systemen maakt maximaal gebruik van hemelwater heeft een ondergrond die geschikt is voor warmte- en koudeopslag produceert energie door het gebruik van zonnepanelen
Bestaande bouw verdient minstens zoveel aandacht. Als het gaat om duurzaam bouwen, waarin de nieuwste technieken worden toegepast, is er meestal sprake van nieuwbouw. Het renoveren van bestaande bouw is echter de meest duurzame en milieuvriendelijke manier van huisvesting. Oude huizen missen vaak het comfort van nieuwbouw en zijn vaak minder goed geïsoleerd. Een oud huis dat op de juiste wijze wordt gerenoveerd, kan worden opgewaardeerd tot de normen van nieuwbouw. Met behulp van dubbel glas, isolatiematerialen (dak, muren, vloer) en klimaatbeheersing is het mogelijk het energieverbruik terug te brengen naar de normen voor nieuwbouw. In juni 2013 is de zgn. Green Deal gesloten door een aantal woningcorporaties en bouwbedrijven en minister Blok van Wonen. De eerste huizen die in dit project worden aangepakt, dateren uit de jaren zestig van de vorige eeuw De gedachte is, dat de huurder in de toekomst geen energierekening meer behoeft te betalen door optimale isolatie van de woning, dubbel glas, zonnepanelen en aardwarmte. Er wordt in de toekomst nauwelijks nog energie naar de woningen gebracht. De woningcorporaties willen de investeringen terugverdienen (voor de huurder dus budgettair neutraal)
door verhoging van de huurprijs.
De uitwerking van het project zal nog de nodige tijd vragen.
In Woonvisie 2020 van de gemeente Almelo wordt in het kader van de duurzamere stad aangegeven dat gestreefd wordt naar o.a. : variatie in het woonaanbod herstructurering van woongebieden (voor zover gewenst) uitstoot van de CO-2 in 2020 verminderd is met 20% door bewust energiegebruik in energiezuinige woningen _ nieuwbouw 100% energieneutraal is en de bestaande woningvoorraad een gemiddelde energielabel B heeft.
BW heeft gekozen voor het verversen van de samenstelling en het verhogen van de kwaliteit van de woningvoorraad. Voor elke wijk in Almelo heeft de corporatie een vastgestelde visie. De opgaven per wijk zijn verschillend.
Bij het overleg over duurzaamheid in relatie tot de woonlasten behartigt de SHBW primair de belangen van de huurders met een laag inkomen.
10. Stichting Huurdersbelangen Beter Wonen Postbus 474 7600 AL Almelo E-mail:
[email protected] Website: www.shbwalmelo.nl
Thema's intentieovereenkomst Stichting Huurdersbelangen Beter Wonen (SHBW) en woningcorporatie Beter Wonen (BW) voor de jaren 2014 en 2015 huurprijsbeleid aandacht voor wijken en buurten (leefbaarheid) duurzaam(heid) wonen I welzijn en zorg demografische ontwikkelingen (gevolgen) van landelijke (politieke) ontwikkelingen
WONEN I WELZIJN
EN ZORG
In Woonvisie 2020 stelt de gemeente dat Almelo een stad in balans moet worden door een betere sociale economische balans. Er moet perspectief worden geboden aan de bewoners. Mensen met een middeninkomen en een hoge inkomen moet men aan de stad binden. Almelo trekt weinig mensen in deze inkomensgroepen. Als oorzaak wordt o.a. aangegeven dat dit samenhangt met de werkgelegenheid en economische ontwikkeling. De prijs- productverhouding van de woning, de woonomgeving en het ontbreken van een bruisend centrum zijn ook debet om Almelo te verlaten of zich er niet te vestigen. Het woonbeleid gericht op groepen met een kwetsbare positie op de woningmarkt moet alle aandacht krijgen door kwaliteit en betaaibaarheid van woningen te verbeteren. Tot de kwetsbare groep worden gerekend mensen met een beperking, dak- en thuislozen, (ex)-psychiatrische patiënten en (ex)-verslaafden. Ook moet er geïnvesteerd worden in de zelfredzaamheid van deze kwetsbare groepen. Zienswijze van de gemeente Almelo: De gemeente moet andere partijen, o.a. woningcorporaties, stimuleren investeringen en activiteiten te richten naar de visie van de gemeente. Partners en inwoners moeten samenwerken aan de opgaven van Almelo. Partners en inwoners krijgen daarbij meer verantwoordelijkheid. De gemeente vervult een regisserende en faciliterende rol. Gemeente Almelo en de plaatselijke woningcorporaties maken prestatieafspraken op basis van Woonvisie 2020. De gemeente en de corporaties maken samen prestatieafspraken met welzijns- en zorginstellingen over woonservicegebieden, levensloopbestendige woningen, kleinschalige intramurale locaties in wijken. De inwoners worden nauw betrokken bij herstructurering, woonservicezones en aanpak in de wijk. Tot zover deze visie. Om het wonen in Almelo aantrekkelijker te maken zal er meer variatie in woningaanbod aanwezig moeten zijn. De regelgeving met betrekking tot nieuwbouw, renovatie enz .. moet worden vereenvoudigd. Corporaties zullen (nieuwe) huurders nadrukkelijker moeten betrekken bij de voorfase van bouw I renovatie. Ook bij de herstructurering van buurt I wijk zal dit een standaard gegeven zijn. De woonconsument bepaalt zelf hoe hij in de toekomst wil wonen en heeft zelf de ruimte om de gewenste woonsituatie vorm te geven. De woningcorporaties moeten inspelen op genoemde ontwikkelingen Vergrijzing en individualisering nemen toe.
in de maatschappij.
11. In de toekomst zal er steeds meer vraag zijn naar levensloopbestendige woningen en zullen bestaande woningen desgewenst moeten worden aangepast om mensen langer op zichzelf te laten wonen, al dan niet met ondersteuning. Carint Reggeland, een organisatie die welzijns-, woon- en zorgdiensten biedt voor de totale levenslijn, ontwikkelt "het huis van de toekomst" boordevol technische snufjes, waardoor ouderen die zorg nodig hebben langer zelfstandig kunnen wonen. Enkele toepassingen in deze woning zijn: deuren die op afstand bediend worden, een computer die een bewoner er aan herinnert dat er medicijnen moeten worden ingenomen. Deze en meerdere maatregelen leiden tot een besparing aan zorgkosten. Misschien kan corporatie Beter Wonen dit initiatief ondersteunen
bij de verdere ontwikkeling.
Zorg en Welzijn: Het is van groot belang dat het goed en veilig wonen is in de woonservicewijk met goed bereikbare voorzieningen. Veel senioren, mensen met een beperking en zieke mensen kunnen daardoor langer zelfstandig blijven wonen in hun buurt. Door het blijven wonen in de eigen wijk, in hun vertrouwde omgeving, door ondersteuning (extramurale zorg), blijven genoemde mensen (langer) betrokken bij de maatschappij. De vrijheid om persoonlijke keuzes te maken, geeft daarbij zelfstandigheid niet leeftijdsgebonden. Bij ondersteuning leven.
op maat thuis
en regie over het leven en is
blijft het voor mensen belangrijk zoveel mogelijk zelf te bepalen hoe zij willen
Centraal moet staan dat acties die worden ondernomen in samenspraak
gaan met de betrokken persoon.
Extra aandacht en eventuele ondersteuning moeten er ook zijn voor de mantelzorgers, basis hulp geven aan familieleden en buren.
die op vrijwillige
Het volgende gezegde is tegenwoordig niet meer van toepassing: " Zolang vrouwen een mantel dragen en mannen een jas, is mantelzorg een vrouwenzaak" . Er zijn ook mannen die mantelzorger zijn en steeds meer jongeren zijn in deze zorg dienstbaar. Ook moet er een afstemming zijn met de woonzorgcentra (intramurale zorg). Voor plaatsing in een dergelijk centrum is een indicatie nodig. Mensen in de wijk die extramurale zorg krijgen, moeten gebruik kunnen maken en genieten van de voorzieningen in woonzorgcentrum en deelnemen aan bepaalde activiteiten. Deze gehele opzet vraagt regie bij de invoering van een integrale aanpak van wonen, zorg en welzijn met betrokken partners, op basis van gelijkwaardigheid en gezamenlijke verantwoordelijkheid. De landelijke overheid ondersteunt het geheel met een ondersteuningsprogramma. Ervaringen elders opgedaan, moeten worden uitgewisseld. Deskundigheidsbevordering gestimuleerd.
voor medewerkers van alle betrokken partijen in deze processen worden
In Almelo geeft organisatie Scoop informatie, advies en ondersteuning vrijwilligers over wonen, welzijn en zorg. -
aan ouderen, hun familieleden en
Veranderde woonwensen of noodzakelijke woningaanpassing zijn vaak de drijfveer Scoop te benaderen. Lichamelijke klachten kunnen ertoe leiden dat de bewoner in het huis belemmeringen ondervindt. Soms is een kleine aanpassing afdoende. Soms zijn er grotere aanpassingen noodzakelijk zoals het plaatsen van een traplift, verwijderen van drempels, aanbrengen van beugels of een verhoogd toilet. Verschillende zorginstellingen bieden hulp aan bij klussen. Soms moet men lid zijn van de ledenservice van de zorgorganisatie. Via de Wet Maatschappelijke gegeven.
Ondersteuning
(WMO) kan er eventueel financiêle ondersteuning worden
DEMOGRAFISCHE ONTWIKKELINGEN Vergrijzing: 3,6 miljoen 65-plussers in 2025 Ontgroening: van 24 Groei van het bevolkingssegment
%
naar 22% in 2005 - 2025
van nieuwe Nederlanders
Stijging van het gemiddelde opleidingniveau
12.
Stichting Huurdersbelangen Beter Wonen Postbus 474 7600 AL Almelo E-mail:
[email protected] Website: www.shbwalmelo.nl
Thema's intentieovereenkomst Stichting Huurdersbelangen Beter Wonen (SHBW) en woningcorporatie Beter Wonen (BW) voor de jaren 2014 en 2015 huurprijsbeleid aandacht voor wijken en buurten (leefbaarheid) duurzaam(heid) wonen I welzijn en zorg demografische ontwikkelingen (gevolgen van) landelijke (politieke) ontwikkelingen
DEMOGRAFISCHE
ONTWIKKELINGEN
De samenleving verandert. Almelo is een krimpgebied geworden, zoals dit ook geldt voor de regioTwente als geheel. Deze krimp wordt vooral veroorzaakt door een slechte arbeidsmarkt. De groei van de bevolking in Almelo is gering. Er is sprake van minder gezinnen en vergrijzing. De bevolkingsgroep tot 55 jaar neemt de komende jaren af (ontgroening), terwijl de groep inwoners tussen 55 en 65 jaar toeneemt. Deze bevindingen zijn ook te merken op de markt van bouwen en wonen. De verkoop van huizen is sterk teruggelopen. Er zijn ook minder huurmutaties. De vraag naar levensloopbestendige woningen zal toenemen. Er moeten belangrijke keuzes gemaakt worden om in de toekomst goede woningen en woonomgeving te kunnen bieden aan de huurders. Maar met de levensfase veranderen ook de woonwensen. De corporaties worden echter getroffen door overheidsmaatregelen, maar er wordt wel meer van deze organisaties verwacht in financiële zin en in verantwoordelijkheden. De traditionele bejaardenhuizen verdwijnen. Er komt een hogere indicatienorm om in een verpleeghuis geplaatst te worden, bij voorkeur in een kleinschalig zorgcomplex in de buurt. Thuiszorg in de meest brede zin zal moeten worden ingezet om de koerswijziging op te vangen. ( zie het thema wonen I welzijn en zorg). Het Trendbureau Overijssel heeft de gegevens van meerdere recente onderzoeken op de rij gezet. Een selectie: ouderen wonen zo lang mogelijk zelfstandig ouderen blijven langer wonen in eengezinswoningen na 2015 toename vrijkomende eengezinswoningen door overlijden vergrijzing leidt tot verminderde dynamiek op de woningmarkt ouderen wonen graag bij andere ouderen behoefte aan nultredenwoningen (alles gelijkvloers, op de begane grond, geen drempels etc.) tot 2015 een verdubbeling in opgave verzorgd wonen indicatie voor opvang van senioren in intramurale zorg wordt minder snel afgegeven de wijze van financiering zal het verschil maken tussen de nieuwe extramurale en intramurale huisvesting
13. Stichting Huurdersbelangen Beter Wonen Postbus 474 7600 AL Almelo E-mail:
[email protected] Website: www.shbwalmelo.nl
Thema's intentieovereenkomst Stichting Huurdersbelangen Beter Wonen (SHBW) en woningcorporatie Beter Wonen (BW) voor de jaren 2014 en 2015 huurprijsbeleid aandacht voor wijken en buurten (leefbaarheid) duurzaam(heid) wonen / welzijn en zorg demografische ontwikkelingen (gevolgen van) landelijke (politieke) ontwikkelingen
(GEVOLGEN VAN) LANDELIJKE (POLITIEKE) ONTWIKKELINGEN
In 2014 zijn er nieuwe huur- en inkomensgrenzen.
De liberalisatiegrens
Er is in dit jaar nog sprake van inkomensafhankelijke De richtlijn komt van het ministerie:
wordt verhoogd naar € 699,48
huurverhoging.
De percentages van de huurverhogingen: 4% 4,5% 6,5%
(1,5% + inflatie) voor huishoudinkomens (2 % + inflatie) voor huishoudinkomens (4% + inflatie) voor huishoudinkomens
BW past echter een inflatievolgende
tot € 34.085 van € 34.085 tot € 43.602 boven de € 43.602
huurverhoging
toe, nl. 2,5%
Dit resultaat is mede tot stand gekomen door de gevoerde actie van de SHBW en de wens om de huurders niet nog meer te confronteren met lastenverzwaringen.
Vanaf 2015 zal de huursombenadering worden ingevoerd, waarbij een koppeling zal zijn tussen de maximale huurverhoging en de huuropbrengsten van de corporatie.
Naast de invoering van de huursombenadering overweegt het kabinet het WoningWaarderingsStelsel (WWS) te herzien bij het bepalen van de maximale huurprijs.
Nieuwe opzet bij de bepaling
van de maximale
huurprijs
" De ministerraad heeft op 13 september 2013 op voorstel van de minister voor Wonen en Rijksdienst ingestemd de Waarde Onroerende Zaken (WOZ-waarde) bij de bepaling van de maximale huurprijs een prominente plaats te geven", aldus een mededeling van de overheid.
In het vigerende WWS worden oppervlakte en voorzieningen (keuken, sanitair, energieprestatie) gewaardeerd met punten die opgeteld een maximale huurprijs opleveren. De gewildheid en locatie komen in het vigerende puntenstelsel minder goed tot uitdrukking.
14.
Het kabinet wil nu dat in het WWS de woonomgeving en woonvorm (eengezinswoning, flat, etc.) beter tot uitdrukking komen in de maximale huurprijs op basis van de WOZ-waarde. De overige onderdelen van het WWS komen om verschillende redenen minder in aanmerking om door de WOZ-waarde te worden vervangen, Het kabinet verwacht dat de aanpassing van de WWS leidt tot een eenvoudiger stelsel. De WOZ-waarde zal ca. 25% van de maximale huurprijs gaan bepalen.
Met de herziening vervallen de zgn. schaarstepunten het meest gespannen is.
(Donnerpunten)
in de tien regio's waar de woningmarkt
Reactie van de Nederlandse Woonbond: "De aanpassing van het WWS leidt ertoe dat de Donnerpunten meegerekend blijven worden, wat tot hogere huren en meer liberaliseringen leidt. De schaarste punten zijn al verrekend in een opslag op de puntprijs voor alle woningen in Nederland. Door de schaarstepunten te verrekenen in het nieuwe puntenstelsel, is er sprake van dubbeltelling en hogere huren".
De voorgestelde aanpassingen leiden ertoe dat afhankelijk van de WOZ-waarde de maximale huurprijs kan variëren. Een stijging hoeft voor zittende huurders geen gevolgen te hebben omdat de feitelijke huurprijs vaak onder de maximale huurprijs ligt. Bovendien mag de huur niet verder stijgen dan met het jaarlijks vastgestelde wettelijke percentage. Andersom kan een huurder om een huurverlaging vragen als de maximale huurprijs onder het niveau van de feitelijke huurprijs komt.
Het geheel moet bijdragen aan een betere woningmarkt.
Bij het overleg over duurzaamheid in relatie tot de woonlasten behartigt de SHBW primair de belangen van de huurders met een laag inkomen.
I BIJLAGE
1, De Woonvisie Almelo 2020 op hoofdlijnen:
opgaven en doelen in
II schema samengevat.
Almelo wil zich onderscheiden
als
Almelo wil zich onderscheiden
dé stad waar de woonconsument zelf kan bepalen hoe hij wil wonen en ook de ruimte
verstaat
Almelo streeft
vorm te
Almelo niet alleen een
veilige, leefbare,
toegankelijke
toekomstbestendige
(woonmilieus
bieden aan de inwoners en
binnenstedelijke
woningen]. "
Meer zelfbouw
op de nieuwe woning:
•
Woonbeleid
plancapaciteit particulier "
verbetering
in (collectief)
•
Meer invloed van bewoners en zelfbouw
Meer ruimte voor bewoners bestaande
woningen passen.
"
Bewoners meer betrekken bij
en
inkomen
Investeren
IJ
in een
gebiedsgerichte uitwerking.
bewust energiegebruik energiezuinige
•
Verbeteren
nieuwbouw
door in
"
gebiedsgerichte
B.
integrale benadering.
HET VERSCHIL MAKEN Verantwoordelijkheden
bij burgers en partners
Gemeente regisseert en fadliteert
in 2020.
50 tot 60%
binnenstedelijk.
woonopgaven. Werkwijze:
groei naar circa
170 tot 225 woningen
programma
Bijdragen aan de regionale
"
Gecontroleerde
per jaar. Van het bruto
en de
energielabel
{kwaliteit
lage inkomens
75.000 inwoners
bestaande woningvoorraad heeft gemiddeld
perspectief
op de woningmarkt. a
ïoevoegen
is 100%
van
groepen.
en betaaibaarheid}
woningen:
energieneutraal
doelgroep).
in zelfredzaamheid
kwetsbare
van Almelo is in
2020 met 20% verminderd
als nu
boven dat van de
primaire
stad: per 1
2015 woont ten minste
De CO2 uitstoot
aandeel
het geval is (63% heeft een
woonse-rvicegebied. •
hetzelfde
midden en hoge inkomens
vorm van een
om
aan te
en hoge
in 2020 kent Almelo
minimaal
verdunning,
50% van de huishoudens
herstructurering. "
verbeteren
Een toegankelijke januari
in
Binden van middeninkomens:
wijkeconomie.
opdrachtgeverschap.
waar mogelijk
•
leefomgeving
positie op de
woningmarkt.
Waar nodig bestaande
(herstructurering):
richten op groepen
met een kwetsbare
en sub-urbane
woongebieden
minimaal
10 tot 15% van de totaie
en hogere
inkomens.
woonmilieus.
op uitleglocaties
en meer invloed van de bewoner
te
zelf en door
het binden van midden-
stad.
\voonaanbod:toevoegen
en
balans dan nu
het geval is, door perspectief
B
woningaanbod
naar een betere
sociaal economische
schoon milieu maar ook een
heeft om die
gewenste woonsituatie
als
duurzame stad. Onder duurzaam