STICHTING GOOISCH NATUURRESERVAAT

STICHTING

GOOISCH NATUURRESERVAAT

JAARVERSLAG 2012

 

COLOFON JAARVERSLAG NUMMER 80 VERSLAGJAAR 2012 KENMERK

13-6650.01.01.54 UITGAVE

Stichting Gooisch Natuurreservaat BEZOEKADRES

Nieuwe Meentweg 2 1217 DZ HILVERSUM POSTADRES

Postbus 1001 1200 BA HILVERSUM TELEFOON

035 - 621 45 98 E-MAIL

[email protected] INTERNET

www.gnr.nl FOTO OMSLAG

Tonia Wingelaar TEKST EN OPMAAK

Rob Fassaert

De Nationale Postcode Loterij is partner van het Goois Natuurreservaat  

 

INHOUD WOORD VOORAF INLEIDING

3 4

NATUURBEHEER

Nieuwe beschikking subsidiestelsel natuur en landschapsbeheer Bosbeheer Heidebeheer Begrazing Graslandbeheer Akkerbeheer Wateren Landschappelijke elementen Archeologische elementen Tuinen, erven en hagen Beheer wegen Gebouwen natuurbeheer Faunabeheer Projecten natuurbeheer Poort Naardermeer Groene Schakel De Vuursche Poort Eemland Financiën

RECREATIE

Toegangsvoorzieningen Nieuwe beschikking Subsidiestelsel Natuur en Landschapsbeheer Dagrecreatie(-terreinen) Fietspaden Ruiterregeling Verblijfsrecreatie Toezicht en handhaving Projecten Poort Naardermeer Verbinding Hoorneboeg Groene Schakel Heidebrug Westerheide Ruitersportonderzoek Vernieuwing zitbank en boom schaapskooi Blaricum Landgoed Kommerrust Financiën

GEBIEDSONTWIKKELING

22 22 22 23 23 23 25

COMMUNICATIE, EDUCATIE EN VOORLICHTING

Middelen en materialen Onderzoek vrijwilligers Verhalen via mobiele website: Layar en QR-routes Layar QR-routes Website  

16

16 16 17 17 18 18 18 18 18 19 19 19 19 19 20 20

22

Oppervlak terreinen Verwerving en verkrijging Beleid- en beheerplanning Natuurbescherming Integrale gebiedsontwikkeling Projecten Financiën

 

5

5 5 6 6 8 8 9 9 9 9 10 10 10 10 11 12 13 13 14

1  

27

27 27 28 28 28 29

Nieuwsbrief Publieksactiviteiten, evenementen en excursies Natuureducatie Vrijwilligers Maatschappelijke stages Groepsverblijf ’t Laer voor veldwerk en natuureducatie Projecten Financiën BESTUUR EN BESTUURSONDERSTEUNING

Bestuur Bestuursondersteuning Klankbordgroep Controller en Financiële adviescommissie Steunstichting Projecten Financiën

GEBOUWEN EN TERREINEN

Gebouwen en huisvestingskosten Exploitatie gebouwen gebruik door derden Sportpark Crailoo Overig gebruik derden Projecten Financiën

OVERZICHTSKAART TERREINEN NATIONALE POSTCODE LOTERIJ

Kansspelsector

BEDRIJFSVOERING

29 29 29 30 31 31 31 35 36

36 36 36 36 37 37 38

40

40 40 40 40 40 41

43 44

44

45

Personeel Verzuimanalyse Extern personeel Overige bedrijfsvoering Automatisering Huisvesting Kantoor Voertuigen en machines

45 46 46 46 46 47 47 47

RISICOPARAGRAAF

48

Personeel en organisatie Projecten Beheer Subsidies Overig Onroerend goed BTW compensatiefonds

48 49 50 50 51 51 51

ONTWIKKELING PARTICIPANTENBIJDRAGE 52

Regulier beheer Rijwielpaden Overzicht totale participantenbijdrage

GEBIEDSEIGENDOM IN CIJFERS

Eigendom (incl. erfpacht) Verdeling oppervlakte GNR over de gemeenten

RECAPITULATIE

52 54 54

55

55 55

56

2

WOORD VOORAF

I

n 2012 heeft de stichting Gooisch Natuurreservaat zich opnieuw sterk gemaakt voor de Gooise natuur. Er zijn weer tal van mooie projecten in het Gooi gerealiseerd, zoals het recreatieve fietspad Laarder Wasmeer en de aanleg van een heideverbinding in het Spanderswoud. Dit alles mede dankzij de steun en inzet van onze participanten, andere partners en niet in de laatste plaats de Nationale Postcode Loterij. Met de Loterij is in 2012 opnieuw de samenwerking voor vijf jaar gecontinueerd, waarmee we bijzonder blij zijn.

Omdat de Stichting zich in dit jaar genoodzaakt zag de uitgaven te beperken, waren enkele scherpe keuzes onvermijdelijk. Gelukkig is het Goois Natuurreservaat een kostenbewuste organisatie. In 2012 hebben wij, gesteund door de provincie NoordHolland, geparticipeerd in een samenwerkingstraject met alle Noord-Hollandse terreinbeherende organisaties. Tijdens dit traject bleek dat er tal van kansen zijn om tot vergaande samenwerking te komen en te profiteren – zonder de kracht van het merk GNR te verliezen – van schaalvoordelen en elkaars expertise. In 2013 zullen een aantal van deze kansen verder worden uitgewerkt, zoals gezamenlijke inkoop en aanbesteding, en ook vrijwilligersbeleid. Projecten uitvoeren: zonder vrijwilligers lukt dat niet. De Stichting heeft dit jaar dan ook, mede dankzij de vele actieve vrijwilligers, weer veel kunnen doen aan beheeractiviteiten, voorlichting en educatie. Zo hebben vrijwilligers een oud wandelpad op landgoed ‘Kommerrust’ hersteld, terwijl ook het Speelbos ’t Laer in 2012 gerealiseerd is door de niet aflatende inzet van vrijwilligers. Overigens waren het ook bij dit project weer sponsoren die de financiering voor hun rekening namen. Geweldig natuurlijk! Ook zeer verheugend dit jaar was het voornemen van zeven Gooise organisaties op het gebied van erfgoed, monumenten en natuur- en milieueducatie om de handen ineen te slaan en te gaan samenwerken vanuit de Infoschuur. In 2013 zal deze wens bekrachtigd worden en invulling krijgen. Zo’n samenwerking kan de Gooise natuur alleen maar sterker maken! Jaap Bond (voorzitter stichting Gooisch Natuurreservaat)

3

INLEIDING

D

e stichting Gooisch Natuurreservaat is in 1932 opgericht als samenwerkingsverband van de provincie Noord-Holland en de gemeenten Amsterdam, Blaricum, Bussum, Hilversum, Huizen, Laren en Naarden. De acht participanten zijn als het ware de ‘eigenaren’ van het Goois Natuurreservaat. Amsterdam is participant omdat veel inwoners van die stad van oudsher in het Gooi komen recreëren. Een uitgebreide beschrijving van het ontstaan en de verdere geschiedenis van de Stichting is te vinden in Beheervisie en beheerplan 2010-2019 en ook op de website van het Goois Natuurreservaat (www.gnr.nl). Het statutaire doel (artikel 2) van de stichting Gooisch Natuurreservaat is tweeledig. De letterlijke tekst is: I) De instandhouding van het natuurschoon in het Gooi door de verkrijging van de aldaar gelegen terreinen, teneinde deze ten eeuwigen dage ongeschonden als natuurreservaat te behouden. II) Het publiek het genot van dat natuurschoon te verzekeren door vrije toegang tot die terreinen, onder eventueel te stellen bepalingen. De activiteiten van het Goois Natuurreservaat richten zich op het in stand houden van de diverse terreintypen, zoals bossen en heidevelden. De daarin voorkomende karakteristieke elementen (van landschappelijke/geologische en cultuurhistorische/archeologische waarde) worden met zorg en aandacht beheerd. Hetzelfde geldt voor de in deze gebieden levende fauna: ook die valt onder de verantwoordelijkheid van de Stichting. Daarnaast zorgt de Stichting voor goede toegankelijkheid via een uitgebreid net van wandel- en fietspaden, diverse uitzichtpunten, recreatieterreinen en parkeervoorzieningen. In Beheervisie en beheerplan 2010-2019 zijn de achtergronden van het terreinbeheer uitvoerig beschreven en toegelicht. De ambities daarin verwoord staan niet ter discussie. Wel is het tempo waarmee de middelen voor de uitvoering ervan beschikbaar komen, afhankelijk van het economische klimaat en het overheidsbeleid.

Daarom werd binnen de begroting 2012 het beleid van 2011 voortgezet om de middelen om te buigen ten behoeve van beide statutaire taken: de instandhouding van het natuurschoon en het genot daarvan door vrije toegang aan het publiek.

4

NATUURBEHEER

R

egiobeheerders, boswachters, veeverzorgers en uitvoerende medewerkers staan garant voor het noodzakelijke onderhoud, dat vanuit organisatorisch en financieel oogpunt het meest efficiënt in eigen beheer kan worden uitgevoerd. De onderhoudswerkzaamheden betreffen de terreinen, de recreatie- en begrazingsvoorzieningen alsmede enig vastgoed dat daarvoor nodig is.

subsidievoorwaarden, te kunnen nakomen in de periode tot en met 2016.

Het team Terreinbeheer heeft in 2012 flexibel en adequaat ingespeeld op aandacht vragende werkzaamheden, zodat het meest essentiële onderhoud kon worden uitgevoerd. De medewerkers traden slagvaardig op bij het oplossen van acute problemen. Zij waren service-gericht en hielden tegelijkertijd de onderhoudsstaat van voorzieningen, werkplaatsen, opslag- en stallingsruimte, materieel en materialen goed in het oog. Wel leidde langdurige ziekte van enkele medewerkers ertoe dat in een paar gevallen de uitvoering van bepaalde maatregelen achterwege moest blijven, met als gevolg: beperkt achterstallig onderhoud. Nieuwe beschikking subsidiestelsel natuur en landschapsbeheer Op dit onderdeel werd ook het natuuren landschapsdeel begroot van de subsidie in het kader van het Subsidiestelsel Natuur en Landschapsbeheer (SNL). Het nog niet uitgegeven subsidiebedrag (de meeropbrengst) werd conform het besluit van het Dagelijks Bestuur van 10 november 2011 gestort in de nieuw te vormen voorziening ‘Onderhoud natuurgebieden en recreatievoorzieningen’. Dit met het doel om de beheerinspanningen die voortvloeien uit de

BOSBEHEER Het bosareaal beslaat zo’n 1500 hectare. Ook dit jaar is er gewerkt aan het omvormen van naald- naar loofbos, vooral wat betreft het bosgebied De Zuid in Hilversum nabij Hollandsche Rading. Het opstellen van het uitvoeringsplan, de communicatie met de omgeving en de aanbesteding vonden in 2012 plaats. De uitvoering in het veld zal begin 2013 van start gaan. Om ruimte te scheppen voor verjonging en voor natuurlijke inheemse vegetatie zullen open plekken worden gecreëerd in voormalige uitheemse productiebossen. Het daarbij vrijkomende naaldhout is verkocht aan de aannemer. De kosten van bestrijding van Amerikaanse vogelkers worden gedekt uit de opbrengsten van de houtverkoop. Het snoeiwerk is ook in 2012 een groeiende en telkens terugkerende kostenpost gebleken. Als gevolg van de grote randlengte van het natuurgebied, de stijgende leeftijd van de bossen en het veelvuldig grenzen aan wegen, woonhuizen en tuinen, moet de Stichting in toenemende mate voldoen aan haar wettelijke verplichting om bomen aan de bosrand te (doen) snoeien. De veiligheid van aanwonenden en van bezoekers in onze bossen speelt hierbij een rol (risicoaansprakelijkheid). Het is arbeidsintensief, gespecialiseerd en veelal uitbesteed werk, met soms de inschakeling van hoogwerkers. Voorts is er bos gekapt in het kader van de aanleg van de heideverbinding door het Spanderswoud. Deze open zone door het bos biedt warmteminnende dieren van heide en schraalgraslanden

5

in de toekomst de mogelijkheid zich te verspreiden. Zie voor meer informatie onder Projecten. HEIDEBEHEER In heidelandschappen en stuifzandgebieden (de totale oppervlakte bedraagt ongeveer achthonderd hectare) worden de spontaan opkomende bomen en struiken verwijderd om het landschap open te houden. Vrijwilligers trekken jaarlijks jonge dennen uit. Het maaibeheer van een deel van de heidegebieden is uitbesteed aan een aannemer. Amerikaanse vogelkersstruiken worden machinaal gerooid. Op plaatsen met archeologische monumenten (voornamelijk grafheuvels) of andere archeologisch waardevolle elementen wordt Amerikaanse vogelkers afgezaagd en ingesmeerd met het bestrijdingsmiddel glyfosaat. Ook wordt er geplagd om zandige plekken te creëren en daarmee de ecologische kwaliteit van heide- en stuifzandlandschappen te verbeteren. Enkele bijenhouders van de regio plaatsen hun bijenkasten op de heide. De Stichting voert bovendien bosen heidebeheer uit op het drinkwaterpompstation Laarderhoogt van Waterleidingbedrijf PWN.


In 2012 zijn tijdens een najaarcampagne de struiken en bomen verwijderd in de volgende terreinen: ’t Harde, Mauvezand, Nieuw Bussummerheide, Bussumer- en Westerheide, Zuiderheide, Laarder Wasmeer, Hoorneboegse heide, Anna’s Hoeve, Laapersveld (-bos en -heide). BEGRAZING De aanwezigheid van runderen en schapen draagt in hoge mate bij aan de toeristisch-recreatieve belevingswaarde van het Gooise landschap, en daarmee aan het draagvlak onder de Gooise bevolking voor de Stichting. Onze schaapskuddes en ‘grote grazers’

konden in 2012 hun graaswerk voortzetten onder sturing en toezicht van de herders en veeverzorgers. Ongeveer 1.500 hectare van het totale terreinbezit van circa 2.800 hectare wordt begraasd. Begrazing houdt de heide vitaal, dringt bebossing terug en houdt tevens de vergrassing onder controle. De combinatiebegrazing door schapen en runderen geeft op lange termijn het beste resultaat. De runderen eten de wat grovere begroeiing en maken met hun hoeven de bodem los, waardoor kruiden- en heidezaad kan ontkiemen. De mest van de grazers zorgt voor ruige plekken, welke op hun beurt weer bijdragen aan de diversiteit van flora en fauna. Jaarlijks wordt de gewenste begrazingsdichtheid van runderen bepaald, wat verschuivingen in aantallen grazers per gebied tot gevolg heeft. De runderen voorzien zoveel mogelijk in hun eigen voedselbehoefte. Alleen bij aanhoudende sneeuw wordt er bijgevoerd. Het aantal volwassen runderen in de verschillende begrazingsgebieden is in 2012 gedaald van 59 naar 51. De daling vindt z’n oorzaak in gedragsproblemen en in ziekte en sterfte. In 2012 zijn twee kalveren geboren. Om de begrazing op peil te houden is bij de Charolaisrunderen een dekprogramma gestart, waaruit naar verwachting volgend jaar tussen de acht en dertien kalveren zullen worden geboren. Controle van de gezondheid en het gedrag van de runderen gebeurt op regelmatige basis. In de winter worden in de terreinen de drinkbakken frequent gecontroleerd en wakken in het ijs gemaakt om het water voor de grazers bereikbaar te houden. Het graslandgebied van het Gijzenveen (tussen Bussum en de Hilversumse Meent) is in 2012 gemaaid en het gewas

6

in balen verpakt: bestemd als wintervoer voor de schapen.

de meeste toegevoegde waarde heeft is afhankelijk van de samenstelling en structuur van de vegetatie, gecombineerd met de effecten van begrazing van het vorige jaar. Daarbij wordt gericht ingespeeld op plekken waar bebossing, vergrassing en struweelvorming optreden. Door regelmatig te wisselen van nachtkraal komen de diverse terreinen aan bod.

In alle begrazingsgebieden worden de veeroosters bij de doorgangen voor wandelaars en fietsers jaarlijks schoongemaakt. Controle van de hekwerken vindt permanent plaats ter voorkoming van het ontsnappen van de runderen. In 2012 zijn de hekwerken verbeterd op de volgende plekken: bij de Nieuw Bussummerheide, rondom het uitkijkpunt de Tafelberg te Huizen en aan de Oude Meentweg te Hilversum. Daarnaast zijn er kosten verbonden aan materieel, gereedschappen, veevoer, wettelijk verplichte dierregistratie, watervoorzieningen in de terreinen en controle en behandeling door dierenartsen.

Ook buiten de door de hekwerken begrensde begrazingsterreinen, dus in de hondenlosloopgebieden, vindt begrazing plaats. Hier worden de schapen binnen flexibele netten gehouden, die regelmatig worden verplaatst om ruigtevorming en bebossing tegen te gaan en heidevorming te stimuleren.

Om de begrazing mogelijk te maken worden twee schaapskooien en veekeringen (ca. 75 kilometer) in stand gehouden. De gescheperde schaapskudde is gehuisvest in de schaapskooi Heidebloem, naast groepsverblijf ’t Laer. Daar verblijven de schapen enige weken voor, tijdens en na de lammertijd.

Het verheugt de Stichting dat de provincie Noord-Holland over de periode 2011 tot en met 2013 een jaarlijkse bijdrage van € 17.000 verstrekt ten behoeve van de gescheperde schaapskudde. Na 2013 zal de Provincie voor dit doel geen specifieke financiële steun meer verlenen, maar is deze steun ondergebracht in de SNL-regeling.

Verder grazen zij op de heideterreinen, met de volgende aanpak als richtsnoer: in een cirkel rondom een nachtkraal (aanwezig op diverse plaatsen op de heidevelden) wordt plekgewijs begraasd. De vraag waar de schaapskudde

De trekkende schaapskudde begraasde in 2012 onder leiding van herder en hond de Zuiderheide, de randen van de Wester- en Bussummerheide, de Fransche Kampheide en de Postiljonheide. Bij het begrazen in de terreinen

7

zijn twee vrijwilligers actief. Stagiairs assisteren de herders en veeverzorgers tijdens de lammertijd in februari tot en met april. Een deel van de schaapskudde wordt tegen vergoeding ingezet bij begrazing van een tuin op een landgoed. De schaapskudde op de Tafelberg- en Blaricummerheide loopt vrij rond in een afgerasterd gebied. De veeverzorgers stelden in 2012 vast dat de schapen last ondervonden van de vele loslopende honden in dit gebied. Het afgenomen toezicht op het hondenaanlijngebod speelde hierbij een rol: de schapen durfden de veilige omgeving van de kooi niet te verlaten. Maar een vrijwilliger laten oefenen met zijn schaapshond in dit omheinde terrein sloeg twee vliegen in één klap: de schapen zwierven onder de hoede van de herder weer veilig over de heide en de vrijwilliger en zijn hond konden hun vaardigheden verder ontwikkelen. GRASLANDBEHEER Terwijl graslanden zonder hoge ecologische waarde vooral door pachters en huurders worden onderhouden, beheert de Stichting zelf diverse graslanden die wel ecologisch van betekenis zijn, zoals de zeer kwetsbare en kleinschalige leemkuilen, de kalkterreintjes in Zanderij Crailoo, de natte heidevegetaties (waaronder de zogenaamde Gentianenveldjes) en de schraalgraslanden van Cruysbergen en het Laarder Wasmeergebied. Deze terreinen met hoge biodiversiteit brengen relatief hoge kosten met zich mee vanwege het maaibeheer. Maaien is niet alleen nodig om het dichtgroeien met bomen en struiken te voorkomen, maar ook om voedingsstoffen af te voeren en daarmee zeldzame vegetaties met bijzondere planten en dieren in stand te houden.

8

In 2012 zijn genoemde gebieden in het kader van terugkerend beheer gemaaid en is het gewas op vaste plekken gedeponeerd. In Cruysbergen is sprake van sterke opslag van elzenbomen welke de ontwikkeling van bijzondere vegetaties in de weg staat. Ook dreigt hierdoor het open landschap versneld dicht te groeien. Om het tij te keren is dit jaar in de vroege zomer extra gemaaid. Aan Landschap Noord-Holland is opdracht gegeven een beheeradvies uit te brengen voor het Laarder Wasmeer en Cruysbergen. Het beheeradvies wordt volgend voorjaar verwacht. AKKERBEHEER Ruim de helft van het areaal akkers van de Stichting (ca. zestien hectare in eigen beheer) is verpacht aan boeren. Dit levert enige pachtopbrengsten op. Er zijn echter nog maar een paar pachters met een volwaardig agrarische bedrijfsvoering die deze onrendabele akkergronden willen gebruiken. De vrijkomende pachtvrije gronden worden tegen een lagere of geen financiële vergoeding in gebruik gegeven aan landbouwers, zij het onder beperkende voorwaarden. Zo is er een verplichting om traditionele landbouwgewassen te telen. De oppervlakte die aan derden in gebruik wordt gegeven, is in 2012 gelukkig iets toegenomen. Dit bespaart de Stichting de kosten die aan het betelen van de akkers verbonden zijn. Vier hectare is in gebruik gegeven aan de stichting Oude Landbouwgewassen Laren (SOLL). Op de hoge zandgronden in en rondom Laren houdt deze het cultuurhistorisch akkerlandschap in ere door er traditionele landbouwgewassen te telen, zoals boekweit, winter- en zomerrogge, gerst en stoppelknollen.

De traditionele landbouwgewassen   worden dichtbij de dorpskernen op de niet-verpachte gronden verbouwd, met als doel het vertrouwde landschapsbeeld in stand te houden. De pachtvrije akkers verder weg van de bebouwde kom worden minder bemest. Daar is ook ruimte om gewassen niet te oogsten, zodat de aanwezige fauna van de zaden kan profiteren. Dit trekt in de winterperiode veel zaden-etende zangvogels aan, en ook muizen. Door het hoge aantal zangvogels en muizen zijn dit aanlokkelijke voedselgebieden voor roofvogels. Het niet oogsten levert de Stichting enige kostenbesparing op.

worden. De laatste keer was meer dan twintig jaar geleden. Er is dus sprake van achterstallig onderhoud. Via een dotatie in een baggerfonds wordt hiervoor langzaam maar zeker een budget opgebouwd. LANDSCHAPPELIJKE ELEMENTEN Er zijn diverse bossingels, houtwallen, bomenrijen en lanen die beheer vragen. Te denken valt aan het verwijderen van Amerikaanse vogelkers, het vervangen van laanbomen en het snoeien in het algemeen.

In het Dassenveld wordt een klein perceel maïs verbouwd ten behoeve van de daar levende dassen. WATEREN Verschillende wateren binnen het natuurreservaat kennen een zogeheten schoonplicht, een door het Waterschap wettelijk opgelegde onderhoudsverplichting. Diverse amfibieënpoelen en andere watergangen worden dan ook gefaseerd geschoond, zoals in Cruysbergen, op Landgoed De Beek en in Zanderij Crailoo. In dit verband moet vastgesteld worden dat de wateren bij het Reigerseiland/De Beek en het Spanderswoud vol blad zitten en ecologisch niet goed meer functioneren. Normaliter moeten ze eens per tien à vijftien jaar gebaggerd 9

ARCHEOLOGISCHE ELEMENTEN De meer dan vijftig archeologische monumenten in de zin van de Monumentenwet worden elke twee jaar geïnspecteerd door de Archeologische Monumentenwacht (AMW). Op basis hiervan vinden onderhoudswerkzaamheden plaats, zoals het verwijderen van bomen en struiken op grafheuvels en het dichten van door honden en konijnen gegraven gaten. Deels wordt dit gedaan door vrijwilligers, deels uitbesteed aan een aannemer. Vanaf 2012 krijgt de Stichting hiervoor een onderhouds- en instandhoudingsbijdrage van de Rijksoverheid (BRIMsubsidie). In 2012 is op basis van een meerjarenplan voortgegaan met het onderhouden

van deze grafheuvels en andere waardevolle monumenten. Zo zijn er bomen verwijderd, sluippaden ongedaan gemaakt en gaten van konijnen en honden gedicht. TUINEN, ERVEN EN HAGEN In de tuinen rondom het kantoor en op enkele plekken in de terreinen werd ook in 2012 onkruid verwijderd. Beukenhagen en bomen worden jaarlijks geknipt en gesnoeid. BEHEER WEGEN De zandwegen waarvoor de Stichting verantwoordelijk is worden jaarlijks onderhouden (dichten van kuilen, schaven, onder profiel brengen). Deels gebeurt dit in eigen beheer, deels door een loonwerkbedrijf. De onderhoudsbehoefte hangt af van het aantal aanwonenden dat van de weg gebruik maakt. Het onderhoud neemt toe bij gebruik door bouw- en ander zwaarder verkeer. Het onderhoud van de onverharde wegen vond in 2012 op dezelfde wijze plaats als in voorgaande jaren. De frequentie ervan is echter gedaald, met als gevolg dat de onderhoudsstaat van verschillende wegen is afgenomen. GEBOUWEN NATUURBEHEER Om natuurbeheer mogelijk te maken is behuizing nodig. Daaronder vallen kantoor, dienstwoningen, dienstgebouwen (werkplaatsen, materiaalopslag en materieelstalling), schaapskooien, inforuimten en blokhut. Dit alles inclusief beveiliging en installaties (zoals inbraakbeveiliging, brandblusvoorzieningen, rioolgemalen en bliksemafleiders). Voor al deze gebouwen gelden bovendien nutsvoorzieningen, energieverbruik, onderhoud en OZB. 10

Hoewel door verhuur van twee gebouwen in 2012 meer opbrengsten zijn verkregen, is het vastgoed van de Stichting (gebouwen voor de bedrijfsvoering en anderszins) een verliesgevende portefeuille. Het opstellen van een gebouwenbeleid met een meerjarenonderhoudsplan is nog niet tot stand gekomen. De verwachting is dat een en ander volgend jaar kan worden afgerond. FAUNABEHEER Faunagoten, amfibieëntunnels en geleidingswanden werden ook in 2012 gecontroleerd en geschoond, ter beveiliging van de passage van een verkeersweg. Gewassen werden gekweekt (maïs voor de dassen) of speciaal niet geoogst ten behoeve van wintervoeding. In de terreinen van de Stichting vindt geen beheerjacht plaats. Wel worden reeën uit hun lijden verlost als ze ernstig gewond worden aangetroffen. Dit op basis van een vergunning van de Provincie. Om de vergunning toe te passen zijn voor de boswachters twee geweren plus machtigingen beschikbaar.

PROJECTEN NATUURBEHEER Een deel van de inrichting en het beheer van de natuurterreinen wordt projectmatig uitgevoerd. Deze projecten vormen een belangrijk deel van het werk van de Stichting. Voor de finan-

ciële dekking kan worden gebruik gemaakt van subsidies, sponsoropbrengsten en het geld van de Nationale Postcode Loterij. De verschillende projectgebieden komen overeen met bijlage 8 van Beheervisie en beheerplan 2010-2019. Poort Naardermeer

het bezit van de Stichting is afhankelijk van informatie over zaken als: de gewenste inrichting van het terrein, het beheer en het onderhoud, de handhaving en de verhoging van de beheerlasten die voortvloeien uit deze areaaluitbreiding. PROVINCIALE WEG N236

NATUURONTWIKKELING GIJZENVEEN

Het plan is grotendeels bestekgereed gemaakt, in afwachting van een besluit van de Provincie om de uitvoering ervan in beginsel te subsidiëren. GS hebben eind 2012 positief besloten, zodat in maart 2013 het subsidieverzoek formeel kan worden ingediend. Met dit project kan behalve ecologisch herstel, ook een recreatieve route, een veilige voetgangersoversteek en het zichtbaar maken van een fortificatie van de Nieuwe Hollandsche Waterlinie (FORT KOEDIJK) worden gerealiseerd. ZANDERIJ CRUYSBERGEN, UITVOERINGSPLAN PERCEEL SIKKING

Deel uitmakend van het natuurontwikkelingsplan Zanderij Cruysbergen is in 2012 de natuurontwikkeling van perceel Sikking gerealiseerd. Grondwerkzaamheden en de aanleg van bruggen en publieksingangen zijn in dit jaar afgerond. Het terrein is opengesteld voor het publiek. VOORMALIG MOB-COMPLEX BUSSUM

De gemeente Bussum en de Stichting werken samen toe naar een overdracht aan de Stichting van het natuurdeel van het voormalige Mobilisatieterrein. Concrete informatie over de condities wordt verstrekt zodra de door de gemeente beoogde projectontwikkelaar hiertoe een voorstel heeft geformuleerd. De planning van de gemeente richt zich op de eerste helft van 2013. De beoordeling door het bestuur van de wenselijkheid om dit terrein toe te voegen aan 11

De provincie Noord-Holland heeft het Goois Natuurreservaat gevraagd mee te denken over de herinrichting van de Franse Kampweg, ofwel de provinciale weg N236. Het Goois Natuurreservaat heeft als wens kenbaar gemaakt: een veilige fietsoversteek op het weggedeelte tussen het Spanderswoud en de Fransche Kampheide, evenals een drietal faunapassages. In samenwerking met de Provincie is onderzocht of het project kan worden benut om de verkeersontsluiting van het kampeerterrein ingrijpend te verbeteren door reallocatie. Hetzelfde geldt voor de situering van de danig versleten parkeervoorzieningen in de natuurterreinen aan beide zijden van de weg. Bezien wordt of het geheel kan worden ingericht als recreatief of toeristisch knooppunt. De Provincie heeft het groot onderhoud aan de N236 gepland voor 2014. De voorbereidingen vanuit de Stichting staan gepland voor de eerste helft van 2013. OMVORMING NATUUR FASE I – ECOLOGISCHE VERBINDINGSZONE SPANDERSWOUD/ FRANSCHE KAMPHEIDE

In het kader van de subsidieregeling Investeringsbudget Landelijk Gebied (ILG) is in de winter van 2011-2012 een heideverbinding aangelegd in het Spanderswoud tussen de Bussummergrintweg en de Franse Kampweg. Aangezien het gebied inmiddels tot het leefgebied van de das behoort, is na advies van dassenexperts besloten om realisatie van het zuidelijk deel op te schorten tot meer bekend is over het gedrag van de

dassen. In het voorjaar van 2012 is het monitoringsonderzoek van de dassen voortgezet. Aan de hand van de resultaten werd de ligging van de heideverbinding iets aangepast. In de herfst van 2012 is gestart met de aanleg van het zuidelijk deel, dat aansluit op heidegebied De Snip en de Natuurbrug Zanderij Crailoo. Aan het eind van het kalenderjaar zijn de kapwerkzaamheden uitgevoerd en is het merendeel van het hout afgevoerd.

SCHONEN WATEROEVERS ANNA’S HOEVE

De oevers van de wateren van Anna’s Hoeve zijn verontreinigd door beton-, puin- en metaalafval. Het doel van het project is dit afval bij een lage waterstand te verwijderen. Door de lozing van bronneringswater door gemeente en waterschap was het niet mogelijk dit werk in het afgelopen jaar uit te voeten. LANDGOED MONNIKENBERG: SANEREN OPSTALLEN FASE II

In overleg met de bewoners van het klooster Monnikenberg, de zusters Augustinessen van St. Monica, zijn in 2012 de op het terrein nog aanwezige houten barakken verwijderd. Dit ten behoeve van het nieuwe onderkomen van de zusters (plan Casella), een bouwplan dat inmiddels door de zusters in uitvoering is genomen.

Groene Schakel NATUURHERSTEL VOORMALIG KAMPEERTERREIN DE MOLSHOOP

Het voormalige kampeerterrein De Molshoop ligt in de ecologische verbindingszone De Groene Schakel, die de Utrechtse Heuvelrug verbindt met het Gooi. Door sloop van de camping en aankoop en sanering van het terrein werd drie hectare nieuwe natuur toegevoegd aan de Ecologische Hoofdstructuur (EHS). Het kampeerterrein is in 2010 leeg opgeleverd. In 2012 zijn enkele vervuilingen gesaneerd en is achtergebleven tuingroen verwijderd met behulp van bijdragen van de Provincie (ILG) en de stichting Steun Goois Natuurreservaat. In 2013 zal het werk worden afgerond.

LANDGOED MONNIKENBERG: AANKOOP EN ONTWIKKELING

LAARDER WASMEER NATUURHERSTEL

Na het saneren van de waterbodem vindt gedurende enkele jaren overgangsbeheer plaats om storingeffecten als elsen berkopslag en uitbundige gewasgroei van riet en pitrus op te vangen. Het overgangsbeheer bestaat uit het maaien en afvoeren van grasgewas, riet en ruigte. In 2012 is opdracht gegeven aan Landschap Noord-Holland voor het opstellen van een beheeradvies voor het gebied. Dit advies wordt in 2013 uitgebracht.

12

De Stichting is betrokken bij de ontwikkeling van een ‘zorgpark’, grenzend aan het bezit Landgoed De Monnikenberg. Door het Wageningse onderzoeksinstituut Alterra is aan de Stichting advies uitgebracht betreffende de ecologische situatie van het landgoed in relatie tot het ontwikkelen van zo’n zorgpark. De samenwerkende partijen (Tergooiziekenhuizen, Merem, HPG en de Stichting) sloten in 2012 een inrichtingsovereenkomst met gezamenlijke afspraken waarin de duurzame instandhouding van het landgoed wordt gewaarborgd. LANDGOED MONNIKENBERG EN (HOV-) TRACÉ

Het landgoed maakt deel uit van de in de provinciale structuurvisie vastgelegde Ecologische Verbindingszone (EVZ) tussen het Gooi en de Utrechtse Heuvelrug. Met Rijkswaterstaat is in juni 2011 overeengekomen om hiervoor op het Landgoed De Monnikenberg een

faunatunnel onder de A27 aan te leggen. In overeenstemming met ProRail en de Stichting is de aanleg van een op deze tunnel aansluitend ecoduct door de Provincie opgenomen in het Rijksmeerjarenprogramma Ontsnippering Infrastructuur (MJPO). Het ontwerp van het ecoduct is in overleg met de Stichting door ProRail vastgesteld. Het ecoduct is geprojecteerd over de spoorlijn en eventuele Hoogwaardig Openbaar Vervoer-verbinding (HOV) tussen Hilversum en Huizen alsmede over de te verleggen weg over Anna’s Hoeve. Op verzoek van de Stichting heeft de Provincie het voorkeurstracé van de HOV over het landgoed laten toetsen (door Alterra) op ecologische functionaliteit. Het Goois Natuurreservaat participeert in het onderdeel van het HOV-project dat betrekking heeft op de bezittingen Monnikenberg en Anna’s Hoeve. De Vuursche HILVERSUMS WASMEER HERSTEL HOOGVEENVEN

De Provincie heeft het Hilversums Wasmeer aangemerkt als ‘waterparel’ waarvoor een specifieke subsidieregeling geldt. Met Rijkswaterstaat is overeengekomen dat voor dit terrein een compensatieverplichting geldt bij de verbreding van de A27. Een uitvoeringsplan is opgesteld voor ecohydrologische herstelmaatregelen, zoals het vergroten van het oppervlak van het open natuurterrein ter bevordering van de effectieve neerslag. NATUURHERSTEL EN BESCHERMING LEEMKUILFLORA FASE I EN II

Op de Tafelberg- en Blaricummerheide bevinden zich enkele ‘leemkuilen’ die in

13

het verleden zijn ontstaan door het graven naar en verwijderen van leem. Na het staken van de graafactiviteiten ontstond een bijzondere en zeer kwetsbare flora en vegetatie, die wezenlijk afwijkt van de heidevegetatie in de directe omgeving. Het project beoogt de leemkuilen veilig te stellen, overbetreding tegen te gaan en een gedoseerd beheer in te stellen van grazen, maaien en plaggen. Vernieuwing van de hekwerken maakt daar onderdeel van uit. In 2012 gebeurde dat met een gedeelte van de hekwerken, wat in 2013 zal worden voortgezet. Poort Eemland GROEVE OOSTERMEENT TEGENGAAN VERDROGING

De Provincie heeft de Groeve Oostermeent aangemerkt als ‘waterparel’ waarvoor een specifieke subsidieregeling geldt. Een uitvoeringsplan voor ecohydrologische herstelmaatregelen is opgesteld. De maatregelen zijn gericht op het vasthouden van gebiedseigen water, en dus op het tegengaan van het vrij afstromen van oppervlakte- en grondwater. In 2012 is het plan uitgevoerd. Hiertoe zijn diverse sloten gedempt en ruigteplekken met daarin aanwezig plastic afval geschoond. Bovendien zijn twee grote poelen gecreëerd en is met het vrijkomende zand een zandlichaam aangebracht om het wegverkeer aan het zicht te onttrekken. Het gebied is eind 2012 al in een belangrijk nattere conditie dan voorheen.

FINANCIËN Natuurbeheer jaarrekening 2012

gewijzigde begroting 2012

jaarrekening 2011

Natuurbeheer Totale lasten Totale baten Saldo voor reserve mutatie Totale lasten Totale baten reserve Mutatie

Stortingen reserves Aanwending reserves

Saldo voor reserve mutatie

982.377jaar- 959.220 jaar-1.193.764 gewijzigde rekening810.471 begroting rekening535.615 523.626 2012 2012 2011 -383.293 1.193.764 810.471 -383.293

-458.751

982.377 523.626

-423.606

959.220 535.615

220 0 10.144 -458.751 -423.606 2.688 37.830 0

Mutatie reserve Saldoreserves reserve mutaties Stortingen Aanwending reserves

-10.144 220 2.468 037.830 10.144 2.688 37.830 0

na reserve mutatie SaldoNadelig reservesaldo mutaties

-380.825 37.830 -420.921 -10.144 -433.750 2.468

vergelijking saldi sub-doelen

Nadelig saldo na reserve mutatie vergelijking saldi sub-doelen

1.01 Natuurbeheer algemeen 1.02 Bosbeheer 1.03 Heidebeheer 1.01 Natuurbeheer algemeen 1.04 Begrazing 1.02 Bosbeheer 1.05 Grasland beheer 1.03 Heidebeheer 1.06 Akkerbeheer 1.04 Begrazing 1.05 Grasland beheer 1.07 Wateren 1.06 Akkerbeheer 1.08 Landschappelijke elementen 1.07 Wateren 1.09 Archeologische elementen 1.08 Landschappelijke 1.10 Tuinen, ervenelementen en hagen 1.09 Archeologische elementen 1.11 Beheer wegen 1.10 Tuinen, erven en hagen 1.12 Gebouwen natuurbeheer 1.11 Beheer wegen 1.13 Faunabeheer 1.12 Gebouwen natuurbeheer 1.14 Projecten natuurbeheer 1.13 Faunabeheer 1.14 Projecten natuurbeheer

1.04 Begrazing onttrekking reserve begrazing 1.04 Begrazing onttrekking reservemutatie begrazing 1.14 Projecten natuurbeheer reserve 1.14 Projecten natuurbeheer mutatie reserve

Totaal Totaal

-380.825

-420.921

-433.750

jaargewijzigde rekening begroting afwijking 2012 2012 jaargewijzigde -31.309 -98.074 66.765 rekening begroting afwijking -12.090 -6.170 -5.920 2012 2012 -113.412 -55.720 -57.692 -31.309 -98.074 66.765 -171.051 -6.170 -206.207 -5.92035.156 -12.090 -35.787 -55.720 -41.090 -57.692 5.303 -113.412 -171.051 6.033-206.207 1.170 35.156 4.863 -35.787 -14.230 -41.090 -17.100 5.303 2.870 6.033 0 1.170-2.550 4.863 2.550 -14.230-3.976 -17.100-6.730 2.870 2.754 0-2.458 -2.550-2.620 2.550 162 -3.976 -8.125 -6.730 -20.220 2.75412.095 -2.458 -2.620 7.411 6.130 162 1.281 -8.125 -20.220 12.095 7.411-4.520 6.130-9.570 1.281 5.050 0 5.050 220 -4.520 220 -9.570 220

0

220

-383.293 -458.751 75.458 2.688 37.830 -35.142 -383.293 -458.751 75.458 2.688 -220 37.830 0 -35.142 -220 -220

0

-380.825 -380.825

-420.921

-420.921

-220

40.096 Voordelig 40.096 Voordelig

Toelichting afwijkingen > € 5.000 t.o.v. gewijzigde begroting 2012

Toelichting afwijkingen > € 5.000 t.o.v. gewijzigde begroting 2012

1.01 Natuurbeheer algemeen

 

1.01 Natuurbeheer algemeen * lagere storting voorziening SNLuitvoering ivm uitvoering onderhoud heidebeheer 2012 zie 1.03 * lagere storting voorziening SNL ivm extra extra onderhoud heidebeheer 2012 zie 1.03 * hogere inkomsten vergunningen/recognities * hogere inkomsten vergunningen/recognities 1.02 Bosbeheer 1.02 Bosbeheer * de kosten vansnoeiwerk het snoeiwerk zijn hoger dan geraamd. Met name de randen het gebied * de kosten van het zijn hoger dan geraamd. Met name aan deaan randen van hetvan gebied veel veel snoeiwerk verricht ivm overlastklachten en vanwege de veiligheid in de terrein. snoeiwerk verricht ivm overlastklachten burenburen en vanwege de veiligheid in de terrein. * kosten opstellen oogstplan houtkap niet geraamd, hiertegenover staan staan ook extra * kosten opstellen oogstplan houtkap niet geraamd, hiertegenover ook niet extrageraamde niet geraamde * hogere houtkap opbrengsten dan geraamd, door meer volume en hogere opbrengsten per m3. * hogere houtkap opbrengsten dan geraamd, door meer volume en hogere opbrengsten per m3. 1.03 Heidebeheer 1.03 Heidebeheer   leemkuilen 14   * heidebeheer/stuifzandbeheer/onderhoud leemkuilen in 2012 gepleegd, achterstallig * heidebeheer/stuifzandbeheer/onderhoud in een 2012inhaalslag een inhaalslag gepleegd, achterstallig onderhoud weggewerkt om te blijven voldoen aan eisen van de SNL zie ook 1.01 onderhoud weggewerkt om te blijven voldoen aan eisen van de SNL zie ook 1.01 1.04 Begrazing 1.04 Begrazing * diverse geringe afwijkingen op de uitgavenposten

V 53.90053.900 V 9.300 V 9.300 V N -5.200-5.200 N -8.200-8.200 N N 7.400 7.400 V V -58.000-58.000 N N 6.800 V

1.14 Projecten natuurbeheer

220

0

220

1.04 Begrazing onttrekking reserve begrazing 1.14 Projecten natuurbeheer mutatie reserve

-383.293 2.688 -220

-458.751 37.830 0

75.458 -35.142 -220

Totaal

-380.825

-420.921

40.096 Voordelig

Toelichting afwijkingen > € 5.000 t.o.v. gewijzigde begroting 2012 1.01 Natuurbeheer algemeen * lagere storting voorziening SNL ivm uitvoering extra onderhoud heidebeheer 2012 zie 1.03 * hogere inkomsten vergunningen/recognities 1.02 Bosbeheer * de kosten van het snoeiwerk zijn hoger dan geraamd. Met name aan de randen van het gebied veel snoeiwerk verricht ivm overlastklachten buren en vanwege de veiligheid in de terrein. * kosten opstellen oogstplan houtkap niet geraamd, hiertegenover staan ook extra niet geraamde * hogere houtkap opbrengsten dan geraamd, door meer volume en hogere opbrengsten per m3. 1.03 Heidebeheer * heidebeheer/stuifzandbeheer/onderhoud leemkuilen in 2012 een inhaalslag gepleegd, achterstallig onderhoud weggewerkt om te blijven voldoen aan eisen van de SNL zie ook 1.01 1.04 Begrazing * diverse geringe afwijkingen op de uitgavenposten * niet geraamde ILG subsidie 2012 instandhouding schaapskudde * hoger dan geraamde bijdrage Steunstichting loonsomkosten 2e herder * door de hogere inkomsten en lagere uitgaven wordt er per saldo ruim € 35.000 minder aan de reserve onttrokken. 1.11 Beheer wegen * in verband met de ongunstige weersomstandigheden kon in 2012 het geplande onderhoud aan de zandwegen geen doorgang vinden. In 2013 en latere jaren vind een inhaalslag plaats. 1.14 Projecten natuurbeheer * omdat projectuitvoeringen afhankelijk gesteld zijn van de te ontvangen projectbijdragen, wordt in de begroting geen raming opgenomen voor de uitgaven van projecten. De werkelijke projectuitgaven geven dan een nadeel te zien. Het omgekeerde geldt voor de projectbaten, welke ook niet geraamd zijn. Het verschil tussen beide saldi, is het bedrag dat gestort dan wel onttrokken wordt van de reserve bijzondere projecten en betreft de saldi van in de loop van het jaar afgesloten projecten.

15

53.900 V 9.300 V -5.200 N -8.200 N 7.400 V -58.000 N

6.800 17.000 9.400 -35.100

V V V N

12.100 V

RECREATIE

B

ehalve de bescherming van natuur en landschap is het bieden van recreatiemogelijkheden de andere statutaire taak van de Stichting. In de terreinen wordt eindeloos veel gewandeld, gefietst, de hond uitgelaten, hardgelopen, paard gereden. Ook vinden er tal van wandeltochten en sportevenementen plaats.

tientallen zitbanken in het terrein aanwezig. Soms wordt een zitbank geschonken door particulieren. Dat was het geval met drie zitbanken, waarvan twee op de Hoorneboegse heide en een op de Zuiderheide. Ook is er een openluchttheater dat onderhoud vraagt.

Natuurlijk zijn er toegankelijkheidsbepalingen die tot doel hebben deze vormen van recreatie in goede banen te leiden. Maar dit is niet genoeg. Frequent gebruik van de terreinen kan tot spanningen leiden onder recreanten en tot schade aan recreatievoorzieningen en natuur, zoals te merken aan bijvoorbeeld verwonde of gedode reeën. Voldoende toezicht en handhaving helpen om overlast voor fauna, vee en bezoekers te voorkomen of tegen te gaan.

jaarlijks veel te lijden van slijtage, van gegraaf van honden en van vandalisme en vernielingen (examentijd, hoogzomer, jaarwisseling). Ze vragen dan ook veel onderhoud en zijn dus een flinke kostenpost voor de Stichting.

TOEGANGSVOORZIENINGEN Aan het onderhoud en beheer van bewegwijzering, toegangsmogelijkheden en andere voorzieningen op dit gebied is ook in 2012 de nodige aandacht gegeven. Voor het publiek zijn  

 

16  

Helaas hebben al deze voorzieningen

Nieuwe beschikking Subsidiestelsel Natuur en Landschapsbeheer Op deze post is het recreatiedeel van de subsidie in het kader van het Subsidiestelsel Natuur en Landschapsbeheer begroot. Zoals gemeld is medio oktober 2011 de beschikking ontvangen voor de periode 2011-2016, inhoudende dat de Stichting ten opzichte van de voorgaande jaren in totaal circa € 206.000 meer ontvangt, waarvan het recreatiedeel € 4 .500 bedraagt.

DAGRECREATIE (-TERREINEN) Er zijn dertig parkeer- en dagrecreatielocaties voor het publiek. Parkeervakken, halfverhardingen, bermen en beplantingen zijn ook in 2012 grotendeels door het eigen onderhoudsteam bijgehouden.

afgevoerd naar de afvalverwerker. De kosten daarvan stijgen ieder jaar met vijf tot zeven procent. Kortom, niet alleen wordt er steeds meer afval in de natuur gedumpt, ook stijgen de prijzen voor afvalstort.

Onderhoud geldt ook voor de tientallen zitbanken en picknicksets, het openluchttheater en vijf als zodanig ingerichte uitzichtpunten voor het publiek. Deze voorzieningen hebben jaarlijks veel te lijden van slijtage door intensief gebruik, maar ook van, zoals gemeld, vandalisme en vernielingen. Bovendien worden nogal wat zitbanken ondergraven door honden, waardoor ze op enig moment moeten worden verwijderd of verplaatst. Ook recente aanplant van bomen en struiken vraagt regelmatige herplanting vanwege vernielingen. Op plaatsen waar wandel-, fiets- en ruiterpaden de begrazingshekwerken kruisen, zijn doorgangen aanwezig met klaphekken, landbouwhekken en veeroosters. Het onderhoud van deze doorgangsvoorzieningen vraagt eveneens veel geld en veel tijd van de onderhoudsmedewerkers. Bomen en struiken werden in 2012 gesnoeid, speelweiden en ruigten op en rondom recreatieplekken gemaaid. Enkele trapveldjes werden in stand gehouden, waar een beperkte financiële bijdrage van de gemeente Hilversum tegenover stond. De gemarkeerde wandel- en fietsroutes werden ook dit jaar gecontroleerd en onderhouden. De zeventig afvalbakken werden in de zomer tweemaal en in de winter eenmaal per week geleegd. Daarnaast zijn ook dit jaar vele illegale vuilstorten verwijderd: een arbeidsintensieve en daardoor hoge kostenpost. Het afval wordt tegen betaling van kosten

FIETSPADEN De Stichting onderhoudt een uitgebreid netwerk van halfverharde fietspaden, in totaal 103 kilometer lang. Achttien kilometer ligt in de provincie Utrecht (voortvloeiend uit het overnemen door de Stichting van de onderhoudstaak van de Rijwielpadenvereniging Gooi en Eemland).

Eens per vijf, zes jaar moet een nieuwe toplaag worden aangebracht. In de zomer worden langs alle fietspaden de bermen gemaaid. In het najaar wordt bladgeblazen en worden bomen en struiken gesnoeid. Ook de veeroosterputten in de fietspaden krijgen een beurt en worden schoongemaakt. Alle werkzaamheden worden voorbereid, begeleid en voor een klein deel in eigen beheer uitgevoerd door een deeltijdse onderhoudsmedewerker rijwielpaden. Langs het Laarder Wasmeer is een nieuw fietspad van 2,2 km aangelegd en in gebruik genomen. Het fietspad is gerealiseerd met financiële bijdragen van de gemeente Hilversum, provincie Noord-Holland en het Rijwielpaden-

17

fonds Gooi en Eemland. Het vormt een (tot nu toe ontbrekende) schakel in het Rondje Hilversum aan de oostzijde van de stad. Het is grotendeels hoger gelegen dan het omringende landschap en biedt de fietser en wandelaar een prachtig panoramisch uitzicht op het Laarder Wasmeer in ontwikkeling. Er zijn enkele rustplekken aangelegd voorzien van zitbanken en informatiepanelen met wetenswaardigheden over het gebied. RUITERREGELING Het Goois Natuurreservaat beschikt over een uitgebreid netwerk (zeventig kilometer) van ruiter- en aanspanningenroutes met allerlei faciliteiten voor de ruitersport. De Stichting geeft tegen betaling de benodigde ruiter- en koetsiervergunningen af, op voorwaarde dat de ruiter of koetsier in het bezit is van een ruiterbewijs van de Stichting Recreatieruiter.

BOA). Zij zien erop toe dat de wetten, bepalingen en regels worden nageleefd en treden op wanneer dat niet het geval is. Verbaal en fysiek geweld tegen de boswachters blijft een zorg. Om hierop professioneel te kunnen reageren worden ze getraind in weerbaarheid en conflicthantering.

Ruiter- en menpaden worden onderhouden door het snoeien van bomen en struiken en het plaatselijk omspitten van natte plekken. In 2012 is slechts incidenteel onderhoud gepleegd en zijn na hevige wind de paden vrijgemaakt van takken en omgevallen bomen. VERBLIJFSRECREATIE In de terreinen van de Stichting zijn twee kampeerterreinen aanwezig: De Fransche kamp en Parrewein. Beide worden verhuurd aan kampeerstichtingen. In het winterseizoen van 2012 vonden op deze seizoenskampeerterreinen snoeiwerkzaamheden plaats, vooral verwijdering van dode takken die gevaar opleverden.

Zorg is er eveneens over de bescherming van het bezit aan de rand van de terreinen. Er is veelvuldig sprake van ongeoorloofd gebruik door aanwonenden van Stichtingsgrond (‘landjepik’) alsmede van dumping van (groen)afval. De boswachters zien hierop toe en ondernemen actie om de situatie een halt toe te roepen of terug te draaien. De aanwezigheid van de boswachter in het veld, en daarmee de toezichtcapaciteit, is echter sterk verminderd. Dit als gevolg van de inkrimping van het personeelsbestand de afgelopen jaren (met vier van de zes boswachters). PROJECTEN Een deel van de inrichting en het beheer van de recreatievoorzieningen wordt projectmatig uitgevoerd.

TOEZICHT EN HANDHAVING Boswachters en regiobeheerders zijn behalve gastheer ook handhaver (Buitengewoon Opsporingsambtenaar: 18

Poort Naardermeer FORT KOEDIJK

Planvorming is in gang gezet betreffende het zichtbaar en ‘beleefbaar’ maken van een bepaalde locatie in het plangebied, namelijk een voormalig fort

van de Hollandsche Waterlinie (Werk nr. 1: ‘Koedijk’).

Heidebrug Westerheide

Verbinding Hoorneboeg

Op verzoek van de provincie NoordHolland zal de Stichting medewerking verlenen aan het verleggen van de westelijke toerit naar de tunnel, met als doel de huidige bocht in het fietspad ongedaan te maken.

INRICHTINGSMAATREGELEN FIETSPAD EN -TUNNEL N525

NATUURBRUG ZWALUWENBERG – BIJDRAGE RECREATIEVE ROUTES

Het betreft de financiële bijdrage aan de Provincie ten behoeve van de aanleg van een recreatieve fiets-, ruiter- en voetgangersverbinding op het ecoduct over de Utrechtseweg (N417). De aanbesteding van het werk door de Provincie voltrekt zich in 2013. Groene Schakel THEEHUIS ANNA’S HOEVE

Met de gemeente Hilversum wordt overlegd over de verwerving van het terrein van het voormalig partycentrum Anna’s Hoeve. Uitgangspunt voor de Stichting is overdracht van de grond om niet, met de inspanningsverplichting om een eenvoudige horecavoorziening te realiseren en desgewenst een ringslangenbiotoop. FIETSPAD LAARDER WASMEER/ZUIDERHEIDE

De aanleg van het recreatieve fietspad aan de westzijde van het Laarder Wasmeer tussen Anna’s Hoeve en de Zuiderheide (onderdeel van Rondje Hilversum) is in januari 2012 gereedgekomen. Het pad is bekostigd uit bijdragen van de Provincie, de gemeente Hilversum, de Rijwielpadenvereniging Gooi en Eemland en de stichting Steun Goois Natuurreservaat. In opdracht van Waternet en in samenwerking met de Stichting is het twee meter hoge hekwerk rondom het Wasmeer vervangen door een standaard begrazingsraster van 1,10 meter. De opening van het fietspad door de projectpartners en de gemeente Laren (waarin het pad grotendeels is gelegen) vond op 25 april 2012 plaats.

19

Ruitersportonderzoek Er is behoefte bij het GNR om meer informatie te hebben over de ruitersport, met vragen als: Wat vinden de ruiters van onze paden en routes? Hoe waardeert men de aansluiting met de rest van de Utrechtse Heuvelrug? Zijn er voldoende faciliteiten voor paard en ruiter om even te stoppen en iets te gebruiken? Antwoorden op dit soort vragen moeten een scherper beeld opleveren van de tevredenheid over de nu geboden ruitervoorzieningen. Een onderzoek met het karakter van een nulmeting zou een startpunt kunnen zijn om tot een beter contact en afstemming te komen. Eind 2012 is aan een extern bureau dan ook opdracht gegeven om onderzoek hiernaar te doen in het voorjaar van 2013. Vernieuwing zitbank en boom schaapskooi Blaricum Op het voorplein van de schaapskooi Blaricum moeten boom en zitbank worden vernieuwd. De zomereik is de brand van de schaapskooi Blaricum (2008) nooit helemaal te boven gekomen. De boom zal niet verder herstellen. Vervanging is gewenst om het fraaie landschappelijke beeld intact te houden. Er zal een winterlinde worden geplant (vroeger vaak op dorpspleinen te vinden), inclusief nazorg en drie jaar achtereen water geven. Van de gelegenheid wordt gebruikgemaakt om ook de zitbank rondom de boom, populair bij het publiek, te vervangen. Hiervoor is een

samenwerkingsverband aangegaan met studenten van de Hogeschool voor de Kunsten in Utrecht. Zij zullen een ontwerp maken. Landgoed Kommerrust Op het landgoed-restant ‘Kommerrust’, gelegen nabij het Reigerseiland in Naarden, is door vrijwilligers een oud wandelpad in het recent verworven bosterrein in ere hersteld. Er zijn snoeiwerkzaamheden uitgevoerd, terwijl van het bospad de strooisellaag is verwijderd. Een vervallen stenen bank met

uitzicht op de zanderij en de zanderijvaarten is vervangen door een nieuw exemplaar. Door de vrijwilligers is ook een nieuwe afrastering geplaatst op een deel van de eigendomsgrens. De laan aan de ontsluitende zandweg vanaf de Bolle Laan is gesnoeid en het toegangshek is vervangen. De locatie van de voormalige boerderij op Kommerrust is vrijgemaakt van bosopslag, met als resultaat een beter uitzicht op de omgeving.

FINANCIËN Recreatie jaarrekening 2012 Totale las ten Totale baten

gewijzigde begroting 2012

jaarrekening 2011

789.163 510.886

682.928 359.575

663.288 371.433

-278.276

-323.353

-291.855

342 203

0 0

0 0

-140

0

0

-278.416

-323.353

-291.855

jaarrekening 2012 -9.450 -195.592 5.490 10.634 110.571 -200.069 140

gewijzigde begroting 2012 -33.450 -197.579 -823 11.530 101.750 -204.781 0

2.07 Projecten recreatie mutatie reserve

-278.276 -140

-323.353 0

45.077 -140

Totaal

-278.416

-323.353

44.937 Voordelig

Saldo voor reserve mutatie Mutatie reserve Stortingen reserves Aanwending reserves Saldo reserve mutaties

Nadelig saldo na reserve mutatie

vergelijking saldi sub-doelen

2.01 Toegangsvoorzieningen 2.02 Dagrec reatieterreinen 2.03 Fietspaden 2.04 Ruiterregeling 2.05 Verblijfsrecreatie 2.06 Toezicht en handhaving 2.07 Projecten recreatie

afwijking 24.000 1.987 6.313 -896 8.821 4.712 140

Toelichting afwijkingen > € 5.000 t.o.v. gewijzigde begroting 2012 2.01 Toegangsvoorzieningen * ivm minimale personele bezetting is terughoudendheid betracht in het onderhoud van de toegangsvoorzieningen. In 2013 en latere jaren wordt een inhaalslag gepleegd. 2.03 Fietspaden * in 2012 is een bijdrage ontvangen v oor verrichte werkzaamheden in 2011. De lasten zijn destijds meegenomen in de jaarrekening 2011 en gaven toen een nadeel te zien. * ov erig voordeel wordt behaald door ontvangen20 schadev ergoedingen, waarbij, behalve de kosten van derden, ook de eigen kosten verhaald worden op de veroorzaker. 2.05 Verblijfsrecreatie * de huuropbrengsten zijn hoger als gevolg van indexering en een hogere bezettingsgraad dan oorspronkelijk geraamd. 2.07 Projecten recreatie

24.000 V

4.300 V

2.000 V

7.100 V

2.07 Projecten recreatie mutatie reserve

-278.276 -140

-323.353 0

45.077 -140

Totaal

-278.416

-323.353

44.937 Voordelig

Toelichting afwijkingen > € 5.000 t.o.v. gewijzigde begroting 2012 2.01 Toegangsvoorzieningen * ivm minimale personele bezetting is terughoudendheid betracht in het onderhoud van de toegangsvoorzieningen. In 2013 en latere jaren wordt een inhaalslag gepleegd. 2.03 Fietspaden * in 2012 is een bijdrage ontvangen voor verrichte werkzaamheden in 2011. De lasten zijn destijds meegenomen in de jaarrekening 2011 en gaven toen een nadeel te zien. * overig voordeel wordt behaald door ontvangen schadevergoedingen, waarbij, behalve de kosten van derden, ook de eigen kosten verhaald worden op de veroorzaker. 2.05 Verblijfsrecreatie * de huuropbrengsten zijn hoger als gevolg van indexering en een hogere bezettingsgraad dan oorspronkelijk geraamd. 2.07 Projecten recreatie * omdat projectuitvoeringen afhankelijk gesteld zijn van de te ontvangen projectbijdragen, wordt in de begroting geen raming opgenomen voor de uitgaven van projecten. De werkelijke projectuitgaven geven dan een nadeel te zien. Het omgekeerde geldt voor de projectbaten, welke ook niet geraamd zijn. Het verschil tussen beide saldi, is het bedrag dat gestort dan wel onttrokken wordt van de reserve bijzondere projecten en betreft de saldi van in de loop van het jaar afgesloten projecten.

21

24.000 V

4.300 V 2.000 V

7.100 V

GEBIEDSONTWIKKELING

D

e Stichting werkt aan de statutaire doelen door de bestaande kwaliteit van de natuurterreinen in stand te houden, te herstellen en te verbeteren. Maar ook door verbindingen tussen de natuurgebieden te realiseren. Een belangrijke werkwijze daarbij is het benutten van en het participeren in ontwikkelingen van andere partijen.

Goois Natuurreservaat in de vorm van verwerving van terreinen en gronden met natuurpotentie. Waar dat niet haalbaar is, vormen erfpacht en beheerovereenkomsten een goed alternatief. In beginsel zijn alle terreinen in het Gooi met natuurschoon (dat wil zeggen met landschappelijke, natuur- of cultuurhistorische waarde) voor de Stichting aankoopwaardig. Steeds wordt per terrein afgewogen of verwerving wenselijk dan wel mogelijk is. Verwerving vindt bij voorkeur plaats om niet of met subsidie van de Provincie, en natuurlijk ook met giften zoals die van de stichting Steun Goois Natuurreservaat.

OPPERVLAK TERREINEN Het Goois Natuurreservaat is ruim 27,5 km² groot. Gedurende het kalenderjaar 2012 zijn geen grondaankopen of -verkopen gerealiseerd. Eind 2012 blijft de totale oppervlak van het Goois Natuurreservaat dus staan op 2759.71.35 hectare. Alle terreinen liggen in de provincie Noord-Holland, met uitzondering van enkele hectares in de Utrechtse gemeente Eemnes: De Lieberg. Een paar terreinen heeft de Stichting langdurig in erfpacht, waaronder de landgoederen De Beek en Oud-Bussem en het bosterrein van het voormalige drinkwaterpompstation in Bussum in de Zanderij Crailoo. Verder heeft ze een aantal stukken grond in beheer. Dit betreft het Ericaterrein, eigendom van de gemeente Huizen, en het natuurterrein op de waterwinlocatie Laarderhoogt in Laren, eigendom van Waterleidingbedrijf Noord-Holland PWN. (Zie p. 43 voor een overzichtskaart van alle terreinen, en p. 55 voor nadere specificatie en cijfers.) VERWERVING EN VERKRIJGING Voor de instandhouding van de natuur is het van belang dat de Stichting blijft streven naar completering van het 22

In 2012 is bij de mogelijkheden die zich voordeden vooral gelet op het vraagstuk van de financiële dekking voor het beheer. In het algemeen gold een aankoopstop, tenzij aannemelijk kon worden gemaakt dat de dekking voor het beheer gegarandeerd was voor een langere periode. BELEID- EN BEHEERPLANNING Het in de ‘Beheervisie en beheerplan 2010-2019’ vastgelegde beleid dient actueel te worden gehouden, evenals de daarvan afgeleide beheerprogramma’s van derden. De erin opgenomen doelen worden uitgewerkt in uitvoeringsmaatregelen. Programmatische vertaling vindt plaats in het projectenprogramma en in projecten die opgenomen worden in de gebiedsprogramma’s ILG en Heel de Heuvelrug en in het Meerjarenprogramma Ontsnippering (uitvoering Provincie). De daadwerkelijke uitvoering van projecten (steeds afhankelijk van actuele financieringsmogelijkheden en personele capaciteit) is niet gekoppeld aan

de in de begroting opgenomen reguliere beheermiddelen. NATUURBESCHERMING Het Goois Natuurreservaat reageert zo nodig op en verleent medewerking aan de planvorming en regelgeving van Rijk, provincie, gemeenten en waterschappen. Het doel is ruimtelijke en kwalitatieve bescherming van de terreinen van de Stichting. Daarbij behoort eveneens dat de waarden van de voor de terreinen relevante omgeving gewaarborgd blijft en zo mogelijk kwalitatief verder worden ontwikkeld. De Stichting volgt de ontwikkeling van het relevante subsidie-instrumentarium van vooral de Provincie. De Stichting neemt deel aan regulier overleg met: de provincie NoordHolland, de natuurbeschermingsorganisaties in Noord- Holland, de ILG-Gebiedscommissie Amstel, Gooi en Vechtstreek en de Gebiedscommissie Heel de Heuvelrug. Voorts is er gesproken met de directies van een aantal collega-organisaties om te kijken naar verdere voordelen van samenwerking. Onder natuurbescherming valt ook het in stand houden van de eigendomsgrenzen door middel van toezicht en administratieve en juridische afwikkeling van grensoverschrijdingen en grensgeschillen. Voor de uitvoering van werken en het leggen en onderhouden van infrastructuur in de terreinen wordt toestemming en vergunning verleend. Integrale gebiedsontwikkeling Het tot stand brengen van de in de Beheervisie en beheerplan 2010-2019 opgenomen doelen vindt zo veel als mogelijk plaats door deze op te nemen in een integraal planproces, waarin de doelen van projectpartners bijdragen

23

aan de realisatie van de doelen van de Stichting. De Stichting levert daarin haar expertise en zorgt veelal op projectbasis voor een adequaat landschapsontwerp en inrichtingsplan, waarin projectpartners zich kunnen herkennen. Voor de uitvoering van projecten worden projectbijdragen ontvangen van derden en van de Steunstichting. PROJECTEN Een deel van de uitvoering van de gebiedsontwikkeling wordt projectmatig aangepakt. VERBINDING HOORNEBOEG: NATUURBRUG DE ZWALUWENBERG – LANDSCHAPSPLAN

De aannemer van Rijkswaterstaat en ProRail heeft voortvarend gebouwd aan de natuurbrug over de A27 en het spoor. Het werk wordt in 2013 opgeleverd. In nauwe samenwerking met de Stichting bereidt provincie NoordHolland de aanbesteding voor van het aansluitende deel van deze natuurbrug over de N417. De gunning is voorzien in februari 2013. Aan de inrichting van het tussengebied wordt door de Stichting een inhoudelijke bijdrage geleverd. De Raad van State heeft in 2012 de bezwaren in de bodemprocedure tegen het bestemmingsplan ongegrond verklaard. NATUUR- EN LANDSCHAPSPLAN HUYDECOPERSWEG, AANKOOP RWS GRONDEN

Met Rijkswaterstaat is overleg gevoerd over de planning van het realiseren van de samenwerkingsovereenkomst betreffende de eigendomsoverdracht van gebieden en de bijbehorende maatregelen voor verbreding van rijksweg A27.

Het voor de uitvoering door RWS benodigde Tracébesluit van de Minister is een jaar vertraagd en is nu voorzien in oktober 2013. Het opgestelde natuuren landschapsplan omvat een gedetailleerd uitvoeringsprogramma. Het is gericht op de natuurontwikkeling en recreatie in de circa 34 hectare overtollige gronden van de A27 ten zuiden van Hilversum, welke naar verwachting in 2018 door Rijk/ Rijkswaterstaat aan de Stichting wordt teruggegeven. Over dit plan (insluitende de inrichting van een waterberging) bestaat overeenstemming met de projectpartners in de voormalige stuurgroep Plan Anna’s Hoeve (bestaande uit: provincie Noord-Holland, waterschap AGV, gemeenten Hilversum en Laren). Het

vestiging van deze manege. Voor de vastlegging van een recht van erfpacht voor deze manege en de bijbehorende woning zijn de benodigde voorbereidingen getroffen. Over het toekomstig gebruik van het voormalige AZCterrein, waarvan een gedeelte door de Provincie is aangewezen voor de ontwikkeling van een ecologische verbindingszone en toeloop naar de Natuurbrug Laarderhoogt, is met de Provincie overleg gevoerd.

natuur- en landschapsplan is, met inbegrip van genoemd uitvoeringsplan, opgenomen in de samenwerkingsovereenkomst met RWS.

Laarderhoogt. De Raad van State verklaarde begin 2012 de ingebrachte bezwaren tegen het daarvoor benodigde provinciale inpassingsplan ongegrond. Rijkswaterstaat is in samenwerking met de projectpartners gestart met de voorbereiding van de aanbesteding in 2013. De Stichting heeft bijdragen geleverd aan de aanbestedingsdocumenten, zowel qua inhoud als qua de te stellen eisen.

HEIDEVERBINDING CRAILO: GEBIEDSONTWIKKELING CRAILO

Voor het door de Manege Sportclub Gehandicapten Gooi en Eemland in gebruik te nemen terrein is in opdracht van de Stichting een opsporingsonderzoek naar de aanwezigheid van conventionele explosieven uitgevoerd (OCE). De resultaten leggen geen belemmering op aan de definitieve 24

HEIDEVERBINDING CRAILO: NATUURBRUG LAARDERHOOGT

De Stichting werkt mee aan de totstandkoming van een ecologische verbindingszone waarin twee ecoducten zijn opgenomen: de Natuurbrug

POORT EGELSHOEK: LANDGOED ZONNESTRAAL

GEOPARK

Ondersteund door de Dienst Landelijk Gebied (DLG) zoekt de Stichting naar mogelijkheden om een duurzame beheervorm te vinden voor de als EHSnieuwe natuur-geclassificeerde enggronden. Dit in overeenstemming met de Alliantie-Landgoed Zonnestraal BV en de gemeente Hilversum. Hiertoe werden gesprekken met de betrokken partners gevoerd. Een natuur- en landschapsplan wordt opgesteld en zal medio 2013 gereed zijn. DE KUST: SCHOOTSVELDEN NAARDEN

De Stichting participeert in het overleg met DLG ten behoeve van het duurzaam openhouden van de schootsvelden. Hiervoor bestaat brede steun bij de Provincie en de gemeente Naarden. Gewerkt is aan het voornemen om een grondbank in te stellen voor het veiligstellen en ontwikkelen van de schootsvelden.

Een ‘Geopark’ is een door de UNESCO gedefinieerd gebied met een of meer sites van wetenschappelijk belang, niet alleen vanuit geologisch gezichtspunt maar ook met het oog op de archeologische, ecologische en culturele (historische) waarde ervan. De vereniging Vrienden van ’t Gooi heeft het initiatief genomen om (na overleg met: gewest Gooi en Vechtstreek, innovatieplatform voor toerisme en recreatie iTRovator, Nationaal Park Heel de Heuvelrug, geologisch museum Hofland, museum Singer) te onderzoeken in hoeverre het Gooi en de Vechtstreek zich lenen voor een aanvraag, aanwijzing en statusverkrijging van het predicaat Geopark. Ook het GNR is hierover door de vereniging in 2012 informeel benaderd.  

FINANCIËN

Gebiedsontwikkeling Gebiedsontwikkeling jaargewijzigde jaarjaargewijzigde jaarrekening begroting rekening rekening begroting rekening 2012 2012 2011 2012 2012 2011 Totalelasten lasten Totale Totalebaten baten Totale

621.355 621.355 317.102 317.102

393.188 393.188 87.170 87.170

318.156 318.156 18.880 18.880

Saldovoor voorreserve reservemutatie mutatie Saldo

-304.253 -304.253

-306.018 -306.018

-299.276 -299.276

Mutatie reserve reserve Mutatie Stortingen reserves Stortingen reserves Aanwending reserves reserves Aanwending

1.080 1.080 262 262

00 00

00 00

Saldoreserve reservemutaties mutaties Saldo

-818 -818

00

00

-305.071 -305.071

-306.018 -306.018

-299.276 -299.276

Nadelig saldo saldona nareserve reservemutatie mutatie Nadelig vergelijkingsaldi saldisub-doelen sub-doelen vergelijking

25

jaargewijzigde jaargewijzigde rekening begroting begroting rekening 2012 2012 2012 2012

afwijking afwijking

Saldo reserve mutaties

Nadelig saldo na reserve mutatie

-818

0

0

-305.071

-306.018

-299.276

vergelijking saldi sub-doelen jaargewijzigde rekening begroting 2012 2012 -19.724 -19.724 -37.045 -35.933 -59.882 -71.426 818 0 -188.420 -178.935

3.01 Verwerving en verkrijging 3.02 Beleid- en beheerplanning 3.03 Natuurbescherming 3.04 Integrale gebiedsontwikkeling projecten 3.05 Integrale gebiedsontwikkeling exploitatie

3.04 Integr.gebiedsontw.projecten reserve mutaties

-304.253 -818

-306.018 0

Totaal

-305.071

-306.018

afwijking 0 -1.112 11.544 818 -9.485 1.765 -818 947 Voordelig

Toelichting afwijkingen > € 5.000 t.o.v. gewijzigde begroting 2012 3.03 Natuurbescherming * de post juridische kosten laat een voordeel zien. In praktijk blijken de juridische kosten ten behoeve van natuurbescherming lager te zijn dan de algemeen juridische kosten (zie 5.01). Het overschot op deze post dient ter dekking van de overschrijding van de algemeen juridische kosten. 3.05 Integrale gebiedsontwikkeling exploitatie * de doorbelasting van de eigenkosten was ten onrechte in het kader van de éénmalige bezuinigingen gedeeltelijk afgeraamd. Bij de jaarrekening zijn de kosten alsnog doorbelast en laten hier een nadeel zien. 3.04 Projecten Integrale gebiedsontwikkeling * omdat projectuitvoeringen afhankelijk gesteld zijn van de te ontvangen projectbijdragen, wordt in de begroting geen raming opgenomen voor de uitgaven van projecten. De werkelijke projectuitgaven geven dan een nadeel te zien. Het omgekeerde geldt voor de projectbaten, welke ook niet geraamd zijn. Het verschil tussen beide saldi, is het bedrag dat gestort dan wel onttrokken wordt van de reserve bijzondere projecten en betreft de saldi van in de loop van het jaar afgesloten projecten.

26

11.500 V

-9.500 N

COMMUNICATIE, EDUCATIE EN VOORLICHTING

O

ver het Goois Natuurreservaat, haar taak en haar belangrijkste activiteiten vindt een proactieve vorm van communicatie en voorlichting plaats. Daarmee tracht de Stichting actief kennis en informatie te verspreiden, een snelle en volledige acceptatie van beheermaatregelen te bewerkstelligen en zo goed mogelijk service te bieden aan de bezoekers wat betreft de gebruiksmogelijkheden van de terreinen. Alvorens projectwerkzaamheden te starten wordt zoveel mogelijk tekst en uitleg gegeven aan bewoners, leden van de Klankbordgroep, Vrienden van het Gooi en tal van anderen.

MIDDELEN EN MATERIALEN In 2012 werd er op de website op actieve wijze informatie gegeven over actuele projecten en activiteiten. In de terreinen vond onderhoud plaats van de infopanelen, terwijl bij uitvoering van projecten en beheermaatregelen verduidelijkende informatiebordjes werden geplaatst. Ook zorgde de Stichting voor publiciteit bij werkzaamheden in het terrein. De Infoschuur ’t Gooi dient eveneens het communicatiedoel, bijvoorbeeld door het houden van lezingen en als vertrekpunt bij excursies. De eigen medewerkers zorgen voor de uitvoering van de daarmee samenhangende werkzaamheden. Zo functioneerde de Infoschuur in de afgelopen jaren vaak als uitvalsbasis voor educatieve programma’s over natuurverbindingen ten behoeve van het basis- en voortgezet onderwijs. Dat was ook weer in 2012 het geval. 27

Daarnaast bood de Infoschuur in 2012 gelegenheid aan diverse aan het Goois Natuurreservaat gelieerde organisaties, actief op het vlak van natuur, landschap en erfgoed, om verenigingsactiviteiten te houden. Zo wordt de Infoschuur op dit moment gebruikt door: de Vogelwerkgroep Het Gooi en Omstreken, IVN afdeling Gooi en Vechtstreek, AWN afdeling Naerdincklant, stichting Omgevingseducatie, NME, KNNV, Vrienden van het Gooi, en enkele andere organisaties waaronder natuurlijk het Goois Natuurreservaat zelf. Activiteiten omvatten vergaderingen, cursussen, publieke en dergelijke. Met deze organisaties werd eind 2011 een overleg gestart over een nieuwe samenwerkings- en gebruiksopzet. Het doel daarvan was niet alleen om de exploitatiekosten van de Infoschuur met ingang van 1 januari 2013 te delen, maar ook om sterker naar buiten te kunnen treden door gebruikmaking van elkaars kennis en ervaring. In concreto deelt men een goed ingerichte archiefruimte met elkaar en zullen AV-apparatuur en andere faciliteiten gemeenschappelijk gebruikt, aangeschaft en onderhouden worden. Bovendien maakt een centrale, via internet te raadplegen, agenda het mogelijk de Infoschuur te reserveren en aldus met onderlinge afspraken rekening te houden (zie ook p. 32). Onderzoek vrijwilligers De Stichting kan meer gebruikmaken van vrijwilligers. Een goede structuur hiervoor is aanwezig. Vrijwilligers kunnen actiever benaderd worden en breder ingezet. Hun rol kan vaker onder de aandacht van het publiek

worden gebracht.
 In 2012 werd de positie van de vrijwilligers verhelderd in de ‘Notitie Vrijwilligerswerk in het GNR’. Deze notitie geeft de Stichting een goed inzicht in de manier waarop we het beste... • een optimaal klimaat creëren voor vrijwilligers om te kunnen bijdragen aan de doelstelling van het GNR; • helderheid verschaffen over de positie van de vrijwilligers binnen het GNR, gericht op de vrijwilligers zelf maar ook op de werknemers van het GNR, de bestuurders, andere betrokkenen zoals de Nationale Postcode Loterij en het Centraal Bureau Fondsenwerving (CBF-keur); • duidelijkheid bieden over verantwoordelijkheden (rechten en plichten); • eenduidig omgaan met de vrijwilligers (ter voorkoming van wrijving, conflicten en ongelijke behandeling). (Meer over de vrijwilligers op p. 30, 32) VERHALEN VIA MOBIELE WEBSITE: LAYAR EN QR-ROUTES Door het Goois Natuurreservaat loopt een groot aantal wandel- en fietsroutes. Elke route voert langs landschappen en plekken met boeiende en verrassende verhalen. Die verhalen blijven vaak verborgen voor wandelaars en fietsers. Het Goois Natuurreservaat bracht daar vanaf 2011 verandering in. Sindsdien verzamelt en vertelt het Goois Natuurreservaat samen met Oneindig NoordHolland die verhalen. Daarvoor zijn moderne mobiele technieken ingezet: Layar en QR-codes. Layar Dit is een applicatie voor de smartphone. Als men met de camera van zijn 28

(of haar) smartphone naar een landschap of gebied kijkt, laat het scherm zien waar interessante plekken en verhalen te vinden zijn. De Layarapplicatie leidt naar de mobiele website met het verhaal achter het landschap, plek of gebouw. QR-routes Bij veel bijzondere plekken op de routes in het Goois Natuurreservaat werden ook in 2012 QR-bordjes opgehangen: bordjes met een blokjescode. Met een QR-reader op de smartphone (via een ‘app’ gedownload) kan men die QR-codes scannen.

Daarmee komt men vanzelf op de pagina van de mobiele website waar het verhaal te lezen is. Met deze ‘Trek erop uit’-verhalen wil het Goois Natuurreservaat de routes door de natuur verrijken en nog interessanter maken voor een breed publiek. Het is een prima manier om wandelaars en fietsers ter plekke meer informatie te geven over het reservaat, de landschappen, de flora en fauna. Het draagt bij aan de belevingswaarde van de natuur en verbetert het begrip voor de rijkdom van de natuur in het gebied. In 2012 is gestart met de beschrijving van de derde QR-route op de Hoorneboegse heide (zie ook p. 33).

WEBSITE De website met de digitale nieuwsbrief werd ook in 2012 goed bezocht. De site trok bijna 50.000 bezoekers die samen ruim 136.000 pagina’s bekeken hebben. De uitgangspunten van de site zijn: interactie met de bezoekers (mede door gebruikmaking van sociale media) en het actueel houden van informatie. Sinds de lancering in september 2010 is het gemiddelde bezoekersaantal per dag meer dan verdriedubbeld (zie ook p. 33: Doorontwikkeling website GNR). NIEUWSBRIEF Per 2011 verschijnt de papieren nieuwsbrief nog twee keer per jaar. Daarnaast is er een digitale nieuwsbrief die vier tot zes keer per jaar uitkomt, afhankelijk van de actualiteit en de hoeveelheid nieuws. De keuze voor deze verandering is ingegeven door de steeds vaker aan de Stichting gestelde vraag om het nieuws van het Goois Natuurreservaat digitaal aan te bieden. Met deze nieuwe mix worden zowel de papieren als de digitale lezers goed van nieuws voorzien. Verder maakt men in toenemende mate gebruik van sociale media als twitter, facebook en de blogs van de GNR-medewerkers. PUBLIEKSACTIVITEITEN, EVENEMENTEN EN EXCURSIES Verspreid over het Gooi en gedurende

29

het hele jaar worden publieksactiviteiten opgezet, zowel om het publiek te laten kennismaken met het Goois Natuurreservaat als om het draagvlak voor haar werk te versterken. Activiteiten in 2012 die zich in ruime belangstelling en deelname mochten verheugen, waren onder andere: paaseieren zoeken, dauwtrappen, schaapscheerderfeest, Halloween, kerstsfeer en diverse al dan niet specifieke excursies en lezingen. In toenemende mate werkt de Stichting hierbij samen met andere organisaties, met als doel om een groter bereik te krijgen en tevens andere doelgroepen te benaderen. Zo was de Landgoederenwandeling met SAS institute (eigenaar landgoed Oud Bussem) een groot succes! De vele door families en groepen aangevraagde excursies worden meestal begeleid door boswachters en natuurgidsen van het IVN. Voor lezingen worden diverse medewerkers ingeschakeld, het onderwerp en het gezelschap zijn hiervoor bepalend. De Stichting heeft tevens de beschikking over een publieksinformatiewagen, die ook in 2012 weer goed van pas kwam, niet alleen bij evenementen van de Stichting maar ook bijvoorbeeld bij excursies van het IVN Gooi en Vechtstreek. NATUUREDUCATIE Natuureducatie kent bij de Stichting

een paar hoofdthema’s, zoals het bezoek aan de schaapskooi op de Blaricummerheide door de groepen 7 van het basisonderwijs in het Gooi. Gemiddeld 1100 leerlingen nemen jaarlijks deel aan dit lesprogramma in en rond de kooi. Centrale onderwerpen zijn hierbij: het ontstaan van het Gooise heidelandschap, de flora en fauna, de cultuurhistorie. Ook in 2012 nam een kleine duizend leerlingen deel aan het programma. Dit aantal was lager dan in voorgaande jaren. Navraag bij de scholen leerde ons dat vooral logistieke problemen hieraan ten grondslag lagen (onvoldoende ouders beschikbaar voor het kindervervoer). Een andere hoofdthema is het onderwijsprogramma Actie Zebrapad, een digitale leeromgeving voor het basis- en voortgezet onderwijs. Het programma is ontwikkeld in samenwerking met de Stichting Omgevingseducatie Gooi, Vecht- en Eemstreek (OGVE). In drie digitale onderzoeksopdrachten met bijbehorend veldwerk leren leerlingen en docenten in de regio waarom, in welke vorm en op welke schaal natuurverbindingen worden aangelegd. Het veldwerk vond in 2012 plaats bij Natuurbrug Zanderij Crailoo. Ook werd de bijbehorende fietsroute langs natuurverbindingen in de omgeving gereden. In samenwerking met dezelfde stichting OGVE was ook het educatieve programma over de paddentrek dit jaar een groot succes. Enkele tientallen schoolgroepen hebben de speelse presentatie in de Infoschuur bijgewoond en veldonderzoek gedaan. VRIJWILLIGERS Zo’n 275 vrijwilligers zijn intensief betrokken bij het Goois Natuurreservaat, vaak al jarenlang. Ze vormen een belangrijke intermediair tussen de Stichting en de Gooise bevolking. Ook 30

in 2012 deden vrijwilligers beheerwerk in de natuur, inventariseerden flora en fauna en zorgden voor voorlichting en excursies. Zo vervulden schaapskooivrijwilligers als IVN-natuurgids de rol van gastheer of -vrouw, niet alleen op zondagmiddag maar ook bij speciale evenementen rond de kooi. In Huizen is een van de bedrijfsgebouwen aangepast en ingericht als huisvesting voor een vrijwilligersgroep die beheeractiviteiten in de omgeving verricht. Andere groepen zijn meer mobiel en krijgen de beschikking over een mobiele schaftkeet. Overigens hoort bij elke categorie vrijwilligers specifieke begeleiding, meestal verzorgd door de boswachters en regiobeheerders. Met de stichting Landgoed De Hoorneboeg is medio 2012 overleg gestart om gezamenlijk een vrijwilligersgroep op te richten die op zowel op het landgoed als in de omringende natuurgebieden (van het GNR) onderhoudswerkzaamheden gaat verrichten. Inmiddels zijn ruim dertig vrijwilligers actief, verdeeld over twee ochtenden. Met de vrijwilligerscentrales in Huizen, Bussum en Hilversum is structureel contact over werving van vrijwilligers. In Huizen en Bussum worden zogeheten ‘Match-diners’ georganiseerd om bedrijven en goede doelen met elkaar in (blijvend) contact te brengen. Ook in 2012 zijn weer matches gemaakt tussen organisaties en het Goois Natuurreservaat. Naast de vaste vrijwilligers zijn er dus ook groepen, organisaties en bedrijven die in het kader van bijvoorbeeld maatschappelijk verantwoord ondernemen een bijdrage leveren aan de instandhouding van de Gooise natuur. Veelal gebeurt dit in het kader van NL Doet en de Landelijke Natuurwerkdag. Ook in 2012 was dit het geval.

In december is er de jaarlijkse vrijwilligersdag. Samen met de bestuursleden en de medewerkers van de Stichting wordt teruggekeken op het afgelopen jaar en vooruitgeblikt op wat komen gaat. De bijeenkomst vindt elk jaar plaats op een andere Gooise locatie – in 2012 in de grote ontvangstzaal van Visio in Huizen (meer over de vrijwilligers: p. 27, 32).

natuur intrekken onder leiding van een natuurgids. Dergelijke activiteiten vinden ook plaats zonder overnachting.

MAATSCHAPPELIJKE STAGES Behalve bedrijven melden zich steeds meer scholen (leerlingen) voor maatschappelijke stages (MAS), dit om zich mede in het kader van educatie in te zetten voor werkzaamheden in de natuur. De vrijwilligerscentrales fungeren vaak als makelaar tussen de scholen en het Goois Natuurreservaat. In 2012 zijn zogeheten MAS-coaches (ervaren vrijwilligers) actief geweest bij het begeleiden van jongeren in het veld. De wettelijke verplichte maatschappelijke stage wordt in 2015 afgeschaft, dus vindt er inmiddels een heroriëntatie plaats.

Juni 2012 is het Speelbos ’t Laer geopend. Diverse ‘speeluitdagingen’ nodigen kinderen uit om meer in en met de natuur te gaan spelen. De Stichting sluit hiermee aan op de in 2010 gestarte landelijke campagne ‘Ieder kind heeft recht op natuur’. Het project kenmerkt zich door de lage realisatiekosten en de inzet van vele vrijwilligers. Direct na de opening, die met veel positieve publiciteit gepaard ging, werd de Stichting aangenaam verrast door de grote belangstelling. Aangezien deze interesse opvallend vaak van kinderdagverblijven afkomstig was, is contact gezocht met deze sector voor een of andere vorm van ondersteuning. Vermeldenswaard is ook dat het Speelbos, samen met negen andere organisaties, uit zestig inzendingen genomineerd werd voor de Natuurprijs 2012 van het Nationale Groenfonds. (Meer over het Speelbos, zie p. 32.) PROJECTEN DIVERSE ZICHTBAARHEIDSPROJECTEN

GROEPSVERBLIJF ’T LAER VOOR VELDWERK EN NATUUREDUCATIE Groepsverblijf ’t Laer biedt overnachtinggelegenheid aan groepen (tot circa vijftig personen) die zich richten op natuureducatie, natuurbeheer en natuurbeleving. Doel is om volwassenen en kinderen nadrukkelijk bij de natuur te betrekken. Bij dit groepsverblijf is een bosgedeelte waar kinderen kunnen spelen. Zo biedt de jeugdwerkgroep van het IVN Gooi en Vechtstreek scholen een educatief programma aan, waarbij kinderen met een ‘ontdekvestje’ vanuit ‘t Laer de

Ook in 2012 zijn diverse projecten gesteund om de zichtbaarheid en het draagvlak van het GNR in de regio te vergroten. Zo is er in samenwerking met het Huizer Museum een fotowedstrijd georganiseerd in het kader van de fototentoonstelling Wildlife in dat museum. Tevens is er een expositie geweest in de Bibliotheek van Huizen waarin de diversiteit van het Goois Natuurreservaat werd belicht. Het Goois Natuurreservaat heeft daarnaast een bijdrage geleverd aan de cursus Gooi-o-logie van de Volksuniversiteit, onder de titel Natuur en Recreatie.

31

Goois Natuurreservaat besloten om in 2012 een speelbos aan te leggen. Het Speelbos is niet alleen een educatieve maar ook een veilige omgeving. Gelegen tegenover groepsverblijf ’t Laer is het bosgedeelte ruim omheind. En vanaf een uitnodigende, strategisch opgestelde, picknicktafel kunnen ouders met het grootste gemak alles overzien. Van speelkuil via klimboom tot waterbeekje. Het bos in ingericht voor kinderen van 4 tot 14 jaar. De hoogteverschillen van het terrein en de vele krentenbomen geven het geheel een lieflijke, sprookjesachtige sfeer.

INFOSCHUUR

De ‘Infoschuur’ werd in 2012 omgebouwd tot een gezamenlijke ruimte voor zeven  ‘groene’ organisaties die allen nauw gelieerd zijn aan het GNR. In de Infoschuur kunnen cursussen, lezingen, vergaderingen en andere vormen van kennisuitwisseling plaatsvinden op het gebied van natuur, landschap, duurzaamheid en erfgoed.

Ook zal de ruimte gaan fungeren als startpunt voor excursies en als onderkomen voor de archieven van de aangesloten organisaties. De opening stond gepland voor eind 2012 maar is door omstandigheden verschoven naar begin 2013 (zie ook p. 27: Middelen en materialen). SPEELBOS ’T LAER

Natuur is belangrijk voor de ontwikkeling van kinderen. Veel onderzoek bevestigt dat. Intussen is de harde werkelijkheid dat kinderen tegenwoordig vijftig procent minder in de natuur spelen dan twintig jaar geleden. Sinds die tijd is er veel veranderd. Ontwikkelingen als verstedelijking, televisie, computer, mobieltje zijn belangrijke oorzaken van de groeiende kloof tussen kinderen en natuur. Maar het kind van vandaag is de beslisser van morgen. Als kinderen geen kans krijgen om een band met de natuur op te bouwen, zullen ze er later ook niet voor willen zorgen. Daarom heeft het 32

Het project is ondersteund door instanties als: de Vogelwerkgroep Het Gooi en Omstreken, stichting Lakeland Foundation, Vitens, Bard ’87, Coöperatiefonds Rabobank Noord Gooiland, Kringloopcentrum Eemnes en het IVN (Instituut voor Natuureducatie en Duurzaamheid) afdeling ’t Gooi. Ook de Nationale Postcode Loterij heeft een steentje bijgedragen. Het Speelbos ’t Laer past in een trend. Langzamerhand worden er in Nederland steeds meer natuurspeelplekken gerealiseerd. In ’t Gooi was nog nergens een echte natuurspeelplek (zie ook p. 31). VRIJWILLIGERSVOORZIENING EN VRIJWILLIGERSMIDDAG

In 2012 is er voor de diverse vrijwilligersgroepen gereedschap aangeschaft ter ondersteuning van de werkzaamheden. Ongeveer honderdvijftig vrijwilligers van het Goois Natuurreservaat trotseerden de sneeuw om op vrijdag 7 december de speciale vrijwilligersmiddag bij te wonen in een fraaie zaal van het expertisecentrum voor slechtziende en blinde mensen Visio in Huizen. Een bijeenkomst waar onze vrijwilligers centraal staan. Mensen die natuur belangrijk vinden. De één

brengt dat buiten in de praktijk met de snoeischaar, de ander met de verrekijker en een derde activeert zijn relatienetwerk. Zij zijn het die de natuur draagvlak en betekenis geven in de Gooise samenleving en ver daarbuiten. Een van de meest in het oog springende projecten dit jaar is het Speelbos bij groepsverblijf ’t Laer. De realisatie ervan kon alleen slagen dankzij de enorme inzet van een groot aantal vrijwilligers die daar heel wat tijd in hebben gestoken. (Meer over de vrijwilligers: p. 27, 30)

aantal zelfs zeer laag te noemen. In 2012 is een sponsorplan opgezet om het bedrijfsleven te benaderen. Dhr. A. Vyge is hiervoor ingehuurd. Hij heeft een dergelijk plan in het verleden voor het Utrechts Landschap opgezet, met succes. Doel is om in het eerste jaar minimaal tien nieuwe bedrijfssponsors te binden aan het GNR. De werkzaamheden zijn gestart in juni 2012. Na afloop van dit eerste jaar wordt geëvalueerd of het project succesvol is en zal worden voortgezet.

ONEINDIG NOORD-HOLLAND ROUTE 3 EN 4

In 2010 is de nieuwe interactieve website van het GNR gelanceerd. Uit de statistieken blijkt o.a. dat de website in een kwart van de bezoeken wordt geraadpleegd met een mobiel apparaat (tablet of smartphone). Om het aanbod nog beter te laten aansluiten op de gebruikers en de site nog interactiever te maken, wordt de site doorontwikkeld. Er komt een website die zich aanpast aan het apparaat waarmee de site wordt bezocht, voorts staat een volledige integratie met facebook op het programma en ook zullen de menustructuren worden aangepast. In het najaar van 2012 zijn de eerste conceptontwerpen gemaakt. Naar verwachting zal de vernieuwde website in het voorjaar van 2013 gereed zijn.

Door het Goois Natuurreservaat loopt een groot aantal wandel- en fietsroutes. Elke route voert langs plekken en landschappen met boeiende en verrassende verhalen. Die verhalen blijven vaak verborgen voor de wandelaars en fietsers. Het Goois Natuurreservaat wil daar verandering in brengen. Samen met Oneindig Noord-Holland gaat het Goois Natuurreservaat de verhalen verzamelen en vertellen. Daarvoor worden moderne mobiele technieken ingezet: Layar en QR-codes. In 2011 werden al twee QR-routes gerealiseerd. Route 3 en 4 (Hoorneboegse heide en Naarder Eng) zijn de volgende die aan de beurt komen. Qua planning werd gemikt op eind 2012, begin 2013. Het technische gedeelte van de derde route werd goeddeels gerealiseerd in het najaar van 2012. De implementatie in het veld is verschoven naar voorjaar 2013. De vierde route zal naar verwachting eind 2013 gereed zijn (zie ook p. 28). BEDRIJFSSPONSORPLAN

Goois Natuurreservaat beschikt aanvang 2012 over slechts zes bedrijfssponsoren, een magere score. In vergelijking met zusterorganisaties is dit 33

DOORONTWIKKELING WEBSITE GNR

LEDENWERFACTIE

Uitgangspunt van deze ledenwerfactie is zodanig draagvlak creëren dat die resulteert in een GNR-begunstigerschap. Daartoe worden de diverse ‘achterbannen’ van de Klankbordgroep aangesproken. In overleg met de Klankbordgroep is afgesproken om met elk van de aangesloten clubs te bespreken en te zoeken naar concrete mogelijkheden en naar de beste momenten om in 2012 en 2013 de leden en aanhang te benaderen. Zo vonden er inmiddels met de Gooise

Atletiek Club (GAC) een tweetal zeer succesvolle natuur-ontmoetingen plaats. Bijna tweehonderd leden van deze club werden ontvangen bij ’t Laer tijdens hun hardloopronde op de zaterdagochtend. Vanuit het GNR werden ze voorzien van een korte informatieve toespraak, een flesje energiedrank en een informatiepakket met een aanmeldbon voor een begunstigerschap. Het plan is om in 2013 met diverse clubs meer van dergelijke ontmoetingen in de natuur te organiseren. KLIKO-ZICHTBAARHEIDSACTIE

In het kader van het tachtigjarig bestaan is er een Kliko-actie georganiseerd. Grote stickers met een afbeelding van mooie ‘Gooise’ dieren en de tekst De mooiste natuur als goede buur zijn met de contributiemailing van december meegestuurd, bij wijze van kleine attentie voor de steun van begunstigers en vrijwilligers. Op deze wijze ontvingen ruim zesduizend mensen de stickers (één per relatie). De kliko’s zijn vanaf dit moment een wekelijkse reclamezuil voor GNR. De stickers zijn ook te koop bij het GNR, in zes varianten en met korting voor begunstigers. Nieuwe begunstigers krijgen deze als welkomstgeschenk erbij. Het aantal ‘reclamezuilen’ kan daardoor nog toenemen. Ook het logo van de Postcode Loterij is te zien op deze sticker om

34

hiermee de relatie NPL–GNR extra te benadrukken. GOOI-HOEK MUSEUM HOFLAND

Museum Hofland ligt vlakbij St. Janskerkhof en restaurant La Place op de weg naar Laren. Vanuit deze locatie vertrekken dagelijks tal van mensen voor een wandeling in de Gooise natuur. Het museum wil haar Gooihoek, een permanente expositie over de ontstaansgeschiedenis van het Gooi, aanpassen aan de wensen van de tijd. De huidige tentoonstelling is nogal gedateerd. Het ontbreekt het museum echter aan expertise en middelen om de expositie op een adequate wijze up-todate te maken, vooral met het oog op het jongere publiek. Reden genoeg om met het GNR de handen ineen te slaan. In het najaar van 2012 zijn de eerste gesprekken over de Gooi-hoek gestart. Om het Goois Natuurreservaat nog meer zichtbaar te maken als gastheer van deze prachtige natuur, wordt gezamenlijk aan de invulling en de ontwikkeling van de expositie gewerkt. Ook de relatie met de Postcode Loterij zal daarbij zichtbaar zijn. Vanaf medio 2013 krijgen GNR-begunstigers structureel 35% korting op de toegangsprijs van het museum, voor een periode van tenminste vijf jaar. In het derde kwartaal van 2013 wordt de opening verwacht.

FINANCIËN Communicatie, voorlichting, educatie en draagvlak jaarrekening 2012

gewijzigde begroting 2012

jaarrekening 2011

Totale lasten Totale baten

418.426 305.290

310.231 194.502

250.918 103.786

Saldo voor reserve mutatie

-113.137

-115.729

-147.132

Mutatie reserve Stortingen reserves Aanwending reserves

1.090 0

0 0

0 0

Saldo reserve mutaties

-1.090

0

0

-114.227

-115.729

-147.132

Nadelig saldo na reserve mutatie vergelijking saldi sub-doelen

jaargewijzigde rekening begroting 2012 2012 -42.301 -44.728 -0 0 -31.749 -30.633 -34.347 -34.383 -5.349 -2.691 -481 -3.294 1.090 0

4.01 Communicatie middelen en materialen 4.02 Website en nieuwsbrieven 4.03 Publ.acties, evenementen en excursies 4.04 Vrijwilligers 4.05 Gebouwen vrijwilligers 4.06 't Laer 4.07 Projecten

afwijking 2.427 -0 -1.116 36 -2.658 2.813 1.090

4.07 Projecten communicatie ca reserve mutaties

-113.137 -1.090

-115.729 0

2.592 -1.090

Totaal

-114.227

-115.729

1.502 Voordelig

Toelichting afwijkingen > € 5.000 t.o.v. gewijzigde begroting 2012 4.07 Projecten Communicatie, educatie, voorlichting en draagvlak * omdat projectuitvoeringen afhankelijk gesteld zijn van de te ontvangen projectbijdragen, wordt in de begroting geen raming opgenomen voor de uitgaven van projecten. De werkelijke projectuitgaven geven dan een nadeel te zien. Het omgekeerde geldt voor de projectbaten, welke ook niet geraamd zijn. Het verschil tussen beide saldi, is het bedrag dat gestort dan wel onttrokken wordt van de reserve bijzondere projecten en betreft de saldi van in de loop van het jaar afgesloten projecten.

35

BESTUUR EN BESTUURSONDERSTEUNING

H

et bestuur van de Stichting bestaat uit een algemeen bestuur en een dagelijks bestuur. Het algemeen bestuur is samengesteld uit zeventien leden inclusief de voorzitter, en zeventien plaatsvervangers. Het dagelijks bestuur omvat acht leden inclusief de voorzitter, en acht plaatsvervangers. BESTUUR Het algemeen bestuur vergadert twee keer per jaar, het dagelijks bestuur gemiddeld acht keer per jaar. De vergaderingen worden georganiseerd door het secretariaat. De voorzitter wordt benoemd uit de vertegenwoordigers van de provincie Noord-Holland die zitting hebben in het algemeen bestuur. In 2012 vond er een wisseling plaats van de secretarisfunctie als gevolg van een portefeuillewisseling binnen de gemeente Hilversum: als nieuw dagelijks bestuur-lid vanuit de gemeente Hilversum werd mevrouw L. Joorenvan der Boor de opvolgster van de heer E.G.J. van der Want. Het bestuur wordt bijgestaan door de directeur-rentmeester, die tevens de ambtelijk secretaris van het bestuur is. BESTUURSONDERSTEUNING De directeur-rentmeester is belast met het technisch, juridisch, financieel en administratief beheer van de bezittingen. Hij wordt daarbij ondersteund door de medewerkers. Bij bestuursvergaderingen zijn het vooral het secretariaat, het bedrijfsbureau, de controller en de afdelingshoofden die deze assistentie verlenen. In voor-

komende gevallen schakelt de rentmeester een externe juridisch adviseur in. Het secretariaat verzorgt de productie en verzending van de vergaderstukken, de agendering en verslaglegging van de vergaderingen, evenals het archief van de Stichting. De rentmeester is woordvoerder namens de Stichting en wordt daarbij ondersteund door de afdelingshoofden en de coördinator communicatie. Klankbordgroep De Klankbordgroep Gebruikers Natuurterreinen Goois Natuurreservaat geeft gevraagd en ongevraagd adviezen en suggesties aan de rentmeester over het beheer van de natuurterreinen. De adviezen worden ter kennis gebracht aan het bestuur. De groep bestaat uit vertegenwoordigers van onder meer verenigingen en stichtingen op het gebied van sport, natuur en archeologie, die in georganiseerd verband gebruikmaken van de terreinen. Mevrouw M. Evers is secretaris van de Klankbordgroep. De Klankbordgroep vergadert drie keer per jaar en houdt één excursie in aanwezigheid (voor zover mogelijk) van de rentmeester en beide afdelingshoofden. Het secretariaat van de Stichting verzorgt op aangeven van de secretaris de productie en verzending van de vergaderstukken. Controller en Financiële adviescommissie Het bestuur laat zich bij het uitvoeren van het geldelijk beleid (jaarrekening, werkbegroting, begroting en meerjarenraming) bijstaan door de controller en

36

de Financiële Adviescommissie bestaande uit vertegenwoordigers van de acht participanten. De commissie vergadert eenmaal per jaar onder voorzitterschap van de rentmeester en wordt daarbij geadviseerd door de controller. Steunstichting De rentmeester is statutair lid van het (dagelijks) bestuur van de stichting Steun Goois Natuurreservaat. Hij is verantwoordelijk voor het inbrengen van het beleid van de stichting Gooisch Natuurreservaat en het programmeren en aanvragen van doelgiften ten behoeve van de uitvoering van projecten. De rentmeester wordt daarbij ondersteund door beide afdelingshoofden, de coördinator communicatie, het bedrijfsbureau en de controller. De controller is tevens controller van de stichting Steun Goois Natuurreservaat. De rentmeester en de coördinator communicatie onderhouden het contact met de fondsenverstrekkers. PROJECTEN BEHEER REGISTRATIESYSTEEM

Nadat in 2011 door een consortium van de grote natuurterreinbeheerders in Nederland (Natuurmonumenten, Staatsbosbeheer en De12Landschappen) gestart werd met een nieuw beheerinstrument, het CMSi (Conservation Management System international), zijn in 2012 door de Stichting sluitende afspraken met dit consortium gemaakt over deelname aan het CMSi. Enkele medewerkers zijn inmiddels geschoold in het gebruik van dit beheerregistratiesysteem, en de noodzakelijke hardware is aangeschaft. De levering van de software heeft forse vertraging opgelopen. De implementatie van software en gebiedsdata is thans voorzien in februari 2013. In 2012 vond een gebiedsdekkende inventarisatie plaats van alle voorzie37

ningen in het terrein: van bebording en recreatievoorzieningen tot afrastering en slagbomen. Alle velddata zijn voor opname in het CMSi gedigitaliseerd en geogerefereerd. Op basis van deze terreingegevens kan voor 2013 een eerste werkplan binnen het CMSi worden opgesteld. Met behulp van dit systeem kan ook voldaan worden aan de verplichtingen die voorvloeien uit de provinciale subsidieregeling voor het beheer van onze natuurterreinen: het Subsidiestelsel Natuur en Landschapsbeheer (SNL). (Zie ook p. 46: Automatisering.) INVOERING DUURZAAMHEIDSAGENDA EN VERVOLG VAN DUURZAAMHEIDSTRAJECT

Het Goois Natuurreservaat heeft in het voorjaar van 2012 een uitgebreide nulmeting gehouden om te bepalen ‘hoe duurzaam het GNR nu eigenlijk is’. Daarvoor zijn alle relevante cijfers van 2011 geanalyseerd door een extern bureau. Bovendien is aan alle medewerkers en vrijwilligers van GNR een vragenlijst gestuurd. De resultaten van deze meting leverden een lijst op met concrete stappen op weg naar een ‘duurzaam GNR’. Hierbij is nog wel externe ondersteuning nodig. Die zal in het vervolgproject, dat 2013 van start gaat, worden opgenomen. VERBETEREN TOEGANGSWEG KANTOOR GNR

De toegangsweg met aansluiting op de Witte Kruislaan van de kantoorlocatie van het GNR in de Zanderij Crailoo is verhard. Voor het in bos gelegen deel van de weg zijn hiervoor betonnen straatstenen aangewend. Het in de zanderij gelegen deel van de weg is uitgevoerd in geel gekleurd asfalt. De kwaliteit van de hiervoor aanwezige halfverharding (leemgrind) liet als gevolg van de vele verkeersbewegingen met zwaar verkeer zeer te wensen over, zeker in regenrijke perioden.  

FINANCIËN

Bestuur en Bestuursondersteuning jaarrekening 2012

gewijzigde begroting 2012

jaarrekening 2011

Totale lasten Totale baten

640.118 1.779.917

467.044 1.610.150

633.967 1.772.464

Saldo voor reserve mutatie

1.139.799

1.143.106

1.138.497

Mutatie reserve Stortingen reserves Aanwending reserves

11.949 0

0 2.650

0 14.154

Saldo reserve mutaties

-11.949

2.650

14.154

1.127.850

1.145.756

1.152.651

Voordelig saldo na reserve mutaties vergelijking saldi sub-doelen

5.01 Bestuur 5.02 Bestuursondersteuning 5.03 Gebouwen en huisvestingskosten 5.04 Participantenbijdragen 5.05 Bestuur en bestuursondersteuning projecten

jaargewijzigde rekening begroting 2012 2012 -212.666 -219.230 -206.911 -171.141 -83.504 -76.673 1.642.879 1.610.150 0 0

5.04 Participantenbijdragen reserve mutatie

1.139.799 -11.949

1.143.106 2.650

-3.307 -14.599

Totaal

1.127.850

1.145.756

-17.906 Nadelig

38

afwijking 6.564 -35.770 -6.831 32.729 0

Toelichting afwijkingen > € 5.000 t.o.v. gewijzigde begroting 2012 5.01 Bestuur * met name door de verdere digitalisering van het jaarverslag/jaarrekening zijn de kosten voor lager dan geraamd. Daarnaast vallen nog enkele algemene bestuurskosten lager uit dan geraamd. 5.02 Bestuursondersteuning * op dit onderdeel wordt om administratieve redenen de diverse saldi van de (hulp)kostenplaatsen verantwoord. Per saldo een nadeel van € 18.800. Voornamelijk veroorzaakt door toename eigen personeelslasten als gevolg van afsluiten nieuwe CAO en hogere pensioenpremies en meer uren inhuur controllertaken dan geraamd. Hier staan gedeeltelijk lagere uitgaven voor automatisering (lagere afschrijvingslasten) en kantoorkosten (minder bankkosten/hogere rentevergoeding rekeningcourantrente en lagere portikosten) tegenover. De hogere personeelskosten worden gecompenseerd door een hogere participantenbijdrage (zie ook toelichting 5.04) * de post algemeen juridische adviezen valt ca € 9.800 hoger uit dan geraamd. Dit betreft met name juridische adviezen voor lopende procedures (Landgoed de Maerle en Dierenasiel). De overschrijding wordt gecompenseerd met de vrijval van juridische adviezen met betrekking tot natuurbescherming (zie toelichting 3.03). * in het kader van de organisatie ontwikkeling, onderzoek naar de rechtspositie en de benchmark zijn een aantal externe adviseurs ingeschakeld, hierdoor is de post organisatiekosten (raming € 1.030) met € 6.700 overschreden. 5.03 Gebouwen en huisvestingskosten kantoor * op dit onderdeel vindt de doorbelasting plaats van de kosten van kantoor en huisvesting. De kosten zijn hoger dan geraamd in verband met een aantal onvoorziene incidenten in het onderhoud (lekkage, storingen in installaties e.d.) en de hoger dan geraamde lasten van het schoonmaakonderhoud. De raming was nog gebaseerd op de overeenkomst met de vorige dienstverlener. 5.04 Participantenbijdragen (inclusief reserve mutaties) * in december 2012 is de definitieve participantenbijdrage over 2012 vastgesteld. Als gevolg van de gewijzigde systematiek voor loon- en prijscompensatie bedraagt de totale bijdrage € 20.800 meer dan geraamd (zie ook hoofdstuk Participantenbijdragen) en hiermee worden de effecten van de nieuwe CAO afspraken gecompenseerd.

6.600 V

-18.800 N

-9.800 N

-6.700 N

-6.800 N

20.800 V

* in de jaarrekening 2011 was een bedrag opgenomen van in totaal € 11.949 voor de kosten van de procedure Amsterdam. Begin 2012 hebben de participanten besloten dat deze kosten rechtstreeks voor rekening van de participanten komen en heeft de stichting, via de Provincie Noord-Holland, de gemaakte kosten 2011 vergoed gekregen. De kosten maakten onderdeel uit van het negatieve rekeningresultaat 2011, welke ten laste is gebracht van de egalisatiereserve. Nu is het bedrag weer toegevoegd aan de egalisatie reserve. Per saldo is het een budgetneutrale transactie (zie ook de reserve mutatie). * om de gewijzigde begroting sluitend te maken werd een aanwending van de egalisatie reserve geraamd van € 2.650. Gelet op het voordelig rekeningresultaat 2012 is dit bedrag niet aan de reserve onttrokken en het achterwege blijven van deze mutatie laat hier een nadeel zien van afgerond € 2.600 5.05 Projecten Bestuur en bestuursondersteuning * omdat projectuitvoeringen afhankelijk gesteld zijn van de te ontvangen projectbijdragen, wordt in de begroting geen raming opgenomen voor de uitgaven van projecten. De werkelijke projectuitgaven geven dan een nadeel te zien. Het omgekeerde geldt voor de projectbaten, welke ook niet geraamd zijn. Het verschil tussen beide saldi, is het bedrag dat gestort dan wel onttrokken wordt van de reserve bijzondere projecten en betreft de saldi van in de loop van het jaar afgesloten projecten.

39

-2.600 N

GEBOUWEN EN TERREINEN

H

et onderhouden van contact met de diverse gebruikers vergt aandacht en inzet van de beheerders en boswachters.

GEBOUWEN EN HUISVESTINGSKOSTEN De Stichting heeft diverse gebouwen in haar bezit en beheer. Dat brengt enerzijds kosten voor onderhoud, verzekeringen en zakelijke lasten met zich mee, anderzijds levert het ook gebruik- en huurinkomsten op. De organisatie is in 2012 gehuisvest geweest in een kantoor, met noodzakelijke kosten voor automatisering, verzekeringen, energie, inbraak- en brandbeveiliging en overige zakelijke lasten. Voor het beheer zijn beschikbaar: werkplaatsen, werf, opslagruimte, stallingruimte voor materieel en materialen. In 2009/2010 heeft een inventarisatie plaatsgevonden van de onderhoudsstaat en de gebruiksmogelijkheden van het in bezit van de Stichting zijnde gebouwde onroerend goed. In 2013 werden de resultaten van dit onderzoek vertaald in een Beleid- en beheerplan Vastgoed. In dit plan zijn ook het kantoorgebouw, de werf en de werkplaatsen opgenomen. EXPLOITATIE GEBOUWEN GEBRUIK DOOR DERDEN De Stichting heeft diverse gebouwen in bezit die niet rechtstreeks dienstbaar zijn aan de hoofddoelstellingen van de Stichting. Deze gebouwen worden verhuurd (en zijn deels ook in verhuurde staat verkregen). De kosten en opbrengsten worden op dit onderdeel verantwoord. 40

In 2012 zijn een tweetal woningen (o.a. een voormalige dienstwoning) op de vrije markt verhuurd. Daarnaast is met de huidige gebruikers van het klooster op de Monnikenberg een gebruiksvergoeding overeengekomen. De extra opbrengsten van huur en gebruik ad € 123.000 zijn toegevoegd aan de voorziening Onderhoud gebouwen. SPORTPARK CRAILOO Diverse sportverenigingen en het Dierenasiel Crailoo huren grond in Sportpark Crailoo. Er zijn geregeld juridische adviezen nodig vanwege grenskwesties in het sportpark. De Stichting onderhoudt er twee parkeerterreinen, waarvoor periodiek halfverhardingsmateriaal moet worden aangevuld en geëgaliseerd, alsook beplanting gesnoeid en aangevuld. Wekelijks worden zwerfafval en vuilstorten geruimd. OVERIG GEBRUIK DERDEN Binnen het Goois Natuurreservaat zijn op verhuurde percelen diverse scoutinggebouwen aanwezig, waarvan beheer en onderhoud niet bij de Stichting berusten en waarvoor een zeer beperkte huuropbrengst wordt verkregen. PROJECTEN GROENE SCHAKEL : HERBESTEMMING KLOOSTERGEBOUWEN LANDGOED MONNIKENBERG

De zusterorde zal voorjaar 2014 de gebouwen hebben verlaten en overgedragen aan het Goois Natuurreservaat. Met het oog op de herbestemming van het kloostercomplex

is opdracht verleend aan de stichting BOEi voor een haalbaarheidsonderzoek met scenario’s en exploitatiebegrotingen. Het projectresultaat is het in beeld brengen van de mogelijkheden voor herbestemming, waarbij dezerzijds de voorwaarde is gesteld dat de nieuwe functie dient te passen in het cultuurhistorische, landschappelijke en natuurlijke karakter van het landgoed. In het onderzoek komen onder meer de volgende aspecten aan de orde: bouwkundige inspectie, bouwhistorisch onderzoek, marktverkenning en opstellen van een exploitatiebegroting. Van de provincie Noord-Holland is in het kader van de provinciale subsidieregeling Stimulering Herbestemming Monumenten Noord-Holland 2012 hiervoor een financiële bijdrage van €10.000 ontvangen. De resterende kosten worden gedekt door een . FINANCIËN

bijdrage van de stichting Steun Goois Natuurreservaat. Het onderzoek van BOEi is medio 2013 gereed. SCOUTING MAGGIE LEKEUX

Op de locatie van de voormalige grond- en groenopslag van de gemeente Laren aan de Vredelaan in de Laarder eng is een locatie ingericht ten behoeve van de scoutingclub ‘Maggy Lekeux’. Het terrein is geschoond, geëgaliseerd en voorzien van een halfverharding. Ook is een afrastering rondom het nieuwe scoutingterrein geplaatst en is de toegangsweg verbeterd. Voor de ingebruikname door de scouts zijn enkele tijdelijk units geplaatst welke in 2013 in gebruik zullen worden genomen nadat een aansluiting op de nutsvoorzieningen is gerealiseerd

Gebouwen en terreinen derden gebruik jaarrekening 2012 Totale lasten Totale baten

gewijzigde begroting 2012

jaarrekening 2011

203.250 227.624

62.545 82.810

72.682 92.043

24.374

20.265

19.361

Mutatie reserve Stortingen reserves Aanwending reserves

0 0

0 0

0 0

Saldo reserve mutaties

0

0

0

24.374

20.265

19.361

Saldo voor reserve mutatie

Nadelig saldo na reserve mutatie Specificatie sub-doelen

6.01 Algemene kosten 6.02 Exploitatie gebouwen 6.03 Sportpark Crailoo 6.04 Exploitatie terreinen derden gebruik 41 6.05 Gebouwen en terreinen derden gebruik projecten Totaal

jaargewijzigde rekening begroting 2012 2012 -16.401 -16.401 -2.320 -1.775 36.381 37.096 6.714 1.345 0 0 24.374

20.265

afwijking 0 -545 -715 5.369 0 4.109

Saldo reserve mutaties

Nadelig saldo na reserve mutatie

0

0

0

24.374

20.265

19.361

Specificatie sub-doelen

6.01 Algemene kosten 6.02 Exploitatie gebouwen 6.03 Sportpark Crailoo 6.04 Exploitatie terreinen derden gebruik 6.05 Gebouwen en terreinen derden gebruik projecten

jaargewijzigde rekening begroting 2012 2012 -16.401 -16.401 -2.320 -1.775 36.381 37.096 6.714 1.345 0 0

Totaal

24.374

20.265

afwijking 0 -545 -715 5.369 0 4.109

Toelichting afwijkingen > € 5.000 t.o.v. gewijzigde begroting 2012 6.02 Exploitatie gebouwen * Het gehele jaar 2012 zijn een tweetal woningen van de stichting op de vrije markt verhuurd. De huuropbrengst kwam daardoor uit op ca € 40.000, ruim € 27.500 meer dan geraamd. Daarnaast zijn met de huidige gebruikers van het klooster op de Monikkenberg afspraken gemaakt over een gebruiksvergoeding over de periode 2011 en 2012. Dit levert een opbrengst op van € 95.500. In totaal ruim € 123.000. Dit bedrag is toegevoegd aan de voorziening Onderhoud Gebouwen en zorgt daarmee voor gedeeltelijke afdekking van de risico's binnen vastgoedbezit (zie ook de risicoparagraaf). Deze mutatie heeft daardoor geen invloed op het rekeningsaldo 2012. 6.04 Exploitatie terreinen derden gebruik * Als gevolg van het doorlichten door een rentmeesterskantoor van alle pachtcontracten en gebruiksovereenkomsten nemen de pachtopbrengsten/gebruiks- en huurvergoedingen toe. 5.05 Projecten Gebouwen en terreinen derden gebruik * omdat projectuitvoeringen afhankelijk gesteld zijn van de te ontvangen projectbijdragen, wordt in de begroting geen raming opgenomen voor de uitgaven van projecten. De werkelijke projectuitgaven geven dan een nadeel te zien. Het omgekeerde geldt voor de projectbaten, welke ook niet geraamd zijn. Het eventuele verschil tussen beide saldi, is het bedrag dat gestort dan wel onttrokken wordt van de reserve bijzondere projecten en betreft de saldi van in de loop van het jaar afgesloten projecten.

42

5.400 V

OVERZICHTSKAART TERREINEN

43

NATIONALE POSTCODE LOTERIJ

D

e Nationale Postcode Loterij is al sinds 1997 een belangrijke partner van het Goois Natuurreservaat. Na intensieve evaluatie in 2011 is de samenwerking met de Loterij in 2012 weer voor vijf jaar gecontinueerd, tot 2016.

naar de Gooise natuur’, het natuurherstel plus de recreatieve inrichting van het Laarder Wasmeer, en het Speelbos ‘t Laer. Daarnaast maken de giften van de Loterij het ons mogelijk om onze vrijwilligers- en educatieactiviteiten, alsook de informatievoorziening (infoborden, website, brochures) blijvend op peil te houden.

De giften van de Postcode Loterij worden gebruikt voor projecten die een meerwaarde opleveren voor de natuur en haar bezoekers. Het betreft het in stand houden van de schaapskuddes met hun herders, de aankoop van natuurterreinen, de aanleg van natuurverbindingen en de inrichting en het herstel van natuurterreinen en recreatievoorzieningen. Projecten die met bijdragen van de Loterij zijn gerealiseerd, omvatten onder andere: de Natuurbrug Zanderij Crailoo, de natuurontwikkeling van Zanderij Cruysbergen met de aanleg van de bruggetjes in het gebied, het dagrecreatieterrein Zwarte Berg, de aanleg van een vissteiger in Anna’s Hoeve, het project De Groene Schakel met herstel van het stuifzand op de Zuiderheide, de ontwikkeling van een tweetal QR-routes door de Gooise natuur, de herinrichting van het parkeerterrein St. Janskerkhof, de ‘poort

44

KANSSPELSECTOR Met de forse bezuinigingen van het kabinet Rutte II neemt het belang van particuliere fondsenwervers zoals de Nationale Postcode Loterij toe. De bijdrage van de loterij en haar deelnemers is uniek, want deze is niet alleen meerjarig maar de goede doelen bepalen ook zelf de besteding ervan, op basis van hun expertise. Het huidige kabinet heeft aangegeven het kansspelbeleid te willen moderniseren. Wij hopen dat de voorgestelde wetswijzigingen de Postcode Loterij voldoende ruimte geeft om de succesvolle fondsenwerving op dit niveau voort te zetten. Zonder de Postcode Loterij en haar deelnemers zouden wij immers een groot deel van onze initiatieven niet kunnen realiseren.

BEDRIJFSVOERING

D

e rechtspositie van het Goois Natuurreservaat komt overeen met die van de provincie Noord-Holland: de CAP, de Collectieve Arbeidsovereenkomst Provincies.

PERSONEEL Op grond van het voorgaande kan gemeld worden dat binnen de Stichting er geen werknemers zijn met een inkomen dat meer bedraagt dan het inkomen van de minister-president, zoals bedoeld in artikel 6 van de Wet Openbaarmaking uit Publieke Middelen gefinancierde Topinkomens en/of de door de provincie Noord-Holland te hanteren inkomensnorm gesubsidieerde instellingen, zijnde in 2012 € 194.000 per jaar. (Balkenendenorm). (Een actuele versie van de CAP is te vinden op de website van het Interprovinciaal Overleg -IPO, www.ipo.nl.) Functie

De directeur-rentmeester is conform het systeem Functiewaardering Provincies ingeschaald in schaal 16. De totale loonkosten, inclusief werkgeverslasten, van de directeur-rentmeester in 2012 bedragen € 118.517 (berekend conform bijlage 14 ‘Format voor rapportage bezoldiging directie’ van het Reglement CBF-Keur van het Centraal Bureau Fondsenwerving, in 2011 was dit € 114.577). Daarnaast ontvangt de directeur/rentmeester een vergoeding voor woon-werkverkeer en dienstreizen in de vorm van een OV-abonnement, totale kosten in 2012: € 4.195 (2011 € 4.025). Op 31 december 2012 had de Stichting 23 werknemers in dienst. In onderstaande tabel is het verloop van de personeelsformatie in 2012 weergegeven. stand 01-12-12

Bij

Af

stand 31-12-12

Rentmeester

1,00

1,00

Hoofd beleid en organisatie Managementassistent Sec retariaat Coördinator communicatie Bedrijfsbureau en administratie *1 Systeembeheer Financiële administratie

1,00 0,89 1,58 0,60 2,00 0,40 0,75

1,00 0,89 1,58 0,60 2,00 0,40 0,75

Hoofd terreinbeheer Regiobeheerders Bos wachters *1 Bos wachter/beheerder rijwielpaden Veeverzorger Schaapherders Terreinmedewerkers Communicatie en vrijwilligers

1,00 2,00 4,89 0,67 1,00 1,94 5,00 1,00

1,00 2,00 4,83 0,67 1,00 2,00 5,00 1,00

Formatieplaatsen

25,72

45

0,06

0,06

0,06

0,06

25,72

In het kader van de incidentele bezuinigingstaakstelling voor de begroting 2012 is besloten om de vacature van (assistent-)medewerker bedrijfsbureau en 1,0 fte boswachterformatie in 2012 niet te vervullen en het budget eenmalig af te ramen.

door de Steunstichting.

Van de goedgekeurde formatie per 31 december 2012 staan per 1 januari 2013 de navolgende vacatures nog open: • 1,00 fte (assistent-)medewerker bedrijfsbureau • 2,94 fte boswachter Overzicht personeelsopbouw naar leeftijd en geslacht per 1/1/2013 man vrouw 20-29 1 30-39 1 40-49 6 1 50-59 9 1 =>60 2 2 18

5

totaal 1 1 7 10 4

In 2012 is in totaal voor het externe personeel een bedrag begroot van € 180.000 (uitzendkrachten en controller), waarvan € 26.700 ten laste van de Steunstichting komt. De werkelijke kosten bedroegen in 2012 € 235.170, waarvan € 45.700 ten laste kwam van de Steunstichting. De overschrijding wordt met name veroorzaakt door extra inhuur van de controller. In overleg met de Steunstichting en mede mogelijk gemaakt door een bijdrage van de Steunstichting wordt in 2013 overgegaan tot aanstelling van een controller, hetgeen leidt tot structureel lagere kosten.

salarissen en sociale lasten extern personeel overige personeelskosten uitbetaalde ww uitkeringen

23

Verzuimanalyse Het verzuimpercentage in 2012 bedroeg 10,44%. Het relatief hoge ziekteverzuim in 2012 is het gevolg van het langdurig ziek zijn van een tweetal collega’s. Extern personeel Vanwege het besluit van het dagelijks bestuur om (in afwachting van de verdere organisatieontwikkeling) vacatures selectief te vervullen, zijn in 2012 de vacatures schaapherder en terreinmedewerker (die er per 1 januari 2012 waren) via uitzendkrachten opgevuld. In september 2012 heeft het bestuur besloten deze vacatures vrij te geven. Per 1 oktober is de functie van schaapherder ingevuld en per 1 januari 2013 die van terreinmedewerker. In de begroting is tevens een budget opgenomen voor de inhuur van controller-taken. Hiervan wordt een derde deel, project-control, betaald 46

totale personele kosten

jaarrekening begroting € 1.310.521 € 1.300.800 € 235.170 € 180.100 € 32.098 € 35.200 € 5.088 €0 € 1.582.877 € 1.516.100

OVERIGE BEDRIJFSVOERING Automatisering In 2012 is ten behoeve van het beheer het beheerinformatiesysteem ‘Conservation Management System international’ (CMSi) aangeschaft. Lopende het jaar is gestart met de inventarisatie in het veld en de verwerking van de data in dit systeem. Naar verwachting is eind 2013 het systeem operationeel en kan dit gebruikt worden voor de op te stellen werkplannen vanaf 2014. Ter optimalisering van software en soepele gegevensuitwisseling is in 2012 een glasvezelaansluiting gerealiseerd en tevens een gedeelte van de computerhardware vervangen. Voor het gehele project is door de Steunstichting op projectbasis een bijdrage geleverd van

€ 125.000. (Zie ook p. 37: Beheer registratiesysteem.) Huisvesting De organisatie is in 2012 gehuisvest geweest in een kantoor met de noodzakelijke kosten voor verzekering, energie, inbraak- en brandbeveiliging en overige zakelijke lasten. Voor het beheer zijn beschikbaar: werkplaatsen, werf, opslagruimte, stallingruimte voor materieel en materialen. Met name de kosten voor onderhoud van het gebouw en het schoonmaakonderhoud laten een opwaartse trend zien. Eind 2012 is de toegangsweg tot het kantoor en de werf gereconstrueerd en verhard. Dit is mogelijk gemaakt door een projectbijdrage van de Steunstichting. Kantoor In 2012 is het beleid ingezet van verdere digitalisering van de kantoorprocessen. Zo worden de stukken voor het bestuur zoveel mogelijk digitaal aangeboden en constateren we dat ook

automatisering huisvesting kantoorkosten voertuigen en machines

47

binnenkomende post steeds vaker in digitale vorm wordt aangeleverd. Als gevolg hiervan kunnen op diverse posten besparingen bereikt worden, zoals o.a. papier en portokosten. In verband met de bereikbaarheid en de publieksfunctie zijn in 2012 alle buitendienstmedewerkers voorzien van een smartphone, waardoor snel en adequaat kan worden ingegaan op publieksreacties. Door efficiënt liquiditeitsbeheer nemen de bankkosten af en de renteopbrengsten toe. Voertuigen en machines In 2012 is door een ongeval een bedrijfsauto verloren gegaan. In afwachting van de invulling van de boswachtervacatures is nog niet tot vervanging overgegaan. Als gevolg hiervan is een aantal budgetten niet geheel besteed. Medio 2012 is een aanhangwagen en een veetrailer vervangen.

jaarrekening € 37.867 € 84.816 € 63.245 € 119.402

begroting € 40.550 € 76.550 € 72.700 € 127.280

€ 305.330

€ 317.080

RISICOPARAGRAAF

B

innen de Stichting zijn er bij het beheer van de terreinen en bij de uitvoering van projecten risico’s aan te wijzen voor de onderdelen: • Personeel & organisatie • Projecten • Beheer In 2012 is een bedrag van € 5.100 opgenomen voor de uitbetaalde WWuitkering aan een exmedewerker.

PERSONEEL EN ORGANISATIE De Stichting heeft de rechtsvorm van een particuliere stichting. De rechtspositie van het personeel is echter gebaseerd op de Collectieve Arbeidsvoorwaardenregeling Provincies (CAP) van de participant provincie NoordHolland. Dit houdt in dat de Stichting in het kader van de sociale zekerheid aangemerkt wordt als een zogeheten ‘eigenrisicodrager’ en dat het personeel voor de pensioenvoorziening is ondergebracht bij de APG groep (voorheen ABP). Het eigenrisico-dragerschap brengt, zoals het woord al aangeeft, de nodige risico’s met zich mee. Met name bij ontslag of beëindiging van het dienstverband van een personeelslid als gevolg van het van rechtswege ophouden van het dienstverband bij een aanstelling voor bepaalde tijd, houdt dit in dat de WW-uitkeringslasten voor rekening zijn van de Stichting. De duur daarvan is afhankelijk van het arbeidsverleden en de leeftijd van de betrokkene en bedraagt volgens de huidige wetgeving maximaal 38 maanden. Binnen de 48

exploitatie van de Stichting is hiervoor geen voorziening getroffen en eventuele lasten drukken dus rechtstreeks op de exploitatie van het betreffende jaar. Vanwege het eigenrisico-dragerschap zijn er ook risico’s bij langdurige arbeidsongeschiktheid. De salarislasten van de betrokkenen zijn dan gedurende de eerste twee jaar voor rekening van de Stichting. Om dit risico af te dekken is in 2007 onderzoek gedaan naar de mogelijkheid om hiervoor een verzekering af te sluiten. De jaarpremie van een dergelijke verzekering komt echter overeen met de loonsomkosten van één fte medewerker, zijnde € 45.000 – € 48.000 per jaar. Indertijd is besloten dit risico niet af te dekken in de vorm van een dergelijke verzekering. Voor vervanging wegens ziekte is binnen de exploitatie geen bedrag opgenomen. Gelet op de zeer beperkte omvang van de personeelsformatie kan dit gevolgen hebben voor de dagelijkse bedrijfsvoering. Vooral bij een langdurig ziektegeval bestaat het risico dat de arbeidsdruk op de overige medewerkers toeneemt, wat voor hen extra gezondheidsrisico’s met zich meebrengt. Ook kunnen bepaalde werkzaamheden niet meer worden uitgevoerd, waardoor bijvoorbeeld toezicht en handhaving in de terreinen noodgedwongen moeten worden beperkt dan wel uitbesteed. Vanwege het grotere aantal oudere werknemers is er een verhoogde kans op ziekteverzuim. In 2012 heeft zich de feitelijke situatie voorgedaan dat de Stichting geconfronteerd werd met een uitzonderlijk hoog ziekteverzuimcijfer, te weten ruim 10%.

Een ander risico speelt op het vlak van projecten. In de begroting 2012 is een goedgekeurde formatie opgenomen van 25,7 fte. In verband met de eenmalige bezuinigingstaakstelling in 2012 is deze formatie vastgesteld op 23,7 fte. Van deze formatie wordt 1,4 fte toegerekend aan projecten, en 1,1 fte wordt gedekt uit begunstigersbijdragen voor begrazingsprojecten via de stichting Steun Goois Natuurreservaat. Wanneer de financiering van de projecten of de begunstigersbijdragen wegvalt, vervalt ook de dekking van de genoemde formatie en zal dit een organisatie-aanpassing tot gevolg moeten hebben. Met als risico om gedurende een bepaalde periode geconfronteerd te worden met ongedekte personeelskosten. Over het jaar 2012 is een bedrag van ruim € 154.000 door de Steunstichting bijgedragen in de personeelskosten van schaapherder en projectmedewerkers. PROJECTEN Risico’s bij projecten zijn er altijd. In de eerste plaats bestaat er het risico van overschrijding van het beschikbare projectbudget. Binnen de Stichting worden diverse projecten uitgevoerd met een gemiddelde jaarlijkse omzet van één tot anderhalf miljoen euro. Veel van deze projecten kennen behalve de eigen bijdrage ook subsidies of bijdragen van derden, gebaseerd op vooraf ingediende kostenramingen. Overschrijdingen bij de uitvoering zijn veelal niet verrekenbaar en komen voor risico en rekening van de Stichting, tenzij van tevoren anders wordt afgesproken. Voor de afdekking van dit risico wordt een bestemmingsreserve bijzondere projecten aangehouden: per ultimo 2012 ruim € 93.000. In 2012 zijn zestien projecten financieel afgesloten en is er per saldo een bedrag van € 2.268 aan de bestemmingsreserve 49

toegevoegd, zoals opgenomen in bijlage IV van de jaarrekening. De ervaring in de afgelopen jaren met de uitgevoerde projecten leert dat zich nimmer een situatie van onverantwoorde overschrijding van het projectbudget heeft voorgedaan. Maar waakzaamheid blijft geboden, immers ook hier geldt dat resultaten uit het verleden geen garantie bieden voor de toekomst. Een ander risico bij projecten is de financieringscomponent. Voor de eigen bijdragen aan de uitvoering van gesubsidieerde projecten of van projecten van derden is de Stichting onder meer afhankelijk van de bijdragen van de stichting Steun Goois Natuurreservaat. Deze stichting krijgt haar inkomsten voornamelijk uit begunstigersbijdragen, nalatenschappen en een jaarlijkse bijdrage van de Nationale Postcode Loterij (NPL). Met name de laatste bijdrage is een substantieel bedrag en wordt door de NPL, mits de opbrengsten dit toelaten, weliswaar jaarlijks maar in principe telkens voor een periode van vijf jaar toegekend. Inmiddels is op 1 februari 2012 een nieuwe begunstigersperiode toegezegd, welke eindigt in 2016. Wanneer de Steunstichting na 2016 niet meer als begunstiger van de NPL zou worden aangemerkt en de participanten geen vervangende financiële middelen beschikbaar kunnen stellen, zullen de ambities voor het realiseren van projecten onherroepelijk in overeenstemming moeten worden gebracht met de dan nog beschikbare financiële middelen. Een tweede belangrijke financieringsbron voor de uitvoering van projecten betreft provinciale doelsubsidies, waarvan het grootste deel ter beschikking komt via de ILG projectbijdragen. Door de Provincie is aangekondigd dat naar verwachting de continuering van ILG projectbijdragen na 2013 afloopt.

Binnen de projectorganisatie wordt daarmee rekening gehouden.

periode 2011-2016. Ten opzichte van de begroting en de voorgaande subsidieperiode is dit jaarlijks circa € 207.000 meer. Conform het besluit van het dagelijks bestuur d.d. 10 november 2011 wordt deze meeropbrengst voorlopig in de voorziening ‘Onderhoud natuur en recreatievoorzieningen’ ondergebracht, d.w.z. totdat er meer duidelijkheid bestaat over de definitieve hoogte van het bedrag, de staat van het beheer en de prestatieverplichtingen die uit de SNL-regeling voortvloeien.

In totaal is er in 2012 ruim € 1.048.000 aan projecten uitgegeven. Hiervan is ca. € 268.200 als subsidies/bijdragen derden ontvangen. Via de Steunstichting is ruim € 665.000 ontvangen. Het restant is ad € 114.800 als mutatie onderhandenwerk op de balans opgenomen. De dekking van dit bedrag is gewaarborgd door subsidiebeschikkingen en/of toegezegde bijdragen door de Steunstichting. Behalve de gerealiseerde bijdragen over 2012 heeft de Steunstichting per 31 december 2012 nog in totaal tot een bedrag van € 1.846.000 aan bijdragen toegezegd, voor de uitvoering van nog lopende projecten. De Stichting heeft de verplichting op zich genomen om deze projecten uit te voeren (zie ook de toelichting per project).

In 2012 is geconstateerd dat met name op het gebied van het heidebeheer (verwijderen opslag e.d.) een inhaalslag nodig was om aan de verplichtingen van de SNL te blijven voldoen. Eind 2012 zijn de betreffende werkzaamheden opgestart en is een bedrag van € 58.000 ten laste van deze middelen gebracht en per saldo €152.700 aan de voorziening toegevoegd.

BEHEER Zoals gemeld is in 2012 is het beheerinformatiesysteem ‘Conservation Management System international’ (CMSi) aangeschaft. Bij het operationeel worden van het CMSi vanaf eind 2013 zal duidelijk worden wat de reële beheerkosten en vervangingsinvesteringen zijn gelet op de huidige inrichting van de terreinen en de diverse aanwezige voorzieningen, zoals begrazingshekwerken, doorgangen, trappen, uitzichtpunten, vlonders, bruggen e.d. Op dit moment zijn hiervoor geen voorzieningen getroffen anders dan voor het dagelijks onderhoud. Subsidies Vanaf 2011 ontvangt de Stichting in het kader van de Subsidieregeling Natuur en Landschap (SNL) jaarlijks een bedrag van circa €454.000 voor de 50

Deze subsidieregeling is regelmatig onderwerp van discussie en aanpassing. De overeengekomen en in een beschikking vastgelegde afspraken tot en met 2016 met de terreinbeheerders, waaronder GNR, zullen echter door de provincie onverminderd en ongewijzigd worden nagekomen. In 2012 is de correctheid van de subsidiebeschikking getoetst aan de door de Stichting ingediende aanvraag en zijn geen afwijkingen geconstateerd. Met inzet van het nieuwe beheerinstrumentarium CMSi zal de staat van het beheer worden vastgesteld in relatie tot de prestatieverplichtingen die uit de SNL voortvloeien. In 2013 wordt een aanvang met de monitoring gemaakt en zal de Stichting verantwoording moeten afleggen over de uitvoering van de in de beschikking opgenomen prestatieverplichtingen in de periode 20112016. Mocht hieraan niet genoeg voldaan zijn, dan kan de subsidie-

verstrekker een deel van de subsidie terugvorderen. Ook dat is als een risicofactor aan te merken. OVERIG Onroerend goed In 2009-2010 heeft een inventarisatie plaatsgevonden van de staat van onderhoud en de eventuele gebruiksmogelijkheden van het gebouwde onroerend goed dat de Stichting in bezit heeft. In 2013 worden de resultaten van dit onderzoek vertaald in een Beleid- en beheerplan Vastgoed. De financiële effecten hiervan zullen in de loop van 2013 budgettair neutraal in de begroting 2013 worden verwerkt. Uit de inventarisatie is naar voren gekomen dat er jaarlijks een bedrag nodig was van circa € 140.000 bovenop het bedrag in de begroting. Inmiddels is een van de panden gesloopt, waardoor het bedrag is verlaagd naar € 100.000 per jaar. In 2012 zijn een tweetal woningen in bezit van de Stichting verhuurd via de vrije markt en is er een totale huuropbrengst gerealiseerd die ruim boven de raming lag, gebaseerd op het opbrengstniveau van dienstwoningen. Daarnaast zijn afspraken gemaakt met de huidige gebruikers van het klooster Monnikenberg voor huurvergoeding met terugwerkende kracht over de

51

periode 2011 en 2012. De totale niet geraamde huurvergoeding (ruim € 123.000) is toegevoegd aan de voorziening groot onderhoud gebouwen. De voorziening dekt daarmee een gedeelte af van het hier gesignaleerde risico. BTW-compensatiefonds De Stichting is door de belastingdienst aangemerkt als ‘samenwerkingsverband’, wat met zich meebrengt dat met betrekking tot de omzetbelasting de transparantieregeling toegepast mag worden. Dit houdt in dat de door de stichting Gooisch Natuurreservaat betaalde omzetbelasting momenteel verrekend wordt door de participanten van het Goois Natuurreservaat. De Stichting of de participanten kunnen aan de beschikking van de inspecteur echter geen rechten ontlenen wat betreft de duurzaamheid van deze aanmerking. Hoewel deze onzekerheid niet direct een risico voor de Stichting inhoudt, betreft dit wel een mogelijk risico voor de participanten en daarmee een indirect risico voor de Stichting. In totaal hebben de participanten over 2012 een bedrag van ruim € 269.000 (bijna 15.5% van de betaalde participantenbijdrage) als compensabele BTW doorgeschoven gekregen (zie bijlage III van de jaarrekening).

ONTWIKKELING PARTICIPANTENBIJDRAGE

H

et werk van het Goois Natuurreservaat wordt mogelijk gemaakt door de bijdrage van de participanten in de tekorten van de Stichting. REGULIER BEHEER De participantenbijdrage wordt berekend op grond van de Overeenkomst uit 1992. In deze overeenkomst is een vaste verdeelsleutel voor de participanten opgenomen. De verdeelsleutel luidt als volgt: • 25% provincie Noord-Holland • 10% gemeente Amsterdam • 65% Gooise gemeenten: Blaricum, Bussum, Hilversum, Huizen, Laren en Naarden De verdeling van het tekort over de Gooise gemeenten geschiedt op basis van het inwoneraantal per 1 januari van het betreffende boekjaar, zoals gepubliceerd door het CBS. In de Overeenkomst, voor onbepaalde tijd aangegaan, is opgenomen dat partijen niet eerder dan tien jaar na ondertekening van de Overeenkomst zich beraden over de vraag of, en zo ja in hoeverre, verandering in de verdeelsleutel moet worden aangebracht. In 2002 zijn de bepalingen in de Overeenkomst omtrent de verdeelsleutel nog eens herbevestigd door de participanten. In 2012 hebben de participanten besloten vooralsnog geen verandering in de verdeelsleutel aan te brengen.

52

Wel is in 2012 het besluit genomen om met ingang van het dienstjaar 2012 een gewijzigde methodiek voor compensatie van loon- en prijsstijgingen door te voeren en tevens om geen nacalculatie meer toe te passen. Voor de loonen prijscompensatie wordt uitgegaan van de cijfers van het Centraal Plan Bureau, opgenomen in de Macro Economische Verkenningen, zoals die ook gebruikt worden voor de vaststelling van de compensatie voor loon- en prijsmutaties in het Gemeentefonds. Ten tijde van dit besluit, september 2012, waren de begrotingen 2012 en 2013 al opgesteld, zonder dat er rekening was gehouden met de gewijzigde methodiek voor de compensatie en de vaststelling. Als gevolg hiervan is in december 2012 de definitieve vaststelling over 2012 verzonden. In de loop van 2013 wordt die over 2013 verzonden. Vanaf het dienstjaar 2014 vermeldt de begroting de participantenbijdrage voor dat jaar en is er geen nacalculatie meer. Eventuele correcties en aanpassingen vinden in een volgend begrotingsjaar plaats. Voor de verdeling van het Goois aandeel in de bijdrage houdt deze werkwijze in dat uitgegaan wordt van het inwoneraantal op 1 januari van het jaar voorafgaand aan het betreffende begrotingsjaar. In onderstaande tabel is de ontwikkeling van de participantenbijdragen over de jaren 2007-2012 weergegeven.

Participantenbijdragen inclusief rijwielpadenbijdrage Jaar

Uitgangspunt

loon/prijs stijging

bijdrage beheer

bezuinigings taakstelling

bijdrage totaal

2007

1.714.793

62.913

1.777.706

1.777.706

2008

1.777.706

53.551

1.831.257

1.831.257

2009

1.831.257

19.340

1.850.597

1.850.597

2010

1.850.597

33.445

1.884.042

1.884.042

2011

1.884.042

26.322

1.910.364

1.910.364

begroting 2012

1.905.290

24.130

1.929.420

193.000-

1.736.420

werkbegroting 2012

1.910.364

22.248

1.932.612

193.000-

1.739.612

jaarrekening 2012

1.910.364

41.791

1.952.155

194.955-

1.757.200

- Conform de afspraken is voor de loon- en prijsstijging in 2012 rekening gehouden met de cijfers zoals gebruikt voor de junicirculaire 2012 voor de uitkering uit het Gemeentefonds. - Overheidsconsumptie: lonen en salarissen + 2,5% - Overheidsconsumptie: netto materiële consumptie + 2%

In de vastgestelde particicipantenbijdrage 2012 is rekening gehouden met een looncompensatie van 2,0% en een prijscompensatie van 1,5% conform de septembercirculaire 2012 van het Gemeentefonds (zie daarin tabel 8.1 blz. 31). De participantenbijdrage voor 2012 is op grond van de overeenkomst als volgt verdeeld:

Bijdragen participanten 2012 Participant

verdeling

Gooise gemeenten Gemeente Amsterdam Provincie Noord-Holland

(65%) (10%) (25%)

Bijdragen participanten

Bijdrage 1.059.897 163.060 407.653 1.630.610

Bijdragen Gooise gemeenten Gemeente

Inwoners per 01-01-12

Gemeente Blaricum Gemeente Bussum Gemeente Hilversum Gemeente Huizen Gemeente Laren Gemeente Naarden

9.038 32.585 85.537 41.574 11.360 17.163

Bijdragen Gooise gemeenten

197.257

53

Bijdrage

48.563 175.085 459.606 223.384 61.039 92.220 1.059.897

RIJWIELPADEN Rijwielpaden 't Gooi Met ingang van 2006 maakt het beheer van de fietspaden in het Gooi van de Rijwielpadenverening Gooien Eemland onderdeel uit van de begroting van het Goois Natuurreservaat. De verdeling wordt met een vast bedrag van € 7.000 gecorrigeerd ten gunste van de bijdrage voor Hilversum en via voornoemde verdeelsleutels weer verdeeld ten laste van alle participanten voor het onderhoud van de rijwielpaden.

Bijdrage 2012

126.590

correctie db GNR

verdeling Provincie Noord-Holland Gemeente Blaricum Gemeente Bussum Gemeente Hilversum Gemeente Huizen Gemeente Laren Gemeente Naarden

40,9% 5,8% 7,8% 24,6% 11,5% 5,2% 4,2%

51.780 7.340 9.870 31.140 14.560 6.580 5.320

totalen

100,0%

126.590

verdeling correctie

bijdrage 2012

-7.000

2.860 410 550 1.720 810 360 290

54.640 7.750 10.420 25.860 15.370 6.940 5.610

-7.000

7.000

126.590

OVERZICHT TOTALE PARTICIPANTENBIJDRAGE Recapitulatie totale reguliere participantenbijdrage 2012 Participanten

Provincie Noord-Holland Gemeente Amsterdam Gemeente Blaricum Gemeente Bussum Gemeente Hilversum Gemeente Huizen Gemeente Laren Gemeente Naarden Totalen

Bijdrage regulier beheer

Bijdrage beheer rijwielpaden

Totale bijdrage 2012

Ontvangen voorschot 2012

Te verrekenen 2012

407.653 163.060 48.563 175.085 459.606 223.384 61.039 92.220

54.640 7.750 10.420 25.860 15.370 6.940 5.610

462.293 163.060 56.313 185.505 485.466 238.754 67.979 97.830

457.037 161.013 55.401 182.807 478.150 237.325 67.624 97.063

5.256 2.047 912 2.698 7.316 1.429 355 767

1.630.610

126.590

1.757.200

1.736.420

20.780

Op het moment dat de participanten mochten besluiten alsnog een verandering in de verdeelsleutel aan te brengen, zal in een geactualiseerde samenwerkingsovereenkomst een nieuwe verdeling worden opgenomen. De bijdrage voor het beheer van de rijwielpaden wordt dan integraal in de participantenbijdrage verwerkt. Tot dat moment wordt de bijdrage voor het beheer van de rijwielpaden nog afzonderlijk zichtbaar gemaakt.

54

GEBIEDSEIGENDOM IN CIJFERS EIGENDOM (INCL. ERFPACHT) STICHTING GOOISCH NATUURRESERVAAT

 

VERDELING OPPERVLAKTE GOOIS NATUURRESERVAAT OVER DE GEMEENTEN De volgende cijfers geven weer welk percentage (afgerond) van het Goois Natuurreservaat in de genoemde gemeente ligt: Hilversum Laren Huizen Naarden Bussum Blaricum Eemnes

52 % 20 % 13 % 5% 5% 5% 0%

55

RECAPITULATIE   Recapitulatie van de hoofddoelen last en en baten inclusief reserve mutat ies

Natuurbeheer Recreatie Integrale gebiedsontwik keling Communicatie, voorlichting, educatie en draagvlak Bes tuur en bestuursondersteuning Gebouwen en terreinen derden gebruik

lasten baten saldo 1.193.984 813.159 -380.825 789.505 511.089 -278.416 622.436 317.365 -305.071 419.516 305.290 -114.227 652.067 1.779.917 1.127.850 203.250 227.624 24.374 3.880.758 3.954.443

73.685

Lasten per hoofddoel

Bestuur en bestuursondersteuning 17%

Gebouwen en terreinen derd en gebruik 5%

Natuurbe heer 31%

Communi catie, voorlichting, educati e en draagvlak 11% Integrale gebiedsontwi kkeling 16%

Re creatie 20%

Baten per hoofdoel

Gebouwen en terreinen derden gebruik 6%

Natuurbeheer 21%

Recreatie 13% Bestuur en bestuursondersteuning 44%

 

Communicatie, voorlichting, educatie en draagvlak 8%

  56

Integrale gebiedsontwikkeling 8%

 

L asten naar ko stensoorten Personeelskosten Opslag personeelskosten Voertuigen, machines en werktuigen Goederen en diensten van derden Belastingen en zakelijke rec hten Afschrijvingslasten investeringen Storting reserves/voorzieningen

1.551.172 131.289 119.402 1.631.665 52.715 19.558 374.957 3.880.758

Ver deling lasten exploitatie en proj ecten naar kostensoorten

Af schrijvingslas ten invest eringen 1% B elast ingen en zakelijke recht en 1%

S torting res erve/voorziening 10% Personeelskosten 40%

Opslag overige personele kosten 3% V oert uigen, machines en werkt uigen 3%

G oederen en dienst en van derden 42%

Baten exploitatie en projecten naar h erkomst Eigenopbrengsten Subsidieregeling Natuur en Landschap Overige subsidies (incl.projectsubsidies) Bijdragen Stichting Steun GNR Onttrekking reserves/voorzieningen Participanten bijdrage exploitatie

730.789 458.698 219.109 785.053 2.950 1.757.844 3.954.443

V erdel ing baten expl oitatie en projecten

Eigen opbrengsten 18%

P articipanten bijdrage exploitatie 44%

Subsidieregeling Natuur en Landsc hap 12%

O verige subs idies (incl. project subsidies) 6% Onttrekking reserve/ voorziening 0%

Bijdragen St ichting S teun G NR 20%

57

58