Stichting Genootschap
Amsterdam Museum
Jaarverslag 2012
1
Voorwoord De verzameling die het Amsterdam Museum beheert is in de loop van de tijd gevonden, verworven (bijvoorbeeld het bezit van de gilden), geschonken of in bruikleen gegeven. Een van de grootste bruiklenen heeft het Genootschap Amsterdam Museum in 1960 gedaan. Met hulp van veel bijdragen van burgers, bedrijven en de overheid kon een groot deel van de verzameling Dreesmann worden gekocht, die permanent in bruikleen is gegeven aan het Amsterdam Museum. Sinds de verzelfstandiging van het Amsterdam Museum in 2010 richt het Genootschap Amsterdam Museum zich op het aanhalen van de banden met verzamelaars. Daartoe worden kunstschouwen georganiseerd waar zowel de conservatoren van het museum als verzamelaars voorwerpen inbrengen en bespreken. Wat begon als experiment is in drie jaar uitgegroeid tot een zeer enthousiaste samenwerking tussen het museum en verzamelaars met in principe twee bijeenkomsten per specialisme per jaar. Gebleken is dat verzamelaars een grote kennis hebben en dat de interactie tussen verzamelaars en het museum de kennis van de verzameling en ook de betrokkenheid van de verzamelaars vergroot. Een goede reden om in dit eerste jaarverslag u nader te informeren over hetgeen tot nu toe is bereikt en over de plannen die het Genootschap heeft. Wij danken de tafelvoorzitters, deelnemers en conservatoren voor hun bijdragen. Paul Spies, Directeur Amsterdam Museum
INHOUDSOPGAVE • 1. Inleiding
5
• 2 Genootschap van Verzamelaars
6
• 3 Overzicht Kunstschouwen
7
3.1 Numismatiek
8
3.2 Zilver
10
3.3 Amsterdamse Historische Grachteninterieurs
12
3.4 Prenten & Tekeningen
14
3.5 Kostuums
16
3.6 Moderne & Hedendaagse Kunst
18
• 4 Resultaten Genootschap Amsterdam Museum (2012)
19
• 5 Toekomst
20
• 6 Contactgegevens
21
Rutger Schimmelpenninck, voorzitter van het bestuur van het Genootschap Amsterdam Museum
2
3
1. INLEIDING Dit jaarverslag biedt een overzicht van de doelstellingen, activiteiten en resultaten van de Stichting Genootschap over het jaar 2012. De Stichting Genootschap Amsterdams Historisch Museum (kortweg Stichting Genootschap) is een van de twee steunstichtingen, die de Stichting Amsterdam Museum (kortweg Stichting AM) steunen in het realiseren van haar doelen.1 De Stichting Genootschap heeft ten doel: het bevorderen van de belangen van het Amsterdam Museum in de meest uitgebreide zin des woords (Artikel 2 van statuten Stichting Genootschap). De Stichting Genootschap is een Algemeen Nut Beogende Instelling en tracht dit doel te bereiken door het uitvoeren van onderstaande werkzaamheden (artikel 3 van statuten Stichting Genootschap): 1. Het beheren van de reeds verworven verzameling en het verwerven van nieuwe zaken betrekking hebbende op de geschiedenis van de stad Amsterdam; 2. Het verstrekken van bruiklenen uit de collectie; 3. Het ten behoeve van de Stichting Amsterdam Museum (hierna te noemen: Stichting AM) ontwikkelen en bevorderen van kennis- en netwerkorganisaties van verzamelaars, die actief zijn op het werkterrein en de onderwerpen van het Museum; 4. Het bevorderen van een goede relatie tussen het Museum en de verschillende voor haar belangrijke publieksgroepen; 5. Het ondersteunen van de acquisitieactiviteiten van de Stichting Amsterdam Museum Fonds; 6. Het bevorderen van alle andere belangen van het Museum in de ruimste zin des woords. Het bestuur van de Stichting Genootschap bestaat uit: • Mr. R.J. graaf Schimmelpenninck (voorzitter) • Mr. Chr.P. van Eeghen (secretaris/penningmeester) • Drs. E.J. Gerritsen • Mr. F.A.J. van Hall • Mw. Prof. dr. S.J.C. Hemels
4
1 De tweede stichting is de Stichting Amsterdam Museum Fonds
5
2. Genootschap van Verzamelaars Naast de functie van eigenaar en bruikleengever van historische Amsterdamse collecties, heeft het Genootschap sinds 2010 als belangrijke nieuwe taak om een kennis- en netwerkorganisatie van collectioneurs te ontwikkelen die actief is op het werkterrein van het Amsterdam Museaum (Artikel 3, lid b). Het doel is een duurzame en vruchtbare relatie aan te gaan met verzamelaars van diverse kunsthistorische disciplines en daarmee een positief sentiment bij verzamelaars te creëren ten aanzien van het Amsterdam Museum.
Om de eenheid binnen het Genootschap te behouden en tevens een mogelijkheid te creëren waarbij het Amsterdam Museum een vraag of verzoek bij de verzamelaars kan neerleggen ter ondersteuning van de collectie, wordt naast de aparte schouwbijeenkomsten een jaarlijkse gezamenlijke bijeenkomst georganiseerd. Op de lange termijn leidt het Genootschap van Verzamelaars enerzijds tot een waardevol kennis- en relatienetwerk voor het Amsterdam Museum, anderzijds tot mogelijkheden voor bruiklenen, inzet bij inventarisaties, tentoonstellingsideeen, en donaties.
Het genootschap is ingericht volgens het tafelprincipe. Het genootschap kent verschillende tafels die ieder een prominent collectieonderdeel van het Amsterdam Museum centraal hebben staan. De volgende tafels zijn geformeerd: • • • • • • • •
Tafel Tafel Tafel Tafel Tafel Tafel Tafel Tafel
Numismatiek Zilver Amsterdamse Historische Grachteninterieurs Moderne & Hedendaagse Kunst Prenten & Tekeningen Kostuums Keramiek & Glas (in oprichting) Geschilderde stadsgezichten (in oprichting)
Het aantal tafels is in principe niet beperkt en is mede afhankelijk van de vraag en de toegevoegde waarde voor het museum. Iedere tafel heeft een tafelheer of -dame en een vaste conservator van het Amsterdam Museum. Een tafel bestaat uit ongeveer 15 leden. Ieder tafellid is verzamelaar van het betreffende deelgebied; voorwaarden voor lidmaatschap zijn een eigen (aanzienlijke) verzameling, affiniteit met Amsterdam en geen zakelijk belang bij het lidmaatschap. Leden kunnen lid zijn van verschillende tafels.
3. Overzicht kunstschouwen (2010-2012) Hieronder volgt een overzicht van alle kunstschouwen die tot dusver hebben plaatsgevonden. Hierin zijn zowel de inhoudelijke thema’s die aan bod zijn gekomen verwerkt, als de aanwezigheidscijfers per schouw.
De tafels komen ieder gemiddeld twee keer per jaar bijeen in het Amsterdam Museum om kunst te schouwen. De kunstschouwen worden inhoudelijk verzorgd door de desbetreffende tafelheer of –dame en conservator. De afdeling Fondsenwerving is verantwoordelijk voor de organisatie van de schouwen. Tijdens de kunstschouwen worden kunstobjecten uit de collectie van de stad Amsterdam en/of van de verzamelaars geschouwd en worden lezingen en discussies gehouden. Voor iedere schouw wordt een thema of onderwerp vastgesteld, zodat richting wordt gegeven aan de keuze voor de objecten en gehouden lezingen. De schouwen worden georganiseerd op drie locaties: Museum WilletHolthuysen, het Amsterdam Museum en het Collectiecentrum. Museum WilletHolthuysen vormt de thuisbasis voor het Genootschap van Verzamelaars. Immers, in dit huis hield Abraham Willet kunstschouwen met andere welgestelde verzamelaars. Door Museum Willet-Holthuysen te laten fungeren als thuisbasis voor het Genootschap herstelt het Amsterdam Museum deze klassieke schouwtraditie in ere.
6
7
3.1 Tafel Numismatiek De numismatische tafel is opgericht in 2010 en heeft in de periode 20102012 vijf schouwen georganiseerd, waarvan twee in het jaar 2012. Diverse voordrachten werden tijdens deze schouwbijeenkomsten verzorgd door de leden van de numismatische tafel, waarbij stukken uit de particuliere verzamelingen en uit de collectie van het Amsterdam Museum werden beschouwd. In 2012 werd door de numismatische tafel een bezoek gebracht aan het Collectiecentrum van het Amsterdam Museum, waar de schouwleden kennismaakten met het nieuwe depotgebouw in Amsterdam Noord. Tevens is een bezoek gebracht aan Museum Willet-Holthuysen, waar conservator Bert Vreeken een rondleiding gaf, eindigend in de zogeheten heren- of kunstschouwkamer, de kamer waar Abraham Willet in de 19de eeuw met vrienden en bekenden zijn kunstverzameling onder de loep nam. De numismatische tafel trad in de voetsporen van Willet door in deze ambiance de vijfde kunstschouw te laten plaatsvinden.
Overzicht tafel Numismatiek Tafelheer: Rutger Schimmelpenninck Conservator: Bert Vreeken Aantal leden in 2012: 19 #
1
2
3
4
Het wijnkopersgilde van Amsterdam en haar leden waren in de 17de eeuw niet bepaald armlastig. Het gilde heeft in 1621 in serie vervaardigde zilveren presentiepenningen uitgegeven. Het zijn prachtige op naam gestelde penningen. Exemplaren van het museum en van verzamelaars waren onderwerp van de tweede numismatische schouw in 2012. Daarbij bleek weer dat er veel complementaire kennis bij het museum en bij verzamelaars is. De hier getoonde penning is verguld.
8
5
Datum
Inhoudelijke onderwerpen
29/09/2010
• De wijze waarop de numismatische collectie AM bijeen is gekomen • De vergelijking van het verzamelen van penningen met het verzamelen van ‘gewoon zilver’ • Amsterdamse Gildenpenningen
30/03/2011
12/10/2011
28/03/2012
10/10/2012
• Historische introductie en context Amsterdamse noodmunten 1578-1673 • Amsterdamse noodmunt 1578 • Amsterdamse noodmunt 1672-1673 • Voorbeelden van noodmunten 1578 en 1672 uit OostNederland • De ontsluiting van de numismatische collectie in de fysieke presentatie en online • Amsterdamse muntgewichtdozen • Preview publicatie Amsterdamse chirurgijnspenningen • Onderzoekskwartier: presenteren van laatste numismatische onderzoeksbevindingen • Ontsluiting van de numismatische collectie • Rondleiding in het Collectiecentrum • Munten & penningen van handelscompagnieën vanuit Amsterdam • Munten als herdenkingspenningen • Lutma’s penningkunst (n.a.v. tentoonstelling Hulde in het Teylers Museum) • • • • •
Rondleiding in Museum Willet-Holthuysen Oranje insignes, Amsterdam gerelateerd Rekenpenningen Amsterdamse wijnkoperspenningen De registratie van de penningen- en muntencollectie van het Amsterdam Museum
Aantal aanwezigen
6
9
9
12
13
9
3.2 Tafel Zilver De tafel Zilver is in 2012 tweemaal bijeengekomen en ook deze tafel bracht een bezoek aan het Collectiecentrum, waar de verzamelaars hebben kennisgemaakt met het nieuwe depot om een inzicht te krijgen in de opslag en conservering van de collectie Edelmetalen. Tevens stond een bezoek aan Museum WilletHolthuysen op het programma; de thuisbasis van het Genootschap van Verzamelaars. Verschillende onderwerpen kwamen tijdens de schouwen aan bod. Het thema ‘het verhaal achter een voorwerp’ was een paar keer leidend. Sommige deelnemers vertelden in dat verband kostelijke verhalen over de geschiedenis van een voorwerp in hun collectie. Daarop voortgaand hield tafelheer Barend van Benthem bij een van de schouwen een voordracht over heraldiek op zilveren voorwerpen en met name hoe heraldiek kan helpen om meer te weten te komen over de voorwerpen en hun oorspronkelijke of eerdere eigenaren. Hij deed dit aan de hand van een aantal beelden van voorwerpen in de collecties van kasteel Twickel in Delden en kasteel Middachten in De Steeg, waarop prachtig gegraveerde wapens staan die vaak door Amsterdamse graveurs zijn aangebracht.
Overzicht tafel Zilver Tafelheer: Barend van Benthem Conservator: Bert Vreeken Aantal leden in 2012: 18 #
1
Datum
23/03/2011
2
19/10/2011
3
22/02/2012
4
Inhoudelijke onderwerpen • Inleiding over de zilvercollectie van het Amsterdam Museum • Inleiding over een aantal bijzondere zilveren voorwerpen die in de 19e-eeuw gemaakt zijn voor verlichting • I nleiding: ‘Twee wasportretjes van Amsterdamse zilversmeden uit de late 18de eeuw vertellen hun verhaal’ • Presentaties door een aantal genodigden over het meegebrachte zilver • K orte uiteenzetting over en rondleiding in het Collectiecentrum door de opslag en conservering van kunstobjecten • Bespreking voorwerpen uit de museumcollectie
• Rondleiding in Museum Willet-Holthuysen • Presentatie van de geselecteerde voorwerpen van het Amsterdam Museum over het thema heraldiek • Presentatie van de door de deelnemers meegebrachte 26/09/2012 voorwerpen over het thema heraldiek • ‘Heraldiek vertelt een verhaal’: Een korte inleiding met plaatjes over hoe heraldiek heeft geholpen bij het dateren van een aantal oude zilveren voorwerpen in de collecties van kasteel Twickel in Delden en kasteel Middachten in De Steeg
Aantal aanwezigen
9
11
11
8
De Zilverschouw op 26 september 2012 in de kamer van Museum WilletHolthuysen waar kunstverzamelaar Abraham Willet in de 19de eeuw zijn schouwen hield. In deze ambiance kwamen de leden van de Zilvertafel bijeen om de zilveren voorwerpen uit de museale en particuliere collecties te bestuderen.
10
11
3.3 tafel amsterdamse historische grachteninterieurs In 2012 heeft de tafel Amsterdamse Historische Grachteninterieurs twee schouwbijeenkomsten georganiseerd, waarbij in totaal drie grachtenhuizen zijn bezocht. Onder leiding van tafelheer Floris van Hall is het Huis met de Neuzen bezocht, waarbij de recent gerestaureerde, 18de-eeuwse Rococostijlkamer speciale aandacht kreeg. Tevens is een bezoek gebracht aan het Sixhuis aan de Amstel, waar een rondleiding plaatsvond langs de stijlkamers en de kunstcollectie van de familie. Conservator Bert Vreeken, gepromoveerd op de geschiedenis van Museum Willet-Holthuysen en zijn vroegere bewoners, gaf ten slotte een rondleiding in dit grachtenhuismuseum. Voor 2013 staat op de agenda van de Stichting Genootschap om het aantal leden van de tafel Amsterdamse Historische Grachteninterieurs te laten groeien.
Overzicht tafel Amsterdam Historische Grachteninterieurs Tafelheer: Floris van Hall Conservator: Thijs Boers Aantal leden in 2012: 14 #
1
Het Huis met de Neuzen was een van de bestemmingen van de schouwen in 2012. Hier werden prachtige historische vertrekken bezichtigd, waaronder de recent gerestaureerde, 18de-eeuwse Rococostijlkamer. Op deze foto is Paul van Duin aan het woord, hoofd van de afdeling restauratieatelier meubelen van het Rijksmuseum en betrokken bij het onderzoek naar en de restauratie van dit historische interieur. Dr. Richard Harmanni vertelde tijdens het bezoek aan het huis over de decoratieschilderingen in dit vertrek, die in de 18de eeuw geschilderd zijn door Anthony Elliger.
12
Datum
22/06/2011
2
10/05/2012
3
19/10/2012
Inhoudelijke onderwerpen • Rondleiding in Het Grachtenhuis • Presentatie over de Collectie Historische Grachteninterieurs van de stad Amsterdam • Presentatie & discussiemoment onder leiding van Bureau Monumenten & Archeologie: hoe kunnen wij gezamenlijk het beheer en behoud van historische interieurs aan de grachten waarborgen? • Bezichtiging van het Huis met de Neuzen • Lezing over de schilder Anthony Elliger • Lezing over Rococo interieurs in de Amsterdamse stadscollectie • Rondleiding in het Sixhuis • Rondleiding in Museum Willet-Holthuysen
Aantal aanwezigen
6
14
9
13
3.4 Tafel prenten & tekeningen De tafel Prenten & Tekeningen heeft in 2012 twee schouwen georganiseerd. Op uitnodiging van een van de tafelleden werd een bezoek gebracht aan een privéverzameling van werken op papier. Samen met een beeldend kunstenaar stelde de verzamelaar een bijzonder programma samen, waarbij historische tekenmaterialen en technieken proefondervindelijk werden voorgesteld. De kunstenaar heeft zich verdiept in de theorie en praktijk van materialen en technieken van West-Europese tekeningen tussen (ruwweg) 1300 en 1900. Tijdens de schouw werd aandacht besteed aan een aantal thans minder gebruikte tekenmaterialen en hun toepassingen, aan de hand van voorbeelden en demonstraties. De tafel Prenten & Tekeningen heeft tevens het Collectiecentrum van het Amsterdam Museum bezocht, waarbij de prentencollectie van Fodor centraal stond tijdens de schouw, met introductie en toelichtingen door David de Haan. Aanleiding hiervoor is het stageonderzoek van David de Haan naar de prentenen tekeningencollectie van de negentiende-eeuwse verzamelaar Fodor. Dit onderzoek is mede mogelijk gemaakt door het fonds Martens van Sevenhoven, waartoe een van de betrokken verzamelaars heeft bemiddeld. Voor het jaar 2013 staat op de agenda dat het ledenaantal van de tafel Prenten & Tekeningen wordt uitgebreid.
Overzicht tafel Prenten & Tekeningen Tafelheer: Chris van Eeghen Conservator: Norbet Middelkoop Aantal leden in 2012: 11 #
Datum
Inhoudelijke onderwerpen
1
02/02/2011
• Schouw van Nederlandse tekeningen uit de verzameling van Carel Joseph Fodor (1801-1860)
2
07/12/2011
3
13/04/2012
4
05/11/2012
• De hoogtepunten van de prentencollectie van het Amsterdam Museum • Ontvangst door een van de verzamelaars • Inhoudelijk programma over historische tekenmaterialen en technieken • Rondleiding in het Collectiecentrum • Schouw prentencollectie Fodor, met lezing over het onderzoek naar de prentencollectie van Fodor
Aantal aanwezigen 7 9
10
12
Tijdens de vierde schouw werd een bezoek gebracht aan het Collectiecentrum. Op tafel ligt een aantal prenten uit de collectie van de 19deeeuwse verzamelaar Carel Joseph Fodor (1801-1860). Deze collectie bestond uit oude grafiek, waarbinnen Rembrandt met 31 etsen het best is vertegenwoordigd, en een grote component 18de- en 19de-eeuwse reproductiegrafiek.
14
15
3.5 TAFEL Kostuums In 2012 is de tafel Kostuums maar liefst driemaal bijeengekomen voor een kostuumschouw. De eerste schouw was tweemaal een primeur: het was de eerste keer dat er een kostuumschouw georganiseerd werd, en het was de eerste keer dat er een kunstschouw in het nieuwe Collectiecentrum gehouden werd. Door tafeldame Jacoba de Jonge werd benadrukt hoe belangrijk het is om contact te leggen tussen musea en particuliere verzamelaars. Op kostuumgebied is nog zoveel onderzoek uit te voeren, dat het belangrijk is om alle kennis te bundelen en daar kunnen de schouwen zeer aan bij dragen. Tijdens deze eerste schouw werd het thema ‘de vergankelijkheid van textiel’ onder de aandacht gebracht, iets waar zowel musea als particuliere verzamelaars onvermijdelijk mee te maken krijgen. Enkele stukken uit de privécollectie van Jacoba de Jonge werden getoond, zoals zijden schoenen die bijna uit elkaar vielen en een rok uit de 18de eeuw die in de jaren ’80 van de twintigste eeuw was verknipt en vermaakt. Zij legde uit waarom deze voorwerpen, ondanks hun conditie, de moeite van het bewaren en eventueel restaureren waard zijn. Een ander probleem bij textiel is het vele vermaken en verknippen. Wanneer is een voorwerp, ondanks vermaken nog interessant en wanneer is het eigenlijk niets meer? Het laatste werd geïllustreerd met een onmodieuze bloes, gemaakt in 1980, waarvoor een 18de-eeuwse japon werd verknipt, die op dat moment nog compleet en gaaf was; een zeldzaam stuk. In aanvulling op het thema ‘vergankelijkheid’, vertelde assistent-conservator Leonie Sterenborg over het ontstaan van de kostuumcollectie van het Amsterdam Museum, waarna enkele fragiele stukken werden bekeken. De tweede schouwbijeenkomst stond in het teken van 17de- en 18de-eeuwse kinderkleding. Een van de tafelleden hield een voordracht over laat 17de- en vroeg 18de-eeuwse babykleding die in haar familie bewaard is gebleven, waarbij zij stukken uit haar collectie toonde. In aansluiting op deze voordracht werden 18de-eeuwse babyjakjes en mutsjes uit de collectie van het Amsterdam Museum en van de overige deelnemers beschouwd. Empirekleding (1795-1815) was het thema van de derde kostuumschouw. Tafelleden brachten stukken uit privécollecties mee, en daarnaast werden Empirejaponnen uit de collectie van het museum bekeken en besproken. Speciale aandacht ging uit naar een daagse Empire japon, een vermaakt Empire jakje en een Empirejapon die voor modeshows vermaakt is. Twee meegebrachte modeprenten werden besproken.
Overzicht tafel Kostuums Tafeldame: Jacoba de Jonge Conservator: Annemarie den Dekker, Leonie Sterenborg Aantal leden in 2012: 19 #
1
2
3
Datum
18/01/2012
21/06/2012
11/10/2012
Inhoudelijke onderwerpen • De vergankelijkheid van textiel, bekijken van stukken uit de persoonlijke collectie van de tafeldame • De textielcollectie van het Amsterdam Museum, bekijken van stukken uit de collectie van het Amsterdam Museum • 17e en 18e-eeuwse babykleding • Het bekijken en bespreken van andere meegebrachte stukken en van vroege kinderkleding uit de collectie van het museum • Het bekijken en bespreken van meegebrachte stukken en van Empire japonnen uit de collectie van het museum • Bespreking van twee meegebrachte modeprenten
Aantal aanwezigen
6
10
9
De kostuumschouw op 18 januari 2012 in de multifunctionele ruimte van het Collectiecentrum. Op tafel ligt een sitsen japon, bestaande uit een rok met openvallende overjapon, ca. 1795. Deze japon is vermaakt uit een ouder model uit omstreeks 1770; de florale decoratie is op de stof geschilderd in het patroon van de 1770-japon. Een uniek stuk, want gewoonlijk werd stof eerst beschilderd of bedrukt in een doorlopend ornament zonder rekening te houden met wat eruit gemaakt moest worden. Op de achtergrond het rek met de kledingstukken, die geschouwd werden.
16
17
3.6 Tafel Moderne & Hedendaagse Kunst
4. Resultaten Genootschap Amsterdam Museum (2012)
De tafel Moderne & Hedendaagse Kunst werd opgericht in 2011 en kent het grootste aantal leden. Dit heeft te maken met de grote verzamelaarskring van tafeldame Donna Wolf, die haar eigen relaties graag kennis laat maken met het Genootschap en het Amsterdam Museum. In 2012 heeft er geen schouw van de tafel Moderne & Hedendaagse Kunst plaatsgevonden. Wel zijn het Amsterdam Museum en tafeldame Donna Wolf in 2012 een hedendaags kunstproject gestart in het oude Handelsbladgebouw. Dit platform brengt aankomend talent van universiteiten, opleidingsinstituten en culturele organisaties samen om een multidisciplinair kunstprogramma van tentoonstellingen, lezingen, salons en meer voor een breed publiek aan te bieden. Medio juni 2013 is deze expositieruimte en broedplaats voor kunstenaars en verzamelaars van hedendaagse kunst geopend. Met dit platform als nieuwe ontmoetingsplaats voor onder meer verzamelaars, zal aan de tafel Moderne & Hedendaagse kunst nieuw leven worden ingeblazen.
Behalve bovenstaande kunstschouwen die in 2012 hebben plaatsgevonden, zijn de volgende resultaten geboekt.
Tafeldame: Donna Wolf Aantal leden in 2012: 25
1
Datum
09/12/2011
Inhoudelijke onderwerpen • Introductie op de foto’s uit de serie museumzichten. Gelegenheid om de foto’s nader te bekijken • Presentatie over de invloed van museale context op de perceptie van de toeschouwer • Gelegenheid tot discussie over de inhoud van de presentatie
Het Amsterdam Museum kreeg in 2012 een omvangrijke schenking tafelzilver, vervaardigd door vijf generaties zilversmeden Helweg. Zij waren in de periode 1753-1965 toonaangevend op het gebied van lepels, vorken en schepwerk. Een representatieve selectie Helweg-zilver stond al langere tijd op het verlanglijstje van het museum. Deze wens is nu in vervulling gegaan, in vervolg op een eerdere schenking naar aanleiding van het 75-jarig bestaan van het museum in 2001. De huidige schenking is afkomstig van tafelheer Barend van Benthem en omvat ruim 500 objecten, bestaande uit talloze fraaie couverts én de vormen en gereedschappen waarmee het zilver tot stand is gekomen.
Miniatuurzilver
In 2012 is grote vooruitgang geboekt in de ontsluiting van het miniatuurzilver in de collectie van het Amsterdam Museum, mede dankzij de inzet van een van de tafelleden, Maarten Lemberger. Het museum heeft een bijzondere en uitgebreide collectie op het gebied van zilveren miniaturen, die de afgelopen jaren minutieus is bekeken, gefotografeerd en beschreven. Het gaat om totaal ruim 1200 voorwerpen, waarvan het merendeel afkomstig is uit de nalatenschap van mevrouw Lopez Suasso-de Bruijn uit 1900. In de jaren dertig is er nog een deel bij verkregen uit de collectie Sanders en in 1940 uit de collectie Edwin vom Rath. Daarnaast hebben er nog enkele legaten en aankopen van miniatuurzilver plaatsgevonden. In de loop van 2013 zal het ontsluitingsproject worden afgerond. Vanuit het Amsterdam Museum is onder meer Paul Born, restaurator ambachtelijke kunst, betrokken bij het project.
Overzicht tafel Moderne & Hedendaagse Kunst
#
Zilverschenking
Aantal aanwezigen
11
Huwelijkspenningen
Een project waarbij meerdere schouwleden van de tafel Numismatiek nauw betrokken zijn, is de digitale ontsluiting van de penningen uit de collectie van het Amsterdam Museum. Deze collectie bestaat uit ongeveer 4500 stuks in totaal. De stamkaarten en fotokaarten van de objecten zijn in december 2012 gescand en zijn nu digitaal beschikbaar. De huidige registratie van de penningen moet nog worden verrijkt en verdiept. Judith van Gent (teamleider documentatie & fotografie) leidt dit project vanuit het Amsterdam Museum en werkt samen met een aantal vrijwilligers en specialisten, onder wie leden van de numismatische tafel. Mede dankzij de actieve betrokkenheid van de schouwleden zal de deelcollectie huwelijkspenningen van het Amsterdam Museum binnen afzienbare tijd digitaal zijn ontsloten.
Prenten- en tekeningencollectie Fodor
In de periode mei – september 2012 is David de Haan als stagiair begonnen aan een onderzoek naar de prentencollectie van Carel Joseph Fodor (18011860) evenals aan het bijwerken van de basisregistratie van de prenten in het collectie documentatiesysteem van het museum. Van de circa 1400 prenten zijn er in die periode zo’n 1000 door hem onderzocht en geregistreerd. Bij de vierde kunstschouw van de tafel Tekeningen en Prenten heeft hij resultaten van zijn onderzoek gepresenteerd evenals een selectie van hoogtepunten uit de prentenverzameling van Fodor getoond. Van de nog resterende 400 bladen heeft David de Haan als tijdelijk projectmedewerker de registratie kunnen bijwerken, met dank aan een bijdrage van €5400,- van het fonds Martens van Sevenhoven. Dit onderzoek wordt in 2013 afgerond.
18
19
6. Contactgegevens Kostuumproject
Een project van het Amsterdam Museum waaraan tafeldame Jacoba de Jonge haar medewerking verleent is de ontsluiting van de deelcollectie kostuum 18de en 19de eeuw. De mode- en kostuumcollectie van het Amsterdam Museum bestaat uit ongeveer 10.000 objecten: dames-, heren- en kinderkleding, schoenen, hoeden en accessoires. Daarvan zijn er 1.500 volledige kostuums. Het is noodzakelijk om kennis te vergaren en te versterken om zo beter inzicht te krijgen in de museumcollectie. Door deze digitaal te ontsluiten worden verschillende doelgroepen bereikt; zowel reguliere museumbezoekers als modeliefhebbers, kantspecialisten, studenten, scholieren hebben op deze manier toegang tot een goed beschreven en gefotografeerde kostuumcollectie. Het doel is om ongeveer vijfhonderd kostuums en accessoires op de hand te bekijken en te digitaliseren door deze objecten te beschrijven, dateren, fotograferen, voorzien van een restauratierapportatie en technische gegevens. Hiermee wordt het mogelijk deze gegevens voor het publiek toegankelijk te maken, in eerste instantie via de museumwebsite en vervolgens via de nieuwe modewebsite Mode Muze.
De schouwen van het Genootschap van Verzamelaars worden georganiseerd door de afdeling Fondsenwerving & Sponsoring van het Amsterdam Museum. Heeft u vragen of opmerkingen over het Genootschap, dan kunt u zich richten tot
[email protected]. Denise de Boer, Manager Fondsenwerving & Sponsoring Rixt Wieringa, Medewerker Fondsenwerving & Sponsoring Amsterdam Museum Museum Willet-Holthuysen Postbus 3302 1001 AC Amsterdam T +31 20 5231 822 F +31 20 6207 789
[email protected] www.amsterdammuseum.nl www.willetholthuysen.nl
5. toekomst De Stichting Genootschap heeft ten doel alle opgerichte tafels voort te zetten in 2013. Bovendien wordt momenteel gewerkt aan de oprichting van twee nieuwe tafels: Keramiek & Glas, en Geschilderde stadsgezichten. Beide tafels bevinden zich in de opstartfase. Als tafelheer van Keramiek & Glas heeft Jan Daan van Dam, voormalig conservator keramiek & glas bij het Rijksmuseum, zijn toezegging gegeven. Vanwege de enorme reikwijdte van het vakgebied, zal naar alle waarschijnlijkheid het accent worden gelegd op het deelgebied Hollands porselein en glas. Dit verzamelgebied is zowel goed vertegenwoordigd in de collectie van het Amsterdam Museum, als bij particuliere verzamelaars. Met betrekking tot de tafel Geschilderde stadsgezichten zijn in 2012 oriënterende gedachten gevormd. In 2013 worden deze verder uitgewerkt, vermoedelijk in de richting van geschilderde stadsgezichten vanaf omstreeks 1850. Dit verzamelgebied heeft binnen het acquisitiebeleid van het Amsterdam Museum speciale aandacht. In 2013 zullen deze twee nieuwe tafels concreet gestalte krijgen. Het aantal verzamelaars dat betrokken is bij de schouwen zal in 2013 in algemene zin worden uitgebreid. Hiermee blijven de doelstellingen en voorwaarden van het Genootschap van Verzamelaars van kracht, zoals in 2010 is vastgesteld. Ieder tafellid is verzamelaar van het betreffende deelgebied; voorwaarden voor lidmaatschap zijn een eigen (aanzienlijke) verzameling, affiniteit met Amsterdam en geen zakelijk belang bij het lidmaatschap. Leden kunnen lid zijn van verschillende tafels. 20
21
Stichting Genootschap
Amsterdam Museum
22
