Urologie
Sterilisatie bij de man (vasectomie) Inleiding In overleg met (uw partner en) uw huisarts heeft u besloten een sterilisatie te ondergaan. Deze patiëntenfolder bevat hierover informatie. Het betreft een algemene voorlichting en is bedoeld als extra informatie naast het gesprek dat u met uw behandelend arts heeft gehad. Bijzondere omstandigheden kunnen aanleiding geven tot wijzigingen in uw behandeling. Voor meer informatie verwijzen wij u naar de website van de Nederlandse Vereniging voor Urologie (www.nvu.nl) Sterilisatie Er zijn verschillende mogelijkheden om ongewenste zwangerschap te voorkomen, zoals de anticonceptiepil, het condoom, het spiraaltje of sterilisatie. Het grote verschil tussen de drie eerstgenoemde methoden en sterilisatie is, dat sterilisatie moet worden beschouwd als een definitieve anticonceptie methode. In principe is sterilisatie daarom onherroepelijk. Een sterilisatie is dan ook alleen een goede keuze wanneer u zeker weet dat u geen kinderen (meer) wilt. Sterilisatie is een veilige en betrouwbare vorm van anticonceptie. Het is een eenvoudige ingreep die geen invloed heeft op uw seksueel functioneren. Door de sterilisatie zijn de zaadleiders afgesloten, waardoor voorkomen wordt, dat zaadcellen het zaadvocht kunnen bereiken. Bij geslachtsgemeenschap zal alleen zaadvocht zonder zaadcellen vrijkomen, waardoor geen bevruchting kan plaatsvinden. Afspraak uroloog Voor de ingreep heeft u een verwijzing nodig van uw huisarts. U kunt zelf een afspraak maken op de polikliniek Urologie. U heeft vooraf geen afspraak met de uroloog, behalve wanneer: • u beroepshalve contact heeft met varkens- en/of vleeskalveren of woont op een varkens- of vleeskalverenhouderij • er vroegere ingrepen aan balzak of lies zijn geweest • indien u bloedverdunnende middelen gebruikt. • er onduidelijkheden zijn over de bijgeleverde schriftelijke informatie Wat te doen in geval van ziekte of verhindering? Mocht u onverhoopt door ziekte of om andere redenen verhinderd zijn uw afspraak met de uroloog na te komen, dan wordt u verzocht zo snel mogelijk contact op te nemen met de polikliniek Urologie. Wij zijn bereikbaar van maandag tot en met vrijdag van 08.30 tot 16.30 uur op telefoonnummer 0543 54 46 30. Het is belangrijk, dat u tijdig afbelt, omdat dan in uw plaats een andere patiënt kan worden behandeld.
1/6
Voorbereidingen van de sterilisatie • Wanneer u bloedverdunnende middelen gebruikt, dan zal deze medicatie altijd in overleg met uw behandelend arts en eventueel de trombosedienst enige dagen voor de sterilisatie moeten worden gestopt. • Wij adviseren u na de ingreep de rest van de dag rust te nemen. • Omdat de sterilisatie onder plaatselijke verdoving wordt uitgevoerd, mag u voor de ingreep gewoon eten en drinken. • Om infectie te voorkomen, vindt de sterilisatie onder steriele omstandigheden plaats. Daarom is het nodig om de balzak (een dag van te voren) te scheren en s’ morgens goed te wassen. • Direct na de sterilisatie, tot zeker 1 à 2 dagen na de sterilisatie, moet u een strak zittende onderbroek of zwembroek dragen. U moet deze dan ook op de dag van de sterilisatie meenemen naar het ziekenhuis. • Omdat wordt afgeraden zelf auto te rijden na de ingreep, adviseren wij u vervoer naar huis te regelen. De sterilisatie De sterilisatie wordt onder plaatselijke verdoving uitgevoerd op de poliklinische behandelkamer op poli 6. Na het desinfecteren van de balzak, krijgt u twee injecties in de huid van de balzak of in de zaadstreng in de liesstreek. Vervolgens maakt de uroloog ter plaatse van de verdoofde huid één of twee kleine sneetjes waarbij hij de zaadleiders vrijmaakt. Beide zaadleiders worden doorgenomen en vaak een stukje verwijderd, waarna de uiteinden worden afgebonden met hechtmateriaal of dichtgebrand. Omdat de zaadleider door het lieskanaal loopt, kunt u tijdens de sterilisatie een trekkend, pijnlijk gevoel in de liezen voelen. Hierna worden de wondjes meestal weer gesloten met oplosbaar hechtmateriaal. De hechtingen lossen na ongeveer twee weken op en hoeven dus niet te worden verwijderd. De ingreep duurt ongeveer 15-20 minuten. Na de sterilisatie Om nabloeding te voorkomen, kunt u het de rest van de dag het beste rustig aan doen. Als de verdoving na ongeveer een uur is uitgewerkt, kan het gebied van de balzak en liezen pijnlijk worden. Hiervoor kunt u een pijnstiller innemen (bijvoorbeeld Paracetamol; volg de gebruiksaanwijzing in de bijsluiter). Geadviseerd wordt tijdens de twee dagen na de sterilisatie een strakke onderbroek of zwembroek te dragen. Na een dag mag u weer douchen. Baden mag echter pas vijf dagen na de ingreep. De dag na de sterilisatie kunt u in het algemeen weer uw dagelijkse werkzaamheden oppakken. De eerste dagen na de sterilisatie moet u echter wel zware werkzaamheden vermijden. Gedurende ongeveer vijf dagen na de sterilisatie kunt u beter niet fietsen, sporten, zwemmen, of zwaar tillen. Daarnaast wordt het afgeraden om tijdens deze vijf dagen geslachtsgemeenschap te hebben. Controle na de sterilisatie Indien u of uw behandelend arts het nodig achten, wordt een afspraak gemaakt voor een wondcontrole door uw behandelend arts.
2/6
Complicaties die kunnen ontstaan na de sterilisatie Een tijdelijke blauwverkleuring van de balzak en/of basis van de penis komt regelmatig voor na sterilisatie. Ook wat bloed- en vochtverlies uit de wondjes is niet verontrustend en gaat in de regel vanzelf snel over. Bij circa 4% van de mannen treedt een nabloeding of wondinfectie op. Pijn direct na de sterilisatie komt vaak voor en gaat meestal gepaard met een beurs gevoel in de zaadballen. Meestal duurt dit slechts enkele dagen. U moet de uroloog waarschuwen indien u koorts krijgt (boven de 38.5°C), er een sterke zwelling van de balzak optreedt, een wondje blijft bloeden of als u veel pijn heeft, welke niet vermindert met Paracetamol. Vruchtbaarheid Na de sterilisatie bent u niet meteen onvruchtbaar! Gedurende de eerste maanden na de sterilisatie komen bij een zaadlozing namelijk nog zaadcellen vrij. Daarom moet u tijdens deze periode bij geslachtsgemeenschap een voorbehoedmiddel gebruiken. Drie maanden na de sterilisatie en voldoende zaadlozingen zijn meestal geen zaadcellen meer aanwezig in het zaadvocht. Na deze periode zal in het laboratorium een zaadmonster worden onderzocht. Dit onderzoek is essentieel om onvruchtbaarheid te kunnen vaststellen. Hiervoor krijgt u van de uroloog een potje mee, waarin u al het sperma moet opvangen. U moet het potje met het zaadmonster binnen 2 uur inleveren bij het laboratorium. Wanneer geen zaadcellen meer zichtbaar zijn in het zaadmonster of een gering aantal niet-bewegende zaadcellen, dan is de sterilisatie geslaagd en de behandeling afgerond. In dit geval bent u onvruchtbaar en kunt u of uw partner stoppen met het gebruik van voorbehoedsmiddelen. Het kan echter voorkomen dat u meerdere malen een zaadmonster moet inleveren, totdat het laboratoriumonderzoek laat zien dat geen zaadcellen meer aanwezig zijn. Zie verder pagina 4. De uitslag van het laboratoriumonderzoek krijgt u binnen 7 dagen schriftelijk van uw uroloog. Soms worden in zaadmonsters gedurende een langere periode steeds nietbewegende zaadcellen gevonden. Meestal verdwijnen deze binnen één jaar. Alleen als bewegende zaadcellen worden gevonden in het zaadmonster zult u, na overleg met de uroloog, opnieuw worden gesteriliseerd. Verder van belang Er is een kleine kans (circa 1%) dat de uiteinden van de zaadleiders weer aan elkaar groeien waardoor zaadcellen weer in het zaadvocht terecht kunnen komen. Er kan daardoor opnieuw vruchtbaarheid ontstaan. Zelfs als tijdens laboratoriumonderzoek in uw zaadmonster geen bewegende zaadcellen (meer) zijn gevonden, dan nog is hernieuwde vruchtbaarheid na langere tijd mogelijk.
3/6
Nadelen van sterilisatie Er zijn ook nadelen verbonden aan de sterilisatie. • Ongeveer 5% van de mannen die zich laat steriliseren heeft kans op chronische pijn in de balzak. • 2- 6% van de mannen na sterilisatie krijgt spijt van de ingreep, meestal vanwege hernieuwde kinderwens. De sterilisatie is weliswaar te herstellen, maar dit lukt niet altijd en vaak is door de sterilisatie de vruchtbaarheid verminderd. Wie van beide partners zich laat steriliseren, is een persoonlijke keuze. Het voordeel van sterilisatie van de man is dat het een relatief lichte ingreep betreft, die poliklinisch onder lokale verdoving kan worden uitgevoerd. Sterilisatie heeft geen enkele invloed op uw seksueel functioneren. Benadrukt moet worden dat sterilisatie geen enkele bescherming biedt tegen seksueel overdraagbare aandoeningen (SOA’s) zoals AIDS, gonorroe of syfilis. Om de kans dat u hiermee kunt worden besmet te verminderen, is het raadzaam ook na sterilisatie alsnog condooms te gebruiken. Sperma inleveren na vasectomie De maanden na de sterilisatie komen er nog zaadcellen vrij bij de geslachtsgemeenschap. Daarom moet u nog een voorbehoedsmiddel gebruiken totdat de uitslag van het spermamonster goed is. • Drie maanden na de ingreep levert u, na 2 dagen onthouding, een vers spermamonster in. Het spermamonster mag niet ouder zijn dan 2 uur bij afgifte op het laboratorium en moet op kamertemperatuur zijn. Het transport dient plaats te vinden tussen kamertemperatuur en lichaamstemperatuur, bijvoorbeeld in de binnenzak van de jas. • Dit levert u in op de woensdag- of donderdagmiddag tussen 13.00 uur en 13.30 uur op het laboratorium op de 1e verdieping. Wilt u hiervoor een afspraak maken bij het laboratorium via telefoonnummer 0543 - 54 47 71. • Als er sperma gemorst is, kan het niet in behandeling worden genomen. Wilt u dit aan het laboratorium melden via telefoonnummer 0543 54 47 71 en een nieuwe afspraak maken. De uitslag krijgt u via een brief van de uroloog thuisgestuurd. Hersteloperatie In sommige gevallen wil men een hersteloperatie. Na een hersteloperatie zijn 3 op de 10 mannen in staat een kind te verwekken. De kans van slagen hangt af van verschillende factoren: • de vruchtbaarheid vóór de sterilisatie • de lengte van het verwijderde stuk • het aantal jaren sinds de sterilisatie: hoe langer geleden, hoe kleiner de kans op succes • antistoffen: soms maken mannen na de sterilisatie bepaalde stoffen aan die de kwaliteit van de zaadcellen kunnen aantasten Vergoeding zorgverzekeraar De sterilisatie wordt niet vergoed via de basisverzekering. Het kan zijn dat uw zorgverzekeraar deze ingreep vergoedt vanwege een door u afgesloten aanvullende verzekering. De prijs van de sterilisatie bedraagt ongeveer €
4/6
Tot slot Indien u meer informatie wenst, kunt u contact opnemen met de polikliniek Urologie, 0543 54 46 30. Wij zijn bereikbaar van maandag tot en met vrijdag van 08.30 tot 16.30 uur. Aan het begin van de behandeling zal de arts u vertellen wat er gaat gebeuren. Wanneer u op dat moment nog vragen heeft, kunt u deze ook aan hem stellen. Geheimhouding en recht op privacy Alle medewerkers van ons ziekenhuis, dus ook artsen en verpleegkundigen, hebben een geheimhoudingsplicht. Alleen als u schriftelijk toestemming geeft, mogen zij gegevens aan derden verstrekken. Degenen die bij uw behandeling betrokken zijn, mogen alleen onderling gegevens opvragen en uitwisselen als dat voor uw behandeling nodig is. Het recht op privacy houdt nog meer in. Alle (para)medische, verpleegkundige en verzorgende handelingen moeten worden uitgevoerd zonder dat anderen dat kunnen zien. Een vertrouwelijk gesprek met een zorgverlener dient in een aparte ruimte gevoerd te worden. Wij doen ons best om deze afspraken na te komen. Meer informatie staat in de folder ‘De rechten en plichten van de patiënt’, verkrijgbaar op de afdeling. Adresgegevens SKB Streekziekenhuis Koningin Beatrix Bezoekadres: Beatrixpark 1 7101 BN Winterswijk Postadres: Postbus 9005 7100 GG Winterswijk T 0543 54 44 44 F 0543 52 23 95 E-mail
[email protected] Website www.skbwinterswijk.nl
De inhoud van deze folder is ontleend aan de Nederlandse Vereniging voor Urologie (www.nvu.nl)
5/6
Bijlage toestemming U wordt verzocht de toestemmingsverklaring op het volgende blad te ondertekenen en mee te nemen bij de afspraak. (Bron: Nederlandse Vereniging voor Urologie)
Toestemming: Ik heb de folder “Sterilisatie bij de man” gelezen en de inhoud goed begrepen. Ik was in de gelegenheid vragen te stellen aan mijn behandelend arts naar aanleiding van deze informatie. Ik ga akkoord met de voorgestelde behandeling en de controle van zaadmonsters na de ingreep. Datum
:……………………………………………………………………
Naam
:……………………………………………………………………
Plaats
:……………………………………………………………………
Handtekening
:……………………………………………………………………
_____________________________________ foldernummer: uro 521 versie: september 2012
6/6