Stendess kaapte Brückenbaupreis weg

MAANDBLAD VAN DE VLAAMSE INGENIEURSKAMER

06-2009

INGENIEURSMAGAZINE

Stendess kaapte Brückenbaupreis weg BioRICS op drempel van internationale doorbraak Investeren in ecologisch productdesign Zoektocht naar Higgs boson in Genève

VIK, Herentalsebaan 643, 2160 Wommelgem jaargang 47, nummer 6, juni 2009 maandelijks tijdschrift, verschijnt niet in juli en augustus afgiftekantoor ANTWERPEN X- P2A8632

I-mag Ingenieursmagazine is een uitgave van de Vlaamse Ingenieurskamer vzw Lid van World Federation of Engineering Organisations (WFEO) van de UNESCO.

Commentaar Bologna en industrieel ingenieurs

€ 580,00 voor bedrijven, scholen, instellingen, enz. met meer dan 250 werknemers

De Bologna-verklaring haalde de voorbije dagen in ons land heel even de media. Niet zozeer om de inhoud van de beginselverklaring over het creëren van een Europese ruimte voor hoger onderwijs, wel om de betogingen van een kleine minderheid van studenten in Leuven en Brussel tegen de recente Bologna-conferentie. Het eerste lustrum van de beginselverklaring vond op 27, 28 en 29 april 2009 plaats in Leuven en Louvain-la-Neuve. De demonstranten, hoofdzakelijk afkomstig uit Frankrijk, grepen de bijeenkomst van de onderwijsministers uit 46 landen of regio’s aan om hun ongenoegen te uiten tegen de hervorming van het hoger onderwijs in hun land. Wat in feite niets te maken heeft met de beginselen van de Bologna-verklaring. Ook in andere landen waren er afgelopen maanden gelijkaardige anti-Bologna-betogingen. De Bologna-verklaring is voor beroepsagitatoren een dankbaar onderwerp om ‘stoom af te laten’, net zoals zoveel andere onderwerpen uit het verleden. Vandaag zijn er ruim 1.600 Europese opleidingsinstituten, ook van buiten de Europese Unie, die via hun regeringen de Bologna-verklaring hebben onderschreven. Ze engageren er zich zo toe om uiterlijk tegen 2010 hun hoger onderwijs te reorganiseren volgens de principes die werden opgetekend op 19 juni 1999 in Bologna. Het kernbegrip in de Bologna-verklaring is de creatie van een Europese hogeronderwijsruimte. Dat is volgens de initiatiefnemers nodig om ‘de mobiliteit en de tewerkstelling van de Europese burgers te verhogen en de ontwikkeling van het Europees continent te stimuleren’. De competitiviteit van het Europees hoger onderwijs moet immers worden verhoogd. Daarom moest de enorme verscheidenheid in structuren, opleidingen en diploma’s worden weggewerkt. Een van de maatregelen is de uitwerking van een gelijkwaardig raamwerk van diploma’s, zeg maar een gelijkwaardige structuur van de opleiding. Al in mei 1998 opteerde men bij de ondertekening van de Sorbonne-verklaring voor een drietrapspakket naar het voorbeeld van de Angelsaksische structuur bachelor, master, doctoraat. Een master zou bij voorkeur twee jaar studieduur inhouden. Masteropleidingen zijn bovendien volgens de internationaal gangbare norm opleidingen die thuishoren aan een universiteit. Andere items uit de Bologna-verklaring zijn: de overdracht van studiepunten en de ‘bevordering’ van een onafhankelijke kwaliteitscontrole. Beide items heeft Vlaanderen tot op heden goed ingevuld. Wat heeft Vlaanderen van de overige items tot op heden gemaakt? Op de tiende verjaardag in Leuven zei minister Vandenbroucke dat Bologna ‘een succes was, omdat studenten nu veel gemakkelijker in het buitenland konden studeren’. Wat volgens de minister ‘goed was voor hen, omdat ze daardoor andere talen kunnen leren’. Is Bologna dan werkelijk een succes op het vlak van de kerndoelstelling, met name de bevordering van de mobiliteit? Helaas niet! Bologna heeft praktisch niets bijgedragen aan onze studentenmobiliteit. Nog geen 10% van de Vlaamse studenten gaat tijdens zijn opleiding in het buitenland studeren. Maar Bologna was geen initiatief van de EU of van nationale regeringen of deelregeringen. Het kwam er op vraag van de universiteiten. Men kan Vandenbroucke inzake gebrek aan mobiliteit bij de studenten niets verwijten. Wel moet de overheid - niet de privésector - volgens de principes van de Bologna-verklaring het initiatief nemen om de kennismaatschappij bij zoveel mogelijk Europeanen te brengen en om de mobiliteit te bevorderen door vergelijkbare dipoma’s te creëren. Voor de opleiding van industrieel ingenieurs betekent dat een masteropleiding van twee jaar aan de universiteit. Dat had het sluitstuk moeten zijn van het Vlaams decreet van 4 april 2003. De volgende Vlaamse regering moet daar onverwijld werk van maken. Wie dat tegenwerkt, moet er zich bewust van zijn dat hij de toekomst van de afgestudeerden op het spel zet. De VIK, als verdediger en behartiger van de belangen van de industrieel ingenieurs, zal niet enkel nauwlettend op de uitvoering van een aanvullend decreet toezien. De VIK wil ook graag constructief meewerken.

€ 280,00 voor bedrijven, scholen, instellingen, enz. met minder dan 250 werknemers

Ing. Joseph NEYENS MSc Algemeen voorzitter VIK

Lid van de Unie van de Uitgevers van de Periodieke Pers (U.P.P.) VERANTWOORDELIJKE UITGEVER Ing. Bart Demol MSc, Herentalsebaan 643, 2160 Wommelgem HOOFDREDACTEUR Ing. Noël Lagast MSc EINDREDACTIE Luc Vander Elst REDACTIERAAD Ing. I. Born MSc - Ing. B. Demol MSc Ing. H. Derycke MSc - Ing. K. De Wever MSc Ing. N. Lagast MSc - Ing. G. Roymans MSc Ing. W. Samyn MSc - Ing. L. Wezenbeek MSc REDACTIESECRETARIAAT Francine Demaret SECRETARIAAT VIK Herentalsebaan 643, 2160 Wommelgem Tel. +32 3 259 11 00 - Fax +32 3 259 11 01 Website: www.vik.be - e-mail: [email protected] Doorlopend open van 08.30 uur tot 17.00 uur LIDMAATSCHAPSBIJDRAGEN rek.nr.: 406-0098501-56 € 61,00 voor technisch en industrieel ingenieurs, die meer dan drie jaar gediplomeerd zijn; voor geassocieerde leden € 34,00 voor hen, die 3 jaar of minder dan drie jaar gediplomeerd zijn; voor een samenwonend lid; voor gepensioneerden € 17,00 voor studenten-industrieel ingenieur € 78,00 voor leden woonachtig in het buitenland

DRUKKERIJ & LAY-OUT Drukkerij SLEURS nv, Overpelt Tel. +32 11 80 90 90 - Fax +32 11 80 90 95 Voor de ondertekende artikels zijn alleen de auteurs aansprakelijk. COVER Drielandenbrug © STENDESS

Betaalde stage in hightechbedrijf Ben je pas afgestudeerd als ingenieur? Heb je belangstelling voor een stage in het buitenland? Een stage die je het nettoloon van een beginnende ingenieur oplevert? En de VIK zorgt voor alle praktische ondersteuning? Zend dan snel jouw curriculum vitae met een korte motivatie naar onze coördinator Lucht- en ruimtevaart, Manuella Goyvaerts, [email protected]. Meer informatie op pagina 32 in deze I-mag!

3

I-mag juni 2009

Inhoud Commentaar

03 Inhoudstafel . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 04 AC Milan stuwt Leuvense technologie vooruit Technologie . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 05 Een Nobelprijs voor wie de holy grail vindt Technologie . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 10 Modern Times Technologie . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 12 Stendess won Duitse Brückenbaupreis Technologie . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 14 Pieterjan Hantson, voorvechter van cradle to cradle Technologie . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 16 Parachutespringen voor beginners Samenleving . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 18 In de kijker: Callens & EMK Afdeling Zuid-West-Vlaanderen. . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 21 Nieuws van de afdelingen . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 22 Xios bevordert vlot verkeer Centrum Onderwijs . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 30 Op stage bij het Zwitserse Mowag Centrum Lucht- en Ruimtevaart . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 32 Nieuwe werkgroep industriële archeologie Netwerk. . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 34 Vik Peru 2010 Netwerk. . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 35 ir. Ing. Lode De Geyter, een vat boordevol energie Netwerk . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 36 Activiteiten van de studiegroepen . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 40 Vik Vorming leidt bedienden op voor bouwsector Vik Vorming . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 46 Opleiding HACCP Vik Vorming . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 48 Workshop procesveiligheid en veranderingswerken (MOC) Vik Vorming . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 49 Procesinstrumentatie Vik Vorming . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 49 Betonbouw Vik Vorming . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 50 Cursusagenda Vik Vorming . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 50 Geboorte van de vijfjarige ‘ingénieur industriel’ in het verschiet . . . . . . . . . . . . . . . . . .

I-mag juni 2009

4

technologie TECHNOLOGIE

AC Milan stuwt Leuvense technologie vooruit Revolutionaire meet- en analysetechnologie brengt BioRICS dicht bij grote doorbraak

LEUVEN. In het statige kasteelpark Arenberg ontwikkelt de spin-off BioRICS van de K.U.Leuven een nieuwe generatie meetsystemen met toepassingen in onder meer de sport en de geneeskunde. Na vele jaren van onderzoek, ontwikkeling en tests staat het bedrijf mogelijk voor een doorbraak in de automobielindustrie, de welzijnssector en zeker in de sport. De Italiaanse topclub AC Milan kocht een wereldwijd exclusieve licentie bij het Leuvens bedrijf.

Prof. dr. ir. Daniël Berckmans

Prof. dr. ir. Daniël Berckmans is gewoon hoogleraar bio-ingenieurswetenschappen aan de K.U.Leuven en ook ‘chief technology officer’ van BioRICS. “Wat wij doen, is objectiveren en automatiseren met behulp van sensoren. We hebben in de loop der jaren een techniek ontwikkeld om levende organismen te analyseren met behulp van wiskundige modellen. Dankzij onze metingen kunnen we prestaties verbeteren door een bepaalde input te gebruiken. Zo kunnen bijvoorbeeld sporttrainers de fysieke conditie en de mentale balans van hun spelers op peil houden of verbeteren.” “Onze overeenkomst met AC Milan heeft ons een prachtige kans geboden om ons onderzoek te blijven uitwerken. De Italianen hebben heel veel geïnvesteerd in ons project en zijn zeer ver met ons meegegaan in onze redeneringen. Zij zijn jaren voorop met hun AC Milan Lab: wat

daar staat aan technologie en wetenschappelijke opstellingen, vind je bij geen enkele andere voetbalclub ter wereld.”

Lichaam lezen “Via Jean-Pierre Meersseman, hoofd van het befaamde AC Milan Lab, hebben we er goede contacten. Hij heeft een heel goede visie en is in zijn vak een absolute wereldtopper. Hij leest een lichaam zoals niemand anders dat kan. Ik heb bij AC Milan dingen gezien die ik met mijn wetenschappelijke opleiding niet kan verklaren. Wij hebben het geluk gehad dat AC Milan in zijn lab ook al jaren metingen gebruikte van input en output. Zij waren zowat met hetzelfde bezig als wij en zij verlangen van ons dat wij de meetresultaten van zoveel mogelijk spelers in real time ter beschikking stellen.”

5

“Het is de taak van een universiteit om dingen te doen waar bedrijven niet willen of kunnen aan beginnen en nadien de resultaten van dat onderzoek over te dragen aan de maatschappij of industrie.”

“We hebben twaalf maanden gezocht naar een meetsysteem. Elke speler draagt tijdens de training verschillende sensoren. Zeven ontvangstmasten rond het trainingsveld pikken die signalen op en berekenen daaruit waarden voor die speler, die onder meer een ‘accelerometer’ en een hartslagmeter draagt. Die gegevens krijgen we in real time op onze computer.” “In de eerste jaren van de samenwerking met AC Milan testten we of onze realtimegegevens overeenstemden met de metingen in het Milan Lab. We hebben ondertussen 78 experimenten gedaan op 21 spelers over drie seizoenen. Onze metingen zitten voor 92% binnen de marges die AC Milan vooropstelt.”

I-mag juni 2009

“Nu we weten dat de metingen correct zijn, kunnen we de technologie toepassen. We werkten net de gebruikersinterface van de eerste release af. AC Milan kan voortaan dagelijks zelf onze metingen uitvoeren. Een oranje knipperlicht licht op bij een speler die een fysiek probleem heeft of mentaal niet goed zit. Hij moet dan verder worden onderzocht in het AC Milan Lab. Het wordt een volautomatisch systeem: de speler wordt gemeten, de signalen worden opgenomen, het probleem grafisch weergegeven en de analyse verschijnt zo op het scherm.”

“Bij AC Milan heb ik dingen gezien die ik met mijn wetenschappelijke opleiding niet kan verklaren.”

Andere toepassingen “Met dezelfde analysetechniek kunnen we doorbreken op allerlei andere vlakken”, beseft prof. dr. ir. Berckmans. “We voeren gesprekken met een heel grote speler in de automotive sector voor een slaapmonitor. We kunnen perfect meten wanneer een bestuurder in slaap gaat vallen. Bij 72 testpersonen maten we stuurbeweging, pedaalbeweging, ademhaling, temperatuur, enzovoort. Zodra al die variabelen een bepaalde waarde bereiken, kunnen we gemiddeld vijf minuten voor het inslapen een alarmsignaal geven. Als we die toepassing bij enkele grote automerken kunnen doorvoeren, dan is onze technologie pas echt gelanceerd, maar de gesprekken verlopen wat moeizaam in deze crisisperiode.”

I-mag juni 2009

6

TECHNOLOGIE

“Een andere toepassing is een pijnmonitor voor demente bejaarden, die niet meer kunnen spreken, maar aan wier gelaatsbewegingen we kunnen berekenen of ze al dan niet pijn lijden. Zo komen we tot een continue, objectieve observatie van pijn en kunnen we bijvoorbeeld aangeven wanneer er medicatie moet worden toegediend.” “Nog een andere belangrijke toepassing ligt in de intensive care: aan de hand van parameters kunnen we 19 dagen vooraf voorspellen of iemand gaat overlijden of niet. Nu proberen we een monitor te maken die kan oordelen of een ‘duur bed’ van intensive care kan vrijgegeven worden of niet. We kunnen bepalen of iemand nog minstens 16 uur of meer in dat ‘dure’ bed moet blijven dan wel de komende uren mag ‘losgekoppeld’ worden. Die metingen halen nu 86% zekerheid en dat is nog onvoldoende betrouwbaar. We hebben wel al middelen gekregen om met dat project nog vier jaar door te gaan: het academisch ziekenhuis van Leuven heeft al 82 bedden uitgerust met de apparatuur. Het ziekenhuis weet ook dat de technologie de juiste richting uitgaat en doet al een tijd de metingen, maar de algoritmes zitten er nog niet in tot we een hogere betrouwbaarheidsgraad bereiken.” “Er lopen nog tal van andere projecten. In de Antwerpse haven zijn we bezig met de sleepboten. Die mensen werken in twee ploegen en hebben concentratieproblemen door de lange werkdagen. Toch slepen ze achter hun bootje een schip met een waarde van vele tientallen miljoenen euro’s. We ontwikkelen voor hen monitors voor continue volautomatische concentratiemetingen.”

“Als een van die producten in de juiste plooi valt op de commerciële markt, dan is ons bedrijf definitief gelanceerd en kunnen we het labo uitbreiden.”

Techniek is proces van bijna 20 jaar Het onderzoekslabo van prof. dr. ir. Berckmans kon begin jaren 1990 niet vermoeden dat het ooit met een revolutionaire technologie bij de wereldtop van het voetbal zou terechtkomen. “In 1991 hebben we ons voor het eerst de vraag gesteld of het mogelijk was om een levend organisme te sturen, zoals we een elektronisch of mechanisch ding kunnen sturen. Konden we analyseren hoe een levend organisme reageert op een bepaalde prikkel?”, zegt Berckmans. “We analyseerden de bewegingen van een watervlo. Uit de bewegingen van het lichaam maakten we continue berekeningen in de tijd en de veranderingen in die berekeningen zeggen iets over wat dat lichaam aan het doen is. Die berekeningen zijn vastgelegd in wiskundige algoritmes. Later definieerden we met diezelfde techniek wanneer legkippen zich goed voelen (en dus een ei gaan leggen) en analyseerden we muizen waarop medicatie wordt getest. Uiteindelijk zijn die metingen in de methodiek net hetzelfde als wat we doen bij AC Milan.”

Sturen “Met die algoritmes wisten we dat we konden ‘monitoren’. Nadien vroegen we ons af of we ook konden ‘sturen’. Na veel onderzoeken hebben we geleerd dat we larven van een vleesvlieg met de juiste lichtprikkels de weg kunnen uitsturen die we zelf vooraf hadden bepaald. Ook kunnen we vissen een richting uitsturen door met de watertemperatuur te spelen. Hetzelfde voor kuikens, als je de warmte zelf regelt, enzovoort.” “Vervolgens hebben we met een experiment op renpaarden geleerd dat we hun conditie konden sturen: we kunnen de periode die nodig is om conditie te trainen, korter maken. En dus konden we die paarden efficiënter naar een bepaald conditieniveau sturen.Toen wisten we dat onze technologie mogelijkheden bood voor de sport.” “Tot slot vroegen we ons af of we ook de mentale toestand konden berekenen. Daar hebben we veel input gekregen van de ‘mind room’ van AC Milan, dat wereldwijd gezocht heeft naar apparatuur om de mentale toestand van zijn spelers te meten. Dat gebeurt met een hersenscan, hartslagmeting, ademhaling, … en een vragenlijst van een psycholoog zorgt voor een score van de mentale toestand. Wij hebben een techniek gepatenteerd op basis van warmtebalans, hartslag en basaalmetabolisme en onze resultaten komen voor meer dan 90% overeen met die van de Milanese ‘mind room’. Het resultaat is dat we zowel de fysieke als de mentale status van bijvoorbeeld een voetballer in real time met grote nauwkeurigheid kunnen meten.” DVE

Doorbraak “Nu we weten dat de technologie werkt, zetten we de stap naar een toepassing”, vervolgt Berckmans. “Het is de uitdaging om na te gaan hoever we daarmee kunnen gaan. Op sportvlak werken we aan toepassingen voor zwemmen, wielrennen, formule 1, triatlon en we zien zeker uitbreidingsmogelijkheden naar sporten als rugby, hockey en basketbal. In die sporttakken kunnen de clubs de investering beter dragen, want al bij al blijft het een zware investering.”

“De kostprijs naar beneden halen, is een andere uitdaging. Sensoren worden gelukkig almaar goedkoper. We voeren nu een test uit met een microchip van 6 mm bij 6 mm, waarin alle sensoren zitten die bij AC Milan gebruikt worden. Het systeem zou zo gemakkelijk draagbaar worden.” “Buiten de sport voeren we nog onderzoek naar de overdraagbaarheid van de ziekte van Lyme en doen we onderzoek naar pootgebreken bij melkkoeien, allemaal op basis van dezelfde techniek.”

7

“Een paar dingen moeten nu op hun plaats vallen om ons te lanceren. De ontwikkeling heeft lang geduurd en dat kun je je alleen in een universitaire omgeving veroorloven. Nu zijn we volop bezig met de ontwikkeling van vier producten: uiteraard de voetbalrelease bij AC Milan, de slaapmonitor voor de automobielindustrie, een zeer betrouwbare vermogenmeting bij fietsers, waarvan je zeker nog zult horen en tot slot een systeem voor fitness: bereik hetzelfde resultaat door minder te gaan fitnessen.”

I-mag juni 2009

TECHNOLOGIE

“Als een van die producten in de juiste plooi valt op de commerciële markt, dan is ons bedrijf definitief gelanceerd en kunnen we het labo uitbreiden, wat meer staf in dienst nemen, nieuwe doctorandi aantrekken, postdoctorandi vast benoemen, enz. Dat kan binnen een maand gebeuren, maar het kan evengoed nog een jaar duren.” “Het is de taak van een universiteit om dingen te doen waar bedrijven niet willen of kunnen aan beginnen en nadien de resultaten van dat onderzoek over te dragen aan maatschappij of industrie. Ik ben ervan overtuigd dat tal van labo’s massa’s kennis hebben liggen, maar er de toepassingsmogelijkheden niet van zien. Dat maakt het werken met een spin-off als BioRICS bijzonder boeiend”, besluit prof. Berckmans.

Tekst: Dirk VANDER ELST Foto’s: BIORICS

Spin-off van K.U. Leuven

BioRICS meet ook Kaká, Ronaldinho en Inzaghi Jean-Pierre Meersseman, de Vlaamse arts die aan het hoofd staat van het wereldvermaarde AC Milan Lab, is heel erg opgezet met de technologie van BioRICS. “De experimentfase is sinds kort afgelopen”, zegt Meersseman vanuit Italië aan de telefoon. “We hebben de technologie al jaren getest op onze jongere spelers en ze levert uitstekende resultaten. In juli, bij de aanvang van het nieuwe voetbalseizoen, gaan we ze toepassen op de spelers van onze A-ploeg.” “In het Milan Lab passeren onze spelers al zeven jaar om de veertien dagen door ons testcircuit, waar we alle mogelijke metingen doen en data verzamelen. Op basis van die data schrijven we voor hen een training uit voor de komende veertien dagen, tot ze weer door het testcircuit gaan. Met de technologie van BioRICS zullen we dat voortaan voor alle spelers in real time kunnen doen en ad hoc de trainingen aanpassen.” “Momenteel gebruiken we de technologie voor slechts vier of vijf spelers tegelijk, maar we willen ze voor alle elf de spelers op het veld benutten. Dat is niet evident, want je krijgt 100.000 metingen per seconde.” “Als we met deze techniek ons heel A-team zullen monitoren, is dat voor onze manier van trainen een hele omwenteling. Het is wel niet nodig om iedereen elke dag te meten, maar we kunnen bijvoorbeeld verzwakkingen bij spelers vaststellen die zouden kunnen leiden tot een blessure en dus kunnen we die preventief aanpakken of beslissen een speler niet op te stellen tot die verzwakking weggewerkt is.” “De technologie biedt nog veel meer mogelijkheden. Nu focust ze op de fysieke en mentale toestand van spelers, maar bij uitbreiding kan je er een wetenschappelijk onderbouwde tactiek uit distilleren. De wetenschap zal zeggen op welke positie je welke speler moet plaatsen. Zo kom je op termijn uit bij wetenschappelijk onderbouwde real time coaching”, voorspelt Meersseman.

BioRICS ontstond in 2006 als spinoff van het departement Biosystemen van de K.U.Leuven. In het labo werken een dertigtal bio-ingenieurs, van wie 16 buitenlanders: vijf postdoctorandi zijn aan de slag als deeltijds docent of als coördinator van de groep. De anderen zijn doctorandi, die voor de duur van vier jaar aan een project werken. “Bio-ingenieurs combineren biologie met kwantitatieve ingenieurstechnieken, wiskunde, chemie en fysica”, zegt prof. dr. ir. Berckmans. “Dat is een groot verschil met burgerlijke ingenieurs, die dit werk ook zouden kunnen, maar wel een tijd nodig hebben om zich in te werken. Een paard modelleren is namelijk iets anders dan een motor modelleren.” Het labo geniet wereldwijd een uitstekende reputatie en lanceerde zijn eerste commercieel product met groot succes al in 1981. Tien van hun producten worden op de wereldmarkt in meer dan honderd landen verkocht. Het bedrijfje heeft 13 patenten hangen. De nakende stap naar de geneeskunde en de sport kan een mijlpaal betekenen in hun bestaan. www.biorics.com

DVE

DVE

9

I-mag juni 2009

technologie

Een Nobelprijs voor wie de holy grail vindt Internationale zoektocht naar Higgs boson bij deeltjesversneller Genève GENÈVE. De wet van Murphy kent geen grenzen. Diep onder de grond kan brute pech even hard toeslaan. Het overkwam de wetenschappers van de Large Hadron Collidor, de grootste deeltjesversneller ooit ter wereld. In de testfase zorgde een kortsluiting van 10.000 ampère ervoor dat zeker 50 ton aan magneten werden losgerukt uit het beton.

Prof. Jorgen D’Hondt

“De láátste van ongeveer tienduizend elektrische connecties over heel de Large Hadron Collidor moest nog getest worden”, zucht prof. Jorgen D'Hondt. Natuurlijk is het net die connectie die de kortsluiting veroorzaakte. “Door de enorme elektrische stroom werd het koelsysteem van onze magneten beschadigd, wat nog eens voor een drukexplosie zorgde. De herstellingen vertraagden het onderzoek met een jaar. We kunnen ons nu wel een jaar extra voorbereiden, maar ik hoopte dat zo'n vijftien jaar aan voorbereiding en ontwikkeling wel zou volstaan. Daarbovenop komt de competitie met Amerika. Het kan dat zij het Higgs boson-deeltje eerst vinden, waardoor ons onderzoekscentrum CERN de kans op een Nobelprijs misloopt.”

“Waarom het ene deeltje meer massa krijgt dan het andere kunnen we nog altijd niet uitleggen.” Want dat is de ‘holy grail’ waar de Large Hadron Collidor (LHC) naar op jacht gaat: het Higgs boson. Ons universum bestaat uit een basis van drie elementaire deeltjes: het elektron, de up-quark en de down-quark. Wanneer warmte of energie vrijkomt, zoals bij de Big Bang, kunnen de drie deeltjes omgevormd worden naar een tweede of derde familie deeltjes. Die krijgen vervolgens een andere naam binnen de omvattende standaardtheorie, zoals muon of tau-lepton, maar in principe hebben zij exact dezelfde eigenschappen. Alleen hun massa verschilt. “Dankzij Einsteins formule, E=mc², weten we inderdaad dat energie omgezet kan worden in massa. Maar waarom de ene

I-mag juni 2009

meer massa krijgt dan de andere kunnen we nog altijd niet uitleggen”, geeft D'Hondt toe. Volgens een belangrijke theorie uit de jaren '60 kan het Higgs boson dat wel. Het interageert met de elementaire deeltjes en geeft hen een massa. Het probleem is dat het Higgs boson nog nooit werd gezien. De machine die daar verandering in kan brengen, is de LHC. De LHC laat twee protonenbundels in tegengestelde richting rondrazen tegen bijna de lichtsnelheid. Als die bundels botsen, maakt dat natuurlijk brokken: de elementaire deeltjes. De energie die die uitzonderlijke snelheid teweegbrengt, is 14.000 miljard ElektronVolt of het equivalent van de temperatuur van het universum 10-¹² seconden na de Big Bang. Vorige versnellers konden die snelheid en energie nooit bereiken en dat maakt de LHC uniek. “Als het deeltje zich inderdaad laat opmerken, zou dat dus de Nobelprijs betekenen voor de Schot Higgs en de twee Belgen Brout en Englert, die de theorie opstelden. Het prestige van een Nobelprijs is onbetaalbaar voor het CERN, vandaar de haast.”

Internationale coöperatie Maar ook vandaag leveren Belgische wetenschappers, zoals D'Hondt, hun onmisbare bijdrage aan de zoektocht. De zes Belgische universiteiten UCL, UMH, ULB, UA, UG en VUB sloten zich aan bij het consortium van 2.500 wetenschappers, dat zich specifiek bezighoudt met de bouw van een van de vier detectoren rond de LHC. Vier detectoren, opgesteld op de

10

cruciale botszones, meten de data die er vrijkomen. De Compact Muon Solenoiddetector (CMS) gebruikt daar 's werelds grootste supergeleidende elektromagneet voor. De solenoïde creëert een magneetveld van 3,8 Tesla, wat equivalent is met 100.000 keer het magnetisch veld van de aarde. De vrijgekomen deeltjes die door het magneetveld vliegen, buigen daardoor af. Uit de krommingsstraal kan de energie en de snelheid van het deeltje gemeten worden. Hoe sneller het deeltje gaat, hoe hoger de energie en hoe minder het afgebogen wordt. Omdat de elektromagneet alleen supergeleidend is bij extreem lage temperaturen, wordt hij met vloeibaar helium gekoeld tot -271°C; dicht bij het absolute nulpunt van -273,15°C en kouder dan het heelal, waar het -270,40° is. De spoordetector van CMS bestaat uit 17.000 individuele siliciumdetectoren. Silicium als detectiemiddel is veel duurder, maar preciezer dan het ioniserende gas, dat collega Atlas gebruikt. Hun design en assemblage kwam o.a. op het bord van de 75 Belgen in het consortium. “Ikzelf heb voor vijf miljoen euro aan materiaal over de vloer gehad”, schat D'Hondt. “Dat zorgt voor een gezonde portie stress bij het assembleren. Onze ingenieurs en technici moesten strikt de procedures volgen of we konden tot 20.000 euro per dag weggooien.” Elke module is een kleine detector op zich, die miljoenen uitleeskanalen samenbrengt. Om de vijfentwintig nanoseconden is er een botsing waarbij een megabyte aan informatie vrijkomt. Veertig miljoen botsingen per seconde brengt de som op veertig terrabyte aan informatie per seconde. Volgens D'Hondt is het technisch onmogelijk om al die informatie te

TECHNOLOGIE

“Toch denk ik dat ingenieurs iets realistischer zijn, met een te bewonderen oplossingsdrift. Een fysicus droomt meer en stelt theorieën op om zowel het bekende als het onbekende te verklaren.”

Prof. Jorgen D’Hondt voor de CMS-detector.

“Als het Higgs-deeltje zich inderdaad laat opmerken, kan dat de Nobelprijs betekenen voor de twee Belgen die de theorie mee opstelden.”

lezen. Het is opnieuw een verdienste van de de Belgische ploeg om dat probleem mee op te lossen. Zij schreven een triggerprogramma dat online al een filtering maakt van de data. “De vraag is: is er nuttige fysica gebeurd of niet? Zo niet, dan lezen we het niet uit. Dat betekent dat we 99,9% van de gegevens verliezen. Het weggooien op zich is niet frustrerend, de selectie is de uitdaging. We zouden niet graag de verkeerde keuzes maken.” Om niet de verkeerde keuzes te maken voor heel het CMS-project heeft de coalitie een eigen beslissingsstructuur. Bijna elk van de 150 deelnemende onderzoeksinstituten heeft een afgevaardigde in de Raad van bestuur. Die Raad kiest een team van managers mét woordvoerder die de dagelijkse lijnen uitstippelen en beslissen over de deelgebieden waar verder onderzoek of ontwikkeling nodig is. “Voor zo'n klein land als België is het uitzonderlijk dat er iemand in de managementstructuur terechtkomt. Toch hebben we al twee mensen in de structuur gehad, onder wie ikzelf. De Belgische inbreng wordt dus gewaardeerd.”

Ingenieur versus fysicus Het CMS-experiment is niet alleen een mooie samenwerking tussen Belgen en internationale wetenschappers. Het maakt een even mooie melange van fysici en ingenieurs. De eersten weten immers welke complexe kenmerken en specificaties er nodig zijn voor het onderzoek in de deeltjesfysica. Maar de laatsten weten welke materialen en elektronica je gebruikt om die te verwezenlijken. “Het is niet zo dat de fysicus snel een

tekeningetje maakt en dat de ingenieur dat plan gewoon uitvoert. We werken echt in symbiose.” Een voorbeeld daarvan is het koelsysteem voor de 17.000 modules. Hun temperatuur moet op -20°C blijven wat door de elektronicacircuits niet evident is. Of het lasersysteem dat dezelfde modules op een honderdste van de millimeter nauwkeurig uitlijnt op de basisdrager van de detector. Ook voor de testen en om de ruis bij doorgestuurde signalen op te helderen, kwamen er ingenieurs aan te pas. “Toch denk ik dat ingenieurs iets realistischer zijn. Ze verwezenlijken hun doel, hun opdracht met een te bewonderen

oplossingsdrift. Een fysicus gaat verder dan de realiteit. Hij droomt en stelt theorieën op om zowel het bekende als het onbekende te verklaren.” En gelukkig voor de wetenschap dat de fysicus dat doet. Wie weet: misschien zouden we vandaag nog steeds denken dat de zon rond de aarde draait? Tekst: Lisbeth JASPERS Foto’s: CERN en Steven LOWETTE

Ruimte voor creativiteit Een van de neveneffecten van het decennialange onderzoek voor de Large Hadron Collidor is het GRID-netwerk. De gigantische hoeveelheid informatie die vrijkomt tijdens de protonenbotsingen wordt al een eerste keer gefilterd in de detectoren van het CERN zelf. Voor de analyse van de 0,1% gegevens die geselecteerd worden, heeft men nog tienduizenden computers nodig die over heel de wereld staan opgesteld. Ook Belgische groepen werkten het 'rooster' aan verbindingen uit. Het computercentrum verbindt duizenden terrabytes harde schijfruimte. Het verschil met de ontwikkeling van het worldwide web, waar ook weer een Belg bij betrokken was, is de hoeveelheid en het gewicht van de gegevens. Hoe komt het toch dat Belgen steeds weer opduiken in belangrijke ontdekkingen? Professor D’Hondt verklaart het: “We mogen best trots zijn op ons onderwijs. In tien jaar ging de helft van de prijzen die er zijn voor doctorandi binnen de CMScollaboratie naar een Belgische student. Dat is een duidelijk signaal. Onze houding naar studenten toe is veel vrijer dan in onze buurlanden. Er is plaats voor creativiteit. En die ruimte voor ontwikkeling is mijns inziens erg belangrijk. Nieuwe ideeën komen veelal van jonge mensen!” LJ

11

I-mag juni 2009

technologie MODERN TIMES

MODERN TIMES MODERN TIMES Twin Pa Panasonic lanceerde op 1 maart in Japan een lamp die haar lichtsterkte automatisch aanpast aan de omgeving. De lamp is bedoeld voor huishoudelijk gebruik. Een sensor doet het nodige om de lamp te vertellen hoeveel licht ze mag verspreiden. Hij meet de helderheid in een diameter van drie meter onder de lamp en controleert met zijn informatie de lichtsterkte van de lamp, zodat het lichtniveau in de kamer altijd op hetzelfde niveau blijft. Het product heet energiebesparend te zijn, omdat – volgens Panasonic althans – in heel wat huishoudens het licht ook overdag aan blijft. Een experiment van een week eind december 2008 wees uit dat tot 60% aan energie kon worden bespaard. De sensor met het licht elke seconde en kan de lichtsterkte aanpassen in stappen van 10 tot 100 procent. De automatische dimming is aangepast aan de ogen en de gebruiker kan de lamp ook instellen op een bepaald percentage lichtsterkte. De lamp komt op de markt in versies van 89 en 74 watt. Dat lijkt ons dan weer behoorlijk veel om echt ecologisch uit de hoek te komen. Ze werd in Japan geïntroduceerd voor de prijs van – omgerekend – 389 US dollar. Omrekenen naar euro hoeft niet om te weten dat het niet de goedkoopste lamp wordt in uw interieur.

Kleinste brandstofcel

Superwaterafstotend textiel Aan de universiteit van Zürich ontwikkelde het team van Jan Zimmermann en Stefan Seeger textielweefsel dat ook onder water droog blijft. Nanotechnologie zorgt ervoor dat er bovenop het textiel een laagje zeer waterafstotend materiaal ligt. Het dunne laagje bestaat uit piepkleine vezels polymethylsilsesquioxaan. Het superwaterafstotend textiel laat niet toe dat waterdruppels in contact komen met de textielvezels. Onder invloed van de zwaartekracht rollen de druppels van het textiel af. Niet alleen voor regenweer of andere vochtige situaties is de vinding uiterst interessant. Er werd ook bewezen dat het behandelde textiel zelfs bij langdurige blootstelling aan water, niet vochtig werd en zijn eigenschappen behield, zelfs bij langdurige wrijving met de huid. Het materiaal opent perspectieven voor industriële stoffen, zoals regenkledij en dakbedekking, maar ook voor zwempakken en op termijn kan de techniek ook nuttig blijken om bij bepaalde voorwerpen corrosievorming te voorkomen.

I-mag juni 2009

12

Wetenschappers van de universiteit van Illinois hebben de kleinste werkende brandstofcel ter wereld ontworpen. Het gaat op dit moment nog om een prototype dat nog niet inzetbaar is voor commercieel geweld, maar de resultaten zijn veelbelovend. De cel is slechts negen kubieke millimeter groot en produceert op dit moment 0,7 volt of 0,1 milliampère gedurende dertig uur. De hoop en de verwachting is dat dit soort waterstofbrandstofcellen op termijn batterijen zal kunnen vervangen in draagbare apparatuur.

MODERN TIMES

Zonnegenerator

Kleinere voetafdruk voor tapijttegel Domo en Aquafil ontwikkelden een ‘duurzame’ tapijttegel, waarvan het gebruikte garen voor minstens zeventig procent zou bestaan uit gerecycleerd materiaal. Het product heet – toepasselijk – ‘minimum70’. De tapijtrug werd aangevuld met het versnipperde snijafval andere tapijttegels.

Ook al vreselijk uit je humeur gehaald door een eeuwig brommende dieselgenerator, die je levenskwaliteit verknalt met lawaai en stank? Binnenkort is ook dat euvel weer van de baan, want er komt een generator op de markt, die werkt op zonne-energie. Het ding wordt overdag opgeladen door de zon en kan daarna gedurende negen uur stroom leveren voor een verlichting van 2.000 watt. De generator kan pieken aan tot 8.800 watt en als hij te weinig zonne-energie heeft gekregen om zijn taken naar behoren te verrichten, kan hij altijd nog worden opgeladen via het elektriciteitsnet. Alleen in noodgevallen, natuurlijk.

Lamp voor het leven? Koop een lamp voor het leven. Binnenkort kan het, want aan de universiteit van Cambridge heeft professor Colin Humphreys met zijn team een LED-lamp ontworpen die het zestig jaar moet uithouden. Voor de prijs van amper een paar euro laat u voor het leven het licht schijnen en dat bovendien nog op een manier die ecologisch redelijk verantwoord is. Gedaan dus met het gekibbel over gloei-, spaar-, LED- of andere lampen. Deze goedkope LED produceert helder licht met heel weinig elektriciteit en ze werkt onmiddellijk op volle lichtsterkte. Het gebruik van dit soort lampen kan de rekening voor de huishoudelijke verlichting met drie vierden verlagen. Goed voor 100.000 uren, vrij van kwik, ze flikkeren niet en ze zouden de uitstoot van CO2 kunnen verminderen met vijf miljoen per jaar. De onderzoekers zijn erin geslaagd om de halfgeleider galliumnitride te laten groeien op goedkoop silicium in plaats van op duur saffier. Over twee jaar zou het bedrijf RFMD, dat zich nu al toelegt op de productie van prototypes, de eerste ‘lampen voor het leven’ op de markt brengen. En een voorzienig Europa haalt nu stelselmatig de gloeilampen uit de winkelrekken.

Tweerichtingsverkeer bij Apple Apple kreeg een patent voor een beeldscherm dat niet alleen kan worden gelezen en bekeken, maar tegelijkertijd zelf kan ‘kijken’. De camera die nu vaak aan een scherm wordt toegevoegd, wordt volledig geïntegreerd in de display. Die bevat, behalve de pixels, ook een hele reeks minicamera’s. Het gaat om een vrij revolutionaire technologie waarbij beeldschermen nieuwe functies kunnen krijgen. De technologie kan de displaymarkt fel beïnvloeden, omdat ze naast display ook opnamemogelijkheden biedt. Ze kan worden ingebouwd in gsm’s en daar de ruimte voor de inmiddels traditionele camera uitsparen. Webcams worden wellicht overbodig en videoconferenties zullen natuurlijker ogen, omdat je niet meer naast je scherm, maar in je scherm zult kunnen kijken. Met de technologie ontstaan ook nieuwere manieren om gebaren en uitdrukkingen te herkennen en dat biedt dan weer mogelijkheden voor nieuwe software. Zelfs in tv-schermen biedt de nieuwe technologie mogelijkheden. Over een paar jaar moet je dus wel goed weten of je zo’n kijkend beeldscherm hebt staan of niet, want voor je ’t weet, staan je amoureuze escapades op de sofa voor je tv meteen op YouTube.

Tekst: Luc VANDER ELST

13

I-mag juni 2009

technologie

Stendess won Duitse Brückenbaupreis Oost-Vlaams ingenieursbureau scoort wereldwijd met staalconstructies

LOVENDEGEM. Het Oost-Vlaams ingenieursbureau Stendess won in 2008 de Duitse Brückenbaupreis voor zijn bijdrage aan de bouw van de Drielandenbrug, die Weil am Rhein in Duitsland en Huningue in Frankrijk over de Rijn met elkaar verbindt en dicht bij de Zwitserse grens ligt. Met een lengte van 248 meter is de Drielandenbrug de langste voetgangers- en fietsersbrug ter wereld zonder tussensteunpunten. “Wij waren verantwoordelijk voor de overzichts- en werkhuistekeningen die ervoor zorgden dat het architecturale ontwerp van de brug kon worden gebouwd en geplaatst”, verduidelijkt Marc

Europese Unie. “Het architectenbureau Feichtinger Architektes was verantwoordelijk voor het esthetische ontwerp van de brug. Wij werden aangesteld om van die esthetische vormen overzichts- en werkhuistekeningen te maken, zodat de enorme constructie ook daadwerkelijk kon worden gebouwd en gemonteerd.”

Kokervormig

Cusse van Stendess.

Geen constructie is te klein, geen rivier te breed of het Oost-Vlaams ingenieursbureau Stendess ontwerpt er stalen daken en bruggen voor. Of het nu de Lotto Arena in Antwerpen is, het Frame21 Business Center in Herentals, de hypermoderne dakconstructie van het Waldstadion in Frankfurt am Main, de Talbrücke Silbach in Suhl-Lichtenfels, het nieuwe Wembleystadion in Londen of de bruinkoolcentrale in Neurath, Willemshaven of de Maasvlakte: bouwondernemers van over de hele wereld kloppen aan bij Stendess in Lovendegem. “Binnen Stendess werken we met twee afdelingen: een die instaat voor alle projecten van staalhoogbouw of de profielenafdeling en een die instaat voor de plaatwerken of de bruggenbouw”, zegt Marc Cusse, leidinggevend tekenaar bij de afdeling bruggenbouw. “Dankzij onze ervaring kunnen wij projecten van A tot Z voor onze rekening nemen: van de voor-

I-mag juni 2009

studie tot de werkhuistekeningen. Op die manier behouden de bouwheer en de hoofdaannemer honderd procent controle over de volledige structuur.”

Vrede en vriendschap Dat is ook de reden waarom de Duitse beton- en staalgigant Max Bögl bij Stendess terechtkwam voor de bouw van de Drielandenbrug tussen Weil am Rhein in Duitsland en Huningue in Frankrijk. De 248 meter grote en 1.060 ton wegende stalen brug over de Rijn is niet enkel de langste voetgangers- en fietsersbrug ter wereld zonder tussensteunpunten, ze verbindt ook de twee grensgemeenschappen en staat zo symbool voor de Frans-Duitse vriendschap. De Drielandenbrug kreeg daarom de vorm van een regenboog mee, als symbool voor vrede. Het totale kostenplaatje van 8.259.863 euro werd voor 1.680.000 euro gesubsidieerd door de

14

“Elk plaatje in de uitvoeringstekeningen werkten wij in detail uit: van de plaatdikte en de vorm over de lengte tot de dikte van de doorvoering. Specifiek aan de Drielandenbrug is dat ze over haar volledige lengte geen tussensteunpunten telt, maar ook nog eens een asymmetrische brugdek heeft met ongelijke en overhangende bogen. Het wegdak van amper 6,5 meter breed wordt gevormd door twee hoofdliggers: een stalen buis met een diameter van 324 millimeter en een zeshoek met afmetingen van 430 bij 600 millimeter. Het wegdek wordt opgehangen aan een boogconstructie die enerzijds bestaat uit een hoofdbuis met een diameter van 610 millimeter en anderzijds uit twee kokervormige profielen van 600 tot 900 millimeter. We spreken dus van zeer kleine secties voor de overspanning. Doordat er met zulke smalle buizen werd gewerkt, moesten de knooppunten tussen de hoofdliggers en de boog uitgevoerd worden in gietstukken. Door de beperkte diameter van de buizen konden we ze onmogelijk in elkaar laten overvloeien.”

TECHNOLOGIE

Internationale prijzen

Marc Cusse

Hellende boog Ondanks die fijne bekabeling, die de Drielandenbrug een transparante en lichte indruk meegeeft, lag de complexiteit van de brug volgens Marc Cusse in de licht hellende boog, die kantelt naar de zuidelijk gelegen oever. “Puur technisch wordt een brug gebouwd met een bepaald tegenpeil. Een brug die perfect horizontaal over het water moet liggen, wordt eigenlijk gebouwd om krom te staan. Eenmaal op zijn plaats, komt een brug door zijn eigen gewicht en door de belasting opnieuw waterpas te staan. Meestal gebeurt dat enkel in één richting, in het verticale vlak. Maar door de gigantische overspanning en de helling van die ene boog, krijgen we bij de Drie landenbrug een tegenpeil of voorvervorming op de eindgeometrie in de drie richtingen, zowel in de lengte, de breedte als in de hoogte. Dat maakte de bouwfase er absoluut niet makkelijker op.”

Unieke werkmethode Het montageconcept dat voorzag in de constructie van de brug op de oever, de plaatsing op het ponton en de definitieve invaring, vormde een bijkomende uitdaging voor het project. “In België is het zo dat een brug eerst moet worden gemonteerd in een atelier vooraleer ze effectief ter plaatse wordt gebouwd”, aldus Marc Cusse. “Op die manier kunnen de voegen worden aangepast en kan er rekening worden gehouden met de krimp na de aflassing. Dankzij die

montage weet men of de brug effectief de juiste lengte heeft. Rekening houdend met de krimp, reken ik meestal vijf centimeter overlengte aan iedere kant. Maar Max Bögl heeft de gewoonte de krimp te ver-

werken per lopende meter. Die constructeur werkt nooit met een voorlopige montage, maar meet alles onmiddellijk uit. Er lopen bij wijze van spreken constant gesofisticeerde landmeters rond die de stukken inmeten en doen passen. De bouwdelen werden weliswaar in het atelier samengesteld, ingemeten, afgelast en geschilderd, maar pas op de oever voor het eerst tot brug samengebouwd. De Drielandenbrug werd dan in een stuk op pontons ingevaren en geplaatst op de steunen, die al aanwezig waren. Daardoor kreeg je nog eens een tussengeometrie naar die aansluiting, want de tijdelijke ondersteuning op de montageplaats aan de oever lag anders dan die waarop de brug moest worden ingebouwd. Dat kon dan weer een grote rol spelen in de voorvervorming. Met die tussenfasen moesten we zeker rekening houden in de werkhuistekeningen.”

15

Zodra de Drielandenbrug in al haar glorie en stevigheid Duitsland en Frankrijk met elkaar verbond, gooide ze heel wat hoge ogen, vooral bij de professoren en specialisten van de jury van de Brückenbaupreis. Maar Stendess sleepte in 2008 nog meer internationale prijzen en nominaties in de wacht, zoals voor de voetgangersbrug in Dilsen-Stokkem, de tuibrug Het Domein in Nederland en de Collegebrug in Kortrijk. De jury van de Brückenbaupreis loofde vooral ‘de bijzonder innovatieve ideeën waarbij vormgeving, functie en constructie perfect in harmonie zijn’. Ook de lichtheid van de constructie werd gewaardeerd. “In de categorie ‘Fussgänger- und Radwegbrücken’ kaapte de brug in haar totaliteit de eerste prijs weg”, zegt Marc Cusse. “Stendess was maar een radertje in een grote ploeg van gerenommeerde bureaus die instonden voor de studie en het ontwerp van de staalconstructie. Maar we zijn trots op onze erkenning. De Brückenbaupreis geldt als een referentie in Duitsland.”

Orinoco Een waardering die tot in Venezuela weerklonk. “Voor de bouw van een derde brug over de Orinoco-rivier zijn wij aangesteld om de algemene plannen uit te tekenen. Die plannen zijn in een volgend stadium de leidraad voor de werkhuistekeningen. De brug zal in totaal 4.180 meter tellen, waarvan de verschillende pijlers over een regelmatige afstand van 120 meter van elkaar staan en de centrale doorvaart 360 meter breed is. De brug zal bestaan uit twee verdiepingen, bovenaan een verdieping voor het wegverkeer met tweemaal drie rijstroken en onderaan een verdieping voor het treinverkeer.” Tekst: Florian VANDE WALLE Foto’s: STENDESS

I-mag juni 2009

technologie

“Te weinig bedrijven investeren in ecologisch productdesign”

Pas afgestudeerde Pieterjan Hantson is voorvechter van cradle to cradle ROESELARE. Een jongeman met een missie op kruistocht: de 23-jarige Pieterjan Hantson is pas afgestudeerd als industrieel ontwerper aan de Hogeschool West-Vlaanderen maar weet perfect waar hij naartoe wil: “Bedrijven moeten hun producten zo ecologisch mogelijk ontwerpen en hun consument zo goed mogelijk informeren.” Een eerste visitekaartje leverde Pieterjan Hantson af met een eindwerk waarin hij nieuwe ver werkingsmogelijkheden ontwikkelde voor PU trim foam. Zijn inspiratie haalde hij bij het principe van cradle to cradle, waarvoor afval voedsel is. Pieterjan Hantson

“Het nieuwe materiaal kreeg de naam PTFP Dissipur mee. De uithardingstemperatuur ervan ligt lager dan bij zuiver polyester, maar de uithardingstijd is langer. Het materiaal is ook goedkoper en heeft een lagere densiteit.”

Als we de huiskamer van Pieterjan Hantson in Roeselare binnenstappen, merken we heel wat schilderijen aan de muren. “Zelf geschilderd”, zegt de pas afgestudeerde industrieel ontwerper. “Ik ben van jongs af een creatieveling. In de humaniora volgde ik wel Latijn-wiskunde, maar ik liep ook les op de tekenacademie. Bij mijn keuze voor hogeschoolstudies wou ik dan ook een studie die het theoretische combineerde met het praktische. De richting ‘Industrieel ontwerp’ aan de Hogeschool WestVlaanderen in Kortrijk was mij op het lijf geschreven.” Nog tijdens die studies gooide Pieterjan Hantson hoge ogen, onder meer met zijn eindwerk ‘PU trim foam recycling’.

schuim (PU) tot afgewerkte matrassen, zetels en kussens ontstaan grote hoeveelheden snijresten of trim foam. Dat industrieel afval, dat ongeveer twintig procent uitmaakt van de totale productie, wordt vandaag gebonden tot bounded foam en herwerkt in onder meer tapijten en zachte ondergronden. De afzetmarkt voor dat industrieel afval raakte de voorbije jaren verzadigd, waardoor de prijs voor trim foam amper de transportkosten dekt. Als de prijs nog lager zou zakken, zit er niets anders op dan het trim foam te verbranden, wat een ecologische catastrofe zou betekenen. Polygonya, de innovatiecel voor kunststoffen en rubber binnen Federplast, zocht iemand die meer verwerkingsmethoden wou onderzoeken voor dit PU trim foam.”

Snijresten Ik kan mij moeilijk voorstellen dat u dit onderwerp zelf heeft bedacht? “Het was inderdaad niet mijn idee, maar dat van de kunststofindustrie zelf. De sector comfortschuim, die bestaat uit Recticel, Carpenter-Dumo, Polypreen en Kabelwerk Eupen, kampt namelijk met een afvalprobleem. Bij het versnijden van grote blokken polyurethaanEindwerkmateriaal. I-mag juni 2009

16

Het resultaat van uw onderzoek is een nieuw product: een mengeling van PU-poeder met polyesterhars. Hoe bent u tot dat nieuwe materiaal gekomen? “Via een gestructureerd innovatieproces kwam ik tot zes goede verwerkingsprocessen: het PU trim foam kon worden gevoegd bij harsen voor een goedkoper, lichter en impactbestendiger

TECHNOLOGIE

materiaal, bij PU-rubber als vulmiddel, bij latexverf voor structuurverf, bij gips voor gipsplaten, bij thermoplasten voor vulmiddel en bij houtlijm voor een meer elastische lijm. Ik koos ervoor om het bijmengen van PU-poeder bij harsen voort te onderzoeken. Voor de andere toepassingen kunnen nog een vijftal eindwerken worden geschreven.”

Pigmentrecuperatie Welke kenmerken had uw nieuw product? “Het nieuwe materiaal kreeg de naam PTFP Dissipur mee. De uithardingstemperatuur ervan ligt lager dan bij zuiver polyester, maar de uithardingstijd is langer. Het materiaal is ook goedkoper en heeft een lagere densiteit. De treksterkte daalt bij hogere concentraties bijgemengd PU-poeder, maar de impactsterkte blijft zo goed als gelijk. Bovendien blijkt dat het PTFP Dissipur minder snel breekt, als het schokken opvangt. Een tweede positief kenmerk is de pigmentrecuperatie. Zo kleuren de kleurpigmenten uit het trim foam het hars. Met wat verder onderzoek kunnen zelflijmende en zelfherstellende toepassingen worden ontwikkeld dankzij die ontdekking.” Waarvoor kan dit materiaal worden toegepast? “De typische eigenschappen van PTFP Dissipur vinden hun voordeel in constructiematerialen als autobumpers of in giettoepassingen. Met mijn product zou een autobumper lichter zijn, goedkoper en beter bestand tegen lichte aanrijdingen, zoals bij het parkeren. De mal om de bumper te gieten mag bovendien van een mindere en dus goedkopere kwaliteit zijn. Dat komt door de lagere uithardingstemperatuur. Als de autoconstructeurs ervoor zouden kiezen om hun bumpers met die techniek te produceren, dan zou dat een enorm grote afzetmarkt betekenen voor het trim foam en dus een oplossing bieden aan het afzetprobleem.”

Wordt het nieuwe product al gebruikt door de industrie? “Neen. De sector comfortschuim zou nu de kans moeten grijpen om nog meer onderzoek te doen op PTFP Dissipur. Dat vraagt natuurlijk ook een investering en dat is geen sinecure in crisistijden. Het voornaamste eindresultaat van mijn eindwerk is dat de industrie nu een bredere kijk heeft gekregen op de mogelijkheden van trim foam.”

Cradle to cradle Deze vorm van afvalrecuperatie hangt nauw samen met het principe van cradle to cradle, waar afval voedsel is. Bent u een van de nieuwste pleitbezorgers van dat principe? “Ik wil vooral streven naar meer ecologische productontwikkeling. Een product mag men niet downcyclen, er mag geen kwaliteit verloren gaan. Men moet streven naar upcycling. Cradle to cradle is een van de mogelijkheden die daartoe kan bijdragen. Voor de aanhangers van cradle to cradle moet alles wat we consumeren oneindig recycleerbaar zijn, zonder kwaliteitsverlies. De mensen moeten hun koopgedrag daarvoor niet veranderen. De industrie moet er daarentegen wel voor zorgen dat consumeren geen impact meer heeft op het milieu. Maar dat is een utopische gedachte die een derde industriële revolutie vereist. Soms volstaat het gewoon om de consumenten te informeren. Ook het materiaalgebruik en de verpakking spelen daarin een grote rol. Consuminderen of eco-efficiëntie zijn mijn codewoorden.” Om meer te leren over cradle to cradle volgde u stage in het buitenland. Welke ervaring deed u daar op? “Via ‘Flanders, district of creativity’, een Vlaamse organisatie voor ondernemingscreativiteit, kon ik deelnemen aan het IPOD-project, voluit het ‘International mobility project for young product developers and industrial designers’. De

17

Vlaamse overheid wil daarmee pas afgestudeerde designers en productontwikkelaars de mogelijkheid geven een waardevolle buitenlandse werkervaring op te doen.” “Ik trok begin 2009 naar Etoile Azélie, een ecodesign- en edition consultancy bureau in het Franse Valence. Dat bedrijf is enerzijds gespecialiseerd in reclame, uitgaven en grafisch werk en anderzijds in het ontwerp van ecologische verpakkingen en producten. Vooral hun methodologie naar meer ecologische productontwikkeling draag ik hoog in het vaandel. Zo paste ik het principe van cradle to cradle onder meer toe op de ontwikkeling van een promotiestand voor bioproducten. Het eindresultaat was een stand met een aluminium structuur en met houten werkbladen. Dat lijkt eenvoudig, maar er gaan toch wat denkoefeningen en productvergelijkingen aan vooraf. Mijn stand was uiteindelijk ecologisch door de degelijkheid, de kwaliteit, de lange levensduur en bovenal door de recycleerbaarheid van de gebruikte grondstoffen.” Wat zijn uw ambities voor de toekomst? “De kennis die ik tijdens mijn stage heb opgedaan en de visie die daaruit voortkomt, wil ik overbrengen bij een Belgische werkgever. Het probleem is dat bedrijfsleiders niet specifiek op zoek zijn naar ecologische designers. Daarvoor moet er nog een mentaliteitsverandering komen, maar ik zou al tevreden zijn, als ik gewoon als productontwerper aan de slag kan. Daarnaast zou ik graag meewerken aan de creatie van een stappenplan voor kmo’s om tot meer ecologische producten te komen. Alle informatie rond ecologisch design moet zoveel mogelijk worden verspreid. Ik ben een grote voorstander van een ‘open source ecodesign pool’, een platform waarin iedereen gratis kennis kan produceren en consumeren.”

Tekst: Florian VANDE WALLE Foto’s: Pieterjan HANTSON

I-mag juni 2009

samenleving

Parachutespringen voor beginners Ing. Marc Demolder begeleidt als reserveofficier Para-juniorkampen van Defensie

SCHAFFEN. Een zonnige dag in de paasvakantie en we hebben afspraak met Ing. Marc Demolder MSc op een plek waar je niet direct een ingenieur verwacht: de militaire basis van het trainingscentrum voor parachutisten in Schaffen. Als we ons aanmelden doet de naam Marc Demolder blijkbaar onmiddellijk een belletje rinkelen en even later staat hij voor ons in een outfit, die je ook al niet meteen zou toewijzen aan een lid van het VIK-directiecomité of aan een ingenieur bij de Universiteit Antwerpen. Ing. Marc Demolder is reservemajoor bij de paracommando’s. En de reden waarom we in Schaffen afspraken, is al even merkwaardig, want straks springen er 120 Para-juniors

Para-juniors op weg naar hun eerste sprong in het ijle.

vanop driehonderd meter hoogte uit een ballon. Een jongerenkamp onder aansturing van Ing. Marc Demolder.

Na zijn opleiding tot industrieel ingenieur volgde Marc nog een specialisatie in biomedische ingenieurstechnieken. Hij werkt nu in een laboratorium voor cardiovasculair onderzoek aan de Universiteit Antwerpen en hij maakt ook deel uit van het directiecomité bij de VIK.

eurs aan hun universiteiten in de juiste loonschaal te plaatsen. Ik werd voorzitter van het Centrum ‘openbare diensten’ en belandde zo in het bestuur ‘Beroepsbelangen’ en in het directiecomité van de VIK.”

“Ik doe bij de UA experimenteel onderzoek, volg de logistiek en de software op die daarbij komen kijken, begeleid de practica fysiologie van de studenten en geef ook zelf les: longfunctietesten, hartcyclus, enz. Bij de VIK begon ik ooit in de studiegroep ‘medische technologie’, waar we talloze studieavonden, symposia en zelfs een driedaags congres rond medische technologie hebben georganiseerd. Daarna werd ik actief rond de beroepsbelangen van de industrieel ingenieurs. Daar hebben we een belangrijk proces voor een honderdtal industrieel ingenieurs gewonnen. We hebben de Vlaamse Gemeenschap en de twee rijksuniversiteiten (het Ruca en de RUG) gedagvaard, omdat ze geen uitvoeringsbesluiten hadden opgesteld om de industrieel ingeni-

Paracommando

I-mag juni 2009

Maar vandaag ontmoeten we Marc dus in legeroutfit en – straffer nog – als paracommando. Marc is majoor en als reserveofficier moet hij jaarlijks minimaal zeven dagen opleiding – ‘rappel’ – volgen om zijn functie te kunnen behouden. “Als ambtenaar kan ik dat wel vrij makkelijk combineren, maar voor paracommando zijn die zeven dagen absoluut te weinig. Ik heb alleen al vier dagen nodig om mij zowel medisch als fysiek in orde te brengen. Om paracommando te blijven moet je elk jaar slagen in testen: 2.400 meter lopen binnen een bepaalde tijd, 100 meter zwemmen met kledij, legerlaarzen en een wapen, koordklimmen, 70 sit-ups in

18

Ing. Marc Demolder MSc

één minuut, veertig keer pompen in één minuut, hindernissenparcours en 16 kilometer speedmars binnen de twee uur met een wapen en bottines. Als je daar overal in slaagt, ben je fysiek in orde en kun je de medische testen afleggen. Het gebit moet bijvoorbeeld onberispelijk zijn. Bij het kleinste gaatje word je ongeschikt verklaard. Dan blijven er nog drie dagen over om minstens vier parachutesprongen uit te voeren om geschikt te blijven voor het parachutespringen. Daarom spendeer ik jaarlijks 22 dagen aan mijn ‘rappel’ en ik combineer dat met het Para-juniorskamp.

SAMENLEVING

Para-juniors Zowel in de paasvakantie als tijdens de zomermaanden dienen er zich 120 jongeren aan in Schaffen voor een Para-juniorkamp. Ze zijn tussen 16 en 20 jaar en komen uit alle hoeken van het land en uit alle sociale lagen van de maatschappij. Ze betalen 120 euro voor een tiendaags kamp dat als orgelpunt vier parachutesprongen heeft vanuit een ballon die 300 meter boven de grond hangt. “En die kampen zijn jaar na jaar in een mum van tijd volzet. Hoe ik hierbij terechtgekomen ben? Ik heb 30 jaar ervaring als gymnastiektrainer en organisator van sportkampen en gymnastiekdemonstraties in binnen- en buitenland. Ik ben ook tien jaar voorzitter geweest van de technische commissie trampolinespringen. Dit is eerder een managementfunctie en er komen heel wat technische aspecten bij kijken. Parachutespringen kan een heel technische zaak zijn. Het is altijd een hele uitdaging om op tien dagen tijd met een kader dat je niet kent, toch 120 mensen te laten parachutespringen. Ik heb zeven onderofficieren die instaan voor de dagelijkse leiding van de twee pelotons, Franstalig en Nederlandstalig, en daarnaast een kader voor de opleiding zelf, de ‘dispatchers’: een cursusleider, twee lesgevers theorie en per stick nog één dispatcher. Een stick is een groep van twintig kandidaat-parachutisten.” De Para-juniors krijgen gedurende viereneenhalve dag grondtraining. Daarna volgen de sprongen. Alles gebeurt met de nodige discipline en uiteraard is veiligheid superbelangrijk. “Parachutespringen is een gevaarlijke sport. Daarbij komt dat er voor velen een nieuwe wereld opengaat. Sommigen hebben nog nooit in groep geleefd, nog niet eerder samen onder de douche gestaan of voor de eerste keer zelf hun valies moeten maken. Ze moeten leren in groep te werken. We lassen ook ongevaarlijke sporten en teambuildingsactiviteiten in. Zo proberen we de paracommandospirit een beetje over te brengen. De Para-juniors leren zo natuurlijk ook het leger kennen, maar het is geen vorm van rekruteren. Dit is gewoon een ideale gelegenheid om te zien wat het militaire leven is of kan zijn.”

Schildje Parachutespringen is een mooi uithangbord, waar de Para-juniors op afkomen. Maar daarnaast mogen ze ook bijvoorbeeld het gevechtszwemmen uitproberen: 50 meter zwemmen met kledij, legerlaarzen en een rubberen wapen. Van maandag tot vrijdag krijgen ze grondtraining. ’s Avonds is er doorgaans een sportactiviteit. En uiteraard komen ze alles te weten over de parachute en het sprongprogramma.

De ballon wordt vanaf een gesofisticeerde vrachtwagen opgelaten.

Technologie en veiligheid

Parachutes plooien vraagt zeer secuur werk.

Bij het parachutespringen en andere paracommandoactiviteiten komen heel wat technische aspecten kijken. Ing. Marc Demolder neemt ons mee door de logistiek op de basis van Schaffen.

“Wij, Belgen zijn bijvoorbeeld sterk in het droppen van materiaal, maar dat is niet evident. Als er een voertuig uit het vliegtuig gaat, dan verandert het zwaartepunt van dat vliegtuig. Dat vraagt een zeer goede coördinatie tussen de piloot en het droppingteam.” “Er is hier ook een sectie die alleen maar proeven doet en materiaal uittest. Een nieuw soort rugzak bijvoorbeeld wordt eerst nauwkeurig gecheckt en de manier waarop hij gefit wordt om er een parachutesprong mee uit te voeren wordt grondig getest voor hij in gebruik wordt genomen. Ook de grondopleiding wordt met moderne ICT-middelen gegeven. Alle procedures worden volledig getest. Er wordt niets aan het toeval overgelaten. Het spectaculaire bij de grondopleiding is de simulatiesprong van acht meter hoogte. Ze landen op matten en ze zitten in een harnas met een kabel, terwijl een ventilator de luchtweerstand simuleert. Maar in die omstandigheden zie je zelfs al sommige gezichtjes verbleken.” Alle parachutes – er zijn er zo’n 3.000 in Schaffen – zijn genummerd. De nummers worden genoteerd, zodat exact geweten is wie welke parachute gebruikt en wie welke parachute geplooid heeft. “Als je ooit door omstandigheden je reserveparachute moet trekken, dan is het trouwens traditie dat je een goeie fles wijn gaat kopen voor de plooier. Want het is dankzij het prima werk van die plooier dat je reserveparachute gewerkt heeft. De parachutes worden eerst geregistreerd en gaan dan naar de droogzaal, waar ze met een speciaal aircosysteem worden drooggeblazen. Als ze droog zijn, worden ze naar de plooizaal gebracht. Parachutes die lange tijd niet gebruikt zijn, worden gewoon vernietigd. Er worden achteraf ook geen parachutes verkocht. Tijdens het plooien worden de parachutes drie keer gecontroleerd. Parachutes plooien is een vrij lastig beroep. Een plooier plooit, naargelang het type parachute, tien tot twaalf parachutes per dag.” LVE 19

I-mag juni 2009

SAMENLEVING “Tijdens de tweede week hebben ze theoretisch nog vijf dagen de tijd om vier sprongen uit te voeren. Is de meteo te slecht, dan schakelen we een alternatief programma in. Pas ’s morgens vroeg om acht uur weet je of de sprong doorgaat of niet. Inzake nevenactiviteiten moeten we dan vaak heel inventief zijn en kort op de bal kunnen spelen. Zeker als ze al één keer gesprongen hebben, want dan is de wereld voor hen echt te klein geworden. Op het eind krijgen ze ook een brevet en het zo gegeerde schildje Para-junior. Daar zijn ze heel fier op. Dat komt trouwens in het dossier van degenen die later voor een militaire carrière kiezen.”

evident om die stap te zetten op 300 meter hoogte.” “Maar er is zeker ook het technologisch inzicht in wat hier allemaal gebeurt. Je hebt een technische compagnie, waar men onder andere de parachutes plooit en herstelt en waar veiligheid en controle hoog in het vaandel staan. Er is het peloton ‘ballon’ met de speciale vrachtwagen met de winch, een hoogtechnologisch stuk mechaniek, die de ballon op en neer laat. Er is de meteo. Die technologische aspecten komen er bij en we proberen de jongeren daar ook bewust van te maken. Als ingenieur heb je meer oog en feeling voor die dingen.”

Waarom kiest een industrieel ingenieur ervoor om zich daar 22 dagen per jaar op toe te leggen?

Management

“De begeleiding van die Para-juniorkampen is een mooie uitdaging. Het geeft mij ook voldoening, als die gasten na tien dagen alle 120 hun 4 sprongen gedaan hebben. We doen er alles aan om te eindigen met 120, als we met 120 begonnen zijn. Dat is ook een typisch aspect van de paracommandospirit. En ze zijn er echt fier over dat ze vier parachutesprongen hebben gedaan. Dat is effectief een overwinning voor henzelf, want het is niet

Marc had een voorgeschiedenis als bergbeklimmer en als gymnastiektrainer. En hij wou absoluut parachutespringen. Dat bracht hem uiteindelijk bij de paracommando’s en dan meteen als kandidaatreserveofficier (KRO). “Als we dan toch onze legerdienst moesten doen, dan wilde ik daar wel het beste van maken en kijken hoever ik daar fysiek in kon gaan. Als KRO bij de paracommando’s kies je voor de moeilijkste opleiding: fysiek, psychisch en tactisch. De reden waarom men je daar op test, ligt voor de

Bobbejaanland Als we na het interview buiten gaan om de ‘para’s voor tien dagen’ te zien springen, zien we alleen maar groepjes enthousiaste en gedisciplineerde jongens en meisjes. Terwijl de ene ‘stick’ aan het springen is, marcheert de andere – op zijn Amerikaans? – zingend door de basis, op weg naar de dispatchingroom om een nieuwe parachute te gaan halen. Marc: “Je zou de grondtraining ook op één dag kunnen geven, maar de groep is heel heterogeen. Sommigen zijn er snel mee weg. Anderen hebben het moeilijker. De bedoeling is dat ze zelfstandig en onmiddellijk kunnen reageren op gelijk welke situatie. Ze hebben geen tijd meer om na te denken: hoe was dat nu weer in de cursus? Wat moet ik nu doen? Het duurt ongeveer één minuut voor ze beneden zijn.” “Als ze vier keer gesprongen hebben, zijn ze zo opgefokt dat je er niks meer kunt mee aanvangen. Daarna interesseert een uurtje sport hen niet meer. In het begin zie je bij sommigen de angst in hun ogen, maar door de dispatchers krijgen ze stilaan vertrouwen in kennis, en materiaal en de lesgevers. Dan moeten ze wat schrik overwinnen voor de sprong zelf, maar als die achter de rug is, dan blaken ze van zelfvertrouwen, dan is de wereld van hen. Het is niet iedereen gegeven om uit de kooi onder de ballon te springen. Ze leren zo ook dat ze iets gevaarlijks toch op een veilige manier kan lukken, als je de nodige veiligheidsmaatregelen neemt, de nodige opleiding volgt, het materiaal goed leert kennen en alle procedures goed doorloopt. Wie niet durft springen, krijgt nog een kans, maar wie blijft weigeren, zit ‘s avonds op de trein naar huis.” Drie jongeren hebben pas hun eerste sprong achter de rug, als ze ons voorbijwandelen. Eentje spreekt ons spontaan aan: “Te gek, he. Eerste klas, man. Dan betaal je zoveel geld voor Bobbejaanland en hier is ’t veel beter.” LVE I-mag juni 2009

20

hand. Als pelotonscommandant ben je de chef van 40 mensen en moet je in staat zijn om te overleven achter de vijandelijke linies. Als de chef breekt, dan zijn die 40 man ook verloren. Als KRO krijg je ook een stuk managementopleiding mee. Je moet leiding geven over mensen en je krijgt voor welbepaalde opdrachten mensen en middelen ter beschikking. Dan gaat het om timing, tactiek, command and control, stressbestendig, ... Het leger was een ideale oefenbasis om die capaciteiten uit te testen. Die ervaring heb ik achteraf zeker kunnen gebruiken in het bedrijfsleven. Tijdens onze opleiding moesten we bijna voortdurend samenwerken met Franstaligen. Dat was een ideaal moment om mijn Frans te oefenen. Later heb ik een Franstalig peloton aangevoerd. En die perfecte tweetaligheid heb ik in het bedrijfsleven al dikwijls nuttig kunnen gebruiken. Een derde punt is de manier waarop je problemen aanpakt. Een paracommando zal een catastrofe eerder als een incident aanpakken en niet een incident als een catastrofe beschouwen. We vergroten de dingen niet uit en we zien elke zaak als een uitdaging, waar we volledig voor gaan. En tot slot is er het gegeven dat je je als officier paracommando kunt terugplaatsen op het niveau van de mensen onder u. Een officier paracommando doet alles samen met zijn manschappen. Als ik mijn manschappen zeg om in de regen buiten te slapen, dan slaap ikzelf ook buiten in de regen. Als de manschappen door de beek moeten, gaat de officier als eerste door de beek. Je loopt voor je mannen en niet erachter. Je staat er qua functie wel boven, maar je bent niet meer dan je groep. Dat dwingt respect af.” Als paracommando ben je vrijwilliger en je bent bereid een moeilijke opleiding te volgen die leidt tot een eenheid met een hoog kwaliteitsniveau. Dat kwaliteitsniveau compenseerde gedeeltelijk de lage personeelscapaciteit van die eenheden in de Tweede Wereldoorlog. Misschien kan dat kwaliteitsconcept ons inspireren bij de huidige economische crisis om zowel in het onderwijs als in de industrie door hoogstaande opleidingen en spitstechnologie onze relatief kleine kwantiteit op wereldniveau te compenseren met kwaliteit. Ondervinden uw collega’s dat er in u een militair zit? “Dat denk ik niet. Er zijn zelfs collega’s die niet weten dat ik een militaire carrière heb. Ik hou dat niet verborgen, maar ik kom daar ook niet echt mee naar buiten.” Tekst en foto’s: Luc VANDER ELST

afdelingen ACTIVITEIT IN DE KIJKER

>

ZUID - WEST - VLAANDEREN

CALLENS & EMK maandag 15 juni 2009 1. engineering (met via EMK de knowhow van constructeur) en installatie van stoomketels en van thermische oliesystemen, 2. installateur van piping in de industrie, 3. verhuur van (mobiele en andere) stoomketels en ook (uniek!) thermische oliesystemen en 4. engineering en installatie van verwarmingssystemen voor grote hallen en industriële gebouwen (met de grondigheid van een industriële toeleverancier).

Onder het motto “Enterprise… where VIKj has not yet gone before…” brengen we een bezoek aan Callens & EMK. Callens & EMK is een Belgisch industrieel installatie- en constructiebedrijf dat nieuwe en gereviseerde stoom- en TOketels verkoopt, verhuurt en installeert. Het installatiebedrijf voor warmtetechniek voor industrie en industriebouw bestaat 42 jaar en is - mede door de overname van EMK - uitgegroeid van regionaal naar nationaal en omgeving.

Na een korte bedrijfsvoorstelling wordt u rondgeleid in het bedrijf. Kortom, alweer een bezoek om zeker niet te missen!

• PRAKTISCH Plaats: Callens & EMK, Industrielaan 21, Waregem. Datum: maandag 15 juni 2009 om 18.30 uur. Kostprijs: gratis voor VIK-leden en partner; niet-leden betalen 5 euro. Inschrijving vereist: VIK-secretariaat uiterlijk tot maandag 8 juni 2009 met het engagement zeker aanwezig te zijn en bij afwezigheid zeker tijdig telefonisch te verwittigen 0472 24 58 81 (Frederik Delobelle). Referte: BBZWV10609.

De omzet is de laatste vijf jaar gestegen tot 17 miljoen euro en het personeelsbestand groeide van 35 tot 105 mensen. Omdat de vestigingen in Harelbeke, Lochristi en Moeskroen de verder groei logistiek niet meer konden ondersteunen, kwam er een nieuwbouw in Waregem. Het bedrijf steunt voor zijn groei op service en klanttevredenheid in vier technische pijlers:

21

I-mag juni 2009

afdelingen

Verzamelen om 16 uur aan het Diamantmuseum, Koningin Astridlaan 19-23, Antwerpen. Kostprijs: 8 euro voor VIK-leden, niet-leden betalen 10 euro. Bedrag vooraf te betalen op rekeningnummer 414-3146851-13 van de VIK-afdeling Antwerpen, met vermelding ‘Diamant’. Inschrijving vereist: VIK-secretariaat. Aantal deelnemers beperkt tot 20 personen. Referte: BBAWN20909.

ANTWERPEN 12-jun-09 21-jun-09 6-sep-09 17-sep-09

Regionale ledenvergadering, VIK-huis, 19 uur Wandelen met 'Antwerpen Averechts', 14 uur Bezoek Zoo van Antwerpen, Antwerpen, 13 uur Bezoek Diamantcentrum met wandeling in de Diamantwijk, Antwerpen, 16 uur

Inschrijven voor alle activiteiten: www.vik.be/activiteiten

Achter de schermen van de Antwerpse zoo zondag 6 september 2009

KEMPEN

Een bezoek achter de schermen belicht de hele zoo-infrastructuur: een kijkje in de dienstingangen, de keukens, de filterzalen, … Kortom: overal waar de gewone bezoeker nooit toegang krijgt. Alle vragen over de dagelijkse werking van een dierentuin met 6.000 dieren krijgen een antwoord. Wat eten die dieren, waar halen de verzorgers al het voedsel vandaan, wat met zieke dieren, wat is een stamboek en hoe werkt dat? Om veiligheidsredenen kunnen kinderen niet deelnemen.

3-okt-2009 Stadsbezoek, Geel 22-okt-2009 Bezoek en regionale ledenvergadering, Nike Belgium, Laakdal

Inschrijven voor alle activiteiten: www.vik.be/activiteiten

• PRAKTISCH

LEUVEN-HAGELAND

Plaats: Zoo, Koningin Astridplein 26, Antwerpen. Datum: zondag 6 september 2009 om 13 uur stipt. Samenkomst om 12.45 uur achter kassa/verkooppunt. Kostprijs: normaal tarief; betalen aan de kassa van de zoo. Als u na inschrijving toch verhinderd bent, gelieve ons dan tijdig te verwittigen. Het bezoek is bestemd voor volwassenen (vanaf 16 jaar) en eventueel kinderen vanaf 12 jaar onder toezicht van hun ouders. Het aantal deelnemers is beperkt tot 40 personen (twee groepen). Inschrijving vereist: VIK-secretariaat. Referte: BBAWN10909.

15-sep-09 20-nov-09 4-dec-09 27-feb-10 9-mrt-10

Inschrijven voor alle activiteiten: www.vik.be/activiteiten

Fotovoltaïsche zonnepanelen dinsdag 15 september 2009 Fotovoltaïsche zonnecellen zetten licht rechtstreeks om in elektriciteit. Zowel voor particulieren als bedrijven behoren zonnepanelen tot de beste investeringen van vandaag. Je kunt je woning of gebouw zelf voorzien van elektriciteit en je ben niet langer afhankelijk van de fluctuerende energieprijzen.

Diamantcentrum en Diamantwijk donderdag 17 september 2009 Het schitterende steentje waar elke trouwlustige vrouw van droomt, is in Antwerpen een dagelijkse realiteit. De eeuwenoude flirt tussen mens en diamant is vaak bezongen, maar nergens zo reëel als hier. Tijdens het bezoek aan het interactieve Diamantmuseum kan men kijken, luisteren en voelen. Bijna alle zintuigen worden geprikkeld om kennis te maken met diamant. De gids begeleidt je door het diamantverhaal. Daarbij staat vooral de mens centraal: de vindplaatsen, de exploitatie, de verwerking, de toepassingen. Tijdens ons bezoek is er een diamantslijper aanwezig. In de schatkamers mag je je ten slotte voluit vergapen aan unieke diamantcreaties voor eigentijdse en historische diamantjuwelen. Tijdens een slenterende wandeling langs de winkelstraten in het hart van de Diamantwijk herbeleef je de hoogdagen, de bijna-ondergang en tot slot de heropstanding van de Antwerpse diamantnijverheid in de 19de eeuw. Een bonte mengeling van verschillende nationaliteiten wurmt zich hier door de straten, druk onderhandelend op weg van de ene transactie naar de andere.

Futech is een spin-off van het Solar Team (www.solarteam.be). Op basis van de kennis en ervaring die men met dat project opdeed, besloten enkele teamleden Futech (www.futech.be) op te richten: een team gespecialiseerde ingenieurs die iedere situatie afzonderlijk beoordelen, waardoor het rendement van je zonnepanelen maximaal is. Ze staan ook in voor alle formaliteiten om subsidies te krijgen van de provincie en voor het groenestroomcertificaat van de Vlaamse overheid. Sommige gemeenten en netbeheerders doen daar nog een premie bovenop. De federale overheid zorgt voor een belastingvermindering. De lezing is een must voor wie interesse heeft om zonnepanelen te plaatsen of zich daarover wil informeren.

• PRAKTISCH Plaats: Cultureel Centrum Begijnhof (aula Geertrui Cordeys), Infirmeriestraat 2/N, Diest. Datum: dinsdag 15 september 2009 om 20 uur. Ontvangst vanaf 19 uur. Achteraf wordt een receptie aangeboden.

• PRAKTISCH Plaats: Diamantwijk, Centraal Station. Datum: donderdag 17 september 2009 van 16.15 tot 18.15 uur.

I-mag juni 2009

Lezing: fotovoltaïsche zonnepanelen, Diest, 20 uur Bezoek Coil, Landen Bowling, 21 uur Winterwandeling, Averbode Lezing: geldigheid en privacy e-mail

22

ACTIVITEITEN

Sprekers:Thomas Teirlinck, Solar Team en Pieter Van Geel, Futech. Kostprijs: 5 euro voor VIK-leden en hun partner, bedrijfsleden betalen 7,5 euro per persoon, niet-leden 10 euro. Bedrag te betalen op rekening 431-0647591-86 van de VIK-afdeling Leuven-Hageland met vermelding ‘Zonnepanelen 15/9’. Inschrijving vereist: VIK-secretariaat met het engagement zeker aanwezig te zijn en bij afwezigheid uiterlijk 24 uur vooraf te verwittigen. Referte: VOLVN10909.

niet-leden betalen 25 euro. Na uw inschrijving dient het bedrag overgeschreven te worden op rekening 979-2261489-36 van VIK-jongeren Limburg met vermelding ‘golf’ en de namen van de deelnemers. Inschrijving vereist: VIK-secretariaat. Referte: SALBG10609.

19de fiets- en wandeldag zondag 28 juni 2009 Al voor de negentiende keer organiseert de VIK–afdeling Limburg haar jaarlijkse actie: 'Fietsen en wandelen tegen kanker'. Dat benefietevenement wil organisaties geldelijk steunen, die mensen helpen, die met kanker geconfronteerd worden. De vorige achttien edities van ons evenement brachten samen niet minder dan 360.540 euro op!

LIMBURG 7-jun-09 28-jun-09 22-okt-09 13-jun-09 8-aug-09 2-apr-10

Zomeropera: Die Entführung aus dem Serail, Bilzen, 20.15 uur Fiets- en wandeldag, Diepenbeek, 07 uur VIK-Space, Sint-Truiden, 19 uur Golfinitiatie, Lummen, 15 uur Skiën/snowboarden, Bottrop (D) Reis naar Peru (tot 18 april 2010)

De vzw Kleine Prins (kinderkankerfonds) kreeg vorige jaren het grootse deel van de opbrengst. Ook in 2009 zal vzw Kleine Prins het hoofddoel van de actie zijn, omdat die organisatie hulp biedt aan (meestal jonge) gezinnen die geconfronteerd worden met zowat het ergste dat je als ouder kan overkomen, namelijk het bericht dat je kind kanker heeft. Een deel van de opbrengst wordt geschonken aan 'Een hart voor Limburg', een organisatie die een grote waaier aan initiatieven geldelijk steunt, o.a. ten voordele van minderbedeelden in Limburg. Zoals steeds, zijn er twee vertrekplaatsen: een op de universitaire campus van Diepenbeek, KHLim en een bij drukkerij Concentra in Paal-Beringen.

Inschrijven voor alle activiteiten: www.vik.be/activiteiten

Golfinitiatie zaterdag 13 juni 2009 Wereldwijd is golf een van de meest beoefende sporten. Waarschijnlijk heb je er ook al eens van gedroomd om zo’n klein balletje honderden meters ver te keilen en dan te hopen dat hij nog net in dat kleine gaatje valt. Tijdens de golfinitiatie leert een golfprofessional je de eerste knepen van het vak. Je kunt dan meteen aan de slag. Toppers zullen gepaard gaan met complete missers. Dat hoort ook zo en dat maakt het leuk!

• PROGRAMMA Gedurende twee uur leer je basistechnieken aan onder leiding van een golfprofessional: • 40 minuten putting • 40 minuten swing • 40 minuten baanverkenning en uitleg over de opbouw van een golfspel

De organisatie rekent op uw steun en aanwezigheid.

WERK MEE AAN DE STRIJD TEGEN KANKER! Voor giften vanaf 30,00 euro wordt een fiscaal attest afgeleverd. Rek.nr.: 777-5928888-33 op naam van Kleine Prins in 3520 Zonhoven

• PRAKTISCH Plaats: Club Golfforum, Golfweg 1 B, Lummen. Golfclub bereikbaar via afrit 26bis op de E313. Volg Industriezone Zolder-Lummen (Dellestraat) tot het einde van de weg. Daar slaat u linksaf. Volg de Rekhovenstraat tot u onder de brug van de autosnelweg E313 bent doorgereden en sla dan onmiddellijk de eerste straat rechts in. Dit is de Golfweg. Meer info vindt u ook op www.klaverbladlummen.be. Richtlijnen: sportkledij (gemakkelijke kleding en sportschoenen). Schoenen met (scherpe) hakken zijn niet toegelaten om beschadiging van de baan en de greens te voorkomen. De practice is overdekt, maar bij regenweer is regenkledij toch aan te raden. Datum: zaterdag 13 juni 2009 van 15 tot 17 uur. Kostprijs: 20 euro voor studenten, VIK-leden en partner;

• PRAKTISCH Plaats: Katholieke Hogeschool Limburg, universitaire campus Diepenbeek en drukkerij Concentra, Industrieweg 147, Paal-Beringen. Datum: zondag 28 juni 2009. Vertrek vanaf 07.30 tot 16 uur. Aankomst tot 19 uur. Wat: fietsen: Diepenbeek: 25 - 50 - 65 en 100 km; PaalBeringen: 35 - 65 en 100 km; wandelen: Diepenbeek: 5, 9 en 13 km (wandelen + joggen); Beringen: 6 km; initiatie nordic walking: campus Diepenbeek.

23

I-mag juni 2009

Kostprijs: tot 7 jaar gratis; van 7 tot 18 jaar: 2 euro; vanaf 18 jaar: 4 euro. Ter plaatse te betalen. Tombola: 1 euro per lotje, 5 euro voor 7 lotjes. Prijzen: 2 fietsen, talrijke andere prijzen, … Allerlei: bewegwijzerde routes; controleposten. Werken mee: de gemeente Diepenbeek, KHLim, Bloso, WTC de Tuiltertrappers, Concentra Media nv. Inschrijving: ter plaatse (geen voorinschrijvingen). Referte: SALBG20609.

Na de middag brengen wij een geleid bezoek aan de SintBernardusabdij in Bornem. Pedro Coloma, heer van Bornem, liet in 1598 beginnen met de bouw van het klooster van het Heilig Kruis. Sedert 1658 vestigden er zich Engelse dominicanen en ze richtten er het zogenaamde Engels college op. In 1769 werd het vervallen klooster, op de kerk na, afgebroken en vervangen door een classicistische nieuwbouw.Tijdens de Franse revolutie werd het klooster verbeurdverklaard en in 1797 openbaar verkocht. In 1863 kochten de cisterciënzers van de Sint-Bernardusabdij in Hemiksem het. De abdij kreeg dezelfde rechten en privileges als die van Hemiksem en de naam Sint-Bernardus kwam mee. In 1872 werd er een bibliotheek bijgebouwd die een uitzonderlijke verzameling boeken herbergt.

Peru: de Inca’s, volk van de Zon van 2 tot 18 april 2010 Van 2 tot 18 april 2010 organiseert Alk-reizen (Lic. 1995) speciaal voor de VIK-leden een 17-daagse reis naar Peru.

Om 16 uur vertrek naar Buitenland/Weert (facultatief, vrije keuze). Om 17 uur sluiten wij de familie-uitstap af met een drinkstop in het streekmuseum ‘De Zilverreiger’.

Peru, het land van de Inca's, is de bakermat van legendarische beschavingen. De adembenemende, prachtige natuur harmoniseert perfect met de rijke cultuur. Ongerepte hagelwitte stranden langs de kust van de oceaan. Het Andesgebergte, dat de indrukwekkende Sierra doorkruist, kijkt uit op het Amazonegebied. De inwoners, gezegend met mythologische wijsheid, vergasten hun bezoekers op een warm onthaal en doen alles om de herinneringen aan het rijk van de Inca's levend te houden. Inschrijven kan nog bij [email protected], tel. nr. 011 31 36 20. Het uitgebreide programma, kostprijs, inschrijvingsmogelijkheden e.d. vind je elders in deze I-mag en op onze website www.vik.be: klik door naar ‘kalender 2010’.

• PRAKTISCH Plaats: Samenkomst op de parking van het kasteel van Marnix de Sint-Aldegonde. De inschrijvers krijgen na betaling van hun bijdrage een routeplan. Datum: zaterdag 19 september 2009 om 9.30 uur op de bovenvermelde parking. Kostprijs: 30 euro per persoon, zowel voor VIK-leden als niet-leden Alle betalingen bij de inschrijving per overschrijving of storting op rekeningnummer 405-0106331-50 van de VIK-afdeling Mechelen, met vermelding van de referte. In de kostprijs is begrepen: inkomgelden en gidsen voor kasteel en abdij, middagmaal, uitgezonderd de dranken. Lunch: 12.30 uur met volgend menu: hapjes, tomatenroomsoep met balletjes; rundsgebraad met champignons, groenten en kroketten, dessert. Voorwaarden voor deelname: inschrijven bij het secretariaat en betalen voor 10 september 2009. Bij de inschrijving van meerdere personen alle namen van de deelnemers vermelden.

MECHELEN 19-sep-09 Familie-uitstap, Kasteel en abdij, Bornem, 09.30 uur 23-okt-09 Bezoek Volkssterrenwacht Urania, Hove, 20 uur

Inschrijven voor alle activiteiten: www.vik.be/activiteiten

Familie-uitstap in Bornem

Volkssterrenwacht Urania

zaterdag 19 september 2009

vrijdag 23 oktober 2009

In de voormiddag bezoeken wij met een gids het imposante kasteel van de graaf de Marnix de Sint-Aldegonde aan een oude Scheldearm. In de Romeinse tijd was er al een wacht/uitkijktoren aan de toenmalige loop van de Schelde. In de 9de eeuw bevond er zich een feodale burcht tot een Spaanse edelman, Pedro Coloma, het domein in 1566 kocht en er een kasteel liet bouwen in renaissancestijl. Sinds 1780 is het domein eigendom van de familie de Marnix. Graaf Ferdinand liet in 1880 het slot slopen en in 1894 werd het huidig neogotisch kasteel ingebruikgenomen. Binnen kunnen wij een rijke verzameling kunstschatten bewonderen en in de bijgebouwen in baksteen werd een museum ingericht voor koetsen en paardentuig.

Het is dit jaar een bijzonder jaar voor de sterrenkunde en voor de Volkssterrenwacht Urania vzw. Naar aanleiding van het 400-jarig bestaan van de telescoop is het jaar 2009 uitgeroepen tot het internationaal jaar van de astronomie. Het was Galileo Galilei die in 1609 voor het eerst met een kleine sterrenkijker naar de hemel keek en de hemellichamen bestudeerde.

Na dat bezoek lunchen wij samen in een restaurant aan de oude Schelde.

Redenen genoeg dus om nog eens een bezoek te brengen aan de Volkssterrenwacht Urania. Wij hebben geopteerd voor een presentatie over het zonnenstelsel en een korte film van

I-mag juni 2009

In juli 1969 werd Urania opgericht naar aanleiding van de eerste maanlanding in juli 1969. In mei 2009 gaat onze Belgische astronaut Frank De Winne voor de tweede keer naar het ruimtestation ISS, nu voor een verblijf van 6 maanden. Hij zal ook commandant zijn van het ruimteschip.

24

ACTIVITEITEN

10 minuten over ruimtevaart in het auditorium. Nadien volgt een rondleiding in de tentoonstellingszaal en een bezoek aan de observatietoren. Tijdens een pauze van ongeveer een half uur bieden wij de deelnemers een drankje aan in de Astrobar.

Vanheede Environment Group donderdag 17 september 2009 Vanheede Environment Group is een geïntegreerd milieubedrijf met 40 jaar ervaring. Met de ophaling van zowel recycleerbaar als niet-recycleerbaar afval is Vanheede Environment Group uitgegroeid tot een solide bedrijvengroep met 9 sites die meer dan 400 mensen tewerkstelt. Selectief en integraal afvalbeheer is de kernactiviteit. Dat omvat ophaling en verwerking van huishoudelijk- en bedrijfsafval, sorteren van verpakkingsafval, opslag van gevaarlijke afvalstoffen, glasrecyclage, valorisatie van voedingsstoffen, … Daarnaast maken ook milieuadvisering en engineering voor derden deel uit van de bedrijfsactiviteiten.

• PRAKTISCH Plaats: Volkssterrenwacht Urania, Jozef Mattheessensstraat 60, Hove. Datum: vrijdag 23 oktober 2009 om 20 uur. Kostprijs: 8 euro voor VIK-leden, KVIM-leden en VAM-leden. Niet-leden betalen 10 euro. Alle betalingen bij de inschrijving doen per overschrijving of storting op de rekeningnummer 405-0106331-50 van de VIK-afdeling Mechelen, met vermelding van de referte. Inschrijving vereist: VIK-secretariaat voor 15 oktober 2009. Wie voor meerdere personen inschrijft, vermeldt ook de naam van die mensen. Referte: BBMLN11009.

• PRAKTISCH Plaats: Vanheede, Moorseelsesteenweg 32, Roeselare (Rumbeke). Datum: donderdag 17 september om 18.30 uur. Kostprijs: gratis voor VIK-leden, niet-leden betalen 5 euro. Inschrijving vereist: VIK-secretariaat - max. 35 deelnemers. Referte: BBNWV10909.

NOORD-WEST-VLAANDEREN 13-jun-09 Achtervolgingsspel The Target, Oostende, 14.45 uur 17-sep-09 Bezoek Vanheede, Roeselare, 18.30 uur

Inschrijven voor alle activiteiten: www.vik.be/activiteiten

Achtervolgingsspel ‘The target’

OOST-VLAANDEREN

zaterdag 13 juni 2009 19-jun-09 9-aug-09 5-sep-09 11-sep-09

‘The target’ is een spannend achtervolgingsspel dat uniek is in de wereld. Je speelt als het ware een videogame met de stad als decor. Een gevaarlijke gangster is ontsnapt uit de gevangenis. Drie politieteams moeten hem pakken voor hij 1.000.000 euro heeft verdiend. Zowel gangster als agenten zijn gewapend met een gsm/gps. Superspannend teambuildingsspel in de binnenstad van Oostende. Meer info omtrent het spel, vind je op www.lamosca.be/ TheTargetMovie. Na het spel kan nog nagepraat worden bij een drankje, aangeboden door de jongeren van de VIK-afdeling Noord-WestVlaanderen.

18-sep-09 2-okt-09 17-jan-10

Regionale ledenvergadering, Gent, 19 uur Kajakken op de Gentse wateren, Gent, 13.30 uur Familiedag 2009, Surfclub, Beervelde VIK-sailing, t.e.m. 13 september 2009, vertrek Nieuwpoort, 20 uur Bezoek Bioro, Gent, 09.30 uur Bezoek Imec, Leuven, 19.15 uur Nieuwjaarsconcert en -aperitief, Gent, 10 uur

Inschrijven voor alle activiteiten: www.vik.be/activiteiten

Regionale ledenvergadering vrijdag 19 juni 2009 Naar jaarlijkse gewoonte sluiten we het werkjaar af met onze ledenvergadering, die wordt gevolgd door een diner en een gezellig samenzijn.

Het aantal deelnemers is beperkt tot 12 per groep. Bij meer inschrijvingen kan eventueel in twee groepen gespeeld worden. Vlug inschrijven is dus de boodschap. Graag inschrijven voor 5 juni 2009.

Om 19 uur komen we samen in Café De Zoo (naast De Acht Zaligheden, Oudburg 2, Gent), waar we ons aperitief nuttigen. 19.30 uur: statutair gedeelte voor leden: • Jaarverslag 2008-2009 door Ing. Ludo Verhegghe MSc • Financieel verslag 2008-2009 en budget 2009-2010 door Ing. Didier Francq MSc • Verkiezing van voorzitter voor een periode van twee jaar; uittredend en herkiesbaar is Ing. Ivan Born MSc • Verkiezing van penningmeester voor een periode van twee jaar; uittredend en herkiesbaar is Ing. Didier Francq MSc

• PRAKTISCH Plaats: Stationsplein, Oostende. Datum: zaterdag 13 juni 2009 om 14.45 uur. Start spel om 15 uur. Duur spel: 2 à 3 uur. Kostprijs: 5 euro voor studenten, VIK-leden en partner; niet-leden betalen 15 euro. Inschrijving vereist: VIK-secretariaat. Referte: SANWV10609.

25

I-mag juni 2009

• Verkiezing van stemgerechtigde leden VIK voor het werkjaar 2009-2010. • Opstellen Agenda 2009-2010 • Varia

Familiedag zaterdag 5 september 2009 U en heel uw familie - van kleinkinderen tot grootouders - zijn welkom op 5 september 2009 op onze eerste familiedag. Het wordt een toffe dag vol sport, spel en amusement die we afsluiten met een BBQ en een gezellig samenzijn. Reserveer nu alvast deze dag in uw agenda en schrijf u meteen in. Voor de junioren en senioren: • windsurfinitiatie (1 uur theorie + 1 uur praktijk). Voorwaarde: 1,2 meter groot zijn • windsurfen voor gevorderden • zwemmen en waterpret vanaf een vlot onder begeleiding van een redder • beachvolley • petanque • tafeltennis, kicker en darts • Voor de kleintjes: • springkasteel • schommel • kinderanimatie met clown ‘Aardbei’ met grime, dans en nog veel meer. De minder actieven kunnen een wedstrijd met telegeleide modelbootjes aanschouwen, wandelen rond de vijver of rusten op de ligweide. Drank & versnapering zijn ter plaatse te krijgen tegen zeer democratische prijzen.

19.30 uur: partnerprogramma: stadswandeling onder de deskundige leiding van Lieven De Smet. We opteren voor een rondleiding met als thema ‘Ludiek Gent’. 21.00 uur: gezellig samenzijn met diner: voor het menu verwijzen we naar het keuzemenu van 30 euro op www.deachtzaligheden.be.

• PRAKTISCH Plaats: Café De Zoo, naast De Acht Zaligheden, Oudburg 2, Gent. Parking in de Vrijdagsmarkt. Datum: vrijdag 19 juni 2009 om 19 uur. Kostprijs: regionale vergadering of alternatief programma: gratis, diner: 25 euro voor VIK-leden en partner, 35 euro voor niet-leden (all-in), te betalen op rekening 443-0628601-50 van de VIK-afdeling Oost-Vlaanderen met de vermelding ‘regionale ledenvergadering’. Inschrijving vereist: VIK-secretariaat. Maximum 40 deelnemers. Referte: LEOVL10609.

Kajak op Gentse wateren zondag 9 augustus 2009 De VIK-Ing.’s gaan op het water! Afhankelijk van weer en wind maken we een tochtje van maximum 2 uur naar de Gentse binnenstad (tot het Gravensteeen) via de Blaarmeersen en terug via de Coupure of naar de ‘3 leien’ met kruising van de ringvaart! We stellen kajaks (eenzitters en tweezitters) en enkele kano's ter beschikking (kajak = dubbele paddel; kano = steekpaddel, zoals de indianen). Om het geheel wat plezant te houden wordt er bij voorkeur gevaren met een ludiek hoofddeksel (tip: wij zijn VIK-Ings nietwaar). We zien wel of het de moeite loont om ook nog een prijs voor de beste toe te kennen. Bij interesse wordt de groep opgesplitst in beginners en iets meer stabiele gevorderden... Niet allemaal tegelijk inschrijven, want de groep is beperkt tot 25 personen.

• PRAKTISCH Plaats: Windsurfing, Rivierstraat 57a, 9080 Beervelde. Datum: zaterdag 5 september 2009 van 13 uur tot 21 uur. Kostprijs: • Watersport: leden en familie 5 euro, niet-leden 10 euro (prijzen inclusief initiatieles, materiaal, surfpak en gebruik van douches; eigen zwemgerief en handdoek meebrengen). • Barbecue: 3 formules, alle inclusief groenten, frietjes en 2 consumpties. Senior 15 euro, junior (5 - 12 jaar) 10 euro en kind (- 5 jaar) 5 euro. • Andere activiteiten: gratis. Inschrijving vereist: VIK-secretariaat met vermelding van de namen van alle deelnemers. Betalingen vooraf op rekening van de VIK-afdeling Oost-Vlaanderen: 443-0628601-50 met vermelding van aantal surfers en deelnemers aan de barbecue. Maximum 100 personen kunnen inschrijven. Referte: FEOVL10909.

• PRAKTISCH Plaats: Watersportbaan, Yachtdreef 1, Gent (aan het frietkot van de watersportbaan, grote parking van de zwaaikom, er hangt een Gekko beestje van 5 meter aan het lokaal). Datum: zondag 9 augustus 2009 van 13.30 uur tot 16.30 uur. Kostprijs: 15 euro voor VIK-leden en partner; niet-leden betalen 20 euro. Nuttige tips: deelnemers moeten ouder zijn dan 15 jaar en kunnen zwemmen; iedereen voorziet best in extra droge (reserve)kledij; zwemvesten zijn verplicht en beschikbaar in de club; best licht schoeisel en losse kledij, bij zon het best huidbescherming tegen de zon aanbrengen en petje/hoedje en zonnebril meebrengen; brildragers nemen hun voorzorgen tegen het verlies van hun bril. Inschrijving vereist: VIK-secretariaat. Maximum 25 deelnemers. Referte: SAOVL10809.

I-mag juni 2009

Crisis VIK-zeilweekend vrijdag 11 september 2009 Op 11 september is het weer zover. VIK Sailing zet voor de elfde keer weer alle zeilen bij. We kiezen met een groep zeilenthousiastelingen het ruime sop. Let op: deze keer vanuit Nieuwpoort. Ook jij als nieuwkomer kan erbij zijn. De formule werd in deze ‘crisisperiode’ veranderd in die zin dat de prijs democratisch laag wordt gehouden door voor een andere formule te kiezen. In de prijs zijn namelijk de huur van

26

ACTIVITEITEN

de zeilboot, inclusief de zeilpakken, onderlakens, kussens en kussenslopen, volwaardig ontbijt met fruitsap, eitjes, boter, (broodjes)lunch en (fris)drank begrepen.

Bioro vrijdag 18 september 2008

Iedereen kan volgens eigen budget de zaterdagavond uit gaan eten, al dan niet in groep. Ook krijg je de mogelijkheid om zelf je potje te koken op de boot. De opkuis van de keuken hoort er dan uiteraard ook bij.

Bioro is een van de eerste biodieselraffinaderijen in België. Het bedrijf in de haven van Gent is de enige installatie in België, waar men van koolzaad tot biodiesel overgaat op een en dezelfde site. Bioro heeft eind 2007 een volledig nieuwe biodieselinstallatie afgewerkt met een capaciteit van 250.000 ton biodiesel per jaar. Het bedrijf gebruikt daarvoor plantaardige olie als grondstof. Bioro is een joint venture van Biodiesel holding nv, groep Vanden Avenne bvba en Cargill. Het project heeft een grote economische impact. Daarvoor zorgen o.a. de ombouw van de sojaverwerkingsfabriek van Cargill, zodat die ook koolzaad kan verwerken met een jaarcapaciteit van 1 miljoen ton, de bouw door Cargill van een nieuwe plantaardige olieraffinaderij van 400.000 ton per jaar en de bouw door de joint venture Bioro van een nieuwe biodieselfabriek van 250.000 ton per jaar.

Zaterdagavond is het eerst tijd voor een aperitief op de boot (ook begrepen in de prijs). Nieuw is dat er nu begeleiding wordt aangeboden met uitleg over zeilen en de zeiltechniek zelf. Een nieuwe professionele charter, North Sea Sailing, met recent vernieuwde jachten en deskundige begeleiding garandeert je kwalitatief zeilplezier. Uiteraard is zeilen op de Noordzee voor iedereen telkens weer een verrassing, ook voor de trouwe fans die elk jaar opnieuw deelnemen. Steeds andere condities, stroming, getijden, zandbanken, druk verkeer, het veranderlijke weer: ze zorgen ervoor dat elke tocht weer anders is. Zeil dus mee en geniet van de ontspanning. Stap uit je dagelijkse beslommeringen. Maak een weekend vrij voor jezelf en leer ondertussen nieuwe mensen kennen. Ontstress je!!! Ontspan, midden op zee, met enkel de golven, de wind in de zeilen.

Volledige tekst in I-mag april en op www.vik.be.

VIK-Sailing is een jaarlijks georganiseerd zeilweekend op de Noordzee voor leden en vrienden van de VIK. Behalve een sportieve uitstap is het een gelegenheid om interessante mensen te ontmoeten of je vrienden beter te leren kennen. Kortom, een tof gebeuren met veel plezier. Bovendien is het gemakkelijk om deel te nemen, ook voor onervaren zeilers. Vergeet vooral niet je slaapzak en wat extra kleren mee te brengen. Alles is goed voorbereid in samenwerking met de professionele charter die u kwaliteit garandeert.

• PRAKTISCH Plaats: Bioro, Moertvaartkaai 1, Gent Datum: vrijdag 18 september 2009 om 9.30 uur. Kostprijs: gratis voor VIK-leden en partner; niet-leden betalen 5 euro. Inschrijving vereist: VIK-secretariaat. Referte: BBOVL10909. Maximum 30 deelnemers.

Na ontvangst van je inschrijving krijg je de bevestiging toegestuurd en ontvang je bovendien een informatiepakket.

Imec vrijdag 2 oktober 2009

We verwachten je dan in Nieuwpoort op 11 september vanaf 20 uur voor inscheping. Je kiest je slaapplaats en maakt kennis met de andere zeilers. Zaterdagochtend vertrekken we in groep voor een verrassend weekend, vol zeilervaring, zeiltechniek, gebabbel, actie en plezier. Op zondag rond 17 uur leggen we terug aan in de haven van Nieuwpoort.

Imec is het grootste onafhankelijk onderzoekscentrum in Europa in nanotechnologie en nano-elektronica. Meer dan 1.750 medewerkers van over heel de wereld werken samen in het Leuvense bedrijf. Imecs onderzoek vindt zijn toepassing o.a. in een betere gezondheidszorg, slimme elektronica, hernieuwbare energie en veilig vervoer.

Facultatief is er ’s avonds nog een reuzenbrochette voorzien, geserveerd op een plank met aardappel in de schil en tomatensaus (kwaliteit gegarandeerd) voor de prijs van 16 euro per persoon in restaurant Sailors Kaai in Nieuwpoort.

Imecs ‘More than Moore-onderzoek’ wil transistoren, de bouwstenen van de chip, verder verkleinen met kritische afmetingen beneden de 32 nanometer, zodat er meer transistoren op een chip kunnen en de chips dus ook meer rekenkracht en functionaliteit krijgen. Met zijn ‘More than Mooreonderzoek’ ontwikkelt Imec technologie voor draadloze communicatie, draadloze sensornetwerken, biomedische elektronica, zonne-energie, organische elektronica en vermogenelektronica.

Voor deelname aan het zeilweekend betaal je de democratische prijs van 170 euro per persoon + eventueel 16 euro per persoon voor de brochette op zondagavond. Schrijf nu in voor de zeiltocht en reserveer ook al dan niet de brochette op www.vlaamseingenieurskamer.be of stuur een mail naar [email protected]. We hebben een prachtig weekend voor de boeg.

De VIK, afdeling Oost-Vlaanderen, brengt een bezoek aan de cleanroom, waarna u enkele demo’s in het bezoekerscentrum en een introductie in de nanotechnologie krijgt.

Voor vragen of inlichtingen: neem gerust contact op met het organisator Guy Van Beneden liefst via mail op volgend adres [email protected] of op gsm 0479 70 34 40.

Volledige tekst in I-mag april en op www.vik.be.

27

I-mag juni 2009

• PRAKTISCH

ZUID-WEST-VLAANDEREN

Plaats: Imec, Kapeldreef 75, Leuven. Datum: vrijdag 2 oktober 2009 om 19.15 uur. Kostprijs: gratis voor VIK-leden en partner. Inschrijving vereist: VIK-secretariaat. Referte: BBOVL11009. Maximum aantal deelnemers: 20 personen, enkel voor VIK-leden en partners.

4-jun-09 15-jun-09 11-jul-09 14-sep-09 5-okt-09

WAASLAND 4-jun-09 13-sep-09

13-dec-09

Lezing: Optimaal uw belastingbrief invullen, Kortrijk , 19.30 uur Bezoek Callens & EMK, Waregem, 18.30 uur Barbecue, restaurant d’Okkernote, Waregem, 18.30 uur Bezoek ACD, Roeselare, 18.30 uur TVH - GroupThermote & Vanhalst, Waregem, 18 uur Ingenieurshappening

Inschrijven voor alle activiteiten: www.vik.be/activiteiten

Bierproeverij en regionale ledenvergadering, Grembergen 20 uur Fietstocht door de haven, vertrek veerdienst Doel - Lillo, 13 uur

Vul uw belastingformulier optimaal in

Inschrijven voor alle activiteiten: www.vik.be/activiteiten

donderdag 4 juni 2009

Fietsen in de haven van Antwerpen

Belastingen: iedereen probeert er zo weinig mogelijk te betalen! Vandaar dat we eens een lezing belastingvermindering houden, zodat u nadien optimaal uw belastingformulier kunt invullen. De presentatie is er vooral op gericht om zoveel mogelijk nuttige informatie te geven omtrent personenbelasting. Ook tax-on-web zal besproken worden met het gebruik van de elektronische identiteitskaartlezer, die u achteraf cadeau krijgt.

zondag 13 september 2009 Wij vertrekken in Doel en nemen de overzet naar Lillo. Ook in Lillo kan men aansluiten. Vanuit Lillo fietsen we - althans volgens de Fietsersbond Vlaanderen - over het mooiste en veiligste fietspad van Vlaanderen langs de Schelde richting Boudewijn- en Van Cauwelaertsluis. Wij bekijken het Marshall-dok om zo verder te fietsen langs de op één na grootste chemiecluster ter wereld naar een gedeelte van het distributiecentrum aan kaai 353. Zo bereiken wij het teloorgegane dorp Oosterweel, waarvan enkel de kerk nog overblijft. Van op de Oosterweelbrug krijgen wij een mooi uitzicht op het vijfde Havendok en het Amerikadok. De haven in renovatie is hier duidelijk aanwezig. Wij rijden langs de Schelde van aan de Zeevaartschool tot in Lillo terug naar het veer. Op de Schelde hebben wij dan nog de mogelijkheid om een kijk te nemen in het Deurganckdok.

Volgende onderwerpen zullen behandeld worden: • hypothecaire leningen; • belastingvermindering energiebesparende uitgaven; • belastingvermindering voor de uitgaven tegen inbraak en brand; • pensioensparen; • personen ten laste; • aftrekbaar bedrag bijdragen sociale verzekering; • aftrekbare kosten; • vrijstelling vergoeding woon-werkverkeer.

Afstand ongeveer 30 km. Graag bij uw inschrijving vermelden of u vertrekt vanuit Doel of aansluit in Lillo. En wees stipt, de overzet wacht niet.

De lezing staat ook open voor zelfstandigen. Rekening houdende met de mensen die aanwezig zijn, kan er eventueel dieper ingegaan worden op bepaalde onderwerpen. Presentatie duurt anderhalf tot twee uur.

• PRAKTISCH Plaats: verzamelen aan overzet Doel – Lillo (in Doel een eindje rechts naast de molen). Datum: zondag 13 september 2009 om 13 uur (vertrek overzet). Kostprijs: gratis voor leden, partner en kinderen, niet-leden betalen 5 euro. Inschrijving vereist: VIK-secretariaat. Referte: SAWLD10909.

I-mag juni 2009

Nadien wordt nog wat tijd gemaakt voor wie vragen heeft. Die kunnen al dan niet persoonlijk besproken worden.

• PRAKTISCH Plaats: Hogeschool West-Vlaanderen, afdeling PIH, Graaf Karel de Goedelaan 5, Kortrijk. Datum: donderdag 4 juni 2009 om 19.30 uur. Kostprijs: gratis voor VIK-leden en partner; niet-leden betalen 5 euro. Inschrijving vereist: VIK-secretariaat uiterlijk tot dinsdag 2 juni met het engagement zeker aanwezig te zijn en bij afwezigheid zeker tijdig telefonisch te verwittigen 0472 24 58 81 (Frederik Delobelle). Referte: VOZWV10609.

28

ACTIVITEITEN

Barbecue

• PRAKTISCH

zaterdag 11 juli 2009

Plaats: ACD nv, Zwaaikomstraat 22, Roeselare. Datum: maandag 14 september 2009 om 18.30 uur. Kostprijs: gratis voor VIK-leden en partner; niet-leden betalen 5 euro. Inschrijving vereist: VIK-secretariaat uiterlijk tot maandag 7 september 2009 met het engagement zeker aanwezig te zijn en bij afwezigheid zeker tijdig telefonisch te verwittigen 0472 24 58 81 (Frederik Delobelle). Referte: BBZWV10909.

Het geluid van laaiende grasmachines, fluitende vogeltjes en in de verte spelende kinderen bij een stralende blauwe hemel en een warm briesje… Op zulke momenten beseft een mens maar al te goed: ’t is weer tijd om je beentjes onder tafel te schuiven, je maagje te vullen en te genieten van onze jaarlijkse barbecue. De nieuwe locatie van vorig jaar was een overweldigend succes en dus hebben we ook dit jaar gekozen voor d’Okkernote in Waregem. Iedereen is welkom op zaterdag 11 juli om 18.30 uur om mee te smullen. Het ‘programma’ ziet er als volgt uit: ribbetjes, braadworstjes en kippenboutjes ‘naar believen’, aangevuld met een groentebuffet en aardappel/pastagarnituur. U kunt genieten van een koud en een warm buffet. Twee consumpties en een aperitief zijn in de prijs inbegrepen.

TVH – Group Thermote & Vanhalst maandag 5 oktober 2009 Onder het motto “Enterprise… where VIKj has not yet gone before…” brengen we een bezoek aan TVH - Group Thermote & Vanhalst.

Welkom en schuif mee aan tafel met vrienden en familie!

TVH – Group Thermote & Vanhalst is een wereldwijde leverancier met klanten in meer dan 162 verschillende landen. Als ‘onestopshop’ biedt de onderneming een full service aan in heftrucks, onderdelen, accessoires, verhuur, herstellingen en handling equipment met garantie op een snelle levering aan een concurrentiële prijs. Van het eenvoudigste steekwagentje tot de zwaarste heftruck, van het kleinste moertje tot het complete chassis. Ongeacht merk, type of bouwjaar van de heftruck. De ongeëvenaarde knowhow van TVH vindt u in een bestand van 12 miljoen artikelnummers waarvan ruim 450.000 referenties op voorraad zijn.

• PRAKTISCH Plaats: Restaurant d’Okkernote, Kruishoutemseweg 84, Waregem. Datum: zaterdag 11 juli 2009 om 18.30 uur. Kostprijs: 15 euro voor VIK-leden en partner; niet-leden betalen 20 euro. Inschrijving vereist: VIK-secretariaat uiterlijk tegen donderdag 3 juli met het engagement zeker aanwezig te zijn en bij afwezigheid zeker tijdig telefonisch te verwittigen: 0475 26 31 91 - Wendy Samyn. Na inschrijving sturen we per kerende het rekeningnummer waarop u binnen de 3 dagen het juiste bedrag overmaakt met als mededeling ‘BBQ + naam + aantal personen’. Pas na ontvangst van het geld is uw inschrijving geldig!! Referte: FEZWV10709.

De grootste onestopshop in heftrucks bestaat uit vijf divisies, nl. parts division, forklift division, handling equipment division, rental equipment division en service & repair division. Wat kunt u verwachten van dit drie uur durend bedrijfsbezoek? Na het onthaal en een korte introductie nemen we een kijkje in de kantoren, waar dagelijks 15.000 binnenkomende oproepen worden behandeld in 31 verschillende talen. We zien ook het spectaculaire en unieke volautomatische onderdelenmagazijn van dichtbij. De rondleiding wordt afgesloten met een bezoek aan de stock heftrucks, het atelier, de draaierij en de ververij.

ACD maandag 14 september 2009 Onder het motto “Enterprise… where VIKj has not yet gone before…” brengen we een bezoek aan ACD nv. ACD werd opgericht in 1987 en groeide sindsdien uit tot een van de meest leidinggevende fabrikanten van hobbyserres in de Benelux en Frankrijk. In 2006 werden overkappingen aan het assortiment toegevoegd. Hun zeer hoge klantenservice, de topkwaliteit van hun producten, gecombineerd met de zeer voordelige prijzen, zorgden voor een expansieve groei. Vanuit de 5.500 m² grote fabriekshal worden jaarlijks duizenden klanten bediend. ACD wil zijn kwaliteit continu verbeteren om zo de tevredenheid van de klanten en medewerkers te verhogen. Daarom werd besloten alle procedures en structuren aan te passen om zo binnenkort het ISO 9001-kwaliteitssysteem te halen.

Met andere woorden, een bedrijfsbezoek dat u zeker niet mag missen!

• PRAKTISCH Plaats:TVH - GroupThermote & Vanhalst, Brabantstraat 15, Waregem. Datum: maandag 5 oktober 2009 om 18 uur. Kostprijs: gratis voor VIK-leden en partner; niet-leden betalen 5 euro. Inschrijving vereist: VIK-secretariaat uiterlijk tot zondag 20 september 2009 met het engagement zeker aanwezig te zijn en bij afwezigheid zeker tijdig telefonisch te verwittigen 0472 24 58 81 (Frederik Delobelle). Maximum 35 personen. Referte: BBZWV11009.

Na een korte bedrijfsvoorstelling leidt een ingenieur u rond in het bedrijf. Kortom, alweer een bezoek om zeker niet te missen !

29

I-mag juni 2009

centra

XIOS bevordert vlot verkeer Onderzoeksteam bouwkunde breidt actieradius uit

HASSELT. Het Belgisch wegennet is zeer goed ontwikkeld. Het behoort tot de dichtste ter wereld. Dergelijk uitgebreid wegennetwerk vraagt om een continu onderhoud en een voortdurende optimalisatie. Door de aanleg van rotondes, verkeersdrempels, … wil men niet alleen de veiligheid van de weggebruikers verhogen, maar ook een vlotte doorgang van het weggebruik bestendigen. Een voortdurende uitdaging…

Een vlotte doorstroming van het verkeer op onze wegen is een van de uitdagingen van vandaag, maar vooral van morgen. Naast de vele auto’s die jaarlijks nieuw worden ingeschreven, stijgt ook het verkeer dat vanuit de buurlanden België doorkruist. Ons land bevindt zich nu eenmaal op een knooppunt van routes door Europa van noord naar zuid en van oost naar west. Mobiliteitsmanagement moet stilaan een ingeburgerd begrip worden. We moeten meer doen dan extra rijstroken en rotondes aanleggen. Verkeer en mobiliteit moeten in hun geheel benaderd worden. Het gedrag van de weggebruiker moet onderzocht worden om het te kunnen sturen of zelfs ombuigen.

onderzoekers aan. Dr. ir. Kurt De Proft deed na zijn afstuderen aan de VUB enkele jaren ervaring op in de privésector en bracht die kennis naar XIOS. Hij werd er opleidingshoofd van de afdeling Bouwkunde en versterkte als onderzoekscoördinator van de afdeling ook het toegepast onderzoek. Doel is om de opgedane kennis op termijn te verankeren binnen de opleidingen.

Vorig jaar begon het onderzoeksteam met een onderzoek rond mobiliteit, een van de speerpunten van de afdeling.

Wegenbouw en mobiliteit Problematiek XIOS Hogeschool Limburg is een van de onderwijsinstellingen die met het oog op de toenemende verkeersdrukte haar aandacht richt op die problematiek. XIOS werkt daarvoor samen met het Instituut voor Mobiliteit van de Universiteit Hasselt. XIOS wil verdergaan dan de literatuur en focust haar inbreng op de praktijk. De praktijkkennis over verkeerssituaties wordt bij XIOS ontwikkeld binnen het onderzoeksteam ‘bouwkunde’. Het onderwerp gaat verder dan het standaard pure bouwtechnische en net dat trekt jonge

I-mag juni 2009

Vorig jaar begon het onderzoeksteam met een onderzoek rond mobiliteit, een van de speerpunten van de afdeling. Als partner werd UHasselt aangetrokken en meer bepaald het Instituut voor Mobiliteit (IMOB). Samen met prof. dr. Geert Wets, directeur van IMOB, en dr. ir. Tom Bellemans, onderzoeker bij IMOB, zet men modellen op waarmee men verkeersstromen kan bestuderen en voorspellen. Op basis daarvan kunnen zij de overheid adviseren voor de aanleg van rotondes, kruispunten, enzovoort. De verkeersstromen worden gemodel-

30

leerd door wiskundige vergelijkingen op te lossen. Daarbij wordt de eindige elemententechniek gebruikt. Natuurlijk bezitten die modellen een heleboel modelparameters die de uitkomst sturen. In een eerste fase van het onderzoek wordt het gebruik van de eindige-elementenmethode onderzocht bij de modellering van verkeer. Nog deze zomer worden de eerste onderzoeksresultaten daarvan meegedeeld tijdens een conferentie in Londen. Momenteel wordt er met fictieve gegevens gewerkt tot de modellering optimaal kan verlopen. In een latere fase zullen met een verborgen camera bepaalde sites gemonitord worden en zullen ook enquêtes afgenomen worden. Zo kan bijvoorbeeld per tijdstip de posities van wagens worden gemeten. De metingen die ze doen, worden gebruikt om de modellen te kalibreren. IMOB speelt daarbij een belangrijke rol. Ze hebben een jarenlange ervaring op het vlak van gedrag van weggebruikers en dat is een onmisbare input voor dit onderzoek. Het resultaat zijn op pure statistiek gebaseerde patronen. Men kan bepaalde gedragingen voorspellen aan de hand van waargenomen gedragingen. Het XIOSonderzoeksteam moet daarbij de impact inschatten op de infrastructuur. Hoe kan bijvoorbeeld de aanleg van een parking geoptimaliseerd worden op basis van het gedrag van mensen? Wat met de specifieke verkeerssituaties rond schoolomgevingen? Hoe de impact van een kruispunt met

ONDERWIJS

Het onderzoeksteam met Ing. Wesley Ceulemans (links) en dr. ir. Kurt De Proft (rechts)

die van een rotonde vergelijken? Naast wagens worden ook andere weggebruikers onder de loep genomen en breidt men het onderzoek uit naar voetgangers en fietsers.

Nieuwe aanpak In de literatuur zijn al meerdere modellen beschreven en uitgewerkt. Die worden nu in de praktijk gebracht en verder afgestemd. Hoe meer parameters men moet ingeven, hoe meer er immers nood is aan exacte inschatting en afstemming. Zowel micromodellen (elke wagen apart) als macromodellen (groep van wagens) worden onderzocht en toegepast. De allereerste modellen op dat vlak verschenen al in de jaren ’50. Het was toen een basismodel dat ontwikkeld werd … zonder computer. De hernieuwde aandacht voor de oude modellen is terug te voeren op het feit dat de huidige computers almaar krachtiger worden en op die manier correctere en nauwkeurigere resultaten kunnen opleveren.

Hoger niveau Dat XIOS sinds de academisering van het hoger onderwijs haar onderzoeksfaciliteiten wil uitbouwen, blijkt uit de ontwikkeling van een tweede speerpunt binnen de onderzoeksgroep ‘bouwkunde’. Het speer-

punt ‘duurzaam bouwen’ werd in een partnership met de Provinciale Hogeschool Limburg, meer bepaald met dr. ir. Griet Verbeeck, verder uitgebouwd. XIOS richt zich daarbij op de stabiliteit en het onderzoekt het gedrag van metselwerk bij restauraties en renovaties. Wanneer men de isolatie van een gebouw gaat optimaliseren, gaan er bepaalde temperatuurverschillen ontstaan die invloed uitoefenen op het oude metselwerk. Hoe groot mogen de schommelingen zijn en welke andere invloeden zijn er nog op metselwerk?

“Momenteel wordt er met fictieve gegevens gewerkt tot de modellering optimaal kan verlopen. In een latere fase zullen met een verborgen camera bepaalde sites gemonitord worden en zullen ook enquêtes afgenomen worden.”

Profilering Door de keuze van de beide speerpunten wil de onderzoeksgroep zich vooral profileren op modelleringsvlak, namelijk het numeriek modelleren van civieltechische problemen. “Voor een simulatie moet je bij XIOS zijn.” Ze focussen zich daarbij op parameterbepaling. Experimentele validatie is veel duurder en het gebeurt beter in

31

grotere onderzoeksinstellingen met uitgebreidere labofaciliteiten. Zo zoekt XIOS samenwerking met de vakgroep numerieke mechanica van de TU Delft waar men bijvoorbeeld met hydraulische systemen hele muren kan opbouwen om het gedrag van bouwwerken te onderzoeken. Ook de faculteit bouwkunde aan de K.U.Leuven is een belangrijke partner. Op korte tijd is het onderzoek aan de afdeling ‘bouwkunde’ enorm gegroeid. Ze hebben 2 duidelijke speerpunten gedefinieerd, ze hebben hun eigen plaats en domein afgebakend en ze zijn er in geslaagd om valabele onderzoekspartners aan te trekken. Naast dr. ir. Kurt De Proft is ook prof. dr. ir. Magd Wahab actief in het mobiliteitsonderzoek als begeleider, samen met Ing. Wesley Ceulemans MSc als onderzoeker. Ing. Koen Heyens Msc werd als onderzoeker aangetrokken voor het speerpunt rond duurzaam bouwen. Door die twee pas afgestudeerde ingenieurs in het onderzoeksteam op te nemen, creëert men een bepaalde dynamiek bij de studenten en groeit de interesse voor het toegepast onderzoek in de bouwkunde. Dat is niet evident bij toekomstige ingenieurs bouwkunde, die toch nog meestal liever met de helm op het hoofd op de bouwwerf staan… Tekst: Lic. Diane LUYTEN Foto’s: XIOS

I-mag juni 2009

centra

“Plotseling is het voor echt” Ir. Wendy Bastiaensen ging dankzij de VIK een jaar op stage bij het Zwitserse Mowag ZAVENTEM. Het Centrum Lucht- en ruimtevaart van de VIK geeft ingenieurs de kans om een jaar op bezoldigde stage te gaan in een hoogtechnologisch Europees bedrijf. Ir. Wendy Bastiaensen (25) liep vanaf september 2007 twaalf maanden stage bij het Zwitserse Mowag. Veertien dagen na haar terugkeer in België kon ze aan de slag als WDQ-engineer bij Asco Industries in Zaventem. Ir. Wendy Bastiaensen

Hoe ben je aan die stage begonnen? Ir. Wendy Bastiaensen: “In ons laatste jaar burgerlijk ingenieur werktuigkunde aan de Vrije Universiteit Brussel liet een prof ons weten dat die stagekans bestond via de VIK. Ik had er interesse voor, heb mijn cv opgestuurd en alles kwam vrij snel in orde. Er was geen preselectie nodig, want ik was eigenaardig genoeg de enige kandidate uit mijn klas.” Wat deed je bij Mowag? “Mowag is een bedrijf aan het Bodenmeer, dat op de grens van Duitsland, Zwitserland en Oostenrijk ligt. Het is gespecialiseerd in het ontwerp en de productie van militaire voertuigen, waarbij uiteraard de nadruk ligt op een zo goed mogelijke beveiliging enerzijds en een zo hoog mogelijke flexibiliteit anderzijds.” “Ik maakte er deel uit van het tienkoppige research and development team van het departement ‘Driveline & suspension’. Dat behandelt het ontwerp van de onderdelen van na de motor tot aan de wielen, zoals ophanging en differentieel. Ik deed er eindige elementenberekeningen. Onderdelen worden ontworpen in een 3Dmodel en daarop moest ik een bepaalde kracht aanbrengen om te testen of die onderdelen ertegen bestand zijn. Ofwel is het ontwerp te zwaar beschadigd, ofwel blijkt het veel te sterk voor de test. In dat geval moest ik nagaan of we geen materiaal konden weghalen zonder het ontwerp te schaden. Op die manier bespaarden we gewicht en bereikten we een optimum tussen sterkte en gewicht. Na acht maanden ben ik naar een ander departement verhuisd dat nog meer gespecialiseerd was in dat soort sterkteberekeningen.”

I-mag juni 2009

Had je dan speciale interesse voor militair materieel? “Niet zozeer. Vooral het buitenlands avontuur trok me aan. Een nieuwe omgeving, eens kijken of dat zou lukken, iets nieuws proberen. Er was ook de positieve commentaar van mijn voorgangers Ben Jassin en Emilie Vermeulen. Die laatste is daar trouwens gebleven. Zij is nu vast in dienst bij Mowag.” “Je wordt er zeer goed opgevangen. Er is een kleine taalbarrière, maar bijna iedereen spreekt en verstaat er Engels. Tweemaal per week volgde ik tijdens de middagpauze privélessen Duits. Iedereen is er vriendelijk en behulpzaam. Ik heb er het geluk gehad vrienden te maken die mij de mooiste plekjes rondom het meer en in Zwitserland hebben laten zien en ik heb de kans genomen om dat jaar bij een

plaatselijke voetbalploeg te gaan meespelen.” “Zo’n buitenlandse stage is een heel interessant jaar. Het is een heel nuttige ervaring geweest. Je leert er zelfstandig te wonen en te werken in een bestaand team. Je leert de bedrijfswereld goed kennen, want plotseling ‘is het voor echt’. Op de universiteit krijg je alleen theorie voorgeschoteld, in zo’n bedrijf zie je meteen welke moeilijkheden er bij die projecten komen kijken, je leert omgaan met een ploeg collega’s, leert werken met bepaalde programma’s. Het is een mooie kans, waar dan ook nog eens een leuke bezoldiging aan vasthangt.” Twee weken na je thuiskomst kon je aan de slag bij Asco in Zaventem. Ligt dat in het verlengde van wat je deed bij Mowag?

Betaalde stage in hightechbedrijf Het VIK-centrum Lucht- & ruimtevaart organiseert sinds 1980 in samenwerking met de Vlaamse hogescholen en universiteiten buitenlandse stages voor pas afgestudeerde ingenieurs. Het centrum is officieel erkend door de federale overheidsdienst Economie om die stages te organiseren. De vergoeding van de stage is vergelijkbaar met een doctoraatsvergoeding, wat overeenkomt met het nettoloon van een beginnende ingenieur. De VIK zorgt voor de begeleiding: huisvesting, verzekeringen, sociaal statuut en verder advies en bijstand. Heb je interesse? Zend dan jouw curriculum vitae met een korte motivatie naar onze coördinator Lucht- en ruimtevaart, Manuella Goyvaerts, [email protected]. Zij zorgt voor de verdere opvolging en de contacten met de stagebedrijven. FD

32

LUCHT- EN RUIMTEVAART

Momenteel twee ingenieurs op stage bij Mowag

“Helemaal niet, ook al lijken beide bedrijven wat op elkaar. Asco werkt voor de luchtvaart en is wel wat groter dan Mowag. De kennis die ik bij Mowag heb opgedaan, heb ik bij mijn huidige job niet direct nodig. Ook al heb ik het graag gedaan, toch besefte ik na Zwitserland dat zo’n researchjob niet meteen mijn ding is. Ik sta liever in de praktijk dan dat ik voor de pc zit. Geef mij maar de loods en wat organisatiewerk. Daar heb ik ook specifiek voor gesolliciteerd bij Asco.”

Jan Tastenhoye en Johan De Meyer lopen momenteel stage bij Mowag. Zij werden gekozen uit vijf kandidaten en vervullen allebei de stage met veel enthousiasme.

“Vooral het buitenlands avontuur trok me aan. Een nieuwe omgeving, eens kijken of dat zou lukken, iets nieuws proberen. Er was ook de positieve commentaar van mijn voorgangers Ben Jassin en Emilie Vermeulen. Die laatste is daar trouwens gebleven. Zij is nu vast in dienst bij Mowag.”

Jan Tastenhoye (22) studeerde vorig jaar af als industrieel ingenieur elektromechanica aan Groep T in Leuven en werkt nu bij hetzelfde departement ‘Driveline & suspension’, waar Wendy Bastiaensen vertoefde. Hij moet er de amfibische installaties optimaliseren, met andere woorden op zoek gaan naar verbeteringen aan de aandrijving van de tanks (betere assen, andere propulsie, …). “Het is heel leuk om daarmee bezig te zijn. Ik wil me er graag verder in verdiepen. Het aspect van de stromingsleer heb ik hier wel ter plaatse moeten aanleren met zelfstudie, want dat hadden we in onze opleiding niet zo goed gekregen.” “Deze stage biedt zeker mooiere kansen voor later. Niet alleen de ervaring die je kan voorleggen, ook het feit dat je niet bang bent om een buitenlandse stage aan te gaan, speelt mee. Ondertussen spreek ik ook goed Duits.” “Het is best wel stoer om te zeggen dat je aan tanks hebt gewerkt, maar uiteindelijk doet dat er niet toe. Ik wil graag in de richting van voer- of vaartuigen blijven werken en zo geeft deze stageperiode mij zeker een extra meerwaarde.”

Wat is een ‘WDQ-engineer’? “Die term wordt wellicht alleen bij Asco gebruikt. De W staat voor ‘work in progress’, de D voor ‘deviation’ (wat uit de normale productie is geraakt) en de Q voor ‘quarantaine’. Mijn taak bestaat erin stukken of componenten die om een of andere reden uit de productiestroom geraakt zijn, te recupereren of in te passen in nieuwe projecten. Als een klant een wijziging in een ontwerp vraagt, dan moet op de achtergebleven stukken die ontwerpwijziging ook toegepast worden. Asco moet die producten bijgevolg herwerken. Idem als een product moet veranderd worden, omdat het niet door een kwaliteitscontrole geraakt. Soms zijn ook de documenten die bij het stuk horen, niet in orde. En zonder die informatie kan een stuk niet verkocht worden. Zo stapelen zich te retoucheren stukken op in de loodsen van Asco. Ik moet dan uitzoeken hoe die stukken terug in de productiestroom kunnen worden gebracht.”

Johan De Meyer (23) is ook industrieel ingenieur elektromechanica en liep school aan de Karel de Grote-Hogeschool in Antwerpen. Hij werkt bij de ‘Power Pack-design’: dat heeft alles te maken met de motor, de koeling, enzovoort. Hij moet de gehele zwemmodus van de amfibische voertuigen verbeteren, dus buiten aandrijving ook kijken naar drijfvermogen en veiligheid. “Dat is eerder naar de toekomst kijken. We zoeken uit of de huidige manier van voortbeweging over enkele jaren nog altijd de beste keuze zal zijn, dan wel of er betere technologieën of technieken bestaan. Wij bedenken dus nieuwe concepten.” “Het laatste jaar van mijn studies ontwierpen wij als project een boot op zonne-energie. Daar heb ik veel stromingsleer gezien en dat heeft mij zeker geholpen bij mijn sollicitatie bij Mowag. Het werk dat ik nu doe, ligt goed in de lijn van dat afstudeerproject met de boot. Ik wil zeker doorgaan in de richting van het projectwerk. Ik wil graag iets zien tot stand komen, niet zozeer met research bezig zijn. Alle onderdelen van projectwerk komen er nu bij kijken: ontwerp, planning, opvolging, contacten met anderen, met leveranciers ook, enzovoort. Ik wil daar zeker op doorgaan, maar dat hoeft niet per se in de militaire sector te zijn.”

“Bij mijn aanwerving zei men mij dat ik dit als een startjob kon beschouwen: ik leer nu veel mensen en technieken kennen en kan daar voor een stuk op ingrijpen als WDQ’er.” “Ook is het mijn taak om lopende projecten die ergens vastgelopen zijn, weer aan de gang te krijgen. Dat is een stukje responsabiliserend werk ten aanzien van de planners: zij moeten weten welke orders geblokkeerd zijn, waardoor de realisatie van het productieplan in gevaar komt. Dat is niet altijd even makkelijk, maar ik krijg gelukkig de nodige steun van mijn bazen. En het is natuurlijk een mannenwereld, hé.” “Op technisch niveau is deze job nog geen uitdaging, maar ik heb er zelf voor gekozen. Ik sta graag in productie of bij kwaliteitscontrole. Ik wil effectief tussen de machines en de mensen staan, en niet de hele dag aan mijn bureau zitten. In het begin was het best moeilijk: de luchtvaart is een complexe materie en bij elk componentje hoort een formulier. Bij mijn aanwerving zei men mij dat ik dit als een startjob kon beschouwen: ik leer nu veel mensen en technieken kennen en kan daar voor een stuk op ingrijpen als WDQ’er. Zodra ik voldoende kennis heb binnen het bedrijf, mag ik zelf een beetje aangeven wat mij past of niet om eventueel in een nieuwe functie te stappen.”

Tekst: Dirk VANDER ELST Foto’s: MOWAG en STAGIAIRS

DVE

33

I-mag juni 2009

netwerk

Nieuwe werkgroep industriële archeologie Oproep aan alle geïnteresseerde collega’s

De Vlaamse Ingenieurskamer, met haar talrijke experts op het gebied van technologie en industrie, is op zoek naar geïnteresseerden voor een werkgroep rond industriële archeologie! Denk niet dat dit niets voor u is: de meest uiteenlopende disciplines komen aan bod! Geef vandaag nog uw deelname te kennen aan [email protected]. Wij nodigen u dan eerstdaags uit voor een eerste bijeenkomst. Ing. Guy ROYMANS MSc Erevoorzitter VIK en lid van de stuurgroep Topstukkenlijst Industrieel en Technisch Erfgoed.

Bettonville Integrated Solution NV, the company situated near Antwerp, developing and manufacturing integrated laser systems for various industrial applications is looking for :

Production and Customer Service Manager Job description: The candidate will be expected to supervise and coordinate: • • • •

the assembly of laser systems and the auxiliary devices the activities of customer service support group the activities of in-house software group development of electromechanical designs for new products (in-house and at outside subcontracted designing companies) • updating of existing products with regard to quality improvement and cost reduction and/or additional functionalities The candidate will report to the Technical Director and will provide the Management with the input required for taking strategic decisions on product developments. He will be expected to use his communicating skills to transmit the relevant decisions of the Management to members of his team and to motivate them accordingly. The challenge: The candidate will be expected to be capable of quickly gaining a good understanding of the business environment in which the Company is active and of the implications of cultural differences of various markets on the Company’s activities. The candidate will be expected to be very flexible, both in his working hours and in the tasks to be performed, and be willing to provide the hands-on support to members of his team.

The candidate will be expected to understand the administration procedures required for the management of manufacturing and have his creative input on improving them if required. If successful, the candidate will have a significant influence on the future development of the Company and its growth, both in terms of the revenue and in terms of number employees. Remuneration: The remuneration package offered to the candidate reflects the challenges he will face in his position. Required: • Degree/Diploma in Mechanics, Electro Mechanics with the elements of optoelectronics • Minimum 3 years of proven experience in management in a manufacturing environment • Understanding of sales and marketing concepts in the capital goods markets in various industries • Knowledge of Microsoft Office and 3D drawing software packages (e.g. Autodesk Inventor) • Fluency in English • Analytical skills, self-reliance, motivation, good inter-personal skills

netwerk

VIK PERU 2010 Van 2 tot 18 april Do 15 april 2010 Urubamba – Machu Picchu – Cuzco Vertrek met de Vistadome naar de vallei van Machu Picchu (07.05 uur met aankomst om 08.23 uur). Volle dag bezoek aan Machu Picchu, lunch inbegrepen. Terugkeer naar Cuzco met de Vistadome 15.25 uur met aankomst om 19.41 uur.

Peru: de Inca's, volk van de Zon Peru, het land van de Inca's, is ongetwijfeld de bakermat van legendarische beschavingen. De adembenemende prachtige natuur harmoniseert perfect met de rijke cultuur. Ongerepte hagelwitte stranden langs de kust van de oceaan. Het Andesgebergte, dat de indrukwekkende Sierra doorkruist, kijkt uit op het Amazonegebied. De inwoners, gezegend met mythologische wijsheid, vergasten hun bezoekers op een warm onthaal en doen alles om de herinneringen aan het rijk van de Inca's levend te houden

Vr 16 april 2010 Cuzco Vrije voormiddag. In de namiddag bezoek aan Cuzco en de vier ruïnes. Za 17 april 2010 Cuzco – Lima – Brussel Transfer naar de luchthaven voor de vlucht naar Lima. Onthaal en bezoek aan Lima. Transfer naar de luchthaven van Lima. Vertrek om 19.55 uur in Lima naar Madrid.

Programma:

Zo 18 april 2010 Madrid - Brussel Aankomst in Madrid voor aansluitende vlucht naar Brussel. Aankomst om 18.25 uur.

Vr 02 april 2010 Brussel – Lima Diner en overnachting in het Casa Andina Private Collection. Za 03 april 2010 Lima - Chiclayo In de voormiddag bezoek aan Lima. Lunch in het Larco-museum en bezoek aan het museum.

Prijs per persoon: 4.100 euro Toeslag single: 975 euro Vaste prijs, niet onderhevig aan dollarschommelingen.

Zo 04 april 2010 Chiclayo In de voormiddag bezoek aan het Sipan-museum. In de namiddag bezoek aan Huaca Rajada.

Inbegrepen: • Internationale vluchten met Lan Peru/Iberia incl. 246 euro taksen en brandstoftoeslagen • Binnenlandse vluchten met Lan Peru, excl. luchthavenbijdrages • Alle overnachtingen in kamer en ontbijt in de vermelde of gelijkwaardige hotels • Vol pension vanaf avondmaal aankomst tot middagmaal dag van vertrek • Alle in het programma vermelde excursies en de toegangsgelden • Vervoer per aircovoertuig • Lokale Engelse of Franstalige gidsen • Nederlandstalige begeleiding ter plaatse gedurende de hele reis • Btw • Bijdrage Garantiefonds Reizen

Ma 05 april 2010 Chiclayo In de voormiddag bezoek aan Brunning museum en in de namiddag aan de piramide van Tucume. Di 06 april 2010 Chiclayo – Trujillo In de voormiddag bezoek aan Chiclayo en de heksenmarkt. Wo 07 april 2010 Trujillo In de voormiddag bezoek aan El Brujo. In de namiddag bezoek aan de stad en het Casinelli-museum. Do 08 april 2010 Trujillo – Arequipa In de voormiddag bezoek aan Chan Chan. Vr 09 april 2010 Arequipa – Colca Bezoek aan Arequipa en het klooster Santa Catalina. Vertrek naar de Colca Canyon. Za 10 april 2010 Colca – Puno (Titicaca) Voortzetting van het bezoek aan de Colca Canyon en transfer naar Puno.

Niet inbegrepen: • Persoonlijke uitgaven en dranken • Luchthavenbijdragen in Peru - ca. 60 dollar (binnenlandse vluchten + vertrekbelasting) • Fooien voor gidsen en chauffeurs - ca. 50 euro voor de hele reis • Retour van Machu Picchu naar Cuzco per Hiram Bingham (incl. diner) - 250 euro per persoon (enkele reis) • Annulerings- en bijstandsverzekering : 204 euro per persoon. We raden voor dit bedrag aan om voor een jaar een ‘Elvia Gold Protection’ af te sluiten voor 300 euro per gezin. Het verschil in dekking tussen de limiet van 2000 euro en de prijs van de reis kan bijverzekerd worden tegen 4,5 %. Dat brengt uw totale poliswaarde op 480 euro per koppel. Op die manier zijn alle gezinsreizen voor een heel jaar gedekt.

Zo 11 april 2010 Titicaca Volle dag bezoek aan de eilanden Uros en Taquille. Ma 12 april 2010 Titicaca – Urubamba (heilige vallei) Transfer naar de Heilige Vallei met 3 haltes onderweg en bezoek aan Sillustani. Di 13 april 2010 Urubamba Volle dag bezoek aan de Heilige Vallei en de markt van Pisac. Wo 14 april 2010 Urubamba In de voormiddag rafting. In de namiddag tocht te paard in de vallei.

35

I-mag juni 2009

netwerk

Algemeen directeur ir. Ing. Lode De Geyter, een vat boordevol energie KORTRIJK. Lode De Geyter, industrieel en burgerlijk ingenieur van opleiding, is algemeen directeur van de Hogeschool WestVlaanderen en in die hoedanigheid een buitenbeentje onder zijn collega’s. Hij schreef een strategische visie uit voor de hogeschool, waarin hij Howest positioneert als atypisch en eigenzinnig, een biotoop die maximale ontplooiingskansen biedt aan medewerkers en studenten, een bruisende incubator voor innoverende initiatieven. We spraken met hem in zijn gezellig bureau met uitzicht op een groene oase op de algemene diensten aan de Marksesteenweg in Kortrijk. ! Van onze hoofdredacteur

Howest, de Hogeschool West-Vlaanderen, is een snelgroeiende hogeschool met vestigingen in Kortrijk en Brugge. Met ingang van het academiejaar 2009-2010 wordt het opleidingsaanbod in Brugge uitgebreid. Voor de vestiging in Oostende zit een nieuwe bestemming in de pijplijn. Howest biedt zowel professionele als academische opleidingen aan. De academische ingenieursopleidingen bevinden zich in Howest-Kortrijk, Graaf Karel de Goedelaan, de vroegere PIH.

Hogescholen in Vlaanderen Na de fusieoperatie van 1995 bleven er in Vlaanderen nog 22 hogescholen over. Samen hebben ze meer dan honderdduizend studenten en hun aantal groeit lichtjes jaar na jaar. Sinds de invoering van de BaMa-structuur volgt driekwart van de studenten een opleiding tot professionele of academische bachelor, een kwart volgt een masteropleiding aan een hogeschool.

De titel van professionele of academische bachelor komt overeen met een studiepakket van 180 studiepunten. Een master loopt over minimum 60 studiepunten en maximum 120 studiepunten.

“De zorg voor kwaliteit is de natuurlijke zorg van de mens om de dingen beter te doen. Onze voorouders en de vele generaties die hen zijn voorafgegaan, wisten dat.” In Vlaanderen behoren de industrieel ingenieurs tot de academische bachelors en ze volgen een master van 60 studiepunten. Daarmee wijkt onze regio af van de internationale gangbare master voor die opleiding van 120 studiepunten. Het Franstalig gewest heeft zich al aan de internationale norm aangepast: dit jaar studeren de eerste industrieel ingenieurs af na een master van 120 studiepunten. De 11 Franstalige hogescholen voor industrieel ingenieur reiken dit jaar gezamenlijk de diploma’s uit. Dat gebeurt in december in de gebouwen van de EU in Brussel. Ongeveer 8.500 studenten volgen in Vlaanderen een opleiding tot industrieel ingenieur.

Ir. Ing. Lode De Geyter in gesprek met onze hoofdredacteur, Ing. Noël Lagast. I-mag juni 2009

36

netwerk

Associaties De Vlaamse regering besliste dat hogescholen een samenwerkingsverband moesten afsluiten met een universiteit. Vlaanderen telt vijf associaties. De Hogeschool West-Vlaanderen maakt deel uit van de Associatie UGent, met daarin als partners de Universiteit Gent, Hogent en de Artevelde-hogeschool. De hoofdbekommernis daarbij was het om het academiseringsproces van de academische bachelors aan de hogescholen te ondersteunen en het wetenschappelijk onderzoek te bevorderen. Over het academiseringsproces is al heel wat inkt gevloeid. De hogescholen verlenen al jaren uitstekende diensten aan de nijverheid, vooral aan kmo’s. Universiteiten creëren doorgaans een spin-off. De overheid erkende in het decreet van 4 april 2003 dat de hogescholen aan onderzoek doen.

Kwaliteit Binnen het Bolognaproces en de creatie van een Europese kennisruimte, waarvan studenten- en docentenmobiliteit integraal deel uitmaakt, is kwaliteitszorg essentieel. Opleidingen worden gevisiteerd en, bij positief rapport, geaccrediteerd. Met andere woorden: het uitgereikte diploma wordt rechtsgeldig verklaard. Vlaanderen richtte daarvoor in samenwerking met Nederland de NVAO op: de Nederlands-Vlaamse accreditatieorganisatie.

“Onze alumni geven ons belangrijke feedback die ons helpt om onze opleidingen tegen het licht te houden. Howest is voortdurend gericht op innoveren. Dat is de sleutel van ons succes.”

over enkele jaren misschien niet meer hetzelfde zijn. Volstaat het om, zeg maar, een ISO-norm te behalen, of een DIN? Die normen zijn relatief. Renault had ook een goed kwaliteitssysteem, maar het heeft niet belet dat het bedrijf gesloten werd. Kwaliteitszorg vraagt de permanente inzet van alle actoren die bij het proces betrokken zijn. Dagelijks moet elk individu zich afvragen hoe hij op de beste manier kan bijdragen tot een goed product. Kwaliteitsspecialisten moeten het proces op de werkvloer begeleiden, niet vanuit de theorie.”

Visitatiecommissies Lode De Geyter: “De zorg voor kwaliteit is de natuurlijke zorg van de mens om de dingen beter te doen. Onze voorouders en de vele generaties die hen zijn voorafgegaan, wisten dat. Tijdens mijn jeugd en mijn opleiding tot ingenieur werd ik van die gedachte doordrongen. Ik heb sindsdien veel bijkomende opleidingen rond kwaliteitszorg gevolgd. Voor mij is het evident: wie slechte kwaliteit aflevert, slingert zichzelf uit de markt.” “Het begrip kwaliteitszorg als onderdeel van goed bestuur, komt uit Japan. Toyota was het eerste bedrijf dat systematisch betere kwaliteit nastreefde en daarvoor gedetailleerde handleidingen schreef. Wat we vandaag kwaliteit noemen, zal

Lode De Geyter: “Visitatiecommissies en de daarbij horende accreditatie maken deel uit van de externe kwaliteitszorg. Wij werken immers met publieke gelden - geld van de belastingbetaler - en dus zijn we hen verantwoording verschuldigd. Een onderwijsinstelling moet in de spiegel durven kijken. Ze moet zichzelf kritisch onderzoeken. De bevindingen van dat onderzoek worden neergelegd in een ZER, een zelfevaluatierapport. De visitatiecommissie gaat na of de inhoud van het ZER overeenstemt met haar bevindingen.” “Een visitatiecommissie wordt samengesteld met drie vakdeskundigen, een onderwijsdeskundige en een student. Het

37

is vaak moeilijk om deskundigen uit het bedrijfsleven te vinden, omdat die zich moeilijk kunnen vrijmaken. De voorbereiding van de visitatie vergt immers heel wat voorbereiding en de commissie stapt drie dagen ter plaatse af. Het bezoek wordt afgesloten met een mondelinge rapportering, met daarin de eerste, voorlopige bevindingen. Daarna moeten alle bevindingen verwerkt worden.” “Visitaties zijn erg duur: 20.000 tot 30.000 euro per visitatie en die vallen volledig ten laste van de hogeschool. Als we daar nog de werkuren bijtellen die het personeel nodig heeft om de visitatie voor te bereiden en de tijd die nodig is om het ZER te schrijven, dan mag men rekenen met een kostenplaatje van 50.000 tot 100.000 euro per visitatie.”

Onderwijsvernieuwing Lode De Geyter: “De mening van de alumni is erg belangrijk! Zijn ze tevreden over hun opleiding? Stellen ze vast dat er behoefte was aan de manier waarop die opleiding ingevuld was? Vonden ze snel werk in de sector, waarvoor ze hadden gekozen? Onze alumni geven ons belangrijke feedback die ons helpt om onze opleidingen tegen het licht te houden. Howest is voortdurend gericht op innoveren. Dat is de sleutel van ons succes. Jongeren willen opleidingen die inspelen op de behoeften van een snel veranderende maatschappij. We moeten hen als het

I-mag juni 2009

netwerk

ware voorbereiden op jobs en toepassingen die nog niet bestaan. Dat kan alleen door hen te leren om flexibel en ondernemend te zijn.” “We noemen ons De Hogeschool WestVlaanderen, waarbij het woordje ‘de’ heel belangrijk is! En we geven onszelf het label ‘Made in West-Vlaanderen’. Niet vanuit een enge provincialistische reflex, wel integendeel: we plaatsen ons als sterk merk binnen een internationale context en we stellen ons open voor die dimensie. We streven ernaar om al onze studenten tijdens hun opleiding van een andere cultuur te laten proeven. Dat is niet alleen verrijkend, maar het verruimt ook hun horizon.”

Internationaal Om de graad en het diploma van industrieel ingenieur internationaal erkend te krijgen, is een integratie in een universiteit noodzakelijk. Het Structuurdecreet van 2003 was daarvoor de aanzet, maar er is een aanvullend decreet nodig. Behoudsgezindheid lag aan de basis van de weerstand daartegen, waardoor elk ontwerp werd afgevoerd. Lode De Geyter: “Toen ik departementshoofd werd van het PIH, heb ik daarover vaak mijn bezorgdheid geuit tijdens bijeenkomsten met collega’s van andere hogescholen en ook tijdens VIK-bijeenkomsten. Het probleem kan enkel worden

Wie is Lode De Geyter?

Tekst: Ing. Noël LAGAST MSc Foto’s: Ing. Hilaire DERYCKE MSc

is het leidmotief dat me vooruitstuwt. Het inhoudelijke van mijn betrachting plaats ik bovenaan. Jonge mensen iets bijbrengen over techniek, dat schenkt voldoening. Zo had ik het bij mijn vroegere docenten vastgesteld.” “Daarom zette ik in 1982 de stap naar het hoger onderwijs en ik werd assistent in mijn vroegere hogeschool. Maar ik wilde meer bereiken, docent worden. Ik volgde het advies van een goede vriend en combineerde mijn job in de PIH met de studie van burgerlijk werktuigkundig elektrotechnisch ingenieur aan de VUB. Het was niet eenvoudig en het kostte me vier jaar om mijn studies te voltooien. Meteen kreeg ik een paar goedbetaalde aanbiedingen uit de privésector. Maar ik wilde in het hoger onderwijs blijven.” “In 1988 werd ik werkleider en drie jaar later docent aan de PIH. In 1994 werd ik adjunct van de directeur en een jaar later departementshoofd van het nieuwe departement PIH van de Hogeschool West-Vlaanderen. Na het schielijk overlijden van mijn voorganger, Roland Vermeesch, werd ik in 2007 aangesteld tot algemeen directeur van de Hogeschool West-Vlaanderen.” “Ik ben de eerste industrieel en burgerlijk ingenieur, die algemeen directeur werd van een hogeschool. Van de 22 hogescholen, hebben er drie een algemeen directeur met een diploma van burgerlijk ingenieur, maar ik heb ze beide! Tot mijn aanstelling als algemeen directeur bleef ik lesgeven, werkte ik mee aan onderzoeksprojecten en begeleidde ik eindwerken. Voor mij was het essentieel om die aspecten te combineren met mijn opdracht als departementshoofd. Het is de enige manier om de vinger aan de pols te houden, om bevoorrechte getuige te zijn van de voortdurende evolutie in de maatschappij." Lode De Geyter is gehuwd met Carine Vertriest, industrieel ingenieur biochemie. Ze hebben drie dochters.

Lode De Geyter werd in 1959 in Zottegem geboren in een onderwijzersgezin. Hij koos bewust voor een technische richting in het secundair onderwijs en behaalde zijn diploma secundair onderwijs met grootste onderscheiding. In 1977 begon hij aan de opleiding tot industrieel ingenieur aan de Provinciale Industriële Hogeschool in Kortrijk, in de Graaf Karel de Goedelaan. “Met die studiekeuze ging ik tegen de stroom in”, zegt De Geyter. “De Zottegemse jeugd ging in Gent studeren, anderen in Aalst. Ik koos op aanraden van een goede vriend van de familie voor de PIH, omdat ik geïnteresseerd was in aandrijftechnieken en hoogspanningstechniek. Op de infodag had ik gezien dat de PIH goed uitgerust was. De labo’s spraken me aan. Met mijn belangstelling voor techniek, was ik in mijn familie een buitenbeentje! In 1981 studeerde ik af als industrieel ingenieur, optie sterkstroom. Ik heb uitstekende herinneringen aan mijn docenten. Het waren bekwame, vakkundige en goede mensen. De colleges waren van hoog niveau, kwaliteit primeerde. Ik keek altijd uit naar de practica. Tijdens mijn laatste jaar, nam ik deel aan wervingsexamens bij de NMBS, samen met burgerlijke ingenieurs. Ik kwam er als de beste uit, met lengten voorsprong. Ik kon dus meteen aan de slag als sectiechef bij de directie Materieel.” “Vermits de loonschalen aan de diploma’s gelinkt waren, verdiende ik niet zo veel. Bovendien waren er weinig groeikansen. Ik wilde geen fossiel worden, niet vastroesten in een vlakke loopbaan. Dat strookt niet met mijn ingesteldheid. Als ik mijn laatste adem uitblaas, wil ik kunnen zeggen dat ik iets met mijn leven gedaan heb, dat ik een steen verlegd heb. De ene steen is de andere niet. Met die gedachte ben ik als het ware geboren. Iets mogen betekenen, iets verwezenlijken, dat

I-mag juni 2009

opgelost, als we de opleiding aanpassen aan de internationaal gangbare normen voor ingenieurs. De neuzen moeten in dezelfde richting. Beide opleidingen moeten administratief in een universiteit ingebed worden. Er komt heel wat bij kijken, denk maar aan het statuut van het personeel.”

NL

38

studiegroepen

“Netwerken en ideeën opdoen” Studiegroep Industriële informatisering en automatisering uit de startblokken PUURS. Nadat ze – een goed jaar geleden – een avond-

Best practices

cursus over integratie en automatisering hadden bijgeDe groep die belangstelling kan hebben voor de nieuwe studiegroep, is vrij beperkt. Maar Paul De Smet wil ook niet te hard van stapel lopen. Hij wil de studiegroep op een doordachte, gerichte manier uitbouwen.

woond, hadden enkele VIK-leden het gevoel dat de avond hen niet helemaal had gegeven wat ze ervan hadden verwacht. Ze staken de koppen bij elkaar en vonden dat er nog een ‘gat’ zat in het aanbod over informatica en auto-

“Onze doelgroep werkt in een branche, waar weinig mensen weg mee kunnen. In sommige bedrijven beperkt zich dat tot enkele specialisten. De meeste mensen zoeken ook heel veel eigen oplossingen. Je kunt alles zelf programmeren en onderhouden, maar dat maakt de zaak er niet eenvoudiger op. Precies daarom is er ook zoveel enthousiasme om deel te nemen aan de studiegroep. Vandaag lost ieder zijn problemen op met zijn eigen kennis. Dat zorgt ervoor dat dezelfde problemen in elk bedrijf anders worden opgelost. Maar toch zijn dingen gelijkaardig en dus kunnen we uitzoeken hoe we bepaalde problemen het best oplossen.”

matisering. Het was de prille aanleiding tot de oprichting van de studiegroep ‘Industriële informatisering en automatisering’ (IIA). Die studiegroep bestaat nu zowat een jaar en we hadden een afspraak met Ing. Paul De Smet MSc, voorzitter van de studiegroep.

“In elk bedrijf heb je allerlei elementen die meespelen tussen klant, productie en uiteindelijke levering van producten. Bij dat hele proces van bestelling tot product heb je het werkveld van de technici en daarnaast dat van de IT’ers. Als je nu een automatisering hebt met veel IT-invloed – en er zijn nogal wat bedrijven in die situatie – dan komt het vaak voor dat de mensen die instaan voor de automatisering, te weinig kennis hebben van IT-infrastructuur en software. Omgekeerd hebben de IT’ers vaak te In feite willen jullie met de weinig kennis over de processtructuur. Dat raakstudiegroep een soort van Ing. Pau vlak tussen die twee, daar willen we ons met onze netwerk uitbouwen om l voorzit te De Smet, studiegroep op toeleggen. Het is eigenlijk die naar best practices te gaan. r van de s tudie tussenlaag tussen bestelling en uitvoering die Dient de studiegroep dan de groep. ontbreekt.” eerste jaren vooral om kenIng. Paul De Smet beseft nis uit te wisselen? dat hij met zijn studie“De meeste mensen zoeken ook heel veel groep dicht bij het vaareigen oplossingen. Je kunt alles zelf “In eerste instantie zochten water van andere studieprogrammeren en onderhouden, maar dat we nieuwe leden voor de studiegroep, eigenlijk groepen komt, maar hij maakt de zaak er niet eenvoudiger op. een netwerk van gelijkgestemden met wie we heeft daaromtrent Precies daarom is er ook zoveel enthousiasinderdaad best practices willen uitwisselen. afspraken gemaakt en de me om deel te nemen aan de studiegroep.” Hoe doe jij dat en waarom doe je dat zo? Met corebusiness van IIA ligt welke problemen werd je geconfronteerd en toch anders. hoe heb je die opgelost?” “Er is een heel gamma van toepassingen die je op die tussenlaag “We willen onze stuurgroep eerst nog wat uitbreiden. We zoeken kunt loslaten en iedereen doet dat op een andere manier. Daarom mensen die ervaring hebben met dat soort van automatisering en is het interessant om te kunnen vergelijken hoe iedereen dat in die zich niet beperken tot regelkringen of computersturingen, zijn bedrijf aanpakt. Er bestaat een studiegroep regeltechniek bij maar die echt een overzicht hebben van systemen. Bovendien de VIK, die zich bezighoudt met PLC’s, regelkringen, industriële moeten ze natuurlijk bereid zijn om die gegevens uit te wisselen. bussen, communicatiesystemen, enz. Wij moeten dat ook wel wat In deze fase van de studiegroep zoeken we eerder mensen met kennen, maar dat is niet waar we ons op richten. Onlangs is er ervaring en kennis. Iedereen moet aan iedereen iets hebben. een studiegroep IT opgericht. Zij werken voornamelijk op adminiIn een tweede fase kunnen mensen met interesse en minder stratief vlak: businesssystemen, ERP-systemen, enz. Ook dat is ervaring aansluiten om van die ervaringen iets te leren. Als die niet onze corebusiness.” nieuwkomer iets extra’s kan bijbrengen en bovendien de tijd heeft om mee te organiseren, verslagen te maken of een fantastische website te maken, dan kan dat wel.”

I-mag juni 2009

40

IN DE KIJKER

Eindgebruikers

Spionage

Houdt dat dan niet per se in dat jullie vooral mensen zoeken, die in grotere bedrijven werken?

Zijn de bedrijven daarvoor te vinden? Zijn ze niet bang voor ‘bedrijfsspionage’?

“Inderdaad, vooral grotere bedrijven hebben met die problemen te maken. Onze groep zou voor 80% moeten bestaan uit eindgebruikers, aangevuld met integratoren en leveranciers uit die automatiseringslaag. We proberen vanuit elke representatieve industrie mensen te zoeken die richtinggevend zijn. We hebben zo mensen uit voeding, farmacie, chemie en metaalindustrie. Mensen uit andere sectoren, zoals de auto- en assemblage-industrie zijn nog welkom. We zoeken dus vooral eindgebruikers in diverse industrietakken: mensen die het systeem gebruiken, onderhouden en ontwikkelen.”

“We krijgen alleen maar positieve reacties, omdat de bedrijven er ook het voordeel van inzien. Goede ideeën kunnen hun eigen automatisering ten goede komen, zodat ze op termijn rendabeler kunnen werken. Bedrijfsgeheimen worden niet prijsgegeven. Het gaat immers voornamelijk over strategieën en om verschillende types van bedrijven. Ook daarom willen we uit elke industriesector een vertegenwoordiger. Bedrijven uit dezelfde sector hebben daarenboven dikwijls analoge oplossingen. We zijn beter af met bedrijven uit de verschillende industrietakken.” Op termijn wil de studiegroep IIA ook zelf activiteiten organiseren.

De studiegroep wil om de twee maanden samenkomen, bij voorkeur in combinatie met een bedrijfsbezoek. “De meeste studiegroepen komen samen bij de VIK zelf, maar wij willen vergaderen in het bedrijf van een lid van de studiegroep. Daar kan hij zijn automatiseringsstrategie en zijn visie op automatisering uitleggen: hoe standaardiseren wij, hebben wij de juiste graad van automatisering, zouden we beter wat meer of wat minder automatiseren, zijn wij onder- of overgeautomatiseerd, wat is daar de opbrengst van? Een aansluitend bedrijfsbezoek biedt dan de mogelijkheid om de theorie aan de praktijk te toetsen.”

“Dat moet kunnen, maar we willen dat nu niet forceren. Eerst willen we er een hechte groep van maken. Ik hecht nogal wat belang aan teambuilding. Nu komen de mogelijke onderwerpen uit de groep zelf. We willen interessante onderwerpen op een korte, krachtige manier aan bod laten komen om mogelijk interesse te wekken voor latere, meer uitgebreide infomomenten. Het resultaat kan ook zijn dat de leden na zo’n introductie een uitgebreidere cursus volgen buiten onze eigen werking om. Het kan ook dat wij dat in de toekomst zelf organiseren, maar activiteiten op touw zetten zit er de eerste twee jaar nog niet in, denk ik. Dat moet stilaan ‘organisch’ groeien. Ons hoofddoel is kennisuitwisseling over de praktijk en een goede groep samen te stellen. Eerst moeten we werken aan de stabiliteit van onze studiegroep.”

Ing. Paul De Smet omschrijft de eerste twee jaar studiegroepwerking als een ‘voorronde’ om elkaar beter te leren kennen. In die twee jaar willen de studiegroepleden elkaars processen leren kennen, de automatisering leren mappen op een bepaald proces en nagaan welke toepassingen er zijn en hoe ver men daarin kan gaan.

Ing. Paul De Smet is voorzitter, maar hij wil dat de teamleden de inhoud bepalen.

“We zijn nu al met vijftien stuurgroepleden. Als je om de twee maanden samenkomt in een bedrijf van een van de leden, dan zijn we zo al meer dan twee jaar bezig. Pas daarna krijg je pas voeling met datgene waarmee je collega bezig is: in wat voor type van proces zit hij, kan ik me daarmee vergelijken, enz. Belangrijk daarbij is dat je ook kunt benchmarken met bedrijven. Je kunt informatie uitwisselen en ideeën opdoen. We gaan eigenlijk ideeën en oplossingen in andere industrieën bekijken en we vragen ons telkens af of dat in onze industrie toepasbaar is. Zo over het muurtje kijken voorkomt dat je vastgeroest raakt binnen je eigen processen en denkpatronen. Het is innovatief denken!”

“Een groep kun je wat begeleiden en adviseren, maar iedereen moet zich daar goed in voelen en er zich wat kunnen in ontplooien. Het is ook de groep die zal bepalen of er iemand kan bijkomen als nieuw lid. We moeten dat wel nog verfijnen, natuurlijk, want het kan ook niet de bedoeling zijn dat iemand wordt uitgesloten. En het moet werkbaar blijven, 15 tot 20 studiegroepleden lijkt me wel het maximum. Voor 2009 hebben we afgesproken dat we de dingen gewoon organisch laten groeien. We zien wel hoe we dat in 2010 voort aanpakken.” Tekst: Luc VANDER ELST Foto’s: Ing. Paul DE SMET MSc en Luc VANDER ELST

De leden van de studiegroep IIA. De studiegroep bestaat momenteel uit: Steven Rogier (Novotek), Ivo Backx (Siemens), Luc Strybol (Agfa), Luc Donders (Vlaamse overheid), Hendrik Loobuyck (Adentra consulting), Erik Ruymbeke (Umicore), Hans Ostyn (Actemium), Paul De Smet, voorzitter (Pfizer), Dominique Daens, secretaris (KDG hogeschool), Paul Bloemen (Brouwerij Martens), Jan Cannaerts (Kraft), Wim Tindemans (Egemin), Danny Van Looveren (Monsanto), Frank VandeBosch (Nitto)

41

I-mag juni 2009

studiegroepen

Performancemanagement

BEDRIJFSBELEID

dinsdag 20 oktober 2009

Vernieuwende kijk op ondernemerschap

De lijm tussen strategie en uitvoering

dinsdag 16 juni 2009

Wat is performancemanagement? Het is hét hulpmiddel om te bepalen of een strategie juist wordt uitgevoerd. Het verschaft ook inzicht in de wijze waarop de uitvoering plaatsheeft.

Voor (potentiële) starters en groeiers Het traditionele ondernemen met de driehoek product, klant en kostenbeheersing is achterhaald. Door de verhoogde concurrentie en de globalisering komt er veel meer bij kijken. Maar het hoeft daarom niet ingewikkeld te zijn. De kansen om in je ondernemerschap te slagen hangen in het bijzonder af van 5 focuselementen - de 5 K’s of de 5 kernkrachten van het ondernemerschap - waar je heel bewust mee moet omgaan en door heel je ondernemerschap blijven toepassen. Als je er volledig van doordrongen bent, verhoog je je kans op blijvend succes. Ing. Marc Degreef MSc. Naast de 5 K’s worden ook kort het belang van de zingeving van je ondernemerschap en de kenmerken van de ondernemingsfases overlopen.

Wat zijn de valkuilen en oplossingen bij performancemanagement? In het algemeen kan worden gesteld dat het vakgebied performancemanagement te veel op het strategische en tactische niveau blijft hangen. Performancemanagement is meer dan het louter verstrekken van financiële en nietfinanciële informatie. Performancemanagement raakt alle niveaus van de organisatie, van de top tot de man of vrouw op de werkvloer. Op strategisch niveau wordt vaak gewerkt met zogenaamde ‘strategy maps’ en ‘balanced scorecards’ (BSC) en op individueel niveau met persoonlijke scorekaarten. Performancemanagement heeft nood aan: • Een heldere strategie, gedragen door de organisatie • Een besturingsvisie die daarop aansluit • Een organisatiestructuur, gestoeld op de vorige twee noden • Informatie die nodig is om de voortgang en de prestaties te beoordelen • Een goede infrastructuur en een regelcyclus om die info tijdig te krijgen • Vaardigheden om de aangeboden informatie te analyseren en verbeteringen door te voeren

Samengevat zijn de onderwerpen van deze lezing: • de 5 K’s • de zingeving van het ondernemerschap • de ondernemingsfases • een overzicht van bronnen van de technisch-wettelijke aspecten, nodig om met je onderneming van start te gaan.

Performancemanagement staat bij veel ondernemingen op de agenda, maar of het tot prestatieverbetering leidt is zeer de vraag. In veel gevallen blijft het op een te abstract niveau hangen. Pas wanneer al de vorige elementen op elkaar aansluiten is er daadwerkelijk sprake van een werkend performancemanagementsysteem.

Marc Degreef is ingenieur bouwkunde en ondernemer. Hij was tot 2001 in zeer diverse contexten actief in de bouwsector in Afrika en Europa. Hij was directeur van het Belgisch filiaal van een Duitse multinational en zelfstandige projectmanager. Na diverse opleidingen is hij sinds 2003 persoonlijke coach, later ondernemerscoach. Hij is zaakvoerder van Almasi bvba en lid van de 5K-group, die actief is in België, Nederland en Spanje. Hij is ook medeoprichter van de ‘Stichting transformation indexation research’. www.almasi.be

De spreker Karel Rosiers voor XPE Engineering heeft ‘bedrijfsorganisatie & productietechnieken’ gestudeerd aan de universiteit in Dortmund en is al vele jaren werkzaam als projectmanager. Hij kan dus uit een rijke ervaring putten en werkt als projectmanager bij voorkeur met een hulpmiddel als performancemanagement op alle niveaus in de organisatie.

• PRAKTISCH Plaats: VIK-huis, Herentalsebaan 643, Wommelgem. Datum: dinsdag 16 juni 2009 om 20 uur. Spreker: Ing. Marc Degreef MSc. Kostprijs: 10 euro voor VIK-leden; 15 euro voor medewerkers van bedrijfsleden; 25 euro voor niet-leden. Broodjes en uitgebreid drankenbuffet inbegrepen. Annuleren van een inschrijving kan tot 48 uur voor de aanvang van de activiteit zonder kosten. Daarna is de volledige deelnameprijs verschuldigd. Inschrijving vereist: VIK-secretariaat. Referte: VOBED10609.

I-mag juni 2009

• PRAKTISCH Plaats: VIK-huis, Herentalsebaan 643, Wommelgem. Datum: dinsdag 20 oktober 2009 om 20 uur. Spreker: Karel Rosiers. Kostprijs: 10 euro voor VIK-leden; 15 euro voor medewerkers van bedrijfsleden; 25 euro voor niet-leden. Broodjes en uitgebreid drankenbuffet inbegrepen. Annuleren van een inschrijving kan tot 48 uur voor de aanvang van de activiteit zonder kosten. Daarna is de volledige deelnameprijs verschuldigd. Inschrijving vereist: VIK-secretariaat. Referte: VOBED11009.

42

ACTIVITEITEN

HAVENTECHNOLOGIE

ONDERHOUD

Normen EN 13001 en EN13001-3.1

Reliability engineering

donderdag 18 juni 2009

woensdag 17 juni 2009

Sinds haar oprichting in 1953 gelden de voorschriften van de FEM (Fédération européene de la manutention) als een leidraad en vraagbaak voor al wie zich bezighoudt met ontwerp, aankoop en onderhoud van hijs- en hefwerktuigen, hoogwerkers, aanslagmateriaal, transportbanden voor bulk en zo meer. De gebruiksklassen zijn een ideaal meetinstrument om de levensduur van constructies te bepalen en dus ook een manier om machines en constructies met elkaar te vergelijken.

De resultaten van praktische RCM- en voorraadanalyse bij Hansen Transmissons Hansen Transmissions International is wereldwijd leidinggevend ontwerper, producent en leverancier van tandwielkasten voor windturbines en industriële toepassingen, met in 2006 een leiderspositie op het gebied van windturbinetandwielkasten. Hansen werd opgericht in 1923 om de industriële tandwielkastenmarkt te beleveren en spitst zich sinds 1979 meer en meer toe op de productie van tandwielkasten voor de groeiende windenergiesector. Naast windturbinetandwielkasten biedt Hansen Transmissions ook aandrijfoplossingen voor een brede waaier aan industriële toepassingen in sectoren, zoals chemie, energie, materiaalbehandeling, milieu, extractie, pulp en papier, staal en metaal, voeding en drank en constructie, inclusief toepassingen zoals bakjeselevatoren, pletmachines, cementovens, transportbandsystemen, industriële mixers, papiermachines, pulpers en waterzuiveringsinstallaties met o.m. beluchteraandrijvingen, schroefpompaandrijvingen en borstelbeluchters voor de afvalwaterbehandeling. Het bedrijf heeft een tandwielkastfabriek voor windturbines en industriële toepassingen in Edegem en een volledig geïntegreerde, ultramoderne productiefaciliteit voor windturbinetandwielkasten in Lommel. Daarnaast is zijn er nog uitbreidingen naar India en China. De deskundigheid van HTI in het ontwerp en de productie van tandwielkasten heeft geleid tot producten van hoge kwaliteit en efficiënte productieprocessen. Onze op maat gemaakte windturbinetandwielkasten hebben lage geluidsen trillingsniveaus en hoge koppeldichtheid en kracht/gewicht-verhoudingen.

De FEM (FEM 1.001) wordt tot nu toe vaak voorgeschreven als richtlijn bij de fabricage van een nieuwe kraan. Ook de nationale normen, zoals NBN (de NBN E-52-002/3), NEN (NEN 2018/2019) en DIN (DIN 15018) worden nu in Europa nog vaak voorgeschreven. De ontwikkeling van de EN voor kranen, de EN 13001, duurt al vele jaren. Omdat de publicatie op zich liet wachten, terwijl er al voorlopige versies circuleerden, heeft de FEM in 1998 een revisie doorgevoerd, waarbij al enkele elementen van de EN13001 werden overgenomen. De FEM biedt echter nog steeds geen conformiteit met de Machinerichtlijn. Intussen zijn al vele delen van EN 13001 verschenen en kan de norm al toegepast worden. Medio 2010 zal EN13001-3.1 worden gepubliceerd, waarna de nationale kraannormen ingetrokken zullen worden. De EN 13001 vraagt een andere aanpak van de berekening van de kraan. Daar zullen fabrikanten en gebruikers moeten aan wennen. Door onder andere haar verleden als kranenbouwer (Nelcon) en onderhoudsbedrijf (Groot Hensen) is Kalmar een toonaangevend bedrijf op de Europese markt van kranenbouwers en behandelingstoestellen. Onze gastsprekers van Kalmar zijn dan ook het best geplaatst om ons daarover een voordracht te geven. Tijdens de avondlezing gaan ze in op de nieuwe aanpak van EN13001 en de consequenties voor de ontwerper en de gebruiker.

Om de groei te bestendigen is een betrouwbaar machinepark met bijbehorende strenge tolerantie-eisen een absolute must. Hansen Transmissions heeft de moeilijke weg gekozen om zijn onderhoud zodanig te oriënteren dat die eisen zo goed mogelijk gewaarborgd worden. De studieavond geeft een overzicht van het plan van aanpak en de behaalde resultaten met afsluitend gelegenheid tot discussie.

Een must dus voor iedereen die actief is bij het ontwerp, de aanschaf en het onderhoud van hef- en hijswerktuigen en aanverwante toestellen.

• PRAKTISCH • PRAKTISCH

Plaats: Hansen Transmissions International, Leonardo Da Vincilaan 1, Edegem. Datum: woensdag 17 juni 2009 om 20 uur. Kostprijs: gratis voor VIK-leden; 5 euro voor medewerkers van bedrijfsleden; 15 euro voor niet-leden. Broodjes en uitgebreid drankenbuffet inbegrepen. Annuleren van een inschrijving kan tot 48 uur voor de aanvang van de activiteit zonder kosten. Daarna is de volledige deelnameprijs verschuldigd. Inschrijving vereist: VIK-secretariaat. Referte: VOOND10609.

Plaats: VIK-huis, Herentalsebaan 643, Wommelgem. Datum: donderdag 18 juni 2009 om 20 uur. Kostprijs: 10 euro voor VIK-leden; 15 euro voor medewerkers van bedrijfsleden; 25 euro voor niet-leden. Broodjes en uitgebreid drankenbuffet inbegrepen. Annuleren van een inschrijving kan tot 48 uur voor de aanvang van de activiteit zonder kosten. Daarna is de volledige deelnameprijs verschuldigd. Inschrijving vereist: VIK-secretariaat. Referte: VOHAV10609.

43

I-mag juni 2009

Jan Vermeiren, de auteur van het boek “Hoe LinkedIn nu écht gebruiken” laat ons in een interactieve presentatie zien wat voor hefboomeffect LinkedIn kan hebben voor je resultaten als verkoper. Dit komt onder andere aan bod: wat is de voornaamste reden waarom de meeste mensen geen resultaat halen uit LinkedIn en andere online en offline businessnetwerken, wat is LinkedIn wel en niet, waar moet je op letten als je een profiel aanmaakt of verandert, hoe bouw je snel je basisnetwerk uit en hoe breid je je netwerk effectief en efficiënt uit (dus met voor jou nuttige contacten met een minimum aan tijdsbesteding). Daarna laat Jan nog 9 geavanceerde strategieën zien om als verkoper meer leads te krijgen en je visibiliteit en credibiliteit bij je doelgroep te verhogen. Tot slot deelt hij nog enkele belangrijke do’s-and-don’ts en tools die tijd besparen bij het werken met LinkedIn. Download alvast gratis de lightversie van het boek “Hoe LinkedIn nu écht gebruiken” via www.hoe-linkedin-nu-echt-gebruiken.com

MEET- EN REGELTECHNIEKEN Gasdetectie in industriële installaties 24 september 2009 Gasdetectiemethoden en -toepassingen Honeywell Analytics is wereldmarktleider in detectiesystemen voor licht ontvlambare gassen, toxische gassen en zuurstof en heeft om en bij de 200 jaar collectieve ervaring opgebouwd in het ontwerpen en produceren van de meest innovatieve gasdetectiesystemen. De gasoplossingen zijn zowel geschikt voor industriële, commerciële als huishoudelijke toepassingen waar mensen kunnen worden blootgesteld aan licht ontvlambare en toxische gassen en zijn verkrijgbaar in een breed gamma aan mobiele en vaste detectoren. De presentatie wil een bredere kijk bieden op de wereld van de gasdetectie. Daarbij komen o.a. volgende onderwerpen aan bod:

• PRAKTISCH

• Basisbegrippen rond gasdetectie (wat is gas, gevaren, definities zoals LEL, ppm,…) • De verschillende meetprincipes met hun voor- en nadelen • Plaatsbepaling van gasdetectoren • SIL in gasdetectie • Kalibratie- en onderhoudsrichtlijnen • ATEX/apparatuurclassificatie

Plaats: Hotel Ramada Plaza Antwerp, Desguinlei 94, Antwerpen (Berchem). Datum: dinsdag 22 september 2009 om 20 uur, verwelkoming vanaf 19.30 uur. Na de lezing receptie en netwerking tot 23 uur. Spreker: Jan Vermeiren. Kostprijs: 10 euro voor VIK-leden; 15 euro voor medewerkers van bedrijfsleden; 25 euro voor niet-leden. Broodjes en uitgebreid drankenbuffet inbegrepen. Je kunt een inschrijving tot 48 uur voor de aanvang van de activiteit annuleren zonder enige kosten. Daarna is de volledige deelnameprijs verschuldigd. Inschrijving vereist: VIK-secretariaat. Referte: VOTCM10909.

• PRAKTISCH Plaats: VIK-huis, Herentalsebaan 643, Wommelgem. Datum: donderdag 24 september 2009 om 20 uur. Spreker: Hendrik Heeze , Honeywell Gas Detection. Kostprijs: 10 euro voor VIK-leden; 15 euro voor medewerkers van bedrijfsleden; 25 euro voor niet-leden. Broodjes en uitgebreid drankenbuffet inbegrepen. Annuleren van een inschrijving kan tot 48 uur voor de aanvang van de activiteit zonder kosten. Daarna is de volledige deelnameprijs verschuldigd. Inschrijving vereist: VIK-secretariaat. Referte: VOREG110909.

AGENDA BIJEENKOMSTEN Studiegroep Bedrijfsbeleid 16-jun-09 Lezing: vernieuwende kijk op het ondernemerschap, VIK-huis, 20 uur 20-okt-09 Lezing: performancemanagement, de lijm tussen strategie en uitvoering, VIK-huis, 20 uur

TECHNISCH-COMMERCIEEL LinkedIn om je verkoop te verhogen dinsdag 22 september 2009

Studiegroep Elektriciteit 18-jun-09 Lezing: SIL in de elektrotechniek, VIK-huis, 19.30 uur

Ontdek hoe LinkedIn je de weg toont naar nieuwe klanten en naar wie je met hen in contact kan brengen.

Studiegroep Haventechnologie 18-jun-09 Lezing: De normen EN 13001 en EN13001-3.1, VIKhuis, 20 uur

Tegenwoordig hebben meer dan 36 miljoen mensen wereldwijd – en onder hen meer dan 400.000 Belgen - een profiel op LinkedIn en enkele connecties. De vraag die de meesten stellen, is: wat heb ik er nu eigenlijk aan? En vervolgens: hoe moet ik LinkedIn nu gebruiken op een manier die me resultaten brengt zonder er veel tijd in te stoppen.

I-mag juni 2009

Studiegroep Information Technology Management 24-jun-09 Stuurgroepvergadering, VIK-huis, 19.30 uur

44

ACTIVITEITEN

Studiegroep Onderhoud 17-jun-09 Lezing: Kosten besparen door te sturen op Reliability engineering, Hansen Transmissions, Edegem, 20 uur Studiegroep Regeltechniek 1-sep-09 Stuurgroepvergadering, VIK-huis, 20 uur 24-sep-09 Lezing: Gasdetectie in industriële installaties, VIK-huis, 20 uur

Uw advertentie op deze pagina?

6-okt-09 3-nov-09 1-dec-09

Stuurgroepvergadering, VIK-huis, 20 uur Stuurgroepvergadering, VIK-huis, 20 uur Stuurgroepvergadering, VIK-huis, 20 uur

Studiegroep Technisch-Commercieel 22-sep-09 Lezing: Hoe LinkedIn nu écht gebruiken om je verkoopsresultaten te verhogen, Antwerpen, 20 uur

• We ruimen plaats in voor de publiciteit van uw bedrijf. • Verspreid uw boodschap aan 20.000 ingenieurs! • Verspreid uw boodschap in 20.000 gezinnen! • Verspreid uw boodschap in meer dan 1.000 belangrijke bedrijven! • Bereik uw consumenten, maar verzorg ook uw business-to-business. Meer weten? Neem gerust en vrijblijvend contact op met de Vlaamse Ingenieurskamer: Francine Demaret - 03 259 11 09 [email protected]

VIK V orming VIK V orming

VIK Vorming leidt bedienden op voor bouwsector WOMMELGEM. Zonet werd een derde opleidingstraject in opdracht van de VDAB afgesloten. VIK Vorming leidde deze keer een groep werkzoekenden op tot assistentwerkvoorbereider in de bouwsector. Op 1 december 2008 begonnen twintig cursisten aan de opleiding. Zestien van hen rondden de opleiding af op 27 maart 2009 en mochten hun certificaat in ontvangst nemen. Enkelen kunnen meteen aan de slag op de stageplaats. De anderen gaan met de zopas verworven kennis en kunde vol goede moed op zoek naar een geschikte job.

Overhandiging van een felbegeerd certificaat.

In 2007 vroeg de VDAB VIK Vorming voor het eerst om opleidingen te organiseren voor werkzoekenden die zich willen heroriënteren op de arbeidsmarkt. Zo werd eerder al een opleidingstraject uitgewerkt voor bouwcalculatoren en werd er voor een groep ingenieurs 50+ een herbronningtraject opgezet naar analogie met de 50+-club van de VDAB zelf. Het huidig traject zit momenteel in de uitstroomfase. De opleiding is volledig afgerond en de deelnemers worden begeleid bij het zoeken en vinden van een geschikte job.

VIK Vorming kon rekenen op de steun en interesse uit de bouwwereld. Behalve inhoudelijke input voor de opbouw en de aanpak van het lesprogramma boden verschillende bouwbedrijven stageplaatsen aan. Andere bouwondernemers ontvingen cursisten bij een werfbezoek of vaardigden hun medewerkers af als lesgevers. Zo kon het docentenkorps uitgebreid worden tot 20 lesgevers, elk met een eigen specialisatie en invalshoek.

Steun bouwbedrijven

Deelnemers

Voor de uitwerking van het opleidingsprogramma ging VIK Vorming te rade bij enkele bedrijven uit de bouwsector. Uit een rondetafelgesprek in augustus 2008 en enkele vervolgvergaderingen kwam input voor het opleidingstraject dat uiteindelijk vier volle maanden in beslag zou nemen. Belangrijke speerpunten in het programma zijn de praktische toepassingen op pc. MS Excel en MS Project worden in het opleidingsprogramma verweven, zodat cursisten vlot leren om de pc het rekenwerk voor hen te laten doen. Anderzijds onderstreepten zowel de VDAB als de sector zelf het belang van praktische werkervaring. Daarom werden enkele werfbezoeken en een opleidingsstage van drie weken in het programma opgenomen. Door te solliciteren naar een geschikte stageplaats hadden de cursisten meteen ook nuttige ervaring bij het ‘zoeken naar een job’.

De infosessie die de opleiding voorafging, trok veel belangstellenden aan. Zestig geïnteresseerden bleven nadien voor het individueel gesprek. Slechts twintig van hen konden effectief aan de opleiding beginnen. Voor dit traject ging VIK Vorming vooral op zoek naar mensen met een diploma hoger middelbaar onderwijs, algemeen vormend of technisch. Technisch inzicht en een stevige basis wiskunde zijn onontbeerlijk en werden getest in het individueel gesprek. Uiteraard werd gepolst naar de motivatie en gingen we na in hoeverre de kandidaten ‘gebeten waren door de bouw’.

Uitstroom Meteen na de opleiding vonden zeven cursisten een job. De meesten kregen een contract aangeboden op de stageplaats. De anderen bouwen voort op hun recente ervaring en kunnen daarbij alvast rekenen op een positieve referentie van hun stagebedrijf. Uit de stageverslagen en de evaluaties door de stagepeters blijkt vaak dat men op dit moment soms geen contract kan aanbieden wegens de huidige economische toestand. Wenst u meer informatie over de samenwerking tussen VDAB en VIK Vorming? Heeft u interesse in het opleidingstraject en zijn deelnemers? Maak kennis met de deelnemers, hun achtergrond en hun ambities via de website www.vikvorming.be of neem contact op met Diane Luyten op [email protected]. Tekst en foto’s: Lic. Diane LUYTEN

Een nieuwe groep assistent-werkvoorbereiders.

I-mag juni 2009

46

VIK V orming VIK V orming

“Wij willen meer!” Aan de ene kant is er de gretigheid én de dankbaarheid van een groepje aspirant-voorbereiders, excuseer, aspirant-assistent-werf/werkvoorbereiders voor de enorme investering, aan de andere kant groeit het besef dat in de toegemeten tijd en met de beschikbare mensen en middelen er onvermijdelijk hiaten in het pakket aanwijsbaar blijven.

De cursisten hebben een mooie tijd beleefd tijdens de opleiding. Ze vormden stilaan een hechte groep die ook na de opleiding contact houdt. Bij de feestelijke uitreiking van de certificaten hebben ze docenten en genodigden verrast met een mooie afscheidsrede.

Waarde collega’s, Geachte mevrouw Moerman en mevrouw Luyten, Geachte docenten allemaal,

Wij willen meer! Het feit dat we onze bedenkingen ventileren lijkt misschien ondankbaar, maar is, bij nader inzien, een compliment aan organisatie en lesgevers. Niemand uit deze groep bleef onberoerd.

Het heeft de Vlaamse ingenieurskamer behaagd om, onder de auspiciën van VDAB, een cursus in te richten. En nu we het einde naderen, krijgen we stilaan inzicht in de evenwichtsoefening die nodig was om deze opleiding in te vullen. Opvolging, controle of planning, meten, materiaal en materieel, grondverzet, wapening, baksteen en hout, planlezen, meetstaten, riolering of sanitair, veiligheid, vergaderen, elektriciteit, werfinrichting, wegenis, project, werf, … De lijst is eindeloos. En dus, calculator, werf-/werkvoorbereider, ook ik kan geen titel bedenken die de lading dekt. Alleen het voorvoegsel ‘assistent’: dat is tenminste duidelijk!

Wij willen meer! In het kader van de cursus vergaderen kregen we, onverwacht, de mogelijkheid om onze ervaringen en bedenkingen te bespreken. Onbaatzuchtig denken we daarbij natuurlijk in de eerste plaats aan mogelijke opvolgers en de organisator van deze cursus. We kregen inzage in de rondvraag die hoorde bij de voortreffelijke voorbereiding die de groep ‘uitnodiging’ heeft verzorgd. Daaruit destilleerden we vijf categorieën: algemeen, praktijk, stage, inhoud en hulpmiddelen. 16 overblijvers, 16 beschouwingen daarop. We danken Diederik, Dirk, voor de kans om even, gestructureerd, een reflectie te maken.

Vorig jaar werden we vriendelijk uitgenodigd om deel te nemen aan een infosessie. Vrijblijvend, als de inhoud je niet beviel, begreep men je ‘neen’. De massale deelname aan de testjes en het selectiegesprek achteraf doet vermoeden dat er bij veel deelnemers interesse gewekt was. Uit zo’n grote groep uitverkoren worden, dat streelt je ego.

We danken onze engelbewaarder, Diane, de dame met de dwingende wijsvinger, voor de vriendelijke en toch kordate begeleiding, het luisterende oor en de materiële ondersteuning.

De cursisten verrasten met een mooie Een kleine zes maanden geleden begon afscheidsrede. dan ons bouwkundig avontuur…. Zeker mogen we de docenten niet vergeten die, elk vanuit hun eigen Een kleine… drie, nu vier maanden, U hebt gelijk! achtergrond, soms met een onstuitbaar enthousiasme een enorme kennisoverdracht nastreefden. In die eerste periode had het bijwonen van de les iets bijbels. Na afdaling in het voorgeborchte was er geweeklaag en tandengeknars. Ook zij willen meer! Geen daglicht, zuurstofgehalte zeker geen 21% en, heel symbolisch, geen internet. Ook wil ik even opmerken dat een zeer verscheiden groep, naar leefStilaan verstomde het gezucht en, ingewijd in de geheimen van het tijd, achtergrond en interesses eigenlijk steeds beter is gaan functiruimtelijk inzicht, gesterkt met het sacrament van het rekenblad en oneren. gezegend met een eindeloze reeks inhoud- en oppervlakteformules, Een synergetische werking tussen leerlingen en leerkrachten is stegen we hemelwaarts. zeldzaam en dus zonder enige twijfel memorabel. De mengeling van goede lesgevers en hun enorme lespakket in De cursisten combinatie met de verworven kennis creëert evenwel een dubbel gevoel.

47

I-mag juni 2009

VIK V orming VIK V orming

HACCP vanaf woensdag 30 september 2009 HACCP - BRC - IFS Deze opleiding is bedoeld voor alle leidinggevenden in de voedingsindustrie. Ook leveranciers van de voedingsindustrie vernemen hoe ze moeten voldoen aan de eisen van hun klanten. Daarbij denken we aan transport, opslag, verpakking, machinebouwers, …

• PROGRAMMA • Hazard analysis critical control points (HACCP): geschiedenis

• Wetgeving • Gevaren: microbiologisch, chemisch en fysisch • De 14 stappen voor de invoering van HACCP: - doel - een HACCP-werkgroep oprichten - gegevens verzamelen - het gebruik van het product bepalen - een flowchart opstellen - de flowchart nagaan

- de risico’s identificeren - de kritische controlepunten bepalen (CCP) - de grenswaarden voor elke CCP opstellen - een monitoringsysteem voor elke CCP opstellen - een bijsturingsplan opstellen - een HACCP-handboek maken - verificatie - het HACCP-systeem herzien • ISO 9001 en HACCP : - hoe integreren? - in welke hoofdstukken van ISO 9001 moeten eisen van HACCP opgenomen worden? • BRC en IFS - doelstelling en voordelen - specifieke eisen - hoe toepassen?

• PRAKTISCH woensdagen 30 september; 7 en 14 oktober 2009, telkens van 14 tot 17.30 uur, VIK-huis, Wommelgem.

VIK V orming VIK V orming

Workshop procesveiligheid en veranderingswerken (MOC) vanaf donderdag 10 september 2009 Veiligheid is nog steeds een topprioriteit in de procesindustrie. Met nieuwe normen en verstrengde regelgeving tracht men zoveel mogelijk risico's te beperken. Ook al daalt het aantal werkongevallen sterk; uit analyses blijkt dat het aantal procesincidenten die trend niet volgt. Er is immers nog heel wat onwetendheid rond dynamische risicobeheersing.

DEEL 4: RISICO-IDENTIFICATIE • Hoe risico's in kaart brengen (inventarisatie) • Hoe risico's evalueren • Welke analysemethoden zijn er? • Welke analysemethode wanneer toepassen: risicograaf, risicomatrix, Kinney, Lopa, eigen matrix DEEL 4B: bijzonder voorbeeld: illustratie van een mechanische toepassing 'Bruggen in Brugge'

• PROGRAMMA

DEEL 5: MOC • Wat bij wijzigingen aan een bestaande installatie? • Oefening

DEEL 1: PROCESVEILIGHEID • Wat, waarom en hoe doe je aan procesveiligheid? • Begrippenkader (termen en definities)

DEEL 6: BOUWSTENEN VAN EEN MASTERPLAN • Producteigenschappen (vlampunt, ontstekingstemperatuur, ontbindingstemperatuur, explosiegrenzen, statische elektriciteit, ATEX) • Mechanische beheersingen (veiligheidskleppen: scenario's, typen en opbouw) • Instrumentele beveiligingen (SIL classificatie en opbouw)

DEEL 2: REGELGEVEND KADER • Overzicht en duiding van de regelgeving voor procesinstallaties • Visie en inspectiecriteria van Belgische Seveso-inspectiediensten m.b.t. procesinstallaties DEEL 3 VEILIGHEIDSSTUDIES • Basisgegevens voor het opstellen van een veiligheidsrapport (VR) en een omgevingsveiligheidsrapport (OVR) • Welke types? FMEA, HAZOP, Vlinderdasmodel Planop • Wanneer welke veiligheidsmaatregelen uitvoeren? • Tegenmaatregelen • Wisselwerking tussen risicoanalyse en tegenmaatregelen • Risico beperken tot aanvaardbaar niveau

DEEL 7: INTEGRALE OEFENING • Oefeningen aan de hand van eigen cases • Wrap up en evaluatie

• PRAKTISCH Donderdagen 10, 17, 24 september 2009 en 1 oktober 2009, telkens van 9 tot 17 uur, VIK-huis, Wommelgem.

Procesinstrumentatie vanaf woensdag 26 augustus 2009 • Ex-problematiek • Stoom in de procestechniek • Voor dit deel wordt samengewerkt met fabrikanten.

De controle van procesgrootheden vereist in eerste instantie dat die grootheden correct gemeten worden. W(at), w(anneer), w(aar) hangt af van diverse omstandigheden. De cursus wil daarop een antwoord geven.

• PRAKTISCH Woensdagen 26 augustus en 2 september 2009 telkens van 14 tot 18 uur en op 9 en 16 september 2009, telkens van 9 tot 16.30 uur, Gent.

• PROGRAMMA • Sensoren (temperatuur, debiet, druk, niveau, verplaatsing) • Corrigerende organen (regelkleppen/ freq geregelde pomp, algemene begrippen, drukverloop, rendementsproblematiek, ...)

49

I-mag juni 2009

VIK V orming VIK V orming

Betonbouw vanaf woensdag 23 september 2009 Deze opleiding is ingedeeld in drie delen. 1. Gewapend beton berekenen Standaardmethoden voor de berekening van gewapend beton, rekening houdend met EC 2 en het aansluitend Nationaal Toepassingsdocument (NBN B15-002), controleberekeningen uitvoeren in de uiterste grenstoestanden of in de gebruikstoestand en een eenvoudige benadering van de doorbuiging en de scheurvorming. Het rekenwerk verloopt snel en trefzeker met de bijgevoegde cd-rom. 2. Gewapend beton berekenen: scheurgedrag - vervorming - bijzondere gevallen Ook EC3 en EC4 komen aan bod, omdat balken en kolommen met geïncorporeerde stalen profielen behandeld worden. Waar in het eerste deel empirische benaderingen volstonden voor de beoordeling van doorbuiging en scheurvorming, wordt nu dieper ingegaan op die fenomenen en op de berekening. Het rekenwerk verloopt eenvoudig dankzij de bijgevoegde cd-rom, die ook een reeks opgeloste vraagstukken bevat.

• Deel 1 behandelt grondbegrippen en materiaaleigenschappen. • Deel 2 gaat over het rekensysteem en is volledig in overeenstemming met EC2 en het Nationaal Toepassingsdocument (NTD) voor ons land. Ook voor deze berekeningen is in een cd-rom voorzien.

3. Voorgespannen beton berekenen: basisbegrippen, theorie en praktijk Voorgespannen beton wint steeds meer veld in toepassingen voor gebouwen, bruggen, tunnels, enz. Het vergt niet alleen een gedetailleerd ontwerp, maar ook een zorgvuldige uitvoering door bedrijven die over de nodige kennis en ervaring beschikken. Beide aspecten komen aan bod.

• PRAKTISCH Betonbouw 1: 23, 30 september, 7, 14, 21, 28 oktober 2009. Betonbouw 2: 24 februari, 3, 10, 17, 24, 31 maart 2010. Betonbouw 3: 12, 19, 26 mei, 2, 9, 16 juni 2010 telkens van 14 tot 17 uur, VIK-huis, Wommelgem.

Cursusagenda augustus-september 2009 CURSUS

STARTDATUM

EINDDATUM

AANTAL DAGEN

UREN

LEDENLEDENTARIEF TARIEF ONDERW. & OVERH.

Automatisering

22/06/2009

23/06/2009

2

D

670

570

Procesinstrumentatie

26/08/2009

16/09/2009

4

N*D*

760

650

TECHNOLOGIE

Industriële koeltechniek: gevorderden

2-sep-09

30-sep-09

5

A

580

490

Stoom in mijn bedrijfsomgeving

21-sep-09

25-sep-09

5

D!

1430

1430

Betonbouw 1

23-sep-09

28-okt-09

5

N

710

600

Residentiële ventilatie

29-sep-09

20-okt-09

4

A

490

420

HVAC

30-sep-09

28-okt-09

5

A

580

490

HACCP – BRC – IFS

30-sep-09

14-okt-09

3

N!

440

370

BEDRIJFSKUNDE Workshop procesveiligheid en management of change (MOC)

10-sep-09

1-okt-09

4

D

1090

930

TPM

30-sep-09

14-okt-09

3

D

820

700

D = 9 tot 17 uur NA = 14 tot 21 uur A = 19 tot 21 uur

I-mag juni 2009

N* = 14 tot 18 uur N = 14 tot 17 uur D* = 9 tot 16.30 uur

D!= 8.30 tot 16 uur N!=14 tot 17.30 uur

U wilt een volledig overzicht van het vormingsaanbod 2009? Bel naar 03 259 11 06. Stuur een mail naar [email protected] of kijk op de website: www.vikvorming.be

50

VIK V orming VIK V orming Organiseert voor

Opleiding

Platdakspecialist specialist >

U verwerft duidelijk inzicht in de meest courante materialen en uitvoeringstechnieken

>

Relevante normen, reglementen en wetgeving leert u interpreteren en toepassen

>

Door praktische oefeningen en casestudies krijgt u het geleerde in de vingers

>

Extra bedrijfsbezoeken geven u een unieke live-ervaring

Praktisch Start: 29 september 2009 Wanneer: 25 sessies op dinsdagen van 16.00 tot 20.30 uur Waar: VIK-huis Wommelgem

Meer informatie: Kijk op de website www.vikvorming.be of neem contact op met VIK Vorming: 03 259 11 06 of [email protected] VIK Vorming - Herentalsebaan 643 - 2160 Wommelgem