stedenbouwkundige uitgangspunten
voor herontwikkeling van het voormalige
veilingterrein Twello september 2011 Gemeente Voorst / Habets Stedenbouw
stedenbouwkundige uitgangspunten voor herontwikkeling van het voormalige
veilingterrein Twello
door Habets Stedenbouw
in opdracht van Gemeente Voorst
september 2011
Inhoud inleiding samenvatting: wensen en grenzen, architectuuropgave - het veilingterrein binnen Twello - historische topografie - Domineestraat -H.W. Iordensweg - cultuurhistorie: veilinggebouw - cultuurhistorie: architectuur - architectuuropgave school - architectuuropgave kantoor - milieu: spoorweg, veiligheid, geluid - milieu: trillingen, bodem
model A, twee gebouwen, school en kantoor - functies - ruimtelijk-visuele structuur - rooilijnen en bouwhoogten - zicht op de kerk - bebouwing en oppervlakte - eigendomsverdeling - peilen en grondwaterstand - groen
6 7 9 10 12 13 15 18 20 23 24
25 26 27 28 29 31 32 33 35
- verkeer en parkeren - looproutes - fietsverkeer scholieren
model B, drie gebouwen rond een (verdiepte) tuin
36 37 38 39
- algemeen - rooilijn - eigendom
model C, verlegde Veilingstraat - algemeen - rooilijn - eigendom - dwarsdoorsnede
40 41 42 43 44 45 46 47
inleiding Dit rapport is opgesteld met het oog op de nieuwbouw van een school en een kantoorge bouw op het voormalige veilingterrein te Twel lo. Het is een voorlopige versie. Het rapport is tot stand gekomen binnen een werkgroep met de initiatiefnemers: gemeente Voorst, Veluws College en woningstichting Goed Wonen. Geprobeerd is het initiatief tot heront wikkeling zo concreet mogelijk te verwoorden en de nieuwe gebouwen in het dorpsweefsel te verankeren. Hoe die gebouwen er uit zien is nu nog niet bekend. Wel is nauw aangesloten bij de sfeerbeelden die in een eerder stadium door architect Jan Metz zijn getekend. Daarin werden op aansprekende wijze delen van de veilinghal verwerkt in een nieuw schoolgebouw met flauw hellend dak. De werkgroep heeft verschillende mogelijkhe den verkend om het veilingkavel in te delen. De drie ruimtelijke modellen die in dit rapport worden gepresenteerd zijn het resultaat. Het eerste model (A) - school en kantoor op ruime afstand van elkaar - kwam aanvankelijk als het meest geschikte model naar voren, maar er bleven nog onopgeloste vragen over de flexibiliteit van het kantoorkavel. Zou het kavel later, als dat wenselijk zou blijken, nog te splitsen zijn in twee afzonderlijke kavels met elk een gebouw? Model B probeert daarop een antwoord te geven. Het situeert drie gebouwen om een gemeenschappelijke tuin, die verdiept ligt ten opzichte van de straat. Model C tenslotte gaat verder op B maar ver legt bovendien de Veilingstraat naar de spoor zijde. De afstand tot het spoor wordt daardoor
groter, maar ook de oriëntatie en de verkeers ontsluiting van de gebouwen veranderen. Dit model vergt extra financiële middelen, waar voor (nog) geen dekking is. Model A is het verst uitgewerkt. Verschillende stedenbouwkundige aspecten passeren de revue: ruimtelijke verdeling van de functies, wijze van ontsluiting voor auto en fiets, groen, waterhuishouding, rooilijnen, bouwhoogte en realiseerbare vloeroppervlakten. Wat geldt voor model A gaat in grote lijnen ook op voor model B. Het is niet uitgesloten dat in het vervolg van het planproces eerder verworpen of zelfs ge heel nieuwe modellen op tafel komen. Bij de uiteindelijke keuze spelen financiële haalbaar heid een rol, maar ook ruimtelijke kwaliteiten, flexibiliteit en beschikbaarheid van bouwterrein op korte termijn. De school wil het schooljaar 2013-2014 starten in het nieuwe gebouw. Dit rapport wordt als voorlopig product voorge legd aan diverse groepen en personen. Bedoe ling van de consultatie is inzichten en voor stellen te vernemen die waardevol zijn maar die tot nu toe buiten ons gezichtsveld lagen. Reacties kunnen komen van omwonenden en andere burgers van Twello, van ambtelijke specialisten en van architecten. Het is goed denkbaar dat de makers van dit rapport za ken over het hoofd hebben gezien of een te enge benadering gevolgd. Zij laten zich graag overtuigen van andere, betere gezichtspunten en zullen ingebrachte ideeën en reacties zorg vuldig verwerken in een aanvullend rapport.
1
5
32
35
20 10
1a
15
17 30
33
7
wensen en grenzen samenvatting
Sch
olt
en
sh
13
9
k
oe
18
28
11 26 12 31 24
1
ka m ps we g
16
8
14
21 Do m in
12
ee st ra
19
n in
g in
Juli
t
raa
ast
an
Ko
17
at
Klokkenkampsweg oud kerkpad
5
6a
zicht op toren
4
2a
F
6
2
320
8 10
'Domineesbosje' westgevel sluit 22 Veilingstraat af
r
Ve
ilin
gs
tra
at
nte
ve
'Domineeshof': groengebied tussen kerk, school en kantoor verdient meer samenhang; minder nadruk op rijbaan Veilingstraat
6 1 ,2 5 2 ,3 9
26
Politieburo
53
51
55
Politie bureau
e - D
5
rlijn
rn
oo
1 ,2
oo
Ap
6
Sp
6
ruimte 5tussen de gebouwen is even belangrijk als de gebouwen zelf
5 ,2
1
4
15
30
6
57
13 6
lin
gs
t
verkeer W-O draait om hoek 11
8
eg
7
6a
nw
5
re
Vei
traa
To
Do
rp
ss
tr
aa
t
1 3
4
herstel zicht op toren vanaf kerkpad?
9
9 2 11 5
Kerk 2
NH kerk
3
H. W .
bebouwingsgraad: nader te bepalen.
waterhuishouding Hemelwater dient te worden afgekoppeld van gemengd riool; Bergingseis: 3,6 mm per m2 verhard oppervlak, d.w.z. ~220-250 m3. Reliëf, afvoer, verharding en inrichting afstem men in integraal omgevingsontwerp.
bouwhoogte school: goot<10 m, nok<16 m; kantoor: goot<7,50 m, nok<12 m.
groen Behoud bestaande lindenbomen wenselijk; parkeren in groene omgeving.
peil Souterrains mogelijk tot 1.20 m - mv, dit is 1 m boven de gemiddeld hoogste grondwater stand (GHG=4.43+NAP)
duurzaamheid Gebruik aardwarmte en/of zonne-energie voor klimaatregeling; geen zwaar installatiepakket; eenvoudige bediening.
40
weg
rooilijn De school blijft zoveel mogelijk binnen de con tour van de veiling; gebouwen ruim uit elkaar; Kantoor mag dicht tegen de Domineestraat.
Iordens
parkeren school: 1 pp/leslokaal; kantoor: 1 à 1,5 pp/ 100m2 bvo; totaal 40-50 pp + 300 fietsen.
kantoorgebouw markeert entree tot dorpskern vanuit het noorden en hoek met de Veilingstraat
10
23
5 ,1
verkeer Aandacht wordt gevraagd voor logistiek van aankomst en vertrek, buiten en binnen de gebouwen. Scheiding tussen verkeer naar fiet senstalling en parkeerterrein is wenselijk.
spoor maakt lange zichtlijnen mogelijk
18
4 t/m 34
milieubeperkingen De locatie ligt aan de spoorweg Apeldoorn-De venter en aan de verbindingsweg tussen A1 en Rijksstraatweg (15.000 mvt/etm). Het geluids niveau in leslokalen bedraagt maximaal 33 dB.
voormalig postkantoor1 4 (Rijksmonument)
16D
20
25
eld
cultuurhistorie De locatie ligt binnen de oude Klokkenkamp, waarvan Spiegelbosje en Domineesbosje restanten zijn. Herstel van het zicht op de kerktoren vanaf vroeger kerkpad is wenselijk maar geen eis. Onderzoek de mogelijkheid tot hergebruik van veilinghal(len) en mijnzaal.
en
27
2
22
kk
ruimtelijke structuur Beide gebouwen nemen prominente posities in binnen het Twellose stratennet. De school beheerst de as en de bocht van de Veiling straat, het kantoor markeert de hoek Veiling straat/Domineestraat en bepaalt samen met het tegenover gelegen voormalige postkantoor de entree tot het dorpscentrum. Beide gebou wen liggen tegen een achtergrond van hoge bomen.
K lo
Het voormalige veilingterrein wordt bestemd voor twee functies: middelbare school en kan toor.
'Spiegelbosje'
architectuuropgave samenvatting school omvang Gebouw voor 250 leerlingen met doorgroei mogelijkheid naar 350; Vloeroppervlak: 3000 m2, uitbreidbaar tot 4500 m2. Sportzaal voor school en dorp is onzeker, maar flexibel plan houdt de mogelijk heid van realisatie open. profiel van de school Onderscheidend door kleine schaal, breed onderwijsaanbod (MAVO, onderbouw HAVO/ VWO), plusvakken (multimedia, muziektheater en sport) en nauwe banden met de dorpsge meenschap. Gericht op leerlingen uit Twello e.o., met aantrekkingskracht tot Deventer. Bui tenschools gebruik van ruimten die zich daar voor lenen: gymlokaal/sportzaal, aula/dorps podium, mediaruimte/bibliotheek. VC is een LOOT-school met aangepast onderwijs voor topsporttalenten. Dit leidt tot frequent vervoer met busjes tussen school en sportcentrum. hergebruik oudbouw Het gebouw blijft zoveel mogelijk binnen het grondvlak dat door de veilingloodsen wordt ingenomen. Architecten worden uitgenodigd te onderzoeken of delen van het veilinggebouw, i.h.b. hallen en mijnzaal op praktische en betekenisvolle wijze kunnen worden verwerkt in de nieuwbouw. Hergebruik is wenselijk, maar geen eis. Rekening houden met Leitbild tot nu toe: schetsen J. Metz. relatie met de omgeving Gevraagd wordt een markant gebouw dat zelf bewust zijn plek aan de Veilingstraat inneemt.
Uitgesproken aanzichten in alle richtingen. Herstel van zichtrelatie kerkpad-kerktoren is wenselijk, maar geen eis. sfeer Het gebouw is ‘onschools’ vergeleken met wat in de moderne scholenbouw gangbaar is: geen fel gekleurde doos met gaten, maar een waar dig doch vriendelijk gebouw onder een bescher mende kap. Geborgenheid gaat voor openheid. Strengheid en stijfheid worden vermeden. Samengestelde massa is goed denkbaar. Een lichte (witte?) toets in de gevels is welkom. buitenruimten ‘Pauzeruimten’ zijn geen bijzaak. Gazons, trappen, paden en pleinen zorgen voor een ontspannen buitensfeer tijdens de warme maanden. Onnadrukkelijke inrichting biedt meer gebruikscomfort. De fietsenstalling is de plek waarlangs de meeste leerlingen de school betreden. Maak er wat meer van dan een functioneel geordende parkeerplaats. De bestaande bouwmuur beschermt tegen het spoor maar kan misschien ook een rol spelen in de buitenruimte. Buitenplein, hal en kantine vormen een continuüm van verblijfsruimten. duurzaamheid Leslokalen worden beschermd tegen al te hevige zonnestraling. Ramen kunnen open. Zij kijken uit op groene buitenruimten. De klimaat regeling (verwarming, koeling, ventilatie) is eenvoudig, zuinig en per lokaal te variëren. Het gebouw profiteert optimaal van natuurlijke klimaatbronnen: zon, schaduw van bomen, grond(water).
kantoor omvang: 1000 m2 bvo, uitbreidbaar tot 2000 m2. milieubeperkingen: Gebouw ligt langs spoorweg Apeldoorn-Deven ter en langs drukke weg (Domineestraat: 15.000 mvt/etm) relatie met de omgeving Gebouw maakt met voormalig postkantoor aan de overzijde ‘poort’ tot het dorpscentrum. Situering mag dicht bij de straat. Hoge bomen vormen achtergrond. Markant hoekpand. sfeer Aantrekkelijke tactiele eigenschappen: ‘warme’ materialen, interessante details, ramen die wat te zien geven (woningaanbod?). Uitnodigend om binnen te gaan. Kopgevels beeldbepalend. gestalte Verhouding tot postkantoor: ‘liggend’ tegen over ‘staand’ (dus ook lager). parkeren Aandacht gevraagd voor relatie tussen gebouw toegang en bezoekersparkeren.
het veilingterrein binnen Twello Het veilingterrein bezet een strategische posi tie in de structuur van Twello. Het ligt langs twee belangrijke verkeerscorridors. Met de lange zijde grenst het terrein aan de spoorlijn Apeldoorn-Hengelo. Het ligt op korte afstand van het station. De korte zijde van het terrein ligt aan de Domineestraat, die samen met het verlengde, de Burg. H.W. Iordensweg, de drukste straat van het dorp is en de hoofdverbinding vormt tussen de A1 en de Rijksstraatweg. Bij het veilingterrein sluit bovendien de ver keersring om het centrum aan op de hoofd weg. Gevoelsmatig hoort het terrein nog bij de dorpskern, die aan deze zijde opvallend groen oogt door de hoge bomen van het Domineesbosje. Het veilingterrein verenigt dus de drukste en de meest rustieke kanten van het dorp. De centrumring ontwikkelt zich steeds meer tot vestigingsplaats voor publieks aantrekkende functies zoals station, medisch centrum, grotere winkels en kantoren. visie spoorzone In december 2008 verscheen de Leidraad Spoorzone Twello 2030+, een aftasting van de ontwikkelingsmogelijkheden van de gebieden langs het spoor. Het gebied rond de Dominee straat wordt daarin beschreven als locatie van ‘een aantal van de oudste en meest waardevolle gebouwen van Twello’. Dit gegeven en de goede bereikbaarheid (sta tion) ziet de nota als basis voor de vestiging van functies als ‘voortgezet onderwijs, zorg, kantoren of cultuurgerelateerde functies zoals
een bijzonder restaurant, filmhuis, musea ...’ Het oude postkantoor en het veilinggebouw worden met name genoemd. Zij zouden (gro tendeels) behouden en gerenoveerd moeten worden. ‘(Gedeeltelijke) nieuwbouw is alleen mogelijk mits er aandacht is voor de histori sche kwaliteit van de te handhaven bebouwing en de context waarin deze is gelegen.’ ‘(Gedeeltelijke) nieuwbouw .... dient zodanig te worden toegepast dat dit ten goede komt aan de stedenbouwkundige samenhang. Ontwikkeling van maatschappelijke / culturele functies is gewenst .... Ontwikkelingen bij het veilinggebouw dienen zodanig te worden vormgegeven dat ook vanaf de spoorzijde een plek en beeld ontstaat die de alzijdigheid van het ensemble versterkt.’ De nota schetst een ontwikkeling in de richting van een collectieve voorziening in het bestaan de veilinggebouw. Nieuwbouw wordt niet uit gesloten, maar is niet de eerste optie. De gemeente speelde al langer met de gedach te op het veilingterrein een school voor voort gezet onderwijs te vestigen. Met dit oogmerk heeft zij het terrein in 2010 aangekocht.
historische topografie: van Klokkenkamp tot veiling Vijfmaal dezelfde kaartuitsnede over de periode 1850-1988 laat de ontwikkeling zien van een terrein waarop de naam Hemelrijk staat gedrukt. In andere bronnen wordt het groenomzoomde perceel ten westen van de Domineestraat de Klokkenkamp genoemd. Een kamp is een door hagen en hakhout begrensde akker. De gele stip geeft de locatie van het huidige veilinggebouw aan. De Klokkenkamp is vanaf 1967 tot in de jaren ‘90 zetel geweest van de openbare MAVO. Het groen in de om geving van het veilingterrein blijkt een lange geschiedenis te hebben. Sinds 1990 ondergaat de spoorzijde van Twello Centrum een gedaanteverandering. De veilinggebouwen op het Villa Nova-terrein
1850 De Klokkenkamp in ongeschonden staat. Midden tussen de Domineestraat en de Kletterstraat (de tegenwoordige Stationsstraat) loopt een kerkpad, de Klokkenkampsteeg.
1905 De spoorweg snijdt de Klokkenkamp doormidden. Een stationsgebouwtje is zichtbaar bij de Stationsstraat. Het kerkpad houdt een overgang over het spoor. Ten zuiden van het station ligt sinds 1840 een buiten: Villa Nova.
1933 De aanduiding station staat (foutief) bij een langgerekt gebouw ter plaatse van het oudste veilinggebouw. De Klokkenkampsweg lijkt een toevoerweg naar de veiling geworden. Door de bouw van de eerste veilingloods wordt al in 1907 het visuele verband tussen kerkpad en kerk verbroken. Maar het pad zelf is nog steeds begaanbaar.
1957 Het terrein van Villa Nova wordt bebouwd, onder meer met een nieuw veilinggebouw. Het oude veilinggebouw is uitgebreid met een nieuwe hal. Op de Klokkenkamp ten noorden van het spoor staat de nieuwbouw van de Land- en Tuinbouwschool, later verbouwd en uitgebreid voor de openbare MAVO.
1988 Het veilingcomplex heeft zijn maximale omvang bereikt. De gebou wen op het terrein van Villa Nova zijn verder uitgebreid. Het groen is ver dwenen. De spoorwegovergang Klokkenkampsweg is opgeheven. Deze straat heet aan de kant van het dorp nu Torenweg. Van de oude groenwal van de Klokkenkamp zijn alleen nog het Spiegelbosje (noordelijk van het spoor) en het Domineesbosje bij de kerk over. De pastorie op de hoek van de Domineestraat en Dorpstraat is gesloopt.
10
zijn vervangen door een woonbuurt en een supermarkt. Langs het spoor zijn drie kleine bedrijfsunits voor de verhuur gebouwd. De slachterij van Dumeco is vervangen door een woonbuurt. Er is een treinstation en busplein geopend. De herontwikkeling van het veiling terrein zal het sluitstuk in deze transformatie worden. Op nevenstaande satelietopname is nog afleesbaar hoezeer destijds (1907-1935) de bouw van de veilinghallen een inbreuk was op de groenwallen rond de toen nog agrarische Klokkenkamp. Van het naastgelegen landgoed Villa Nova is zelfs niets meer te zien. Achter eenvolgende bouw van veilinghallen en een woonbuurt hebben alle sporen ervan uitgewist. Tussen cultuurhistorie en dorpsontwikkeling bestaat geen harmonieuze band. ‘Ontwikke ling’ speelde altijd de baas. Beter gezegd, cul tuurhistorie bestond niet eens als factor. De historie van een plek kent meer gezichten naarmate de tijd voortschrijdt. De vraag of een deel van de groenwal gerooid mocht worden voor de spoorlijn en later voor de vei ling werd destijds niet eens gesteld. Het was slechts een bijkomstigheid. Dat we ons nu afvragen of een 75 jaar oude veilinghal mis schien een rol kan spelen bij de bouw van een nieuwe school, is kenmerkend voor de nieuwe houding die het dorp aanneemt tegenover zijn historie. Een bevestigend antwoord kan echter pas overtuigen als het praktisch en zakelijk de voordelen tegen de nadelen afweegt.
2004 het veilingterrein in dezelfde kaartuitsnede als hiernaast. Linksonder: de slachterij van Dumeco is gesloopt. Nieuwe wegen van het Stationskwartier worden aangelegd. Middenonder: de opname is gemaakt tijdens het Klompenfeest. In de straten van het centrum zijn lange rijen kramen zichtbaar.
11
Domineestraat - H.W. Iordensweg Hoewel de grote linde tegenover het gemeen tehuis en tientallen eiken langs de Dominee straat al lang geleden zijn gerooid, valt de N-Z corridor door Twello nog altijd op door zijn groene karakter. 84
88
Dat is niet alleen te danken aan de de land goederen en de laanbeplanting die nog over is. De corridor is een weg met vrijstaande bebouwing. De panden hebben voortuinen van gemiddeld 8 meter diep. Ook die dragen bij aan het groene aanzien. Slechts bij enkele grotere panden is het voorerf geheel verhard. Bij basisschool de Wingerd dient het als speel plaats, bij bedrijfspanden als parkeerterrein. Juist tegenover het veilingterrein zijn bij enke le bedrijfspanden de voortuinen omgezet in
65 63
61 59 57 87 91
75A
55
Lin
de
laa
nter
n
89
Spo
53 79
92
orlij
Ape
n
ldoo
rn-
Deve
51
77
bos
99
101
103 32 105 107
8
33 30 11 28
36
21
8
10
31
Zev enh
26
uize
8
nse
Do
2
weg
7
mi
24
ne
34
es tr aa
17
5
t
4
School
6
Pen
22
Sc
ho
lt
en
sh
oe
nin
ksw
eg
Bi
1
k
3 13
nn
en
g Binn
enw
eg
we
27
1
5
32
25
24
20 1 0
1a
15
17
23 21
30
22
7
Sc
ho
lt
en
sh
oe
13
9
k
18 19
28
20
17
11 18
26 12
15
24 16
2 Kl
11
14
ok
16D
ke
22
24
nk
20
am
26
ps w
28
eg
18
10
30
16 9 32 23 34
8
1 4
21
7 Do mi ne es
12
IJs
tra at
19
17
Ko
nin
gi
Julia
n
nast
ba
an
we
g 13 15
6
raat
5 4
2
5
Bejaardentehuis
17
2a 11
2
9
22
Ve
ilin
gs
tra
at
ba
an
we
g
Zw
t
iers
raa
IJs
ter
kst
5
es
dij
sstraat
we g
Politiebureau
2 t/m
1
10
26
53
Me
Dev
Ba
Grotenhui
r ente
4
51
55
15
2
8
6
57
13 6
at
To
ra
str
ren
11
6a
we
Do
g
8
5
aat
rps School
1
12
3
4
9
t/m
7 Kerk
58
2 9
Ba
2 4 t/m 34
4
3
dij
11
kst
56
3 a
3
1
IJsb
eg
2
g
58
eg
anwe
lag
Afs
IJsba
rsw
de
1
dwa
62
Ham
de
aan
12
3
5a
Iordensw
52
lag
ers
t
40 42
raa
H.W.
5
3
2
w.i.u.
44 60
2b
54
w.i.u. 11 18
7 Do rps
4 dw ars str
13
aa t
9
15
2a
str
aat
School
rps
6 1 t/m 45
Do
20
14
17
12
10
22
11
10 24
10
4e 4a
19
8
t
ss
6
tra at
Dor
4
pss
traa 9
21
Schoo
lstraa
5
t
3
1
1 a
15 23
Schoolstraa
10
t
13
31
33
12
t/m 37 4 1 t/m 67 23
12a
rkt str
rds
erv
n
5
aat
va
ist
Ma
ew oo
ntst
2a t/m 2h
7
5
Ghe
Du
eg
1
14
5
raat 3
5
17
2 t/m 40
19
3
16
11
Ge
te
hu
4
is
ij
Ma
rkt
ple
mer
in
De
6
Bom
3 5
8
7
19
8a
9 55
18
11
rkt
12
nswe
aat
Iorde
13
str
15
H.W.
10
Ma
2
me en
2 17 1
20
g
12a 17
14
22
1
14a 1 5
9
t/m 63
24
42
44 10
32
T . H .de
at
30
34
hie
ter
26
stra
de
l
2
at
Mic
Friesstra
Ruy 1 1 4 t/m 120 36 12
32
38 11
va
12
n 5 2 t/m
32
100
t
eg
36
30
56
18
ldw
16
rte
e
54
5
traa nts Ghe
11
22
4
Ba
uw Nie
20
15
19
10
5a
17
21
20 19 7
21
26 21
22
64
10
23
6
38
25
20
1
traat
Jan
7a
van
5
Galens
16
7
1
23 32 30
at Ruy
34 29
Mic
hie
l
ter
18
3
stra
17
19
2
5
31 33
36
29
24
7
1 40a
A.Crijn
39
8 7
Zout
26
8
i
rte nae raa
d
Piet
17
32
Heinstr
19
11 42
10
44
19 15
34
16
2
aat
49
46
14
49
13
16
traat
t 20
17
Dunants
rst 6
53
47
10
at
Henr
Ko
15
9
stra
13
man
2 6
55
raat
11
34
6
ssenst
2 9
38
45
40
1
27
de
25
21
8 48
19
8 23
47
40
10
16
25
21 School
39
27
2
24
50 Obdam
26
10
Wass
37
straat
enaer
52
31 2
31
27
Sportzaal
Korte
naers
traat
11
School
3
1
7
33
11
3 a
W.
16
de
Piet
23 21
Heinstr
Withstr
48
52
H.W
43
Kerk
aat
aat
19
.
46
1
Iorde
41
21
nswe
54
39
g
2 31 26 29
44a
44b
Trom Maar
raat
14
de
Withst
plaan
56
74
ten
13 11
44
Witte
9
11
115
7
40 38 34
1
36
13
12
35
32 64
28
14
49 51 105
55
Heem
103
2 4
54
t
13
24
6 8
42
95
Hoge
2
14
van
71 73
ndorp
75
44 52 93
68
12
Cult. m tru
t
21
Cen
straa
77 1
8 47
straa
61
65 67 69
16
37
22
skerk
63
plaan
eg
20 23
11 57 59
Trom ten
isw
t
62
29
Maar
nhu
straa
53
Vee
skerk
26
25
Heem
30 24
18
22
parkeerplaatsen. Het groene voorerf leent zich vooral voor villa’s en woonhuizen, minder voor publieksaantrekkende functies. Ondernemers bieden hun klanten graag een parkeerplaats bij de voordeur. Daarmee is het dilemma geschetst voor het voorerf van het nieuwe kantoor op het veilingterrein. Wordt het een diep erf, geschikt voor auto’s van bezoekers of wordt het juist krap gehouden zodat het alleen maar als tuin kan dienen? Of is er een midden weg?
cultuurhistorie - veilinggebouw Het huidige veilinggebouw aan de Veilingstraat is een samenstel van gebouwen van verschil lend bouwjaar. De Coöperatieve Veilingvereni ging Deventer en Omstreken werd in 1907 opgericht en startte in een houten loods aan het spoor. In 1927 werd de veiling uitgebreid met een stenen loods (20x60 m) en in 1935 nogmaals (26x60 m). Het kantoor aan de oostzijde dateert van 1939. Tussen hal en kantoor bevindt zich de mijnzaal. De veiling kreeg een eigen aansluiting op de spoorlijn. Haar grootste omvang bereikte de veiling na de Tweede Wereldoorlog. Op het nabijgelegen terrein van landgoed Villa Nova werden diver se hallen gebouwd, die inmiddels al weer zijn verdwenen. De vooroorlogse hallen zijn sobere baksteen constructies, die geheel zijn afgestemd op hun functie van groothandelsmarkt: aanvoer - keuring - verkoop - afvoer. De kopgevels zijn op de hoeken schuin opgemetseld, wat de
gebouwen een schijn van zwaarte verleent. Boven in de topgevels zijn driehoekige ramen aangebracht met een in siermetselwerk uit gevoerde middenstijl. In de zijmuren bevindt zich een reeks van vierkante poorten. Hierdoor werden vanaf een verlaagde weg goederen in- en uitgeladen. Het grijze pannendak rust op stalen vakwerkspanten. De uithangende houten bakgoot gaat met een uitwaartse ver springing de hoek om. In de mijnzaal kwamen vraag en aanbod bij elkaar. De zaal vormt een karakteristiek over blijfsel van de sociaal-economische geschiede
fragment van een bouwtekening uit 1939: doorsnede over kantoor en de dubbele tribune van de mijnzaal.
grote loods oostgevel, bouwjaar 1935 raamopening met middenstijl in siermetselwerk
nis van Twello, in het bijzonder van de handel in groente en fruit. In het dorp leeft de wens om de zaal of delen van het interieur te inte greren met de nieuwbouw van de school. grote loods zuidgevel, bouwjaar 1935 zijmuur met laad- en lospoort aan de Veilingstraat. De bestrating lag vroeger dieper. De poorten waren laadbordessen.
Er valt wel wat af te dingen op de situering van het gebouw. De houten loods uit de be gintijd, die er nog steeds staat, verbrak het
visuele verband tussen kerkpad en kerk. Dat gebeurde al decennia voor de opheffing van de spoorwegovergang. In het Twello van honderd jaar geleden was cultuurhistorie bij de dorps ontwikkeling nog geen punt van overweging. De aanleg van de Veilingstraat in de jaren ‘90 bracht het gebouw bovendien in een nieuwe positie. Niet langer was het een gebouw met een voorkant en een achterkant, - waarbij de achterkant aan de Torenweg overigens veel intensiever werd gebruikt -, het werd een gebouw waar je omheenrijdt. Drie zijden zijn blootgesteld aan het zicht vanaf de straat. Daarop heeft het gebouw zich nog niet inge steld. De Veilingstraat werd aangelegd als bypass voor de dorpskern. Hij was nodig om de kern te ontlasten van het vrachtverkeer van en naar slachterij Dumeco. Zijn zwalkend verloop heeft de weg te danken aan het veiling gebouw waar hij omheen moest. De functie voor het slachthuisverkeer heeft hij niet lang gehad. In 2002 vertrok Dumeco uit Twello. 13
fragment van een bouwtekening van het eerste (houten) veilinggebouw uit 1922. Het gebouw bestaat nog steeds, zij het in gewijzigde vorm. De dakkapellen en uitbouw zijn verdwenen. De zuidgevel is van steen.
fragment van een bouwtekening uit 1927 met de oostgevel van een nieuwe veilingloods (onder) en de noordgevel van de al bestaande houten loods aan het spoor. In de nieuwe gevel worden de horizontalen benadrukt. Door de rollagen, de horizontale raamreeksen, de terugwijken de zijkanten en het topraam roept de tekening de idee van stapeling op.
14
In de uiteindelijke bouw is dit idee minder ver doorgevoerd (vergelijk de hoek bij het gooteinde op de vorige pagina). Resteert een indruk van zwaarte. De in 1935 gebouwde loods was iets breder, maar de architectuur was identiek. De gevel van de ‘kleine loods’ uit 1927 gaat tegenwoordig bijna geheel schuil achter de later gebouwde mijnzaal.
grote loods oostgevel, bouwjaar 1935 uitgemetselde hoek en gooteinde
cultuurhistorie - architectuur De locatie Veilingterrein ligt vlakbij de oude kern van Twello. Hier, aan de Dorpsstraat en de Domineestraat/H.W. Iordensweg staan de meeste gebouwen zoals ze er honderd jaar geleden ook al waren. Het zijn gebouwen die vanaf de bouwlocatie zichtbaar zijn of zeer nabij. De nieuwbouw zal zich op enigerlei wijze met deze gebouwen moeten verhouden. We noemen de belangrijk ste. Het zijn rijks- of gemeentelijke monu menten.
kerk Meest prominent is de Nederlands Hervormde Kerk, een laat-gothische dorpskerk uit de 15e eeuw, die in 1903 is gerestaureerd. De zware bakstenen toren is versierd met blindnissen waarin natuurstenen maaswerk. Tussen de galmgaten bevinden zich uurwerken. Tussen veiling en kerk bestaat een zichtrelatie.
gemeentehuis Het voormalig gemeentehuis aan de H.W. Iordensweg 1 dateert van 1859 en is geklas seerd als gemeentelijk monument. Het opval lend langgerekte witte gebouw heeft tal van wijzigingen ondergaan maar oogt nog steeds als een gaaf bouwwerk. Pilasters, hoofdgestel en middenrisaliet met fronton en dakruiter verlenen het een neoclassicistisch karakter. De dakruiter draagt een zonnewijzer en een uurwerk en wordt ook wel het klokkentorentje genoemd.
Dorpsstraat 10, NH kerk, 15e eeuw; rijksmonument
H.W. Iordensweg 1, voormalig gemeentehuis, bouwjaar 1859 gemeentelijk monument
15
Post- en Telegraafkantoor Aan de overzijde van de Domineestraat staat het voormalige post- en telegraafkantoor, in 1909 ontworpen door architect C.H. Peters. In het gebouw klinken verschillende stijlen door. Vast bestanddeel van Peters’ postkanto ren zijn de hoge T-vensters die voor de kan toor- en woonverdieping worden gebruikt. Het gebouw heeft twee bouwlagen met mid denrisaliet en wordt bekroond door een za deldak met dwarskap. De kappen steken royaal over. De geveltoppen zijn met hout bekleed. Decoratieve effecten worden bereikt met smeedijzeren gevelankers, boogtrommels met in afwisselende patronen gemetselde rode verblendsteen, een fries in dezelfde rode ver blendsteen, fraai gedetailleerde dakkapellen, makelaars en een daktorentje. Tussen veiling en postkantoor bestaat een zichtrelatie.
villa Mariënhof Op het einde van de Domineestraat, aan de overkant van de rotonde, ligt villa Mariënhof, een rijksmonument. Het witte huis is zichtbaar tussen hoge bomen die als coulissen werken. Een boograam met rode ‘wenkbrauw’ op de begane grond, een riante loggia op de eerste verdieping en een topgevel in vakwerk geven het huis een geheel eigen karakter. Het is een voorbeeld van zogenaamde overgangs architectuur. Daarbij combineerde de architect kenmerken van verschillende stijlen, onder toevoeging van eigen inventies. Het leverde vaak herkenbare gebouwen op, die, toen ze zo’n honderd jaar geleden gebouwd werden, verrassend nieuw waren en ook nu nog niet gedateerd zijn. Tussen de villa en de kantoor nieuwbouw bestaat een zichtrelatie.
Hof ten Dale Recht tegenover de kerk en deze naar de kroon stekend als beeldbepalende factor ligt dit monumentale pand in de Dorpstraat, voor malig woonhuis van generaties notarissen en bestuurders. Midden negentiende eeuw kreeg het zijn voorname classicistische uiterlijk, midden twintigste eeuw kwam er een tweede verdieping op, geheel in de stijl van de onder bouw. Een miniem middenrisaliet (vroeger met balkon), pleisterwerk in blokmotief, hoekpilas ters, cordonlijsten en een kroonlijst onder de dakgoot zijn de ornamentele bestanddelen die dit in wezen wat saaie blok aantrekkelijk maken.
Domineestraat 16, postkantoor, bouwjaar 1909, arch. C.H. Peters rijksmonument
zicht vanuit de Domineestraat op het pand Rijksstraatweg 10. Het pand kreeg zijn huidige aanzien in 1907. Het is een verbouwing van een bestaand huis dat omstreeks 1840 was gebouwd als buitenplaats. De architect van de verbouwing was J.D. Gantvoort uit Deventer. rijksmonument
Dorpsstraat 3-11, Hof ten Dale, bouwjaar ca.1863, verhoogd in 1958. gemeentelijk monument
16
conclusies Een schoolgebouw zal een bouwvolume opleveren dat alle hiervoor genoemde gebouwen, het veilinggebouw uitgezonderd, in omvang overtreft. De collectieve functie die het huisvest en de stedenbouwkundige positie die het inneemt vragen om een architectuur die de school verheft boven de status van ‘gewoon particu lier gebouw’. De school mag zich ook in de architectuur meten met het voorma lige postkantoor en gemeentehuis. Daarvoor zijn geen regels te geven. Het is wel mogelijk inspiratie te putten uit deze gebouwen. Wat maakt hun architectuur waardevoller en hoger in status dan de ‘gewone dorpsarchitectuur’? 1. kloek en goed geplaatst: de hoofdopzet doet geheel recht aan de plaats van het gebouw in de dorpsplattegrond. Het postkantoor keert zich frontaal naar de straat. Het wat weggedraaide gemeentehuis was georienteerd op de dorpslinde die de kruising ter plaatse beheerste. 2. herhaling en groepering: het gebouwonderdeel dat wordt herhaald, het raam, is goed van maat, proportie en detaillering. Ramen zijn gegroepeerd en maken zo de gevel leesbaar en evenwichtig. Een raam is meer dan een gat in de muur. 3. eyecatcher: één onderdeel ‘steelt de show’, meestal de voordeur en de daar bij behorende middenpartij; 4. ornamenten beklemtonen de structuur en verlevendigen vlakken, openingen en overgangen. Zonder deze zou het gebouw saai en ‘gewoon’ zijn gebleven. 5. kleur en kleurcontrast, materiaal en materiaalverschil geven het gebouw zijn karakteristieke stemming en glans. Aandacht voor deze aspecten biedt geen garantie voor een geslaagd gebouw, maar opdrachtgever en ontwerper kunnen er baat bij hebben ze in overweging te nemen. De gewenste uitzonderlijkheid geldt in mindere mate voor de kantoornieuwbouw. De ligging van dit pand aan de Domineestraat is echter zo prominent dat ook hier een markant en voorbeeldig gebouw wordt gevraagd. De eenvoudige massa vorm met zijn klassieke verhoudingen biedt daartoe voldoende mogelijkheden.
de veiling in volle omvang. linksboven de hallen uit 1927-1935, in het midden naoorlogse veilinggebouwen op het terrein van Villa Nova, rechts boven de kerktoren, rechts de vroegere Rabobank.
architectuuropgave school Onderstaande tekst bevat behalve stedenbouw kundige aanwijzigingen ook sfeerbeschrijvin gen en suggesties. De tekst is bedoeld om de ‘geest’ van het nieuwe gebouw te vatten. Wat voor stemming heeft het? In welke richting wordt door de opdrachtgever gedacht? De tekst is, ook waar hij in de gebiedende wijs is gesteld, niet bedoeld als dictaat, maar als inspiratie. doel Het Veluws College wil een schoolgebouw realiseren voor 250 leerlingen met doorgroei mogelijkheid tot 350. Het gebouw heeft een vloeroppervlak van circa 3000 m2 en kan worden uitgebreid tot circa 4500 m2 als de leerlingaantallen toenemen.
lijk uitgenodigd te onderzoeken of delen van het veilinggebouw op praktische en betekenis volle wijze in de nieuwbouw kunnen worden verwerkt. Zo kan in de nieuwe bestemming de herinnering aan de veiling levend blijven. De hierbij afgebeelde schetsen van Jan Metz laten zien wat een dergelijke aanpak kan opleveren: een gebouw met een geheel eigen karakter dat voortbouwt op de onderbouw van de veilingloods en dat refereert aan de Prairie School stijl van Frank Lloyd Wright. Metz’ schetsen hebben lange tijd als Leitbild gediend en worden door de initiatiefnemers als
profiel van de school De school wil zich onderscheiden van andere scholen in de regio door de kleine schaal, het brede onderwijsaanbod en nauwe banden met de dorpsgemeenschap. Het gebouw moet een sfeer uitstralen die dit profiel ondersteunt. De band met het dorp wordt allereerst uitge drukt door de plaatskeuze: dichtbij de oude kern en het station, op een plek met talrijke historische wortels en strategische gelegen in de Veilingstraat. Daarnaast wordt gezocht naar buitenschools gebruik van ruimten die zich daarvoor lenen: gymnastieklokaal/sportzaal, aula/dorpspodium, mediaruimte/bibliotheek. hergebruik oudbouw De veiling vertegenwoordigt een belangrijk hoofdstuk uit de sociaal-economische geschie denis van Twello. De zware architectuur van de loodsen en het interieur van de mijnzaal met zijn dubbele tribune en veilingklok zijn karakteristiek. Architecten worden nadrukke 18
Jan Metz, impressie Veluws College (zicht vanuit de Torenweg), 2005
nastrevenswaardig gezien. De architectonische waarde van de veilingloodsen is bescheiden en de aanpasbaarheid voor onderwijsdoeleinden onzeker. Daarom is hergebruik van de oud bouw, hoewel wenselijk, niet verplicht. relatie met de omgeving Het gebouw claimt zelfbewust zijn plek aan de Veilingstraat. De school zal deze straat domineren. De positie in de as van en langs de Veilingstraat vraagt om verschillende en uitge sproken gezichten in meerdere richtingen. De axiale nadering gevolgd door een slingerbe
weging zuidelijk om het gebouw, krijgt een passend antwoord in de westgevel. Een sym metrische opzet lijkt daarom aan deze kant niet direct voor de hand te liggen. Ook de verhouding tot de kerktoren verdient aandacht. Concurrentie met de toren is ongewenst. Het zicht op de kerktoren vanaf het oude kerkpad aan de overzijde van het spoor (Klokkenkampsweg) wordt zo mogelijk vrijgehouden. De school blijft bescheiden in hoogte en vooral horizontaal geleed. Kleine hoogteaccenten om stedenbouwkundige, functionele of decoratieve redenen zijn prima.
Ook naar het spoor toont het gebouw een ver zorgd, niet te gesloten uiterlijk. sfeer De sfeer van het gebouw is ‘onschools’ vergele ken met wat in de moderne scholenbouw gang baar is. Er wordt geen fel gekleurde doos met gaten verwacht, maar een waardig doch vrien delijk gebouw onder een beschermende kap. Geborgenheid gaat boven openheid. Streng heid wordt vermeden. Een massa samen gesteld uit verschillende volumes is goed denkbaar. Een lichte (witte?) toets in de gevels
is welkom. De westgevel ligt ‘s morgens in de schaduw, maar het is wel de gevel die de meeste leerlingen het eerst te zien krijgen. buitenruimten De ‘pauzeruimten’ zijn geen bijzaak. Gazons, trappen, paden en pleinen, in de zon en in de schaduw, open en besloten, zorgen voor een ontspannen buitensfeer tijdens de warme maanden. Een onnadrukkelijke inrichting biedt meer gebruikscomfort. Trappen zijn er niet alleen om een hoogteverschil te overbruggen, ze zíjn niveauverschil en dus geschikt om te zitten. De fietsenstalling is de plek waarlangs de meeste leerlingen de school betreden. Zo’n voorziening kan meer zijn dan een functioneel geordende parkeerplaats als hij geintegreerd wordt met pergola’s en plantstroken met klim mende en bloeiende heesters. De bestaande bouwmuur langs het spoor weert niet alleen geluid, hij kan ook functio neren in een ‘pauzelandschap’ als basis voor een afdak, klimplanten of tribune. Buitenplein, hal en kantine vormen een conti nuüm van verblijfsruimten. duurzaamheid De leslokalen zijn beschermd tegen al te hevi ge zonnestraling. Ramen kunnen open. Zij kijken uit op groene buitenruimten. De klimaat regeling (verwarming, koeling, ventilatie) is niet afhankelijk van ingewikkelde technologie. Hij is zuinig en per lokaal te variëren. Het gebouw profiteert optimaal van natuurlijke klimaatbronnen: zon, schaduw van bomen, grond(water). Scholen lopen op tijd. Een buitenuurwerk zou een passend (dak)ornament zijn, dat ook voor het dorp zichtbaar is.
Jan Metz, schematische plattegrond Veluws College
19
architectuuropgave kantoor doel Woningstichting Goed Wonen wil een kantoor realiseren van circa 1000 m2. Het gebouw moet te zijner tijd kunnen worden uitgebreid tot circa 2000 m2. relatie met de omgeving Het gebouw markeert de hoek DomineestraatVeilingstraat. Met het tegenovergelegen voor malige postkantoor (rijksmonument) bepaalt het nieuwe kantoor ook het gezicht van de Domineestraat vanuit het noorden. Iedereen die voor de spoorwegovergang wacht, ziet deze twee gebouwen. Het nieuwe kantoor ligt tegen een achtergrond van hoge bomen. Het postkantoor is maatgevend. situering De situering dichtbij de straat vraagt om aan trekkelijke tactiele eigenschappen: ‘warme’ materialen, interessante details, ramen die wat te zien geven (woningaanbod?). Het trottoir dat langs de voorgevel loopt is niet meer dan 3 m breed. Een gebouw dat in het straatbeeld werkt als een vernauwing en waarvan de Jan Metz, impressie kantoor aan de Domineestraat (zicht vanuit het noorden). Links het voormalige postkantoor. De situering van de nieuwbouw dicht bij de straat en de bescheiden hoogte zorgen voor een asymmetrisch straatprofiel. De nieuwbouw vernauwt het straatbeeld. Er gaat een poorteffect van uit, vergelijkbaar met de ruimtelijke werking van het oude Stationskoffiehuis aan de Stationsstraat.
Spoorwegovergang Domineestraat. Links het voormalige post- en tele graafkantoor.
20
gevels uitnodigen om binnen te gaan. De kopgevels zijn beeldbepalend. Detaillering, materiaal- en kleurkeuze van de noordgevel (schaduw) vragen om zorgvuldige afweging ten opzichte van de donkere achtergrond. De entree is aan de Domineestraat, dicht bij of op de hoek met de Veilingstraat. Personeel parkeert achter het gebouw, bezoekers vinden enkele parkeerplaatsen, direct om de hoek van de Veilingstraat.
hoogte Lengte en breedte van het gebouw zijn aan zienlijk groter dan van het v.m. postkantoor, maar het postkantoor blijft maatgevend. Goot- en nokhoogte van de nieuwbouw blijven onder die van de overbuurman (Pktr 8,00 - 12,70). Zij bedragen ten hoogste: 7,50 respectievelijk 12,00 m. Tegenover het ‘staande’ postkantoor neemt de nieuwbouw een ‘liggende’ houding aan. Het maakt geen hoogte maar oppervlak.
Het Stationskoffiehuis staat dicht op de weg. Dat is een goede positie voor een publieksvoorziening. Voorbijgangers kunnen naar binnen kijken. Een kleine stap om ook naar binnen te gaan.
Het voormalige tolhuis aan de Velperweg in Arnhem is tegenwoordig een makelaarskantoor. Het gebouw staat zo dicht op de weg dat je het huizenaanbod zelfs kunt bekijken, als je voor het stoplicht staat.
referentiebeelden rooilijn kantoor
De toegang is op een hoek van het pand en ligt iets terug. Er hangt een versierde luifel boven. (‘warme’ materialen, interessante details, ramen die wat te zien geven)
bron: Google streetview
°
°
50
30
Domineestraat
12,48
12 7,4
13,3
7,78
7,5
7
11
20,6
6,7
doorsnede over de Domineestraat tussen het nieuwe kantoor (links) en het voormalige postkantoor. De nieuwbouw is breder (en langer), maar niet hoger dan het postkantoor. ‘liggend’ tegenover ‘staand’. De dwarskap van het v.m. postkantoor heeft een ‘verhogend’ effect in het straatbeeld. Een dergelijke dwarskap blijft bij het nieuwe kantoor aan de voorkant achterwege.
22
1
milieu: beperkingen door de spoorweg De hieronder vermelde milieu-informatie geeft de huidige stand van kennis en regelgeving weer. Het blijft de eigen verantwoordelijk heid van de initiatiefnemer tot de bouw om te voldoen aan de dan geldende regels. veiligheid
12
nin
gin
30
Ko
t
raa
ast
ian Jul
18
De spoorweg tussen Apeldoorn en Deventer wordt intensief bereden, in het bijzonder ook door goederentreinen. In tegenstelling tot vroegere prognoses, zijn de thans beschikbare vervoersprognoses van gevaarlijke stoffen zeer laag: 10 wagons p/j cat.A (brandbaar gas) en 400 wagons cat. C3 (zeer brandbare vloeistof). Berekeningen van plaatsgebonden risico en groepsrisico kunnen daarom achter wege blijven. Ook hoeft geen rekening te worden gehouden met een zogenaamd ‘plas brandaandachtsgebied’.
5
t aa str ng i l i Ve
Voor het overige spelen bij de bouw geluid, trilling en bodemverontreiniging ten gevolge van de spoorweg een rol. Ook geluid van het wegverkeer kan invloed hebben.
39
Toegestane geluidbelasting nieuwbouw onder wijsgebouw aan bestaande (spoor)weg:
Geluid van
25
De bepalende geluidsbronnen zijn: - Spoorlijn Apeldoorn – Deventer (traject 207 Aswin) - Wegverkeer: Veilingstraat en Domineestraat Scholen behoren tot de “andere’’ geluidsge voelige gebouwen. Maximaal binnenniveau in verblijfsruimten (leslokalen en theorie(vak) lokalen) 33dB met gesloten ramen.
bouwvlakken en afstandslijnen tot de as van de spoorweg 1,
geluid
bij voorkeur <
bovengrens
Binnensted. weg 48 dB 63 dB Railverkeer 55 dB 68 dB (er is ontheffing mogelijk tot de bovengrens, mits aan de binnennorm wordt voldaan) Spoorlijn, thans bekende informatie: Tussen Domineestraat en Stationsstraat is aan de zuidzijde geen zogenaamd ‘‘sanerings scherm’’ geplaatst. Wel zijn over dit traject raildempers aangebracht. Onderstaande
rekenuitkomsten zijn daarop gebaseerd. Op een afstand van 18 meter uit het hart van beide sporen bedraagt de geluidsbelasting: op een hoogte van 5,0m: 73,5 dB(A)=71,5 dB, op een hoogte van 7,5m: 73,3 dB(A)=71,3 dB. Dit zijn de hoogste berekende waarden in de dag-, avond- of nachtperiode. Uitgaande van het gebruik van de school in de dagperiode van 07:00 uur tot 19:00 uur zal de geluidsbelasting mogelijk wat lager zijn. Conclusie: De geluidsbelasting door de spoor lijn op de gevel (in 2015) bedraagt meer dan 23
68 dB en is hoger dan de maximaal toelaatba re geluidsbelasting door wegverkeer (in 2020). Bij hogere dan de toegestane waarden (Wgh) kan de naar de spoorlijn gerichte gevel worden uitgevoerd als zogenoemde ‘‘dove gevel’’. Een ‘‘dove gevel’’ is geen gevel in de zin van de wet geluidhinder (art.1B, lid 5, sub a en b). Voor de overige gevels dienen hoogst toelaat bare waarden te worden vastgesteld. trillingen Constructie vloeren Afhankelijk van de overspanning van vloeren kan in het frequentiegebied tussen 1 Hz en 100 Hz een voor mensen hinderlijke trilling op treden bij het passeren van goederentreinen. In Wijchen is een gebouw vlak langs de spoor lijn om die reden op trillingdempers geplaatst/ gebouwd. Regelgeving In Nederland zijn nog geen wettelijke regelin gen en normen van kracht voor de beoordeling van schade of hinder door trillingen. In het algemeen kan worden gesteld dat trillingen die voor gebouwen nog niet schadelijk zijn, door de gebruikers van deze gebouwen wel als hinderlijk ervaren kunnen worden. De normen voor ervaren trillingshinder zijn derhalve strenger dan de normen die “gebouwschade” moeten voorkomen. In Nederland wordt bij de beoordeling van tril lingen veelal aansluiting gezocht bij de Duitse norm DIN 4150.
24
bodem Het gehele oorspronkelijke veilingterrein tussen Domineestraat, Stationsstraat en spoorlijn is op de provinciale Bodematlas Bodemverontreinigingen vermeld als mogelijk verontreinigd. Deze kaart zegt echter niets over de feitelijke situatie. Voorheen was nabij het toenmalige station Twello opslag van steen kool en dergelijke langs de spoorlijn. Door 120 jaar activiteiten is de bodem langs de spoorlijn verontreinigd met paks en zware metalen. Na een plaatselijke sanering van paks en zware metalen, is de locatie ontwikkeld en zijn aan de Veilingstraat en Hamerslag woningen en bedrijfsgebouwen gebouwd. Die sanering is mogelijk niet bij de provincie bekend. Verkennend onderzoek 2010 Veiling De bodem van de nog te ontwikkelen loca tie ‘‘Veiling’’ is vóór de aankoop onderzocht (rapport De Klinker, dd 23 september 2010, nummer 210134DT1.1) en bevat nauwelijks verhoogde waarden, zodat sanering van de bo dem niet nodig is. Direct langs de spoorlijn zijn verhoogde waarden van paks en metalen. De bovengrond – 0,0 tot 0,5m en de onder grond 0,5 tot 2,0m - op de locatie voldoet aan de kwaliteitsklasse “achtergrondwaarde” of “wonen”. Uit de gevonden waarden van de aangetroffen stoffen in de bodem volgt dat de locatie geschikt is voor het beoogde doel. Bij de bestemming ‘‘school’’ zal door de aanwezig heid van gebouw en verhardingen geen con tact zijn met de bodem.
De ondergrond evenwijdig aan de spoorlijn (gebied van boringen 17 t/m 20) hebben de kwaliteitsklasse “industrie”. De ondergrond bij het spoor - van 0,5 tot 2m - bevat licht verhoogde waarden aan onder zochte stoffen waardoor de vrijkomende grond met kwaliteit ‘‘industrie’’ niet op dezelfde locatie mag worden hergebruikt. Die uitkomen de grond mag enkel worden toegepast op een locatie met de functie industrie (berm/traject rijksweg of spoorweg) of worden gestort. Nota bodembeheer Voorst Nu de Nota Bodembeheer van kracht is, vast gesteld door de raad in februari 2011, dient de bestemming en toepassing van de te ont graven grond conform de Nota te worden uitgevoerd. Op de bodemkaart van de Nota bodembeheer Voorst staat de functie van de locatie vermeld als: ‘‘Wonen’’. Op de kwaliteitskaart van Voorst staat de locatie vermeld als ‘‘Industrie’’ (tgv Paks). De toepassingskaart geeft aan dat al leen grond met kwaliteit Wonen of AW2000 mag worden toegepast. Verslechtering van de bodem is niet toegestaan.
model
A twee gebouwen: school en kantoor
11
functies 2
16D 20
grens verzonken tuin 18
10 16
kantoor 8
14
as
12
as
t
n
rlij
oo
sp
ijn
rl oo
2
uitbreiding kantoor
1
verzonken tuin
sp
aa
n
ulia
J gin nin Ko
7
r ast
verdiept gelegen fietsenstalling met daarboven ruimte voor sportzaal
at tra es ine m Do
De school ligt aan de Veilingstraat, zo dicht mogelijk bij het station. Het kantoorgebouw ligt aan de Domineestraat. Daartussen be vindt zich een zo groot mogelijke onbebouwde ruimte die dient voor parkeren en ingericht zou kunnen worden als siertuin. Ook andere inrichtingen zijn denkbaar (boomgaard, bos). Voor beide functies samen zijn in de versie met uitbreidingen circa 50 parkeerplaatsen nodig. De school heeft een souterrain met de vloer op 1,20 m onder maaiveld. Daarboven liggen twee normale bouwlagen van 3,50-4,00m plus een kap. Uitbreidingsmogelijkheden worden gevonden aan de achterzijde, boven de ver diept gelegen fietsenstalling. Deze plek is ook geschikt voor een sportzaal. De gebouwen liggen binnen de invloedszone van het spoor. Aan de gebouwen zijn voor zieningen nodig tegen geluidshinder van het spoorverkeer.
5
uitbreiding school
verdiepte plaats school 22
school
Ve
ilin
gs
tra
at
voetpad tevens expeditiestraat 53 55
51 15
57
6 13 6 T
kaartbeeld: mogelijke verdeling van de hoofdfuncties school, fietsenstalling, sportzaal, parkeren en kantoor. Uitbreidingen zijn in lichtere tint weergegeven. De bebouwingsomtrek is hypothetisch, maar komt wel ongeveer overeen met de geplande vloeroppervlakten.
links: de grote veilinghal met ventweg
26
raa
ruimtelijk-visuele structuur
Pe
22 nsho
Sc
ho
ek
32
35
nn
in k
sw
eg
3
lte
1
5
20 10
1a
15
17 30
33
7
olt
en
sh
13
9
k
Sch
oe
18
28
11 26 12 31 24
1
K lo en
27
'Spiegelbosje'
2
voormalig postkantoor1 4 (Rijksmonument)
16D
22
kk
20
ka m ps we g
18
kantoorgebouw markeert entree tot dorpskern vanuit het noorden en hoek met de Veilingstraat
10 16
25
23 8
14
21 Do m in
12
ee st ra
19
17
in g
in
Juli
t
raa
ast
an
n Ko
at
Klokkenkampsweg oud kerkpad
6 5 4
ruimte 5tussen de gebouwen is even belangrijk als de gebouwen zelf
6a
2a
2
6 8 10
'Domineesbosje' westgevel sluit 22 Veilingstraat af
r
Ve
nte
ve
6 1 ,2 5 2 ,3 9
53
51
55
gs
tra
at
Politie bureau
5
26
Politieburo
ilin
'Domineeshof': groengebied tussen kerk, school en kantoor verdient meer samenhang; minder nadruk op rijbaan Veilingstraat
1 ,2
rlijn
6
oo
e - D
5 ,2
Sp
rn
oo
eld
Ap
5 ,1
Het schoolgebouw neemt een prominente positie in. Het beeindigt het zichtveld van de Veilingstraat vanuit het westen. Hoewel dit vanuit de school gezien ook een zijgevel kan zijn, zou hij als voorgevel behandeld moeten worden. De meeste leerlingen naderen de school aan deze zijde en ook het verkeer op de centrumring rijdt eropaan. De zwenking om het gebouw kan in de gevel tot uiting worden gebracht door een asymmetrische opzet. Het tracé van het oude kerkpad (Klokkenkamp weg-Torenweg) is verbroken maar de zicht relatie vanaf dit ‘pad’ met de toren van de NH Kerk zou kunnen worden hersteld. De nieuwbouw aan de Domineestraat markeert de hoek met de Veilingstraat en de entree tot het centrum vanuit het noorden. Hoewel geen voorgevel, vallen de kopgevels het meeste op. De achterbouw (uitbreiding) dient ondergeschikt te zijn aan het hoofdge bouw. De ruimte tussen de school en kantoor is ge dacht als verzonken tuin, waaromheen wordt geparkeerd. De samenhang tussen deze tuin en het Domineesbosje kan worden versterkt.
4
t
17 School
6
1
4
15
30
6
57
13 6
gs
traa
t
verkeer W-O draait om hoek
To
11
8
eg
7
6a
nw
5
re
V
eilin
Do
rp
ss
tr
aa
t
1 3
4 9
Kerk 2 9 2 4 t/m 34
11
weg Iordens
kaartbeeld:ruimtelijk stelsel nieuwbouw met zichtrelaties
3
H. W .
5 40
NH kerk
foto links: asymmetrisch front met hoektorentje op de Geitenkamp in Arnhem. De hoofdweg van de wijk buigt om het gebouw heen op vergelijkbare wijze als de Veilingstraat om de veiling. foto rechts: symmetrisch gebouw (kantoor) met dakruiter en uurwerk aan de Jansbuitensingel in Arnhem. Dit gebouw is fors hoger dan de nieuwe school maar de geleding in souterrain, twee lagen plus kap is dezelfde.
27
32
35
1
5
20 10
33
rooilijnen en bouwhoogten
1a
15
17
30
7
Sc
lt ho
en
sh
13
9
k
oe
De school is het grootst en domineert de Vei lingstraat. Het kantoor is duidelijk lager. Het markeert de entree tot de dorpskern bij de spoorwegovergang en de hoek met de Veiling straat. De rooilijn springt hier naar voren zodat de straat visueel vernauwd wordt. Dit is een mogelijkheid, geen verplichting. Tussen school en kantoor blijft een tussenruimte van ruim 50 meter.
18
28
11
26
12
31
24
1
h nok < 12,00m h goot < 7,50m beb% n.t.b.
2
Kl
ok
22
ke
20
nk
27
14
16D
v.m. postkantoor en nieuwbouw vormen poort naar dorp
am
ps
we
g
, 20
18
16
25
6
10
23
h nok < 16,00m (bij uitz. 22,00m) h goot < 10,00m beb% n.t.b.
14
21
Do m ine es
12
tra
34
at
gin
Juli
6 4
15
nin
,1
a
an
Ko
aa str
28
t
17
56
4,6
19
8
kantoor
6a
68
inspringende rooilijn Domineestraat 8,00 meter uit de as van de weg
5
5
,2
48
58
2a
,6
2
6 8
16 ,3
10
,5
27
Politiebureau
1, 25 6
35
Ap
at tra gs ilin Ve
9
jn
,3
26
orli
45
5,
o
eld
o Sp
e -D
,3
35
r
nte
ve
orn
14
school
12,6
22
1, 25
1
2, 39
26
Politieburo
5,
53
51
1
55
rooilijn Veilingstraat 6 tussen school >35,00 en woonbebouwing
15
30 57
13
6
To
at tra
gs ilin Ve
4
zicht vanaf oud kerkpad op kerktoren vrijhouden ?
re
11
nw
6a
eg
8
5
Do
rp
ss
tr
H.W. Iordensweg (groene) corridor
t aa
1 3
4
rooilijn Veilingstraat 9,00 meter uit de as van de weg 9
9
7
Kerk 2 3
2 4 t/m 34
11 5
H.W. sweg
Iorden
aanduiding van de bouwvlakken en hoogtegrenzen. De binnen de bouw 40 vlakken aangegeven bebouwing is hypothetisch. Rooilijnen zijn uiterste bebouwingsgrenzen, geen verplichte bouwlijnen. 28
zicht op de kerk
Zicht op de kerk vanaf het oude kerkpad (Klokkenkampsweg). Het kerkpad kruist het spoor. Kerkpaden behoren tot de oudste lijnen van een dorpsplan. Na de opheffing van de spoorwegovergang kreeg de overkant de naam Torenweg. De vroegere samenhang van de beide kanten van het spoor is nog steeds herkenbaar in de huisnummering. Deze is niet veranderd. De Klokkenkampsweg begint met de huisnummers 12 en 17, de Torenweg eindigt op 6 en 15.
Hetzelfde gezichtspunt anno 2011. Het spoor heeft een geluidsscherm van 1,20 meter gekregen. Het houten veilinggebouw blokkeert het zicht op de toren. De nok van dit gebouw ligt op 8,50m, de goot op 3,50m hoogte. Wanneer de hoogte van de nieuwbouw ter plaatse begrensd zou worden op 3,50m. zou de spits en de bovenste helft van de torenromp weer in het zicht komen.
Zicht op de kerk vanaf de Koningin Julianastraat (overkant spoor). Links het houten veilinggebouw, rechts bedrijfsbebouwing en woonhuizen aan de Veilingstraat. Dit gezichtspunt is enkele tientallen meters verschoven ten opzichte van het gezichtspunt rechtsboven. (bron: Google streetview)
Zicht op de NH kerk en het Domineesbosje vanaf de slinger in de Veilingstraat. (bron: Google streetview)
zicht op de kerk Herstel van de visuele relatie kerk - kerkpad (Klokkenkampsweg) betekent dat aan de nieuwbouw op het veilingterrein beperkingen zouden moeten worden opgelegd. Neven staande doorsnede laat zien dat de kerk toren geheel onzichtbaar is als voor de uitbreidingsvleugel boven de fietsenstalling de mogelijkheden van het bouwvlak geheel worden benut. De goot van de school ligt in de tekening op 9 m, de nok op 15 m.
+22.30
3,2
9
7
6
+19.74
0.00
at tra nas ulia
12
Ko nin gin J
Het is geen uitgemaakte zaak dat het zicht op de kerktoren vrij moet blijven. Wat uit cultuurhistorisch oogpunt wenselijk is kan strijdig zijn met een optimaal gebouw voor de school. Herstel van de zichtrelatie kerk-kerke pad wordt niet als harde voorwaarde gesteld, maar misschien kost het de ontwerpers weinig inspanning om voor beide belangen een goede oplossing te vinden.
Ve ilin gst ra
Hiernaast: plattegrond van de situatie, die laat zien welk deel van de locatie in het geding is. Kritische onderdelen zijn de hoek van het gebouw aan de Veilingstraat en de uitbreidings vleugel boven de fietsenstalling.
F
rk Ke
0 32
6 4
2
30
32 105
bebouwing en oppervlakten
107
38
30 Klo kk en ka mp
230
36
28 21
sw eg
26
295
8
7
m in
2e verdieping (kap)
Do
34
24
ee str
550
aa
17
6
School
4
t
Pe
22
37
k
Sc
ho
lten
220
5
32
35
shoe
sw
eg
3
1
1a
15
17
in k
2e verdieping (kap)
20
460
10
220
nn
30
33
7
k
1e verdieping
28
f
nsh
Sc
ho
oe
13
9
18
lte
880
26
11
420
31
2
12
14
16D
K lo
22
kk en
27
1e verdieping
360
24
1
ka
20
m ps we g 18 16
25
beletage
23
P
520
420
14
21
P6
360
in ee
12
8
begane grond m
880
10
12
Do
De school heeft een bouwvlak van 2863 m2. Daarvan mag 75% worden bebouwd (2147). De gebouwsuggestie met drie bouwlagen heeft een bruto vloeroppervlak van 3190 m2 en 1505 m2 uitbreiding, totaal circa 4700 m2. De uitbreiding laat een groei van het leerlingtal tot 350 toe. In de berekening is een aula (of sportzaal) opgenomen met een dubbele verdie pinghoogte. Het kantoorgebouw heeft een bouwvlak van 34x28 m = 925 m2. (85%=809). Daarop wordt een hoofdgebouw gesuggereerd met twee lagen en een kap: totaal 1060 m2 bvo. Een achterbouw biedt plaats aan een uitbrei ding met 940 m2, samen 2000 m2. De twee gebouwen samen meten 6700 m2 bvo. De be staande veilinggebouwen tellen 3900 m2 bvo. Volledige benutting van de bouwmogelijkhe den zou leiden tot een toename van het bruto vloeroppervlak met circa 70%, maar deze meters worden gerealiseerd op een grondvlak van 2950 m2, dat is 20% kleiner dan het hui dige bebouwde grondvlak (3660 m2).
st ra
n in
g in
Juli
t
raa
ast
an
Ko
17
at
19
P
P
16
P
F
souterrain
6
4
5
6a
8
6
(4)
verzonken tuin
P
320
kantoor
2a
16
2
10
880
22
(12) Ve
ilin
gs
tra
at
ter
n ve
Ap
e - D
Politie burea u
S
rlijn
rn
oo
eld
o po
school
Politieburo
26
kaartbeeld boven: raming vloeroppervlakten 53 55
4
51 15
foto links: details postkantoor
tabel rechts: samenvatting oppervlakten (volgens gebouwsuggestie)
31
eigendomsverdeling
2 16D
18
10 16
8
14
at tra es ine m Do
Het totale grondstuk van 9616 m2 valt uiteen in een groot perceel voor het Veluws College, een iets kleiner perceel voor Goed Wonen en twee kleine reststukken. De perceelsgrens tus sen Veluws College en Goed Wonen ligt in het midden van de rijbaan rond de gemeenschap pelijke tuin. De parkeerplaatsen voor de school passen op het eigen perceel. Het gemeentedeel is een driehoekig perceel dat openbaar gebied moet blijven, omdat het (misschien) nodig is voor de realisatie van een voetpad tussen het station en de school en het vrije zicht op de school garandeert. Tevens mondt de uitrit van het parkeerterrein van de buurman hierop uit. Het resterende deel is een strook grond van 104 m2, grenzend aan het parkeerterrein van de buurman, maar gelegen achter de rooilijn van de Veilingstraat. Dit perceel kan worden verkocht aan de buurman. Hij kan er enkele parkeerplaatsen op realiseren, aansluitend op de reeds bestaande.
12
gin nin Ko
GW 4356 m2
t
aa
str
na
a Juli
5
VC 4980 m2 part. 140 m2 Voorst 140 m2
22
53 55
ilin
Ve
gs
tra
at
51 15 6
57
13 6 eg nw re To
11
5
kaartbeeld: eigendomsverdeling De verhouding gemeente-VC-GW-overigen=1,5-52-45-1,5
afbeelding links: westhoek van de bouwlocatie met aanduiding van de twee resterende grondstukken
32
6a 8 4
r Do
peilen en grondwaterstand plaats achterzijde. Andere oplossingen zijn niet uitgesloten. Onderstaande tekening toont drie door sneden over een hypothetisch schoolgebouw. Hoofdgebouw en binnenplaats (doorsneden B en C) liggen 1,20 m beneden straatpeil. De uitbreiding van de school (A) verheft zich boven de fietsenstalling en de binnenplaats.
ter plaatse van het kantoor op ~6,40+NAP. Geadviseerd wordt het vloerpeil van de onder ste vloer tenminste 100 cm boven de GHG te leggen. Uitgaande van GHG=4.43+NAP wordt het vloerpeil dus >5.43+NAP, dat is 1.23 m (school) beneden maaiveld. De keuze van het vloerpeil houdt ook verband met de lengte en steilte van de hellingbaan naar de fietsenstalling. De stalling is beneden maaiveld gedacht, aansluitend aan de binnen
De school is gedacht met half verdiept sou terrain, het kantoor zonder kelder. Aan de hoogteligging van het souterrain zijn beperkin gen gesteld door de grondwaterstand. In de nabijheid van het veilingterrein bevinden zich sinds tal van jaren peilbuizen. De daar geme ten gemiddelde hoogste grondwaterstanden (GHG) zijn 4.26 respectievelijk 4.59+NAP. Het maaiveld ter plaatse van de school ligt op 6.58-6.75+NAP (gemiddeld: 6.66+NAP),
fietsenstalling
A vloerpeil >5.43+NAP straatpeil 6.38+NAP
11
1,5
16D
7
11
7
2
18
3,5
20
10
binnenplaats
16
B
kantoor 8
14
n rlij oo sp 1 n as rlij oo sp as
12
7
t
A
B
aa
str
na
ulia
J gin nin Ko
uitbreiding kantoor
at tra es ine m Do
2
15,86
uitbreiding school
9,57
C school 22
Ve
ilin
gs
tra
at
verzonken tuin
C 53 55 57
GHG 4.43+NAP GLG 2.85+NAP NAP
5
51
33
15 6 13 6
T
peil kantoor Het kantoor heeft geen souterrain. Het vloer peil volgt uit de straat- en maaiveldhoogten. De Veilingstraat ligt hier op 6.28+NAP. Voor de Domineestraat wordt een gelijke hoogte aange nomen. Het trottoir met aanliggend terrein ligt ruim een decimeter hoger: ~6.40+NAP. Het vloerpeil is nog iets hoger: >6.430+NAP.
°
°
50
30
Domineestraat
12,48
12 7,4
uitbreiding
13,3
hoofdgebouw
6,7
vloerpeil >6.43+NAP maaiveld 6.40+NAP veiligheidsmarge 1,00 m boven GHG 4.43+NAP
34
7,78
7,5
7
11
20,6
straatpeil 6.28+NAP GHG 4.26+NAP GHG 4.59+NAP
NAP
groen
2 16D
De ruimte tussen de gebouwen is even belang rijk als de gebouwen zelf. Hij vormt het (ver)bindend element. De inrichting van de tussenruimte is sterk sfeerbepalend. Voorge steld wordt het centrale deel van deze ruimte in te richten als tuin. In de randzone is gele genheid voor parkeren. De tuin komt het best tot zijn recht als hij verdiept wordt aangelegd, namelijk op gelijk niveau met de souterrainvloer van de school, 2 dat is ongeveer een meter onder straatpeil. De tuin biedt tevens ruimte aan een sier- en bergingsvijver die voldoende groot is voor de opvang van het hemelwater van de gehele bouwlocatie.
P
P
Ko
nin
t
raa
ast
ian
Jul gin
5
fietsenstalling (souterrain)
P verdiepte binnenplaats
P
grens van de verdiepte tuin at tra gs ilin e V
kaartbeeld boven: tuin als bindend element tussen kantoor en school
foto links: zicht door de bomen op de bouwlocatie vanaf de Dominee straat
35
2 16D
verkeer en parkeren Het is wenselijk dat auto- en fietsverkeer op het terrein van de school zijn gescheiden. Beiden maken dus gebruik van verschillende toegangen. De toegang tot het parkeerter rein verschuift iets naar het westen. Vandaar begint een parkeerlus met een uitloper achter het kantoor. Het parkeerterrein biedt plaats aan circa 50 motervoertuigen. 2 Een fietsenstalling met ruim 300 plaatsen is t bereikbaar vanaf het halfrond. aa str na a i l Autoverkeer en fietsverkeer maken dus ge Ju gin bruik van verschillende toegangen, de eersteKonin aan de oost-, de laatste aan de westzijde. Het bestaande weggetje achter de veiling kan eventueel gebruikt worden om het (verlaagde) achterplein met voertuigen te bereiken (brand weer, expeditie). Het voetpad aan de voorzijde kan ook worden gebruikt voor expeditiever keer en hulpdiensten. Erlangs is reserveruimte voor circa 12 parkeerplaatsen. De school heeft behoefte aan 15-20 parkeer plaatsen voor personeel (~ 1 plaats per les lokaal), het kantoor aan circa 20-30 plaatsen voor personeel en bezoekers (~ 1 à 1,5 pp per 100 m2 bvo). Dit geldt voor de eindsituatie.
P
(2)
P6 (4)
P
5
P
16
F
P
14
P
320
kaartbeeld: verkeerscirculatie en de parkeerplaatsen
foto: overdekte fietsenstalling (station Twello)
36
12
(12)
at tra gs ilin e V
Pa
33
re
lh
oe
n
12 31 24
1
2
W at
14
16D
20
m
ef
ka
re
en
nd
ps we
8
g
18 27
25
10 16
23
52 23
Pa
re
lho
en
dre
ef
8
14
5 21
Do m in
12
ee st ra
19
V
h eld
oe
nd
re
ef
at
stra
6
na
13
21
at
Ko
17
nin
gin
Julia
4 5
6a
15
2a 46 13 6
44b 8 10
7 44a 12
b
22
14
5
42
Ve
ilin
gs
tra
at
r
40
nte
ve
41a
Sp
oo
rlij
n
Ap
e - D
o
eld
38
orn
26
Politieburo
41
53
4
51
55
39
15
30
6
57
13 6
ilin
gs
tr aa
t
11
re
Ve
To
6a
nw
bushaltes
eg
5
t
raa
rp
ss
tr
aa
t
1
4
9
ast
lian
7
Ju
Kerk
station NS
2 9 2 4 t/m 34
11 5 40
30
42
g
rsla
12
62
de
me
Ha
1
lag
Afs
de
3
52
3 44 54
31
11
26
18
Do rp
24
sd w ss
at
ar
St
tr
13
tra
t
ss
aa
ion
29
at
15
22
tra
at
27a
6
ss
gin
Do
8
rp
Leerlingen die te voet naar school gaan doen dit meestal vanaf het bus- en treinstation. Langs dit deel van de Veilingstraat bestaat alleen een voetpad aan de zuidkant van de straat. Een voetpad aan de noordzijde is wenselijk, omdat men anders op de rijbaan loopt. De bestaande percelen aan de noord zijde zijn echter uitgegeven tot aan de rijbaan. Pauzerende leerlingen die het terrein van de school verlaten zullen dit meestal doen om naar het dorpscentrum te lopen (AH, Aldi). Zij kunnen op diverse punten de Veilingstraat oversteken.
27
3
22
kk
oe
Klo
erh
3
27
20
14
17
12
W.I.U
1 t/m 45
Do
looproutes
10
22 10 24
10
21
4e
19
4a
19
8
St at io ns st
17
6
ra at
15
4
D
s orp
str
aa
t
9 21
Scho
13 9
olstra
at
5 3
dorpsplein
15 23 Schoolstr
aat
33
31
13
kaartbeeld: mogelijke looproutes tussen school, station en dorpskern
foto links: het enige voetpad in de Veilingstraat
37
11 26
fietsverkeer scholieren
24 2
x
Kl ok
22
ke
20
nk am ps we
16D
E
g 18
10 16
8
14
21
D
Do m in ee
12
st ra
17
K
gin
Juli
t
raa
ast
an
in on
at
19
6
5
C
F
22
Ve
ilin
gs
tra
at
6
5,2 5
1,2
A
6 5
1,2 2,3
B
9
26
53
5,1
Leerlingen die op de fiets naar school gaan zullen deze benaderen via de Veilingstraat. Dit is een bochtige straat met een asfaltrij baan van 6 meter breed (met middenstreep). De straat maakt deel uit van de zogenaamde centrumring. De etmaalintensiteit van deze straat is 4000 mvt/etm. Tijdens de ochtend spits (7 - 9 uur) passeren hier 400 voertui gen. Overstekende en naast elkaar rijdende scholieren zullen automobilisten tot afremmen nopen. De afdeling verkeer van de gemeente Voorst vindt dat de Veilingstraat voorzien moet worden van zogenaamde fietssuggestie stroken, banen van 1,25 meter breed aan weerszijden van de rijbaan. Dergelijke stroken bestaan al op het Raccordement, het verleng de van de Veilingstraat. Daarmee wordt het autokarakter van de straat afgezwakt. De plaatsen waar fietsers, vaak groepsgewijs, oversteken vragen bijzondere aandacht. Ze worden mede bepaald door de plaats van de fietsenstalling. De voorkeurslocatie van de fietsenstalling is aan de westzijde van het ge bouw. Daarmee ontstaan oversteekpunten bij de Veilingstraat-west (A,B), Veilingstraat-oost
4
51
55
15 6
57
13 6 To re
11
nw
6a 8
eg
5 9
Do
rp
ss
tr
4
7 Kerk
voorkeurslocatie voor de fietsenstalling (F); 11 voor de afmetingen van de fietsenstalling is gerekend met nieuwe standaardrekken met lage en hoge stand en een werkende breedte van 37,5 cm per opstelplaats (oude maat: 30 cm). Standaardrekken van 300 cm hebben dus 8 opstelplaatsen. Er is plaats voor ruim 300 fietsen. 9
4 t/m 34
Domineestraat kruising Veilingstraat (D)
38
2
(C) en de kruising Veilingstraat-Domineestraat (D). Deze laatste is geen veilige oversteekplek. Er is weinig opstel ruimte aan de overzijde van de straat en er rijdt veel verkeer: 15.000 mvt/etm. Ook het bestaande pad langs het spoor, achter het huidige veilinggebouw, is bruikbaar als fietsroute. Voor de veiligheid bij de spoorwegovergang is het echter onwenselijk dat vlak daarbij een oversteekpunt ontstaat (E). De bestaande doorgang wordt dan ook afgesloten.
aa
t
model
B drie gebouwen rond een (verdiepte) tuin
model B, algemeen
40
11
2 16D
2 20
P8
18 16
10
P3
14
as
12
17
t
(8)
n1
aa
orb
o sp
(4)
raa
ast
an
Juli gin nin Ko
as
a
rb
oo
sp
8
2 an
verzonken tuin 5
P
uitbreiding school
16
18
P
P
F
at tra es ine m Do
Dit model is ontwikkeld als antwoord op de vraag van Goed Wonen of een uitbreiding van het pand aan de Domineestraat ook vervangen kan worden door een los gebouw op een eigen kavel. Daarmee zou men flexibeler kunnen reageren op marktontwikkelingen. De toevoeging van een derde gebouw maakt de tussenruimte visueel kleiner. Dit gebouw krijgt een dominante positie in de ruimte. Hoe wel de gebouwen onderling 25 meter afstand bewaren, neigt deze constellatie naar één groot samenhangend bouwblok. De resterende tussenruimte kan worden inge richt als verdiepte tuin. De tuin ligt ongeveer een meter lager dan de straat, dat wil zeggen enkele decimeters boven de hoogste grondwa terstand. In de rand van de tuin loopt een weg met parkeerzones. De inrichting van de tuin is nader te bepalen. Het kan een ligweide zijn of een bloemen tuin of een combinatie daarvan. Wanneer in het middendeel een vijver wordt opgenomen zou de tuin ook een rol kunnen spelen in de waterhuishouding van het terrein. De toegang voor auto’s lijkt op die van model A, dat wil zeggen met een entree op dezelfde plek als in de bestaande toestand, met een rondgang langs de randen. Het voetpad voorlangs de school ligt op straat niveau en kan bij ouderavonden e.d. worden opengesteld voor parkerende auto’s. Ook ex peditieverkeer kan hiervan gebruik maken. Een verbinding achterlangs op niveau -1,20m biedt expeditieverkeer toegang tot de binnen plaats c.q. kantine.
320 school
(12) 22
Ve
53 55 57
ilin
gs
tra
at
51 15 6 13 6
32
35
1
5
20 10
model B: school en 2 kantoorgebouwen
1a
15
17
30
33
Sc
7
lt ho
en
sh
13
9
k
oe
Dit model is een variant op A. De schoolplek blijft ongewijzigd, maar het kantoor aan de Domineestraat breidt niet uit. In plaats daarvan wordt een extra kavel afgescheiden voor een derde gebouw. De drie gebouwen liggen om een (verdiepte) tuin, die deels voor parkeren, deels als siertuin is ingericht.
18
28
11
26
12
31
24
1
h nok < 12,00m h goot < 7,50m beb% n.t.b.
2
Kl
ok
22
ke
20
nk
27
14
16D
v.m. postkantoor en nieuwbouw vormen poort naar dorp
am
ps we g
P
18 16
25
21
4
74
,2
inspringende rooilijn Domineestraat 8,00 meter uit de as van de weg
5
,5 2a
18
48
P
P
2
320
8
16 ,3
10
,5
27
grens verdiept gelegen tuin
at tra gs ilin Ve
Politiebureau
35
Ap
(12)
9
jn
5,3
o
eld
orli
e -D
,3
35
r
nte
ve
orn
4
14
school
12,6
22
o Sp
6
verzonken tuin 5
P
F
at
(4)
16
6
tra
68
18
es
6a
ine
Juli
8
kantoor 1
m
4,6
gin
15
nin
24
a
an
Ko
aa str
kantoor 2
P3
10
Do
(8)
t
17
24
15
12 19
18
h nok < 16,00m (bij uitz. 22,00m) h goot < 10,00m beb% n.t.b.
14
,6
28
24
23
20
8
zicht vanaf oud kerkpad op kerktoren vrijhouden ?
26
Politieburo
5,
53
51
1
55
1
4
15
30
H.W. Iordensweg (groene) corridor
6
57
13
To
at tra
gs ilin Ve
re
11
nw eg
5
rooilijn Veilingstraat 9,00 meter uit de as van de weg 9
rooilijn Veilingstraat >35,00 meter uit de tegenoverliggende bebouwing 4
6
6a 8
Do
rp
ss
tr
t aa
1 3
9
7
Kerk 2 3
2 4 t/m 34
5
sweg
Iorden
40
H.W.
model B: bouwvlakken en hoogtegrenzen.
11
41
model B, eigendom Het perceel van Goed Wonen, groot 4356 m2, kan worden gesplitst in twee kavels. De pre cieze scheidslijn is nader te bepalen. In neven staande afbeelding is het midden van de weg gekozen. Het terrein rond de gebouwen zal gemeen schappelijk worden gebruikt door parkeerders, kantoorpersoneel en (binnen zekere grenzen) door pauzerende leerlingen. Voor de inrichting en het onderhoud van het terrein moet in het bouw- en exploitatiebudget een passende voorziening worden opgenomen. De kosten kunnen naar rato van oppervlakte worden verdeeld.
2 16D
18
10 16
GW 1
14
8
at tra es ine m Do
1337 m2
12 a
str
na
ulia
J gin nin Ko
at
GW 2 5
3019 m2 VC 4980 m2
22
140 m2
Ve
ilin
gs
tra
at
140 m2
53 55
51 15 6
57
13 6
5
42
eg nw re To
11
6a 8 4
rp Do
model
C verlegde Veilingstraat, drie gebouwen rond (verdiepte) tuin
model C, algemeen
16D
,5 10
18
10 16
(3) 8
14
at tra es ine m Do
(5)
12
6
a
str
13
na
ulia
J gin nin Ko
at
8
5
(5) 4
19 7 22
Ve
53 55
ilin
gs
tra
at
57
51 15 6 13 6 11
eg nw re To
44
2
6
Dit model komt voort uit de overweging dat de Veilingstraat destijds waarschijnlijk anders zou zijn geprojecteerd als de veilinggebouwen er niet waren geweest. Wanneer de uitkomst van de voorstudies voor de school zou zijn dat deze gebouwen geheel of gedeeltelijk moeten worden gesloopt, dan zou men ook het tracé van de weg kunnen heroverwegen. Een goede manier om het veilingterrein bij de dorpskern te betrekken is verlegging van de Veilingstraat naar de spoorzijde. De percelen sluiten dan direct aan op het Domineesbosje en de Torenweg. Zij krijgen zo een rustige (zuid)zijde. De verlegde Veilingstraat zou 6 meter breed worden. De school blijft een dominant gegeven halverwege. Bij de uitloop op de Domineestraat komt het voormalige post- en telegraafkantoor in een veel fraaiere, frontale positie. Ook in dit model is de verdiepte tuin met par keergelegenheid het bindend element. Voor deel t.o.v. B is dat het Domineesbosje direct grenst aan deze tuin. Het nu wat vergeten bosje zou, volgens een nieuw ontwerp, met de tuin kunnen worden geïntegreerd tot ‘Domi neeshof’, het groene hart van een bouwblok van 2,5 ha, dat bij de (oude) dorpskern hoort. Er kleven ook nadelen aan dit model. Een weg verleggen is kostbaar. Tegenover die extra kosten staan nauwelijks extra inkomsten. De T-aansluiting op de Domineestraat vlak bij de spoorovergang wordt verkeerskundig als een nadeel beschouwd. Een voetpad aan de noordzijde van de Veilingstraat is in dit model echter niet nodig. Dat geldt als een besparing ten opzichte van A en B.
6a 8
Do
32
35
1
5
20 10
33
model C: rooilijn en bouwhoogte
1a
15
17
30
7
Sc
lt ho
en
sh
13
9
k
oe
De rooilijnen waarborgen het vrijstaande ka rakter van de drie gebouwen. De school houdt minstens 35 m afstand tot de fronten van de huizen aan de overkant van de Torenweg. Het kantoor aan de Domineestraat mag (niet: moet) dicht bij deze weg worden gebouwd.
18
28
11
v.m. postkantoor komt in as 12 Veilingstraat
26
31
24
1
h nok < 12,00m h goot < 7,50m beb% < n.t.b.
2
Kl
ok
22
ke
14
16D
v.m. postkantoor en nieuwbouw vormen poort naar dorpskern
ps
,5
am
10
20
nk
27
we g
18
10 16
25
23
27 es tra
18
at
Juli
ine
gin
6
kantoor 2
13 24
17
nin
m
a
an
Ko
17
8
kantoor 1
18
24
t
aa str
,4
Do
12 19
24
nieuw tracé Veilingstraat
,5
h nok < 15,00m (bij uitz. 21,00m) h goot < 9,00m beb% < n.t.b.
14
21
4
inspringende rooilijn Domineestraat 8,00 meter uit de as van de weg
5
27
,2
5
,6
6a
38
2a
,4
herbouw 'wheeme' 2
47
6 8
school
10
at tra gs ilin Ve
22
r
nte
ve
e -D
38
rlij
n
10
oo
35
Sp
12
,4
Ap
Politiebureau
orn
o eld
29
1
26
Politieburo
53
4
51
55
15
30
H.W. Iordensweg (groene) corridor
6
57
13 6
To
at tra
gs ilin Ve
re
11
nw
6a
eg
8
5
Do
rp
ss
tr
t aa
1 3
4
rooilijn Veilingstraat 9,00 meter uit de as van de weg 9
9
7
Kerk 2 3
2 4 t/m 34
5
sweg
Iorden
40
H.W.
model C: bouwvlakken en hoogtegrenzen.
11
45
20
32
35
1
5
20 10
model C, eigendom
1a
15
17 30
33
7
ns
Sc
Het perceel van Goed Wonen, groot 4555 m2, kan worden gesplitst in twee kavels van onge lijke grootte. De precieze scheidslijn is nader te bepalen. In nevenstaande afbeelding is het midden van de weg gekozen. 10
ho
lte
ho
13
9
ek
18
28
4
Pa
re
lh
oe
r nd
ee
f
11
26
12
31
24
1
2 14
16D
Kl ok ke ps
,5
am
10
20
nk
27
3
22
we g 18
10 16
25
(3) 23
eigendom NS (533 m2)
21
24
ine es
,6
,4
6 5 4
8
3164 m2
4
2a
2
47
(2745 m2)
19 7
5115 m2
10 12
at tra gs ilin Ve
(143 m2)
22
18
at
,2
5
tra
(samen: 4555 m2)
24
17
27
38
6
6
(5)
6a
8
1391 m2
m
in
13
Ko
17
g nin
t
raa
ast
an
Juli
18
24
19
8
Do
(5)
12
14
,4
,5
14
5
27
612 m2 12
r
nte
ve
Sp
oo
rlij
n
e -D
38
ld pe
,4
A
Politiebureau
rn oo
10
r
f ee
6
1
26
Politieburo
53
4
51
55
15
30
6
57
13
2
6
To
at tra gs ilin Ve
re
11
nw
6a
eg
8
5
Do
rp
ss
tr
aa
t
1 3
4 9 7 Kerk 2 9
3
2 4 t/m 34
11
H.W.
5
30
g
rsla
de
me
g
sla Af
46
de
Ha
52
12
3
62 1
sweg
42
Iorden
40
school
kantoor 1
verlegde Veilingstraat
kantoor 2 (huidig tracé Veilingstraat)
gemiddelde grondwaterstand
model C, dwarsdoorsnede De doorsnede is getekend over het middelste gebouw en de verdiepte tuin. De silhouetten van de andere twee gebouwen zijn zichtbaar gemaakt. Het fietspad rechts ligt op de plaats van de hui
dige Veilingstraat. De greppel (uiterste rechts) is bestaand. Hij zou kunnen worden uitgebreid en een rol spelen in de waterhuishouding van het terrein. Ook een vijver zoals bij de model len A en B behoort tot de mogelijkheden.
47
Habets Stedenbouw De la Reijstraat 15 6814 AD Arnhem T 026 3515805 E
[email protected]
49
