Startbijeenkomst keten innovatieprogramma Kunststof & Rubber in de Ondergrondse Infrastructuur
Utrecht, 21 oktober 2015
Inhoud Introductie Zij waren er bij! Circulaire economie RACE programma Sectoranalyse Keten innovatie Genoemde kansen Genoemde uitdagingen Collectieve impact Condities Wereldcafé Voorwaarden voor succes Vervolgstappen
3 4 5 6 7 8 9 10 11 12 13 14 15
2
Introductie Op 19 oktober vond de startbijeenkomst plaats van het keten innovatieprogramma van kunststof en rubber in de Ondergrondse Infrastructuur. Dit innovatie traject is onderdeel van het RACE programma waarin de maatschappelijke organisaties Circle Economy, Click NL, De Groene Zaak, Het Groene Brein, MVO Nederland met ondersteuning van RVO werken aan 7 thema’s om circulair ondernemen in het Nederlands bedrijfsleven te versnellen. Doel van deze startbijeenkomst was drieledig: o Kennismaken met elkaar o Korte introductie van circulaire economie en terugkoppeling van de sectoranalyse o Gezamenlijk condities bepalen voor een succesvol verandertraject In dit verslag vindt u een samenvatting van de belangrijkste onderwerpen die ter sprake kwamen. Veel leesplezier!
3
Zij waren er bij!
“Om dingen goed te kunnen zien moet je soms je kop omdraaien”
4
Circulaire economie De circulaire economie is een economisch systeem dat draait om efficiënt en effectief omgaan met grondstoffen. Herbruikbaarheid van producten en materialen staat daarin centraal. Dit in tegenstelling tot het huidige lineaire systeem, waarin producten aan het einde van hun levensduur als afval worden beschouwd en worden vernietigd. Het gaat daarbij niet alleen om het materiaalgebruik en ontwerp van producten, maar ook om het borgen van het proces. Een bureaustoel die je uit elkaar kan halen is niet circulair als het aan het einde van de levensduur alsnog door de shredder gaat.
Mini-inwerk-pakket-CE Op zoek naar meer kennis van de circulaire economie of een collega inwerken? Hierbij een aantal suggesties voor meer informatie: 1. Grondlegger van circulaire economie: de Ellen MacArthur Foundation 2. Wat is circulaire economie, beknopt kennisdossier MVO Nederland 3. Volg een kennismakingsbijeenkomst circulaire economie (11 nov) 4. Informatiekaart: wat is circulaire economie? 5. Concrete praktijkvoorbeelden op Platform Circulair Ondernemen 6. Open source course (edX /TU Delft) Introductie in Circulaire Economie 7. Wegwijzer Circulair Inkopen, ontwikkeld door Green Deal Circulair Inkopen 5
RACE Programma Systeemfouten Ons huidige economische systeem heeft veel welvaart gebracht, maar kent ook een aantal inherente systeemfouten. We vernietigen namelijk onnodig veel waarde, doordat we niet effectief en efficiënt met grondstoffen en materialen omgaan. Hoogwaardig hergebruik In de circulaire economie staan hoogwaardig hergebruik en recycling centraal. Materiaalkeuze, ontwerp en propositie staan in dienst van een kringloop waarin producten, onderdelen en materialen na gebruik terug in de keten komen als volwaardige producten, halffabricaten of grondstoffen.
Anders denken & doen In plaats van optimaliseren van het bestaande gaat circulaire economie om de dingen anders doen. De overgang van een lineaire naar een circulaire economie gaat namelijk niet vanzelf. Veranderen in de keten Naast technische innovaties bij individuele bedrijven zijn ook aanpassingen in het hele economische systeem nodig (de keten). Verandering van financieringsmodellen, processen en samenwerkingsverbanden.
6
Sectoranalyse Indicatoren voor de selectie van de ketens zijn gemaakt op ecologische impact, economische impact, het potentieel van waardebehoud en het transitiepotentieel
7
Keten innovatie Doelstelling keten innovatieprogramma: -Gezamenlijke visie op CE -Veranderprojecten -Transitie
-Onverwachte coalities -Synergie met bestaande initiatieven -Samenwerken en leren van elkaar
8
Genoemde kansen
9
Genoemde uitdagingen
10
Collectieve impact Een geordende situatie kenmerkt zich door oorzaak en gevolg redenatie (welke te vinden, voorspellen en herhalen is) en door methodieken die je daarvoor kan gebruiken (analyse, onderzoek, plannen, controle). Een ongeordende situatie kenmerkt zich doordat oorzaak en gevolg onvindbaar is, achteraf pas bekend en veranderlijk is. Methodieken om te leren zijn kort cyclisch monitoren en bijsturen. “In het complexe domein faalt meer dan 90% van de projecten” Kennis is in een ongeordende, complexe situatie slechts één van de pijlers. Dialoog en samenwerking met verschillende stakeholders zijn hierin minstens zo cruciaal. 11
Condities 1. Urgentie Noodzaak, behoefte, vertrouwen, onderlinge afhankelijkheden 2. Gedeelde ambities Gedeeld begrip van context en gezamenlijke ontwikkelde visie en ambities 3. Coherente acties Die elkaar versterken, aanvullen (ipv versnipperde initiatieven) 4. Adaptief leren Gezamenlijk meten, monitoren, evalueren, leren en aanpassen 5. Continue communicatie Informeren, inspireren, vertrouwen, focus 6. Backbone Voortdurende ondersteuning: organisatie, coördinatie, financiering
12
Wereldcafé 1. 2. 3. 4.
Op welk gebied hebben we de meeste inspiratie & motivatie? Hoe krijgen we vertrouwen? Wat hebben we nodig om succes te hebben? Wat moeten we overwinnen?
13
Voorwaarden voor succes Groep 1
Groep 2
Groep 3
Het vinden van een gezamenlijk belang
Coalitie is visie gedreven
Statement als keten over richting korte termijn die concreet is Gedeelde verantwoordelijkheid komt pas met gedeelde belangen (win-win)
Het vinden van een (gezamenlijk) verdienmodel Open data van wat je beschikbaar hebt
Kleine concrete projecten, leren van elkaar (safe to fail)
R&D testen in pilot omgeving (impact belangrijk)
In kaart brengen van wat je beschikbaar hebt (markplaats)
Match van circulaire vraag (inkoop) en aanbod, met transparantie
Buiten de eigen keten kijken voor oplossingen en kansen 14
Vervolgstappen 1.
Sessie op 18/19 november ten behoeve van gezamenlijke visievorming
2.
Gezamenlijke ondertekening van gedeelde visie op circulaire economie (bijv. Dutch Power Congres op 28 januari)
3.
Sessie in januari 2016 gericht definitie innovatieprojecten
4.
3 sessies in 2016 gericht op terugkoppeling van de verschillende innovatieprojecten en onderling leren
Dank voor jullie komst en tot 18 en 19 november! Vragen? Opmerkingen? Neem contact op met Pieter van den Herik
[email protected] of 06-14145444.
15
