STAPPENPLAN VOOR EEN GOED DRAAIENDE VRIJWILLIGERSWERKING Van minimumuitrusting tot droomscenario
STAPPENPLAN VOOR EEN GOED DRAAIENDE VRIJWILLIGERSWERKING Van minimumuitrusting tot droomscenario 3
voor woord Voorwoord
Anders Ouder Worden: kwetsbare ouderen van tel!
Waar liggen de noden en behoeften in de ouderensector, waar situeren zich de knelpunten en hoe moet Cera zich de komende jaren oriënteren om hieraan tegemoet te
4
Cera is een coöperatie van zo’n half miljoen vennoten
komen? Met deze vragen in het achterhoofd vroeg Cera
en investeert samen met hen op financieel en
aan Lucas KU Leuven om een vooronderzoek te doen met
maatschappelijk vlak. Wat deze tweede opdracht betreft
als titel ‘Dromen worden werkelijkheid’, uitgevoerd tussen
kiest Cera voor maatschappelijke projecten die voldoen
de periode van september 2007 tot december 2007. De
aan reële behoeften die duurzame effecten bereiken, voor
doelstelling was een zicht te krijgen op de voornaamste
de samenleving in haar geheel en voor de vennoten in het
actoren in de sector en de prioriteiten in de ouderenzorg
bijzonder.
via hen te identificeren.
Cera is met haar maatschappelijke projectwerking
In navolging van dit vooronderzoek selecteerden Lucas KU
actief op zeven domeinen: Armoede en sociale inclusie,
Leuven en Cera acht lokale pilootprojecten in Vlaanderen
Coöperatief ondernemen, Kunst en cultuur, Land- en
met een diversiteit in aanpak, sector en doelstelling en
tuinbouw en een duurzame ontwikkeling, Zorg in de
met als rode draad de focus op ‘kwetsbare ouderen’ en
samenleving, Lokale initiatieven in onderwijs en jeugdwerk
‘ontschotting in de zorg’.
en Samen microfinancieren en microverzekeren in het
Elk project werd voorgedragen door een lid van
Zuiden via BRS.
de adviesgroep, samengesteld uit een groep met
In het domein Medisch-sociaal besteedt Cera specifiek
vertegenwoordigers en experten uit beleid, voorzieningen,
aandacht aan de doelgroep kwetsbare ouderen.
koepelverenigingen, gebruikersorganisaties en academici.
5
Dromen kunnen werkelijkheid worden!
•
april 2013 … vroegen we de projecten om hun expertise
Anders ouder worden … met die focus geeft Cera
•
te delen in een draaiboek.
vernieuwende projecten in de ouderenzorg een duw in de
Met enige fierheid stellen we u dan ook graag het
rug. Anders ouder worden, betekent kiezen voor de zorg
draaiboek van Present Caritas vrijwilligerswerk vzw voor.
voor kwetsbare ouderen die om diverse redenen uit de
Tot slot, een voorwoord zou geen voorwoord zijn, zonder
boot dreigen te vallen.
een dankbetuiging. Via deze weg daarom graag een
In het vooronderzoek ‘Dromen worden werkelijkheid’ dat
woord van dank aan onze partner LUCAS KU Leuven, aan
we vanuit LUCAS in opdracht van Cera uitvoerden, gaven
de peter van dit project, televisiemaker Jan Van Rompaey, aan de adviesgroep die Anders Ouder Worden mee in
Na drie jaar intensieve samenwerking, een tussentijds event op 29 september 2011, vijf interactiedagen, een Anders-Ouder-Wordenkrant, filmpjes, een slotevent op 25
en om onderling ervaringen uit te wisselen. Cera zorgde voor de nodige logistieke, financiële en communicatieve
op middellange termijn (3 jaar).
ondersteuning.
Het project werkt vraag gestuurd en geeft een stem aan de kwetsbare ouderen.
Voor u, beste lezer, ligt één van de acht draaiboeken
Differentiatie is een van de uitgangspunten.
van de projecten ‘Anders Ouder Worden’ waarmee u
Het gaat om vernieuwende, ook kleinschalige
zelf aan de slag kunt. Het is geen receptenboek met
initiatieven. De projecten ontvangen bij voorkeur
afgewogen ingrediënten en een strak stappenplan.
geen subsidies via andere kanalen.
Wel een kernachtige bundeling van ideeën, van tips en
De steun door Cera betekent een belangrijke
aanbevelingen die voor u als startende ondernemer
sleutelfiguren hun visie over wenselijke innovaties in de
meerwaarde en het project kan de coöperatieve
een steun kunnen zijn in het vormgeven van uw eigen
ouderenzorg. Een focusgroep en doordenknamiddag
waarden van Cera onderschrijven: samenwerking,
goede praktijk. Want elk nieuw initiatief moet ook worden
goede banen leidde, aan Present en de zeven andere
leidden tot een aantal kernthema’s. Hierop besliste Cera
solidariteit en respect voor het individu.
ingekleurd volgens de noden van de lokale situatie, de
projecten.
een project op te starten over ‘ontschotting in de zorg
Wordt u bij het lezen nieuwsgierig naar de draaiboeken
voor kwetsbare ouderen’.
van de andere initiatieven? Dan verwijzen we u graag naar
• • •
specifieke organisatorische of financiële context. De keuze is gemaakt voor acht innovatieve projecten
Eén ding is bovendien constant in alle draaiboeken van
in Vlaanderen, doelbewust met diverse thematiek en
deze acht unieke projecten: de authentieke bekommernis
www.cera.be. Breng zeker ook een bezoek aan www.
Met een adviesgroep van experten zijn goede praktijken
geografische spreiding. Gedurende drie jaar ging elk van
voor die oudere man of vrouw die wat minder stevig in
kuleuven.be/lucas/ waar u het onderzoeksrapport en de
in Vlaanderen voorgesteld en besproken. Op basis van de
deze projecten aan de slag. Doelstelling van het project
het leven staat en kwetsbaar is of dreigt te worden. Het
beleidsaanbevelingen van Lucas KU Leuven uitgebreid
volgende criteria is hieruit een selectie gemaakt:
was enerzijds het versterken van de eigen activiteiten en
gaat erom echt te luisteren naar wat kwetsbare ouderen
kunt nalezen.
•
Het project richt zich op kwetsbare ouderen, met
vernieuwingen. Anderzijds kon elk van de acht projecten
betekenen. Enkel zo kunnen dromen werkelijkheid worden!
oog voor thuiswonende ouderen, allochtone ouderen,
drie jaar toewerken naar de neerslag van deze acties
We hopen van harte dat u aangestoken raakt door het
vrijwilligers, mantelzorgers, basiswerkers in de zorg
in een draaiboek. Zo’n draaiboek is een inspirerende
enthousiasme van deze acht projecten.
en inbedding in de maatschappij.
‘roadmap’ die andere initiatiefnemers moet uitnodigen
Het gaat om een reeds bestaande goede praktijk,
en aanzetten om zelf ook aan de slag te gaan in de zorg
met visie en uitwerking in de praktijk.
voor kwetsbare ouderen.
Het project is bereid tot regionale samenwerking met
We zorgden voor wetenschappelijke begeleiding en
andere partners.
coaching en gaven tips ter verbetering en methodische
Het project is bereid tot coaching en
adviezen. Jaarlijks kwamen alle projecten tweemaal
wetenschappelijke begeleiding door LUCAS met
samen om te leren over gemeenschappelijke thema’s
We wensen u veel leesplezier en inspiratie.
Stéphanie De Smet Programmacoördinator Medisch-sociaal www.cera.be
• • •
6
verkenning van de mogelijkheden tot optimalisatie. Het project stelt doelstellingen en resultaten voorop
Veel leesplezier!
Iris De Coster en Dr. Nele Spruytte LUCAS – KU Leuven www.kuleuven.be/lucas
7
Inhoudstafel
8
Waarom al die moeite?
13
De meerwaarde van vrijwilligers in de residentiële ouderenzorg…
13
… komt er niet vanzelf
14
Stappenplan
16
STAP 1: Schrijf een VISIE uit
16
STAP 2: Duid een VRIJWILLIGERSVERANTWOORDELIJKE aan
20
STAP 3: Creëer een VRIJWILLIGERSVRIENDELIJK KLIMAAT
27
Omzetting naar de praktijk
31
Samenvatting
44
Extra’s
46
Kosten van vrijwilligerswerk in ouderenzorg
46
Wetgeving
49
Creatieve ideeën
50
Beleids- en andere aanbevelingen
51
Tot slot
53
Wie is Present?
54
9
voor geschiede nis Voorgeschiedenis
Net dit jaar is het 50 jaar geleden dat onze organisatie,
v o r m i n g e n o n d e r s t e u n i n g va n d e l o k a l e
Dit draaiboek is geen verslag geworden van het
Present Caritas vrijwilligerswerk, startte met de
v r i jwi l l i g e r s v e r a n tw o o r d e l i j k e n .
vormingsaanbod of de sensibiliseringscampagne die we
uitbouw en de ondersteuning van vrijwilligerswerk
was het mogelijk meer middelen in te zetten om een
opbouwden in het kader van ‘Anders ouder worden’. Dit
in zorgvoorzieningen. Wij zijn actief in algemene en
degelijke vorming voor vrijwilligersverantwoordelijken
leek ons weinig zinvol.
psychiatrische ziekenhuizen, in palliatieve eenheden,
specifiek in de ouderenzorg uit te bouwen. Daarnaast
in centra voor personen met een beperking en in
konden we werk maken van een sensibiliseringscampagne
Wel nuttig leek ons een draaiboek met tips, ideeën
woonzorgcentra.
bij directies en besturen van woonzorgcentra.
en nuttige informatie voor iedereen betrokken bij het
Door het project
opstarten of uitbouwen van een vrijwilligerswerking in een De jongste jaren hebben wij in onze werking gezocht
Dit vloeit allemaal voort uit onze visie dat de inzet van
woonzorgcentrum. Waarom een vrijwilligerswerking? Waar
naar mogelijkheden om het vrijwilligerswerk in de
vrijwilligers een meerwaarde betekent voor alle bewoners
beginnen? Wat is onmisbaar?
ouderenzorg ,
van woonzorgcentra, en zeker voor diegenen die in
namelijk in de woonzorgcentra, beter te
ondersteunen. De kans die ons geboden werd door het
mindere mate kunnen rekenen op familie en vrienden.
project ‘Anders ouder worden’ van Cera en LUCAS kwam
Ook herhalen wij onze overtuiging dat een goede
op het juiste moment en we hebben die kans met beide
vrijwilligerswerking in een zorgvoorziening maar tot stand
handen gegrepen.
kan komen wanneer er een gedragen v i s i e is en wanneer
We wensen u alvast veel leesplezier en inspiratie!
Albert Cluckers, Voorzitter Present Caritas vrijwilligerswerk vzw
een v r i jwi l l i g e r s v e r a n tw o o r d e l i j k e de nodige tijd, Present werd geselecteerd met het volgende project:
ruimte, middelen, ondersteuning en vorming krijgt om de
W erken
vrijwilligers te begeleiden.
aan de kwaliteit van het vrijwilligers w e r k
in de residentiële ouderenzorg door degelijk e
10
11
waarom al die moeite?
Waarom al die moeite?
DE MEERWAARDE VAN VRIJWILLIGERS IN DE RESIDENTIËLE OUDERENZORG …
Een vrijwilliger heeft tijd en kan extra aandacht besteden aan persoonlijke wensen van de bewoners. Doordat een vrijwilliger een handje toesteekt, heeft ook het personeel iets meer ruimte om individuele aandacht aan de bewoner
Vrijwilligerswerk is meer dan een groep mensen die wat
te geven. Een vrijwilliger zorgt bijvoorbeeld voor het
uurtjes gratis doorbrengen bij anderen.
brengen en halen van bewoners bij de kinesist of kapper. Daardoor kan deze iets meer tijd besteden per bewoner
Vrijwilligerswerk zorgt er voor dat we niet alleen welvaart maar ook
”
welzijn
of meer bewoners behandelen.
kennen.
Vrijwilligers komen uit vrije wil om aan andere mensen
Vrijwilligers vormen de
iets te bieden. Ze doen dit niet voor hun inkomen. Dit
het woonzorgcentrum en de buitenwereld.
onbaatzuchtige karakter van hun inzet en hun oprechte
Vrijwilligers brengen het leven van de lokale gemeenschap
betrokkenheid geeft aan de maatschappij een extra
binnen in het woonzorgcentrum, en vrijwilligers
menselijke dimensie.
dragen het leven van het woonzorgcentrum uit naar
brug
tussen de wereld van
die lokale gemeenschap. Vrijwilligers bieden voor een De vrijwilligers accentueren de de zorg
m e n s e l i j k e k a n t va n
zonder de taken van het personeel over te
woonzorgcentrum een uitgelezen kans om een positief imago te creëren!
nemen.
Vrijwilligers zijn van een niet te onderschatten waarde voor de levenskwaliteit van de bewoners van een woonzorgcentrum. 12
13
… KOMT ER NIET VANZELF
En vergeet niet, tevreden vrijwilligers zorgen voor gratis reclame voor uw vrijwilligerswerking: ze
De meerwaarde van vrijwilligers komt niet vanzelf tot
vertellen enthousiast over hun vrijwilligerswerk in hun
stand. Vrijwilligers leveren kwali-tijd en meer-waarde
kennissenkring, wat andere mensen kan aanzetten
wanneer hun inzet goed gekaderd wordt. Zo niet kunnen
om ook vrijwilliger te worden. Uit alle onderzoek over
er problemen opduiken. Een vrijwilliger neemt teveel in
vrijwilligerswerk blijkt immers dat mond tot mondreclame
handen, een andere betuttelt de bewoners of respecteert
de belangrijkste weg is voor het vinden van nieuwe
de privacy van de bewoner niet, … Situaties die een
vrijwilligers!
”
Alleen als de vrijwilligers goed omringd worden, zal de vrijwilligerswerking de grootst mogelijke meerwaarde bereiken.
directie en bestuur van een woonzorgcentrum willen vermijden! Vrijwilligers verdienen een duidelijk g o e d e b e g e l e iding .
kader en een
Er wordt heel veel energie gestoken
in een goed personeelsbeleid. Verdienen mensen die zich onbaatzuchtig inzetten voor uw organisatie niet op zijn minst evenveel aandacht? Vrijwilligers begeleiden, feedback geven, inspraak geven,… is geen verloren tijd maar een vorm van waardering. De vrijwilligers appreciëren een duidelijk kader en vrijwilligers met de juiste motivatie aanvaarden feedback. Meer nog: de nieuwe vrijwilliger wil bijleren en apprecieert een coach bij zijn vrijwilligerswerk. Jammer genoeg wordt vaak het tegenovergestelde vastgesteld: er wordt zo weinig mogelijk geïnvesteerd in vrijwilligers of men durft hen niet aanspreken of bijsturen. Hiermee bewijst u de vrijwilliger noch uw organisatie een dienst.
”
Je kan maar van vrijwilligers verlangen dat ze mensen liefdevol nabij zijn als ook zij gewaardeerd en gerespecteerd worden. Directeur van een woonzorgcentrum
14
15
stappen plan Stappenplan
Stap 1: Schrijf een visie uit
Een visie opstellen kan door de volgende vragen te stellen aan de betrokkenen uit uw woonzorgcentrum
Samen nadenken, opschrijven, waarmaken en evalueren
•
1. “B e z i n t
e er ge begint ”
Zoals een algemene visie wordt opgesteld voor de zorg en het personeelsbeleid, moet ook over de
Er zullen wel altijd non-believers zijn. Laat deze het proces niet blokkeren en zet goede praktijken en resultaten in de verf.
inschakelen?
• •
Welke doelstellingen willen we met de vrijwilligers
•
Wat wordt er van de vrijwilligers verwacht binnen ons woonzorgcentrum (bv. aandacht voor de bewoners, luisterbereidheid, discretie, respect, dienstbaarheid, samenwerkingsbereidheid, minimum
vrijwilligerswerk in een voorziening beschrijft waarom
3. D e
de organisatie kiest om met vrijwilligers samen te
geëvalueerd en indien nodig aangepast
werken en wat de organisatie wil bereiken met de
Hierbij wordt rekening gehouden met evoluties,
vrijwilligerswerking. De vrijwilligers krijgen eventueel de
maatschappelijke tendensen of accentverschuivingen in
kans om suggesties te doen en de visie te bespreken
de zorg of in de organisatie van het woonzorgcentrum.
aan engagement, respect voor de animatieve
visie wordt in de loop der jaren
grondhouding en voor gemaakte afspraken, de juiste motivatie,…)?
•
Wat kunnen de vrijwilligers van ons terug verwachten (bv. ondersteuning door personeel, respect, vormingsaanbod, verzekering, …)?
alvorens deze definitief wordt.
•
Wat is het verschil tussen vrijwilligers en beroepskrachten?
v i s i e wordt gedragen en uitgedrag en
Alle medewerkers krijgen informatie en uitleg en
Wat is de gewenste meerwaarde? bereiken?
vrijwilligerswerking nagedacht worden. De visie op
2. D e z e
Waarom wil onze voorziening vrijwilligers
Wat is een visie op vrijwilligerswerk?
•
maken de visie waar in hun manier van werken. Alleen
Tot waar reikt de autonomie van de vrijwilliger in zijn takenpakket of de inspraak in de werking van de
als iedereen in dezelfde richting werkt, zal de visie
De visie creëert een kader waarbinnen vrijwilligers
gerealiseerd kunnen worden. Dit geldt zowel voor de
kunnen functioneren. De vrijwilligers vinden hierin
algemene visie als voor de visie op vrijwilligerswerk.
terug waar hun plaats is binnen de organisatie. Voor
voorziening?
•
…
het personeel is duidelijk waarvoor ze vrijwilligers kunnen inzetten en waarvoor niet. Indien er problemen zijn met een bepaalde vrijwilliger, kan teruggegrepen worden naar de visie om evaluatiecriteria te bepalen. 16
17
Voorbeeld van een visie op vrijwilligerswerk Vrijwilligerswerk in ons woonzorgcentrum betekent een meerwaarde voor de bewoners:
• • • • •
De vrijwilligers geven extra aandacht aan de bewoners. Ze brengen een thuisgevoel in de organisatie. Ze brengen buiten naar binnen. Ze werken aanvullend op het personeel en nooit personeelsvervangend. Er is waardering voor de vrijwilligers en de vrijwilligers respecteren het personeel en de organisatie.
We willen dat de vrijwilliger zich goed voelt en graag komt. Wij investeren daarom in onze vrijwilligers:
•
Een open, respectvolle wederzijdse communicatie is de basis. De vrijwilligersverantwoordelijke, een personeelslid, is de contactpersoon inzake vrijwilligerswerk.
• • •
We vertrekken van een duidelijke taakomschrijving. Elk talent is welkom en de organisatie investeert in de ontwikkeling van de vrijwilliger en zijn kwaliteiten. De vrijwilligers krijgen ondersteuning, coaching en feedback van de vrijwilligersverantwoordelijke.
Vrijwillig is niet vrijblijvend. De vrijwilliger gaat een engagement aan waarop wij rekenen. Daarom verwachten wij dat de vrijwilliger:
• • •
18
zich houdt aan de afspraken (afgesproken uur, dag, privacy, …), werkt binnen de visie, waarden en normen van het woonzorgcentrum, investeert in een goede sfeer in huis.
19
stappen plan Stappenplan
Stap 2: Duid een vRIJWILLIGERSVERANTWOORDELIJKE aan
Geef de vrijwilligersverantwoordelijke ondersteuning, tijd, middelen en vorming
directie komt? Of de vrijwilligersverantwoordelijke valt uit door ziekte? Het is eigenlijk niet meer dan normaal om het functieprofiel van vrijwilligersverantwoordelijke op papier te hebben.
•
Het biedt transparantie, duidelijkheid en houvast voor alle partijen.
•
Het is veel gemakkelijker om de vrijwilligerswerking
De ervaring leert ons dat een vrijwilligerswerking pas ten
Natuurlijk is er een verschil met personeelsbeleid. De
volle functioneert als er een vrijwilligersverantwoordelijke
vrijwilliger komt iets aanbieden terwijl een personeelslid
is die ondersteuning, tijd, middelen en vorming krijgt om
wordt aangenomen voor een welbepaalde taak waarvoor
draait, is dit niet nodig. Maar als er problemen rijzen,
de werking op een kwaliteitsvolle manier uit te bouwen.
hij of zij de competenties dient te hebben. Het is goed dat
zou het wel eens een groot gemis kunnen betekenen.
aan een nieuwe verantwoordelijke door te geven.
•
Hoe is anders evaluatie mogelijk? Als alles goed
een vrijwilligersverantwoordelijke selecteert, evalueert en
De functie van vrijwilligers verantwoordelijke
coacht, maar op een andere manier dan bij personeel. Bij vrijwilligers ligt de nadruk meer op de ‘ persoonl i j k e benadering ’
en ‘ talenten ’ dan op ‘leiding geven’ en
‘competenties’.
TIP
De taak van een vrijwilligersverantwoordelijke is een zwaar onderschatte job. Omdat het vrijwilligers betreft, wordt de functie minder serieus genomen. Hoewel het net d e l i c at e r
Een formaliteit?
is om mensen die zich belangeloos inzetten,
Het is nuttig een map bij te houden met de nodige informatie wat betreft de vrijwilligers en de werking, zodat in geval van nood, een collega zich snel kan
aan te sturen. Daarenboven vraagt het een combinatie
Omdat de functie niet serieus genoeg genomen wordt,
inwerken. Deze map bevat naast het functieprofiel
van veel vaardigheden want op een bepaalde manier is
berust het hele verhaal vaak op vertrouwen. Dat werkt
van de vrijwilligersverantwoordelijke ook informatie
het een ‘leidinggevende’ functie!
prima zolang de vrijwilligersverantwoordelijke en de
over rekruteringscampagnes, de handleiding voor
directie elkaar verstaan. Maar wat als er een nieuwe
intakegesprek, het profiel en de contactgegevens van de vrijwilligers, een omschrijving van de taken, de afsprakennota, rechten en plichten van de vrijwilligers en de documenten van de verzekering.
20
21
Benodigdheden voor het goed functioneren van de vrijwilligersverantwoordelijke Een
g e s c h i k t e persoon
Resultaat van het goed functioneren van de vrijwilligersverant woordelijke
Efficiëntie Bij het werken met vrijwilligers is het zeer belangrijk om de juiste persoon op de juiste plaats te zetten. Een vrijwilligersverantwoordelijke maakt tijd om de vrijwilligers
Denk hierover goed na. Het is belangrijk dat de persoon dicht bij de
te leren kennen, hun persoonlijkheid, vaardigheden en
vrijwilligerswerking staat, zoals de animatieverantwoordelijke of ergotherapeut.
talenten te ontdekken en kan hen daardoor inzetten
Maar het kan ook een meerwaarde zijn om iemand uit het middenkader te kiezen
Structuur
op de plaats die hen het meest ligt. Eenmaal goed
die de zorgvisie heel goed kent en kan overbrengen. En waarom de taak niet
De aanwezigheid van een vrijwilligersverantwoordelijke
georganiseerd, zal de vrijwilligerswerking veel minder tijd
verdelen over twee vrijwilligersverantwoordelijken? Het voordeel is dat ze met elkaar
geeft structuur aan de werking. Er is iemand die zorgt dat
vragen aan de vrijwilligersverantwoordelijke.
kunnen overleggen en dat de werking verder loopt, ook als één van beiden lange
de vrijwilligers hun plaats hebben en vinden in de werking,
tijd afwezig is. Of iemand van het personeel samen met een vrijwilliger die enige
die initiatief neemt om vrijwilligers te zoeken, te onthalen,
verantwoordelijkheid kan dragen?
te bedanken, die waakt over hun rechten en plichten.
Zie p.24: Profiel van de vrijwilligersverantwoordelijke
Zonder vrijwilligersverantwoordelijke is het zeer moeilijk om een kwalitatieve en duurzame vrijwilligerswerking uit
O n d e r s t e u n i ng Een vrijwilligersverantwoordelijke kan het niet alleen waarmaken: zowel de directie als
te bouwen.
de collega-personeelsleden moeten zich ook achter het vrijwilligerswerk scharen.
Zie p.28: Communicatie
Steun
e n a a n s p r e e k p u n t v o o r d e v r i jwi l l i g e r s
Wanneer vrijwilligers weten bij wie ze terecht
Tijd
Duidelijke afspraken hieromtrent zijn noodzakelijk: een voormiddag of namiddag
kunnen, zullen ze zich beter in hun vel voelen in het
vrijgesteld voor het vrijwilligerswerk kan heel veel verschil maken.
woonzorgcentrum. Ook voor familie, bewoners en
Zie p.51: Beleids- en andere aanbevelingen
personeel is het duidelijk waar ze naartoe kunnen voor alles wat de vrijwilligerswerking betreft. Op die manier
M i d d e l e n
Vrijwilligerswerk kost niet veel maar is niet gratis!
komt alle informatie bij één persoon terecht die daardoor
Zie p.46: Kosten van vrijwilligerswerk
veel beter kan inspelen op allerhande situaties.
Vorming
Vorming en intervisie zijn geen overbodige luxe voor vrijwilligersverantwoordelijken, die er vaak alleen voor staan binnen een woonzorgcentrum.
Zie p.43: Vorming
”
Het was een bewuste keuze om iemand uit het middenkader de functie van vrijwilligers verantwoordelijke te geven. Het toont dat wij de vrijwilligerswerking belangrijk vinden. Directeur van een woonzorgcentrum
22
23
Voorbeeld van een Profiel van een vrijwilligers verantwoordelijke
Vaardigheden van een vrijwilligersverantwoordelijke Het begeleiden en ondersteunen van vrijwilligers vraagt een groot gamma aan vaardigheden:
Taakomschrijving van de vrijwilligersverantwoordelijke
•
Vrijwilligerswerking uitbouwen: visie en beleid ontwikkelen in samenwerking met directie, collega’s, bewoners,…
• • • •
Werving: jaarlijkse campagne op website, in een krantje,…
• • • •
Intakegesprek met kandidaat-vrijwilligers. Start van nieuwe vrijwilliger opvolgen. Vrijwilligers persoonlijk leren kennen: babbel met de vrijwilligers, tijd maken voor een persoonlijk Visie overbrengen (animatieve grondhouding, vrijwilligers zijn er voor de bewoners,…) door zelf het vertalen naar het vrijwilligerswerk.
Coachen: een luisterend oor zijn, visie overbrengen, kunnen bezielen en motiveren. Bemiddelen: negatieve energie (kritiek, roddels, spanningen,…) ombuigen naar positieve energie, Consequent zijn en grenzen kunnen trekken. Analyseren: alle informatie kunnen bijhouden en verwerken zodat problemen gedetecteerd en aangepakt kunnen worden en zodat een vrijwilliger de voor hem of haar meest geschikte taak krijgt.
•
goede voorbeeld te geven en door het organiseren van informatiemomenten en door informatie te
• •
Samenwerken: een teamspeler zijn.
kunnen omgaan met veel karakters, compromissen zoeken.
• •
verhaal.
•
Communiceren: met vrijwilligers, bewoners, familie, personeel en directie.
Delegeren: bv. verjaardagskaartjes schrijven en bezorgen, telefoneren naar vrijwilligers die nog niet ingeschreven zijn voor een bepaalde activiteit,… kan gerust door een vrijwilliger gebeuren.
•
Organiseren: van het werk van de vrijwilligers, van vrijwilligersvergaderingen en bedankingsmomenten.
Vrijwilligers opvolgen en bijsturen indien nodig. Zorgen dat de vrijwilligerswerking kan doorgegeven worden: alle gegevens centraliseren, duidelijke administratie bijhouden.
•
24
Een vormingsaanbod (extern of intern) aanbieden aan de vrijwilligers.
25
stappen plan Stappenplan
Stap 3: CREËER EEN VRIJWILLIGERSVRIENDELIJK KLIMAAT
BASISELEMENTEN: duidelijke plaats + communicatie + talentgericht werken
”
Een vrijwilligers verantwoordelijke moet structuur brengen en zorgen dat de werking goed georganiseerd is. En in de beginfase heel veel uitleggen en informeren. Dat is mijn belangrijkste werk geweest in het begin en dat heeft wat tijd gevraagd. Ik denk dat de vrijwilligerswerking nu een zeer grote meerwaarde betekent in vergelijking met de weinige tijd die ik eraan moet besteden.
Wanneer een visie is opgemaakt en een vrijwilligersverantwoordelijke is aangeduid, kan de organisatie een beleid uitstippelen. De basiselementen
Een duidelijke plaats in de organisatie voor de vrijwilligers
hiervoor zijn: een duidelijke plaats geven aan de vrijwilligerswerking, communicatie en talentgericht
•
Geef de vrijwilligerswerking een concrete plaats in het organigram…
werken.
•
… en op de werkvloer
Zo creëert u een vrijwilligersvriendelijke omgeving waarbinnen vrijwilligers gemotiveerd zijn en blijven. Alleen
De plaats van de vrijwilligers moet zowel duidelijk zijn voor
zo bereikt de vrijwilligerswerking de grootst mogelijke
de vrijwilligers zelf als voor het personeel. Hiervoor zijn de
meerwaarde voor de bewoners.
visie en het beleid belangrijke leidraden.
Vrijwilligersverantwoordelijke van een woonzorgcentrum 26
27
…aan
d e v r i jwi l l i g e r s z e l f
Voorbeelden van communicatie naar vrijwilligers: De vrijwilliger is ook een medewerker van de organisatie: hij werkt binnen dezelfde visie en met dezelfde
•
verwachtingen duidelijk omschreven.
engagement is niet vrijblijvend.
•
Duidelijke communicatie van visie en beleid…
h e t p e rsoneel
Het slagen of mislukken van een vrijwilligerswerking
Dit betekent:
•
bespreken van nieuwigheden in de zorg. Het is
hem verwacht wordt en als hij op de hoogte is van
belangrijk relevante informatie te vertalen naar het
vernieuwingen in de visie en in de zorg. Voorzie daarom
vrijwilligerswerk in het woonzorgcentrum en de
regelmatig informatiemomenten, specifiek voor
vrijwilligers de kans te geven hierover vragen te
tijd genomen worden voor het voorstellen van nieuwe bewoners, personeelsleden of vrijwilligers.
is wat uitleg op zijn plaats.
Vrijwilligers zullen zich meer thuis voelen als ze
Infomomenten, vergaderingen organiseren voor
hierover geïnformeerd worden. Ook inspraak werkt motiverend. In welke mate dit mogelijk
vrijwilligerswerk. Vergeet niet ook voor nieuwe
is, is een beslissing die elk woonzorgcentrum voor
vrijwilligersverantwoordelijke. Als de personeelsleden van
medewerkers een infomoment te voorzien zodat ook
zichzelf uitmaakt.
een afdeling geen energie (willen) steken in de vrijwilligers
zij mee zijn in het vrijwilligersverhaal. Elk personeelslid staat in voor de vrijwilligers op
Door vrijwilligers te betrekken in de werking van
moeite de vrijwilligersverantwoordelijke ook doet. Het is
zijn of haar dienst en stuurt zelf bij indien nodig.
het woonzorgcentrum, hen te informeren en hen te
daarom belangrijk dat alle personeelsleden op de hoogte
Al te vaak worden problemen gesignaleerd aan de
beschouwen als volwaardig lid van de organisatie, zullen
zijn van de visie en het beleid inzake vrijwilligerswerk en
vrijwilligersverantwoordelijke die achteraf en los van
ze zich erkend voelen. En dit zal hun motivatie zeker ten
beseffen dat ze een essentiële rol spelen in het creëren
de context de vrijwilliger moet aanspreken.
goede komen.
•
Alle informatie stroomt wel door naar de vrijwilligersverantwoordelijke.
Tijdens een vrijwilligersvergadering kan ook de
geïnformeerd of betrokken wordt. Zeker bij veranderingen
het personeel over de visie en het beleid inzake
van een vrijwilligersvriendelijk klimaat.
•
vrijwilliger zal allicht afhaken als hij helemaal niet
samenwerken met de vrijwilligers en niet alleen van de
•
stellen of te discussiëren.
vrijwilligers of voor vrijwillige en bezoldigde medewerkers
hangt af van elk van de personeelsleden die
van deze dienst, zullen de vrijwilligers afhaken, hoeveel
Vrijwilligersvergaderingen bieden tijd voor het
Hij kan dit alleen waar maken als hij weet wát van
samen. De meest gemotiveerde en enthousiaste
…aan
In een folder ‘vrijwilligerswerking’ worden de zorgattitude binnen het woonzorgcentrum en de
doelstelling. Dat mag van hem verwacht worden. Zijn
”
Als wij in het kader van onze ‘warme zorg’ afspreken dat wij steeds kloppen of bellen bij een bewoner en vier tellen wachten vooraleer we de kamer binnen gaan, dan geldt dit ook voor elke vrijwilliger. Daaruit volgt dat het niet anders kan dan dat wij onze verwachtingen naar de vrijwilliger duidelijk verwoorden.
Directeur van een woonzorgcentrum 28
29
De
j u i s t e p e r soon op de juiste plaats
De vrijwilligers worden ingezet op basis van hun talenten, weliswaar binnen het kader van de organisatie en ten dienste van de bewoners. De organisatie laat zich uitdagen de aanwezige talenten te gebruiken en daarvoor nieuwe activiteiten en projecten te ontwikkelen. Een kennismakingsgesprek is een eerste stap in de verkenningsronde van de talenten van de kandidaatvrijwilliger. Vergeet niet heel specifieke talenten van vrijwilligers
”
Talenten worden ingebouwd in ons activiteitenaanbod en vrijwilligers krijgen de mogelijkheden om eigen ideeën naar voor te brengen en samen uit te werken. Deze manier van werken zorgt voor een boost aan creativiteit. Het vinden van talenten is ‘Fingerspitzengefühl’ en dank ik volledig aan de menselijke kennis en intuïtie van ons animatieteam.
omzetting naar de praktijk
omzetting naar de praktijk
in te zetten: iemand speelt piano, een ander houdt
Directeur van een woonzorgcentrum
van organiseren en een derde gaf jaren computerles. Talentgericht werken met vrijwilligers zorgt net voor het unieke van het werken met vrijwilligers: ze komen niet voor een welomlijnde job. U kan hen ‘doorzoeken’ om het beste van hun talenten naar boven te halen en binnen uw
Om te komen tot een vrijwilligersvriendelijk klimaat moet
organisatie in te zetten. Gegarandeerd een win-winsituatie!
een beleid opgesteld worden. Het spreekt voor zich dat elke organisatie/vrijwilligersverantwoordelijke een eigen invulling geeft, rekening houdend met de context van de voorziening. Om te beginnen moet de visie omgezet worden in een beleid dat zorgt voor een vrijwilligersvriendelijk klimaat. De antwoorden op volgende vragen kunnen helpen om het
D u i delijke
30
plaats
+
communicatie
+
talentgericht werken
=
erkenning van de vrijwilliger
beleid uit te schrijven. Daarna geven we concrete tips bij de verschillende deelaspecten van een vrijwilligersbeleid.
31
• •
Hoe rekruteren we vrijwilligers? Wat is onze
doelstelling van de organisatie, nieuwe taken,
doelgroep?
nieuwe personeelsleden, nieuwe vrijwilligers,
Maken we een kennismakingsfolder specifiek
nieuwe afspraken,…)?
voor de vrijwilligerswerking?
• • •
Worden de vrijwilligers ondersteund en
deze vergadering (communicatie, informatie,
gecoacht door iemand van het personeel?
feedback, planning, bedanking, ...)?
Wat is de concrete taak van deze persoon:
• •
vrijwilligers? Hoe tonen we onze waardering aan de groep vrijwilligers?
Kan iedereen vrijwilligerswerk doen in onze Welke taken kunnen vrijwilligers uitvoeren in
• • •
•
32
In welke mate kunnen en willen we vrijwilligers Gaan we actief op zoek naar (verborgen) talenten bij de vrijwilliger? Hoe?
•
Hoe organiseren we de communicatie tussen vrijwilligers, vrijwilligersverantwoordelijke,
Wat maakt de groep de moeite waard om erbij
betrekken bij beslissingen in de organisatie?
•
gestimuleerd om vormingen georganiseerd door vrijwilligersorganisaties te volgen?
Bieden we een onkostenvergoeding aan?
plezier, duidelijke taakverdeling, waardering)
•
voor het personeel, wordt voor hen apart een vorming voorzien of worden de vrijwilligers
Wat doen we voor de individuele vrijwilliger?
te horen? (openheid, dynamisme, uitstraling,
Welke vorming krijgen de vrijwilligers? Worden ze uitgenodigd op de vormingen
•
Wat doen we voor de groepsdynamiek onder de
naar personeel, bewoners, familie,....?
onze voorziening?
•
Hoe en wanneer bedanken we de vrijwilligers?
vrijwilliger individueel opsporen, communicatie
organisatie of durven we selecteren?
•
Komen vrijwilligers samen in vrijwilligersvergaderingen? Wat is het doel van
intake, bedanken, bijsturen, talenten bij elke
•
•
Welke concrete taken bieden we aan?
Krijgt een vrijwilliger de kans nieuwe projecten op te starten al naargelang zijn of haar talenten?
•
Evalueren we af en toe de vrijwilligers? Voelen
diensthoofden, kaderpersoneel en directie,
ze zich nog goed op hun plek en zijn wij nog
bewoners en familie?
tevreden?
Wat communiceren we (veranderingen in de
•
...
33
”
Verschillende studies over vrijwilligerswerk vragen naar de reden waarom mensen geen vrijwilligerswerk doen. De belangrijkste reden is dat het hen nog nooit gevraagd werd.
Meer ideeën voor rekruteringscampagnes Hang verhalen en foto’s van vrijwilligers op het prikbord zodat het vrijwilligerswerk in uw voorziening een gezicht krijgt. Plaats een advertentie in een streekkrant of in het parochieblad of verspreid folders en affiches in het woonzorgcentrum, in de gangen van de serviceflats, in de wachtkamer van een arts of op openbare plaatsen zoals de bibliotheek. Organiseer een brievencampagne naar sociaal-culturele verenigingen of vraag of u de vrijwilligerswerking mag voorstellen in het krantje van de vereniging of tijdens een vergadering (bijvoorbeeld samen met een vrijwilliger die getuigt).
Rekruteren
Verlaag de drempel naar het woonzorgcentrum: Spreek ook zelf mensen aan waarvan u denkt dat vrijwilligerswerk hen wel zou liggen of vraag aan
• •
Stel aan een wandelclub voor een halte te voorzien in uw woonzorgcentrum. Stel een lokaal ter beschikking voor de vergadering van verenigingen.
Het is niet gemakkelijk om nieuwe vrijwilligers aan te
vrijwilligers én collega’s om hun netwerk aan te spreken.
trekken. Het kost vaak jaren om een groepje goede
Als een bepaalde afdeling vrijwilligers zoekt, betrek hen
Andere waargebeurde acties:
vrijwilligers op te bouwen. We geven enkele concrete
dan in de zoekactie. Zo voelen ze ook hoe moeilijk dit is.
• • •
ideeën die in het ene woonzorgcentrum beter zullen werken dan in een ander.
Het aanbieden van concrete taken kan kandidaat-
Een informatiestand over de vrijwilligerswerking op de markt Een postbusactie: in elke brievenbus van het dorp een flyer posten Een broodzakkenactie: informatie op de broodzak van de plaatselijke bakker drukken
vrijwilligers aantrekken. Plaats een vacature op Zoals hierboven al vermeld: uit onderzoek blijkt mond tot
vrijwilligerswerk.be.
Laat uw creativiteit de vrije loop!
mondreclame de belangrijkste weg voor het vinden van
34
nieuwe vrijwilligers. Onder andere daarom zijn tevreden
Voorzie op de opendeurdag, Dag van de zorg, de
vrijwilligers goud waard: ze zorgen voor gratis reclame
familiedag of het tuinfeest een aantrekkelijke stand over
voor uw vrijwilligerswerking.
uw vrijwilligerswerking.
35
Kennismaking en onthaal
Het is ook mogelijk om een proefperiode in te bouwen. De afsprakennota wordt pas na een aantal weken
Als organisatie is het belangrijk hier enkele zaken aan
ondertekend (vergeet niet een voorlopige overeenkomst
toe te voegen: de rechten en plichten zoals de wijze
In de meeste woonzorgcentra doorloopt de kandidaat-
te maken voor de verzekering). Na deze periode kan
waarop de vrijwilliger inspraak heeft in de organisatie,
vrijwilliger enkele stappen vooraleer hij kan starten. Deze
de inzet van de vrijwilliger geëvalueerd worden of kan
de verbintenis om de bewoners te respecteren, de
stappen zorgen voor een spontane selectie: de vrijwilliger
een heroriëntatie door de vrijwilliger gevraagd of door
voorwaarden van samenwerking tussen vrijwilligers en
kan aanvoelen of de omgeving en de toekomstige taak
de vrijwilligersverantwoordelijke voorgesteld worden.
beroepskrachten en vrijwilligers onderling en de wijze
hem ligt. De vrijwilligersverantwoordelijke krijgt een idee
Of er kan beslist worden geen samenwerking aan te
waarop de samenwerking kan beëindigd worden.
of de kandidaat-vrijwilliger een gezonde motivatie heeft en
gaan als één van beide partijen het niet ziet zitten. Dit
past binnen de cultuur van het woonzorgcentrum.
is gemakkelijker dan achteraf een overeenkomst te
Dit kan nogal zwaar overkomen bij vrijwilligers, maar
verbreken.
onderschat het belang niet. Een argument om vrijwilligers
Neem eerst en vooral de tijd voor een k e n n i s m a k i n g sgesprek :
wat zijn de wederzijdse
te overtuigen, is dat de afsprakennota nodig is voor een Zoals gezegd is communicatie heel belangrijk. U kan
verwachtingen? Welke interesses en talenten heeft de
de nodige informatie via een informatiebrochure
kandidaat-vrijwilliger? Welke taken zijn mogelijk? Wat is zijn
afsprakennota
goede verzekering.
of
communiceren.
beschikbare tijd? Heeft hij ervaring met ouderenzorg? Kent
Eenmaal een kandidaat deze stappen doorlopen heeft, vergeet dan niet een warm onthaal te voorzien op de dag
de persoon bewoners, personeelsleden of vrijwilligers in
Volgens de wetgeving (zie verder p.49) moeten de
dat hij start als vrijwilliger in uw voorziening. Sommige
het woonzorgcentrum?
voorziening en de vrijwilliger een afsprakennota
voorzieningen duiden een peter of meter aan, of het
ondertekenen waarin volgende elementen vermeld
diensthoofd neemt deze taak op zich. Ga samen langs bij
Na een eerste kennismaking lassen sommige
zijn: informatie over doelstelling en statuut van de
directeur zodat ook hij de nieuwe vrijwilliger kent.
vrijwilligersverantwoordelijken een pauze in. Ze nemen
voorziening, de werking van de organisatie en de
dan enkele weken later contact op om te horen of de
plaats van de vrijwilliger en van het vrijwilligerswerk
kandidaat-vrijwilliger nog interesse heeft.
binnen de organisatie, aard, duur en frequentie van het
Tip
vrijwilligerswerk, de contactpersoon voor de vrijwilliger Of nog interessanter: vraag de kandidaat-vrijwilliger zelf
binnen de organisatie en de door de vrijwilliger te volgen
Wanneer het een specifieke taak betreft, is het
terug te bellen. Kandidaten die echt gemotiveerd zijn,
vormingsactiviteiten, verzekeringscontract en mogelijke
betrokken diensthoofd best aanwezig bij het
zullen dit zeker doen. Op die manier selecteert u op een
aanvullende polissen, eventuele kostenvergoedingen en
kennismakingsgesprek: het diensthoofd weet immers
spontane manier de gemotiveerde kandidaten.
de geheimhoudingsplicht.
het best welke vaardigheden nodig zijn en kan aanvoelen of de kandidaat hem of haar ligt.
36
37
Durven selecteren = problemen voorkomen
Stel voor uw organisatie basisvereisten op. Uw organisatie vindt samenwerkingsbereidheid, discretie, luisterbereidheid, respectvolle benadering van de bewoner,… vast ook belangrijk. Ken tijdens het
Vaak worden nieuwe vrijwilligers met open armen
kennismakingsgesprek een score toe aan deze
ontvangen. Zeker als het moeilijk is om de nodige
basisvereisten.
vrijwilligers te vinden, wordt de kritische bril vaak afgezet. Nochtans mag u selecteren. Het is zelfs beter
0
helemaal niet goed
voor uw vrijwilligerswerking. Vrijwilligers die spanningen
1
ok, maar deze persoon zal ondersteuning nodig
veroorzaken, doen immers andere vrijwilligers vertrekken.
Denk hierbij aan het volgende:
2
ok, de kandidaat heeft dit talent
3
meesterschap, de kandidaat zou dit zelfs aan
•
Een woonzorgcentrum heeft een maatschappelijke
hebben op dit punt
andere mensen kunnen aanleren
taak maar de bedoeling van een vrijwilligerswerking is een meerwaarde creëren voor de bewoners. In de context van een woonzorgcentrum is er weinig ruimte voor extra begeleiding van vrijwilligers, tenzij
Let hierbij op: Graag doen is niet gelijk aan goed kunnen! En goed kunnen is niet gelijk aan graag doen!
de voorziening daar expliciet voor kiest (bijvoorbeeld
•
samenwerken met een psychiatrische voorziening uit
Indien een basisvereiste score 1 krijgt, stelt u best de
de buurt, op basis van een aantal goede afspraken).
vraag of u en uw organisatie de middelen en kennis
Selecteren betekent daarom niet een kandidaat
hebben om deze persoon op dit punt te coachen. Indien
afwijzen. U kan hem alternatieven aanbieden. Soms
niet, doet u noch uzelf, noch de organisatie, noch de
is een woonzorgcentrum niet de beste plaats voor
kandidaat een plezier door hem toch te laten starten.
een kandidaat-vrijwilliger maar past een andere vorm van vrijwilligerswerk beter. Misschien kent u
Selecteren betekent dus niet dat enkel ‘supervrijwilligers’
organisaties in de buurt zodat u concrete suggesties
in aanmerking komen, maar wel dat u op zoek gaat naar
kan doen?
de motivatie van de kandidaat-vrijwilliger en naar de mogelijke plaats die hij in uw organisatie kan innemen.
38
39
Begeleiden
VOORBEELD
Het is de bedoeling dat de vrijwilligers hun werk goed
Erkennen en bedanken
Daarnaast kan ook een materiële bedanking gegeven worden: een cadeautje aan het begin van het
Onderschat het belang dat vrijwilligers hechten aan
nieuwe jaar of een drankje na een activiteit… Een
doen en een meerwaarde brengen in het leven van de
Oudere vrijwilligers die al jaren vrijwilliger zijn in
bedanking en waardering niet. Een eenvoudige welkom of
onkostenvergoeding wordt zelden gegeven in de context
bewoners. Als dit niet het geval is, moeten vrijwilligers
het woonzorgcentrum maar fysiek nog moeilijk
een ‘dank je wel’ vanuit het personeel, de directie en het
van een woonzorgcentrum. Waak erover dat de vrijwilliger
aangesproken worden. Dit is een delicate opdracht maar
hun taak kunnen volbrengen, stoppen niet altijd uit
bestuur betekent heel veel voor hen.
gemotiveerd blijft omwille van de taak en niet omwille van
er zijn een aantal punten die kunnen helpen de boodschap
zichzelf. Het is heel moeilijk hen hierover aan te
over te brengen zonder iemand te kwetsen:
spreken.
Een speciale vermelding in het huiskrantje – dit kan een
te lijnen en te beperken, schept u als organisatie geen verkeerde verwachtingen.
•
De vrijwilligersverantwoordelijke kan een voorzet
foto, interview of bedanking naar aanleiding van de week
Soms doen vrijwilligers iets met de beste bedoeling,
geven door te zeggen dat de persoon altijd
van de vrijwilliger zijn – zorgt ervoor dat de vrijwilligers
zonder te weten dat dit niet het gewenste is. Het is
mag laten weten wanneer het niet meer gaat. Of
trots zijn op hun werk en zich betrokken voelen.
dus zeker belangrijk eerst duidelijkheid te scheppen
iemand die te oud geworden is om een rolstoel te
alvorens kritiek te geven op een persoon. Zijn er toch
duwen maar graag meegaat op wandeling, kan de
In de ‘Week van de vrijwilliger’ wordt heel vaak een
een blijk van belang en waardering. Ook de mogelijkheid
nog problemen, wijs de vrijwilliger hierop met een
verantwoordelijkheid krijgen voor het uitdelen en
vrijwilligersfeest of een uitstap georganiseerd. Of
tot inspraak motiveert hen.
open en eerlijke communicatie en geef hem daarna
verzamelen van de fluohesjes.
vrijwilligers worden uitgenodigd op het personeelsfeest of
de kans om zich te herpakken.
•
Naast de feestelijke samenkomsten en uitstappen, zien vrijwilligers inhoudelijke samenkomstmomenten ook als
een receptie.
Reik alternatieven aan: misschien kan het probleem opgelost worden door de vrijwilliger een andere taak aan te bieden of met andere collega-vrijwilligers te laten samenwerken.
•
de bedanking! Door de materiële erkenning duidelijk af
Laat problemen niet aanslepen. Dit komt de rest van de vrijwilligerswerking niet ten goede.
”
Het vrijwilligersoverleg wordt zeer geapprecieerd, omdat ze zo zien dat hun werk erkend wordt en ze eens kunnen vragen of horen of hun werk goed gedaan wordt. Ze mogen zelf punten op de agenda zetten. Vrijwilligersverantwoordelijke van een woonzorgcentrum 40
41
Vorming In het Vlaams decreet over georganiseerd vrijwilligerswerk (zie Wetgeving, p.49) staat dat een organisatie uit de sector Welzijn, Volksgezondheid en Gezin die met vrijwilligers werkt, vorming moet aanbieden aan
Present komt op aanvraag ter plaatse vorming geven in uw woonzorgcentrum (voor aangesloten leden) Zelf vervoer voorzien of een vrijwilliger vragen of hij de rit ziet zitten en enkele collega-vrijwilligers wil meenemen.
haar vrijwilligers. Terecht, want vrijwilligerswerk in de ouderenzorg vraagt wel wat vaardigheden en kennis,
Ook v r i jwi l l i g e r s v e r a n tw o o r d e l i j k e n hebben nood
denken we maar aan het respecteren van de privacy,
aan bijkomende vorming en ondersteuning. Over de
omgaan met mensen met dementie, empathie, …
specifieke aspecten inherent aan een vrijwilligerswerking hebben zij immers geen opleiding gehad en kunnen
Tal van organisaties bieden vorming aan voor vrijwilligers. Present is gespecialiseerd in vorming voor vrijwilligers actief in de zorgsector maar ook de provinciale steunpunten vrijwilligerswerk of de VVSG hebben een interessant aanbod. Soms vinden vrijwilligers vorming overbodig en kan de verantwoordelijke hen niet overtuigen om tijd vrij te maken. Of de verplaatsing vormt een probleem. Creatieve oplossingen zijn dan gewenst:
Relevante vorming voor personeel openstellen voor vrijwilligers (Korte) vorming combineren met het jaarlijkse bedankmoment of met een vrijwilligersvergadering
42
zij meestal niet overleggen met collega’s binnen het woonzorgcentrum. Vorming, intervisie met andere vrijwilligersverantwoordelijken, … kunnen voor hen van grote waarde zijn.
Gelukkig hoeft u het warm water niet uit te vinden. Enkele organisaties bieden vorming en intervisie aan speciaal gericht op vrijwilligersverantwoordelijken. Present werkte in het kader van dit project ‘Anders ouder worden’ een aantal vormingen uit specifiek voor vrijwilligersverantwoordelijken in de ouderenzorg. Thema’s zoals communicatie, het uitwerken van een visie, selectie en evaluatie kwamen hierin aan bod.
43
Samenvatting Samenvatting
Visie
V r i jwi l l i g e r s v e r a n tw o o r d e l i j k e
Uitschrijven (teamwerk) Waarom kiezen we voor vrijwilligers? Kiest iedereen
Aanduiden en formaliseren
mee (voorwaarde op succes)? Wat willen we bereiken
Een vrijwilligersverantwoordelijke aanduiden zodat voor
met de vrijwilligerswerking?
iedereen (personeel, vrijwilligers, bewoners en hun familie) duidelijk is wie de contactpersoon is. Een functieprofiel uitschrijven.
Alle medewerkers informeren Zowel personeel als vrijwilligers Als iemand niet op de hoogte is, kan hij er ook niet naar leven Ondersteuning, tijd, middelen en vorming De vrijwilligersverantwoordelijke enkele uren vrijstelling De visie evalueren en herwerken
geven, vorming laten volgen, ondersteunen,…
op gepaste tijdstippen
V r i jwi l l i g e r s v r i e n d e l i j k
k l i m a at
Duidelijke plaats + communicatie + talentgericht werken Beleid: rekruteren, kennismaking en onthaal, selectie, begeleiden, erkenning, vorming
Goed
44
d r a a i e n d e v r i jwi l l i g e r sw e r k i n g m e t g e we n s t e m e e r w a a r d e
45
Extra’s Extra’s Extra’s
KOSTEN VAN VRIJWILLIGERS WERK IN OUDERENZORG Het is niet omdat vrijwilligers zich kosteloos inzetten en onbetaalbaar zijn, dat een vrijwilligerswerking gratis is. Vrijwilligerswerk organiseren is een investering. Het is
De vrijwilligers van voorzieningen aangesloten bij Present of een andere organisatie zijn via deze organisaties verzekerd. Vrijwilligers kunnen ook rechtstreeks verzekerd worden door de voorziening. De kostprijs is afhankelijk van de verzekeringsmaatschappij.
echter een i n v estering die de moeite loont.
In een voorziening waar een 30-tal vrijwilligers wekelijks vier uur komt, telt men op jaarbasis al snel 3200 à 4000 uren. In personeelstermen betekent dit twee tot drie voltijdse krachten. Niet voor personeelstaken, maar wel voor supplementaire zaken, die erg waardevol zijn voor de voorziening.
Verschillende organisaties, zoals Present, bieden gratis vorming aan voor vrijwilligers van aangesloten voorzieningen. Andere organisaties, zoals de provinciale steunpunten Vrijwilligerswerk, vragen een heel bescheiden bedrag. Vrijwilligers zetten zich onbaatzuchtig in. Zij verwachten geen compensatie of grote cadeaus. Maar waardering
Het decreet betreffende het georganiseerd
tonen, versterkt hun motivatie wel. Dit kan een ‘ dan k
vrijwilligerswerk (zie wetgeving p.49) legt onder andere
wel ’
vast dat elke vrijwilliger verzekerd moet zijn en de kans
hele dag actief zijn in het woonzorgcentrum.
moet krijgen v orming te volgen.
je
zijn, een vrijwilligersfeest, of een maaltijd als ze een
Veel moet het dus niet kosten, maar voorzie een klein budget om de vrijwilligers ten gepaste tijde in de bloemetjes te zetten! Zoals hierboven aangetoond, is het aanduiden van een v r i jwi l l i g e r s v e r a n tw o o r d e l i j k e ,
die tijd en middelen
krijgt om de vrijwilligerswerking uit te bouwen, van groot belang voor een goede vrijwilligerswerking.
Het helpt een vrijwilligersverantwoordelijke als duidelijk afgesproken wordt dat hij enkele uren per week tijd mag vrijmaken om de administratie te doen, om actief te zoeken naar nieuwe vrijwilligers, om zieke vrijwilligers even op te bellen, om activiteiten uit te werken,… Deze werkuren kunnen als een extra kost gezien worden.
”
Ik heb bij de administratie navraag gedaan over het budget voor de vrijwilligerswerking: dat ligt tussen de 1500 en 2000 euro op jaarbasis. Wat het aantal uren input van de verantwoordelijke betreft: maandelijks wordt in totaal een 15-tal (geplande) uren geïnvesteerd, ad hoc momenten niet meegerekend. Vrijwilligersverantwoordelijke van een woonzorgcentrum
46
47
WETGEVING
Handige
brochures
die de wetgeving vertalen naar de
praktijk: In deze brochure wordt hier en daar verwezen naar een wet of decreet inzake vrijwilligerswerk. Het gaat dan over:
•
•
•
Slim aan de slag: de vrijwilligerswet in een handomdraai
de Federale Wet van 3 juli 2005 betreffende de rechten van vrijwilligers, ook wel de ‘vrijwilligerswet’
•
beroepsgeheim door vrijwilligers
•
genoemd. het Vlaams decreet van 3 april 2009 over het georganiseerd vrijwilligerswerk in Welzijn,
Uw geheim: omgaan met vertrouwelijke informatie en Goed gekend. De wet betreffende de rechten van de vrijwilliger (3de editie – maart 2008)
•
De regels van het spel
Volksgezondheid en Gezin en de twee uitvoeringsbesluiten (verschenen in het Belgisch
(Brochures gratis te downloaden op
Staatsblad van respectievelijk 17 september 2009,
www.vrijwilligerswetgeving.be)
19 en 22 maart 2010)
•
het Woonzorgdecreet van 13 maart 2009 en de uitvoeringsbesluiten
S a m e n vat t i n g o p www . p r e s e n twe b . b e ( d o o r k l i k k e n n a a r ‘ p u b l i c at i e s ’) Verzekeringsplicht, informatieplicht met afsprakennota, rekruteringsbeleid, passend onthaal, vorming zijn items die in deze wetgeving besproken worden. We willen deze brochure niet vullen met informatie die gemakkelijk ergens anders te vinden is.
Meer
i n f o r m at i e
kan u hier vinden:
www.vlaanderenvrijwilligt.be
48
49
CREATIEVE IDEEËN
•
Een vrijwilligersverantwoordelijke wil wel eens weten of de vrijwilligers tevreden zijn. Alle vrijwilligers
Nog inspiratie nodig? Graag geven we u nog
krijgen een tevredenheidsenquête.
enkele originele voorbeelden mee uit verschillende woonzorgcentra.
Extra’s voor de bewoners die door vrijwilligers mogelijk worden:
Extra’s voor de vrijwilligers:
•
•
Tijdens de oefeningen op de hometrainer kunnen
een bezoek aan een vrijwilligerswerking in een ander
bewoners op een televisiescherm naar de filmpjes
woonzorgcentrum gekoppeld aan een culturele of
kijken zodat ze het gevoel hebben rond te rijden in
ontspannende activiteit.
•
Er is een hoekje of een kast in het woonzorgcentrum
•
voorzien voor de vrijwilligers. Ze vinden er informatie,
De
Een vrijwilliger geeft computerles en helpt ouderen
v r i jwi l l i g e r sw e r k i n g i n h e t w o o n z o r g c e n t r u m
e r k e n n i n g va n e n k e l e p e r s o n e e l s u r e n v o o r d e
voor de functie van vrijwilligersverantwoordelijke binnen de organisatie vraagt een pak assertiviteit. Een verzorgde communicatie naar collega’s, vrijwilligers, directie,
Doorheen dit draaiboek werd duidelijk hoe belangrijk de
bewoners en familie,… is cruciaal. Nochtans is er geen
biedt dit ook aan aan de bewoners.
vrijwilligersverantwoordelijke is om tot een kwaliteitsvolle
specifieke opleiding voor vrijwilligersverantwoordelijken
Vrijwilligers worden aangespoord tijd vrij te maken
vrijwilligerswerking te komen. Daarom is het belangrijk
en in de zorgopleidingen komt vrijwilligerswerk niet of
zijn.
voor een meer individuele zorg: het kan gaan van
dat de overheid het vrijstellen van enkele personeelsuren
nauwelijks aan bod. Een vormingsaanbod is zeker geen
De vrijwilligersverantwoordelijke organiseert
een wandeling door het dorp tot het systeem
hiervoor subsidieert. De maatschappij krijgt hiervoor de
overbodige luxe.
twee maal per jaar een overlegmoment met de
van aandachtspersonen (iemand zorgt extra voor
extra menselijke zorg die door vrijwilligers mogelijk is, in
vrijwilligers. Koffie en een stukje taart zorgen voor de
een bepaalde bewoner, neemt hem mee als er
de plaats.
Het
gezelligheid maar vrijwilligers waarderen dit moment
verkiezingen zijn, gaat met de bewoner een koffie
vooral omdat ze nieuws krijgen vanuit de organisatie
drinken of neemt de tijd om samen met de bewoner
Meer
Het is voor een vrijwilligersverantwoordelijke
de foto’s in de kamer te vernieuwen,…)
v r i jwi l l i g e r s v e r a n tw o o r d e l i j k e n
waarin vrijwilligers vertellen waarom ze vrijwilliger
•
en de kans krijgen te laten horen wat, vanuit hun vrijwilligerswerk, goed en niet goed gaat.
•
a a n d a c h t v o o r i n t e r v i s i e e n v o r m i n g va n d e
Een vrijwilliger zet zich in voor de verzorging van de
s e n s i b i l i s e r e n va n d i r e c t i e s e n b e s t u r e n
onbegonnen werk als de directie niet inziet dat de taak ‘vrijwilligersverantwoordelijke’ niet zomaar bij het andere
De vrijwilligersverantwoordelijke maakt eenmaal per
rusthuishond. Een huisdier in de buurt doet sommige
Vrijwilligersverantwoordelijke zijn, houdt een serieus
werk kan genomen worden of als ze geen werk wil maken
jaar een fotoreportage van de voorbije activiteiten.
ouderen heel veel deugd.
takenpakket in, des te delicater aangezien het om
van een visie op vrijwilligerswerk of geen interesse
•
Een vrijwilliger maakt tijd vrij om luisterboeken af te
mensen gaat die zich onbaatzuchtig inzetten. Leiding
toont in het werk van de vrijwilligersverantwoordelijke
het is zeker ook interessant om op de hoogte te zijn
halen en terug te brengen en helpt de bewoners bij
geven aan 30 of 60 mensen is niet voor iedereen
en in de vrijwilligers. Als er in een woonzorgcentrum
van het werk van de andere vrijwilligers.
het kiezen en luisteren.
weggelegd. Erkenning krijgen voor het vrijwilligerswerk en
bij het personeel geen cultuur van open communicatie
Vrijwilligers vinden het fijn zichzelf eens te zien maar
50
het dorp. e-mails te sturen bijvoorbeeld naar de kleinkinderen.
•
met foto’s van de vrijwilligers en enkele getuigenissen
•
BELEIDS- EN ANDERE AANBEVELINGEN
Een vrijwilliger heeft kennis van voetreflexologie en
nieuws en de planning. Er hangt een kader omhoog
•
Een vrijwilliger filmt enkele rondritten in het dorp.
Elk jaar organiseert de vrijwilligersverantwoordelijke
BELEIDS- EN ANDERE AANBEVELINGEN
51
is en geen wil vanuit het personeel om de vrijwilligers
vrijwilligersverantwoordelijke. Een woordje van dank,
te ‘soigneren’, is het bijzonder moeilijk voor de
of bij deze gelegenheid uw vrijwilligers eens letterlijk
vrijwilligersverantwoordelijke om een vrijwilligersvriendelijk
bedienen, doet wonderen. Vrijwilligers hechten heel
klimaat te creëren.
veel belang aan erkenning vanuit directie of bestuur.
Meer zelfs: de directeur speelt een niet te onderschatten rol in de uitbouw van een goeie vrijwilligerswerking. Enkele tips voor de directie:
• •
•
Zorg dat het orkest dezelfde partituur speelt inzake
Tot Slot Tot slot
Vrijwilligerswerk in een woonzorgcentrum maakt meer
op vrijwilligerswerk).
mogelijk maar vraagt ook een investering. Het opstellen
Verwacht niet dat een personeelslid de
van een visie die gedragen wordt door alle medewerkers
verantwoordelijkheid voor de vrijwilligers er
en het aanduiden van een vrijwilligersverantwoordelijke
betrokkenen (naar het personeel over de
zomaar kan bijnemen. Stel een persoon vrij voor
die tijd, middelen, ondersteuning, vorming krijgt, zijn
visie op vrijwilligerswerk, naar vrijwilligers
de vrijwilligerswerking: deze investering zal zeker
voor Present de belangrijke pijlers. Ze vormen de basis
over de visie op zorg en animatie, naar de
renderen.
van een vrijwilligersvriendelijk klimaat waarin rekrutering,
vrijwilligersverantwoordelijke over wat van hem
Toon interesse in het werk van de
selectie, onthaal, begeleiding, bedanking en vorming van
verwacht wordt).
vrijwilligersverantwoordelijke, moedig aan indien
vrijwilligers een plaats krijgen.
52
de vrijwilligerswerking een plaats krijgt in de organisatie.
•
•
er open gecommuniceerd wordt naar alle
de talenten van elke vrijwilliger ingezet worden.
De directie is in dit alles een belangrijke steun.
nodig, faciliteer, zet de vrijwilligerswerking af en toe
• •
•
visie (zowel wat betreft de algemene visie als de visie
op de agenda van het overleg en maak tijd vrij indien
Dit draaiboek probeert vooral aan te tonen dat een
gevraagd. Maar geef de vrijwilligersverantwoordelijke
visie niet op één dag tot stand kan komen en dat
Tegelijkertijd biedt dit draaiboek concrete pistes en
daarnaast autonomie en vertrouwen.
een vrijwilligersverantwoordelijke zowel een goede
tips om de uitbouw van een vrijwilligerswerking te
Ken uw vrijwilligers bij naam.
organisator, coach, bemiddelaar, begeleider als motivator
vergemakkelijken. We hopen dat elke vrijwilligerswerking
Uw aanwezigheid op een vrijwilligersfeest toont
moet zijn. Het geeft aan dat vrijwilligersverantwoordelijken
kan uitgroeien tot een kwalitatieve en duurzame werking
meer dan u denkt, namelijk erkenning van de
er alleen in slagen een goede vrijwilligerswerking uit te
waarbinnen vrijwilligers zich goed voelen en gemotiveerd
vrijwilligers en respect voor het werk van de
bouwen als:
blijven met als doel de bewoners te omringen met meer
•
persoonlijke aandacht en zorg.
directie en personeel ook achter de vrijwilligers staan.
53
wie is present Wie is Present?
PRESENT ONDERSTEUNT VRIJWILLIGERS
toch steeds een link met het vrijwilligerswerk (enkele voorbeelden: contacten leggen, eenzaamheid bij ouderen, omgaan met zingevingvragen, communicatie met slechthorenden, afasie, dementie, …).
Ouderen nabij zijn: daar gaan ze voor, onze vrijwilligers. Omdat wij dit belangrijk vinden, willen we
Plaatselijk aanbod thematische vorming. Voor
hen hierin zoveel mogelijk motiveren, aanmoedigen,
voorzieningen die plaatselijk vorming voor hun
verdedigen, vormen, begeleiden. Hieronder vindt u een
vrijwilligers willen organiseren, hebben we een specifiek
overzicht van waar wij voor staan in de ondersteuning van
aanbod waarop elke aangesloten voorziening één
vrijwilligers.
keer per jaar een beroep kan doen. Er zijn een aantal
Present Caritas vrijwilligerswerk vzw organiseert en
Present hanteert voor de organisatie van
coördineert intussen al bijna 50 jaar het vrijwilligerswerk
het vrijwilligerswerk in voorzieningen een
in algemene en psychiatrische ziekenhuizen,
samenwerkingsmodel. Dit betekent dat zowel de
ouderenvoorzieningen, palliatieve eenheden en in
voorzieningen als Present een actieve bijdrage leveren
Basisvorming. Voor nieuwe vrijwilligers vinden we het
beroepsgeheim,... Verder bestaat er de mogelijkheid dat
voorzieningen voor personen met een handicap. Als
in het ondersteunen van de vrijwilligers. Om het aanbod
van enorm belang dat zij niet onvoorbereid aan hun taak
Present ook voor andere sprekers en thema’s bemiddelt
organisatie heeft Present vooral een ondersteunende
van Present mogelijk te maken, betalen de aangesloten
als vrijwilliger beginnen. Zo organiseren we geregeld
(inclusief financiële tegemoetkoming) voor plaatselijke
we r k i n g .
vrijwilligersbijeenkomsten.
De vrijwilliger voelt zich in de eerste plaats
thema’s waarvoor je standaard terecht kan bij Present
Vorming
zoals: omgaan met dementerenden, omgaan met mensen in depressie, communicatie, discretie en
voorzieningen een forfaitaire vergoeding, te beschouwen
een Present-instapsessie, meestal bestaande uit een
“thuis” in de voorziening waar hij zich inzet. Zich
als ledenbijdrage voor de vrijwilliger. De voorziening
informatief gedeelte en een vormend gedeelte voor
ter plaatse gedragen voelen, is voor de vrijwilliger
betaalt een overeengekomen bedrag per vrijwilliger en per
alle nieuwe of kandidaat-vrijwilligers. Hierin hebben we
doorslaggevend om zich al dan niet langer te blijven
jaar of kwartaal, ongeacht het aantal “prestaties”.
onder andere aandacht voor de wereld van de oudere,
Ontmoeting
het beroepsgeheim, de basishouding (o.a. respect,
Jaarlijks organiseert Present een diocesane of provinciale
Het aanbod dat Present zo kan aanbieden betreft de
luisteren,…) van de vrijwilliger, meerwaarde en taken
ontmoetingsdag voor de vrijwilligers. We merken immers
Present draait als organisatie bijna volledig op vrijwilligers.
ondersteuning van de vrijwilligers, de ondersteuning van
van vrijwilligers en vragen van de deelnemers. Deze
dat vrijwilligers graag contact leggen met gelijkgezinden,
De concrete organisatie van het vrijwilligerswerk is in elke
de voorziening en de vrijwilligersverantwoordelijke en een
instapsessies organiseren we provinciaal, of in de
over de grenzen van de eigen voorziening heen. Een
provincie in handen van een ploeg vrijwilligers, begeleid
algemeen aanbod.
voorziening zelf.
interessante spreker en een etentje zijn hiervoor de ideale
engageren.
gelegenheid.
door het nationaal secretariaat.
Permanente of thematische vorming. Jaarlijks organiseert Present provinciaal 3 à 4 keer thematische vormingen. De thema’s zijn zeer gevarieerd, maar hebben
54
55
Tijdschrift
I ndividuele
Aantrekken
opvolging en bemiddeling
va n n i e uw e v r i jwi l l i g e r s
In uitzonderlijke gevallen kunnen er discussies of
zoals de recentste ontwikkelingen op vlak van wetgeving over vrijwilligerswerk, initiatieven van Present zelf,
Vrijwilligers een hart onder de riem steken door een
meningsverschillen optreden tussen bijvoorbeeld
De beste manier om nieuwe vrijwilligers te vinden, is de
interessante of opvallende vrijwilligersprojecten en
bemoedigend woordje, een inhoudelijk artikel, een
personeel en vrijwilliger. Hierin bemiddelen beschouwen
mond-tot-mond reclame. Maar ook hierin is een extra
provinciale initiatieven en activiteitenkalenders.
bezinning of ervaringen van andere vrijwilligers. Dat is
we ook als onze opdracht.
steun allerminst overbodig. Samen met de voorziening
de rode draad van “Vitamine C”, dat gratis naar alle vrijwilligers en voorzieningen wordt gestuurd.
zoeken we naar de beste kanalen en manieren om nieuwe
W ij
opteren er bewust voor om de drempel v o o r
vrijwilligers zo laag mogelijk te houden .
Verzekering
D aa r o m
zijn alle bovenstaande activiteiten voor de vrijwilligers van
PRESENT
gratis .
vrijwilligers aan te spreken. Zo zorgen bijvoorbeeld folders en affiches die op maat kunnen worden aangepast en
HET ALGEMEEN AANBOD VAN PRESENT
regelmatige contacten met de pers ervoor dat de media aandacht besteden aan het vrijwilligerswerk.
Beleid
Vorming
Vrijwilligerswerk is voor ons geen nattevingerwerk.
Meestal staan vrijwilligers er niet bij stil, maar een ongeval is vlug gebeurd. Daarom zorgen wij voor een degelijke verzekering, waarvan de voorwaarden beter zijn dan in het vrijwilligersdecreet is omschreven. Het gaat zowel over een verzekering burgerlijke aansprakelijkheid (lichamelijke én materiële schade aan derden) als over
PRESENT ONDERSTEUNT VOORZIENINGEN EN VRIJWILLIGERS VERANTWOORDELIJKEN
een ongevallenverzekering (lichamelijke én materiële
e n o n t m o e t i n g v o o r v e r a n tw o o r d e l i j k e n
Een grondig analyseren en bespreken van noden en Elke voorziening duidt een vrijwilligersverantwoordelijke
problemen, maar ook algemeen regelmatig overleg
aan om de vrijwilligers plaatselijk te ondersteunen en te
en afstemming van de provinciale werkingen op
begeleiden. Vaak hebben deze verantwoordelijken het
elkaar, zorgen ervoor dat Present tot een coherent
gevoel dat ze zelf nog het warm water moeten uitvinden.
vrijwilligersbeleid komt.
schade voor vrijwilligers zelf).
H ulp
A d m i n i s t r at i e ve
Een nieuwe vrijwilligerswerking uit de grond stampen,
vrijwilligerswerk) geven de plaatselijke verantwoordelijken
is alles behalve vanzelfsprekend (hoe eraan beginnen,
de nodige impulsen voor hun opdracht.
bij opstart nieu we projecten
Regelmatig overleg met andere verantwoordelijken en vorming over specifieke thema’s (over het begeleiden van
opvolging
V i s i e o n tw i k k e l i n g We volgen nauwgezet de actualiteit, studies en publicaties
Bijvoorbeeld: werklozen, bruggepensioneerden…
welke taken mogen vrijwilligers doen, welke stappen kan
Present heeft van de RVA een algemene toestemming
je best doorlopen om de kans op slagen te verhogen,
om werklozen in te schakelen als vrijwilliger. In de
hoe dit aan de buitenwereld bekendmaken,…). Wie dit
meeste gevallen moet er zelfs geen aangifte gebeuren.
in een voorziening wil uitbouwen, kijkt dikwijls tegen een
Present stuurt enkele keren per jaar een elektronische
duidelijke visie op het vrijwilligerswerk (bijvoorbeeld naar
Ook bruggepensioneerden mogen bij Present zonder
berg aan en weet niet waar en hoe te beginnen. Present
nieuwsflash naar alle aangesloten voorzieningen. Daarin
afbakening t.o.v. beroepsarbeid of andere vormen van
formaliteiten als vrijwilliger werken.
heeft heel wat ervaring in het systematisch uitwerken van
geven we de lezer de kans om alle ontwikkelingen,
inzet) maar ook op zorg, en de rol van vrijwilligers hierin,
vrijwilligersprojecten.
nieuwtjes of veranderingen in het vrijwilligersveld op de
ontwikkeld.
die over het vrijwilligerswerk verschijnen. Door deze
N i e uw s f l a s h
gegevens voortdurend te koppelen aan de realiteit van ons werkveld, hebben we in de loop der jaren een
voet te volgen. We laten heel wat de revue passeren,
56
57
Wetgeving
achtergronden. Niet zelden zijn dit persoonlijke ervaringen in het verleden of een geloofsovertuiging. Present wil ook
Als vrijwilligersorganisatie vinden we het essentieel dat we
hier niet aan de oppervlakte blijven maar mensen hierin
de wetgeving die te maken heeft met vrijwilligerswerk op
erkennen. Als organisatie halen we verdieping uit de Blijde
de voet volgen. Voor plaatselijke verantwoordelijken is dit
Boodschap, waar Christus steeds de zorg voor zieken,
meestal niet haalbaar. En meer dan een buitenstaander
zwakken en mensen aan de rand prioritair stelde.
zou vermoeden, veranderen er regelmatig wel richtlijnen,
Solidariteit is een van onze leidende principes. Vrijwilligers
wetten of decreten. Denk maar aan de wet betreffende
zijn solidair met zieken, ouderen of gehandicapten en
de rechten van de vrijwilligers en het decreet op het
zetten dit om in concrete daden. Ook als organisatie
vrijwilligerswerk in gezondheid en welzijn. Maar ook voor
kunnen we maar leefbaar blijven dankzij de solidariteit van
bepaalde vrijwilligerstaken (bijvoorbeeld vervoer van
de voorzieningen met elkaar.
bewoners of patiënten) of bepaalde categorieën van vrijwilligers (werklozen, arbeidsongeschikten,…) bestaan
O verleg
en uit wisseling
er specifieke richtlijnen die wel eens veranderen. Omgekeerd trachten we ook te pleiten voor een degelijk
We merken dat regelmatige uitwisseling en ontmoeting
overheidsbeleid, met o.a. een beschermend statuut en
zowel voor vrijwilligers als voor verantwoordelijken
meer ondersteuningsmogelijkheden voor vrijwilligers,
stimulerend kan werken. We proberen dit op verschillende
vrijwilligersverantwoordelijken en hun organisaties.
vlakken te stimuleren: plaatselijk of provinciaal voor vrijwilligers of nationaal over de provinciegrenzen heen
Spiritualiteit
en solidariteit
voor verantwoordelijken.
Vrijwilligers hebben een specifieke motivatie om zich in te zetten voor anderen. Eén van de motieven die we bij vrijwel alle vrijwilligers terug vinden, is “zich zinvol inzetten”. Dit zinvol zijn van de inzet heeft steeds diepere
Jouw aanwezigheid, een geschenk!
58
59
Colofon Dit is een uitgave van Present Caritas vrijwilligerswerk vzw in het kader van het project ‘Anders ouder worden’. Met de steun van Cera Lucas Redactie Lieve Coorevits Foto’s Koen Broos Dries Renglé Bart Van Wanzeele Vormgeving Kim Vandenhoeck Verantwoordelijke uitgever Liliane Krokaert, coördinator Present Caritas vrijwilligerswerk vzw Liefdadigheidstraat 39, 1210 Brussel 02/248 10 42
[email protected] www.presentweb.be © 2013
