Energievoorziening Veemarkt update februari 2012
29/02/2012 Martin Mooij – Ecofys
Stand van zaken energievoorziening Veemarkt terrein • Ambitie EPC 0,3 • Ecofys 2011: warmtre meest aantrekkelijk • • • •
Hoog milieuresultaat Lage investeringskosten Niet-Meer-Dan-Anders woonlasten Mogelijkheid verder verlagen CO2 emissie met PV
• Eneco 2012: warmtenet Veemarkt niet haalbaar • • •
2
Onzekerheden groot Hoge kosten vooraanleg toevoer en ringleiding Onduidelijk wanneer afname komt
© ECOFYS |
|
1
Vraag energievoorziening Veemarkt terrein • Welke infrastructuur aan te leggen? • • • •
Wel of geen gas? Indien geen gas > warmtepompen min of meer verplicht Of wel gas aanleggen en warmtepompen stimuleren? Rol gemeente • • •
Coordineren (bijv masterplan opstellen) Energiepartner Veemarkt selecteren (WKO exploitant) Aan markt laten (oplossingen aan bouwer, per project)
• Hoe ambitie te handhaven? • •
3
Kan met gas of warmtepompen EPC 0,3 behaald worden? Kosten en baten?
© ECOFYS |
|
Mogelijkheden Veemarkt
© ECOFYS |
|
2
Vooraf: verandering in EPC methode zomer 2012: EMG en EPG • EPC bestaat in toekomst uit 2 onderdelen • Energie Prestatie Gebouwen (EPG NEN 7120) • •
‘Bouwkundige EPC’ met HR ketel 100 rendement Van invloed: ontwerp, isolatie, WTW, PV op gebouwniveau
• Energie Prestatie Gebieden (EMG NVN 7125) • •
Warmtedistributie PV en wind op locatieniveau (binnen 10 km)
• 2012: EPC < 0,6 •
Gebouwniveau EPC < 0,8
• Rekenmethode nog niet in software, oude versie gebruikt
© ECOFYS |
|
Alternatieven energie-infrastructuur Veemarkt 1. Gas en elektriciteit • •
HR-ketel, hybride ketel EPC rond 0,6
2. All-Electric • •
Warmtepompen aangewezen techniek om efficiënt elektrisch te verwarmen Bron • • •
•
WKO (collectief per blok/ gehele locatie) Bodemwarmtewisselaars (per woning/ per blok) Lucht (buitenlucht en ventilatielucht)
EPC 0,40-0,50 (bodem); 0,60 (lucht)
• Beide: EPC naar 0,3? • • •
Isolatie, passief huis maatregelen PV op woning PV en wind als gebiedsmaatregel (waar?)
© ECOFYS |
|
3
Startpunt: goede schil EPC 0,6 bij HR-ketel •
Doel: garanderen lage energievraag en toekomstwaarde •
•
Voorkomen hoge energierekening
Maatregelen schil • •
Goede isolatie Rc > 5, HR++ beglazing Lage Temperatuur Verwarmings-afgiftesysteem (LTV) • • •
Vloerverwaming Convectoren Lucht
•
Efficiënt ventilatiesyteem
• •
Douche WTW Voorbereiden op PV
•
•
•
WTW, Demand Flow, CO2/ vraaggestuurd
Dakoriëntatie, loze leiding
Zonwering tegen oververhitting •
© ECOFYS |
Screens, overstekken
|
Berekende energieconcepten Concept
Infrastructuur
Woning
1.Gas referentie
Gas
Basispakket
Opwekking HR-ketel
2.Gas extra isolatie
Gas
Rc=8
HR-ketel
3. Gas hybride ketel
Gas
Basispakket
Hybride ketel
4.WP-WKO
All-electric
Basispakket
Individuele warmtepomp
5. WP BWW
All-electric
Basispakket
6. WP Lucht
All-electric
Basispakket
WKO collectief Individuele warmtepomp en bodemwarmtewisselaar Buitenlucht Warmtepompboiler
• Vervolgens PV toegevoegd om EPC ambitie te behalen
© ECOFYS |
|
4
Organisatievormen warmtepomp •
WKO •
Schaalgrootte nodig •
•
•
•
•
Balans in bodem behouden (woningen vooral warmte)
> Investeerder en exploitant nodig
Verticale bodemwarmtewisselaar • • •
•
Masterplan
Jaarlijkse rapportage verplicht •
•
Minimaal blok van 50 woningen
Procedure vergunningen doorlopen
Lus(sen) per woning In dicht bebouwde gebieden afstemming positie lussen Per woning/ project te realiseren
Buitenlucht • • •
Geen boring, daardoor ook bij kleine series Warm water via warmtepompboiler op ventilatielucht Sommige systemen met gas-ondersteuning (hybride)
© ECOFYS |
|
Warmtepomp met WKO •
Collectieve bron, individuele warmtepomp •
Compleet systeem, bron en warmtepomp • •
•
Alternatief: bron exploitant, warmtepomp voor woningeigenaar • • •
•
•
Aansluitbijdrage aansluiting Vastrecht jaarlijks voor onderhoud en huur warmtepomp
Aansluitbijdrage WKO net Vastrecht jaarlijks voor WKO net Onderhoud warmtepomp voor woningeigenaar
Energiekosten via kWh meter consument, vrij in te kopen
Voor en nadelen • • • • •
© ECOFYS |
+ + -
Niet alle investeringen voor rekening bouwer Ervaren partij voor beheer en onderhoud Vorm van warmtelevering/ gedwongen winkelnering Leidende rol gemeente nodig (gunning/ afstemming) Minimale projectomvang nodig
|
5
Warmtepomp met verticale bodemwarmtewisselaars •
Geheel in eigen beheer • • • •
•
Warmtepomp en bron in stichtingskosten Aansluitbijdrage en vastrecht: normaal als bij elektriciteit Energiekosten via kWh meter woningeigenaar Onderhoud en afschrijving voor woningeigenaar
Voor en nadelen • • • •
© ECOFYS |
+ Ontwikkelaars/ aannemers werken meer en meer met totaalconcepten naar lage EPC (BAM W+R, Slokker Leefhuis, VW Plushuis, DURA PCS woning, etc) + Minder regie gemeente nodig (kwaliteitscontrole) - Hoge investeringskosten > impact residuele grondwaarde - Bij dichtbebouwd gebied als Veemarkt blijft afstemming nodig over positie bodemlussen
|
Warmtepomp met buitenlucht •
Voordeel: locatie-ongebonden • • • •
•
Stichtingskosten iets lager dan verticale bodemwarmtewisselaars Aansluitbijdrage en vastrecht: normaal als bij elektriciteit Energiekosten in kWh voor woningeigenaar Onderhoud en afschrijving voor woningeigenaar
Voor en nadelen • • • • •
© ECOFYS |
+ Geen boring + Geen balans in de bodem te bewaken - Geen WTW mogelijk, hoger energievraag - Geringer rendement dan andere warmtepompen (juist op koude dagen, gas-ketel kan dat ondervangen, maar dan verdwijnt all-electric voordeel) - Esthetiek en positie buitenunit (ziet eruit als airco)
|
6
Berekening energieconcepten
© ECOFYS |
|
EPC tussenwoning
2012
2015 Veemarkt
© ECOFYS |
|
7
Werkwijze berekeningen
• Energetische doorrekening •
CO2 reductie aan de hand van de EPC
• Financiële doorrekening • •
(Meer)investeringskosten Woonlasten, bestaande uit • • • • •
Energielasten Hypotheeklasten meerinvesteringen (-/- aftrek) Afschrijving Onderhoud Periode van 30 jaar, met prijsstijgingen energie, inflatie
• Berekend vanuit perspectief eigenaar bewoner •
Bij huurwoningen split-incentive •
© ECOFYS |
Corporatie investeringskosten, huurder (lagere) energielasten
|
Berekening energieconcepten: Investeringen tussenwoning (ex BTW) EPC 0,6 (2012)
© ECOFYS |
|
8
Berekening energieconcepten: Investeringen tussenwoning (ex BTW) EPC 0,3 (Veemarkt ambitie)
© ECOFYS |
|
Conclusie investeringen
• EPC 0,6 • • •
Gas referentie voordeligste optie, ook inclusief gering aantal m2 PV Andere concepten vergelijkbare ordegrootte Beeld vertekend, warmtepompen scoren al ver onder de 0,6
• EPC 0,3 • • •
Gas blijft meest voordelig Andere concepten vergelijkbare ordegrootte Warmtepompen minste PV • •
18
© ECOFYS |
Geringste dakoppervlak nodig Cq: meer dak beschikbaar voor verdere EPC daling
|
9
Hoeveelheid PV per concept en EPC
Dakoppervlak wordt bij enkele concepten beperkende factor om bij enkele concepten naar EPC 0,0 te gaan (40 m2 max?)
19
© ECOFYS |
|
Berekening energieconcepten: 2012 Woonlasten 30j tussenwoning EPC 0,6
Gas prijsstijging 6%/pj, elektriciteit 4%/pj © ECOFYS |
|
10
Berekening energieconcepten: Woonlasten 30j tussenwoning EPC 0,3
Gas prijsstijging 6%/pj, elektriciteit 4%/pj © ECOFYS |
|
Andere benadering: gelijkgeschakeld op investeringskosten EPC 0,3 met extra isolatie
Gas prijsstijging 6%/pj, elektriciteit 4%/pj 22
© ECOFYS |
|
11
Conclusie woonlasten 30 jaar
• PV zeer kosteneffectieve maatregel • • •
Aantrekkelijker dan investeren in meer isolatie, of meer installaties (hybride ketel of elektrische warmtepomp) Gegarandeerde opbrengst PV Woonlasten EPC 0,3 woning zelfs lager dan EPC 0,6!
• Gas goedkoopste over 30 jaar • •
Lage investeringen, PV ‘dempt’ energieprijsgevoeligheid Warmtepompen komen op langere termijn in de buurt (geringere prijsstijging elektriciteit dan gas aangenomen)
• Andere overwegingen keuze energievoorziening • •
Comfortaspecten meewegen? (topkoeling bij warmtepompen) Toekomstwaarde infrastructuur? • •
23
© ECOFYS |
Electriciteit flexibel Gas eindig, vergoening lastig
|
Conclusies
© ECOFYS |
|
12
Conclusies
• Woningen voorbereiden op (veel) PV • •
Hoe meer, hoe beter: PV achter de meter levert geld op Doorgroeien naar EPC 0
• Energie-voorziening • •
Projectmatige oplossingen Aansluiten bij type project en ideeen bouwer/ opdrachtgever
•
Marktpartijen selecteren op integraal concept
• • •
Koop/ huur/ CPO; Individueel/ (klein) collectief Woning en energievoorziening Garanties op prestatie vragen
• Rol gemeente •
Coordinatie
•
Hoe EPC 0,3 afdwingen?
• • • •
25
Masterplan WKO/ afstemmen bodemcollectoren Tot 2015 met name lastig, daarna slechts 0,1 onder wettelijk niveau Simuleren: verlageing met PV woonlasten neutraal Financieringscontructies PV aandragen (ZonVast)
© ECOFYS |
|
Centrale vraag: Overwegingen wel of geen gas aanleggen? Criterium
Gas
All-Electric
Investeringen
Goedkoopste route naar EPC
Minimaal 5000 euro excBW duurder
Woonlasten
Doordat veel PV nodig is woonlasten te beheersen
Elektriciteit minder grote prijsstijgingen verwacht dan gas
Architectuur en verkaveling
Veel dakoppervlak nodig
Minder PV nodig. Meer geschikt dak biedt welmogelijkheid om ‘door te groeien’.
Risico
Bekende technieken
Warmtepomp geen garantie voor lage woonlasten. Vel slecht functionerende projecten. Garanties leveranciers vragen.
Toekomstwaarde
Gas eindig. Woning voorbereiden op warmtepompen, LTV (in basis meegenomen). Stap naar warmtepompen over 15 jaar maken.
Elektriciteit flexibele toekomstvaste infrastructuur
© ECOFYS |
|
13
Advies vervolg
• Markt aan zet: marktscan bij ontwikkelende partijen •
Welke opties zien zij naar EPC 0,3?
•
Wat verwacht men van de gemeente en energie/ netwerkbedrijf?
• Wel of geen gas •
Neiging wel gas aan te laten leggen
•
Keuze aan markt: voorwaarde wel EPC 0,3 realiseren
•
Stimuleren warmtepompen
•
No-regret: mogelijkheid switch in de toekomst naar warmtepompen
27
© ECOFYS |
|
14
