Stand van de Industrie Trends, Ontwikkelingen, Cijfers & Prognoses
augustus 2015
Economisch Bureau NL Casper Burgering Senior sector econoom
020 – 383 26 93
[email protected] @CasperBurgering
‘Stand van de Industrie’ is positief in augustus PMI man. NL (juli)
51,0 50 2016
2012
2013
Sheet 8
Investeringen NL (2015)
Sheet 12
Omzetgroei (juni)
3,7% 58 56 54 52 50
binnenland
86 82 78 74 2014
2015
2015
56,0
3,0% 10%
2014
2015
Vacature Indicator (juli)
Sheet 14
Faillissementen (t/m juli, joj)
0,78
2015
-10%
Productie groei NL (2015)
-10%
Sheet 13
2014
0%
Sheet 10
0%
PMI vs CBS
buitenland
2015
3,7
2013
PMI bezettingsgraad NL (jul/K2)
2014
Producenten vertrouwen NL (juli)
6 4 2 0 -2 -4 -6 -8
2016
2012
2008
2004
1996
2016
2012
2008
-12% 2004
-12% 2000
0%
0%
1996
12%
2014
Sheet 9
4,4%
12%
-20%
2013
2015
Export NL (2015)
5,0%
10%
2014
2013
2008
2004
48
2000
Sheet 7
2000
1996
-5%
-33%
1
100
0
50
-1 2013
82,3%
2016
52
6% 3% 0% -3% -6%
58 56 54 52 50 48 46
2012
0%
2,3%
56,0
2008
54
BBP NL (2015)
1996
5%
Sheet 7
2004
3,2%
Sheet 11
Sheet 6
Global PMI Man. (juli)
2000
Sheet 5
Mondiale BBP (2015)
2006 2008 2010 2012 2014 2016
Sheet 3
2014
0
2015
2013
2014
2015
15% 0%
Economisch Bureau
-15%
Oranje lijn = LT-gemiddelde Groene lijn = actueel verloop Grijze stippellijn = neutrale grens
Verwachting ABN AMRO
Actuele stand van zaken
Ongunstige omstandigheden
Neutrale omstandigheden
Gunstige omstandigheden
2
BBP Nederland boven 2% en eurozone gemiddelde 8%
World GDP % growth 2015: 3.2%
7%
EMERGING ASIA
India
China
Vietnam 6% Indonesia
GDP % growth (yoy) 2016
5%
S.Korea Turkey Mexico
4%
LATIN AMERICA Brazil
3% 2%
EMERGING EUROPE
1% Russia
Argentina
0% -6%
-4%
Voor de mondiale economie is het jaar slecht begonnen. In de welvarende economieën komt de vraag nu echter beter op gang en waarschijnlijk gaat dit ook gelden voor de wereldwijde industriële productie. Uiteindelijk wordt de groei bepaald door de vraag van eindgebruikers. De binnenlandse vraag in welvarende economieën lijkt er goed voor te staan.
Australia Greece Belgium France
Italy Japan EUROZONE South Africa Switzerland
-2% 0% GDP % growth (yoy) 2015
De Amerikaanse economie staat er goed voor. Het BBP groeide in het tweede kwartaal met 2,3% k-o-k geannualiseerd. De groei van de consumptieve bestedingen versnelde naar 2,9% en het aantal uitkeringsaanvragen nam verder af. Maar de uiterst zwakke productiviteitsgroei in de laatste kwartalen is een punt van zorg.
World GDP % growth 2016: 3.8%
Poland Colombia US Ireland UAE Czech Rep. UK Spain Germany Norway Netherlands
2%
De groeivertraging van de Chinese economie zet door. De recente aandelencrash heeft vooral het sentiment geraakt, maar staat los van de economie. Veel indicatoren duiden op een meer stabiele trend. De Chinese autoriteiten beschikken over de middelen en de capaciteiten om een harde landing van de economie te voorkomen.
4%
6%
Cijfers over de EU-economie stemmen positief. De vertrouwensindicatoren in de eurozone zijn de laatste tijd aan de beterende hand, terwijl diverse variabelen consistent een beeld van een aantrekkende economie schetsen. De winkelverkopen en de uitgifte van nieuwe kentekens groeide verder en ook de Duitse IFO-index steeg in juli.
8%
10%
De Lat-Am. economie heeft te maken met groeivertragingen. De economische ontwikkelingen in de eerste helft van het jaar zijn voor de meeste landen teleurstellend. Lage grondstofprijzen hebben niet alleen een drukkend effect op de export, maar in toenemende mate ook op de investeringen en de consumentenbestedingen.
3 Economisch Bureau
Bron: ABN AMRO Economisch Bureau
Wereldhandel zwakt af in het derde kwartaal De wereldhandel wil in 2015 nog niet vlotten en de groei verdampt in K2…
LT-gemiddelde
2014
2015
2015
2013
2014
2012
VS Europe
2013
2011
2012
-5% 2010
2011
0%
2010
Mondiale industriele productie
5%
2004
2015
2014
2013
2012
2011
2010
2009
2008
2007
2006
2005
2004
-15%
% groei (joj)
-10%
Wereldhandel groeit volgens ABN AMRO met 5% joj in 2015 en 6% joj in 2016 2009
10% -5%
2008
% groei (joj)
15%
0%
2007
20%
5%
2006
10%
25% 20% 15% 10% 5% 0% -5% -10% -15% -20% -25% 2005
25%
De nieuwe industriële orders stabiliseren in juli en zitten in een dalende trend…
Global PMI
De groei van de productie in de VS zwakt af, terwijl de groei in de EU aantrekt…
15%
% groei (joj)
Mondiale productie
De mondiale industriële productie stel nog steeds teleur en de groei neemt af…
Wereldhandel LT-gemiddelde
LatAm Asia
…en de mondiale output volgt de trend in de nieuwe orders…
…de werkgelegenheid blijft redelijk stabiel en schommelt rond de 51 punten.
55
55
55
54
54
54
53
53
53
52
52
51.6
52
51.2 51
51 50
neutraal
50
51
neutraal
50
49
49 2014
2015
50.7
neutraal
49 2014
2015
2014
2015
4 Economisch Bureau
Bron: Thomson Reuters Datastream, CPB, CBS
Bedrijvigheid Griekenland ingestort, China onder druk 70
Juli PMIs verwerkende industrie Wereld: 51.4
51.0
51.9
51.0
1.0%
0.0%
VS
53.6
60
53.8
50
0.4%
40
56.0
56.7
-0.4%
Japan
3.8%
50.1
20
51.2
10
2.2%
51.9
51.2
51.8
52.4
-0.2%
2.3%
Europa:
(index, 50 = neutraal)
30
56.2 54.6
PMI output - juli
0
46.5 Brazilie
52.6
47.2 1.5%
52.6 0.0%
Output
neutraal
50.7
49.6
48.7 54.1
-2.2%
Rusland
55.3
48.3 -0.8%
70
PMI nieuwe orders - juli
60
(index, 50 = neutraal)
50
2.2%
54.5
40
53.6
50.6 India
-1.7%
52.5 3.8%
20 10
Eurozone: 52.5
52.4 -0.2% Cijfers gecorrigeerd voor seizoensinvloeden
30
49.4 China
0
47.8 -3.2%
Nieuwe orders
neutraal
De PMI in Griekeland stort in en kwam met 30,2 punten uit op het laagste punt ooit. Ook de deelindicator op nieuwe orders daalde sterk. Door de aanhoudende zorgen over de Griekse economie en de kapitaalrestricties hadden veel industriële bedrijven het moeilijk om grond- en hulpstoffen in te kopen. De Nederlandse industrie vindt met een PMI van 56 punten aansluiting bij de top 5 landen, ook wat betreft output en nieuwe orders. In China staat de industriële bedrijvigheid weer wat verder onder druk en daalde de index met 3,2% ten opzichte van juni. Het toont de afkoeling van de Chinese economie.
5 Economisch Bureau
Bron: Thomson Reuters Datastream, NEVI, Markit Economics
PMI industrie Nederland neemt in juli licht af 58 56
02
54 01
52
00
50 48
-01
46 -02
44
-03
42 2013
2014 PMI - werkgelegenheid PMI - productie PMI - voorraad ingekocht materiaal
PMI - industrie (totaal)
bijdrage in indexpntn van onderdelen PMI aan de wijziging van PMI totaal
03
2015 PMI - nieuwe orders PMI - levertijden PMI - Industrie (r.as)
De PMI voor de verwerkende industrie is ten opzichte van juni slechts licht afgenomen. De index kwam uit op 56,0 en dat is 0,2 indexpunten lager dan de registratie in juni. De index staat daarmee 25 maanden op rij boven de neutrale grens van 50 indexpunten.
In juli nam voor de deelindex ‘nieuwe orders’ het sterkst af, maar desondanks staat deze deelindex nog robuust op 56,3 punten, ruim boven de neutrale grens van 50. Ook de deelindexen ‘voorraad ingekocht materiaal’ en werkgelegenheid zwakte licht af.
2015 zal de boeken in gaan als een goed jaar, na het zwakke ‘overgangsjaar’ 2014. De export zal weer de aanjager zijn van groei voor de verwerkende industrie, met de zwakkere euro als katalysator. ABN AMRO gaat ervan uit dat de euro (tegen de dollar) dit jaar verder afzwakt (pariteit eind 2015), om vervolgens in het voorjaar van 2016 weer licht aan te trekken. De Purchasing Managers’ Index (PMI) van het NEVI is een verzamelingsindex gebaseerd op 5 individuele indexen met de volgende zwaarte verdeling: nieuwe orders (0,3), productie (0,25), werkgelegenheid (0,2), levertijden (0,15), voorraad ingekocht materiaal (0,1), met de levertijden index omgekeerd zodat de cijfers zich in een vergelijkbare richting bewegen.
6 Economisch Bureau
Bron: NEVI, Thomson Reuters Datastream, ABN AMRO
Recente conjunctuurcijfers stemmen positief (zie voor meer achtergrond en analyse de ‘Nederlandse Economie in Zicht’ op ABN AMRO Insights) 12%
2013
2014
2015
2016
% mutaties
8%
BBP
-0,4
Particuliere consumptie
4%
Investeringen
0,0
1,8
1,5
0,3
-0,3
0,5
-4,5
3,5
5,0
4,1
2,4
4,0
4,4
5,4
Invoer
Consumentenprijsindex Lonen (part.)
-8%
2,2
0,2
Uitvoer
-4%
2,3
-1,4
Overheidsconsumptie 0%
1,0
1,1
2,5 1,3
4,0
4,2
1,0 1,1
5,9
0,6 1,3
1,8 1,7
7,0 10,4 -2,0
6,6 10,0 -1,0
niveaus
-12% 2006
2007
2008
2009
2010
BBP Particuliere consumptie Uitvoer
2011
2012
2013
2014
Overheidsconsumptie Investeringen Invoer
2015
Werkloosheid (% ber.bev. - CBS) Lopende rekening (% BBP) Saldo overheid (% BBP)
7,3 11,0 -2,4
7,4 10,8 -2,4
-
Het gaat alsmaar beter met de Nederlandse economie. Volgens herziene cijfers blijkt het BBP in het eerste kwartaal harder te zijn gegroeid dan gedacht. De cijfers voor het derde en vierde kwartaal van 2014 zijn eveneens naar boven bijgesteld. Wij vinden dat de aanpassingen aanleiding vormen om de BBPramingen te verhogen. Ook de meest recente conjunctuurindicatoren rechtvaardigen volgens ons deze stap.
-
Ondernemers zien de toekomst met vertrouwen tegemoet. Gegeven de hoge bezettingsgraad zien zij weer reden om te investeren. Het herstel van de bedrijfsinvesteringen is het best zichtbaar in de woningbouw. Dankzij de hogere investeringen verbetert de situatie op de arbeidsmarkt. De daling van de werkloosheid en de grotere kansen op een baan stemmen consumenten positief.
-
Het optimisme van consumenten wordt nog eens versterkt door het aanhoudende herstel van de woningmarkt. De hogere binnenlandse vraag vormt de opmaat voor een stijging van de inflatie. De opleving van de economische activiteit zorgt bovendien voor extra belastinginkomsten. Omdat hier lagere aardgasbaten tegenover staan, blijft de afname van het begrotingstekort echter beperkt. Dit neemt niet weg dat de overheidsschuld voor het eerst sinds 2007 weer daalt als percentage van het BBP.
7 Economisch Bureau
Bron: ABN AMRO Economisch Bureau (Nico Klene/Philip Bokeloh)
Vertrouwen buitenland geeft gemengd beeld Duitsland:
Verenigd Koninkrijk:
Verenigde Staten:
Het ondernemersvertrouwen is volgens het Ifo is verbeterd in juli. Ook is het industriële vertrouwen gestabiliseerd in juli.
Het vertrouwen in het VK is in juli verbeterd, maar of daarmee de trend gekeerd is, blijft de vraag. De sterke pond druk de export.
Het sentiment in de VS is nog gunstig en de orders neme toe. Maar ook de VS wordt geplaagd door goedkopere import.
5
115
0
110
15
20
10
15
-5
5
10
0
5
60 55
105
-10 -15
100 2014
2015
50
0
-5 2014
Duitsland - Industrial confidence (l.as)
2015 VK - Business confidence
Duitsland - Business confidence (r.as)
VK - Industrial confidence
45 2014
2015 VS - Industrial confidence (l.as) VS - Business confidence (r.as)
Frankrijk:
Italië:
België:
Goedkope euro en lage olieprijs blijken nog geen verlichting te brengen. Het vertrouwen is nog laag en industriële outputgroei is beperkt.
Het algemene sentiment is nog goed, maar het industriële ondernemersvertrouwen zwakt sterk af in juli.
Vertrouwen in België stijgt verder, maar een merendeel van de ondernemers blijkt nog negatief gestemd over de bedrijfsactiviteiten.
5
2
106
0
0
104
-5
-2
102
-10
-4
100
-15
-6
98
-20
-8
96
-25 2014
2015
-10
94 2014
2015
Frankrijk - Business confidence
Italie - Industrial confidence (l.as)
Frankrijk - Industrial confidence
Italie - Business confidence (r.as)
5 0 -5 -10 -15
2014
2015 Belgie - Business confidence Belgie - Industrial confidence
8 Economisch Bureau
Bron: Thomson Reuters Datastream
Optimisme onder ondernemers blijft goed Veel vertrouwensindicatoren zijn in de zomermaanden verder verstevigd en het algemene sentiment onder ondernemers is goed. Het producentenvertrouwen en de PMI voor de verwerkende industrie staan nog steeds op een relatief hoog niveau en duiden erop dat de grondhouding onder ondernemers een wat betere basis krijgt. Beide indicatoren staan immers óf al geruime tijd in expansie óf op recordhoogte sinds lange tijd. Het oordeel over het economisch klimaat is echter nog niet in alle branches van de industrie positief. In de chemie en basismetaalindustrie is de stemming over het economisch klimaat licht negatief. De ontwikkeling van het economisch sentiment in deze branches kan deels terug worden geleidt naar de volatiliteit in de grondstofprijzen. Het oordeel in de meubelindustrie blijft vooralsnog hoog, mede dankzij de opleving in de huizenmarkt, de aantrekkende verhuisbewegingen en het toegenomen vertrouwen van consumenten.
PMI - industrie
Vertrouwen, oordeel economisch klimaat en sentiment
58
10
110
0
105
PMI
56
Neutraal
56
54
-10
100
52
-20
50
-30
95
48
-40
90
46
-50
44
85
2013
LT gem. = 51,8
2014
2014
Langetermijn gem. neutraal
2015
30
50.1
55.9
58.3
56.3
2014
2015
Economisch sentiment LT-gemiddelde
Oordeel economisch klimaat juni
10 5
juli
0
10 52.8
2013
Niveau juli
20
40.3
70 60 50 40 30 20 10 00
2013
80 2012
Consumentenvertrouwen Producentenvertrouwen Industrie vertrouwen Koopmoment duurz. goederen
42
2012
2015
-5 0 -10 -10
saldo (%) ondernemers positief/negatief
-15
2012
2013
2014
2015
Ontwikkeling orderportefeuille Verwachting toekomstig productie niveau (saldo (%) ondernemers positief/negatief)
9 Economisch Bureau
Bron: CBS, NEVI, ABN AMRO Economisch Bureau
Industriële productie groeit verder Chemie
Rubber-kunststof
8
10
0 -4
-10
-8
-20
-12 2011
2012
2013
2014
2011
2015
Metaalproducten
2012
2013
2014
36 24 0
-12 -24 -36
2012
2013
2014
2011
2015
Machines
2012
2013
2014
2015
Transportmiddelen
-8 -16 2011
2012
2013
2014
2015
2015
0
-20 2011
2012
2013
2014
2015
= productie ontwikkeling = 3-maands voortschr. gem. = lange termijn gemiddelde
De industriële productie in de Nederland houdt zijn stijgende lijn vast. In juni steeg de totale
Elektrische apparaten
industriële productie met 3,6% op jaarbasis (incl. food).
20 16 12 8 4 0 -4 -8 -12 -16
De groei van de totale productie wordt nog steeds gedempt door de afname van de productie in de tabaksindustrie (door de sluiting van sigarettenfabriek Philip Morris). Maar ook de chemische industrie en de textiel-, kleding- & lederindustrie laten nog teleurstellende productiecijfers zien. Hier speelt internationale concurrentiedruk een voorname rol. Daartegenover hebben de hout-, meubel- en transportmiddelenindustrie sterke meewind met dubbele groeicijfers. Voor de totale industrie (excl. food) gaat ABN AMRO uit van een groei van 3% in 2015.
2011
2012
2013
2014
2015
2013
2014
2015
% joj
% joj
% joj
20
0
2014
30 26 22 18 14 10 6 2 -2 -6 -10 -14
40
8
2013
Meubels
24 16
2012
% joj
% joj
% joj
12
2011
2011
2015
Elektrotechnisch
16 12 8 4 0 -4 -8 -12
-
% joj
% joj
4
0
Legenda: Groei gemiddelde dagproductie industriële branches (in % joj).
20 16 12 8 4 0 -4 -8 -12
12
20
% joj
Basismetaal
2011
2012
10 Economisch Bureau
Bron: CBS, ABN AMRO Economisch Bureau
Omzetgroei industrie trekt eindelijk aan Chemie
Rubber-kunststof
Basismetaal 60
20
20
40
0
10
-20
0
2011
2012
2013
2014
0
-40 2011
2015
Metaalproducten
-
2012
2013
2014
2015
Machines
2011
40
20
10
20
10
-20 2011
2012
2013
2014
0
-10
-40
-20
2011
2012
2014
2015
2013
2014
2015
2011
2012
2013
2014
2015
Omzet totale industrie 15
20
10 % joj
10 % joj
2013
0
-20 2015
Meubels
% joj
30
20
% joj
40
60
% joj
80
30
-10
2012
Transportmiddelen
40
0
0
-10
5
Totale omzet industrie
0
Omzet binnenland
-5 Omzet buitenland
-10 -15
-20 2011
2012
2013
2014
2015
= productie ontwikkeling = 3-maands voortschr. gem. = lange termijn gemiddelde
-20
-10
-40
Legenda: Groei totale omzet industriële branches (in % joj).
20 % joj
% joj
30
% joj
40
2012
2013
2014
2015
Er zijn voldoende indicatoren aan te wijzen die erop duiden dat het weer goed gaat in de industrie. Veel staan al boven hun lange termijn gemiddelde en een aantal heeft zelfs nieuwe records verbroken. De omzetontwikkeling binnen de industriële branches is eigenlijk de enige die tot mei onder de maat presteerde. In
juni is de omzet binnen de industrie sterk aangetrokken, en ook de omzet uit het binnenland vindt weer aansluiting. Maar niet in elke branche gaat het alweer voor de wind. De omzetgroei in de metaalsector en de chemie zijn daar een voorbeeld van. De meubelindustrie is de grote uitschieter, met een acceleratie van de groei in 2015. Met name ingegeven door de aantrekkende woningmarkt.
11
Economisch Bureau
Bron: CBS, ABN AMRO Economisch Bureau
Bezettingsgraad neemt licht toe in K3 PMI bezettingsgraad stijgt door
Bezettingsgraad per branche
65 60 56.0
55
52.7
50
50
45 40 35 30
PMI Bezettingsgraad
LT-gemiddelde
neutraal
3 mnds voortschr. gem.
Elektrotechnisch
82.8
Basismetaal
86.0
Transportmiddelen
82.5
Rubber/kunststof
82.5
Chemie
81.2
Metaalproducten
81.9
Machines
83.6
INDUSTRIE, totaal
81.8
Meubels
83.6
Elektrische apparaten
80.6
76
86.4 85.3 84.2 83.5
82.9 82.8 82.7 82.3 81.8 80.9 78
80
Bezettingsgraad K3 (in %)
82
84
86
88
Bezettingsgraad K2 (in %)
De bezettingsgraad in de industrie (volgens het CBS) staat in het derde kwartaal op 82,3% en dat is een verbetering van 0,5%-punt ten opzichte van voorgaand kwartaal.
De PMI index voor de bezettingsgraad is een weergave van de situatie bij 300 (voornamelijk) grote industriële bedrijven in Nederland. Deze index nam in juli weer toe met 1,2 indexpunten naar 56 en dit duidt op verdere uitbreidingen in de bezettingsgraad. De bezettingsgraad van de totale industrie volgt de ontwikkeling van de Nederlandse economie nauwgezet.
In de basismetaalindustrie zwakte de bezettingsgraad af met 0,7 indexpunten. Een dergelijke afzwakking vond ook plaats in de machineindustrie en de meubelindustrie. In de overige branches van de industrie nam de bezettingsgraad verder toe, met de sterkste toename in de elektrotechnische industrie.
12 Economisch Bureau
Bron: Thomson Reuters Datastream, NEVI, Markit Economics
Arbeidsmarkt industrie blijft verbeteren 3
Uitzenduren industrie nemen toe 20
(max. is 3 en min is -3)
60
ondernemers
2
62
15 58
1
10
0
5
56
uitzenduren in %
54
-1 -2
ondernemers pessimistisch
-3 2007
2008 2009 Totaal Bouwnijverheid
2010
2011
2012
2013 Industrie
52 0
50 48
-5 46 -10
2014
2015
Commerciële dienstverlening
44 2011
2012
2013
Uitzenduren industrie (l.as, % joj)
2014
PMI werkgelegenheid (>50 = expansie)
Vacature-indicator trekt weer aan
2015
PMI-werkgelegenheid (r.as)
De vacature-indicator is in juli licht toegenomen en staat nu 10 maanden op het optimistische gebied. Ondernemers zijn daarmee nog steeds positief over de vacature-ontwikkeling. In de bouwsector is de indicator iets afgevlakt, terwijl het sentiment over de vacatures onder ondernemers in de industrie en dienstensector is verbeterd.
De PMI voor de werkgelegenheid kwam in juli uit op 52,8, een lichte afname van 0,4 indexpunten ten opzichte van juni. Het aantal uitzenduren in de industriële sector nam weer toe in periode 7, maar de piek uit periode 5 werd lang niet gehaald.
Met de toename van de productie en het aantal orders in de industrie, leeft de arbeidsmarkt ook op. Maar dit uit zich nog niet direct in een toename van het aantal vaste contracten. De groei van het aantal uitzenduren in de industrie heeft vooral betrekking op productiebanen, maar ook het aantal logistieke banen groeit.
Het uitbouwen van de flexibele schil is voor veel ondernemers in de industrie belangrijk. Door het nog onzekere economisch klimaat willen ondernemers de risico’s beperken en daardoor neemt het aantal tijdelijke contracten voor flexwerkers toe. Het is eveneens een manier voor sommige ondernemers om aan piekvraag te kunnen voldoen.
13 Economisch Bureau
Bron: CBS, ABU, NEVI, Markit Economics
Faillissementen industrie blijft laag 120
120
Industrie, totaal (juli 2015): - maandbasis: -39%
- jaarbasis: -39% 100
113
100
- jan. t/m juli 2015 (joj): -33%
Overig
Meubelindustrie
80 Overige transportmiddelenind.
80
Transportmiddelenindustrie
60 Machine-industrie
50
60 Elektrische apparatenindustrie
40
Voedingsmiddelenindustrie
0 2012
2013
2014
2015
Totaal faillissementen industrie
Lange termijn gemiddelde
Hoog
Laag
2015
2014
2013
2012
2011
2010
2009
2008
2007
2006
2005
2004
2003
2002
2001
2000
1999
0 1998
Chemische industrie
1997
aantal
Rubber- en kunststofindustrie
19
1996
20
20
1995
Basismetaalindustrie
1994
Metaalproductenindustrie
1993
40
aantal bedrijven
Elektrotechnische industrie
12 mnds voortschr. gem. (faillissementen)
Aantal faillissementen in de industrie daalt weer scherp
In juli zijn 25 industriële bedrijven failliet gegaan, 16 minder dan een maand geleden. Op maandbasis betekent dit een afname van 39% en ten opzichte van juli 2014 is dit ook een daling van 39%. Het totaal aantal industriële bedrijven dat failliet is gegaan tot dusver in 2015 is 247, en dit is 33% minder dan in dezelfde periode vorig jaar.
Met slechts 25 failliete bedrijven blijft het aantal faillissementen op een laag niveau.
Tot en met juli 2015 is de daling in het totaal aantal faillissementen in Nederland (over alle sectoren) 20% op jaarbasis. Voor heel 2015 gaat ABN AMRO uit van een verdere daling van het aantal faillissementen en naar verwachting zal het aantal in 2015 dalen met 10-15% op jaarbasis.
14 Economisch Bureau
Bron: CBS
Nervositeit en valuta treffen grondstofprijzen hard Negatief marktsentiment, olieproductie op recordhoogte en tegenvallende vraag hebben olieprijzen gedrukt. 70
Crude Oil-Brent (USD/bbl)
Kunststofprijzen volgen de neerwaartse lijn in olie, maar de verliezen in PET en PVC vallen dit jaar nog mee. 130
De voorraden zijn nog steeds voldoende vanwege de milde winter zijn en dat zet druk op gasprijzen in de VS en Europa. 25
Kunststof & olieprijs (index)
EU/NL aardgasprijs (TTF, Euro/KwH)
24
65
120 23
60 110
22
55 21
100 50 45 40 01-jan-15
01-apr-15
01-jul-15
De koperprijs is ten prooi gevallen aan zwak markt sentiment. Vanuit fundamenteel oogpunt is de markt nog gunstig. 6,700
Polystyrene PVC PET Olie
90
LME-Copper (Grade A, USD/Mt)
80 1-jan-15
1-apr-15
1-jul-15
Overaanbod en hoge exporten uit China voeren de druk op. Aluminium prijs heeft het daardoor zwaar te verduren. 2,000
20 19 18 01-jan-15
01-apr-15
01-jul-15
Het mondiale staalaanbod is ruim voldoende en dit brengt prijsdruk. De vraag is nog zwak, m.n. uit de bouw. Mondiale staalprijs (HRC, USD/t)
LME-Aluminium (99.7%, USD/Mt) 520
6,500 1,900
500
6,300 480
6,100
1,800
460
5,900
440
1,700
5,700
420
5,500 1,600
400
5,300 5,100 01-jan-15
01-apr-15
01-jul-15
1,500 01-jan-15
01-apr-15
01-jul-15
380 01-jan-15
01-apr-15
01-jul-15
15 Economisch Bureau
Bron: Thomson Reuters Datastream, ABN AMRO Economisch Bureau
Annex: oordeel industriële ondernemers naar regio’s Economisch klimaat NL (industrie)
80,6%
82,9%
kwartaal 2:
mei: 81,8%
81,1%
80,1%
0,6% > 5% tussen 1-5% neutraal tussen min 1 en min 5% 0,9% < -5%
81,0%
> 81,8% = 81,8% < 81,8%
83,7% 85,2%
84,1% 80,1%
81,7% 81,4%
4,7%
-0,9%
(saldo pos./neg. ondernemers)
tussen min 1 en min 5%
-14,5%
< -5%
5,4%
9,1%
5,4%
-17,2%
Nederland: - april: -2,6% - mei: -3,5%
1,6%
3,1%
6,1%
-1,5%
-2,8%
-0,7% 1,7%
2,4%
0,5%
Totale orderpositie (industrie)
Totale buitenlandse orderpositie (industrie)
(saldo pos./neg. ondernemers)
(saldo pos./neg. ondernemers)
Bron: CBS
Orders in maanden werk NL (industrie)
-1,1%
-6,0% > 5% tussen 1-5% neutraal tussen min 1 en min 5% < -5%
-3,9% 0,1% -3,8%
-0,3% 3,2% -5,4%
-5,9%
9,1%
(saldo pos./neg. ondernemers)
(saldo pos./neg. ondernemers)
-7,8%
-0,5%
-3,3% 2,1% -3,5%
-4,8%
-4,8%
4,3
mei:
4,6
5,5
2,8
-9,6% > 5% tussen 1-5% neutraal tussen min 1 en min 5% < -5%
-5,3%
0,3%
Nederland: - april: -7,7% - mei: -5,7%
3,1
Orders in maanden werk NL (industrie)
-18,6% -8,3% -8,5%
3,8 2,6
1,7%
1,5%
Totale buitenlandse orderpositie (industrie)
> 5% tussen 1-5% neutraal tussen min 1 en min 5% < -5%
1,0% -9,7%
3,0
10,4%
mei:
Totale orderpositie (industrie)
3,1
> 5 maanden 4-5 maanden 3-4 maanden 2-3 maanden 0-2 maanden
-5,7%
Nederland: - juli: -2,6% - juni: -4,1%
4,2%
mei:
6,1%
-0,9%
-3,1%
Bron: CBS
Nederland: - juli: -3,6% - juni: -5,3%
-0,8%
-13,1%
1,5%
> 5% tussen 1-5% neutraal tussen min 1 en min 5% < -5%
3,6%
-3,1%
-6,1%
> 5%
1,3%
77,7%
8,7%
Personeelssterkte NL (industrie)
3,6%
9,2%
-15,7%
mei: 5,8%
1,1%
1,4%
79,3% 81,2% 85,0%
2,2
neutraal
8,1%
-14,1%
< -5%
Nederland: - juli: -1,7% - juni: -3,3%
tussen 1-5%
-0,6
82,9%
tussen min 1 en min 5%
-1,4%
Nederland: - april: 8,0% - mei: 3,2%
85,0%
81,9%
-7,7%
neutraal
0,4%
(saldo pos./neg. ondernemers)
tussen 1-5%
5,7%
2,1%
Economisch klimaat NL (industrie)
-2,6%
> 5%
-0,5%
Nederland: - juli: 3,4% - juni: 3,9%
82,0%
83,9%
Bezettingsgraad Nederland: - Kwartaal 2: 81,8%
> 5% tussen 1-5% neutraal tussen min 1 en min 5% 1,5% < -5%
83,5% 80,3%
(saldo pos./neg. ondernemers)
5,4%
81,1%
> 83% tussen 83 en 82% < 82%
Personeelssterkte NL (industrie)
(saldo pos./neg. ondernemers)
Bezettingsgraad Nederland: - Kwartaal 3: 82,3%
-6,3%
-7,2%
-5,9%
-4,4%
-4,7%
-6,6%
3,0 3,8
3,3
2,6
2,5%
Nederland: - april: -4,2% - mei: -2,7%
3,0
1,4% 7,3% -1,2%
-11,4% -4,2%
-1,1%
3,0
> 5 maanden 4-5 maanden 3-4 maanden 2-3 maanden 0-2 maanden
-6,8%
-5,3%
-5,9%
4,3 4,7
-5,0% 3,2
-0,2%
3,8
5,5
5,4
2,6
3,7
3,2
Nederland: - juli: 3,9 maanden - juni: 3,7 maanden
Nederland: - april: 3,7 maanden - mei: 3,7 maanden
16 Economisch Bureau
Bron: CBS
Overige informatie & disclaimer Voor meer informatie over deze sector, neem contact op met:
Casper Burgering Senior sector econoom
Industrie & industriële metalen ABN AMRO Economisch Bureau tel: 020 383 26 93 e-mail:
[email protected]
http://nl.linkedin.com/in/casperburgering
ABN AMRO Economisch Bureau op internet www.abnamro.nl/economischbureau
https://twitter.com/CasperBurgering
Disclaimer: Copyright 2015 ABN AMRO and affiliated companies (“ABN AMRO”), Gustav Mahlerlaan 10, 1082 PP Amsterdam / PO Box 283, 1000 EA Amsterdam, The Netherlands. All right reserved. This material is provided to you for information purposes only. Before investing in any product of ABN AMRO Bank NV, you should inform yourself about various consequences that you may encounter under the laws of your country. ABN AMRO Bank NV has taken all reasonable care to ensure that the information contained in this document is correct but does not accept liability for any misprints. ABN AMRO Bank NV reserves the right to make amendments to this material. This material which is subject to change without notice is provided for informational purposes and should not be construed as a solicitation or offer to buy or sell any securities or related financial instruments. While ABN AMRO makes reasonable efforts to obtain information from sources, which it believes to be reliable, ABN AMRO makes no representation or warranty of any kind, either express or implied as to the accuracy, reliability, up-to-dateness or completeness of the information contained herein. Nothing herein constitutes an investment, legal, tax or other advice nor is it to be relied on in any investment or decision. Certain services and products are subject to legal restrictions and therefore may not be available for residents of certain countries. You should obtain relevant and specific professional advice before making any investment decision. The past performance is not necessarily a guide to the future result of an investment. The value of investments may go up or down due to various factors including but not limited to changes in rates of foreign exchange and investors may not get back the amount invested. ABN AMRO disclaims any responsibility and liability whatsoever in this respect.
17 Economisch Bureau
