Stamceltransplantatie

Autologe en allogene

Stamceltransplantatie - een wereld van verschil Dr. S.K. Klein internist-hematoloog

november 2014

41

Geschiedenis • 1950 eerste beenmergtransplantatie • 1990 Edward Donnall Thomas & Joseph Edward Murray winnen de Nobel prijs

november 2014 Dr. S.K. Klein, internist-hematoloog

Geografie 39 landen 586 teams 20.207 SCT Gratwohl, Hematol J 2004;5:S29-33


Incidentie Gratwohl, Hematol J 2004;5:S29-33

13.292

PB: 96%

PB: 62% BM: 38% 6915


Stamceltransplantatie Voorbereiding: Chemo- en/of bestraling

Inlopen stamcelpreparaat

Homing en nieuwe bloedproductie november 2014 Dr. S.K. Klein, internist-hematoloog

Soorten hematopoietische SCT • Autologe SCT = eigen stamcellen • Allogene SCT = stamcellen van iemand anders • Perifeer bloed SCT • Beenmerg SCT


Stamceloogsting


Autologe stamceltransplantatie Concept • De chemotherapie doet het werk !!! ALTIJD MYELOABLATIEF • De eigen stamcellen zorgen voor herstel


48

Autologe stamceltransplantatie Indicaties Patiënten < 65 jaar • Multipel myeloom (1e lijn) • Mantelcellymfoom (1e lijn) • Acute myeloide leukemie (1e lijn indien GR) • Recidief diffuus grootcellig NHL ( > 2e lijn) • Recidief Hodgkin lymfoom ( > 2e lijn) • Recidief indolent lymfoom (> 3e lijn) november 2014 Dr. S.K. Klein, internist-hematoloog

49

Autologe stamceltransplantatie Procedure • Ziekte reductie middels chemotherapie (bv. PAD, DHAP/VIM) • Stamcelmobilisatie middels chemotherapie en of G-CSF (bv. CAD, cyclofosfamide) • Myeloablatieve chemotherapie (bv. HDM, BEAM, BuCy, Cyclo/TBI) • Autologe stamceltransplantatie november 2014 Dr. S.K. Klein, internist-hematoloog

50

Myeloablatieve autologe SCT Patiënt

Aplasie

Patiënt beenmergcellen

Stamceltransplantaat

Tumorcellen


Repopulatie

Allogene stamceltransplantatie Concept • De chemotherapie is de voorbereiding – Myeloablatief (MA) – Niet myeloablatief (RIC)

• De stamcellen doen het werk IMMUNOLOGISCH EFFECT !!! november 2014 Dr. S.K. Klein, internist-hematoloog

52

Stamceldonoren ER MOET EEN HLAMATCH ZIJN (A/B/C/DR/DQ)

• • • •

Broer of zus MUD UCB Haplo-identiek november 2014 Dr. S.K. Klein, internist-hematoloog

Allogene stamceltransplantatie Indicaties Patiënten < 65 jaar • Acute myeloide leukemie / MDS-RAEB type II (1e lijn ≠ GR, 2e lijn) • Acute lymfatische leukemie (1e lijn indien SR en sib, PR altijd, 2e lijn) • Recidief (indolent) lymfoom (> 3e lijn) • Aplastische anemie (1e of 2e lijn) • Myelofibrose (1e lijn indien ≠ GR) • In studie verband november 2014 Dr. S.K. Klein, internist-hematoloog

54

Allogene stamceltransplantatie Procedure • Ziekte reductie middels chemotherapie (vrijwel altijd meerdere kuren) • Donor-search (op zoek naar een HLA-identiek persoon) • Conditionerende chemotherapie myeloablatief (MA) vs niet myeloablatief (RIC) • Allogene stamceltransplantatie • Het natraject november 2014 Dr. S.K. Klein, internist-hematoloog

55

Myeloablatieve allogene SCT Patiënt

Aplasie

Repopulatie

Donor beenmergcellen Patiënt beenmergcellen Tumorcellen

HLA identieke donor

Dr. S.K. Klein, internist-hematoloog

Niet-myeloablatieve allogene SCT Patiënt

Mixed chimerisme

Volledig chimerisme

Donor beenmergcellen Patiënt beenmergcellen

HLA identieke donor november 2014 Dr. S.K. Klein, internist-hematoloog

Tumorcellen

Allogene stamceltransplantatie Chimerisme • Eigen stamcellen nemen af • Nieuwe stamcellen nemen het over IMMUNOLOGISCH GEVECHT november 2014 sept 2014

Dr. S.K. Klein, internist-hematoloog

Graft versus ziekte effect (Graft versus Leukemia) Immunologisch Effect Pack-man = donorcel Wit bolletje = ziekte


Immunologisch effect Afweercellen van de donor herkennen kleine verschillen op: • tumorcellen en vallen deze aan: graft versus leukemie/ziekte • gezonde lichaamscellen en vallen deze aan: graft versus host ziekte


Immunologisch evenwicht Donor Alle bloedcellen

Ontvanger Geen GvHD

Homeostasis


Alle andere weefsels

Graft versus Host Ziekte Overheersende donor

Donor

Ontvanger

Bloedcellen

GvHD

Ander weefsel

Te weinig medicatie Na DLI


Graft vs. leukemie/ Graft vs. ziekte

Graft versus Host ziekte • Acute GVHD kan zich presenteren in: – huid (variërend van roodheid tot blaarvorming) – darm (variërend van beetje diarree tot ernstige waterdunne (liters!) diarree met krampende buikpijn) – lever (variërend van laboratoriumafwijkingen tot geelzucht)

• Chronische GVHD presenteert zich ook anders, bv. als droge mond/ogen, huidafwijkingen. november 2014 Dr. S.K. Klein, internist-hematoloog

GvHD huid en oropharynx

GvHD darmen


Immunosuppressie Medicatie • Ciclosporine (Neoral®) op geleide van spiegels duur 26 weken -> langzaam afbouwen • Mycofenolaat mofetil (MMF, CellCept®) duur 10 weken -> in 2 weken afbouwen • Soms prednison • Profylaxe: co-trimoxazol en valaciclovir november 2014 Dr. S.K. Klein, internist-hematoloog

Immunosuppressie Veel voorkomende problemen • CMV-reactivatie: – Wekelijks PCR (< 500 kopieën) – Ziektebeelden: pneumonitis, colitis, retinitis, hepatitis, e.a. – Therapie: ganciclovir of evt. foscarnet

• EBV-reactivatie: – PCR op indicatie (< 1000 kopieën) – Ziektebeelden: EBV-lymfoom – Therapie: rituximab

• Opportunistische infecties november 2014 Dr. S.K. Klein, internist-hematoloog

Het vinden van de goede balans


Stamceltransplantatie

Recommend Documents