stabu
De ‘I’ in BIM, kostenbesparing door samenwerking
Inhoud
Voorwoord 3 Van bestek naar specificeren
4
STABU Bouwbreed, de ‘I’ in BIM
7
Wat STABU Bouwbreed betekent voor de bouwprofessional
10
STABU Roadmap: op weg naar een beter bouwproces
13
Interactie met de markt
15
Contact opnemen met STABU
16
Begrippenlijst
17
STABU
2
Voorwoord Onze sector staat voor een gigantische uitdaging. Het huidige bouwproces moet de komende jaren aangepast worden aan de eisen van de eenentwintigste eeuw. In de nabije toekomst werken bedrijven uit de gehele keten intensief samen, wordt informatie online uitgewisseld en komt er ruimte om met innovatieve oplossingen tegemoet te komen aan de wensen en verwachtingen van opdrachtgevers. Om deze opgave zo effectief mogelijk vorm te geven, moeten we als sector onze krachten bundelen. BIM, nieuwe contractvormen en functioneel specificeren moeten zo snel mogelijk omarmd worden. Hiervoor is een nieuwe specificatiesystematiek nodig die de bouw in staat stelt om effectief met deze methodieken aan de slag te gaan. Een standaard die gebruikt wordt door iedere partij in de keten om de kwaliteit die we als sector nastreven te realiseren. STABU ziet dit als haar verantwoordelijkheid. Met de huidige STABU2-besteksystematiek wordt meer dan 50% van alle B&U-projecten in Nederland gespecificeerd. Dat betekent dat de ruim 1.200 STABU-gebruikers jaarlijks bouwprojecten beschrijven met de STABU2-besteksystematiek met een totale waarde van € 25 tot € 30 miljard, zowel nieuwbouw als renovatie. Als stichting is STABU bovendien onafhankelijk van welke partij dan ook. Dat maakt haar bij uitstek de partij om deze rol op zich te nemen en te zorgen voor een gestructureerde, gestandaardiseerde en gevalideerde informatie-uitwisseling in de bouw- en beheerketen. Stichting STABU heeft de afgelopen jaren hard gewerkt aan een nieuwe versie van haar systematiek. Aangepast aan de meest recente wet- en regelgeving, geschikt voor diverse samenwerkingsvormen en bijpassende contractstelsels en voorbereid op de komst en toekomst van BIM. Dit document is bedoeld om u te begeleiden bij de overstap van de STABU2-besteksystematiek naar de nieuwe systematiek STABU Bouwbreed. We leggen u uit waarom wij deze stap maken, hoe het nieuwe systeem eruitziet en bovenal wat u van ons mag verwachten en welke voordelen de nieuwe werkwijze u en uw organisatie biedt. Ik wens u veel succes bij het gebruiken van deze nieuwe systematiek! Marc Verhage, Algemeen Directeur Stichting STABU
STABU
3
Van bestek naar specificeren De bouwsector leunde tot aan de eerste helft van de twintigste eeuw sterk op solide ambachtelijkheid en tradities. Als het ging om de communicatie tussen de opdrachtgever en zijn architect en de aannemer met zijn onderaannemers was een half woord genoeg. De sector ontwikkelde zich echter sterk. Door de steeds complexere bouwopgave en de groeiende wet- en regelgeving, zijn bestekboeken uitgedijd en werd het opstellen hiervan een dagtaak. Dit vroeg om een effectieve oplossing. Vaak werden door architectenbureaus in die tijd bestekken van andere werken opgeknipt en aangevuld met nieuwe teksten. Door deze ‘knip-en-plaktechniek’ had ieder architectenbureau een eigen standaardtekst klaarliggen in de bureaula. Het ontstaan van STABU Deze werkwijze was echter verre van ideaal. In navolging van het RAW-bestek voor de GWW-sector besloot de markt daarom dat er ook voor de B&U-sector één nationaal standaardbestek nodig was. Om dit besluit vorm te geven werd Stichting STABU opgericht. Na de ontwikkelfase verscheen in 1986 de eerste versie van het STABU Standaardbestek. De besteksystematiek van Stichting STABU werd positief ontvangen. Wel vond men het een bezwaar dat er nog steeds meerdere besteksystemen waren die een overlappend deel van de bouw bestreken: het Standaard Referentiebestek voor de Woningbouw (SRW), het Standaard Referentie bestek voor Onderhoud en Woningverbetering en STABU. Uiteindelijk zijn deze daarom samengevoegd tot één bestekssystematiek voor de woning- en utiliteitsbouw. Eind 1990 was dit werk voltooid en verscheen de nieuwe STABU2-besteksystematiek. STABU Stichting STABU is in 1976 opgericht om een bijdrage te leveren aan informatiestandaardisering in de bouwsector door een besteksystematiek te ontwikkelen. De naam van Stichting STABU is een afgeleide hiervan: het uitgeven en beheren van een bouwbreed informatiesysteem voor de woning- en utiliteitsbouw. Met behulp van de STABUsystematiek maken en bewerken bestekschrijvers snel en efficiënt projectbestekken. Daarnaast levert STABU Fabrikantgebonden Product Specificaties, geeft adviezen op het gebied van het bestek en doet onderzoeksprojecten. Dit alles wordt voortdurend getoetst aan nieuwe ontwikkelingen en indien nodig bijgewerkt. Het Algemeen Bestuur van Stichting STABU is samengesteld uit afgevaardigden namens opdrachtgevers en overheid, namens architecten/adviseurs, bouwkundige aannemers, installatietechnische aannemers en fabrikanten en toeleveranciers. Brancheorganisaties en andere partijen zorgen voor inbreng vanuit de markt door het aandragen van kennis via de leden van de diverse project- en werkgroepen. Werksoorten De STABU2-besteksystematiek is gebaseerd op werksoorten waarmee beschreven kan worden hoe materialen en producten toegepast moeten worden om tot een gewenst eindresultaat te komen. Deze keuze was vooral praktisch: de hoofdaannemer verdeelde in die tijd het werk naar disciplines, zoals schilderwerk of stukadoorswerk. Beperkingen van het huidige systeem Met de komst van het BIM, geïntegreerd bouwen en nieuwe samenwerkingsvormen, loopt STABU echter tegen de beperkingen aan van de werksoortensystematiek. Een informatiemodel van een bouwwerk omvat eerst de samenstelling van het bouwwerk en de eigenschappen van de onderdelen, zoals afmetingen en materialen. Het 3D-model voegt daar de vormen en posities aan toe. Voor een efficiënte toepassing en aansluiting op deze werkwijze moet de bestaande werksoortgerichte besteksopbouw van de STABU2-besteksystematiek op termijn geïntegreerd worden in een indeling op basis van praktische bouwsystemen en installaties.
STABU
4
STABU-Element Met de ontwikkeling van STABU-Element heeft STABU hiervoor de eerste stap gezet. STABU-Element is een koppeling tussen het bekende classificatiesysteem NL/SfB en de STABU2-besteksystematiek waarmee het gat tussen de functionele elementen en de technische oplossingen gedicht kon worden. Hoewel deze systematiek nog altijd wordt gebruikt, bleek na jaren ervaring dat de koppeling niet zo te maken is dat hij kwalitatief altijd klopt. Elementenmethode Een van de meest gebruikte classificatiestandaarden van Nederland, naast die van STABU, is de Elementenmethode. Deze kent een lange historie die begint in 1947 bij de publicatie van de Zweedse SfB (Samarsbetskommitten for Byggnadsfragor). De Nederlandse versie, de NL/SfB codering, is een eigen interpretatie van elementen en hun beschrijvingen.
STABU Bouwbreed: de nieuwe basis voor het bouwproces Met STABU Bouwbreed biedt STABU een pragmatische oplossing die wel flexibel genoeg is om verschillende vormen van specificeren, zoals functioneel of op prestaties, in de toekomst te ondersteunen. Naast de werksoortensystematiek biedt STABU binnen STABU Bouwbreed onder andere een pragmatisch opgebouwde classificatie aan voor het technisch beschrijven van bouwsystemen en installaties. Geen theoretische beschouwingen maar een praktijkgerichte aanpak om systemen en installaties te specificeren. De ‘starre’ koppeling met de NL/SfB wordt hierdoor losgelaten. STABU Bouwbreed maakt het zo mogelijk om te specificeren volgens vele classificaties. Zelf biedt STABU de volgende vier classificaties aan, die in het volgende hoofdstuk uitgebreid worden omschreven: • Werksoorten • Ruimten • Bouwsystemen & Installaties • Contracten Daarnaast is het mogelijk andere classificaties aan STABU Bouwbreed te koppelen, zoals de NL/SfB Elementenmethode of specifieke classificaties voor een expertgebied in de vorm van een sloopbestek of verfbestek. Deze kunnen uitgebreid worden met particuliere of bedrijfsgebonden classificaties. De nieuwe STABU Bouwbreed systematiek kent bovendien een koppeling met meerdere administratieve stelsels in plaats van één traditionele zoals deze voorheen in de vorm van de UAV werd gebruikt.
Bouwbreed Bouwdelen & Installaties
Bouwbreed Ruimten
NL/SfB Elementenmethode
Bouwbreed Werksoorten
Concepten
Bouwbreed Contracten
diverse andere indexen/ classificaties zijn optioneel
STABU
5
Dekking STABU Bouwbreed is een informatiesysteem waar alle markpartijen op ieder gewenst moment tijdens een bouwproces gestandaardiseerde informatie aan kunnen toevoegen en delen. Zo profiteren alle partijen in de keten optimaal van elkaars kennis en expertise. Vanaf het Programma van Eisen tot en met facility management en milieuvriendelijke sloop. Maar ook met het nieuwe systeem is een volledige dekking van het bouwwerk niet mogelijk, aangezien er altijd ruimte moet zijn voor uitzonderingen. STABU streeft er daarom naar om een verzameling van bouwsystemen en installaties aan te bieden die een dekking hebben van 80% van alle in een bouwwerk te realiseren bouwsystemen en installaties. Relaties met derden Via de STABU-webservice koppelen softwareleveranciers het STABU-datamodel eenvoudig aan hun gebruikerssoftware. Het is essentieel om hierbij een uniform bestandsformaat vast te stellen zodat uitwisseling tussen de diverse softwarepakketten mogelijk is. Voor de mogelijkheid om informatie uit te wisselen met andere datamodellen zoals bijvoorbeeld 2BA is nader onderzoek nodig. Vertrouwde aanpak niet stopgezet De introductie van STABU Bouwbreed betekent overigens niet dat de vertrouwde aanpak stopgezet wordt. Bedrijven kunnen via de werksoortensystematiek blijven specificeren. Daarnaast zal STABU Bouwbreed continu met behulp van en in samenspraak met de markt worden doorontwikkeld. STABU blijft de sector kortom ondersteunen met gestructureerde, gestandaardiseerde en gevalideerde informatie ten behoeve van uitwisseling en samenwerking in de bouwketen. Tijdens de gehele levenscyclus van een bouwwerk.
stabu
STABU
6
STABU Bouwbreed, de ‘I’ in BIM Om samen te werken in een bouwproject moet informatie goed overgedragen worden. De standaarden om data met elkaar uit te wisselen zijn er inmiddels, zoals IFC en IFD. Daarnaast werkt de markt hard aan één taal, onder andere via de conceptenbibliotheek CB-NL. Om straks effectief met elkaar te praten, moet deze taal wel van inhoud worden voorzien. Zodat partijen vraag- en aanbodspecificaties bij elkaar kunnen brengen, de risico’s in het proces kunnen managen met degelijke contractafspraken en de gehele levenscyclus van een bouwwerk efficiënter verloopt. De informatie die STABU hiervoor leverde bestond uit specificaties die geordend worden volgens de werksoortenmethode. Voor traditionele bestekken gaat dit tot op het niveau van het product of de bouwstof. Zo levert STABU informatie die aan het einde van de ontwerpfase nodig is. In de bouw groeit echter steeds vaker de behoefte om het proces anders in te richten en dat heeft ook gevolgen voor de rol van informatie. De bouwsector is in de loop der jaren uitgegroeid tot een sector waarin partijen hun werkzaamheden na elkaar uitvoeren. Diverse ontwikkelingen maken deze gefaseerde manier van werken echter minder effectief. Denk aan het vaker prefabriceren van (onderdelen van) een bouwwerk en de toegenomen aandacht voor de beheer- en exploitatiefase of de torenhoge faalkosten die door communicatieproblemen ontstaan. Zowel opdrachtgevers als bouwbedrijven merken daarnaast dat er te weinig ruimte is voor innovatie en voor marktpartijen om hun kennis en expertise in te zetten. Opdrachtgevers verschuiven richting functioneel specificeren Op zoek naar een effectief alternatief verschuiven opdrachtgevers hun eigen rol langzaam maar zeker steeds vaker van voorschrijvend naar ‘de markt uitdagend’. Ze schrijven niet langer voor hoe hun project gerealiseerd moet worden, maar beperken zich tot de eisen waaraan het moet voldoen. Deze verschuiving heeft gevolgen voor alle betrokkenen. Uitvoerende partijen zullen bijvoorbeeld eerder geraadpleegd worden om bij te dragen aan de beste technische invulling. Om een goede samenwerking in de beginfase te garanderen, wordt het Bouwwerk Informatie Model steeds vaker gemeengoed. Een BIM zorgt dat alle relevante informatie gedurende het hele bouwproces wordt opgeslagen, gebruikt en beheerd in een digitaal bouwwerkmodel. Vier classificatieniveaus om te specificeren Door het werken met een BIM, functioneel specificeren en andere samenwerkingsvormen groeit de behoefte aan gestructureerde informatie op verschillende detailniveaus, zoals functionele specificaties of prestatie-eisen. STABU Bouwbreed maakt dit mogelijk. STABU Bouwbreed is hét online informatiesysteem dat alle partijen die bij een bouwwerk betrokken zijn in staat stelt om op ieder moment in het proces op verschillende niveaus gestandaardiseerde informatie toe te voegen, te bewerken en te delen. STABU Bouwbreed biedt hiervoor vier classificaties en twee ondersteunende modules die worden ontsloten via speciaal hiervoor ontwikkelde software. De vier classificaties zijn Bouwbreed Ruimten, Bouwbreed Bouwsystemen & Installaties, Bouwbreed Werksoorten en Bouwbreed Contracten. Met de eerste drie specificeert u het bouwproces op verschillende niveaus en vanuit verschillende invalshoeken. Met Bouwbreed Contracten heeft u door het gehele bouwproces heen alle relevante modelovereenkomsten en aanvullende bepalingen direct ter beschikking. Voor bedrijven die gewend zijn met andere classificaties te werken, is er overigens ook ruimte in de nieuwe bouwbrede specificatiesystematiek. Zo is het mogelijk om andere classificaties aan STABU Bouwbreed te koppelen.
STABU
7
De zes modules van STABU Bouwbreed: 1. Bouwbreed Ruimten De eerste stap is een standaard op het niveau van gebieden, gebouwtypen en ruimten. Steeds vaker wil de markt informatie uit het BIM in een vroege fase van ontwikkeling gebruiken voor bijvoorRUIMTEN
beeld een Programma van Eisen. En aan het einde van het bouwproces voor facility management.
STABU heeft met behulp van externe deskundigen, waaronder de Rijksgebouwendienst en de Dienst Vastgoed Defensie (per 1 juli 2014 samen bekend als het Rijksvastgoedbedrijf) en diverse marktpartijen, de tabel ‘Buitenruimten, gebouwtypen en binnenruimten’ ontwikkeld. Dit is een kapstok die opdrachtgevers en ontwerpers helpt om de functionele omschrijving van een bouwwerk op te stellen, inclusief de ruimten hierbinnen. De bouw van bijvoorbeeld een ziekenhuis kan via Bouwbreed Ruimten worden beschreven zonder direct technische oplossingen of constructiewijzen aan te geven. Het gaat dan om informatie over het type ruimten dat er nodig is en welke functies deze moeten vervullen. Bouwbreed Ruimten gaat dus om de vraag wat er gemaakt moet worden en in welke functies dit moet voorzien. 2. Bouwbreed Bouwsystemen & Installaties (BS&I) Op weg naar het nieuwe bouwproces groeit de behoefte om binnen een bouwproject informatie te ordenen op een hoger niveau dan de werksoortmethodiek. Denk hierbij aan het beschrijven en vastleggen van complete systemen en installaties alsmede de prestatie-eisen voor onderdelen zoals vloeren, wanden, gevels en installaties. STABU komt naast de bekende Elementenmethode (NL/SfB) met een niveau van bouwdelen en bouwdeelcomponenten waaraan de meeste kostenrecepten hangen. Bouwbreed Bouwsystemen & Installaties is een verzameling van de meest voorkomende technische oplossingen in Nederlandse bouwwerken. Alle oplossingen worden inclusief de benodigde onderdelen eenduidig en inzichtelijk aangeboden. Zo is het mogelijk een technische beschrijving van het werk te maken en deze informatie logisch te koppelen aan objecten binnen het BIM. 3. Bouwbreed Werksoorten Stichting STABU zette vorige eeuw de eerste stap naar een bouwbreed informatiesysteem door de werksoortgerichte STABU2-besteksystematiek uit te geven. Deze welbekende systematiek werkt met bestekposten die een bouwproject op technisch niveau specificeren. Deze
WERKSOORTEN
bestekposten bestaan uit een korttekst of titel, een beschrijving van de bouwstoffen (B-specificatie), het te verwachten verwerkingsresultaat (R-specificatie) en het bouwdeel waar de bouwstoffen verwerkt moeten worden (D-specificatie). In STABU Bouwbreed blijft dit principe gehandhaafd. De invulling is echter op een groot aantal punten verbeterd. Selecteren op basis van prestaties De bestaande fabrikantgebonden productspecificaties worden in overleg met fabrikanten overgezet op de nieuwe productspecificaties. Dat betekent dat gebruikers van STABU Bouwbreed straks producten op basis van prestaties selecteren. Kortom, met deze kwaliteitsslag maakt STABU het makkelijker om snel producten te vinden die aan de minimale
RO
I
PvE
O
B
V
U
BWBRD-Ruimten
BWBRDBouwsystemen & Installaties
BWBRD-Ruimten
BWBRD-werksoorten
eigenschappen van het bouwbesluit voldoen.
O
B
H
S
Figuur: Ondersteuning binnen het bouwproces STABU
8
4. Bouwbreed Contracten Met de nieuwe module Bouwbreed Contracten hebben gebruikers door het gehele bouwproces heen alle relevante modelovereenkomsten en aanvullende bepalingen direct ter beschikking, CONTRACTEN
inclusief de benodigde hulpinformatie. Deze DBFM(O)-contracten kunnen direct op het beeld-
scherm ingevuld worden. Denk hierbij aan de UAV 2012, de UAV-GC 2005, DBFM(O), AVA 1992/2013 en referentiebestekken en -contracten van de (voormalige) Rijksgebouwendienst. STABU biedt partijen in de bouw de mogelijkheid aan om hun contracten in beheer onder te brengen bij STABU en het beheer en de ontsluiting hiervan via STABU Bouwbreed te laten verzorgen. Contracten maakt het bedrijven mogelijk het administratieve deel van een geselecteerde contractvorm op te stellen. Deze tool volgt hierbij de inhoudsopgaven van de aangeboden contractvormen. Zo is er een 1-op-1-relatie met deze contractvormen en de daarop projectspecifiek op te stellen aanvullende voorwaarden. Is een model basisovereenkomst beschikbaar of gewenst bij een contractvorm? Dan zal deze eveneens worden aangeboden. Een voorschrijver kan zelf bepalen welke contractvorm wordt toegepast en dient hierbij ook de juiste wijze van specificeren toe te passen. Deze vier classificaties worden door het hele bouwproces heen ondersteund door de modules Bouwbreed Producten en Bouwbreed Kennissystemen. 5. Bouwbreed Producten (Fabrikantgebonden Product Specificaties, FPS-en) De productendatabase van STABU is dé tool om fabrikanten en hun producten te bekijken en op kwalitatieve kenmerken te vergelijken. STABU wil die zoektocht zo eenvoudig en effectief PRODUCTEN
mogelijk maken. Alle relevante producten van alle toeleveranciers hebben daarom een heldere plaats in de nieuwe online database gekregen.
Op dit moment zijn er ruim 150.000 bouwproducten van fabrikanten uit binnen- en buitenland in de database opgenomen. In overleg met deze fabrikanten worden er koppelingen gelegd tussen hun productspecificaties, productinformatie, beschikbare CAD-informatie, instructiefilms, enzovoort. Voor extra gemak is deze database geïntegreerd in heel STABU Bouwbreed. Fabrikanten hebben bovendien de mogelijkheid om hun productspecificaties volledig afgestemd op de geldende Europese regelgeving in te vullen. Hieraan kunnen ze vervolgens eenvoudig een declaration of performance (DoP) koppelen waarin dezelfde waarden terugkomen. 6. Bouwbreed Kennissystemen De wet- en regelgeving in de bouw wordt steeds complexer en speelt een steeds grotere rol in het gehele bouwproces. Daarom levert STABU een nieuwe dienst die het bedrijven mogelijk KENNISSYSTEMEN
maakt om tijdens het gehele proces waardevolle juridische, technische en overige relevante bouw(rechtelijke) zaken informatie te raadplegen.
Bouwbreed Kennissystemen bevat relevante informatie die direct is gekoppeld aan de contractbepalingen van de diverse contractstelsels, algemene voorwaarden, brochures, de STABU-Standaard et cetera. Op termijn zal ook aan het technische gedeelte relevante informatie worden gekoppeld. Het is ook mogelijk om relevante data van derden, die door STABU op kwaliteit positief zijn beoordeeld toe te voegen. Bouwbreed Kennissystemen is ondergebracht in een Wiki-omgeving, de infrastructuur van het bekende Wikipedia. In deze omgeving wordt aan iedere contractbepaling of productspecificatie relevante informatie gekoppeld.
STABU
9
Wat STABU Bouwbreed betekent voor de bouwprofessional Met STABU Bouwbreed krijgt de bouwsector een specificatiesystematiek in handen die effectief inspeelt op veranderingen in het bouwproces. Van het BIM, functioneel specificeren tot de opkomst van nieuwe contractvorming en samenwerkingsverbanden. Met als doel kwalitatief betere bouwwerken te realiseren die efficiënt beheerd kunnen worden. Om tot dit doel te komen, is het onmisbaar dat alle partijen die bij een bouwproces betrokken zijn, bekend raken en leren werken met deze nieuwe systematiek. Bij de ontwikkeling van STABU Bouwbreed is daarom voor alle partijen gestreefd naar duidelijke verbeteringen ten opzichte van de bestaande systematiek. U als opdrachtgever Als opdrachtgever wilt u boven alles weten wat u krijgt wanneer u een bouwproject in de markt zet. Deze wensen worden vastgelegd in een Programma van Eisen. Aan het eind van het proces wilt u natuurlijk ook weten of alle onderdelen hieruit zijn gerealiseerd. STABU Bouwbreed maakt deze toetsing mogelijk én eenvoudig. Met deze specificatiesystematiek kan alle benodigde informatie aan het begin van het bouwproces gestructureerd vastgelegd worden. Met STABU Bouwbreed heeft u een middel in handen om niet alleen bij oplevering te controleren of de gestelde doelen behaald zijn. U kunt deze controle vanaf nu ook op ieder ander gewenst moment in het proces uitvoeren. Wilt u een bepaald percentage van de kantoorruimte in uw nieuwe bouwwerk flexibel indelen? Dan kunt u tijdens het proces controleren of de gekozen technische oplossingen hieraan voldoen. Is dit niet het geval? Dan is bijsturen mogelijk. U geeft voortaan precies aan wat u wilt en weet vervolgens ook precies of u dit krijgt. STABU Bouwbreed is daarnaast ook een hulpmiddel voor het opstellen van contracten. U als projectontwikkelaar Bij het ontwikkelen van een project is informatie van essentieel belang. Een goede inschatting vooraf van stichtingskosten en beheerkosten vormt immers de basis voor risicomanagement. STABU Bouwbreed helpt bij het gestructureerd vastleggen van deze informatie aan het begin van het proces, terwijl tijdens het proces controle kan worden uitgevoerd op de voortgang en mogelijke planning- en budgetoverschrijdingen. STABU Bouwbreed biedt u kortom inzicht in uw projectvoortgang van begin tot eind. U als fabrikant of handelaar Voor fabrikanten en handelaren biedt het nieuwe STABU Bouwbreed op meerdere niveaus toegevoegde waarde. In Bouwbreed Werksoorten en Bouwbreed Bouwsystemen & Installaties kan de fabrikant met zijn producten verdeeld over de traditionele STABU hoofdstukken worden opgenomen of met een beschrijving van de producten als complete systemen en installaties. Opdrachtgevende en specificerende partijen die met STABU Bouwbreed specificeren kunnen op deze wijze gemakkelijk de gewenste producten uitvragen. Ook toeleveranciers hebben de mogelijkheid op kenmerken de juiste producten te vinden. In de toekomst kan het mogelijk worden dat toeleveranciers bovendien technische beschrijvingen van producten binnen hun te verhandelen assortiment uit de STABU database kunnen halen. Als u als fabrikant of handelaar onderdeel uitmaakt van de STABU Bouwbreed systematiek betekent dit ook automatisch dat uw zogenoemde Fabrikantgebonden Product Specificaties (FPS-en) voor de gehele markt raadpleegbaar worden op de daarvoor door STABU ingerichte website http://producten.bwbrd.nl. STABU Bouwbreed maakt het zoeken, raadplegen en vergelijken van uw uniform gespecificeerde productinformatie voor de markt zeer eenvoudig en transparant. STABU zorgt er hierbij voor dat deze producten inclusief de hieraan door de fabrikant gekoppelde relevante informatie eenvoudig kan worden uitgevraagd en voldoet aan de laatste wet- en regelgeving.
STABU
10
U als architect De ontwerpkeuzes die u als architect maakt werken door in alle fasen van een bouwproject. Vroeger waren deze gevolgen soms lastig te overzien. Via STABU Bouwbreed kunnen deze echter door het gehele proces in kaart gebracht worden. Vanaf het moment dat u start met het opstellen van een blokkenplan of Programma van Eisen kan direct projectinformatie worden vastgelegd. In latere projectfasen is verfijning hiervan mogelijk tot functionele, prestatiegerichte en technische beschrijvingen. Dit biedt u meer mogelijkheden dan ooit tevoren om uw ontwerpkeuzes in een vroeg stadium op hun haalbaarheid te toetsen en indien nodig bij te stellen. Door een verbeterde productdatabase maakt Bouwbreed het daarnaast eenvoudiger om de juiste producten te vinden die voldoen aan de vooraf vastgestelde eisen. Daarnaast biedt Bouwbreed Kennissystemen een bron van informatie ter ondersteuning bij het maken van keuzes tijdens het ontwerpproces. U als juridisch adviseur, contractspecialist of advocaat In de huidige STABU2-besteksystematiek zijn het technische en administratieve gedeelte (UAV 2012) met elkaar verweven. In STABU Bouwbreed wordt dit opgesplitst, waarmee er nu contracten en specificaties zijn. Hierdoor is het mogelijk om meerdere contractvormen te onderscheiden en deze te combineren met de gewenste manier van specificeren. De UAV 2012 is bijvoorbeeld niet passend als er functioneel gespecificeerd wordt, daarvoor is de UAV-GC 2005 meer geschikt. Ditzelfde geldt voor kleinere of grotere werken, andere samenwerkingsvormen en behoeften van marktpartijen. Het opsplitsen betekent overigens niet dat er geen relatie meer bestaat tussen het technische en juridische/administratieve gedeelte: er zijn juist meer keuzemogelijkheden, oftewel, het is van belang om bij een bepaalde manier van specificeren een passende contractvorm te kiezen en vice versa. STABU Bouwbreed bevat alle relevant contractvormen voor de bouw: het beheer hiervan wordt toegankelijker doordat deze digitaal op te stellen, te beheren en uit te wisselen zijn binnen één omgeving. Zowel de administratieve bepalingen als bijbehorende modelovereenkomsten en algemene voorwaarden zijn beschikbaar. Deze onderleggers worden binnen de STABU omgeving beheerd en actueel gehouden in overleg met verschillende marktpartijen, overheidsgroepen, en STABU project- en werkgroepen. Het gemak van het opstellen van de uiteenlopende contracten op actuele onderleggers is daardoor binnen handbereik. U als bestekschrijver of specificatiedeskundige Door de komst van functioneel specificeren en het gebruik van het BIM is het specificeren van te gebruiken materialen en werkmethodes niet meer alleen voorbehouden aan de bestekschrijver. Dit vindt steeds vaker door alle partijen in de keten plaats en op diverse detailniveaus. Dit heeft consequenties voor de rol van de bestekschrijver. De traditionele werksoorten systematiek die u gewend bent van de STABU2-besteksystematiek kunt u binnen Bouwbreed blijven gebruiken om een traditionele werkbeschrijving uit te werken. Daarnaast biedt STABU Bouwbreed echter ook de nieuwe ingang “Bouwsystemen & Installaties” die beter aansluit bij het veranderende ontwerpproces. Naarmate deze vaker gebruikt zal worden, zult u uw dienstverlening hierop aan moeten passen. STABU ondersteunt u hierin graag. Binnen de database van STABU Bouwbreed is daarnaast een grote bron van fabrikanteninformatie aanwezig die kan worden gekozen op basis van kwalitatieve kenmerken. Zo kunt u eenvoudig toetsen of een geëiste prestatie ook door het gekozen product wordt gehaald. Bouwbreed Kennissystemen ondersteunt u daarnaast via toelichtende informatie op tal van onderwerpen. Zo is hier bijvoorbeeld de STABU-Standaard integraal in opgenomen. U als adviseur Met behulp van Bouwbreed kan alle benodigde informatie aan het begin van een bouwproces gestructureerd vastgelegd worden. Op ieder gewenst moment in het proces kunt u hierdoor vervolgens toetsen of deze gestelde doelen behaald worden. Bouwbreed biedt u hiermee de ideale tool om de risico’s binnen een bouwproces zo klein mogelijk te houden. Bouwbreed Kennissystemen bieden u daarnaast een schat aan toelichtende informatie die direct voorhanden is op specifieke kennisgebieden.
STABU
11
U als aannemer Aannemers worden steeds vaker eerder bij het bouwproces betrokken. Dit is voor u een gunstige ontwikkeling omdat dit u meer ruimte biedt om uw onderneming op basis van kwaliteit, kennis en ervaring onderscheidend in de markt te zetten. Een aannemer die meedenkt is een waardevolle ketenpartner. Dit vraagt echter wel om een systeem dat u in staat stelt om op diverse niveaus te specificeren. STABU Bouwbreed biedt deze onderlegger, vanaf het Programma van Eisen via Ruimten, op het gebied van contractvorming via Contracten en in de technische uitvoering via Bouwsystemen & Installaties en de vertrouwde Werksoortensystematiek. De verbeterde database Bouwbreed Producten helpt u bovendien om eenvoudig naar producten te zoeken op basis van gelijkwaardigheid. De beschrijvingen in een specificatie zijn daarnaast opgebouwd volgens kostencomponenten, zodat prijsvorming bovendien correct te maken is. Ten slotte is het eenvoudiger geworden om meer productinformatie te vinden van hetgeen in een bestek is opgenomen en op de bouwplaats geleverd wordt. Denk hierbij aan verwerkingsrichtlijnen of montagehandleidingen. U als installateur Wat voor de aannemer geldt, gaat ook in grote mate op voor de installateur. Vanwege de nog altijd groeiende installatiequote wordt het steeds belangrijker uw specifieke kennis en ervaring in een vroeg stadium van het bouwproces in te zetten. In de STABU2-besteksystematiek ontbrak hiervoor de mogelijkheid omdat de installatiewereld niet werkt met werksoorten maar installatietypen. Via Bouwbreed Bouwsystemen & Installaties is er nu een duidelijke ingang, die installateurs kunnen gebruiken om hun vakgebied goed uit te specificeren. Hierdoor is het voor installateurs ook niet meer nodig om hun toepassingen op basis van losse onderdelen bij elkaar te voegen, de meest gangbare installatietechnische oplossingen zijn nu in een aantal klikken van de muis voorhanden. U als facility manager of gebouwbeheerder STABU Bouwbreed is dé onderlegger voor informatie die u bij gebruik en onderhoud van gebouwen nodig heeft. Alle informatie die tijdens en na het ontwerpproces is vastgelegd is hiermee namelijk razendsnel inzichtelijk. Denk aan de gebruikte materialen en technische oplossingen. STABU Bouwbreed biedt de mogelijkheid deze informatie zodanig samen te stellen dat dit leidt tot een handboek voor facility management. Zo bent u zeker dat alle informatie correct en compleet is om uw werkzaamheden goed te kunnen uitvoeren.
U Als...
opdrachtgever
bestekschrijver of specificatiedeskundige projectontwikkelaar installateur juridisch adviseur, contractspecialist of advocaat aannemer
fabrikant of handelaar architect
adviseur facility manager of gebouwbeheerder STABU
12
STABU Roadmap: op weg naar een beter bouwproces
Dit document markeert het begin van de nieuwe specificatiesystematiek STABU Bouwbreed. Een systematiek waarmee een betere kwaliteit in de bouw binnen handbereik komt. De komende maanden rollen wij deze systematiek stapsgewijs uit aan de hand van een duidelijke planning. In januari 2014 is de eerste stap op weg naar een beter bouwproces gezet met de lancering van de STABU fabrikantenindex. Hierin staan alle Fabrikantgebonden Product Specificaties die in de STABU database zijn opgenomen. Een vroege versie van Bouwbreed Kennissystemen is in een kleine testgroep beschikbaar gesteld terwijl verder kon worden gewerkt aan het vullen van de inhoud. Tot aan januari 2015 zijn er nog twee belangrijke releasemomenten. Juli 2014 In juli 2014 wordt Bouwbreed Contracten gelanceerd, waarin ondersteuning van meerdere contractvormen zijn opgenomen. De eerste administratieve stelsels waar contracten mee geschreven kunnen worden zijn de UAV 2012 en UAV-GC 2005. Daarnaast worden de classificaties NL/SfB en Bouwbreed Ruimten beschikbaar met een functionele specificatie die aansluit bij de 7 fundamentele eisen voor bouwwerken. Om verdere ondersteuning te bieden wordt Bouwbreed Kennissystemen direct meegeleverd. Deze bron van direct toepasbare kennis wordt in de loop van het jaar verder gevuld met relevante onderwerpen die aansluiten bij de ontwikkeling van de verschillende onderdelen van STABU Bouwbreed. Januari 2015 Verwerking van de bestaande STABU2 Fabrikantgebonden Product Specificaties komen vanaf januari beschikbaar in de vorm van de nieuwe STABU Bouwbreed Fabrikantgebonden Product Specificaties. Door de verfijnde en gestructureerde opbouw van deze specificaties wordt het hiermee goed mogelijk op kwalitatieve eisen producten te zoeken en vinden binnen Bouwbreed Producten.
STABU
13
Verwerking van de bestaande STABU2 fabrikantenspecificaties komt vanaf januari beschikbaar in de vorm van de nieuwe STABU Bouwbreed fabrikantenspecificaties. Door de verfijnde en gestructureerde opbouw van deze specificaties wordt het hiermee goed mogelijk op kwalitatieve eisen producten te zoeken en vinden binnen Bouwbreed Producten. Overgangsperiode richting STABU Bouwbreed De ontwikkeling van STABU Bouwbreed heeft nogal wat voeten in de aarde. Wij beseffen ons terdege dat de omschakeling van de STABU2-besteksystematiek naar de nieuwe systematiek niet voor iedere onderneming even makkelijk te maken is. Wij zijn natuurlijk graag bereid om u te helpen bij deze verandering via diverse vormen van kennisoverdracht. De ondersteuning van de huidige STABU2-besteksystematiek loopt daarnaast door tot eind 2015 om lopende projecten tot een goed einde te brengen. Dit geeft zowel softwarehuizen als gebruikers bovendien de mogelijkheid en tijd om tijdens de overgangsperiode de benodigde aanpassingen door te voeren en te wennen aan de nieuwe systematiek. Aansluiting bij BIM Om aan te sluiten op de hedendaagse ontwikkelingen rondom het BIM maakt STABU het mogelijk haar systematiek binnen modelleringsoftware te ontsluiten. STABU zet zich hier onder andere voor in door plug-ins te ontwikkelen voor bestaande BIM software. Daarnaast krijgen marktpartijen de mogelijkheid om aan te sluiten op de webservice van STABU en op die wijze koppelingen mogelijk te maken tussen verschillende informatiebronnen of software tools. Ontwikkelingen vanaf 2015 Vanaf 2015 ligt de focus op twee aspecten. Allereerst het beheer van de nieuwe systematiek, zoals u dat gewend was bij de STABU2-besteksystematiek. Daarnaast zal deze ook doorontwikkeld worden, met name door de standaarden op het gebied van Gebied, Gebouw en Ruimten in te vullen in relatie tot functioneel specificeren. De ontwikkelingen in normeringen en wet- en regelgeving worden daarnaast vanzelfsprekend bijgehouden.
STABU
14
Interactie met de markt STABU levert met Bouwbreed de basisstructuur voor alle informatie-uitwisseling en -opslag vanaf het Programma van Eisen tot facility management en de uiteindelijke sloop. Inclusief de bijbehorende juridische, technische en productinformatie die daarbij hoort. De vraag die hieraan ten grondslag lag was hoe STABU een bouwbreed informatiesysteem kon maken dat aansluit op de beroepspraktijk. Het is daarom niet meer dan logisch dat Stichting STABU graag (toekomstige) gebruikers betrekt bij de toekomstige ontwikkeling van STABU Bouwbreed. Adviesraad Dit is een belangrijk adviesorgaan voor de directie van Stichting STABU. De adviezen van de Adviesraad zullen zich vooral concentreren op de positionering van (stichting) STABU door het inschakelen van de aanwezige expertise. Klankbord Deze groep, die bestaat uit vertegenwoordigers van alle mogelijke klantgroepen, fungeert als klankbord bij de ontwikkeling van STABU Bouwbreed. Projectgroepen/werkgroepen Brancheorganisaties zorgen voor de nodige inbreng vanuit de markt door het aandragen van kennis via de leden van de diverse project- en werkgroepen van Stichting STABU. Deze projectgroepen zijn afgestemd op de hoofdstukken volgens Bouwbreed Werksoorten. In 2014 is STABU met een nieuwe projectgroep gestart, die het functioneel specificeren uit gaat diepen, zodat de STABU Bouwbreed systematiek daarop verder kan worden ingericht.
? STABU
15
Contact opnemen met STABU Heeft u na het lezen van dit document vragen voor Stichting STABU of vragen over STABU Bouwbreed? Wilt u graag meewerken aan de verdere ontwikkeling van het nieuwe, bouwbrede informatiesysteem? Dit kan via onderstaande methoden. Postadres: Stichting STABU Postbus 36 6710 BA EDE Bezoekadres: Telefoonweg 32 6712 GC EDE Contact: Tel. 0318 - 63 30 26 Fax 0318 - 63 59 57 E-mail:
[email protected] Helpdesk Stichting STABU heeft sinds jaar en dag een helpdesk voor STABU-licentiehouders en fabrikanten met inhoudelijke vragen over onze systematiek. Om u optimaal van dienst te zijn, verzoeken wij u om uw vragen eerst in te dienen per e-mail of per webformulier. Onze medewerkers die de telefoon aannemen zullen u ook altijd eerst doorverwijzen naar de website met het verzoek het webformulier in te vullen. Wij maken dan zo snel mogelijk een inschatting van de tijd die er nodig is om uw vraag te beantwoorden. Ben u licentiehouder of fabrikant met Fabrikantgebonden Product Specificatie (FPS) bij STABU? Dan beantwoorden wij uw vragen over de STABU systematiek gratis wanneer dit maximaal 15 minuten tijd kost. Bent u geen licentiehouder of klant bij STABU, of is de inschatting dat het beantwoorden van de vraag meer tijd kost dan 15 minuten? Dan geven wij u een inschatting van de benodigde tijd en een offerte. U kunt vervolgens aangeven of u een antwoord wilt op uw vraag. Vragen over nieuwe licenties, een nieuwe FPS of acute vragen over de werking van de systematiek worden uiteraard direct behandeld zodra de betrokken medewerker beschikbaar is. Social Media U kunt Stichting STABU ook bereiken via social media. U vindt ons hier via onderstaande links:
Facebook
Twitter
LinkedIn
Redactie en vormgeving BouwStijl Media Redactie: Leo Kranenburg Vormgeving: Shirrin Vonk
STABU
16
Begrippenlijst BEGRIPPEN STABU Bouwbreed Bouwsystemen & Installaties
Nieuwe ingang om technische oplossingen te specificeren. Basis is de classificatie-indeling die STABU ter vervanging of aanvulling op de NL/SfB aanbiedt.
Bouwbreed Producten
De module van Bouwbreed waar productinformatie van fabrikanten wordt ontsloten.
Bouwbreed Ruimten
Implementatie van de classificatie-indeling van gebieden, gebouwtypen en ruimten.
Bouwbreed Werksoorten
De traditionele STABU2 Werksoortsystematiek die binnen Bouwbreed een nieuwe database met specificaties krijgt. De classificatie “Werksoorten” blijft hierbij de basis.
STABU2-Werksoortsystematiek
Bekend als de STABU-bestekssystematiek voor de woning- en utiliteitsbouw.
STABU-Standaard
De STABU-Standaard is de uitgave waarin de basis kwaliteitseisen staan omschreven waaraan een werk moet voldoen op zowel technisch als administratief gebied. Dit boekwerk wordt ongeveer iedere vijf jaar aangepast aan de meest recente ontwikkelingen in de bouw- en installatiewereld.
STABU2 SPECIFICATIES A-specificaties
Algemene voorwaarden, data m.b.t de UAV 2012, UAVTI 1992, normen, NPR’s, BRL’s, ISSO-publicaties, CUR-aanbevelingen, etc.
B-specificaties
Bouwstoffen, data m.b.t. materialen, voorwerpen, installaties, grond, producten (ook van vele fabrikanten/leveranciers), etc. conform paragraaf 1 lid 1 van de UAV 2012.
D-specificaties
BouwDelen, data m.b.t. bouw- of installatiedelen.
F-specificaties
Functies, data m.b.t. functionele eisen aan bouw- of installatiedelen.
M-specificaties
Materieel, data m.b.t. hulpmiddelen, werktuigen, gereedschappen, beschikbaarstelling, etc.
R-specificaties
Resultaten, data m.b.t. het meetbare resultaat van het aanbrengen van een bouwstof.
DOOR STABU GEHANTEERDE DEFINITIES Bestek
De beschrijving van het werk, de daarbij behorende tekeningen, de voor het werk geldende voorwaarden, de nota van inlichtingen en het proces-verbaal van aanwijzing.
Bouwtekening
Een technische tekening van een bouwwerk of gebouw.
Concept
Eenheid van kennis gemaakt met een unieke combinatie van kenmerken (bron: ISO 12006-2).
Conceptdefinitie
Beschrijvende verklaring die dient om een concept te onderscheiden van andere concepten.
Facility management
Het beheer en onderhoud van bouwwerken, het huishouden van een bedrijf.
Functioneel specificeren
Functioneel specificeren is het vastleggen van de gewenste prestatie van een systeem in eisen, op basis van de functie van het systeem (bron: Rijkswaterstaat).
Index
Classificatie om concepten te benaderen op ieder gewenst niveau.
Kenmerk
Karakteristieke eigenschap van een concept inclusief grootheid en normatieve verwijzing.
Korttekst
Is een samengestelde calculeerbare eenheid dat een component oplevert en toepasbaar is in een bouwdeel.
Kwalitatieve kenmerken
Dit zijn kenmerken die niet in getallen zijn uit te drukken (voorbeeld: geur).
Kwantitatieve kenmerken
Dit zijn kenmerken die in getallen kunnen worden uitgedrukt (voorbeeld: snelheid).
Technische werkbeschrijving
Een verkorte opsomming van de te verwerken materialen, al dan niet met omschrijving van de kwaliteit, met de bepalingen ten aanzien van het uitvoeren. Dit kan de basis vormen van het contract tussen aanbesteder (koper) en aannemer.
ALGEMENE DEFINITIES UAV 2012
Uniforme Administratieve Voorwaarden voor de uitvoering van werken en van technische installatiewerken 2012.
UAV-GC 2005
Uniforme Administratieve Voorwaarden voor geïntegreerde contracten 2005.
STABU
17
