St. Michielsgestel, transcriptie protocol akten van overdracht, etc

St. Michielsgestel, transcriptie protocol akten van overdracht, etc. 1652-1656 - gemaakt door Jan Toirkens -

Oorspronkelijke bron Archiefinstelling: Archief: Inventarisnummer Omschrijving:

Brabants Historisch Informatie Centrum, 's-Hertogenbosch (BHIC) Schepenbank Sint-Michielsgestel 1538-1810 (toegang 5121) 48 Protocol van akten van overdracht, geldlening, (getuigen)verklaringen, scheiding en deling van boedels 1652-1656

Transcriptie Gemaakt door: Soort: Datum versie 1 Deze versie: Opmerkingen:

Jan Toirkens, Chili Transcriptie 31 mei 2011 aangeleverd aan het project 1 De vermelde nummering van de folios is die welke in het protocol met een drukwerkstempel werd aangebracht, al dan niet in de tijd van de secretaris zelf, rechts onderaan de bladzijdes. Om de leesbaarheid te vergroten werden niet alle kantlijnaantekeningen meegenomen. Eventuele correcties en aanvullingen door derden op de, binnen dit project gepubliceerde, transcriptie worden door de maker(s) verwerkt in een nieuwe versie die weer aan het project kan worden aangeboden. Het kopiëren (downloaden) van dit bestand is toegestaan voor persoonlijk gebruik en voor verspreiding op niet-commerciële basis. Commerciële verspreiding is uitdrukkelijk niet toegestaan. Bij gebruikmaking van gegevens uit deze bewerking ten behoeve van publicaties, in welke vorm ook, moet een adequate bronvermelding naar deze bewerking worden aangegeven.

Beschikbaar gesteld voor het projekt "VAN PAPIER NAAR DIGITAAL" informatiepagina - http://geneaknowhow.net/project-papier-digitaal.htm statuspagina - http://vpnd.nl/

St. Michielsgestel – Protocol van akten van overdracht etc. 1652-1656 – pag. 1

Schepenen in deze periode van ca. vier en een half jaar waren: (volgorde onbekend) 1. 2. 3. 4. 5. 6. 7. 8. 9. 10. 11. 12. 13.

Stan Stan Molenmaeckers (*) Andries Jan Santegoets Jan Jan Spierincks Adriaen Janssen Vercuijlen Ruth Corstiaen Spierincks Frans Peter Haerwasser Faes Driessen Watermans Geerling Goijaerts van Dijck Gijsbert Pouwels van Gemonde Wouter Jacobs van Beeck Rijckaert Janssen van den Brants Willem Roelof Hagelaers Jan Wouter Hoefnagels

(*) Presidentschepen Secretaris: Isaack Elsevier (ook stadhouder van het leenhof van Oud Herlaer) Drossaard: Heer en meester Matheus Snels, doctor in de rechten (woont Boxtel), daarna jonker Jacop Seijwert van Sijburch Stadhouder: Peter Sopers (stadhouder voor de drossaard) =================los1=================== Latere aantekeningen door een archivaris: Protocol van delingen, transporten en andere aktes van 21 mei 1652 tot 14 december 1656 Bevat 150 folios Folio 1 tot 3 blanko Folio 13 losliggend blad Folio 150 Blanko Ingenaaid in perkamenten band =================los2=================== Latere aantekeningen door een archivaris: Protocol van delingen, transporten en andere aktes van 21 mei 1652 tot 14 december 1656 (gemerkt 91) Bevat 150 folios Folio 1 tot 3 blanko Folio 13 losliggend blad


Folio 69 verso, blanko Folio 136 losliggend blad Folio 150 Blanko Ingenaaid in perkamenten band =================001=================== 4-r) Wij Stans Stanssen, Andries Janssen Santegoets, Gijsbrecht Poulsen en Rijckaert Janssen, schepenen te St. Michielsgestel verklaren dat voor ons is verschenen Meriken dochter van Wouter Corstens, weduwe van Evert Jaspers de Bresser en verkoopt aan Jan van de Heuvel haar kindsdeel en recht in alle roerend en onroerend bezit dat ze na dood van haar vader Wouter Corsten heeft geerfd. De verkoopster belooft de verkoop gestand te doen en alle lasten van haar kant af te handelen. Actum 21 mei 1652. =================002=================== Wij Ruth Corstiaen Spierincks en Frans Peters Haerwasser, schepenen verklaren dat voor ons is verschenen Faes Driessen als man van Hanske dochter van Corst Dielissen in diens leven verwekt bij Jenneken Korsten en verkoopt aan Marten Peters van de Ven een stuk akkerland groot ca. 4 lopenzaad, gelegen te St. Michielsgestel ter plaatse genoemd de Locaert, b.p. Geraert Wouters van Santbeecq, de kinderen van Meriken Jan van Hees, Faes Driessen zelf, de gemeenschapplijke pad daar genoemd de Keel. De koper moet het hek onderhouden met de achterste hekpost en moet andere daar doorgang verlenen. De verkoper 4-v) belooft de verkoop gestand te doen en alle lasten af te handelen. Actum 29 mei 1652. =================003=================== Wij Ruth Corstiaen Spierincks en Frans Peters Haerwasser, schepenen verklaren dat voor ons is verschenen Marten Peters van de Ven als man van Anneke dochter van wijlen Louris Hendrick Francken, verkoopt aan Anthonis Jan Dircks een stuk akkerland, groot ca. 4 lopenzaad gelegen te Gestel b.p. Jan Roelofs hopkoper, Jan zoon Lourens Hendrick Francken dat ervan is afgedeeld, Adriaen Hanssen Spierincks, de gemeenschappelijke straat daar genoemd de Bellenbroekse straat. De koper moet anderhalf roede dijk onderhouden en ook naast het erf van Jan Lourens Hendrick Francken de stoep en het hek met de hekposten aan het hekgat aan de genoemde dijk. De verkoper belooft de verkoop gestand te doen. Datum 29 mei 1652.


=================004=================== Wij Ruth Corstiaen Spierincks en Frans Peters Haerwasser, schepenen verklaren dat voor ons is verschenen Jan Cornelis Janssen, smid als man van Lijsbeth dochter van wijlen Albeth (?) Janssen, in diens leven verwekt bij zijn wettige vrouw Maijken, verkoopt aan Faes Driessen een stuk 5-r) akkerland groot ca. 5 lopenzaad, gelegen te Gestel ter plaatse genoemd de Donckse straat, b.p. een akker van 10 lopenzaad eerder eigendom van vrouwe Lucias van Hohensteijn, vrouwe van Arendonck, weduwe van jonker Peter van Broekhoven in zijn leven rentmeester van de Staten van Brabant in het kwartier van Den Bosch, verder Wouter Claes Hendricks. de gemeenschappelijke straat, zoals hij na dood van zijn ouders heeft geerfd en was toebedeeld.De koper neemt een rente van 35 stuivers voor zijn rekening, te betalen aan het klooster van Heuse (=Heusden), nog een jaarlijkse rente van 9 gulden aflosbaar net 150 gulden aan Geerling Hendrick Geerlings over te nemen met een vervallen en de lopende termijn. Verder moet de koper de dijk onderhoduen die aan het akkerland staat. De verkoper belooft de verkoop gestand te doen en alle lasten van zijn kant af te handelen. Actum 29 mei 1652. =================005=================== Wij Ruth Corstiaen Spierincks en Andries Janssen Santegoets, schepenen verklaren dat voor ons is verschenen Jan Willems als man van Hilleke Hendricks dochter van wijlen Hendrick Janssen in diens leven verwekt bij wijlen Willemken Hendricks, wonend te St. Michielsgestel en machtigt hierbij Mathijs Janssen Spierincks, om namens hem zijn rechten en vorderingen te incasseren, meubilaire goderen te ontvangen, rentes etc. die hij als echtgenoot 5-v) van Hilelke heeft te vorderen van wijlen Jenneken Br.... (?). De opdrachtgever belooft alles na te komen wat hierin door zijn gemachtigde zal worden gedaan, behoudens dat die er later verantwoording voor moet afleggen, Akte is voozien van schependomszegel. Actum 6 juni 1652. =================006=================== Wij Ruth Corstiaen Spierincks en Andries Jan Santegoets, schepenen verklaren dat voor ons is verschenen Thijs Hendricks oud ca. 70 jaar en kerkmeester wonend te St. Michielsgestel, verder Adriaen Janssen ........ oud ca. 40 jaar gewezen borgemeester en Franck Joosten oud ca. 50 jaar alle inwoners van St. Michielsgestel, verklaren onder ede op verzoek van Gijsbrecht Hendricks ook inwoner alhier, dat ze ermee bekend zijn dat deze Gijsbrecht Hendricks de broer is van wijlen Jenneken Hendricks, beide verwekt bij Hendrick Janssen en Catalijn Gijsbrecht ....... (?) en wij kennen geen andere erfgenamen om ab intestato te kunnen erven dan deze Gijsbrecht Hendricks. De attestanten verklaren de buurlui te zijn


geweest van deze Gijsbrecht en deze Jenneken Gijsbrechts. Datum 16 juni 1652. =================007=================== Voor genoemde schepenen verscheen Gijsbrecht Hendricks en Jan Willems als man van zijn vrouw Hilleken Hendricks met ook genoemde Gijsbrecht Henricks als halfzuster en halfbroer en beloven elkaar het bezit dat een van hen beiden zou erven van hun zuster Jenneken Hendricks hetzij middels versterf of bij testamentaire beschikking, dat ze dat elk voor de helft zullen delen, zonder enige uitzondering daarop en wel te goeder trouw Actum 16 juni 1652. =================008=================== Wij Ruth Corstiaen Spierincks en Gijsbert Poulssen, schepenen verklaren 6-r) dat voor ons is verschenen Peter Sopers stadhouder voor St. Michielsgestel die 8 dagen geleden gerechtelijk de weegschalen weg heeft laten halen van Willem Damen in het huis van Goijaert Goijaerts, omdat er over die weegschalen diverse klachten waren gekomen. Wij als schepenen hebben die schalen bekeken en hebben bevonden dat die geheel ongelijk zijn, wat door de ijkmeester tot twee maal toe is geconstateerd bij een aantal wegingen en dat de schalen daarom als *onweegbaar* worden aangemerkt, waarbij er bij herwegen wel 5 pond verschil in gewicht was en derhalve een afwijking van ca. 8 ten honderd (8%), waarbij de een meer en de andere minder in het nadeel zou zijn. De ijkmeester heeft daarom die schalen als volkomen ongeschikt geacht en dat alles volgens de eed die hij daarover heeft afgelegd. Actum 6 juli 1652. =================009=================== Wij Ruth Corstiaen Spierincks en Andries Janssen Santegoets en Rijckaert Janssen, schepenen verklaren dat voor ons is verschenen meester Peeter van Ede oud ca. 48 jaar, schoolmeester alhier en zijn vrouw Maeijken Peters oud 46 jaar en verklaren onder ede afgelegd in handen van de presidentschepen, bij afwezigheid van de drossaard en diens stadhouder, op verzoek van jonker Gislain Segere (?) van Idegem ook genoemd van Wassenhoven, drossaard van de baronie Boxtel, dat ongeveer een jaar geleden zij hebben gehoord dat meester Anthonis Vermeulen die destijd inwoner was van St. Michielsgestel met een kar was komen aanrijden en toen hij voor zijn deur kwam aftstapte en in 6-v) zijn huis wilde gaan, en zijn vrouw schreidde en zei tegen haar man * meester Pieter en zijn vrouw staan voor de deur* waarop meester Anthonij opkeek en met luide stem toen al schreewend riep *ist wel lijdelijck dat ik die Geusenduivels voor mijn ogen moet zien, Gods bloed


dat ik die Geusen houde voor mijn ogen moet zien gaan* en terwijl hij naar ons wilde komen riepe hij handenwringend nog dingen die te verschrikkleijk zijn om aan te horen, zodat de vrouw van meester Anthoni haar hand op zijn mond legde om hem het roepen te beletten. Terwijl meester Pieter voor zijn deur stond kwam een zekere jongedame voorbij genaamd Marij die nu op Nieuw Herlaer woont bij Pouwels Meesen aan wie meester Peter vroeg * vraagt gij wat scheelt meester Anthonij*, waarop zij zei *hij heeft het geweldig op de Geuzen gemunt*, welke lasterlijke woorden hij niet langer kon aanhoren. Daarna zijn de deponenten in huis gegaan. Maijken Peters verklaart verder dat ze voor haar venster zag dat meester Anthonij zijn handen wrong en die omhoog stak en hem met luide stem hoorde zeggen dat hij nog hoopte zijn handen te kunnen wassen in het bloed van de Geuzen. De attestanten verklaren dit alles te hebben gehoord. Actum 20 juli 1652. =================010=================== Wij Ruth Corstiaen Spierincks en Dries Janssen Santegoets, schepenen verklaren dat voor ons is verschenen Jan Gerit Jan Rijckaerts en Mathijs Janssen van Merendonck, als voogden over de minderjarige Jenneke Jan Marcelis door deze Jan in diens leven verwekt bij zijn wettige vrouw Henrieksken Lenaerts ter ener zijde en Dries Peters van de Staeck als man van Madaleen dochter van Goossen Marcelis door deze Marcelis verwekt bij Catalijn Janssen, beiden kindskinderen van 7-r) wijlen Marcelis Janssen en zijn wettige vrouw Jenneken Jan Roelofs, welke voogden daarvoor zijn gemachtigd, hebben een deling gemaakt van het bzeit dat ze van hun grootouders hebben geerfd, na de dood van hun ouders. Peter Sopers als stadhouder van de afwezige drossaard meester Mathijs Snels heeft het lot voor de minderjarige kinderen gelegd. Dries Peter Staeck krijgt een akker genoemd de Beeckxakker, groot ca. 2 en een halve lopenzaad, gelegen te Gestel, b.p. de weduwe Haleke (?) Mathijssen, de gemeenschappelijke mestweg. Aerijen Arijens. Verder krijgt hij 50 gulden per heden datum over een jaar aan hem te betalen zonder rente. De minderjarige Jenneken Jan Mercelis krijgt de akker waar het huis op placht te te staan, gelegen in de Venstraat, groot ca. anderhalve lopenzaad, gelegen te St. Michielsgestel, b.p. Arij Janssen Vercuijlen, de erfgenamen van Jan Wouters, de mestweg, de Venstraat. Nog krijgt ze een veldje meestal genoemd de Dries groot ca. anderhalve lopenzaad, gelegen in St. Michielsgestel, b.p. Arij Janssen Vercuijlen, de weduwe Haleke Mathijssen. Dit lot moet aan Dries Peters Staeck de genoemde 50 gulden betalen.


De delers beloven over en weer geen aanspraken op elkaars erfdeel te maken en 7-v) deze deling gestand te doen. Als iemands bezit minder waard wordt of als er meer lasten op blijken te drukken dan zullen ze die lasten samen dragen. Actum 22 juli 1652. =================011=================== Wij Ruth Corstiaen Spierincks en Dries Janssen Santegoets, schepenen verklaren dat voor ons is verschenen Adriaen Jaspers oud ca. 30 jaar die heeft verklaard nadat hem de eed was afgenomen ter instantie van meeters Anthonij Vermeulen, chirurg te Boxtel, dat hij ongeveer meer dan een jaar geleden heeft gezien dat meester Anthonij thuis kwam van Frans Cornelissen Roscam en geheel beschonken was waarbij hij door de vrouw van de requirant (=meester Anthonij) werd gevraagd om haar man in huis te helpen en dat meester Anthonij almaar op en neer liep en riep, zonder dat de getuige precies weet wat hij riep, omdat het al zo lang is geleden en hij het zich niet meer herinnert. Maar hij weet wel dat hij op verzoek van de vrouw van meester Anthonij deze naar huis heeft gebracht en hem op zijn bed heeft gelegd. En ook dat meester Pieter van Ede, koster alhier, nabij het Rademakers huis stond en dat meester Anthonij daar enigernmate met zijn handen stond te zwaaien maar kon niet horen wat meester Anthonij daarbij had gezegd. Actum 25 juli 1652. =================012=================== 8-r) Voor schepenen is verschenen Marijke Jans de Vries oud ca. 19 jaar wonend te St. Michielsgestel en heeft onder ede verklaard op verzoek van meester Anthonij van der Meulen, chirurg te Boxtel, dat zij nu meer dan een jaar geleden voorbij het huis van meester Anthonij is gekomen die toen te St. Michielsgestel woonde, waar zij de requirant geheel beschonken heeft zien liggen en dat diens vrouw haar best deed om hem in huis te halene maar ze weet verder niet wat er is gebeurd of welke woorden er zijn gesproken omdat ze er dadelijk is weggegaan en ze refereert aan haar eerdere verklaring d.d. 20 juli 1652. Actum 25 juli 1652. =================013=================== Voor schepenen is verschenen Poulus Willem Poulsen inwoner van de parochie Gemonde oud ca. 22 jaar en heeft onder ede verklaard met betrekking tot meester Anthonij Vermeulen, chirurg te Boxtel, dat meer dan een jaar geleden, hij op het kinderfeest van Frans Cornelissen Roscam is geweest en heeft gezien dat de requirant op de avond enigermate beschonken was geweest en met de kar van Jan van Esch is gekomen in de plaats aan de linde in deze heerlijkheid nabij het huis van de requirant daar, waar de genoemde Vermeulen van de kar is geholpen


en dat toen er toen wat ruzieachtige woorden zijn gevallen tussen de requirant en meester Pieter van Ede, chirurg en schoolmeester alhier, die nabij de school stond en van verre daar woorden wisselde. Hij als getuige heeft alle woorden gehoord van begin tot einde, maar hij heeft zeker niet gehoord dat de requirant gezegd zou hebben dat * hij zijn handen in het geuzenbloed wilde wassen* maar verklaart in tegendeel dat die woorden niet zijn gebruikt. De getuige verklaart dat hij toen bij Jan Michiels alhier woonde en en heeft deze Vermeulen aan zien komen vanaf Frans Cornelis Roscam en toen onder de linde bij het afstappen van de kar er bij was en het meninsgverschil tussen de requirant en 8-v) meester Peter van Ede van het begin tot het einde heeft gehoord en de requirant ook naar huis heeft gebracht en op zijn bed gelegd. Actum 25 juli 1652. =================014=================== Voor schepenen is verschenen Anthonij Jacobs Burggraaf, kleermaker van beroep, oud ca. 34 jaar inwoner van St. Michielsgestel en heeft onder ede verklaard op verzoek van meester Anthonij Vermeulen, chirurg te Boxtel, onder de eed die hij eerder op de secretarie in bijzijn van schepenen heeft afgelegd zoals bij Poulus Willem Poulssen, dat hij de verklaring van deze Poulsen volledig onderschrijft. Hij als getuigen heeft destijds ook in de deur gestaan en heeft gezien dat meester Anthonij met de kar kwam aanrijden en heeft de twist tussen meester Anthonij en meester Peter van Ede van begin tot einde gezien. Ook dat die van de kar afkwam en op zijn bed is gelegd. En hij weet ook dat deze meester Anthonij zeker niet heeft gezegd * dat hij zijn handen in het Geuzenbloed wilde wassen*. Actum 25 juli 1652. =================015=================== Voor schepenen is verschenen Peter Anthonis Laureijs als man van Peterken dochter van Arij Geraerts van de Loo verwekt bij diens vrouw Aeltie Gerit Janssen van Esch en verkoopt aan Peter Arij Geraerts van de Loo het vierde part van een hoeve groot ca. 14 lopenzaad, gelegen nabij het Heselar in St. Michielsgestel, b.p. de H. Geest van Den Bosch en meer anderen, de erfgenamen van Jan Jan Willem Marcelis van de Merendonck, de gemeijnte daar, zoals hij dat vierde part na dood van zijn schoondouders heeft geerfd vanwege zijn vrouw. In dat bezit is ook inbegrepen een stuk akkerland genoemd het Loock, b.p. 9-r) de Sleeneecken, het bezit van de Wielse Hoeve, Jan Arijen Rijckaerts, Arij Willem Rijckaerts. Verder nog een stuk akkerland genoemd het Rulder gelegen op de Gemondse akkers, b.p. Jan Ruth Wouters, de kinderen van Jan Henrick Spierincks, de gemeenschappelijke weg, Aert Henrick Michiels. Beide genoemde akkers zijn inbegrepen in die 14 lopenzaad land


en in het vierde deel van de genoemde hoeve. De koper is verplciht aan de verkoopvoorwaardes te voldoen berustend bij notaris Bockholt in Den Bosch. De verkoper belooft de verkoop gestand te doen en alle lasten daarin af te handelen. Actum 25 juli 1652. =================016=================== Wij Ruth Corstiaen Spierincks en Frans Peters Haerwasser, schepenen verklaren dat voor ons is verschenen jonker Adolf Ravesteijn en verkoopt aan Jan Harmans Schuermans een stuk weiland groot ca. 10 morgens, gelegen in deze heerlijkheid ter plaatse genoemd het Groot Moerschot, b.p. de kinderen en erfgenamen van Geraert Spierincks, Jan Michiel Laureijssen, Jacob Jan Dancke, Jan Dancke en meer anderen. Er is recht van overpad over de hele pad aan einde van het erf die uitloopt naar de gemeijnte. 9-v) De verkoper belooft de verkoop gestand te doen en alle lasten van zijn kant af te handelen. Actum 17 september 1652. =================017=================== Wij Ruth Corstiaen Spierincks, Stan Stan Molenmaeckers en Frans Peters Haerwasser, schepenen verklaren op verzoek van N. Blankert, schout voor het kwartier Oisterwijk, dat de drossaard van deze heerlijkheid St. Michielsgestel in Boxtel woont en die heeft zijn stadhouder aanGesteld die hier woonachtig is en hier dagelijks verkeert. De predikant woont in Den Bosch, de secretaris woont in St. Michielsgestel en de vorster en de koster en schoolmeester wonen eveneens alhier in St. Michielsgestel. Actum 18 september 1652. =================018=================== 10-r) Wij Ruth Corstiaen Spierincks, Stans Stans Molenmaeckers en Rijcker Janssen van den Brandts, schepenen verklaren dat voor ons is verschenen Jan Wouter Hoefnagels, molenaar op de watermolens te Nieuw Herlaer, onze eerdere medeschepen en die verklaart onder ede ten behoeve van de inwoners van St. Michielsgestel dat elk mud rogge sinds het jaar 1650, 1651 en tot nu ook het jaar 1652 steeds op zijn minst 24 gulden heeft gekost, de gerst en de boekweit voor die jaren gemiddeld wel 16 gulden. Hij weet dit omdat hij als molenaar dagelijks is gemoeid met het kopen ervan. Actum 20 september 1652. =================019=================== 10-v) Eerder hadden de prelaten, edelen en de steden die de 3 Staten van het hertodom Brabantt vertegenwoordigen aan Evaert Henrick Bernaerts een erfelijke rente verkocht (=beloofd) van 50 karolusguldens per jaar nu afgelost tot 37 gulden en 10 stuivers die is geregistreerd onder nr. 1.80,


de helfty ervan steeds vervallend op 19 december en de andere heflt op 19 juni volgens de originele brieven d.d. 19 juni 1571. Nog een rente van 3 karolusguldens 2 stuivers en 6 penningen, door deze Staten verkocht (=beloofd) aan Heijltjen dochter van Thomas Janssen, begijn, geregegistreerd onder nr. 1.626, ook in twee termijnen resp. op einde mei en einde november te betalen volgens de originele brief d.d 30 november 1572. Nog een rente van 7 gulden 10 stuivers jaarlijks uit een grotere rente geregistreerd onder nr. 1.1/13 ook verkocht door de Staten e die alle door de rentmeester van de Staten in het kwartier Den Boisch worden betaald. Die 3 rentes had Willem Henrick Everts de Bever voor een helft geeerfd van wijlen zijn ouders en voor de andere helft verkregen van Jan en Ariaen Everts de Bever zoals hij zei. Vandaag verkoopt genoemde Willem de 3 rentes samen met alle achterstand ervan aan Giliam van Campen, notaris in Den Bosch 11-r) die de rentes meteen kan aanvaarden. De verkoper kan de rentes binnen nu en een jaar weer van van Campen terugkopen of aflossen tegen betaling van 800 gulden, te betalen in rijksdaalkders samen met de kosten en de vervallen rente. De verkoper belooft de verkoop gestand te doen en alle lasten af te handelen. Opgemaakt in aanwezigheid van Ruth Corsten Spierincks en Gijsbert Pouwelsen, schepenen alhier. Actum 14 oktober 1652. =================020=================== 11-v) Wij Ruth Corstiaen Spierincks en Gijsbert Pouwelsen, schepenen verklaren dat voor ons zijn verschene jonker Robbert de Bever, heer van Milheeze, jonker Gijsbert van der Schout, als man van joffrouw Maria de Bever die voor zichzelf handelt en ook voor joffrouw Margareta de Bever weduwe van jonker Henrick de Bruninck en voor joffrouw Heijlwig van Gerwen, verder Frans Cornelissen Roscam, alle als erfgenamen van wijlen jonker Johan Pels en ze keuren hierbij de uitspraak goed die de comparanten in de procuratie hadden verleend aan heer en meester Matheus Snels, doctor in de rechten en drossaard te St. Michielsgestel, d.d. 10 april 1652 die hier voor schepenen is gepasseerd, welke overeenkomst werd gemaakt met de magistraat van de stad Zevenbergen over het recht van collatie (zijdelingse vererving) van wijlen jonker Johan Pels d.d. 4 mei 1652 zoals ons schepenen alhier is gebleken. Ze verklaren volgens de uitspraak aan deze magistraat en aan de diaconie van de armen daar een bedrag van 650 gulden schuldig te zijn met de vervallen rente tegen de penning zestien sinds de uitspraak is gedaan. Verschenen is alhier de heer Erasmus Paliodanus, predikant te Zevenbergen en heeft zich tevreden verklaard en heeft de som van 650 gulden ontvangen met de rente en belooft dat bedrag direkt aan de magistraat en de diaconie te overhandigen. Daarvoor dragen ze aan deze


12-r) de pacht en landhuur over vervallend op St. Maartendag 1652 die Pauwels Reijniers Schoenmakers en Rombout Cornelissen als pachters van de hoeve van de comparenten schuldig zijn, gelegen in de Arenburchse Polder in het oude land van Zevenbergen om daarop die 650 gulden door Palidanus te mogen verhalen met de rente sinds 4 mei 1652 en de comparanten verbinden hiertoe hun persoon en bezit. Actum 3 november 1652. =================021=================== Wij Ruth Corstiaen Spierincks en Frans Peters Haerwasser, schepenen verklaren dat voor ons is verschenen heer en meester Matheus Snels dijkgraaf, Aert Henrick Aerts en Claes Jan Claessen, verder Jan Janssen Roelofs, Rijckert Janssen van de Brants en Jan Henrick Jan Aertssen als dijkmeesters van de Gestelse dijk aan de Dungense kant en machtigen hierbij señor Cornelis Minnebeeck als procureur verbonden aan de Raad van Brabant in den Haag, om namens hen het proces te vervolgen dat voor die Raad van Brabant zou kunnen ontstaan 12-v) tegen bepaalde personen die het zou betreffen, daarvoor de geschriften in te dienen, de zaken waar te nemen en alles te doen wat de zaak verlangt, alsof zij als opdrachtgevers daar zelf bij aanwezig zouden zijn geweest. De opdrachtgevers beloven alles na te komen wat daarin door hun gemachtigde zal worden gedaan. Actum 24 november 1652. =================022=================== Wij Ruth Corstiaen Spierincks en Faes Driessen Watermans, schepenen verklaren dat voor ons is verschenen meester Daniel Sichtmans, molenmeester en inwoner van St. Oedenrode oud ca. 60 jaar en heeft onder ede verklaard ten behoeve van jonker Philips de Thienen, heer te Middelrode, Berlicum en commandeur van de stad Den Bosch, dat hij zeer wel weet dat deze jonker de Thienen een watermolen in eigendom heeft te Middelrode, ter plaatse 13-r en -v) Losliggend blad (verdwenen?) 14-r) genoemd op Steen en dat de grond van de sluis daar die erbij hoort wel anderhalve voet lager en 4 voet breder is gemaakt en dat de *beerder* van de sluis is verlaagd en ook de *pegel* (peilhoogte) zodat er veel meer water wordt geloosd en het zou ook kunnen gebeuren dat er een overstroming zou kunnen plaatshebben volgens zijn inzichten. De deponent verklaart dat hij al meer dan 30 jaar op verschillende molens als molenmeester heeft gewerkt. Actum 23 november 1652.


=================023=================== Wij Ruth Corstiaen Spierincks en Faes Driessen Waterman, schepenen verklaren dat voor ons is verschenen Jan Teunissen Kuijper en Henrick Aert Faessen die hierbij Peter Delissen vervang, als voogden over de minderjarige kinderen verwekt door Ariaen Aert Gielen bij Marieken Aert Faessen, zijnde kinderen en kindskinderen van wijlen Aert Faessen en van Katalijn Delis Peters als partij ter ener zijde en Henrick zoon van Deze Aert Faessen verwekt bij wijlen Katalijn Delis Peters ter andere zijde, hebben een deling gemaakt. Daarbij zijn de voogden gemachtigd en verder heeft Isaack Elsevier als secretaris namens de afwezige drossaard namens de minderjarige kinderen hun lot gelegd. 14-v) De erfeganem hebben dat bezit van hun grootouders geerfd na de dood van hun ouders. Bij deze deling krijt Henrick Aert Faessen de helft van een zeker stuk akkerland, groot ca. 3 lopenzaad ter plaatse bij de Kleine Meulestraat op de Dungense Cant alhier, b.p. Thonis Thionissen, Peter Joordens. Verder krijgt Henrick Aert Faessen de helft van een weiland onder Schijndel achter het Doncker Wout daar, b.p. Arien Ariens, Peter Claessen, Hendrick Daniels van Osch, Hendrick Jan Peter Broeren. Henrick aert Faessen krijgt ook nog een rentebrief van 3 guldens, aflosbaar met 50 guldens en Henrick belooft aan de minderjarige kinderen een bedrag van 81 gulden 10 stuivers te zullen betalen per heden datum over een jaar. Genoemde minderjarige kinderen krijgen de andere helft van het perceel te St. Michielsgestel, b.p. Peter Joordens. Krijgen ook de andere helft van het weiland onder Schijndel achter het Doncker Wout, naast het erf van Peter Claessen. 15-r) De delers doen over en weer afstand van aanspraken op elkaars erfdeel en partijen beloven deze deling gestand te doen. Als iemands erfdeel minder waard wordt of dat er meer lasten op blijken te drukken dan zullen ze die samen betalen. Actum 14 december 1652. In marge: Uit twee kantlijnaantekeningen van 1654 en 1658 blijkt dat Michiel, Lijneken, Maijken, Peter en Teunis die minderjarige kinderen van Arien Aert Gielen zijn. =================024=================== Voor schepenen is verschenen Henrick Aert Faessen en ontslaat Peter Delissen voor diens voogdijschap die alleen nodig was voor de boedeldeling uit de vorige akte. Actum 14 december 1652.


=================025=================== 15-v) Wij Stans Stans Molenmaeckers en Andries Jan Santegoets, schepenen verklaren dat voor ons is verschenen Anthonis Jacobs van Oosterhout als man van Alitgen dochter van wijlen Jan Peter Henricks en van wijlen Anthonisken Lenaert Glavimans en verkopen aan Gijsbert Peters van de Broeck een stuk akkerland groot ca. 3 lopenzaad gelegen te St. Michielsgestel ter plaatse genaamd de Haenwijckse akkers, b.p. Anthonis Janssen van Gemert, de kinderen en erfgenamen van Jan Wouters de Cuijper, Adriaen Adriaenssen, de gemeenschappelijke straat daar, zoals hij vanwege zijn zijn schoonvader heeft geerfd. De verkoper belooft alle lasten van zijn kant af te handelen. Actum 5 december 1652. =================026=================== 16-r) Wij Rickaert Janssen van den Brandts en Frans Peters Haerwasser, schepenen verklaren dat voor ons is verschenen Arijen Janssen Vercuijlen als gemachtigde voor heer Jacop Zuerius (Zweerst de Landas) raad en rentmeester voor de Hoogmogenden in Brabant en draagt aan de Prinses zu Zolleren, vrijvrouwe van deze heerlijkheid twee gewinchijnshoenderen over, jaarlijks uit diens huis te betalen uit diens huis onder Haenwijck alhier, steeds vervallend op St. Michielsdag. Zij mag die 2 chijnshoenderen voortaan jaarlijks ontvangen. De gemachtigde belooft deze overdracht voortaan gestand te doen en verbind daarvoor het genoemde bezit. Actum 24 december 1652. =================027=================== 16-v) Wij Ruth Corstiaen Spierincks en Andries Janssen Santegoets, schepenen verklaren namens al onze andere schepenen dat wij hierbij machtiging geven aan heer en meester Mattheus Snels, doctor in de rechten en drossaard alhier, om de kwestie te vervolgen betrekking hebben op de school daar in Gemonde met Saloom Bel en al naar het inzicht van de gemachtigde daarin te handelen. De gemachtigde moet daarin handelen alsof we daar zelf bij aanwezig zouden zijn geweest samen met de drie andere *gemalen* (bestuur?). Wij als schepenen beloven alles na te komen wat daarin door de gemachtigde zal worden gedaan en zullen hem daarvoor vrijwaren. Actum 24 december 1652. =================028=================== 17-r) Wij Ruth Corstiaen Spierincks en Gijsbert Pouwelsen, schepenen verklaren dat voor ons zijn verschenen Joost en Willem, broers en kinderen van wijlen Adriaen Huijberts verwekt bij zijn vrouw Barbara dochter van Joost Jacobs, verder Anthonis Henricks op ' t Hoogh, die voor hemzelf handelt en mede met Jan Ruth Robben als voogd over Jenneken, Ariken en Barbara minderjarige kinderen van Ghijsbert Adriaen Huijberts verwekt


bij diens vrouw Jenneken Lamberts, waarbij die kinderen het erfrecht krijgen en genoemde Huijbert het vruchtgebruiik, verder Henrick Goijaert Cuijpers en Huijbert Adriaen Huijberts als voogden over Anthonis minderjarige zoon van Willem Goijaerts verwekt bij Marieken dochter van genoemde Adriaen Huijberts en van Barbara, waarbij Anthonis het erfrecht krijgt en genoemde Willem het vruchtgebruik, verder nog Huijbert Adriaen Huijberts en Peter Delissen, *hopmeter* als beedigde voogden over Adriaen minderjarig kind van genoemde Willem Adriaen Huijberts verwekt bij wijlen Anneke dochter van Felick Luijcassen, ieder in hun kwaliteit, elk voor een vijfde deel, verkopen aan Jan Arijaen Huijberts een huis, tuin, boomgaard met landerijen, groot ca. 2 lopenzaad, gelegen te St. Michielsgestel ter plaatse genoemd den Triest, b.p. 17-v) de kinderen van Jan Henricx van Grinsven, Peter Janssen van de Heuvel, de kinderen van Ruth Aerts, de kinderen van Goijaert Willem Cuijper. Nog verkopen ze de helft van een akker groot in totaal een zesterzaad, gelegen te St. Michielsgestel ter plaatse genoemd de Meulenstraat, b.p. de weduwe van Henrick Huijbert Claessen, de genoemde Moolenstraat, Tonis Nelissen, Jenneken Janssen van Cempen(=Kempen). Maar de koper moet wel de dijk daar onderhouden dat tot het huis en erf hoort. 18-r) De verkopers beloven de verkoop gestand te doen en alle lasten af te handelen. Actum 31 december 1652. =================029=================== Voor genoemde schepenen verscheen Joost Ariens, Willem Ariens en Thonis Henricx en verkopen nu aan Jan Arijaen Huiberts hun helft van een stuk akkerland aan Jan Ariaen Huijberts, groot ca. een zesterzaad gelegen te St. Michielsgestel ter plaatse genoemd de Moolenstraat, b.p. de weduwe van Henrick Huijbert Claessen, genoemde straat daar, Thonis Nelissen, Jenneken Janssen van Cempen, zoals ze 18-v) hebben gekocht gehad van Claes Ariaen Volckers. De verkopers beloven de verkoop gestand te doen en alle lasten af te handelen. Actum 31 december 1652. =================030=================== Voor genoemde schepenen verschenen Joost, Jan en Willem, broers en kinderen van wijlen Adriaen Huijberts verwekt bij Barbara 19-r) dochter van zijn wettige vrouw Joost Jacobs, verder Anthonis Wouter op ' t Hoogh voor zichzelf en ook met Jan Ruth Robben als voogden over Jenneken, Ariken en Barbara minderjarige kinderen van Huijbert Ariaen


Huijberts verwekt bij wijlen Jenneken Lambertrs waarbij de kinderen het erfrecht hebben en Huijbert het vruchtgebruik, verder genoemde Huijbert Adriaen Huijberts en Peter Dielissen *hopmeter* als voogden over Ariaen zoon van Willem Ariaen Huijberts verwekt bij wijlen Anneken dochter van Felick Luijcassen, elk in hun hoedanigheid voor 1/5e deel, verkopen aan Willem Goijaerts een stuk akkerland groot ca. een zesterzaad, gelegente St. Michielsgestel ter plaatse genoemd het Bellenbroeck, b.p. Marijken Jan Cornelissen, Willem Wouters schoenmaker en meer anderen, Jan Frans Daniels, 19-v) Jan Franssen Schoenmakers in Den Bosch. Daarvan zal Willem Goijaers het vruchtgebruik krijgen en zijn zoon Teunis Willems verwekt bij wijlen Merijcken Arijen Huiberts het erfrecht. De verkopers beloven de verkoop gestand te doen 20-r) en alle lasten af te handelen. Actum 1 december 1652. =================031=================== Wij Ruth Corstiaen Spierincks en Dries Janssen Santegoets, schepenen verklaren dat voor ons is verschenen Corst Lourens Lenaerts daarin voor het vruchtgebruik en zijn miderjarige kinderen daarin voor het erfrecht, daarbij geautorizeerd door heren schepenen van Den Bosch, verkoopt aan Jan Janssen van Esch een stuk akkerland genoemd het Heufken met de houtopstand groot ca. 2 lopenzaad, ter plaatse genoemd 't Heede, gelegen in St. Michielsgestel, b.p. Jacob Henrcix, de heide daar, de gemeenschappelijke straat, het ven daar, zoals hij van wijlen zijn schoonouders heeft geerfd. De koper moet hieruit jaarlijks 2 chijnskapoenen betalen aan de heer van Herlaer. 20-v) De verkoper belooft de verkoop gestand te doen en alle lasten af te handelen. Actum 9 januari 1653. =================032=================== Wij Ruth Corstiaen Spierincks en Rijckaert Janssen van den Brandts, schepenen verklaren dat voor ons is gekomen Lambert Henrick Rademaecker en verkoopt aan Eijmbert Hendricx een huis, tuin, boomgaard, hopland en akker samen groot ca. 3 lopenzaad, gelegen in deze heerlijkheid ter plaatse Thede, de gemeijnte daar, de weduwe van meester Dirck van de Velde. Nog een stuk akkerland groot ca. 2 lopenzaad, alhier gelegen, b.p. de kinderen en erfgenamen van Delis Joosten, Peter Peterssen, Leenaert Willem Molenbroeck, jonker Pibes d' Adama. Nog de helft van een stuk akkerland,


21-r) groot in totaal ca. 5 lopenzaad, nog onverdeeld alhier gelegen ter plaatse genoemd aan de Volmeijr, de kinderen en erfgenamen van Ariaen Joosten, Wouter Eelkens, zoals Lambert op 20 mei 1650 voor schepenen hier had verkregen. De verkoper belooft de verkoop gestand te doen en alle lasten af te handelen. 21-v) behalve daaruit de jaarlijkse rentes en chijnsen zoals van oudsher daarmee belast. Actum 9 januari 1653. =================033=================== Kopie van een ambtelijk schrijven aan de heren schepenen van St. Michielsgestel door de Prinses van zu Zolleren. Geachte vrienden etc. Wij hebben met verwondering de brief bekeken die U als schepenen van de stad Den Bosch hebt ontvangen d.d. 14 september j.l. Dat komt ons als een nieuwigheid over en wij bevelen U daarom ernstig aan daarop geen acht te slaan, maar voor advies daarin altijd de hulp te vragen bij rechtsgeleerden naar uw keuze, waarop wij ons verlaten. Wij bevelen U aan in de barmhartigheid van de Allerhoogste. Actum in Bergen op Zoonm, 23 december 1653, ondertekend door Elisabeth Prinses zu Zolleren. =================034=================== 22-r) Wij Ruth Corstiaen Spierincks en Frans Peters Haerwasser, schepenen verklaren dat voor ons is verschenen Cornelis Driessen en verkoopt aan Corst Driessen een stuk akkerland, groot ca. anderhalf lopenzaad, gelegen te St. Michielsgestel ter plaatse Theede genoemd, b.p. Merijke Frans Corsten, Jan Wouter Hoefnagels, de gemeenschappelijke rijweg daar, zoals hij van wijlen zijn ouders heeft geerfd en hem was toebedeeld. De verkoper belooft de verkoop gestand te doen en alle lasten af te handelen. Actum 10 januari 1653. =================035=================== 22-v) Wij, drossaard, schepenen, borgemeesters en bestuur van St. Michielsgestel verklaren dat wij hierbij machtiging geven aan señor Cornelis Minnebeeck, procureur verbonden aan de Raad van Brabant in den Haag, om het proces te voeren dat is aangespannen door Henrick en Cornelis zoons van Lourens Hendrick Vrancken, daarvoor alle geschriften in te dienen en de zaken waar te nemen en verder alles te doen alsof wij als opdrachtgevers daar zelf bij aanwezig zouden zijn geweest. Wij beloven alles na te komen wat daarin door de gemachtigde zal worden gedaan. Actum 5 februari 1653.


=================036=================== 23-r) Wij, Stans Stans Molenaeckers en Andries Janssen Santegoets, schepenen verklaren dat voor ons is verschenen Peter Wouters als man van Meeuwsken dochter van Henrick Peters en verkoopt aan Frans Peters Haerwasser een akker, groot ca. 5 lopenzaad, genoemd de Langen Streep, gelegen te St. Michielsgestel ter plaate aan de Pleijn. Nog een veldje dat eraan ligt, genoemd het Vijftalf Honderd, groot ca. een lopenzaad, ter zelfder plaatse gelegen, b.p. Ariken weduwe van Ruth Jan Robben, het klooster van de zusters van Orthen, Willem Roelofs, Margriet weduwe van Hendrick Geraerts van de Loo, zoals hij als echtegenoot heeft geerfd van wijlen zijn schoonouders. De verkoper belooft de verkoop gestand te doen en alle lasten af te handelen. Actum 22 februari 1653. =================037=================== 23-v) Wij Frans Peters Haerwasser en Rijckaert Janssen van den Brandts, schepenen verklaren dat voor ons is verschenen jonker Adolf van Honselaer en verkoopt aan Frans Cornelis Roscam een stuk akker groot ca. 28 roedes, gelegen alhier te Gestel in de Herlaerse akkers, b.p. de kerk van Gestel en meer anderen, jonker Warnardt van Honselaer, de gemeenschappelijke weg daar, zoals deze Honselaer heeft verkregen van wijlen jonker Herman van Middegael d.d. 13 juli 1630. De verkoper belooft de verkoop 24-r) gestand te doen en alle lasten van zijn kant af te handelen. Actum 2 maart 1653. =================038=================== Wij Dries Janssen Santegoets en Geerling Goijaerts van Dijck, schepenen verklaren dat voor ons is verschenen Henrick zoon Lambert Dirck Timmermans, verder Willem Adams de Gestel vanwege een machtiging door Dircxken dochter van Lambert Dircks d.d 2 maart 1653 zoals ons schepenen is gebleken, verder Joost Hendricx als man van (blanko niet ingevulde naam) ook dochter van genoemde Lambert Dirck Timmermans verwekt bij wijlen Marieken dochter van Willem van Ritart, hebben een deling gemaakt van het bezit 24-v) onder St. Michielsgestel, Schijndel en St. Oedenrode, dat ze na dood van Lambert Dircks en diens vrouw Meriken hebben geerfd. Joost Henricks krijgt een huis, tuin, boomgaard en akkerland aan elkaar gelegen groot ca. 4 lopenzaad en 20 roedes, gelegen in de parochie Gemonde onder Schijndel, ter plaatse genoemd in de Broeckstraat, b.p.


Jacob Anthonis, de mededelers, Geraert Jan Herberts, de gemeenschappelijke straat, samen met het voorhoofd, ploegrecht etc. zoals is afgepaald. Nog een stuk akkerland groot anderhalf lopenzaad, gelegen te St. Michielsgestel, in de parochie Gemonde achter de toren daar, ter plaatse genoemd op de Hoogaert, b.p. 25-r) Corst Janssen van Hees, de H. Geest van Den Bosch, Jan Rutten, Geraert Hens Jonckers. Er moet overpad aan anderen worden verleend. Uit dit bezit jaarlijks aan de H. Geest van Den Bosch 11 lopen rogge uit een grotere pacht van 22 lopen roggete betalen, nog jaarlijks aan Jan Dirck Rochaerts in Den Bosch een rente van 12 gulden aflosbaar met 200 gulden, nog jaarlijks 3 gulden aan de armen in Den Bosch aflosbaar met 60 gulden. Genoemde Willem Damen ten behoeve van Dircksken dochter van L Lambert Dircks krijgt een esthuis, met ca. 4 lopenzaad 20 roedes land en 10 jonge appel- kersen- en perenbomen alles aan elkaar gelegen ter plaatse genoemd in de Broekstraat onder Schijndel, b.p. het andere erfdeel, het klooster van St. Geertruijden in Den Bosch, Geraert Jan Herberts, de gemeenschappelijke straat. Nog krijgt hij anderhalf lopenzaad akkerland gelegen in de parochie van Gemonde onder Schijndel met het voorhoofd en aanplant, b.p. Aert Peters, Jan Jan Dircks, Ruth Aerts, de gemeenschappelijke straat. Hieruit jaarlijks 11 lopen rogge aan de H. Geest in Den Bosch te betalen. 25-v) Nog jaarlijks 6 gulden aan Steven in de Swarte Hoedt in Den Bosch aflosbaar met 100 gulden. Nog aan de andere erfgenamen 40 gulden te betalen. Genoemde Hendrick Lamberts krijgt een stuk akkerland, heide en houtwas etc. alles aan elkaar, groot ca. 16 lopenzaad, gelegen in de parochie van Gemonde in de jurisdictie van St. Oedenrode, genoemd de Vossenhoek, b.p. Adriaen Peters, jonker Boecop, de gemeenschappelijke straat. Hieruit jaarlijks aan Niclaes van Delft 6 gulden te betalen, aflosbaar met 100 gulden, nog jaarlijks 6 gulden aan de weduwe van Geraert van Nuijs aflosbaar met 100 gulden, Genoemde delers doen over en weer afstand van aanspraken op elkaars erfdeel en beloven de deling gestand te doen. Als iemands erfdeel minder waard wordt of er meer lasten op blijken te drukken, dan zullen ze die samen betalen. Actum 15 maart 1653.


=================039=================== 26-r) Dries Bartholomeussen die in de parochie Gemonde woont onder St. Michielsgestel, verkoopt (=belooft) aan de parochiekerk van Gemonde een jaarlijkse rente van 3 gulden, elke gulden van 20 stuivers, steeds te betalen op Maria Lichtmisdag en voor de eerste keer op Maria Lichtmisdag anno 1654, vrij van alle lasten zoals tiende, twintigste of honderdste penning etc. De rente te betalen op onderpand van een huis, tuin, boomgaard, akkerland etc. groot ca. 10 lopenzaad, ter plaatse genoemd Gestels Gemonde, b.p de gemeenschappelijke straat, Jan Aerts, de kerk van Gemonde, Arien Jan Ariens, Arij Jan Rijckerts. De schuldenaar belooft deze rente altijd te zullen gaan betalen en 26-v) belooft alle lasten af te handelen, behalve dat het onderpand is belast met een jaarlijkse rente van 15 gulden aan Cornelis Aerts te Oisterwijk, nog een jaarlijkse rente van 2 gulden en 10 stuivers te betalen aan Joost de Lakenkoper in Den Bosch.Hij belooft te onderpand in goede staat te houden voor de betaling van de rente. Dries mag de rente altijd aflossen in een keer of in meerdere keren met totaal van 60 gulden, elke gulden van 20 stuivers, mits hij 6 maanden vooraf opzegt. Als getuigen hierbij Dries Janssen Santegoets en Gijsbert Pouwelsen, schepenen alhier. Actum 17 maart 1653. =================040=================== Wij Dirck Janssen Santegoets en Gijsbert Pouwelse, schepenen verklaren dat voor ons is verschenen Seeger Aerts van Overbeeck als man van Ariken dochter van wijlen Arien Rijckerts en verkoopt aan Aerdt Seegers van Overbeeck een stuk akkerland groot ca. 2 lopenzaad gelegen te 27-r) St. Michielsgestel in de parochie van Gemonde, ter plaatse genoemd het Willich Stuck, b.p. Hendrick Henricx, de verkoper zelf, Jan Claes Spierincks, de gemeenschappelijke mestweg daar, zoals hij als echtegenoot van zijn vrouw van wijlen zijn schoonouders heeft geerfd. De verkoper behoudt voor zichzeld een eikenboom staande aan de graaf (sloot). De verkoper belooft de verkoop gestand te doen en alle lasten af te handelen. Actum 17 maart 1653. =================041=================== 27-v) Wij Dries Janssen Santegoets en Geerling Goijaerts van Dijck, schepenen verklaren dat voor ons is verschenen Jan Aert Geraerts en Jan Arien Geraerts en stellen zich hierbij samen en hoofdelijk borg (=vrijwaren) voor een rente van 50 gulden die werden beloofd door Dirck Peter Schuermans voor schepenen alhier op 29 januari 1643, die nu aan de comparanten werd afgelost en betaald. Actum 5 april 1653.


=================042=================== Wij Jan Jans Spierincks en Gijsbert Pouwelsen, schepenen verklaren dat voor ons is verschenen Jan Lodewijcx wettige man van Jenneken dochter Thomas Ambrosius en verkoopt aan Johan van de Heuvel zijn kindsdeel dat hij als echtgenoot of namens deze Jenneken van haar broer Cornelis Thomassen had geerfd. Dat betreft het deel van bezit van haar ouders. De verkoper belooft de verkoop gestand te doen en alle lasten van zijn kant daarin af te handelen. Actum 25 april 1653. =================043=================== 28-r) Wij Stans Stans Molenmaeckers en Gijsbert Pouwelsen, schepenen verklaren dat voor ons is verschenen Willem Janssen Spierincks en verkoopt nu aan jonker Henrick Lelijon, een woonhuis, tuin, boomgaard en landerijen, samen groot ca. 2 lopenzaad en 5 en een halve roede, gelegen in de parochie Gemonde onder St. Michielsgestel, b.p. Michiel Michiel Corsten van Hees, de gemeenschappelijke straat, Jan van den Heuvel. De verkoper belooft de verkoop gestand te doen en alle lasten af te handelen, maar de koper moet wel jaarlijks een een halve roede dijk onderhouden op de Haldersche dijk. Actum 7 mei 1653. =================044=================== 28-v) Genoemde schepenen verklaren dat voor ons is verschenen Willem Jan Spierincks en verkoopt aan jonker Henrick Lelijon een stuk akkerland genoemd de Langenakker, groot ca. 3 lopenzaad en 5 roedes, gelegen in de parochie van Gemonde onder St. Michielsgestel ter plaatse genoemd Rullaer, b.p. Willem Pouwelssen, de kerk van Gemonde, Gerrit Janssen van de Loo, Jan Ruth Wouters van de Berselaer. De verkoper belooft de verkoop gestand te doen en alle lasten af te handelen. Actum 7 mei 1653. =================045=================== Genoemde schepenen verklaren dat voor ons is verschenen Willem Jan Spierincks en verkoopt aan jonker Henrick een stuk akkerland groot ca. 2 en een halve lopenzaad, gelegen in de parochie van 29-r) Gemonde onder St. Michielsgestel b.p. de H. Geest van Gemonde, het kerkhof daar en het kerkenland van Gemonde, de erfgenamen van Evert Arien Everts, de kindere van Willem Janssen van de Merendonck en meer anderen. De verkoper belooft de verkoop gestand te doen en alle lasten van zijn kant af te handelen. Actum 7 mei 1653. =================046=================== Genoemde schepenen verklaren dat voor ons is verschenen Willem Jan Spierincks en verkoopt aan Jan Jans Spierincks een stuk akkerland groot ca. 4 en een halve lopenzaad, gelegen in de parochie Gemonde onder St.


Michielsgestel ter plaatse genoemd aan de Hooghaert, b.p. Jan Aerts van Groenendael, het erf van de Woesterhoeve, de H. Geest van Gemonde, 29-v) Jan van de Heuvel, met daartussen een gemeenschappelijke mestweg. De verkoper belooft de verkoop gestand doen en alle lasten af te handelen, behalve een jaarlijkse rente van 3 gulden aan joffrrouw Hester van Grinsven aflosbaar met 50 gulden. Actum 7 mei 1653. =================047=================== Voor schepenen verscheen Willem Jan Spierincks en verkoopt aan Jan Willem Peters een stuk akkerland, leenroerig aan de Raad van Brabant, groot ca. anderhalf lopenzaad, gelegen in de parochie van Gemonde te St. Michielsgestel ter plaatse genoemd de Rijacker, b.p. Geraert Janssen van de Loo, Jan Corsten van Heesch, Jan Willem Peters, de kerk van Gemonde 30-r) en meer anderen. Nog twee en een half zevende deel van een hooibeemd genoemd de Wielbeemd, gelegen in de parochie Gemonde onder St. Michielsgestel, ter plaatse genoemd in de Dickenbosch, b.p. Willem Henrick de Bever, de gemeenschappelijke Dommel, Willem Janssen van de Merendonck, het erf van de Woesterhoeve, de kerk van Gemonde en meer anderen. De verkoper belooft de verkoop gestand te doen en alle lasten af te handelen, behalve uit dat deel jaarlijks 2 stuivers in een grotere chijns van 5 stuivers aan de rentmeester van de domeinen van Brabant, nog twee en een half 30-v) zevende deel van een jaarlijks aflosbare rente van 3 gulden aan de weduwe van Vranck de Becker aflosbaar met 50 gulden die er eerder al op drukte. Actum 7 mei 1653. =================048=================== Wij Jan Jans Spierincks, Frans Peter Haerwasser, Dries Janssen Santegoets en Gijsbert Pouwelsen, schepenen verklaren hierbij dat wij vandaag op verzoek van jonker Johan de Coenen te Nieuw Herlaer zijn geweest aan de watermolen daar en hebben gezien dat de pegel (peilmeter) ca. anderhalve duim boven water uitstak en toen zijn we daarna vanuit de watermolen naar de weilanden of hooibeemden gegaan van genoemde jonker Johan de Coenen gelegen nabij het huis of kasteel van deze Coenen en hebben gezien dat daar alle hooibeemden in de laagte onder water stonden en hebben ook gezien dat daar een dam lag die het Dommelwater of de rivier afsloot, zodat het water buiten die dam wel een halve voet hoger stond dan het niveau van die hooibeemden. Actum 26 april 1653.


=================049=================== 31-r) Wij Frans Peter Haerwasser en Rijckert Janssen van de Brandts, schepenen verklaren dat voor ons zijn verschenen Reijner Boolandt ter ener zijde en Jan Arien op de Locaert, inwoner van St. Michielsgestel ter andere zijde, hebben verlklaard met elkaar tot overeenstemming te zijn gekomen over hun verschil en kwestie over de landerijen diu Reijnier Bollandt ten tijde van zijn minderjarigheid zou hebben verkocht en door genoemde Jan Ariens als wettige oom van Reijnier vernaderd zou zijn. Verder ook over een deling van roerend en onroerend bezit dat door hen verdeeld zou zijn. Genoemde Reijnier Bollandt verklaart hierbij dat hij voor de vernadering door Jan Ariens en voor de deling volkomen tevreden is gesteld en zal verder nooit meer aanspraken maken en zal Jan Ariens in het vredige genot van dat bezit laten waarvoor Jan Ariens aan genoemde Reijnier 50 gulden zal betalen en Reijnier verklaart daarvoor te zijn betaald. Actum 2 juli 1653. =================050=================== 31-v) Wij Rijckert Janssen van den Brandts en Frans Peter Haerwasser, schepenen verklaren dat voor ons is verschenen Henrick Gerit van Pincxten oud ca. 66 jaar, Corst Vreijns Leenderts oud ca. 58 jaar, Peter Ariens oud ca. 59 jaar en verklaren onder ede het volgdende op verzoek van de *geerfden* (perceelseigenaren) in de Schuijlenberchse straat. Genoemde Henrick Geraerts en Peter Ariens verklaren dat zij meer dan 30 jaar geleden voor meer dan 8 jaar gezworenen zijn geweest van St. Michielsgestel en dat er in die tijd nooit een * schouw * is gehouden door de genoemde Schuijlenberchse straat, in tegendeel zelfs die straat is nooit aan een schouw onderhevig geweest. Ze weten ook dat voordat ze zelf in funktie waren, noch daarna er nooit enige schouw is geweest. Genoemde Corst Vreijns Leenderts als gewezen gezworene verklaart ongeveer 25 jaar geleden dat hij meer dan 6 jaar gezworene is geweest en dat hij in die tijd daar nooit een schouw heeft gehad door genoemde 32-r) Schuijlenberchse straat en ook nooit noch voor noch na zijn tijd heeft gehoord dat er een schouw door die straat zou zijn gegaan. Ze verklaren als attestanten allen gezworenen te zijn geweest en dragen daar dus kennis van. Genoemde Corst Vreijns Leenderts en Peter Ariens verklaren verder in het gehucht van Theede of Herlaer te zijn geboren en opgevoed en Henrick Geraerts verklaart meer dan 40 jaar in het gehucht van ’t Heede waaronder die straat behoort te hebben gewoond. Nadat deze certificatie door de secretaris aan hen is voorgelezen hebben ze in hun verklaringen volhard. Actum 3 juli 1653.


=================051=================== Wij Stan Stans Molenmaeckers, Frans Peter Haerwasser, Dries Jansen Santegoets en Rijckert Janssen van den Brandt, schepenen verklaren 32-v) dat vandaag voor ons zijn verschenen Adriaen Janssen Spierincks oud presidentschepen van Gestel, Willem Roelof Haegelaers oud schepen alhier, en señor Bernardt van der Waerden, oudsecretaris alhier, die de eed hebben afgelegd in handen van de presidentschepen bij afwezigheid van de vorster, leggen de volgende verklaringen af. Adriaen Jan Spierincks en Willem Roelof Hagelaers verklaren dat ze op 1 maart 1647 als schepengetuigen erbij waren dat er een kwitantie werd uitgeschreven door genoemde Barnardt van der Waerden, woordelijk aldus: (begin citaat) Vandaag verscheen op 1 maart 1647 voor schepenen van St. Michielsgestel, Hugo de Roij met zijn vrouw Maria dochter van jonker Adolf Van Ravenschot en verklaart te zijn voldaan door jonker Johan van Ravenschot inzake een rentebrief van 2700 gulden met alle interest ervan die jonker Johan van Ravenschot aan zijn broer jonker Adolf had bekend schuldig te zijn op 18 februari 1639 aan diens dochter Maria als huwelijksgift en haar op 2 juni 1639 had meegegegeven volgens het huwelijksvoorwaardenkontrakt opgemaakt in de stad Lier voor notaris van Beemen. Zo verklaart Hugo de Roij met zijn vrouw terzake daarvan te zijn betaald en doet daarom 33-r) afstand van verdere aanspraken. Aldus gepasseerd voor Adriaen Janssen Spierinck en Willem Roelof Haegelaers als schepenen van St. Michielsgestel en door allen ondertekend samen met de secretaris van der Waerden (einde citaat). Verder verklaarden de getuigen gezien te hebben dat in de marge van de originele kwitantie met een nagebootste hand was bijgeschreven * van hen moeders goet*. welke woorden zij verklaren niet in de kwitantie in oorsprong te zijn genoemd en vander Waerden als oudscretaris verklaart de originele kwitantie eigenhandig te hebben geschreven zoals hiervoor is verhaald maar zonder die bijvoeging en tekent bezwaar aan dat hij dat niet zelf had gedaan. Van der Waerden verklaart nog diverse afschriften van deze kwitantie te hebben gemaakt. Verder verklaarde Isaack Elsevier huidig secretaris, dat die kwitantantie abusievelijk ongeveer 14 dagen geleden aan hem ter hand is gesteld door jonker Adolf van Raveschot 33-v) en diens zoon Johan van Ravenschot met Willem Adams om die kwitantie alsnog in het protocol te laten inschrijven en aldus is door hem daarvan een kopie gemaakt. Actum 6 juli 1653.


=================052=================== Vandaag 12 juli 1653 voor ons Stans Stans Molenmaeckers en Frans Peter Haerwasser, schepenen alhier verklaren dat voor ons is verschenen Goijaert Peters en zijn wettige vrouw Berbel Arijens, welke Goijaert enigermate ziek in bed ligt maar wel in het bezit van zijn verstandelijke vermogens en genoemde Berbel wel gezond zijnde, hebben na rijpe overwegingen hun testament 34-r) gemaakt en willen dit als zodanig hebben uitgevoerd, ook al zou het in tegenspraak zijn met gebruijkelijk recht etc. welke bepalingen ze hierbij uitsluiten. Na hun dood wensen ze begraven te worden op het kerkhof van St. Michielsgestel. Ze vermaken aan de langstlevende 34-v) van hen beiden al hun bezit, gronden etc. en roerend bezit welk bezit ze thans hebben en benoemen elkaar daarin als hun universeel erfgenaam. Met dat bezit mag de langstlevende naar eigen keuze handelen, het verkopen of belasten alsof zij beiden nog in leven waren. Daaruit moet de langstlevende wel hun kinderen grootbrengen totdat ze meerderjarig zijn of komen te huwen. De testateurs verklaren dat dit hun testament is. Actum 12 juli 1653. =================053=================== 35-r) Wij Frans Peter Haerwasser en Andries Janssen Santegoets, schepenen verklaren dat vandaag voor ons zijn verschenen Willem Willem Molenbroecks gewezen presidentschepen oud ca. 57 jaar, Henrick Janssen Vercuijlen oud ca. 57 jaar, Arijen Janssen Spierincks gewezen presidentschepen oud ca. 70 jaar, Arijen Janssen Rijckerts gewzen gezworene oud ca. 66 jaar, Jan Matheussen oud ca. 37 jaar, die nadat ze zijn beedigd een verklaring hebben afgelegd ten behoeve van de *geerfden * nabij de Pettelaer, zijnde Rut Corstiaen Spierincks, Mathijs Henricks, Peter Goijaert Mathijssen, Ruth Janssen van Griensven, Ariaen Herpers (=Herberts), Jan Henricx op 't Hoogh, Delis Delissen Weijgergancx en Lambert Seeberts. Genoemde Willem Willems Molenbroeck verklaart dat hij in de tijd als schepen met de gezworenen en anderen diverse keren de schouw (controle) over de loopgraaf (sloot) heeft gehouden, tussen het weiland van de zusters van Orthen, het hooiveld van Lambert Seberts verder rechtdooor tussen de Marienwei van de zusters van Orthen en Jan Ariens op het Lockaerts camp en zo verder lopend naast die Mariaweide, tot de voort daar en vandaaruit naast de Vijf Mergen aan de een kant en het land van de fraters aan de andere kant. Verklaart verder van oude mensen gehoord te hebben dat de schouw altijd door die graven (sloten) was gehouden. Genoemde Henrick Janssen Vercuijlen verklaart dat hij persoonlijk als knecht toen hij jong was op de hoeve


35-v) genoemd de Pettelaerse Hoeve heeft gewoond nu ongeveer ...jaar geleden en dat hij toen vaak voor zijn mester wanneer de schouw over de loopgraven werde gehouden naar die lopen zou gaan tussen het weiland van de zusters van Orthen, het hooiveld van Lambert Seberts, en daar diverse keren met een vlagzeis is gegaan en heeft die loop daar toen schoongeveegd zodat het water er zijn loop kon hebben, tussen die genoemde veldem door. Verklaart nog dat hij het hooiveld van Sebert Lamberts eniege tijd erna heeft gehuurd gehad en wanneer er dan de schouw werd gehouden, hij er altijd heen was gegaan en daar over het erf van de zusters van Orthgen heeft geveegd gehad zodat het water er zijn loop kon hebben. Verder verklaart hij nog ongeveer 14 jaar terug als gezworene gediend te hebben en toen naast de officier en schepenen en gezworenen de schouw te hebben gedaan over de loopgraven (sloten) tussen het erf van de zusters van Orthen en het hooiveld van Lambert Seberts en zo verder zoals is beschreven. Nog verklaart hij in zijn funktie toen dat hij niet beter wist dan dat de schouw daar altijd zo was gehouden. Genoemde Arien Jans Spierincks verklaart dat hij als schepen destijds de schouw over de loopgraven mee heeft helpen doen 36-r) nu ongeveer 20 jaar geleden en verklaart daar nabij de Pettelaerse hoeve de schouw te hebben gedaan tussen het weiland van de zusters van Orthen en het hooiveld van Seebert Lamberts naast de Maria weide en het erf van Jan Ariens op de Loocaert en de zijnen en zo verderdoor, maar vanwege het hoge water kon hij toen niet verder gaan. Verklaart verder dat hij zulks nooit anders heeft zien doen of dat er door andere graven gegaan zou zijn of nooit van andere mensen gehoord te hebben dat de schouw door andere graven (sloten) zou hebben gelopen. Genoemde Arien Janssen Rijckerts verklaart dat hij ongeveer 10 jaar geleden gezworene is geweest en dat hij toen de schouw mee heeft helpen doen bij de Pettelaerse hoeve tussen het weiland van de zusters van Orthen en het hooiveld van Lambert Seberts en verder naast de Mariaweide en het hooiveld van Jan Ariens op de Loocaert tot aan de voort en op een betaald punt bleef het water daar staan bij de schouwing en heeft daarover Heijlen Teeuwens als gebruikster aangesproken dat die niet behoorlijk geveegd zou hebben en heeft haar daarvoor beboet en die boete is door hem ontvangen. 36-v) Verder verklaart Jan Matheussen dat hij ongeveer 29 jaar geleden met zijn ouders op de Pettelaesre Hoeve heeft gewoond en dat hij toen heeft gezien dat de schouw over de loopgraaf tussen het weiland van de zusters van Orthen liep en het hooiveld van Seebert Lamberts en zo naast de Mariaweide en het hooiveld van Jan Ariens op de Loocaert en de zijnen tot op de hoek toe maar daar verder geen acht op heeft geslagen. Hij heeft


zelf verschillende keren als de schouw zou plaatsvinden de loop daar geveegd en schoongemaakt. Verklaart nog dat hij beschout (geinspecteerd ) is geweest toen Arien Jan Rijckerts gezworene was. Na de verklaringen is alles door de secretaris voorgelezen en de getuigen hebben in hun verklaringen volhard. Actum 25 juli 1653. =================054=================== 37-r) Wij Stans Stans Molenmaeckers en Rijckert Janssen van den Brandts, schepenen verklaren dat voor ons is verschenen Michiel Janssen van den Beeckant en verkoopt nu aan Jan Aert Godtschalck een weiland groot ca. 1 morgen gelegen in het Moerschot alhier, b.p. Mathijs Hendricks, de kinderen van Adriaen Pouwelsen met meer anderen, Adriaen Janssen van de Ven, de verkoper zelf. Er is recht van overpad over de pad die eigendom van de verkoper is en over het erf van Thijs Hendricks tot aan de gemeijnte daar. Verder mogen ook anderen over het weiland zelf wegen die daar recht op hebben. De verkoper belooft de verkoop gestand te doen en alle lasten af te handelen. Actum 15 augustus 1653. =================055=================== 37-v) Vandaag op 25 augustus 1653 is voor ons Stans Stans Molenmaeckers en Frans Peter Haerwassers, schepenen verschenen Barbel Pouwels weduwe van Pauwels Rutten enigermate ziek in bed liggend maar wel bij haar verstand. Na langdurige overwegingen heeft ze aan mij opgedragen haar testament te schrijven. Ze herroept hierbij alle eerdere testamenten, codillen etc. en wil dat alleen dit huidig testament zal worden nagekomen, ook al zou 38-r) het op sommige punten in strijd zijn met ander recht of gebruiken, die ze daarmee van dit testamnet uitsluit. Ze beveelt haar ziel aan bij de almachtige God en wil dat haar klichaam wordt begraven op het kerkhof van St. Michielsgestel. Ze vermaakt hierbij aan haar zoon Rut Pouwels en haar kinderen al haar roerend en onroerend bezit zonder enige uitzondering en benoemt hen als haar universele erfgenamen. Ze legateert aan haar zoon Ruth Pouwels 2 paarden, 2 wagens, 2 karren, ploeg, ech en al het paardentuig etc. Verder nog twee van haar beste koeien en nog een bedrag van 200 gulden. De testatrice wenst dat haar zoon al die zaken vooraf uit haar boedel zal verkrijgen voordat hij met de andere kindere meepart omdat haar zoon haar vele jaren trouw heeft geholpen en nog nooit een uitzet heeft gehad. 38-v) Hij zal al die zaken als prelegaat krijgen en daarna gewoon met zijn zusters meeparten, ieder evenveel. Verder vermaakt ze aan Gerit Peters zijnde de zoon van haar dochter, een koe, te kiezen na de 2 andere


koeien. De testatriice behoudt het recht om dit testament te mogen verminderen of vermeerderen. Ze verklaart dat dit haar testament is en heeft het hier ondertekend. (Tekent met merkteken omdat ze niet kan schrijven). =================056=================== 39-r) Wij Stans Stans Molenmaeckers en Frans Peter Haerwasser, schepenen verklaren dat voor ons is verschenen Bartel zoon Jan Bartholomeussen en verkoopt aan Jan Cornelis Smits een huis, tuin, boomgaard, akkerland etc. in totaal groot ca. 4 lopenzaad, gelegen te St. Michielsgestel ter plaatse genoemd de Hooghstraat, b.p. de erfgenamen van Mariken Bastiaens, de erfgenamen van Geraert Bartholomeussen, de erfgenamen van Jacob Rutten, de gemeenschappelijke straat, zoals hij na dood van zijn ouders heeft geerfd. De verkoper belooft de verkoop gestand te doen en alle lasten af te handelen, behalve een jaarlijkse rente van 14 gulden en 5 stuivers aan Jan Dirck Leenderts in Den Bosch aflosbaar met 270 gulden. Actum 25 augustus 1653. =================057=================== 39-v) Voor schepenen is verschenen genoemde Bartel zoon Jan Bartelmeussen en verkoopt aan Cornelis Adriaens een stuk akkerland groot ca. 2 en een halve lopenzaad, gelegen te St. Michielsgestel tegenover de windmolen, b.p. de erfgenamen van Hendrick Seberts, de gemeijnte daar, de erfgenamen van Gerrit Bartholomeussen, de erfgenamen van Hendrick Daniels van Osch, zoals hij na de dood van zijn ouders heeft geerfd. De verkoper belooft de verkoop gestand te doen en alle lasten af te handelen, behalve 4 stuivers gewinchijns en jaarlijks een rente van 5 karolusgudlens aan Jenneken dochter van Adriaen Willem Jacobs, aflosbaar met 100 gulden. Actum 25 augustus 1653. =================058=================== 40-r) Voor schepenen is verschenen Barthel zoon Jan Bartholomeussen en verkoopt nu aan Cornelis Thonis Jan Strick een stuk akkerland gelegen aan de Landtweer hier te St. Michielsgestel, groot ca. 2 en een halve lopenzaad, b.p. de erfgenamen van Geraert Bartholomeussen , de erfgenamen van Hendrick Lamberts, de erfgenamen van Peter Seberts, de pad daar eerder eigendom van Margriet Spierincks, zoals hij na de dood van zijn ouders heeft geerfd. De verkoper belooft de verkoop gestand te doen en alle lasten van zijn kant af te handelen, behalve daaruit de helft van een rente van 7 gulden en 10 stuivers per jaar aan de beneficianten in Den Bosch of aan anderen die daar recht op hebben. Actum 25 augustus 1653.


=================059=================== Voor schepenen is verschenen Barthel zoon Jan Bartholomeussen en verkoopt nu aan 40-v) Cornelis Thonis Jan Strick een stuk akkerland groot ca. 2 en een halve lopenzaad, gelegne te St. Michielsgestel, ter zelfder plaatse als hiervoor, b.p. Cornelis Ariens, Goijaert Janssen Strickx, de erfgenamen van Gerrit Bartholomeussen, zoals hij dat na de dood van zijn ouders heeft geerfd. De verkoper belooft de verkoop gestand te doen en alle lasten af te handelen. Actum 25 augustus 1653. =================060=================== 41-r) Wij Frans Peter Haerwasser en Rijcker Janssen van de Brandts, schepenen verklaren dat voor ons is verschenen Bartelmeeus Thijssen als man van Hendricxken Geraerts en verkoopt aan Jan Aerts de oude, een stuk akkerland groot ca. 1 lopenzaad en 6 roedes, alhier ter plaatse genoemd op de Hooghaert, b.p. Aert Henrickx, Eijff Meussen en meer anderen, Thijs Janssen, Henrick Roelofs, zoals hij dat na de dood van zijn schoonouders heeft verkregen en hem in de deling voor schepenen van Boxtel was toebedeeld. Er is recht van overpad over het erf van Aert Henricks. 41-v) De verkoper belooft de verkoop gestand te doen en alle lasten af te handelen. Actum 25 augustus 1653. (rest van folio is blanko) =================061=================== 42-r) Wij Stans Stans Molenmaeckers en Rijckaert Janssen van den Brandts, schepenen verklaren dat voor ons is verschenen Jan Wouter Hoefnagels, molenaar op de watermolens te Nieuw Herlaer in St. Michielsgestel en heeft onder ede verklaart ten behoeve van Gijsbert Janssen van der Asdonck, molenaar te Boxtel, dat hij op deze watermolens nu ca. 26 jaar heeft gemalen en als hij maalt dat de pegel (peilstok) boven het water steekt en dat er dan door niemand van de gemeente geklaagd kan worden en niemand daar bezwaren over kan maken, maar altijd in pais en vrede heeft kunnen malen en wel voor de tijd van half maart tot St. Bavo, tenzij dat er onweer komt, dat hij dan soms 3 of 4 dagen zijn schutdeuren aan de haak moet hangen om het water te laten doorstromen. Verder verklaart dat hij van St. Bavodag tot half maart niet verplicht is op de pegel te malen, of de pegel dan al dan niet boven water uitsteekt. De deponent verklaart dat hij in al die tijd op die molen als molenaar heeft gemalen en dat hem daarin nooit, als hij *paalwaters hield*,


42-v) daarover is lastiggevallen. Nadat zijn getuigenis aan hem is voorgelezen, volhardt hij in zijn verklaring. Actum 11 september 1653. =================062=================== Wij Frans Peters Haerwasser en Rijckert Janssen van de Brandts, schepenen verklaren dat voor ons is verschenen jonker Henrick Lelijon, en verkoopt aan Marijcke weduwe van Evert Jaspers de Bresser een woonhuis, tuin, boomgaard en landerijen, groot ca. 2 lopenzaad en 5 en een halve roede gelegen in de parochie Gemonde onder St. Michielsgestel, b.p. Michiel Corsten van Hees, de gemeenschappelijke straat, meester Jan van de Heuvel. 43-r) De verkoper belooft de verkoop gestand te doen en alle lasten van zijn kant af te handelen, maar de koper moet jaarlijks wel een halve roede dijk onderhouden op de Halderse dijk. Actum 11 september 1653. =================063=================== Wij Frans Peters Haerwasser en Rijckert Janssen van de Brandts, schepenen verklaren dat voor ons is verschenen Marten Jacobs de Guijlllecker als voogd over Aelbrecht minderjarige zoon van wijlen Henrick van Horssen en draagt aan deze Aelbrecht als minderjarige 43-v) zoon van Henrick van Horssen verwekt bij diens vrouw Ida Jacobs de Guijllecker, een clamptiende over zijnde een rijtiende van 3 malder rogge per jaar gelegen te St. Michielsgestel en ook onder Gestels Gemonde, zoals genoemde Marten Jacobs vanwege zijn overleden schoonouders heeft geerfd. Verder ook het huis en landerijen en roerend bezit ter waarde van 1100 karolusguldens dat genoemde Marten Jacobs voor deze minderjarige heeft belegd. Marten belooft deze overdracht gestand te doen. Actum 15 september 1653. =================064=================== 44-r) Wij Frans Peters Haerwasser en Rijckert Janssen van de Brandts, schepenen verklaren dat voor ons zijn verschenen Peter Ariens van der Heijden oud ca. 75 jaar en Huibert Ariens van der Heijden zijn broer oud ca. 72 jaar en verklaren onder ede op verzoek van Merijken weduwe van Pouwels Adriaens en de haren, dat zij na de dood van hun vader die nu ongeveer 53 jaar geleden is overleden, altijd met hun moeder een bepaald stuk akkerland in gebruik hebben gehad genoemd de Maesoomen akker met het gebruik ook van de bijbehorende pad daar. Toen hun vader nog leefde heeft die deze akker en de pad en ook hun voorouders voor zover hun herinnering teruggaat, steeds in rust en vrede in gebruik gehad, het houtgewas daar op en rondom gekapt en ook daar in de weide


van deze pad hebben gevlagd (gemaaid). 44-v) Maar een zekere Jacob Henricks van Griensven eigenaar van een stukje akkerland genoemd het Gestelmenneken, heeft er wel een keer met de *rouwe hand* (spoelivius-gewijse, geroofd?) enkele eikenbomen gekapt maar toen deze Jacob Henricks daar op was aangesproken omdat de moeder van de deponenten daarover had gereclameerd, heeft deze Jacob het geld van die bomen aan haar betaald danwel verrekend met huurpenningen. Ze verklaren dat genoemde Maesoomenakker altijd door hun ouders en vooroduers in bezit en gebruik ios geweest en ook in de pad hebben gevlagd gehad zonder dat ooit iemand hen daarin iets heeft belet gehad, behalve enkele jaren geleden toen een zekere Goossen Henrick Martens het akkertje genoemd het Gestelmenneken heeft gekocht, gelegen naast de Maesoomenakker en naast deze pad en *stoutelijck* daar aanspraken heeft gemaakt en hen deponenten met geweld in hun oude rechten heeft lastiggevallen bij het vlaggen van die pad aan het einde van deze Maesoomenakker. 45-r) Deze heeft hen deponenten op grove wijze en met beledigingen die vlaggen ontnomen in aanwezigheid van Leendert Adriaen Jacobs en diens overleden vrouw welke Leendert Adriaen Jacobs hierbij ook is ondervraagd en beedigd. Deze heeft verklaard dat hij het publiek geweld heeft gezien van deze Goossen Hendricks en vele beledigingen van hem heeft gehoord. Verder is nog verschenen Peter aemen oud ca. 53 jaar en heeft onder ede verklaar dat de genoemde pad is gelegen tussen de genoemde Maesoomenakker en de akker genoemd het Gestelmenneken, maar dat voordat die pad werd afgegegraven, ooit wel zo breed was dat men er met een koetswagen met 4 paarden ervoor wel zou hebben kunnen keren. Actum 24 september 1653. =================065=================== 45-v) Wij Frans Peters Haerwasser en Ariaen Janssen antegoets, schepenen verklaren dat voor ons is verschenen Jacob Jorissen oud ca. 64 jaar, Leendert Adriaen Jacobs oud ca. 56 jaar die de eed hebben afgelegd, verder Dirck Jorissen oud ca. 54 jaar inwoner van de parochie Gemonde in de jurisdictie van Schijndel, verklaren op verzoek van Meriken weduwe van Pouwels Adriaens cum suis, dat een zekere akker genoemd de Maesoomenakker jarenlang in gebruik is geweest door een zekere Huijbert Adriaens van der Heijden en hebben daar altijd gezien dat de lege hoek naast de pad aan het einde van die Maesoomenakker altijd door deze Huibert Adraiens werd gevlagd, beweid en gebruikt geweest welke lege hoek naast die pad ligt aan het einde van een akker genoemd het Gestelmennken. Ze verklaren verder dat die genoemde Maesoomenakker enkele jaren terug is gebruikt door genoemde Meriken weduwe van


Pouwels Adriaens en nooit hebben gehoord of gezien dat zij op enige wijze daarin werd gehinderd maar dat Meriken 46-r) en haar kinderen altijd deze Maesoomenakker hebben gebruikt en naast de pad daar steeds hebben gevlagd en geweid gehad op de lege hoek daarnaast die pad alsof het hun eigen bezit was en zoals ze dat tot vandaag de dag nog gebruiken. Ze verklaren verder dat door het afgraven van genoemde lege hoek de pad daar niet is gehinderd. Ze weten ook nog dat er een sloot was aan einde van het busselke van jonker Coenen tussen het genoemde Gestelmenneken en deze pad, welke sloot nu door een zekere Goossen Henrick Martens als eigenaar van het Gestelmenneken is opgevuld en dat hij er een nieuwe sloot heeft aangelegd, welke nieuwe sloot van de genoemde pad is afgegraven, behalve wat betreft een klein stukje van de oude sloot daar aan het einde van het busselke van jonker Coenen. Ze verklaren verder dat de oude weg placht te lopen naast het busselken van jonker Coenen naast het Gestelmenneken en dat de genoemde pad uitkwam op het erf van Peter Damen. 46-v) De deponenten verklaren dat ze daar altijd bij in de buurt hebben geteeld en vele malen door die pad hebben gereden. Actum 10 oktober 1653. =================066=================== Voor schepenen is nog gekomen Gijsbert Willems van de Boogaert oud ca. 45 jaar en verklaart onder ede ten behoeve van Merieken weduwe van Pouwels Adriaens dat hij diverse keren heeft gezien dat de gebruikers van een akker genoemd de Maesoomenakker, de pad die naast die Maesoomenakker ligt, hebben gevlagd gehad en alles daarmee gedaan alsof het hun vrije bezit was en nooit heeft gehoord of gezien dat haar daarin iets werd belet. Hij verklaart nog dat de sloot tussen die pad en een akker genoemd het Gestelmenneken daar niet placht te liggen maar dat die daar sinds 47-r) enkele jaren terug werd aangelegd en van de deze pad werd afgegraven. Hij verklaart daar in de buurt te hebben geteeld en dikwijls door de pad is gegaan. Actum 10 oktober 1653. =================067=================== Wij Frans Peters Haerwasser en Andries Janssen Santegoets, schepenen verklaren dat voor ons is verschenen Adriaen de Pauw als man van Elisabeth en verkoopt nu aan Rijckaert Janssen van de Brandts een stuk akkerland, gelegen te St. Michielsgestel ter plaatse genoemde de Molenackers aan het Heselaer, b.p. de erfgenamen van Jan Peter Broeren, Judick weduwe van Leendert Jaspers, de erfgenamen van


47-v) Gijselen, Adriaen Jacobs van Groenendael cum suis, zoals hij na dood van zijn schoonouders heeft geerfd. De verkoper belooft de verkoop gestand te doen en alle lasten af te handelen, behalve het 1/3e part van 7 pond paijment aan meester Wouter in het Duijfhuijs als rector van deze rente. Actum 17 oktober 1653. =================068=================== 48-r) Wij Jan Janssen Spierincks en Andries Janssen Santegoets, schepenen verklaren dat voor ons is verschenen meester Johan van de Heuvel notaris en practicijn alhier oud ca. 42 jaar en Hendrick Henrick Spierincks oud ca. 43 jaar, hebben een verklaring afgelegd. Genoemde meester Johan verklaart vanwege Frans Cornelis Roscam dat hij deponent met Frans op 27 mei 1653 in Den Bosch is geweest ten huize van Jan van Meerhoudt, herbergier in de Bonte Os, waar de requirant een ontmoeteing had met Adriaen Teunissen van Druenen alias de Fijnen Mulder en daar heeft gehoord dat de requirant van deze Adriaen Teunissen een bedrag van 100 gulden eiste, vanwege een obligatie die was geschreven door jonker Dirck van Gerwen en door deze Adriaen was beloofd en door hem persoonlijk ondertekend. 48-v) Die obligatie werd door de requirant aan Adriaen Teunissen overhandigd en werd hem gevraagd of dat zijn eigen handtekening niyt was en of hij die schuld niet hoorde te betalen. Daarop had Adriaen Teunissen gezegd * moste ick wel een schelm sijn soude ick dat ontkennen want dat is mijn eigen handt*. Hij verklaarde het geld wel te hebben ontvangen maar wilde daarop iets in mindering brengen, dat hij ook op een briefje had geschreven en dat aan de attestant had laten lezen maar dat wilde de requirant niet accepteren. Daarna is aan Adriaen opnieuw gevraagd of het zijn handtekening niet was en of het daarom een geldige schuld was en daarop heeft Adriaen hetzelfde geantwoord 49-r) en nog enkele keren herhaald. Genoemde Henrick Henrick Spierincks verklaart onde ede dat hij op 2 november 1652 met de requirant naar Waalwijk is gegaan ten huize van de oude secretaris daar en heeft gezien en gehoord dat een zekere Adriaen Teunissen daar bij de requirant is gekomen en toen heeft de requirant aan deze Adriaen gezegd * hoe zullen we de zaak oplossen, zie daar is uw briefje is dat uw eigen hand nietwaar en wilt gij mij die schuld betalen?* Daarop had Adriaen gezegd * dat is mijn handschrift en ik ontken de schuld niet, maar mijn beurs is nu niet gevuld, wij zullen in Den Bosch bij elkaar komen en het daar afspreken*. En de andere dag heeft Adriaen die zelfde woorden nog eens herhaald toen de requirant van Waalwijk af kwam en door Druenen waar hij deze Adriaen aansprak.


49-v) De requirant verklaart nog dat hij destijds in Waalwijk is geweest om daar een vet best te kopen. Actum 22 oktober 1653. =================069=================== Wij Frans Peters Haerwasser en Rijckert Janssen van de Brandts, schepenen verklaren dat voor ons is verschenen Catalijn Joosten van Gemert oud ca. 36 jaar en heeft onder ede verklaard op verzoek van Marten Peters van de Ven, dat nu ongeveer twee jaar geleden in wijlen haar vaders huis een zekere Andries Jan Santegoets was gekomen, waarbij zij tegen deze Santegoets had gezegd dat haar vader ziek in bed lag. Ze verklaart verder dat deze Santegoets tegen haar vader had gezegd *Joost Janssen, die verklaring 50-r) die gij hebt afgelegd zult gij daar wel mee vrijuit gaan?* Daarop had haar vader gezegd * ja daar zal ik wel mee vrijuit gaan* en er is nog meer gezegd toen dat ze niet heeft onthouden omdat het haar niet aanging. Ze verklaart dat ze deze woorden op die manier heeft gehoord en volhardt in haar getuigenis. Actum 28 oktober 1653. =================070=================== Voor schepenen is verschenen Hendrick Corstiaens van de Brandts oud ca. 37 jaar en verklaart onder ede op verzoek van Marten Peters van de Ven dat hij enkele jaren terug ten huize is geweest van Bernardt van der Waerden, oud-secretaris van St. Michielsgestel 50-v) waar toen deze Marten Peters was met Marieken destijds weduwe van Huijbert Peter Antonissen en dat er toen door bemiddeling van Rutger Corsten Spierincks en Peter Dircks van Taertwijck als arbiters en getuigen, ze met Joost Janssen van Gemert een overeenkomst hadden gesloten waar alleen was gesproken over de geerfde roerende bezittingen in het sterfhuis van Peter Anthonissen, maar er niet was gesproken over het onroerend bezit of rentes hoewel het woord *erfelijck* (vast) bezit wel op verzoek van Merieken en haar arbiter in de overeenkomst was opgenomen en daar dat kontrakt wel 3 of 4 uur niet ondertekend was blijven liggen omdat de requirant niet wilde tekenen, niet alvorens dat woord *erfelijck* zou worden doorgehaald en daarop had Marieken gezegd dat ze zich nooit met dat woord zou behelpen en geen aanspraken zou maken op het vaste bezit of op rentes 51-r) waarbij ze verklaarde niets van enige rentes te weten en Marieke had ook nog gezegd dat als ze een rentebrief zou vinden ze daarvoor geen beroep op het kontrakt zou doen. De deponent verklaart er zelf bij aanwezig te


zijn geweest. Actum 28 oktober 1653. =================071=================== Er is een kwestie ontstaan tussen het bestuur en inwoners van St. Michielsgestel ter ener zijde met de erfgenamen van wijlen Gijsbert Baecx ter andere zijde over twee verschillende assignaties (betalingsaanwijzingen) d.d. 10 juni 1615, de een van 90 gulden en de andere van pro resto 20 gulden en 11 stuivers, die door deze Baecx aan de rentmeester van Broeckhoven vanwege het dorp betaald zouden zijn geweest. Nog over een som van 20 gulden door het dorpsbestuur ten huize van deze Baecx verteerd vanwege de licenties en tollen van de hop voor hun aandeel daarin. 51-v) Nog over een bedrag van 7 gulden en 16 stuivers die Jan Roelofs en andere schepenen vanwege verteer achterstallig waren gebleven. Door diverse minnelijke besprekeingen tussen het bestuur en deze erfgenamen van Gijsbert Baecx is afgesproken dat deze erfgenamen nu 90 gulden eens zullen gaan ontvangen waarmee de erfgenamen verklaren dat daarmee alle genoemde schulden van de gemeente aan hen zijn vereffend en dat ze nimmer meer enige aanspraken op de gemeente zullen maken behalve dat er nog een bedrag staat van 21 gulden vanwege Willem Meulenbroek die het dorp belooft te zullen betalen als deze Meulenbroek niet gerechtigd is vanwege dit akkoord en arbitrale uitspraak die te betalen. Partijen beloven 52-r) over en weer hiermee tevreden te zijn, Door de schepenen, de gecommitteerden en de erfgenamen van Gijsbert Becx ondertekend verder door de secretaris. (volgen hantekeningen van 13 personen en de secretaris). =================072=================== 52-v) Wij Stans Stans Molenmaeckers en Frans Peters Haerwasser, schepenen verklaren dat voor ons is verschenen Adriaen Herpers als man van Jenneken dochter van Jan Rutten van Griensven en verkoopt aan Dirck Willem Kuijpers een stuk akkerland groot ca. een half lopenzaad, gelegen te St. Michielsgestel ter plaatse genoemd de Donck, b.p. Jacob Rutten, Anthonis Aerts, de Donckse steegde daar, zoals hij dat heeft geerfd van wijlen zijn schoonouders. De verkoper belooft de verkoop gestand te doen 53-r) en alle lasten af te handelen. Actum 4 november 1653.


=================073=================== Wij Frans Peters Haerwasser en Rijckert Janssen van de Brandts, schepenen verklaren dat voor ons is verschenen Peter Peter Janssen oud ca. 52 jaar en Peter Janssen van Hees oud ca. 43 jaar en verklaren onder ede op verzoek van Willem Andries Geraerts dat een zeker stuk akkerland groot ca. 4 lopenzaad, gelegen in de parochie van Gemonde onder St. Michielsgestel meestal genoemd de Kerckbraecken jaarlijks in huur 12 karolusguldens opbrengt van elk 20 stuivers. 53-v) De deponenten veklaren dat ze ermee bekend zijn omdat ze daar naast die akker zelf hebben geteeld en land hebben gebruikt. Actum 10 november 1653. =================074=================== Wij Frans Peters Haerwasser en Rijckert Janssen van de Brandts, schepenen verklaren dat voor ons zijn verschenen Faes zoon wijlen Dries Faessen ter ener zijde en Jan zoon van Jan Adriaens verwekt bij wijlen Merieken Dries Faessen, verder Willebrord Dirk Janssen als man van Ariken dochter van genoemde Jan Adriaens en wijlen Merieken en nog de zelfde Jan Adriaens en Jacob Rutten als voogden over Lijsken en Deliken minderjarige kinderen van deze Jan Adriaens verwekt bij wijlen Merieken ter andere zijde, waarbij deze voogden daarin zijn gemachtigd. 54-r) De comparenten verklaren met elkaar een boedeldeing te hebben gemaakt van het bezit dat ze na dood van Dries Faessen hebben geerfd. Isaack Elseveier als stadhouder van St. Michielsgestel vanwege afwezigheid van de drossaard heeft daarbij het lot van de minderjarige kinderen gelegd. Genoemde Faes Driessen krijgt een woonhuius met boomgaard, gelegen te St. Michielsgestel ter plaatse genoemd de Donckse straat, b.p. Jacob Rutten, de Donckse straat daar, het andere erfdeel. Uit dit bezit jaarlijks 12 stuivers en 1 penning aan de heer van Herlaer te betalen, nog 1 stuiver 3 oort per jaar aan de rentmeester Schuijl in Den Bosch 54-v) waarvan Marten Henricks als deler vet derde deel moet betalen van die 7 oort (?). Nog moet er jaarlijks drie vierde deel van een roede dijk worden onderhouden op de Gestelsche dijk aan de Dungense Cant. De andere erfgenamen krijgen krijgen een stuk akkerland groot ca. 2 lopenzaad, gelegen te St. Michielsgestel ter plaatse genoemd de Donckse straat, b.p. Faes Driessen, de kinderen van Henrick Claessen. Hieruit jaarlijks een chijns van 12 stuivers en 1 penning betalen aan de heer van Herlaer en het drie vierde deel van een roede dijk te moeten onderhouden


op de Gestelsche dijk aan de Dungense kant. De delers doen over en weer afstand van aanspraken op elkaars erfdeel 55-r) en beloven de deling gestand te doen. Als iemands erfdeel minder waard wordt of er meer lasten op blijken te drukken zullen ze die samen betalen. Actum 10 november 1653. =================075=================== Wij Stans Stans Molenmaeckers en Andries Jans Santegoets, schepenen verklaren dat voor ons is verschenen Willem Willem Molenbroeck en heeft 55-v) kontant geld aangeboden dat zijn eigendom is zoals hij zei, om daarmee beroep te doen op het recht van vernadering van 2 stukken land gelegen te St. Michielsgestel aan de Pleijn, het een groot ca. 5 lopenzaad en het andere groot 1 lopenzaad genoemd het Vijftalhondert, welke pereclen Frans Peters Haerwasser op 22 feberari 1653 had gekocht van Peter Wouters als man van Neesken dochter van Henrick Peters, Genoemde Molenbroeck biedt aan Frans Peters aan diens koosom te zullen restitueren. Actum 14 november 1653. =================076=================== Wij Stans Stans Molenmaeckers en Dries Jans Santegoets, schepenen verklaren dat voor ons is verschenen Jan Wouter Hoefnagels, molenaar alhier van de watermolens te Nieuw Herlaer, oud ca. 55 jaar en Gerrit Wouters, teulman oud ca. 40 jaar 56-r) verklaren onder ede op verzoek van Michiel Janssen van de Beeckant dat de rogge voor dit jaar omstreeks october 1653 in de stad Den Bosch en omstreken per mud ongeveer 11 tot 12 gulden maximaal heeft gekost gehad. Genoemde Jan Wouters verklaart diverse muddes rogge voor 11 gulden per mud te hebben gekocht en hij als molenaar verklaart dagelijks veel rogge te kopen en er daarom goed van op de hoogte is. Gerrit Wouters als knecht aldaar bij Jan Wouters verklaart daar gemalen te hebben en zulks vaak heeft gehoord en gezien te hebben. Actum 26 november 1653. =================077=================== Wij Stans Stans Molenmaeckers en Frans Peters Haerwasser, schepenen verklaren dat voor ons is verschenen joffrouw Heijlwig 56-v) van Gerwen en belooft aan Frans Cornelissen Roscam als erfgenaam van jonker Herman van Middegeal die te vrijwaren voor een obbligatie van


800 gulden voor het vernieuwen en ondertekenen ervan, welke obligatie de heer advokaat van den Broeck ten laste had gelegd aan de erfgenamen van wijlen jonker Johan Pelsch. Genoemde Frans Cornelissen Roscam heeft daarvan de helft beloofd met de rente ervan volgens die obligatie en jonker Robbrecht de Bever, heer van Milheeze en de zijnen de andere helft ervan. Joffrouw Heijlwig van Gerwen belooft over het ondertekenen en vernieuwen van de obligatie iedereen daarvoor te vrijwaren en ze zal die 800 gulden samen met Frans Cornelis Roscam voldoen met ook de rente. Ze verbindt daartoe haar persoon en bezit. Actum 12 december 1653. =================078=================== Wij Stans Stans Molenmaeckers en Jan Janssen Santegoets, schepenen verklaren dat voor ons is verschenen Jan Thomassen die verklaarde aan Jan Claessen Spierincks een weiland te hebben beleend 57-r) groot ca. 1 morgen, gelegen onder Schijndel ter plaatse genoemd de Broeckstraat, b.p. Willem Henrick de Bever, Lambert Simons, de Jen Damencamp, Jan Lodewijcks. Het bezit is vrij van lasten, rentes en chijnsen en de belening loopt voor 6 achtereenvolgende jaren te beginnen dit jaar en eindigend 31 december 1660 voor een bedrag van 90 gulden. Jan Claessen kan het weiland voor die tijd gebruiken met de houtopstand en mag er ook elk jaar een roede van turven en de willigentakken afhouwen. Jan Thomassen zal na die 6 jaar 57-v) de 90 gulden terugbetalen en zijn weiland weer in bezit kunnen nemen, maar als hij niet betaalt, krijgt Jan Claessen Spierincks het weiland in volle eigendom. Partijen verbinden hiertoe al hun roerend en onroerend bezit. Actum 31 december 1653. (zie ook volgende) =================079=================== Verschenen is genoemde Jan Claessen Spierincks en verklaart dat dat als het gebeurt dat Jan Thomas die 90 gulden na 6 jaar niet betaalt, dat Jan Thomas daarna toch nog zal mogen aflossen en terugkopen met de som van 90 gulden, 58-r) mits er 6 maanden vooraf is opgezegd aan genoemde Jan Claessen. Actum als boven. =================080=================== Wij Jan Jans Spierincks en Gijsbert Pouwels van Gemonde, schepenen verklaren dat voor ons zijn verschenen Jan zoon Jan Adriaens, Wilbort Dircks als man van Arieken, verder Lijsken en Deliken met hun voogden, alle kinderen en erfgenamen van genoemde Jan Adriaens verwekt bij


Meriken dochter van Andries Servaessen en verkopen nu aan Faes Driessen een akker groot ca. 2 en een halve lopenzaad, gelegen te St. Michielsgestel ter plaatse aan de Dungense Cant, b.p. Faes Driessen, de erfgenamen van Hendrick Claessen, de gemeenschappelijke straat, zoals ze na de dood van grootvader hebben geerf en hen in de deling 58-v) was toebedeeld. De verkopers beloven de verkoop gestand te doen en alle lasten af te handelen, behalve een gewinchijns van 12 stuivers twee penningen aan de heer van Herlaer op St. Michielsdag en nog het vierde deel van een roede dijk te onderhouden op de Gestelse dijk aan de Dungense Cant. Actum 6 januari 1654. =================081=================== 59-r) Wij Stans Stans Molenmaeckers en Rijckert Jans van den Brandts, schepenen verklaren dat voor ons zijn verschenen Jan en Jenneken kinderen van wijlen Stoffel Hendricks verwekt bij diens vrouw Anneke dochter Peter van de Ven, verkopen nu aan Jacob Hendricks een stuk akkerland groot ca. 3 lopenzaad, gelegen te St. Michielsgestel, ter plaatse genoemd de Stempels, b.p. Jan Dirck Schuermans, Rutger Dielissen, Jan Dircks van de Ven, de Braeckstraat daar, zoals ze dat na de dood van hun ouders hebben geerfd. De verkopers beloven de verkoop gestand te doen en alle lasten hierin af te handelen, behalve aan het arme weeshuis in Den Bosch de helft van een 59-v) pacht van 2 mud rogge per jaar en 3 zesters, over te nemen met de pacht van het jaar 1654. Verder mag men wegen over het erf van Jan Dirck van de Ven. Actum 12 januari 1654. =================082=================== Genoemde comparanten uiit de vorige akte verkopen nu aan genoemde Jacob Henricks een vordering van 200 gulden die berust onder de heer rentmeester Zuerius (Zweerts). Actum als boven. =================083=================== Wij Stans Stans Molenmaeckers en Jan Jans Spierincks, Frans Peter Haerwasser, Dries Janssen Santegoets, Rijckert Janssen van den Brandts, Gijsbert Pouwelsen van Gemonde en Geerling Goijaerts van Dijck, alle huidige schepenen van St. Michielsgestel, verklaren dat de klok die tegenwoordig in de toren van de parochiekerk hangt in opdracht van de kerkmeesters uit de Ruijmelsche kapel is gehaald en ze verklaren dat die klok altijd tot de Ruijmelsche kapel heeft behoord en dat die kapel voor altijd rechten heeft op die klok. Daarom hebben wij dit hier laten protocoleren als herinnering hieraan. Actum 14 februari 1654.


=================084=================== 60-r) Wij Stans Stans Molenmaeckers en Rijckert Janssen van den Brandts, schepenen, verklaren dat voor ons is verschenen Jan zoon Dielis Peters van de Ven verwekt door deze Dielis bij diens vrouw Alitgen dochter van wijlen Jan Peter Hendricks, verder Jan Dingemans Adriaens als man van Mariken dochter van genoemde Dielis Peters en Alitgen, die ook handelen voor hun afwezige zuster Peterken ook dochter van Dielis Peters en Alitgen, verkopen nu aan Frans Peter Haerwassers een stuk akkerland met twee groesveldjes eraan, samen groot ca. 8 lopenzaad gelegen te St. Michielsgestel ter plaatse aan de Pleijn, b.p. de erfgenamen van Dircksken Aert Franssen en meer anderen, Frans Peter Haerwasser, de gemeenschappelijke Venstraat daar, Merieken Rombouts, zoals ze na dood van hun vader hebben geerfd. De verkopers in hun hoedanigheid beloven de verkoop gestand te doen en alle lasten af te handelen, behalve een gwewinchijns van 4 stuivers twee oort aan de heer van Herlaer en Gestel op St. Michielsdag. Verder moet de koper een halve roede dijk onderhouden nabij het Faessenbrugske bij Gestel aan de Plaets. Actum 2 februari 1654. =================085=================== 60-v) Wij Frans Peters Haerwasser en Rijckert Janssen van de Brande, schepenen verklaren dat voor ons is verschenen Jan Janssen van Boxtel en diens broer Peter Janssen van Boxtel, kinderen van Jan Henricks verwekt bij Grietien Peters en verkopen nu aan Jan Huijberts een stuk akkerland groot ca. een lopenzaad en 9 roedes ofwel de helt van 2 en een halve lopenzaad aldaar af te meten van de andere helft, ter plaatse gelegen op de Midakkers, b.p. Joost Jan Anthonissen, Jan Ariens Locaert, de heer van de Merendonck, de gemeenschappelijke Midackersdijk, zoals ze dat perceel na dood van hun ouders hebben geerfd en verdeeld. De verkopers beloven 61-r) de verkoop gestand te doen en alle lasten af te handelen. Actum 21 februari 1654. =================086=================== Voor genoemde schepenen is verschenen Jan Janssen van Boxtel en Peter Jans van Boxtel, kinderen van wijlen Jan Henricks en van Grietie Peters en verkopen aan Arien, Teunis en Jenneken als kinderen van Jan Arien Locaerts het eerste deel van 3 morgens weiland alhier gelegen ter plaatse genoemd in het Varrenbroeck, b.p. de Horrickshoeve daar, de erfgenamen van joffrouw van Griensven, Reijns Stadhouders, de erfgenamen van kapitein Pijnappel, zoal ze dat perceel na de dood van hun ouders hebben geerfd en hen was toebedeeld.


61-v) De verkopers beloven de verkoop gestand te doen en alle lasten daarin van hun kant af te handelen. Actum 21 februari 1654. =================087=================== Stans Stans Molenmaeckers (=senior) heeft zich borg gesteld voor zijn zoon Stans (=junior) als aangestelde voogd over diens minderjarige zoon Diercken (Dierck is zoon van junior) verwekt bij wijlen Catharina dochter van Dirck Huiberts Mathijssen en staat in voor alle ontvangsten die zijn zoon Stans heeft gehad voor dat minderjarige kind 62-r) en zal het geld ervan beleggen op de tijd en plaats zoals dat hoort en op verzoek daarvan rekening en verantwoording afleggen. Stans Stans Molenmakers vrijwaart zijn vader vervolgens voor diens belofte aan zijn zoon gedaan. Opgemaakt in aanwezigheid van Frans Peters Haerwasser en Rijckert Janssen van den Brandt, schepenen. Actum 28 februari 1654. =================088=================== Wij, Frans Peter Haerwasser en Rijckert Janssen van den Brandts, schepenen verklaren dat wat betreft de borgstelling door Stans Stans Molenmakers van hiervoor dat die voldoende bezit in St. Michielsgestel heeft. Niet alleen is dat voldoende voor het jaarlijkse inkomen van Dirck als minderjarige zoon van Stans Stans Molenmakers verwekt bij wijlen Catharina dochter van wijlen 62-v) Dirck Huibert Mathijsen, maar ook voor de erfrechten en kapitalen uit het bezit. Actum 21 februari 1654. =================089=================== Voor Isaack Elsevier als griffier van het leenhof van Oud Herlaer, daarin gemachtigd door heer en meester Matheus Snels stadhouder van dat leenhof, en voor Rutger Corstiaen Spierincks en Johan Wouter Hoefnagels als leenmannen van dat leenhof en met Dionijs Dionijssen, hebben volgens leenrecht aan Nicolaes Rochius een *tienhond* land overgedragen gelegen in de ban van Aelburg in de Poel, leenroerig aan het genoemde leenhof, zoals genoemde Dionijs Dionissen die tienhond land eerder te leen heeft ontvangen op 13 april 1613. Voor dit leenhof is ook deze Niclaes Rochius verschenen en heeft 63-r) het bezit uit handen van Elsevier in aanwezigheid van de leenmannen te leen ontvangen en heeft daarvoor manschap en hulde beloofd en de eed van trouw afgelegd en de *heergewaden* en heerlijke rechten voldaan. Actum St. Michielsgestel op 27 februari 1654.


=================090=================== Eerder had Jan Lodewijcx als man van Jenneken dochter van Thomas Ambrosius op 25 april 1653 voor schepenen van St. Michielsgestel aan meester Jan van de Heuvel zijn rechten overgedragen zijnde het derde deel van een huis, tuin, boomgaard hopen akkerland groot ca. 3 en een halve lopenzaad, gelegen in de parochie Gemonde onder St. Michielsgestel, b.p. Jan Thomis Ambrosius, Thonis Jaspers, Jan Corsten van Hees, Gerrit van der Loo, de gemeenschappelijke straat. Nog het derde deel van een stuk akkerland genoemd de Wielakker, groot ca. anderhalf lopenzaad, ter zelfder plaatse als hiervoor gelegen, b.p. de erfgenamen van Jacques van de Leemputte, de gemeenschappelijke mestweg. Nog het derde deel van 14 roedes land ter zelfder plaatse als hiervoor gelegen, b.p. 63-v) het kerkenland van Gemonde, Jan Thomis waarvan is afgedeeld, Jenneken weduwe van Peter Daemen, het erf van Goijaert Hans Jonckers genoem d' Ochelen. Nog het derde deel van een weiland gelegen in de parochie Gemonde onder de jurisdictie van Schijndel, b.p. Willem Hendrick de Bever, Jan Thomis Ambrosius waarvan is afgedeeld, de H. Geest van Den Bosch, zoals dat bezit door Jenneke dochter van Thomas Ambrosius als weduwe toen had geerfd van haar broer Cornelis Thomissen. Voor ons zijn nu verschenen meester Johan van de Heuvel. ter ener zijde en Corstiaen meerderjarige zoon van Ariaen Corsten Vercuijlen verwekt bij genoemde Jenneken Thomissen, verder Jan Corstiaen Vercuijlen en Jan Tomas Ambrosius als voogden over Thomas en Merieken minderjarige kinderen van genoeme Ariaen Corstens en genoemde Jenneken, op grond van een schepenbankmachtging van St. Michielsgestel d.d. 3 november 1653, als partij ter andere zijde, hebben verklaar met elkaar te zijn overeengekomen dat genoemde meester Johan van de Heuvel en de 3 kinderen van genoemde Jenneken Thomis, hoofdelijk in 4 gelijke parten al het erfelijk bezit zullen delen zoals hierboven is vermeld, welk bezit Jenneken 64-r) dochter Thomis Ambrosius zowel van haar ouders in haar eerste huwelijk alsook als weduwe daarna an haar broer Cornelis heeft geerfd, samen ook met alle lasten die er op drukken en ook alle roerend bezit en meubilair dat Jenneken in haar eerste huwelijk met Arien Corstens had bezeten en na dood van Arien als langstlevende in bezit is blijven houden. Genoemde meester Johan van de Heuvel ter ener zijde en genoemde Corstiaen met de voogden verklaren voor dat bezit over en weer afstand te doen van aanspraken op elkaars deel daarin en beloven de overdracht gestand te doen. Daarna heeft meester Johan van de Heuvel dat vierde deel van al dat vaste en roerend bezit


64-v) zowel wat betreft vruchtgebruik als erfrecht hierin, weer overgedragen aan Jan Lodewijcks die daarvan het vruchtgebruik krijgt en zijn wettige dochter Adriaentie verwekt bij Jenneken Thomisse het erfrecht ervan. Meester Johan belooft de overdracht gestand te doen en Jan Lodewijcks belooft van zijn kant aan meester van de Heuvel die altijd te zullen vrijwaren voor enige pachten of lasten ect. Opgemaakt in aanwezigheid van Jan Jan Spierincks en Gijsbert Pouwels van Gemonde als schepenen. Actum 27 februari 1654. =================091=================== 65-r) Wij, Jan Jan Spierincks en Gijsbert Pouwels van Gemonde, schepenen verklaren dat voor is zijn verschenen Adriaen Jan Rijckerts als man van Arijken dochter van Peter Peters eerder weduwe van Hendrick Hendrick Spierincks, met instemming ook van genoemde Arieken en doet afstand van het recht van vruchtgebruik inzake het 1/5e deel van een huis, tuin, boomgaard en aangelegen erven, meestal genoemd de Bocht, groot ca. 5 lopenzaad, gelegen in de parochie Gemonde onder St. Michielsgestel, ter plaatse genoemd aan de Cruijsstraat, b.p. Hendrick Hendricks alias Clomp, de gemeenschappelijke straat, Teunis Jaspers de Bresser. Hij doet nu afstand ten behoeve van Catharina dochter van Hendrick Spierincks en van genoemde Ariken welke Catharina weduwe is van Daniel Willems van Griensven. Catharina moet daar wel de lasten etc. van betalen al naar gelang dat vijfde deel zoals van oudsher daar op drukken. 65-v) Daarna is hier genoemde Catharina gekomen als weduwe van Daniel Willems van Griensven met haar voogd en verkoopt aan haar broer Hendrick Hendrick Spierincks het een vijfde deel van het genoemde huis, tuin, boomgaard en erven samen met de lasten die er op drukken. Catharina belooft de verkoop van dat deel gestand te doen en alle lasten van haar kant af te handelen. Vervolgens heeft Hendrick Spierincks als koper 66-r) zijn schoonvader Adriaen Jan Rijckerts weer in het genot gesteld van het 1/5e deel wat betreft vruchtgebruik zoals de situatie voordien was. Actum 27 februari 1654. =================092=================== Wij Stans Stans Molenmaeckers en Willem Adams als schepenen namens onze andere collegaschepenen machtigen hierbij heer en meester Mattheus Snels, drossaard van St. Michielsgestel om namens ons naar Oisterwijk te gaan en daar met de rentmeester Johan de Weert de afrekening te bekijken en af te sluiten die deze de Weer heeft gehad vanwege diens ontvangsten en verder alles daarin te doen wat in het


belang van de zaak is. Wij als schepenen beloven alles na te komen wat door onze gemachtigde hierin wordt gedaan. Actum 14 maart 1654. =================093=================== 66-v) Wij Stans Stans Molenmaeckers en Frans Peters Haerwasser, schepenen verklaren dat vandaag voor ons is verschenen Willem Roelof Hagelaers onze collega schepen oud ca. 61 jaar (?) nb Mathijs Jan Aerts als H. Geestmeester oud ca. 40 jaar en hebben onder ede verklaard ter instantie van Marijken weduwe van Evert Peters van de Waeter, dat zij op 14 maart j.l. ten huize van de secretaris op Nieuw Herlaer zijn geweest in het gezelschap van een zekere Jan Gerrits van Baeckel, die ze woordelijk hebben horen zeggen * dat hij deze Marijken weduwe van Evert Peters niet wilde trouwen*. Ze weten dit als deponenten omdat ze het zelf hebben gehoord en ze volharden in hun getuigenis. Actum 17 maart 1654. =================094=================== 67-r) Wij Stans Stans Molenmaeckers en Jan Wouter Hoefnagels, schepenen verklaren dat vandaag voor ons is verschenen jonker Adolf van Honselaer die verklaarde aan jonker Pibes d' Adama of aan diens erfgenamen de som van 357 gulden schuldig te zijn vanwege taxatiekosten die voor hemzelf en ook voor zijn zusters werden gemaakt, die hij op zich had genomen te betalen. Hij belooft die 357 gulden per heden datum over een jaar aan jonker Pibes d' Adama terug te betalen met een rente van 5 %, op onderpand van al zijn vaste en roerend bezit en hij doet daarvoor afstand van priviliges en uitzonderingsposities. Akte is voorzien van het schependomszegel en voorzien van de handtekening van de secretaris. Actum 30 maart 1654. =================095=================== 67-v) Wij Willem Adams en Jan Wouter Hoefnagels, schepenen verklaren dat vandaag voor ons Ruth Corstiaen Spierincks is verschenen die verklaart afstand te hebben gedaan van het vruchtgebruik van een perceel hooiland gelegen in de Burchaemer in St. Michielsgestel ter plaatse genoemd de Ruijmelsche Beemden, ten behoeve van Jan, Gijsbert, Hendrick en Corstken zijnde zijn 4 wettige kinderen verwekt bij Willemke Hendricks die daarvan het erfrecht krijgen. Ook Marten Peters van de Ven doet afstand van zijn recht van vruchtgebruik inzake een perceeltje hooiland gelegen in de Burchaemer in St. Michielsgestel ter plaatse genoemd de Ruijmelsche Beemden, ten behoeve van Hendrik zoon Corst Peters van den Brandts verwekt bij Cathalijn dochter van Peter Anthonis van Gemert en ten behoeve van Hendrick Rutger Corstiaen Spierincks als man van Peterken dochter van genoemde Corsten Peters van den Brandt verwekt bij Cathalijn Peters van


68-r) Gemert die daarvan het erfrecht krijgen. Daarna verkopen genoemde Jan en Hendrik die ook handelen voor hun afwezige broer en zuster Gijsbert en Corstken, verder genoemde Hendrik Corst Peters van den Brandt en Henrick Rutger Spierincks als man van Peterken dochter Corst Peters vanden Brandt en nog Thonis Thonissen van der Merendonck als man van Merieken dochter van Joost Jansen van Gemert voor twee derde delen, en Jan Willem Peters als man van Catharina, Jan van de Heuvel als man van Jenneken en Mathijs Janssen van der Merendonck als man van Hendriksken, alle 3 dochters van wijlen Jan Hendrick Spierinks, voor het andere derde deel ervan, een perceeltje hooiland 68-v) dat ze samen in eigendom hebben, gelegen op de genoemde Burchaemer in St. Michielsgestel, ter plaatse genoemd in de Ruijmelsche beemden, aan de heer ontvanger Jacob Zuerius (Zweerts). De verkopers beloven de verkoop gestand te doen en alle lasten van hun kant af te handelen. Actum 16 april 1654. =================096=================== 69-r) Wij Stans Stans Molenmaeckers en Jan Wouter Hoefnagels, schepenen verklaren dat vandaag voor ons zijn verschenen Hendrick Janssen en Jan Claessen ieder voor het 1/3 part verkopen aan Jacob Ariens het 1/3e part van een huis, tuin, boomgaard etc. samen groot ca. 1 lopenzaad, gelegen te St. Michielsgestel, ter plaatse genoemd aan de Dungense Cant nabij de kerk daar, b.p. Jan Hendrick Mulders en meer anderen, Jan Claessen, Gerrit Aerts van Orthen, de gemeenschappelijke straat. De verkopers beloven de verkoop gestand te doen en alle lasten daarin af te handelen, behalve jaarlijks aan rentmeester Schuijl 26 stuivers 1 oort te betalen, nog 12 gulden per jaar aan de erfgenamen van Jan Janssen Roelofs aflosbaar met 200 gulden. Verder moet er overpad aan anderen worden verleend. Actum 28 maart 1654. 69-v) blanko =================097=================== 70-r) Wij Stans Stans Molenmaeckers en Jan Wouter Hoefnagels, schepenen verklaren dat vandaag voor ons zijn verschenen Goijaert, Peter en Marijken kinderen van wijlen Corstiaen Rijckaerts verwekt door Corstiaen bij wijlen diens vrouw Metken, verder Jan Peter Goijaerts en Adriaen Willems als voogden over Lijsken minderjarige dochter van wijlen Rijckert Corstiaens en zijn vrouw Merijken welke kinderen voor henzelf handelen en de voogden daartoe gemachtigd zijn door schepenen alhier op de 25ste j.l., verkopen aan Barbel, Merijken, Rijckert en Jenneken alle


kinderen van Lenaert Rijckerts een stuk hooiland of weide zijnde de helft van 2 morgens, gelegen in St. Michielsgestel in de Pettelaerse straat, ter plaatse genoemd in de Doeijbroecken, b.p. Willem Willem Meulenbroeck, Frans Peter Haerwasser cum suis, de erfgenamen van Jan Wouters, de gemeenschappelijke straat daar. 70-v) De verkopers beloven de verkoop gestand te doen en alle lasten af te handelen behalve aan de heer van Herlaer een half chijnshoen. Actum 25 april 1654. =================098=================== Voor schepenen zijn verschenen de comparanten uit de vorige akte en verkopen aan Rijckert Janssen van den Brandts een stuk akkerland, groot ca. 2 lopenzaad, gelegen te St. Michielsgestel ter plaatse genoemd in de Haenwijcxe akkers, b.p. Adriaen Adriaens, joffrouw Hester van Griensven, een gemeenschappelijke rijweg daar, De verkopers 71-r) beloven de verkoop gestand te doen en alle lasten van hun kant af te handelen. Actum 25 april 1654. =================099=================== Voor schepenen zijn verschenen de comparanten uit de vorige akte en verkopen aan Peter Peters van de Ven, een stuk akkerland groot 4 lopenzaad gelegen in de Pettelaerse straat meestal genoemd de Jenneken Huijgenheide, b.p. de erfgenamen van jonker Gerrit van Boecop, Willem Roelof Hagelaers, Gijsbert Cornelissen, samen met de halve pad naar de straat toe. De verkopers beloven de verkoop 71-v) gestand te doen en alle lasten af te handelen. De koper moet de achterste hekpost onderhouden en de beide hekken dienen ze samen te onderhouden. Actum als boven. =================100=================== Voor genoemde schepenen zijn verschenen Jan Peter Goijaerts en Adriaen Willems als voogden over Lijsken minderjarige dochter van wijlen Rijckert Corsten en diens vrouw Marijke welke laatste nog in leven is, en verkopen aan Goijaert, Peterken en Marijken, kinderen van Corstiaen Rijckerts, het 1/4e part van een stuk akkerland en weiland in totaal groot ca. 4 morgens gelegen in St. Michielsgestel meestal genoemd aan de Brandtse heide, b.p. Jenneken Gerrits, jonker Gerrit van Boecop, de weduwe van Jan Aerts, de gemeenschappelijke straat. De voogden zijn daartoe gemachtigd voor schepenen alhier op de 25ste van deze maand.


72-r) De verkopers beloven de verkoop gestand te doen en alle lasten af te handelen, behalve 2 stuivers per jaar gewinchijns aan de heer van Oud Herlaer. Actum 25 april 1654. =================101=================== Wij Stans Stans Molenmaeckers en Jan Wouter Hoefnagels, schepenen verklaren dat vandaag voor ons zijn verschenen Goijaert, Peter en Marijke kinderen van wijlen Corstiaen Rijckers en zijn wettige vrouw Metken toen ze leefden, verder Jan Peter Goijaerts en Adriaen Willems als voogden over Lijsken minderjarige dochter van Rijckert Corsten en diens vrouw Maijken, welke voogden daartoe voor schepenen alhier zijn gemachtigd, verder Isaack Elsevier als stadhouder alhier die het lot heeft gelegd voor 72-v) de minderjarige Lijsken en deze comparanten hebben verklaard een deling te hebben gemaakt van het bezit te St. Michielsgestel dat ze na de dood van hun ouders gebben geerfd. Genoemde Goijaert Corstens krijgt een huis, tuin, boomgaard, esthuis, schaapskooi en land in totaal groot ca. 4 lopenzaad, gelegen alhier rondom in de gemeijnte ter plaatse genoemd op de Locaert. In dat huis blijft een kast, een kist en een lange leer (ladder). Hieruit jaarlijks aan de heer van Herlaer 3 en een halve stuiver gewinchijns te betalen, nog jaarlijks 5 gulden 10 stuivers (?de verhouding klopt niet met 200 gulden), aan Willem Roelofs aflosbaar met 200 gulden en aan de andere erfgenamen samen nog 140 gulden eens en aan het vierde lot nog 10 gulden. 73-r) Genoemde Merijken Corsten krijgt een stuk akkerland, genoemd het Mettenveldeken, geklegen aan de Pleijn, groot ca. anderhalf lopenzaad, b.p. Jan Mathijs Spierincks, Hendrick Janssen Vercuijlen, Peter Gijsberts, de gemeenschappelijke straat. Nog krijgt ze een stuk akkerland genoemd de Hoeve, samen met de halve pad, groot ca. een halve lopenzaad, ter zelfder plaatse als hiervoor op de Midackers, b.p. kapitein Pijnappels, Dries Janssen Santegoets met meer anderen, Frans Peter Haerwasser, Hendrick Janssen Vercuijlen, samen met de schuur die bij het huis staat en die binnen een jaar af te moeten breken en opruimen. Genoemde Peter Corstens krijgt een stuk akkerland, met de weide en heide daaraan in totaal groot ca. anderhalve morgen, ter plaatse genoemd aan de Pleijn, b.p. jonker 73-v) Boecops erfgenamen, Willem Roelofs, Truijken Jan Aerts, de gemeenchappelijke straat daar. Uit dit perceel jaarlijks 3 en een halve


stuiver gewinchijns, nog aan het tweede erfdeel 25 gulden eens en aan het vierde lot ook 25 gulden te betalen. Genoemde Lijsken als minderjarige krijgt een stuk akkerland genoemd de Nieuwen Akker, groot ca. 2 lopenzaad, gelegen te St. Michielsgestel ter plaatse genoemd de Vogelsanck, b.p. Peter Peters van de Ven, Geertuijt Leenders, Gijsbert Cornelissen. Genoemde delers doen over en weer afstand van aanspraken op elkaars bezit en de delers beloven 74-r) de deling gestand te doen. Als iemands erfdeel minder waard wordt of dat er meer lasten op blijken te drukken zullen ze dat samen betalen. Actum 25 april 1654. =================102=================== Voor genoemde schepenen is verschenen Jan Hendrick Gorissen en verkoopt aan Anthonis Thomissen een stuk akkerland, groot ca. een lopenzaad, zoals is afgepaald, gelegen te St. Michielsgestel, ter plaatse genoemd de Dungense Cant, 74-v) b.p. de minderjarige kinderen van Laureijns Adriaens, de minderjarige kinderen van Willem Hendrick Gorissen, Huijbert Adriaens, de erfgenamen van Jan Goijaert Jacobs, zoals hij na de dood van zijn schoonvader heeft geerfd. De verkoper belooft de verkoop gestand te doen en alle lasten af te handelen, behalve jaarlijks 3 voeten dijk te onderhouden op de Gestelse dijk aan de Dungense Cant 75-r) bij het erf van Anna Hendrick Dielissen en er moet verder overpad worden verleend. Actum als boven. =================103=================== Voor genoemde schepenen is verschenen Jan Henrick Gorissen en Cornelis Adriaen Willems als voogden over Willemke minderjarige dochter van Willem Henrick Gorissen verwekt bij diens vrouw Willemke Adriaens, na een behoorlijke autorisatie door schepenen alhier d.d. 8 januari 1654, verkopen aan Anthonis Thomissen een stuk akkerland, groot ca. 1 lopenzaad, ter plaatse genoemd aan de Dungense Cant, b.p. Jan Henricks, Jacob Adriaens, de erfgenamen van Jan Goijaert Jacobs, Huijbert Adriaens, zoals de minderjarige was toebedeeld in de boedeldeling


75-v) na dood van haar grootvader. De verkopers in hun hoedanigheid beloven de verkoop gestand te doen en alle lasten af te handelen, behalve jaarlijks 3 voet dijk te onderhouden op de Gestelse dijk aan de Dungense Cant nabij het erf van Anna Henrick Dielissen. Verder moet er aan anderen overpad worden verleend. Actum als boven. =================104=================== 76-r) Wij Frans Peters Haerwasser en Willem Roelofs Hagelaers, schepenen verklaren dat voor ons zijn verschenen Joost en Peter Adriaens, broers die hebben verklaard op verzoek van Margareta van de Ven weduwe van Thomas van Gestel (?) dat zij omstreeks het jaar 1644 tot aan 1647 ten behoeve van Bernardt van der Waerden, toendertijd secretaris van St. Michielsgestel, ten huize van genoemde Margareta waren en daar tot twee keer toe haver en tot twee keer toe een vaatje *mee* (=meedrank) hebben gehaald, zonder precies de hoeveelheid te weten. Ze verklaren die haver en de vaatjes elke keer aan het volk of aan de dienstbode van genoemde van der Waerden te hebben afgegeven en zoals ze vanuit Halder hebben gehaald, waarvoor de genoemde 76-v) deponenten door van der Waerden of door diens vrouw tevreden zijn gesteld voor hun vervoer van de haver en de mee. Actum 13 mei 1654. =================105=================== Wij Stans Stans Molenmaekers en Jan Wouter Hoefnagels, schepenen verklaren dat voor ons zijn gekomen joffrouw Heijlwig van Gerwen die verklaart als haar wettige voogd, jonker Mattheus van van Wannekop te benoemen om namens haar voor wethouders van Huijsselingen en Langel te verschijnen en daar een verkoop vast te laten leggen etc. van een klampentiende koren die daar is gelegen, aldaar aan zodanige personen over te dragen als door jonker Lambrecht van Gerwen vanwege haar machtiging aan hem zijn verkocht geweest. De opdrachtgeefster belooft 77-r) alles na te komen wat door jonker Wannekoph daarin gedaan zal worden. Actum 20 mei 1654. =================106=================== Wij Willem Adams en Jan Jan Spierincks, schepenen verklaren dat voor ons is gekomen Frans Cornelis Roscam die ons een zekere gezegelde brief heeft laten zien waarut zijn rechten blijken dat hij op het voorhoofd van zijn huis in het gehucht van Thede te St. Michielsgestel daar mag omheinen langs de gemeenschappelijke straat daar. Actum 10 juni 1654.


=================107=================== 77-v) Wij Stans Stans Molenmaeckers en Jan Wouter Hoefnagels, schepenen verklaren dat voor ons is verschenen Adriaen Jan Adriaens die in het land van Zevenbergen woont en machtigt hierbij Frans Cornelissen Roscam om namens hem het land etc. en allerhande koren te verkopen en ook al zijn rentes, pachten te incasseren inzake het bezit dat hij van wijlen zijn vader heeft geerfd en daarin alles te doen alsof de opdrachtgever daar zelf bij aanwezig zou zijn geweest. De opdrachtgever belooft alles na te komen wat daarbij door zijn gemachtigde wordt gedaan, maar die moet er later wel rekenschap over afleggen. Actum 26 jun i 1654. =================108=================== In de naam van de Heer, Amen. Voor schepenen is verschenen Jan Claes Peters weduwnaar als toekomende bruidegon geassisteerd met zijn oom Arien Jan Rijckerts en met zijn neef Henrick Henrick Spierincks als partij ter ener zijde en Stijntie Peter Peters, jongedame als a.s. bruid, geassisteerd met 78-r) haar neef Willem Roelof Hagelaers, die verklaarden huwelijkse voorwaarden met elkaar te willen maken. De bruidegom en de bruid zullen beiden al hun bezit inbrengen hetzij roerend of onroerend, maar afspraak is dat de bruid en bedrag van 200 karolusgulden mag uitzetten op rente waarover ze altijd zelf zeggenschap zal houden en daarover heeft haar bruidegom of diens erfgenamen geen zeggenschap. Als de bruidegom voor haar komt te overlijden dan is dat geld voor haar en ze wil niet dat die 200 gulden deel van de gemeenschappelijke boedel zullen zijn. Beide parijen willen dat deze voorwaarde na de dood van de bruidegom zal worden nagekomen 78-v) Opgemaakt in aanwezigheid van Willem Adams en Jan Janssen Spierincks ais schepenen van St. Michielsgestel. Actum 4 juli 1654. Ondertekend door Jan Claes Peters (merkteken) Steintie Peter Peters (merkteken), Arien Jan Rijckers (merkteken), Hendrick Spierincks, Willem Roelof Hagelaer, W. Adams de Gestel,Jan Janssen Spierincks en J. Elsevier secretaris. =================109=================== 79-r) Schatting van het bezit dat Jenneken weduwe van Gerrit Wouters van Sandtbeeck na diens dood heeft verkregen. Een huis, tuin, esthuis, boomgaard en akkerland, samen groot ca. 3 lopenzaad gelegen te St. Michielsgestel ter plaatse genoemd de Stockhoeck. Geschat op 500 gulden.


Een stuk akkerland groot ca. 5 en een halve lopenzaad, gelegen aan de Brandtse heide, meestal genoemd de Dirck Huijbertsakker, geschat op 500 gulden. Een stuk akkerland groot ca. 2 en een halve lopenzaad, gelegen aan de Palsche heide ook afkomstig van genoemde Dirck Huijberts, geschat op 200 gulden. Nog een stuk akkerland groot ca. 5 en een halve lopenzaad, gelegen in de Locaert, geschat op 600 gulden. 79-v) Nog een huis tuin, boomgaard, hopland alles aan elkaar groot ca. 3 lopenzaad, gelegen in het gehucht van Ruijmel, geschat op 500 gulden. Nog een stuk akkerland groot ca. 3 lopenzaad, gelegen in het gehucht Ruijmel, geschat op 325 gulden. Een stukje weiland groot ca. 3 morgens gelegen ter plaatse aan de Brandtse heide, geschat op 400 gulden. Wij, Jan Janssen Spierincks en Willem Adams, schepenen verklaren dat wij ons ten behoeve van Jenneken w eduwe van Gerrit Wouters van Sandtbeeck hebben begeven naar genoemde percelen en hebben die na rijpe overwegingen getaxeerd. Actum 7 augustus 1654. =================110=================== 80-r) Wij Frans Peters Haerwasser en Willem Roelof Hagelaers, schepenen verklaren dat voor ons zijn verschenen Leendert zoon van wijlen Adriaen Leenderts en van diens vrouw Judith met nog Adriaen Willems als man van Jenneke dochter Adriaen Lenaerts en Gerrit Wouter Sebastiaens als man van Lijsken diochter van Adriaen Lenaerts, nog Jan Janssen van Hees en Willem Adams als vaderlijke en moederlijke neven en als zodanig voogden over Barbara en Margriet, minderjarige dochters van wijlen genoemde Adriaen Lenaerts en diens vrouw Judith toen ze leefden, waarbij deze voogden zijn geautorizeerd door Isaack Elsevier secretaris en stadhouder van St. Michielsgestel, die het lot voor de minderjarige kinderen heeft gelegd, hebben een deling gemaakt van het bezit te St. Michielsgestel dat ze na de dood van hun ouders hebben geerfd. Bij deze deling krijgt 80-v) Lenaert Adriaen Lenaerts een huis, esthuis, hopland en akkerland, alles aan elkaar totaal groot ca. 2 lopenzaad, gelegen alhier, b.p. Willem


Rutten, de gemeenschappelijke straat, Adriaen Jacob Diercks, Gerrit Aerts van de Venne. Uit dit perceel jaarlijks aan de arme blok in Den Bosch aan de markt daar 4 gulden te betalen. Genoemde Gerrit Wouters Sebastiaens als man van Lijsken krijgt een akker- en hopland, groot ca. 2 lopenzaad, gelegen onder Schijndel b.p. Heijlken weduwe van Willem Michiels, de gemeenschappelijke straat, Lenaert Jan Lenaerts, het Schildersgasthuis in Den Bosch. Uit dit perceel jaarlijks aan het kapittel van Oirschot 2 stuivers te betalen. Dit lot krijgt van het derde en vierde lot elk 50 karolusguldens, direkt te betalen nadat het eikenhout 81-r) verkocht zal zijn. Genoemde Barabara en Magarita krijgen samen de helft van een stuk land groot ca. 5 lopenzaad, zijnde die 2 en een half lopenzaad het voorste stuk, gelegen te St. Michielsgestel ter plaatse genoemd op de Venakker, b.p. Willem Hendrik de Bever, de andere delers, de weduwe van Jacob Gijselen. Nog krijgen ze de helft van een weiland zijnde het voorste stuk, in totaal groot ca. twee morgens, gelegen in de jurisdictie van Schijndel, ter plaatse genoemd het Heller, b.p. Adriaen Jacobs Dircks, Adriaen Jans Rijckaerts, de gemeenschappelijke straat. Dit lot moet aan het tweede lot 50 gulden betalen. Genoemde Adriaen Willems als man van Jenneken, krijgt 81-v) de helft van een stuk akkerland totaal groot 5 lopenzaad, welke 2 en een halve lopenzaad gelegen is te St. Michielsgetsel ter plaatse genoemd de Venakker, b.p. Rijckert Janssen, de andere delers, de weduwe van Jacob Gijselen, de gemeenschappelijke straat. Nog krijgt hij de helft van een weiland gelegen onder Schijndel, ter plaatse genoemd het Heller, in totaal groot ca. 2 morgens, b.p. Jan Anthonis Cloot, de andere delers, Jan Willems van Ecker, de gemeenschappelijke straat. Dit lot moet aan het tweede lot 50 gulden eens betalen. Afspraak is dat alle eikenhout voor de 4 delers samen zal blijven staan. De delers doen over en weer afstand van aanspraken op elkaars erfdeel 82-r) en beloven de deling gestand doen. Indien iemands erfdeel minder waard wordt of dat er meer lasten op blijken te drukken, dan zullen ze dat samen betalen. Actum 10 augustus 1654.


=================111=================== 82-v) Kopie van een opdracht geschreven door de heer van Merode, gewezen vrijheer van Herlaer en Gestel. (attentie jaartal 1569) Beminde vrienden. We hebben begrepen dat jullie vanwege het Hof werd opgedragen om het bezit in de heerlijkheid Herlaer en Gestel te registreren om daarvan de honderdste penning te gaan heffen. En omdat wij terzake van ons bezit in het huis van Herlaer nooit aan die van Brabant hebben bijgedragen, dan alleen voor ons aandeel in de Rijksbijdrage wat betreft het land van Luik, is het zo dat wanneer er nu van Rijkswege wordt getaxeerd, wij aan de hertog hebben verzocht en te kennen gegeven dat eerder er voor de tiende en twintigste penning voor Brabant wij doorvoor werden vrijgesteld en zulllen worden gecontinueerd in onze oude rechten, zodat gij opgedragen zou dienen te worden ons bezit daarvoor niet te taxeren. We hebben geconstateerd dat op ons verzoek 83-r) is geappointeerd (beslist)en op korte termijn een apostille verwachten. Daarom is ons vriendelijk verzoek dat gij voor zolang nog die taxatie niet zult uitvoeren tot de tijd dat wij het appointement verwachten. Zodra wij dat apostille verkrijgen zullen wij u berichten via onze kastelein in Herlaer zodat gij u daarmee kunt verantwoorden. U kunt u daarmee ook verder excuseren ten opzichte van anderen. Opgemaakt te Petershem op 31 december 1569. Ondertekend door J. vrijheer tzo Merode. (attentie jaartal) Verder: gericht aan de gecommitteerden van de collecteurs voor de honderdste pennig in de heerlijkheid van Gestel en Herlaer. =================112=================== Wij Willem Roelofs Hagelaer en Jan Wouter Hoefnagels, schepenen verklaren dat voor ons is verschenen Rijckert Janssen van den Brandts en verkoopt aan Frans Peters Haerwasser een stuk land groot ca. 2 lopenzaad, gelegen te 83-v) St. Michielsgestel ter plaatse genoemd de Haenwijcxe akkers, b.p. joffrouw Hester van Griensven, Adriaen Adriaens, een gemeenschapopelijke rijweg daar, zoals hij op 25 april j.l. heeft gekocht gehad. De verkoper belooft de verkoop gestand te doen en alle lasten af te handelen. Actum 31 december 1654.


=================113=================== Voor genoemde schepenen verschenen Frans Peter Haerwasser en verkoopt aam Rijcker Janssen van den Brandts een stuk nieuw gemaakt land groot ca. 6 lopenzaad, gelegen te St. Michielsgestel ter plaatse genoemd de Brandtse heide, b.p. de verkoper zelf, de Palsche heide die eerder eigendom was van jonker Johan van Raveschot, 84-r) de erfgenamen van Gerrit Wouters van Sandtbeeck, zoals Frans Peters had verkregen van zijn schoonouders en hem was toebedeeld. De verkoper belooft alle lasten van zijn kant af te handelen. Er moet overpad aan andere worden verleend. Actum 31 augustus 1654. =================114=================== Wij Frans Peters Haerwasser en Willem Roelofs Hagelaers, schepenen verklaren dat voor ons is verschenen Marten Peters van de Ven die optreedt namens Corst zoon van Willem Meus Hagelaer en tekent beroep aan tegen het vonnis dat de heren schepoen alhier in gebannen vierschaar hebben uitgevaardigd op 5 september j.l. ten laste van genoemde Corst Willems 84-v) Meussen, welk appel wordt gericht aan wethouders en schepenen van de stad Den Bosch en hij geeft daarvoor goud, zilver en tin in consignatie en stelt als borg daarvoor Frans Peter Haerwasser, inwoner alhier die ook belooft om het appel tijdig aan te tekenen. Actum 14 september 1654. =================115=================== Wij Frans Peter Haerwasser en Willem Roelofs, schepenen, verklaren dat voor ons is verschenen Cornelis Jacobs van Maeslant Sluis en machtigt hierbij Michiel Schout om namens hem een stuk akkerland te mogen verkopen, alhier in St. Michielsgestel gelegen, of op andere plaatsen, zoals hij voor zijn erfdeel heeft geerfd na de dood van zijn schoonvader. De gemachtijde moet daarvan transport laten opmaken, het geld ontvangen etc. en verder alles daarin doen hetgeen de opdrachtgever zelf ook gedaan zou hebben. De opdrachtgever belooft 85-r) alles na te komen wat door zijn gemachtigde hierbij wordt gedaan, maar die moet er later wel verantwoording over afleggen. Actum 14 september 1654. =================116=================== Wij Jan Wouter Hoefnagels en Frans Peter Haerwasser, schepenen verklaren dat voor ons is verschenen Frans Cornelis Roscam als gemachtigde voor Adriaen Jan Adriaens voor schepenen alhier op 26 juni j.l. gepasseerd en verder meester Thomas van Heijnsberch als


gemachtigde voor Margriet dochter van Jan Adriaens opgemaakt voor notaris Laurens van Kessel in Den Bosch op 3 augustus j.l., verder aanwezig Michiel Schout als man van Maijken Jan Adriaens voor hemzelf handelend en voor Cornelis Jacobs als man Anneken ook dochter van genoemde Jan Adriaens, opgemaakt voor schepenen alhier op 14 september j.l., verkopen nu aan Aert Jan Hoefnagels een stuk akkerland groot ca. 36 en een halve roeden, gelegen in St. Michielsgestel, ter plaatse meestal genoemd 't Swilderlant gelegen in de Halderse akkers, b.p. Marij Govers, Cathalijn WIllem Meussen, Frans Cornelis Roscam, de *tochtsloot* van de Donderwijcken aldaar, zoals 85-v) de verkopers hebben geerfd van wijlen hun vader Jan Adriaens. De verkopers beloven de verkoop gestand te doen en alle lasten af te handelen. A ctum 18 september 1654. =================117=================== Wij Frans Peter Haerwasser en Willem Roelof Hagelaer, schepenen verklaren dat voor ons zijn verschenen Anthonij van Brouanen cum suis, pachter van de impost op de wijnen, bieren en brandewijn en verder op azijn, zeep, goud en zilver, laken etc. inzake St. Michielsgestel, zoals 86-r) de Hoogmogenden aan hem hebben verpacht, welk pacht hij hierbij doorgeeft aan Stans Stans Molenmaeckers en aan Jan Wouter Hoefnagels. Daarvoor beloven genoemde Stans en Jan op onderpand van hun persoon en bezit aan Anthonij van Brouanen en diens borgen die te zullen betalen voor zijn pachtsom, de slagen, het rantsoengeld (verteer) en dergelijke en die sommen direkt aan de ontvanger heer Waelewijns te Heusden maandelijks te voldoen. De comparanten beloven hun afspraken hierin na te komen. Actum 1 oktober 1654. =================118=================== 86-v) Wij Stans Stans Molenmaeckers en Willem Adams, schepenen verklaren dat voor ons is verschenen Jan Huijberts van Gemert en verkoopt aan Adriaen, Anthonis en Jenneken, kinderen van Jan Ariens Locaerts een stuk akkerland groot ca. 1 lopenzaad en 9 roedes ofwel de helt van twee en een halve lopenzaad, gelegen in St. Michielsgestel ter plaatse genoemd de Midackers, zoals van de 2 en een halve lopenzaad zal worden afgemeten, b.p. de erfgenamen van Joost Jan Anthonis, Jan Adriaen Locaert, de heer van de Merendonck, de Midakkerse dijk daar, zoals de verkoper op 21 februari j.l. heeft gekocht gehad. De verkoper belooft 87-r) de verkoop gestand te doen en alle lasten af te handelen. Actum 24 augustus 1654.


=================119=================== Voor genoemde schepenen verschenen Adriaen, Anthonis en Jenneken kinderen van Jan Ariens Locaert en verklaren aan Jan Huijberts van Gemert 50 karolusgudlens schuldig te zijn, te betalen per heden datum over een jaar samen met een rente van 2 gulden en 10 stuivers. Als er wordt afgelost dient er 6 weken vooraf te worden opgezegd. Actum 24 augustus 1654. =================120=================== Wij Stans Stans Molenmaeckers en Jan Wouter Hoefnagels, schepenen verklaren dat voor ons is verschenen Frans Cornelis Roscam en draagt nu via ruil aan Pouwels Bartholomeussen een stuk akkerland over groot ca. 28 roedes, gelegen te St. Michielsgestel in de Herlaerse akkers, b.p. de erfgenamen van jonker Honselaer, de gemeenschappelijke mestweg, genoemde Roscam zelf, 87-v) zoals hem middels testament van zijn grootvader was vermaakt. De verkoper belooft de verkoop gestand te doen en alle lasten af te handelen. Actum 1 oktober 1654. (zie volgende, is ruil) =================121=================== Voor genoemde schepenen verschenen Pouwels Bartholomeus en verkoopt (eigenlijk een ruil, zie voorgaande akte) nu aan Frans Cornelis Roscam een huis, tuin, boomgaard en erven, gelegen in St. Michielsgestel te Nieuw Herlaer, b.p. Jan Henricks van Venroij, de gemeenschappelijke straat, meester Stans Stans Molenmaeckers, Evert Peter Baers, zoals hij na dood van zijn eerste vrouw heft verkregen middels testament. 88-r) De verkoper belooft de verkoop gestand te doen en alle lasten af te handelen. Actum ut supra. =================122=================== Voor genoende schepenen verscheen Pouwels Bartholomeus en verkoopt nu aan Huibert Daniels Volder een stuk akkerland groot ca. 28 roedes, gelegen in deze heerlijkheid ter plaatse op de Herlaersche akkers, b.p. de erfgenamen van jonker Honselaer, de gemeenshappelijke mestweg, Frans Cornelis Roscam, het erf van de kerk van Gestel, zoals hij het perceel via ruil had verkregen voor schepenen van Frans Cornelis Roscam. 88-v) De verkoper belooft de verkoop gestand te doen en alle lasten af te handelen. Actum 1 oktober 1654.


=================123=================== Wij Jan Wouters Hoefnagels en Willem Adams, schepenen verklaren dat voor ons is verschenen Margriet Wouters weduwe van Wouter Janssen van Hal en doet afstand van haar recht van vruchtgebruik inzake een stuk akkerland en houtwas met wallen genoemd de Haesenbaert, samen groot ca. 3 lopenzaad, gelegen in St. Michielsgestel ter plaatse genoemd de Locaertse Bergen, b.p. genoemde bergen, Niclaes Henricks, de kinderen van Lourens Henrick Francken. 89-r) Ze doet er afstand van ten behoeve van Jan Wouters van Hal, Gijsbert Peters van de Broeck als man van Maijken dochter van genoemde Wouter Janssen, Adriaen Willems als man van Hilleke ook dochter van Wouter Janssen, Jan Janssen van Berlicum als man van Jenneken ook dochter van genoemde Wouter Janssen, verder ten behoeve van Neelken als dochter van Wouter Janssen, zijnde haar kinderen die daarvan het erfrecht krijgen. Genoemde kinderen hebben daarna dit bezit verkocht aan jonker Christoffel van Boecop. 89-v) De verkopers beloven de verkoop gestand te doen en alle lasten van hun kant af te handelen. Actum 15 oktober 1654. =================124=================== Wij Stans Stans Molenmaeckers en Jan Wouter Hoefnagel, schepenen verklaren dat voor ons is verschenen Jan Aert Hendricks en heeft zich borg gesteld voor joffrouw Heijlwig van Gerwen voor de aanspraken die joffrouw Maria van Honselaer als wedywe van jonker Dirck van Gerwen middels recht meent te hebben op genoemde joffrouw Heijlwig. Jan belooft daarvoor garant te staan op onderpadn van zijn persoon en bezit. Ook is verschenen jonker Cornelis Prouninck van Deventer schout van het kwartier Peeland en stemt ermee in vanwege deze joffrouw Heijlwig van Gerwen vanwege een machtiging, dat Jan Aerts aan zijn huurpenningen daarop hetgene in mindering 90-r) mag brengen hetgen dat die vanwege diens borgstelling zou moeten betalen. Actum 16 oktober 1654. =================125=================== Wij Willem Adams en Jan Wouter Hoefnagels, schepenen verklaren dat voor ons is verschenen señor Marten Schuermans wonend in Den Bosch, en draagt nu aan Isaack Elsevier secretaris van St. Michielsgestel een kapitaal over van 307 gulden en 10 stuivers, waarop Marten recht heeft van Jan Hugo Kruijpers wonen te Teteringen in het land van Breda volgens schepenbrieven van die stad d.d. 20 oktober 1653. Elsevier mag die vordering direkt aanvaarden en daarmee naar eigen believen


handelen alsof het zijn eigen schuld betreft (schuld hier=vordering). Genoemde Schuermans belooft deze overdracht gestand te doen en alle lasten af te handelen. Actum 21 oktober 1654. =================126=================== 90-v) Wij Stans Stans Molenmaeckers, Frans Peter Haerwasser, Jan Wouter Hoefnagels, Willem Roelof Hagelaers en Wouter Jacobs van Beeck, schepenen verklaren dat wij machtiging geven aan Willem Adams en aan Jan Jan Spierincks onze collegaschepenen om namens ons naar Den Bosch te gaan en daar bezwaar aan te tekenen tegen het vonnis dat Marten Peters van de Ven voor schepenen daar heeft verkregen ten nadele van de schepenen hier. Verder moeten de gemachtigden daarin alles doen alsof de opdrachtgevers daarbij zelf aanwezig waren. De opdrachtgevers beloven alles na te komen wat daarin door hun gemachtigden wordt gedaan en zullen hen daarvoor vrijwaren. Datum 23 oktober 1654. =================127=================== 91-r) Wij Willem Adams en Willem Roelofs, schepenen verklaren dat voor ons is verschenen Jan Adriaens van der Meer als gemachtigde voor Jan Gerrits van Baeckel als veroordeelde in de zaak tegen Maijken weduwe van Evert Peters van de Water en hij in zijn heodanigheid tekent beroep aan tegen het vonnis dat ten voordele is van de verkrijgster en ten nadele van de veroordeelde partij, zoals door schepenen alhier is afgegeven op de genechtdag van 17 oktober 1654 en waarvan de veroordeelde in kennis is gesteld op 30 oktober j.l. De gemachtigjde zal volgens recht daarin verder handelen. Actum 6 november 1654. =================128=================== Vandaag op 6 november is alhier verschenen Jan Gerrits van Baeckel en heeft vanwege het voorgaande appèl daarvoor goud, zilver en tin in consignatie gegeven en als borg hiervoor fungeert Marten Teuwens, inwoner alhier. Opgemaakt in aanwezigheid van Jan Wouters en Frans Peters als schepenen. =================129=================== 91-v) Jonker Robbertus de Raveschot als veroordeelde, tekent appèl aan tegen het vonnis dat door heren schepenen alhier aan hem is opgelegd op 18 november 1654 ten voordele van de heer drossaard alhier. Daarvoor geeft hij goud, tin en zilver in consignatie en als borg fungeert heer Hubert van Raveschot de Capelle, Waspik etc. volgens een akte alhier nog te passeren. Als garantie hiervoor stelt hij zijn kasteel in onderpand genoemd de Rouwenburch met de landerijen. Jonker Robbert zal het appèl tijdig indienen voor het Hof waar dat behoort te gebeuren en hij


tekent bezwaar aan voor de onnodige kosten die hij daarvoor moet maken en voor alles wat hem bij verdere detentie (zit blijkbaar vast hier) wordt aangedaan. Opgemaakt in aanwezigheid van Jan Wouter Hoefnagels en Frans Peter Haerwasser als schepenen. Actum 27 november 1654. =================130=================== Daarna heeft jonker Robbrecht de Raveschot zijn borg beloofd die daarvoor altijd te vrijwaren terzake van het appèl. Actum als boven. =================131=================== Voor leenmannen alhier en het leenhof van Oud Herlaer resorterend onder de kromstaf van het bisdom Luik, is verschenen jonker Huijbert de Raveschot van Capelle, heer van 92-r) Waseik etc. die zich borg heeft gesteld voor jonker Robbert de Raveschot zijnde zijn broer, vanwege het appèl dat die vandaag heeft ingesteld en ook voor alle door jonker Robbert gemaakte kosten, waarvoor hij speciaal diens kasteel de Rouwenburch met alle landerijen in onderpand heeft gesteld, op grond van het octrooi daarin van de Prinses zu Zolleren. Daarnaast verbindt jonker Huijbert daarin zijn persoon en alle bezit en onderwerpt zich aan alle gerechtshoven etc. en ook het Leenhof hier. Actum in aanwezigheid van Jan Wouter Hoefnagels en Willem Adams als leenmannen van het Leenhof hier. Datum 27 november 1654. =================132=================== De heer drossaard protesteert dat hij de persoon van jonker Robbert niet eerder zal laten gaan voordat die zich borg heeft gesteld volgens het gebruik en het recht alhier te Gestel in kwesties van appèl. Actum als boven. (er moet blijkbaar iemand als inwoner van Gestel borg staan) =================133=================== 92-v) Wij schepenen en bestuur van St. Michielsgestel Meierij van Den Bosch, verklaren inzake het verzoek van Hendrick Michiels van Hal, oud presidentschepen, borgemeester en kerkmeester van de baronie Boxtel, dat hij in diens kwaliteiten voor zover ons bekend is, zich steeds behoorlijk en eerlijk heeft gedragen, en nooit is berispt verder dat hij in diverse zaken voor het kwartier heeft gehandelend waarvoor hij zich behoorlijk heeft gekweten, zodat wij hem in zijn handel en wandel als een eerlijk man beschouwen. Akte is voorzien van het schependomszegel. Actum 28 november 1654.


=================134=================== 93-r) Wij Willem Adams en Willem Roelofs, schepenen verklaren dat voor ons is verschenen Corstiaen Laurens Lenaerts voor hemzelf als vruchtebruiker en voor zijn kinderen qua erfrecht, na hiervoor een machtiging te hebben verkregen van heren schepenen van de stad Den Bosch d.d. 11 november 1652, verkoopt aan Lambert Henrick Rademakers een huis, tuin, boomgaard, akkerland etc. groot samen ca. 9 lopenzaad gelegen alhier te Gestel in het gehucht van Thede. De verkoper belooft de verkoop gestand te doen en alle lasten hierin af te handelen, behalve jaarlijks een chijns van 3 en een halve stuiver aan de heer van Herlaer op St. Michielsdag en nog 7 stuivers per jaar aan de pastorie alhier, nog jaarlijks aan de kerk hier 3 en een halve stuiver, nog 3 en een halve stuiver per jaar aan de kosterij hier. Verder moet de koper het zevende deel onderhouden aan het hoofd van de grote brug bij Gestel en nog 15 gulden jaarlijks betalen aan Teunis Janssen in Den Bosch, aflosbaar met 250 gulden na diens dood. Actum 2 december 1654. =================135=================== 93-v) Wij Willem Adams en Willem Roelofs, schepenen verklaren dat voor ons is verschenen Lambert Hendricks Rademaker en verkoopt nu aan Hendrick Jans Geerlings de helft van een stuk akkerland, in totaal groot ca. 11 lopenzaad, gelegen te St. Michielsgestel ter plaatse genoemd het Heselaer, b.p. Aert Jacobs, de gemeenschappelijke straat, Willem Adams. De verkoper belooft de verkoop gestand te doen en alle lasten van zijn kant af te handelen. Actum 2 december 1654. =================136=================== 94-r) Wij Willem Adams en Willem Roelofs, schepenen verklaren dat voor ons is verschenen jonker Jacop Sijwert van Sijburch, drossaard in St. Michielsgestel ter ener zijde en jonker Robbertus de Raveschot met meester Aert van Bommel als zijn curator ter andere zijde die verklaert door bemiddeling van goede mannen inzake de kosten en het vonnis dat hier door schepenen op 18 november is uitgesproken ten nadele van deze jonker Robbertus op de volgende wijze tot een overeekomst te zijn gekomen. Jonker Robbertus als veroordeelde en meester Aerdt van Bommel als zijn curator zullen aan de drossaard alle kosten van diens proces betalen tot aan 20 november j.l. toe en wel 400 karolusguldens en de de drossaard zal voor zijn rekening alle kosten nemen die door jonker Robbertus zijn gemaakt zowel wat betreft de secretaris als de vorster, hetzij de gewone of buitengewone kosten daarvan. De drossaard zal met dat bedrag van 400 gulden deze jonker Robbertus verder voor alles vrijwaren. De curator belooft de 400 gulden over 6 weken te betalen, na datum van deze akte. Met deze overeenkomst zijn partijen


94-v) met elkaar tot overeenstemming gekomen en beloven over en weer geen verdere pretenties op elkaar te hebben en jonker Robbert zal zijn appèl intrekken. Als zekerheid verbinden partijen hiervoor hun persoon en bezit. Actum 2 december 1654. =================137=================== Voor genoemde schepenen verscheen Jan Wouter Hoefnagels die zich borg stelt mede met Aelbrecht Segers als medeborg, voor genoemde jonker Robbert (van Raveschot) en meester Aert van Bommel zijnde diens curator, voor de belofte in de vorige akte gedaan inzake de vermelde 400 gulden. Ze zullen geen beroep doen op enigerlei uitzonderingspostie hierin en zich bij niet nakoming ervan daarin vrijwillig laten veroordelen. Daarna heeft jonker Robbertus 95-r) samen met zijn curator meester Aert van Bommel deze borgen daarvoor weer gevrijwaard. Actum als boven. =================138=================== Wij Stans Stans Molenmaeckers en Jan Janssen Spierincks, schepenen verklaren dat voor ons is verschenen Jan Wouter Hoefnagels onze collegaschepen en molenaar van de watermolens van Nieuw Herlaer en heeft onder ede verklaard dat hij jaarlijks als conributie voor deze watermolens voor elk boek 4 gulden en 10 stuivers betaalt, en er zijn tot 16, 17,18 of soms 20 boeken en meer, zodat de dorpslasten zeer hoog zijn, hetgeen per jaar wel neerkomt op 100 gulden of weinig meer of minder al naar gelang de tijden zijn. Hi verklaart in dit jaar voor die 4 gulden 10 stuivers in 17 boeken te betalen, hetgeen neerkomt op 76 gulden en 10 stuivers. Actum 2 januari 1655. (bedoeld is zeer waarschijnlijk het afgelopen jaar en niet het huidige) =================139=================== 95-v) Wij Frans Peter Haerwasser en Willem Adams, schepenen verklaren dat voor ons zijn verschenen Corstiaen Laurens Lenaerts oud ca. 65 jaar, Joost Adriaens Hartochs oud ca. 76 jaar en Hendrick Andriessen oud ca. 57 jaar, die onder ede op verzoek van Jan Wouter Hoefnagels als volgt verklaren. Corstiaen verklaart dat hij zijn schoonvader vele jaren geleden wel heeft horen zeggen dat een bepaald *bergske* dat aan het Loo placht te liggen tussen het erf dat nu eigendom is van Jan Wouter Hoefnagels en tussen het erf van de erfgenamen van kapitein Pijnappels, dat dat bergje eerder tot de gemeijnte behoorde, welk bergske nu is afgevoerd en die plek aande overkant van dat bergske naast het erf dat nu eigendom is van Jan Wouter Hoefnagels is beplant met elf berkenbomen. Genoemde Joost verklaart dat ze jonker Harmen van Middegael en Gerrit Heesters en meer anderen, vele jaren terug diverse keren hebben horen zeggen dat


de plek aan het Loo waar het bovengenoemde bergske placht te liggen gemeijntegrond was en hij heeft diverse keren gezoen dat de buren van Halder grond van dat bergske afvoerden met karren en dat die buren dat bergske ook voor gemeijnte hielden. Genoemde Hendrick verklaart dat hij nu ongeveer 30 jaar terug als landbouwknecht op de hoeve van 96-r) het Loo heeft gewoond en dat het hem toen door zijn baas was verboden om verder te vlaggen dan tot het walleken toe, gelegen recht tegenover het genoemde bergsken dat ongeveer 40 voet was verwijderd van het erf of de heesters daar en dat nu eigendom is van genoemde Jan Wouters. Actum 8 maart 1655. =================140=================== Wij Willem Adams en Jan Jans Spierincks, schepenen verklaren dat voor ons is verschenen Aert Jan Hoefnagels inwoner alhier en stelt zich borg voor het beslag dat Peter Wouters heeft laten leggen op het geld dat eigendom is de kinderen van Peter Jacobs de jonge die in Gewanden woont en onder bewaring is bij Marten Teuwens ook inwoner van die heerlijkheid als pachter van bepaald bezit eigendom van die genoemde kinderen. Aert als borg belooft dat hij alle aanspraken etc. van genoemde beslaglegger zal voldoen, waarvoor hij zijn persoon en bezit ver bindt. Actum 8 maart 1655. =================141=================== Wij Willem Adams en Jan Wouter Hoefnagels, schepenen 96-v) verklaren dat voor ons zijn verschenen Lenaert, Dirck, Jacob, Merijken en Jan allen kinderen van Adriaen Jacobs, verder Willem Rutten als man van Arijken dochter van genoemde Arijen Jacobs, verder Gijsbert zoon Peter Adriaen Jacobs, Jan Janssen van Schijndel als man van Lijsken dochter van Peter Adriaen Jacobs en verder Aert Jacobs van Groenendael als voogd over Teunis en Marijken minderjarige kinderen van wijlen Peter Adriaen Jacobs, welke voogd daarvoor ook is gemachtigd, verder Isaack Elsevier secretaris van Gestel die het lot voor de minderjarige kinderen heeft gelegd, verklaren een deling te hebben gemaakt van het bezit te St. Michielsgestel en ook dat onder de jurisdictie van Schijndel dat ze na de dood van Adriaen Jacobs en Margriet hebben geerfd. Willem Rutten krijgt een huis, tuin, boomgaard, hopland etc. groot ca. 6 lopenzaad, gelegen te St. Michielsgestel, b.p. Goijaert 97-r) Aert van de Ven en meer anderen, de gemeenschappelijke straat, Lenaert Adriaen Lenaerts, de H. Geest van Den Bosch. Nog een stuk akkerland groot ca. 2 lopenzaad, genoemd de Kijafcker gelegen te St. Michielsgestel


b.p. Goijaert Aerts, Goossen Henrcisk Martens, Bastiaen Wouters, de straat, Hieruit jaarlijks aan Jan Baecx 7 en een halve gulden te betalen aflosbaar met 150 gulden. Verder hieruit aan Jasper Anthonissen in Den Bosch 15 gulden te betalen aflosbaar met 300 gulden. Nog aan de blokmeesters van de Vuchterdijk in Den Bosch 11 gulden per jaar aflosbaar met 200 gulden, nog aan Cornelis van de Merendonck jaarlijks 6 gulden aflosbaar met 100 gulden. Nog aan Willem Rutten een kapitaal van 200 gulden. Genoemde Merij Arien Jacobs krijgt een stuk akkerland groot ca. 3 lopenzaad gelegen in de parochie Gemonde onder Schijndel, ter plaatse genoemd aan het Heller, zijnden de eerste streep in de Monnikenheide, b.p. Marten Geraerts Martens, de andere delers, Lenaert Jacob Roelofs, de gemeenschappelijke straat daar. Nog krijgt ze een stuk akkerland groot ca. 2 lopenzaad, gelegen in de parochie Gemonde onder Schijndel meestel genoemd de Kuijlen, b.p. Jan Hens Rijckaerts, Goijaert Corsten, Jan Jans Broeren. Nog een stuk akkerland en hopland groot ca. anderhalve lopenzaad, gelegen in de parochie Gemonde onder Schijndell, b.p. Jan Adriaens Kuijlen, Adriaen Jan Adriaens, Lenart Adriaen Lenaerts, Jan Adriaen Rijckaerts, Dries Roeffens. Hieruit jaarlijks aan meester Jan gewezen schoolmeester te Schijndel die nu in Den Bosch woont, 12 gulden per jaar te betalen aflosbaar net 200 gulden, nog aan de rentmeester binnen Heusden een lopen rogge 97-v) per jaar en een jaarlijkse chijns van 3 stuivers 2 oort. Genoemde Jacob Adriaen Jacobs krijgt 2 stukken akkerland samen groot ca. 5 lopenzaad, gelegen in de parochie van Gemonde onder Schijndel. op het Heller in de Monnikenheide, b.p. de andere delers, Lenaert Jacob Roelens, de gemeenschappelijke straat. Nog krijgt hij een stuk akkerland groot ca. 2 lopenzaad, gelegen in de parochie van Gemonde onder St. Michielsgestel ter plaatse genoemd op de Slebeecken, b.p. Jan Cornelis Jacobs, Peter Adriaens van de Loo, Geraert Aerts, Adriaen Willem Rijckaerts, Verder krijgt hij het esthuis bij het huis in de Broeckstraat (?) om dat af te breken. Uit dit erfdeel moet hij jaarlijks aan Maijken Gijselen in Den Bosch 13 gulden betalen aflosbaar met 200 gulden eens. Jan Adriaen Jacobs krijgt een weiland groot ca. 4 morgens gelegen in de parochie Gemonde onder Schijndel op het Heller, naast de Monnikenheide, b.p. de andere deler, Adriaen Hens Rijckaerts, de tafel van de H. Geest in Den Bosch, de gemeenschappelijke straat. Nog krijgt hij een stuk akkerland groot ca. anderhalve lopenzaad, gelegen in deze heerlijkheid ter plaatsze genoemd de Genenberch,


98-r) b.p. Aert Jacobs, het erf van de kosterij te Gemonde, Frans Kersmans in Den Bosch, de Woesten.... . Genoemde Dirck Arijen Jacobs krijgt een weiland groot ca. 3 morgens gelegen te Schijndel. b.p. de andere deler, de erfgenamen van Adriaen Lenaerts, Adriaen Hens Rijckaerts, de gemeenschappelijke straat daar. Nog krijgt hij een stuk akkerland groot ca. 2 lopenzaad, gelegen in de parochie van Gemonde onder Schijdel, ter plaatse genoemd in de Kuijlen, b.p. de erfgenamen van Adriaen Rijckaerts, Luijcas Roelof Hagelaers. Aert Peters, Adriaen Jan Adriaens. Uit dit lot jaarlijks 5 gulden aan Willem Hendrik de Bever te betalen aflosbaar met 100 gulden. Genoemde Lenart Adriaen Jacobs krijgt een huis, tuin, boomgaard, hopen akkerland, groot ca. 6 lopenzaad, gelegen in de parochie Gemonde in de jurisdictie Schijndel in de Broeckstraat, b.p. Goijaert Wouters, Dries Roeffens, de andere deler, de gemeenschappelijke straat. Hieruit jaarlijks aan rentmeester Crabbe te Heusden vanwege de Staten 14 lopen rogge te betalen, nog aan Stoffel den Backer in Den Bosch jaarlijks 5 gulden, aflosbaar met 100 gulden. Genoemde kinderen van Peeter Adriaen Jacobs krijgen een stuk akkerland groot ca. 8 lopenzaad, gelegen in de parochie van Gemonde onder Schijndel, b.p. Jacob Adriaen Jacobs, Jan N. de Renert (Rovert?), 98-v) de tafel van de H. Geest van Den Bosch, Dirck Joris. Er mag geweegd worden over her erf van Dirck Joris en over het erf van zijn broer Adriaen. Hieruit jaarlijks aan de weduwe van Jan Jan Roelofs, hopkoper, 12 gulden te betalen aflosbaar met 200 gulden. Genoemde delers doen over en weer afstand van aanspraken op elkaars erfdeel en beloven deze deling gestand te doen. Als iemands erfdeel minder waard wordt of dat er meer lasten op blijken te drukken dan zullen ze dat samen betalen. Ze zullen ook samen de grondchijns afwinnen (=betalen en registreren). Actum 20 maart 1655. =================142=================== 99-r) Wij Stans Stans Molenmaekers en Jan Wouter Hoefnagels, schepenen verklaren dat voor ons is verschenen heer Hubert Engelbert van Raveschot, heer van Capelle en Wasbeeck (=Waspik) , verkoopt nu aan meester Adriaen Herberts van de Ven een stuk akkerland groot ca. 4 lopenzaad, genoemd de Legen Stapelakker, gelegen alhier aan de Beeckant, b.p. jonker Robbert de Bever, Jan Harmens Schuermans, Marten Peters van de Ven en meer anderen, Lenaert Willem Meulenbroeck, zoals hij eerder zelf heeft gekocht gehad. De verkoper


belooft de verkoop gestand te doen en alle lasten van zijn kant af te handelenm behalve aan van Bethineer (=Bethameer?) 30 gulden per jaar te betalen aflosbaar met 500 gulden, met een jaar achterstand ervan, verder nog jaarlijks 4 lopen rogge aan de H. Geest van Gestel, nog jaarlijks 10 stuivers 2 oort aan diegene die er recht op heeft. Nog moet de koper het hoofd onderhouden aan de kleine brug te Gestel, genoemd het Faessenbrugske. Actum 9 april 1655. =================143=================== 99-v) Wij Frans Peter Haerwasser en Willem Adams, schepenen verklaren dat voor ons is verschenen Marten Peters van de Ven oud ca. 74 jaar en Willem Willem Molenbroeck oud ca. 60 jaar en hebben op verzoek van Jan Arien Locaerts verklaard dat zij weten dat de eigenaars en gebruikers van een zekere akker genaamd de Nieuwen Akker, steeds geweegd hebben over een veld dat nu eigendom is van Peter Peters van de Ven, zonder daarin ooit te zijn belemmerd. Ze verklaren ook nog dat aan de uitghang van die akker een hek placht te hangen waardoor de eigenaars of gebruikers plachtten te *drijven, stouwen en vaeren* zonder ooit te hebben gezien dat ze daarin belemmerd werden. Marten verklaart er zelf vele keren door te hebben gereden en Molenbroeck verklaart dit alles ook zeer goed te weten. Actum 17 april 1655. =================144=================== Wij Willem Adams en Johan Wouter Hoefnagels, schepenen verklaren dat voor ons is verschenen Peter zoon Corsten Rijckers en Adriaen Adriaens als voogden over Lijsken minderjarige dochter 100-r) van wijlen Rijckert Corsten en van Marijken Adriaens, welke voogden daarvoor zij gemachtigd door schepenen alhier op 25 april 1654. verkopen nu aan Geertruijdt Lenaerts een stuk akkerland groot ca. anderhalve lopenzaad, alhier gelegen ter plaatse genoemd de Vogelsanck, b.p. Peter Peters van de Ven, de weduwe van Lenaert Rijckers, Gijsbert Cornelissen, zoals deze minderjarigen in de deling was toebedeeld. De verkopers in hun hoedanigheid beloven de verkoop gestand te doen en alle lasten af te handelen. Actum 21 april 1655. =================145=================== 100-v) Wij Stans Stans Molenmaeckers en Jan Wouter Hoefnagels, schepenen verklaren dat voor ons is verschenen señor Franchois Roscam die verklaarde aan Pouwels Bartholomeus een zekere opstal van een woonhuis aan hem te hebben verkocht staande in het Loo, met ook de stenen van de put maar niets meer, en wel onder de volgende condities. De koper zal het huis en de put dienen te aanvaarden en voor Pinksteren volgend jaar 1656 of uiterlijk 10 of 12 dagen erna afbreken en van


daaruit wegvoeren. De koper heeft daarvoor 43 karolusguldens beloofd van elk 20 stuivers en dat bedrag zal worden verrekend met hetgeen de verkoper aan hem schuldig is vanwege de koop van een huis staande te Nieuhalder (=Nieuw Herlaer?), welk huis etc. Pouwels Barthomolmeus aan genoemde Roscam heeft verkocht. Als het huis etc. aan het Loo van deze Roscam vanwege vernadering wordt opgeeist, zal deze verkoop komen te vervallen en zullen partijen terzake hiervan niets aan elkaar zijn verplicht. Maar als er geen vernadering plaatsvindt zal dit contract worden geeffectueerd. Actum 28 april 1655. =================146=================== 101-r) Wij Stans Stans Molenmaeckers en Johan Wouters Hoefnagels, schepenen verklaren dat voor ons is verschenen Peter Hendricks als man van Anneken dochter van Willem Jan Adriaens en verkoopt nu aan Eijmbert Hendrick Rademaeckers een zesde deel van een hooiveld groot in totaal ca. anderhalve morgen, gelegen te St. Michielsgestel ter plaatse genoemd in de Hamsdonck, b.p. Lenaert Willem Meulenbroeck, Jan Henricks van Venroij, jonker de Bever met meer anderen, verder langs de Sandtberch daar, zoals hij van zijn schoonouders heeft geerfd voor dat zesde deel. De verkoper belooft de verkoop gestand te doen en alle lasten af te handelen. De koper moet overpad aan anderen verlenen. Actum 7 mei 1655. =================147=================== 101-v) Wij Jan Wouter Hoefnagels en Willem Roelof Hagelaers, schepenen verklaren dat voor ons is verschenen Stans zoon Gerrart Ambrosius en heeft beloofd aan Stans Stans Molenmaeckers een bedrag van 100 karolusguldens schuldig te zijn vanwege geleend geld. De schuldenaar zal het bedrag terugbetalen op 1 november 1655 met een rente van 5 % per jaar totdat er is terugbetaald. Er geldt een opzegtermijn voor de aflossing van 3 maanden. Als zekerheid voor de betaling verbindt de schuldenaar zijn vijfde deel van een huios, tuin, boomgaard etc. gelegen te Nieuw Herlaer in St. Michielsgestel zoals hij dat na de dood van zijn ouders heeft geerfd en hem in de deling met zijn broers en zusters was toebedeeld. Actum 18 mei 1655. =================148=================== Voor genoemde schepenen is verschenen Stans zoon van Gerraert Ambrosius en verklaart aan Adriaen Stans Stans een bedrag van 100 gulden schuldig te zijn en er geldt hetzelfde als in de vorige akte voor de terugbetaling. Actum als boven.


=================149=================== 102-r) Wij Jan Jans Spierincks en Frans Peter Haerwasser, schepenen verklaren dat voor ons zijn verschenen Jan Wouter Hoefnagels en Willem Roelof Hagelaers, onze collegschepenen, verder Mathijs Jan Vochts en Jan Henricks van Venroij als H. Geestmeesters, Isaack Elsevier en Jan Jan Michhiels als kerkmeesters, Jan Jan Brandt (?), Joost Govaerts, Aert Jacobs van Groenendael als borgemeesters, verder Arien Jan Rijckaerts en Teunis Jan Dircks als gezworenen, nog Arien Jan Spierincks en Rutgher Corstiaen Spierincks als inwoners en geerfden hier, samen het bestuur van St. Michielsgestel vertegenwoordigend, machtigen hierbij Stans Stans Molenmaeckers presidentschepen en Willem Adams collegaschepen, verder Rijckert Jansen van den Brandts, samen of ieder hoofdelijk om namens de gemeente het proces te vervolgen dat de gemeente voert tegen de voogden van de kinderen van Jan Hendricks van Griensven, hetzij voor wethouders van de stad Den Bosch hetzij voor de Raad van Staten en elders. Wij geven hen de bevoegdheid al hetgene te doen dat de zaak daarin verlangt en hetgeen de gemachtigden zal goeddunken. 102-v) Het bestuur belooft alles na te komen wat door de gemachtigden gedaan zal worden. Actum 24 mei 1655. =================150=================== Wij, Stans Stans Molenmaeckers en Willem Damen, schepenen verklaren dat wij vandaag op verzoek van jonker Henrick Lelijon, kastelein en rentmeester van deze heerlijkheid ons hebben vervoegd naar Nieuw Herlaer en na visitatie... wel zes voeten diep was zodat het nodig was daar een dam te maken en ..... Ook.... het huis van .... ... ... zes ... (slechte beeldkwaliteit, onleesbaar) 103-r) verpaald en verplaatst zal moeten worden en met de gehele benedenkaerden.... verlegd... daar nauwelijks een zak koren op kan worden gestort... en zal het zelfde huis.... op moeten worden gewonden (?).... Verder verklaren wij bevonden te hebben dat het huis van de runmolen naar het land toe volledig is .. gezonken en het huis van de oliemolen ... raderen en ... gezonken, zodat het geheel met een plaat herpaald moet worden. Verder verklaren wij dat het huis van de volmolens met drie nieuwe stijlen en een balk zal moeten worden voorzien en er een balk in de volcommen gelegd moet worden en voor 3 palen en lagen ... en de arken van de zelfde molen moeten ...en een nieuwe trekdeur gesteld en in alles te voorzien zodat het water kan houden... Verder hebben wij nog bevonden dat de sluizen aan beide kanten inzinken, zodat de zelfde zullen moeten opgegraven worden en geheel met planken, platen en ... van russen moeten worden voorzien. Verder verklaren wij dat al deze reparaties hoognodig zijn omdat er bij


hoog water bij doorbraak ongelukken kunnen ontstaan. Actum 20 mei 1655. (slechte beeldkwaliteit, slecht leesbaar) =================151=================== Wij Jan Jans Spierincks en Willem Adams, schepenen verklaren dat voor ons is verschenen Zeger Aerts van Overbeeck en Aert Zegers van Overbeeck en verkopen nu aan Mathijs Janssen van de Meerendonck een stuk land groot 2 lopenzaad, exact volgens de maat te leveren voor 1 lopenzaad tegen 33 roedes, gelegen in de parochie van Gemonde alhier te St. Michielsgestel, 103-v) ter plaatse genoemd het Willich Stuck, b.p. het land van de Woesterhoeve daar, de verkoper zelf, Aert Bloemers, de gemeenschappelijke weg daar, zoals eerder dat perceel Seger Aerts aan zijn zoon Aerdt Zegers had overgedragen. De verkopers beloven de verkoop gestand te doen en alle lasten van hun kant af te handelen. Actum 28 mei 1655. =================152=================== Voor genoemde schepenen verscheen Jan Claes Spierincks die verklaarde aan Mathijs Janssen van de Merendonck een weiland over te dragen dat hij in belening heeft van Jan Thomassen en dat voor de tijd tot het jaar 1660 en zo verder, zoals is afgeproken in de akte van belening opgemaakt voor schepenen alhier op 3 december 1651(?),waaraan men zich zal houden. Actum als boven. =================153=================== 104-r) Voor genoemde schepenen is verschenen Jan CLaessen Spierincks en verkoopt aan Adriaen Jan Fredericks en aan Claes Teunis ten behoeve van Anneken, Lijkeken, Claes en Henricken, zijnde de 4 minderjarige kinderen van Jan Claes Spierincks verwekt bij Merijken Jan Adriaen Fredericks, een stuk akkerland, groot ca. 2 en een halve lopenzaad, gelegen de parochie Gemonde onder St. Michielsgestel, ter plaatse genoemd de Cleijnen Dungenakker, b.p. de verkoper zelf, Aert Bloemers met meer anderen, Rijckert Jans van den Brandts, Henrick Henrick Claessen. De verkoper belooft de verkoop gestand te doen en alle lasten van zijn kant af te handelen, behalve jaarlijks 2 gewinchijnshoenderen aan de heer van Herlaer op St. Michielsdag. Actum als boven. =================154=================== 104-v) Voor genoemde schepenen verschenen Adriaen Jan Fredericks en Claes Teunis als voogden over de minderjarige kinderen Anneken, Lijnken, Claes en Hendricken, kinderen van Jan Claees Spierincks verwekt bij wijlen Merijken Jan Adriaens, verklaren dat met een bedrag van 150 gulden die afkomstig zijn van het nagelaten bezit van Jan Adriaen


Fredericks en nog 50 gulden afkomstig van de weduwe van Hendrick Jan Scellekens en nog wat ander geld van wat verkocht eikenhout, het hiervoor vermelde stuk akkerland is gekocht en betaald ten behoeve van deze minderjarige kinderen. Actum als boven. =================155=================== Wij Willem Adams en Jan Wouters, schepenen verklaren dat voor ons zijn verschenen Corst Ariens en Jan Gerrits die ook nog handelen voor Aert Thijssen, beloven samen en hoofdelijk om een van de minderjarige kinderen te zullen onderhouden nagelaten door wijlen Jan Dircks van der Cammen verwekt bij wijlen zijn wettige vrouw totdat ze meerderjarig zijn en zelf de kost kunnen verdienen. Als een van de kinderen door een zware ziekte zou worden getroffen, hetgeen God moge verhoeden, zullen ze daarover als voogden overleg hebben en naar gelegenheid van de zaak handelen, waarvoor Corstiaen 45 gulden heeft ontvangen, Jan Gerrits 36 gulden en Aert Thijssen 27 gulden. Genoemde comparanten beloven deze afspraak na te zullen komen. Actum 29 mei 1655. =================156=================== 105-r) Wij Stans Stanssen en Jan Jan Spierincks, schepenen verklaren dat voor ons is verschenen Dirck Jan Gerits van Beeck en machtigt hierbij Willem Adams om namens hem een rentebrief te incasseren waarop hij recht heeft ten laste van Gerrit Wouters van Sandtbeeck. Hij geeft de gemachtigde alle bevoegheid daarover proces te voeren en die moet daarin alles doen alsof hij daar als opdrachtgever zelf bij aanwezig zou zijn geweest. De opdrachtgever belooft alles na te komen wat daarin door zijn gemachtigde gedaan zal worden. Actum 5 juni 1655. =================157=================== Wij Stans Stans Molenmaeckers en Wouter Jacobs van Beeck, schepenen verklaren dat voor ons is verschenen jonker Jacob Sijwert van Sijburch drossaard te St. Michielsgestel en stadhouder van het Leenhof alhier en machtigt hierbij heer en meester Cornelius Fannius, advokaat verbonden aan het Hof van Holland om namens hem het proces te vervolgen tegen de weduwe van Sillestede, daarvoor alle papieren in te dienen en de procedures waar te nemen en verder 105-v) geeft hij de gemachtigde daarin alle bevoegheid om al hetgene te doen dat de gemachtigde nuttig zal vinden. De opdracht gever belooft alles na te komen wat door zijn gemachtigde daarin zal worden gedaan. Actum 5 juni 1655.


=================158=================== Wij Jan Wouters en Frans Peters, schepenen verklaren dat voor ons zijn verschenen Geraert Geraerts als man van Berbel dochter van wijlen Antonis Roelof Hagelaers en zijn wettige vrouw Willemken Koolen, nog Laurens Cornelis als wettige man van Geertruijden dochter van genoemde Antonis en Willemken, Michiel Gerards als man van Grietken ook dochter van genoemde Antonis en Willemken, nog Willem Antonis Roelofs en Willem Roelof Hagelaers als gemachtigden van Roelof Antonis Roelofs volgens een akte gepasseerd voor schepenen alhier d.d. 25 mei j.l. verkopen nu aan Dielis Joosten de Visser een stuk akkerland groot ca. 3 lopenzaad en 6 roedes, gelegen te St. Michielsgestel ter plaatse genoemd de Donderswijcken in herdgang Thede, b.p. Willem Bartholomeussen, de gemeenschappelijke mestweg, zoals zij na dood van hun ouders Antonieken en Willemke hebben geerfd. De verkopers beloven de verkoop gestand te doen en alle lasten van hun kant af te handelen, behalve jaarlijks een zester rogge aan het gasthuis van St. Lodewijk (St. Eloij) in Den Bosch. Actum als boven. =================159=================== 106-r) Wij Stans Stans Molenmaeckers en Johan Wouters Hoefnagels, schepenen verklaren dat voor ons is verschenen Hendrick Willems, Adriaen Willems en Adriaen Jans Vercuijlen als man van Katarina Willems, verder Jan Andriessen als man van Lijsken Willems, die samen ook handelen voor Jan Willems en voor Peter Hendricks als man van Anneken Willems zijnde alle kinderen en erfgenamen van Willem Jan Adriaens en van Merijken Jan Lamberts en verkopen nu aan Eijmbert Hendrick Rademaeckers een hooiveld groot ca. anderhalve morgen gelegen te St. Michielsgestel ter plaatse genoemd in de Haemsdonck, b.p. Lenaert Willem Meulenbroeck, Jan Henricks van Venroij, jonker de Bever met meer anderen, verder langs de Sandtberch daar, zoals ze na de dood van hun ouders hebben geerfd. De verkopers beloven de verkoop gestand te doen en alle lasten af te handelen. Actum 5 juni 1655. =================160=================== 106-v) Wij Frans Peters Haerwasser en Willem Adams, schepenen verklaren dat voor ons is verschenen Willem Roelof Hagelaers en verkoopt nu aan Marten Adriaens een stuk akkerland groot ca. 6 lopenzaad, gelegen te St. Michielsgestel, ter plaatse genoemd de Horricxe hoeve, b.p. Dirck Dielis, de weduwe van Arien Simons, Truijken weduwe van Jan Aerts, Hendrick Jan Smulders. De verkoper belooft de verkoop gestand te doen en alle lasten af te handelen. Actum 22 juni 1655.


=================161=================== Wij, jonker Jacob Sijwert van Sijburch, drossaard van St. Michielsgestel en Oud Herlaer en stadhouder van het Leenhof aldaar, verder jonker Adolf van Honselaer en Rutger Corstiaen Spierincks als leenmannen van dat Leenhof, verklaren dat vandaag 107-r) voor ons is verschenen jonker Huijbert Engelbert van Raveschot heer van Capelle, Wasbeeck etc. zoon van jonker Arnout van Raveschot eveneens toen hij leefde heer van Capelle en Wasbeeck, verwekt door deze jonker Arnout bij vrouwe Josijna Agnes van Haestrecht, daarin gemachtigd door een octrooi van Prinses van Hooghsolleren, vrijvrouwe van St. Michielsgestel en Oudherlaer d.d. 4 oktober 1653, zoals ons is gebleken verkoopt aan jonker Hendrick Lelijon, luitenant van de compagnie van de heer comandeur van Thuijl, rentmeester van de prinses van Hoogh Zolleren etc. een schoon adelijk huis en kasteel met dubbele grachten, leenroerig aan genoemde Prinses van Hooghsolleren, gelegen nabij de stad Den Bosch aan de rivier de Dommel onder St. Michielsgestel, genaamd de Ruwenberch. Het heeft 14 bizondere vuursteden (haarden) met divere schone en uitmuntende kamers en vertrekken waarbij diverse *gemakken of secreten* zijn gemaakt die alle op het water uitkomen, verder is er een zeer mooie opgetrokken toren met nog 3 andere torentjes die uit het water zijn opgemetseld, binnen een vierkant plein met een galerij en buiten een ophaalbrg en daarbij nog een mooi neerhuizing met vele schone opgroeiende eikenbomen die tot dreven zijn gemaakt met veel 107-v) jonge fruitbomen en twee mooie omwaterde hoeven of tuinen, beide met doornenheggen beplant met aanligged landerijen en akkerland en afgesloten met een poort, zes morgens land. Aan de westkant is het begrensd door het erf van jonker Christoffel van Boecop, verder de gemeijnte genoemd de Locaertse bergen, de erfgenamen van Catharina Anthonis van der Waerden. Bij het kasteel hoort ook een zeer schone plaats met zwanen, ganzen en duiven. Dat kasteel en adelijk huis had jonker Huijbert Engelbert van Raveschot geerfd middels testament van zijn ouders zijnde jonkheer Arnout van Raveschot en vrouw Josina Agnes de Haestrecht op 22 september 1632, opgemaakt voor notaris Jacques Lucas te Antwerpen wonend, zoals ook blijkt uit de boedeldeling van de kinderen en erfgenamen van 108-r) jonker Arnout en vrouwe Josina, gemaakt op 12 januari 1650 voor schepenen van St. Michielsgestel. De verkoper belooft de verkoop gestand te doen en alle lasten af te handelen, behalve een jaarlijkse chijns van 1 stuiver aan de hertog van Brabant en nog 5 kapoenen aan de Prinses van Hoogh Zolleren die men betaalt met 25 stuivers per jaar, voor


108-v) welke chijns van 5 kapoenen men een zeker recht heeft op de Bleecken gelegen bij de Dommel tegenover het kasteel. Er zijn wel gebuurlijke plichten te onderhouden zoals voor wegen en waterlaten en men moet overpad aan anderen verlenen. De koper moet ook de dorpslasten betalen en de koper moet het adelijk huis laten verheffen en de kosten van verhef betalen aan de Prinses van Hoogh Zolleren. De koper zal volgens de verkoopvoowaarden de helft van de resterende koopsom boven de eerste termijn over een jaar betalen met een rente van 5 %, en de andere helft 109-r) over 2 jaar na de openbare verkoop. Aldus opgemaakt op 16 juli 1655. =================162=================== Wij Jan Wouters Hoefnagels en Rutger Corstiaens Spierincks, schepenen verklaren dat voor ons is verschenen Gerrit Hendricks van der Loo inwoner van St. Michielsgestel oud ca. 45 jaar en heeft verklaard ten behoeve van het gemeentebestuur, dat wijlen zijn vader zijnde Henrick Geraerts vander Loo, als pachter van de impost van het slaggemaal, bieren en andere zaken een zekere Jan Robben die toen in het huis woonde dat nu eigendom is van de kinderen van Jan Hendriks van Grinsven, omdat die weigerachtig was de impost te betalen, hij die in Den Bosch op de gevangenpoort daar heeft laten vastzetten zodat hij zou gaan betalen. Hij verklaart dat enige tijd erna, als Jan Robben weer uit de gevangenis was ontslagen, dat Robben Jan zijnde zoon van Jan Robben met een geladen *roer* (geweer) snachts omstreeks 11 uur in het huis van genoemde Hendrick Geraerts van de Loo is gekomen die te bed lag en toen zei genoemde Robben *gij hebt mijn vader op de poort gevangen laten zetten, dat zal ik u betalen* en schoot toen zijn geweer op zijn vader los zodat de kogel door het beddedek ging en door het bed dicht langs zijn lijf en daarna liep de genoemde Robben direct weg uit het huis. Actum 26 juli 1655. =================163=================== 109-v) Wij Jan Wouter Hoefnagels en Adriaen Janssen Vercuijlen, schepenen verklaren dat voor ons is verschenen Jan Harmens Schuermans en verkoopt aan Dirck Jan Dirck Schuermans een stuk akkerland groot ca. 2 en een halve lopenxaad, gelegen te St. Michielsgestel, meestal genoem de Drijehoeck, ter plaatse genoemd op de Heesackers, b.p de verkoper zelf, de erfgenamen van Peter Teunis, jonker Boecop, het Putakkerken daar. De verkoper belooft de verkoop gestand te doen en alle lasten af te handelen, behalve een gewinchijns van 3 stuiver een oort aan de heer van Herlaer, verder moet de koper een halve roede dijk onderhouden te Gestel tussen beide bruggen. Actum 9 augustus 1655.


=================164=================== 110-r) Wij Rutger Corstiaen Spierincks en Adriaen Janssen Vercuijlen, schepenen verklaren dat voor ons zijn verschenen Gerrit Henricks van de Loo en zijn zuster Hester Henricks van de Loo, kinderen van wijlen Hendrick Gerrits van de Loo verwekt bij wijlen Martgareta Aert Jan Dircks en dragen hierbij aan Jan Baltissen als wettige man van Heijlken ook dochter van genoemde Henrick Gerrits van de Loo en van Margareta een stuk akker over, meestal genoemd de Grote Midakker, groot ca. 4 en een halve lopenzaad, gelegen te St. Michielsgestel ter plaatse genoemd op de Midakkers, b.p. Gijsbert Rutten, de erfgenamen van Corst Peters van de Brant, de erfgenamen van Jan Lenaerts, de Ruijmelsche beemden die eigendom zijn van de zusters van Orthen. Nog een weiland of hooiland in totaal groot ca. 2 morgens, ter plaatse genoemd in de Doeijbroecken in St. Michielsgestel, b.p. de erfgenamen van Jan Hanssen en meer anderen, Willem Roelof Hagelaers, 110-v) Gijsbert Cornelissen, de zusters van Orthen. Nog een schepenbrief van Boxtel inzake een rente van 11 gulden per jaar te betalen door Zeger Aerts van Overbeeck, aflosbaar met 200 guldens. De comparanten beloven deze overdracht gestand te doen en alle lasten darin af te handelen, behalve uit het weiland jaarlijks een chijns te betalen aan de heer van Herlaer die er van oudsher op drukt. Nog jaarlijks uit het stuk akkerland 10 gulden aan Jan Driessen te Vucht, aflosbaar met 200 gulden over te nemen met een vervallen en een lopende termijn. Het weiland heeft recht van overpad over het akkerland. Verder is er dijkonderhoud. Actum 10 augustus 1655. =================165=================== Voor schepenen verschenen 111-r) Jan Baltis als man van Heijlken dochter van wijlen Henrcik Gerrits van de Loo en van Margareta Aert Jan Dircks en hebben bekend het bezit uit de vorige akte te hebben aangenomen in plaats van het kindsgedeelte afkomstig van zijn schoonouders. Hij belooft nimmer meer enige aanspraken op die erfenis te zullen maken zowel wat betreft roerend als onroerend bezit, maar dat bezit blijft verder van Gerrit Henricks van de Loo en diens zuster Heesken. Maar Gerrit en Heesken moeten wel de lopende en vervallen schulden betalen. Actum als boven. =================166=================== Voor genoemde schepenen zijn verschenen deze Gerrit Hendricks van de Loo en zijn zuster Heesken en


111-v) verder Jan Baltis ieder in hun hoedanigheid en beloven de voorgaande overeenkomst volledig na te komen en daar niets van af te doen. Afgesproken is dat de hop die tegenwoordig op zolder ligt daar zal blijven als gemeenschappelijk bezit, zowel wat betreft verlies of winst, om eventuele schades of verlies daarmee ook te betalen, ieder daarin voor een derde deel en alle geld dat voor de hop is geleend zullen ze samen dragen alles te goeder trouw. Actum als boven. =================167=================== Wij Jan Wouters Hoefnagels en Rutger Corstiaen Spierincks, schepenen verklaren dat voor ons gekomen mevrouwe Theodora de Raveschot, vrouwe van Loon etc. en heeft haar kontant geld aangeboden dat haar eigendom is zoals ze verklaarde om daarmee beroep te doen op het recht van vernadering als naaste bloedverwante, inzake een stuk akkerland genoemd 112-r) de Lege Stapelakker, zoals onlangs op 9 april werd verkocht door heer Huijbert Engelbert van Raveschot, heer van Capelle en Wasbeeck en was verkocht aan meester Adriaen Herberts. Ze is bereid onder ede te verklaren dat het bezit voor haarzelf is en voor niemand anders en ze belooft de koper diens koopsom te zullen restitueren. Actum 10 agustus 1655. =================168=================== Wij Jan Wouters Hoefnagels en Rijskaert Janssen van den Brandts, schepenen verklaren dat voor ons is verschenen Claes Hendricx als man van Lijsbeth dochter van Jan Goijaerts en verkoopt nu aan jonker Christoffel van Boecop een stuk akkerland groot ca. 2 lopenzaad, gelegen te St. Michielsgestel ter plaatse genoemd de Haesebaert, b.p de koper zelf, Margriet Wouters van Hall, Adriaen Laureijns, de Locaertse bergen. De verkoper belooft de verkoop gestand te doen en alle lasten af te handelen. Actum 17 augustus 1655. =================169=================== 112-v) Wij Jan Wouter Hoefnagels en Rijckert Jan van den Brandts, schepenen verklaren dat voor ons is verschenen Margriet dochter van Jan Goijaerts, weduwe van Wouter Jan Vrancken, verder Mathijs Jan Goijaerts, Adriaen en Teunis kinderen van Jan Adriaen Locaerts verwekt bij wijlen Alitgen dochter van Jan Goijaerts die ook handelen namens Goijaert Adriaen Joris als man van Merijken dochter van Jan Adriaens (Locaerts) en namens Jenneken ook dochter van genoemde Jan Adriaens zijnde hun zuster, nog Jan en Cornelis zoons van Ruth Willems verwekt bij wijlen Agnes Jan Goijaerts, Claes Hendricks als man van Lijsken Jan Goijaerts, Jan zoon Hendrick Jan Goijaerts, zijnde allen testamentaire erfgenamen van Digna


dochter van Jan Goijaerts en verkopen nu aan Gijsbert Peters van den Broeck een halve morgen hooiland, gelegen te St. Michielsgestel, ter plaatse genoemd op den Pettelaer in een groter veld van ca. 3 morgens, b.p. de zusters van Orthen, de erfgenamen van Sebert Lamberts, Willem Meulenbroeck, Mathijs Hendricks. De verkopers beloven de verkoop gestand te doen en alle lasten af te handelen behalve de dorsplasten. Actum 27 augustus 1655. =================170=================== 113-r) Voor genoemde schepenen verschenen meester Anthonij Vermeulen, chirurgijn, die verklaarde aan Jan Harmen Schuermans een stuk akkerland in belening te hebben gegegen, genoemd de Putakker, groot ca. anderhalf lopenzaad, gelegen te St. Michielsgestel ter plaatse genoemd aan de Beeckant, b.p. Jan Harmens, jonker Boecop, de erfgenamen van Peter Teunis Joosten, Truijken weduwe van Jan Aerts. De belening loopt voor 3 jaar, de helft ervan te aanvaarden per heden en de andere helft per a.s. St. Maartensdag en na 3 jaar zo weer achter te laten en tegen die tijd moet meester Anthonij dan 150 karolusguldens betalen. Indien meester Antonij het geld na de drie jaar niet terugbetaalt, krijgt Jan Harmens daarvan de volle eigendom. Actum 27 augustus 1655. =================171=================== 113-v) Wij Rutger Corstiaen Spierincks en Andries Jan Santegoets, schepenen verklaren dat voor ons is verschenen Willem Goijaerts Metselaer wonend te Liempde en machtigt hierbij Peter Sopers, vorster van St. Michielsgestel, om namens hem het proces te vervolgen etc. tegen joffrouw Maria van Honselaer weduwe van jonker Dirck Millinck van Gerwen op het verzoek dat deze joffrouw heeft weten over te geven aan de .... van Brandt en verder tege deze joffrouw te procederen en alles daarin waar te nemen, eventueel een of meer advocaten of procureurs in te schakelen. De opdrachtgever belooft alles na te komen wat door zijn gemachtigde hierin zal worden gedaan en zal hem daarvoor vrijwaren. Datum 31 augustus 1655. =================172=================== Wij Jan Wouter Hoefnagels en Rijckert Jan van den Brandts, schepenen verklaren dat voor ons zijn verschenen Adriaen Joris en Jan Jan Dircks en hebben verklaard dat het huis, tuin, boomgaard, hopen akkerland samen groot ca. 6 lopenzaad, dat 114-r) Lenaert Adriaen Jacobs laatstleden bij deling had verkregen. gelegen in de Broekstraat in de jurisdictie van Schijndel, boven hetgeen hij daar jaarlijks uit betaalt, minstens 500 gulden waard is. Nog verklaren zij dat het stuk akkerland groot ca. 8 lopenzaad, gelegen in de parochie


Gemonde in de jurisdictie van Schijndel zoals de kinderen en erfgenamen van wijlen Peter Adriaen Jacobs was toebedeeld, boven de lasten wel 700 gulden waard is. De deponenten verklaren aldaar in de buurt te wonen en er derhalve mee op de hoogte te zijn. Actum 7 september 1655. =================173=================== Wij Jan Wouter Hoefnagels en Adriaen Jans Vercuijlen, schepenen verklaren dat voor ons is verschenen Rutger Corstiaen Spierincks, Frans Peter Haerwassers, Andries Janssen Santegoets, Rijckert Janssen van den Brandts en Servaes Andriessen, allen gewezen schepenen voor het jaar 1652 en hebben onder ede verklaard op verzoek van Peter Sopers 114-v) vorster van St. Michielsgestel dat in 1652 toen zij schepenen waren dat er een proces was ontstaan tussen de heer en meester Matheus Snel destijds drossaard van Gestel, tegen Wouter en Hendrick Gerrits, broers in welke zaak toen van 3 dagen tot 3 dagen werd geprocedeerd op de extra-orinaire rol en er werden toen grote verteringen gemaakt en onkosten. Daaover verklaren deze deponenten omdat er toen veel wijn werd gedroinken, zowel buitenshuis als binnenshuis, dat ze tegen deze Snels hadden gezegd *mijnheer het was beter dat de wijn wat in huis bleef want het maakt een grote opspraak in de gemeente*. Daarop had Snels geantwoord * mag ik mijn eigen wijn niet wegschenken, wie zal mij dat beletten* en meer van dergelijke woorden. Actum 11 september 1655. =================174=================== 115-r) Wij Rijckaert Jan van den Brandts en Andriaen Janssen Vercuijlen, schepenen verklaren dat voor ons is verschenen Catharina dochter van Jan Peter Adriaens weduwe van Lenaert Florissen, die verklaart afstand van haar recht van vruchtgebruik te hebben gedaan inzake een huis, tuin, esthuis, schuur en boomgaard, samen groot ca. 2 lopenzaad, gelegen te St. Michielsgestel ter plaatse genoemd op de Horrick, b.p. Adriaen Gerits verder rondom de gemeenschappelijke straat. (akte is niet afgemaakt, geen datering en ook niet vermeld ten behoeve van wie ze afstand doet) =================175=================== Wij Jan Wouter Hoefnagels en Adriaen Jans Vercuijlen, schepenen verklaren dat voor ons is verschenen jonker Jacob Sijwert van Sijburch, drossaard alhier, machtigt hierbij señor Geraert van de Velde, procureur verbonden aan het Hof van Holland in Den Haag, om namens hem het proces te vervolgen tegen de weduwe van Sillestede en daarin alles te doen dat rechtens nodig is, brieven in te dienen etc. en wat de gemachtigde zal goeddunken. Actum 14 september 1655.


=================176=================== 115-v) Wij Rutger Corstiaen Spierincks en Dries Janssen Santegoets, schepenen verklaren dat voor ons is verschenen señor Frans Cornelis Roscam oud ca. 43 jaar en Gijsbert Pouwels van Gemonde oud ca. 54 jaar, beiden inwoners te St. Michielsgestel, verklaren onder ede op verzoek van Peter Sopers de vorster, het volgende. Genoemde Roscam verklaart dat hij in het jaar 1652 bij heer en meester Matheus Snels, destijds drossaard van St. Michielsgestel een proces is gestart tegen Wouter en Hendrick Gerrits, broers, in welke zaak er om de drie dagen rechtzittingen zijn gehouden op welke dagen er veel werd verteerd en kosten zijn gemaakt en hij zelf op een van die dagen ook als gasts genodigd is geweest toen de vrouw van de requirant tegen heer Snels had gezegd, *mijnheer gij behoort met de wijn wat in huis te blijven, gij gebruikt de wijn hier of het water was want er is hier in korte tijd al een oxhoofd wijn gedronken* en meer dergelijke woorden. Daarop had Snels gezegd *wat hebt U daar mee te doen, ik zal U betalen*. Verder verklaart Roscam dat enige tijd erna deze heer Snels naar het huis van de deponent is gekomen en de deponent heeft toen tegen Snels gezegd *het verwondert mij wel dat U de kosten van de 116-r) gedingen niet aan Sopers betaalt, want zijn vrouw spreekt kwade dingen over U*. Daarop had Snels gezegd * Ik zal hem betalen maar hij moet zolang wachten tot het vonnis is uitgesproken*. Verder verklaart Gijsbert Pouwels dat toen het proces in 1652 liep dat hij als schepen diverse keren erbij is geweest en dat hij toen op zekere keer in het huis van de rquirant was en dat de drossaard (Snels ) toen tegen de vrouw van de requirant had gezegd * wel waarom wordt hier geen voorbereiding voor het eten getroffen tegen de middag, hier zal weer volk komen eten.* Daarop had de requirants vrouw gezegd * mijnheer het is hier al van eten en drinken en ik weet niet waar ik mijn kosten vinden sal.* Daarop had Snels weer gezegd * wat heeft gij daar voor te zorgen, ik zal u betalen, ben ik niet goed genoeg daarvoor*. Actum 17 september 1655. =================177=================== Wij Jan Wouter Hoefnagels en Rutger Corstiaens Spierincks, schepenen verklaren dat voor ons is verschenen jonker Christoffel van Boecop en machtigt hierbij Johan de Vos wonend in de stad Elburg op de Veluwe om 116-v) namens hem het beheer over zijn bezit te voeren, rentes en chijnsen te innen, obligaties etc. zowel binnen als buiten de stad Elburg op de Veluwe, en ook de de inkomsten van de verpachte gronden te innen, zowel de vervallen als toekomende termijnen ervan. De gemachtigde moet daarin handelen alsof hij daar zelf bij aanwezig zou zijn geweest. De opdrachtgever belooft alles na te komen wat door zijn gemachtigde zal


worden gedaan, zowel voor zichzelf als ook voor jonker Ernestus van Boecop zijnde zijn broer en voor vrouwe joffrouw Margareta van Berch (?) zijnde de oudste zuster van de opdrachtgever en hij zal de gemachtigde daarvoor vrijwaren. De gemachtigde moet later wel rekening en verantwoording afleggen. Actum 17 september 1655. =================178=================== 117-r) Wij Rijckaert Jan van den Brandts en Wouter Jacobs van Beeck, schepenen verklaren dat voor ons is verschenen Geraert Janssen van de Loo en draagt ter betaling van verdiend salaris, voorgeschoten geld en kosten etc. aan señor Geraert van Bocholt, procureur de taxatie van kosten over die hij, Gerardt van de Loo. op grond van een bepaald vonnis van heren schepen van Den Bosch d.d. 18 juli 1651, tegen Abram .... (?) wonend te Doesburg en Andries Anthonissen van Wolfsburch diens borg, voor genoemde schepenen toegewezen heeft verkregen op 19 september 1655, ten bedrage van 21 gulden 3 stuivers 3 oort. Hij draagt deze vordering over en zal er geen rechten meer aan ontlenen en belooft de overdracht gestand te doen. Actum 21 september 1655. =================179=================== Wij Rijckaert Jan van den Brandts en Adriaen Janssen Vercuijlen, schepenen verklaren dat voor ons is verschenen jonker Adolf van Honselaer edelman die in St. Michielsgestel woont, 117-v) en belooft per heden datum over 8 maanden aan Geertruijdt dochter van Jacob Goijaerts zijnde zijn dienstmaagd de som van 447 gulden en 10 stuivers te betalen, die deze van Honselaer verschuldigd is volgens de afrekening met haar gemaakt, deels vanwege geleend geld van haar en deels als verdiend arbeisloon dat zij bij de ouders van deze van Honselaer heeft verdiend gehad en verder ook verrekend dat ze bij van Honselaer heeft gewoond en met arbeid heeft verdiend. Als zekerheid daartoe verbindt hij zijn legitieme portie van de erfenis van zijn ouders. Actum 21 september 1655. In marge: Vandaag 9 februari 1660 verklaart Geertruijt Jacob Goijaerts deze 447 gulden en 10 stuivers van jonker Adolf van Honselaer te hebben ontvangen. Getekend J. Elsevier, secretaris. =================180=================== Wij Jan Wouter Hoefnagels en Rijckert Jan van den Brandts, schepenen verklaren dat voor ons is verschenen Rutger Dielis als wettige man van Marijken dochter van Peter Jans van de Ven en verkoopt aan


118-r) Jan Harmens Schuermans een stuk akkerland groot ca. een lopenzaad, en 4 roedes, gelegen te St. Michielsgestel ter plaatse genoemd de Beeckant, b.p. genoemde Jan Harmens Schuermans voor een helft en Jan Dirck van der Cammen voor de andere helft, verder zoals Rutger bij de huwelijkse voorwaardes van zijn vrouw heeft verkregen. De verkoper belooft de verkoop gestand te doen en alle lasten af te handelen, behalve een jaarlijkse rente van 34 en een halve stuiver aan Jenneken Dielis Muts, die aflosbaar is. Actum 8 oktober 1655. =================181=================== 118-v) Wij Jan Wouter Hoefnagels en Rutger Corstiaen Spierincks en Rijckaert Janssen van den Brandts, Dries Janssen Santegoets, Adriaen Janssen Vercuijlen, Wouter Jacobs van Beeck en Willem Roelof Hagelaers, schepenen te St. Michielsgestel verklaren dat enige tijd geleden de heer drossaard Sijwert van Sijburch bij ons is gekomen en heeft ons scherp verboden dat wij de persoon van Willem Damen niet in het minste nog langer voor de gemeente zouden laten optreden en dat we een bepaalde machting aan hem zouden intrekken en dat wij ons verder van deze Willem Damen zouden *ontblooten* (afstand nemen) voor al hetgeen hij tevoren namens de gemeente gedaan zou hebben, ja zelfs ook dat we geen vergaderingen meer ten huize van Willem Adams zouden houden en ons geheel van hem zouden distancieren, en wanneer er zaken voor de gemeente zouden worden gedaan dat zulks alleen in aanwezigheid van een van een andere schepenen zou gebeuren, welke verbod wij als schepenen verklaren dat zulks voor ons onmogelijk is na te komen 119-r) of de drossaard daarin tegemoet willen komen. Wij hebben bevonden dat genoemde Willem Damen door de genoemde schepenen is gevraagd geworden voor het optekenen van de inwoners die enig bier *inleiden* om die aantekeningen daarna aan de borgemeesters te overhandigen en dienaangaande het geld daarvan op te halen, waarvoor deze Willem Damen een zekere vergoeding ontving van ca. 8 tot 10 guldens. Vervolgens hebben wij op het verzoek van de drossaard overleg gehad en goedgevonden om Willem Damen voor diens werk verder te ontslaan en dat het voldoende zou zijn als iedereen die bier *inleid* hetzelfde aan de borgemeester of aan de dichtstbij wonende schepen zou rapporteren en dat de desbetreffende schepen dat ook aan de borgemeester zou mededelen. Actum 9 oktober 1655. =================182=================== 119-v) Wij Rutger Corstiaen Spierincks en Adriaen Janssen Vercuijlen, schepenen verklaren dat voor ons is verschenen Stans Stans Molenmaeckers nu de laatst afgegane presidentschepen, verder Jan Jan Spierincks en Frank


Peters Haerwasser als afgegane schepenen, die hebben verklaard dat dat ze in hun tijd als schepen door een zekere Willem Damen, die toen ook schepen was, toen ten behoeve van de gemeente St. Michielsgestel, de pachte over de bieren en wijnen hebben laten pachten met de andere pachten zoals die door de Hoogmogende jaarlijks worden verpacht, waarvoor die toen2 medeschepenen als borg heeft gesteld, verder verklaren zij dat ze deze Willem Damen hebben aangesteld om alle bieren die door huislieden (burgers) werden ingelegd, door de zelfde Willem gerapporteerd zouden worden dat hij daar aantekening van zou maken om lijsten nadien aan de borgemeesters te overhandigen om het geld ervan te laten incasseren zodanig dat Willem Damen nooit als collecteur heeft gehandeld maar alleen bevoegd was om die aantekeningen te maken zoals is beschreven 120-r) en in tegendeel daarvam hebben wij deze Willem nooit de macht gegeven om enige boetes te laten opleggen maar hebben dat altijd aan ons zelf gehouden. Verder verschenen nog Jan Wouter Hoefnagels, Willem Roelof Hagelaers en Wouter Jacobs van Beeck toendertijd ook collegaschepenen, die onder ede hebben verklaard nadat door mij als secretaris de verklaring is voorgelezen dat de inhoud hiervan juist is. Actum 13 oktober 1655. =================183=================== Wij Adriaen Janssen Santegoets en Adriaen Janssen Vercuijlen verklaren dat voor ons is verschenen jonker Pibes d' Adama en machtigt hierbij Stans Stans Molenmaeckers om namens hem zich te vervoegen bij jonker Adolf 120-v) van Honselaer om met de zelfde Honselar zijn helft of recht te verkopen in de heerlijkheden Griendtsveen, St. Oedenrode, Son, Schijndel, Breugel en Liempde waarop hij recht heeft. De gemachtigde mag dat bezit uit de hand verkopen of in het openbaar, zoals hen beiden dat goeddunkt. De koper dient dat bezit te worden overgedragen volgens de gebruiken in de schepenbank waar het gebeurt, het geld daarvan te ontvangen, kwitering te doen etc. en alles te doen dat hij als opdrachtgever zelf ook gedaan zou hebben. De opdrachtgever belooft alles na te komen wat door zijn gemachtigden hierin gedaan zal worden maar die moeten er later wel rekening en verantwoording over afleggen. Actum 3 november 1655. =================184=================== 121-r) Wij Jan Wouter Hoefnagels en Rutger Corstiaen Spierincks, schepenen verklaren dat voor ons is verschenen Alitge dochter van wijlen Peter Gijsberts van de Broeck verwekt bij wijlen Thonisken Jan Peters, verder Peter Janssen als man van Hendriksken ook dochter van genoemde Peter


Gijsberts en Thoniske, verder Gijsbert Peters van de Broeck, Peter Peters van de Broeck en Anthonis Peters van de Broeck zijnde allen kinderen en erfgenamen van genoemde Peter Gijsberts en genoemde Anthonisken Janssen en hebben verklaard een deling te hebben gemaakt van het bezit te St. Michielsgestel dat ze na de dood van hun ouders hebben geerfd. Genoemde Alitgen en Peter Janssen als echtgenoot van 121-v) genoemde Hendrieksken krijgen het huis, tuin, boomgaard en landerijen samen groot ca. 5 lopenzaad, gelegen te Gestel ter plaate genoemd aan de Pleijn, b.p. jonker Boecop, Jan Thijssen, de gemeenschappelijke straat. Er mag worden geweegd over het erf van Corst Rijckaerts achteruit en nog over het Mettenveldje daar. Genoemde Gijsbert Peters van de Broeck krijgt de helft van een stuk akkerland genoemd de Ruijmelse akker, in totaal groot ca. 8 lopenzaad, alhier gelegen ter plaatse genoemd in de Locaert, b.p. Corst en Lenaert Rijckaerts, de Locaerts, de heer Zuerius, de gemeenschappelijke straat. 122-r) Hieruit jaarlijks 4 stuivers en 2 penningen gewinchijns aan de heer van Herlaer te betalen. Genoemde Peter Peters van de Broeck krijgt een stuk akkerland groot ca. anderhalf lopenzaad, genoemd de Hespakker, gelegen te St. Michielsgestel aan de Pleijn, b.p. de erfgenamen van joffrouw Griensven, Jan Gerit Jan Rijckaerts. Nog krijgt hij een stuk heiveld, gelegen in de Houw, b.p. joffrouw Griensven, de gemeijnte, Jan Wouters. Nog krijgt hij een obligatie ten laste van Hendrick Jans Vercuijlen van 5 gulden per jaar aflosbaar met 100 gulden. Genoemde Antonis Peters van de Broek krijgt een stuk hooiland groot ca. een morgen, gelegen te St. Michielsgestel ter plaatse genoemd op de Pettelaer, 122-v) b.p. oostwaarts Gerrit Wouters, de heer van Berckel, de erfgenamen van Maeijken Roemen, de gemeenschappelijke straat. De delers doen over en weer afsaand van aanspraken op elkaars erfddeel en beloven deze deling gestand te doen. Als iemands erfdeel minder waard wordt of dat er meer lasten op blijken te drukken zullen ze dat samen betalen. 123-r) Actum 11 november 1655.


=================185=================== Wij Jan Wouter Hoefnagels en Rutger Corsten Spierincks, schepenen verklaren dat voor ons is verschenen Jeronimus Huijberts en machtigt hierbij Pouwels Aerts om namens hem voor zijn deel erin naar Den Haag te gaan om daar te ageren tegen Hendrik van Duppen, lakenkoper te Helmond en geeft hem ook opdracht eventueel een of meer advokaten in te schakelen en proces daarover te voeren en alles te doen dat nodig is, vonnis te eisen, zowel tussentijds of finaal, het vonnis ten uitvoer te laten leggen, het geld te ontvangen etc. De opdrachtgever belooft alles na te komen wat daarin door zijn gemachtigde zal worden gedaan, maar die moet er later wel rekening en verantwoording over afleggen. Actum 6 december 1655. =================186=================== 123-v) Ter secreterie van St. Michielsgestel is verschenen Jan Claes Spierincks en heeft bij schepene hier een bedrag van 8 gulden in bewaring gegeven dat die onder hem had vanwege landhuur dat Jan van Os als borgemeester hier voor de contributie had verhuurd, voor welk bedrag Willem Willem Meulenbroek beslag had gelegd vanwege achterstallige bijdrages die deze Meulenbroek van de heer Everaert Wouters van Sandtbeeck eiste. Opgemaakt in aanwezigheid van Rut Corstiaen Spierincks en Jan Wouter Hoefnagels, schepenen. Actum 23 december 1655. (zeer onduidelijke geschiedenis, zie volgende) =================187=================== Verschenen is señor Jasper van Rijnshoven en heeft dat geld uit de vorige akte weer gelicht en stelt hiervoor Isaack Elsevier als borg, inwoner alhier die hierbij ook aanwezig is en belooft die te vrijwaren voor het opgelegde beslag. Actum als boven. =================188=================== Wij Jan Wouter Hoefnagels en Rijckert Jan van den Brandts, schepenen verklaren dat voor ons is verschenen Dries Peter Staeck als man van Magdalena dochter wijlen Goossen Marcelis en verkoopt aan Hendriksken weduwe van Jan Geraert Jan Rijckaerts een stuk akkerland, genoemd de Beecxakker groot ca. 2 en een halve lopenzaad gelegen 124-r) alhier ter plaatse genoemd op de Haenwijckse akkers, b.p. Heijlken weduwe van Matheus Matheussen, de gemeenschappelijke mestweg, Adriaen Ariens, zoals hij als echtgenoot vanwege zijn schoonouders heeft geerfd en hem in de deling was toebedeeldvoor schepenen alhier op 22 juli 1652. De koopster krijgt er het vruchtgebruik van en haar dochters Merijken en Iken verwekt bij genoemde Jan Rijckaerts het erfrecht. De verkoper belooft de verkoop gestand te doen en alle lasten daarin af te handelen. Afspraak is als Hendriekske enig geld nodig zou hebben voor


deze aankoop, dat zij dan deze akker zal mogen belasten 124-v) danwel mag verkopen. Actum 28 december 1655. =================189=================== Wij Adriaen Jans Vercuijlen en Willem Roelofs Hagelaers, schepenen verklaren dat voor ons is verschenen Anthonis Hendricxs als man van Deliana dochter van Jan Janssen de With in diens leven verwekt bij wijlen Catharina Peters, verder Frans Peter Haerwasser en genoemde Jan Janssen als voogden over de minderjarige Elisabeth ook dochter van genoemde Jan Janssen de With verwekt bij genoemde Catharina Peters, welke voogden zijn gemachtigd, waarbij door jonker Jacob Sijwert van Sijburch drossaard alhier het lot voor de minderjarige is gelegd, die verklaren een boedeldeling te hebben gemaakt van het bezit dat ze na de dood van hun ouders hebben geerfd. Bij deze deling krijgt 125-r) de minderjarige een huis, tuin, met aanliggende erven, groot ca. 8 lopenzaad, gelegen te St. Michielsgestel ter plaatse genoemd op de Horrick, b.p. Luijck Thijssen cum suis, Geertruijden Busselen, de heer d' Absolom, de gemeenschappelijke straat. Uit dit perceel jaarlijks aan advokaat Nagelmakers in Den Bosch 15 gulden te betalen, aflosbaar met 300 gulden, nog jaarlijks aan van Heijnsberch in Den Bosch 7 gulden en 10 stuivers, aflosbaar met 144 gulden, nog jaarlijks aan de heer van Oud Herlaer een gewinchijns van 6 penningen, samen met de achterstand van deze chijns die dit lot ook moet afwinnen. Genoemde Anthonis Hendricks krijgt een stuk akkerland gelegen op te Vaert, groot ca. 3 en een halve lopenzaad, b.p. de gemeenschappelijke straat, Theunis Driessen. Nog kijgt hij een stuk akkerland gelegen op de Donck, groot ca. 3 en een halve lopenzaad, 125-v) b.p. Jan Henricks van Griensven, Jacob Rutten, de Langhwinkelse steegde, de Donck daar. Uit deze 2 percelen jaarlijks in Den Bosch 6 gulden te betalen aflosbaar met 100 gulden ook met de achterstand ervan. Nog krijgt dit lot een rentebrief van 2 gulden per jaar ten laste van Anthonis Thomas aflosbaar met 33 gulden. De delers beloven over weer afstand te doen van aanspraken op elkaars erfdeel en deze deling gestand te doen. Als iemands erfdeel minder waard wordt of dat er meer lasten op blijken te drukken, dan zullen ze die samen betalen. Actum 28 december 1655.


=================190=================== 126-r) Wij Jan Wouter Hoefnagels en Willem Roelof Hagelaers, schepenen verklaren dat voor ons is verschenen Jan zoon Dielis Peters van de Ven door deze Dielis verwekt bij Alitgen dochter van Jan Peter Hendricks toen ze leefden, verder Jan Dingemans Adriaens als man van Marijke, dochter van genoemde Dielis en Alitgen, die ook handelen namens hun afwezige zuster Peterken, verkopen aan Frans Peter Haerwasser een stuk weiland groot ca. 2 morgens gelegen te St. Michielsgestel ter plaatse genoemd aan de Pettelaerse straat, b.p. de erfgenamen van van Berckel, Willem Willem van de Meulenbroek, de erfgenamen van Jan Wouters, de Pettelaerse straat. De verkopers beloven de verkoop 126-v) gestand te doen en alle lasten af te handelen, behalve de chijns aan de heer van Herlaer. Actum 3 januari 1656. =================191=================== Wij Adriaen Jan Vercuijlen en Jan Wouter Hoefnagels, schepenen verklaren dat voor ons is verschenen Claes Pouwels zoon wijlen Pauwels Adriaens door deze Pouwels verwekt bij wijlen Merieken dochter van Jan Hanssen toen ze leefden, verder Willem Pouwels, Joost Govaerts als man van Hilleken dochter van genoemde Pouwels en Merieken, Ruth Janssen van Griensven en Jan Harmens Schuermans als voogden over Pauwels, Jenneken en Hendrik als kinderen van wijlen Adriaen Pouwels, ook zoon van genoemde Pouwels 127-r) Adriaens en Merieken, welke voogden daarin zijn gemachtigd, verder jonker Jacob Sijwert van Sijburch drossaard alhier die het lot voor de minderjarigen heeft gelegd, hebben een deling gemaakt van het bezit te St. Michielsgestel en ook te Schijndel dat ze na de dood van hun ouders hebben geerfd. Genoemde Willem Pouwels krijgt een huis, tuin, boomgaard en aanliggend erf, samen groot ca. 9 lopenzaad, gelegen te St. Michielsgestel ter plaatse genoemd Ruijmel, b.p. de gemeenschappelijke straat, het andere erfdeel, de erfgenamen van Jacob Wijnants Doolvoet. Nog een stukje akkerland groot ca. 50 roedes, genoemd het Heuffeken, met een groes of weilandje eraan, 127-v) b.p. het andere lot, de gemeenschappelijke straat, de erfgenamen van genoemde Jacob Wijnants, de gemeijnte, de rivier de Dommel, maar dit lot mag geen last aan het tweede erfdfeel over genoemd weilandje veroorzaken. Nog krijgt hij het vierde deel van een hooibeemd gelegenm op de Pettelaer, b.p.de erfgenamen van Daem Peters, de vaartgraaf


aldaar, het fraterscamp, de zusters van Orthen. Dit lot krijgt alle eikenbomen staande aan het Heselaer die zijn gemerkt met een enkel merkteken. Uit dit lot jaarlijks 3 gulden 10 stuivers betalen aan het klooster van de Eijkendonck, nog twee en een zesde deel van een chijnshoen aan de heer van Oud Herlaer( te betalen met 10 stuivers 3 oort (1 hoen=5 stuivers). Verder moet dit lot overpad verlenen aan het tweede lot over een pad tussen het erf van Jacob Wijnants en deze erfgenamen. Genoemde minderjarige kinderen krijgen een klein huisje met de schuur en 6 voeten erf buiten rondom de schuur, zodat die op hun eigen erf kunnen dakdekken, verder krijgt hij een erf met de boomgaard en akkerland, 128-r) samen groot ca. 3 lopenzaad, gelegen in het gehucht van de Ruijmel, naast het eerste lot ervan afgedeeld met een groesveldje eraan, b.p. de erfgenamen van genoemde Jacob Wijnants, het groesveldje langs de Dommel. Mog krijgen ze eeen stuk akkerland gelegen op de Locaertsbergen, genoemd het Nieuwlant, groot ca. 7 lopenzaad, b.p. het Cleijn Hemelrijck, de kinderen van Jan Hanssen, de gemeenschappelijke straat. Nog krijgen ze het vierde part van hooiland gelegen in een groter veld op de Pettelaer, b.p. de kinderen van Daem Peters, de vaartgraaf daar, het fraterscamp. Dit lot krijgt alle eikenbomen aan het Heselaer gemerkt met twee merktekens. Uit dit lot jaarlijks aan de heer van Herlaer een chijns van 7 stuivers 2 oort te betalen. 128-v) Genoemde Joost Govaerts krijgt een stuk akkerland genoemd de Wielakker, groot ca. 5 lopenzaad, gelegen alhier aan de Hoolstraat, b.p. Henrick Roelens en meer anderen, de gemeenschappelijke straat. Nog krijgt hij een stuk akkerland genoemd de Maas Oomenakker met de pad die erbij hoort en nog een stuk akkerland er tegenover gelegen, samen groot ca. 9 lopenzaad, gelegen op de Sleijbeecken, b.p. de gemeenschappelijke straat, Peter Martens, de Wielsche Hoeve, de gemeenschappelijke pad daar, Goossen Hendricks en meer anderen. Dit erfdeel moet het halve hek onderhouden en ook de eerste of voorste post. Nog krijgt hij een stuk akkerland, groot ca. 3 lopenzaad, gelegen in het Wout aan de Boterhoeck in de jurisdictie van Schijndel, b.p. het vierde lot, de gemeijnte, het Doncker Wout, Jan Peter Broeren. Dit perceel moet behoorlijk omheinen en het hele schoor en moet het vierde lot laten wegen en nog 1 roede en 7 voet 129-r) dijk te onderhouden op de Halderse dijk. Nog jaarlijks 5 gulden te betalen aan diegene die er recht op heeft en nog 2 stuivers en 14 penningen als chijns aan de heer van Herlaer met nog 7 en een halve *rist* vlas aan de


zelfde heer van Herlaer, waarvoor men een maaltijd krijgt zoals van oudsher gebruikelijk is. Dit lot krijgt alle eikenbomen aan het Heselaer gemerkt met 3 merktekens. Genoemde Claes Pouwels krijgt een huis, schuur, esthuis en aangelegen erven groot ca. 10 lopenzaad, ter plaatse genoemd aan het Heselaer, b.p. het erf van Huijbert Aerts, verder der rondom in de gemeijnte. Op dit perceel zullen alle bomen blijven staan die niet zijn gemerkt. Nog krijgt hij een weiland gelegen in het Wout aan de Boterhoeck onder Schijndel, b.p. het derde lot, Jan Peter Broeren, het Doncker Wout. Er is recht van overpad over het derde lot. Dit lot moet het gehele hek op het schoor onderhouden en jaarlijks 2 stuivers 15 penningen aan de Domeinen van Brabant betalen. 129-v) De delers doen over en weer afstand van aanspraken op elkaars erfdeel en beloven de deling gestand te doen. Indien iemands erfdeel minder waard wordt of dat er meer lasten op blijken te drukken zullen ze die samen betalen. De genoemde eikenbomen aan de Heselaer zullen binnen 7 weken worden omgekapt of dat anders de bomen 130-r) op het vierde lot zullen moeten blijven staan. Actum12 januari 1656. =================192=================== Wij Jan Wouter Hoefnagels en Rijckert Jan van den Brandts, schepenen verklaren dat voor ons is verschenen Andries Meussen oud ca. 38 jaar en Jan Claes Spierincks oud 40 jaar, beiden wonend te St. Michielsgestel, en verklaren onder ede het volgende. Andries Meus verklaart dat Willem Henrick de Bever als gewezen borgemeester in het jaar 1652, van Geraert Janssen van de Loo een hoeveelheid vlees van hem heeft gekocht en ook diens vrouw Marijken daar heeft gehaald en dat Geraert van de Loo toen zei tegen Willem *ik hoef er geen geld voor te hebben, maar verreken het maar met de dorpsbijdrage en teken dat maar aan* en daarop had Willem gezegd dat dat in orde was en dat hij dat zou aantekenen. Jan Claes Spierincks verklaart gezien te hebben dat Marijke de vrouw van Willem Henrick de Bever het genoemde vlees heeft gehaald en dat hij als deponent daar ook zelf een partij vlees had gehaald en dat dat op zijn contributie was gekort, ook 130-v) weet hij nog dat Jenneken de vrouw van Gerit van de Loo daarmee niet erg tevreden was dat er direkt zoveel op de dorpsbijdrage werd gekort dat zij anders geleidelijk aan had kunnen betalen. De getuigen verklaren daar allebei bij aanwezig te zijn geweest en dat gehoord en gezien hebben. Actum 25 januari 1656.


=================193=================== Wij Jan Wouter Hoefnagels en Adriaen Jan Vercuijlen, schepenen verklaren dat voor ons zijn verschenen Claes en Willem zoons van wijlen Pouwels Adriaens, door deze Pouwels verwekt bij wijlen Merieken dochter van Jan Hanssen toen ze leefden, verder Joost Govaerts als man van Hilleken dochter van genoemde Pouwels Adriaens en Merieken, nog Ruth Janssen van Griensven als wettige voogd over Pauwels, Jenneken en Hendrik als minderjarige kinderen van wijlen Adriaen Pouwels Adriaens en Marije, die verklaren met elkaar meningsverschil te hebben gekregen over de deling van het roerend bezit en meubilair dat ze na de dood van hun ouders hebben geerfd omdat wijlen hun moeder enkele prelegaten had vermaakt aan Claes en Willem die nog ongehuwd waren en geen uitzet hadden gehad. Verder 131-r) ook over het feit dat Adriaen Pouwels toen hij weduwnaar was enkele jaren bij zijn moeder in de kost is geweest, waarvan Adriaen Pouwels veel geld in de boedel is verschuldigd en verder zijn er nog meer meningsverschillen. Er is daarom bemiddeld door Adriaen Jan Spierincks en Jan Adriaen Locaerts en om verdere twisten te vermijden is voorlopig het volgende afgesproken. Claes en Willem zullen alle roerend bezit en meubelen krijgen zonder enige uitzondering dat in het sterfhuis werd bevonden en ze zullen dat bezit voor altijd mogen behouden. Maar het koren op de zolder en in de schuur dat nog niet is gedorst, dat komt samen aan de 4 kinderen toe, ieder evenveel. Verder verklaren ze dat Claes en Willem voor alle geerfd bezit zoals die daar ligt nog voor dit seizoen zullen inzaaien en bebouwen met het meeste profijt en de oogst zal daarna onder hen vieren worden verdeeld, zowel de hop als andere gewassen 131-v) en die op het veld te aanvaarden. Verder zullen de comparanten onder hen vieren de huur delen van dit jaar 1656 van het land aan de Heselaer en zal de contributie die per oogst 1656 vervalt, ook elk voor een vierde deel worden betaald. Verder zullen Claes en Willem aan Pouwels minderjarige zoon van Adriaen Pouwels als hij komt te huwen een bedrag van 30 gulden geven in plaats van een koe, die hij anders als mondelinge gift van zijn grootmoeder zou hebben gehad. Partijen verklaren hiermee tevreden te zijn en beloven de afspraken na te komen 132-r) waarvoor ze hun persoon en beit verbinden. Partijen en schepenen en goede mannen hebben deze akte ondertekend. Actum 4 februari 1656. (Volgen de handtekeningen)


=================194=================== 132-v) Wij Jan Wouter Hoefnagels en Adriaen Jans Vercuijlen, schepenen verklaren dat voor ons is verschenen Anneke Stans zijnde de vrouw van señor Franchois Roscam en ze machtigt hierbij haar man Frans Roscam om vanwege haar ten behoeve van Dirk van Well en Jenneken van den Steen, echtelieden het tiende part van twee scheuttiendes over te dragen, de ene gelegen te Heuselinghen en de andere te Nederlanghel meestal genoemd de Pelsentiende in het land van Ravestein, over te dragen op de manier zoals dat ter plaatse nodig is, het geld ervan te ontvangen, kwitering te doen en verder alles wat zij als opdrachtgeefster zelf ook voor ogen gehad zou hebben. De opdrachtgeefster belooft alles na te komen wat daarin door haar gemachtigde zal worden gedaan. Actum 7 februari 1656. =================195=================== 133-r) Wij Rutger Corstiaen Spierinks en Andries Jans Santegoets, schepenen verklaren dat voor ons is verschenen Peter Martens en verkoopt aan Rijckaert Janssen van de Brandt een stuk akkerland groot ca. een lopenzaad, gelegen in deze heerlijkheid ter plaatse genoemd aan het Heselaer, b.p. de tafel van de H. Geest in Den Bosch, de koper, de gemeenschappelijke straat, zoals hij na dood van zijn ouders heeft geerfd. De verkoper belooft de verkoop gestand te doen en alle lasten af te handelen, behalve jaarlijks 10 stuivers 2 oort aan de H. Geest alhier. Actum 23 februari 1653. =================196=================== 133-v) Wij Jan Wouter Hoefnagels en Dries Janssen Santegoets, schepenen verklaren dat voor ons is verschenen Adriaen Jan Rijckaerts als man van Arijken dochter van Peter Peters eerder weduwe van Henrick Henrick Spierincks, met instemming ook van deze Arijken en doet afstand van zijn recht van vruchtgebruik inzake het 1/5e deel van een huis, tuin, boomgaard en akkerland, meestal genoemd de Bocht, gelegen in de parochie Gemonde onder St. Michielsgestel, ter plaatse genoemd aan de Cruijsstraat, b.p. Hendrick Hendricks alias Clomp, de gemeenschappelijke straat, Teunis Jaspers de Bresser. Hij doet afstand ten behoeve van Geraert Jans van Hees als man van Hendriksen dochter van genoemde Henrick Hendrick Spierincks en genoemde Arijken, die er het erfrecht van krijgt. Hieruit moeten wel de jaarlijks pachten en de chijns worden betaald 134-r) voor dit vijfde deel. Daarna is voor schepenen hier deze Geraert Janssen van Hees verschenen en draagt dit 1/5e deel in dat huis etc., over aan Hendrick zoon Hendrick Spierincks die er het erfrecht van krijgt. De


verkoper belooft de verkoop gestand te doen en alle lasten af te handelen. Daarna draagt deze Hendrick Hendrick Spierincks dat 1/5e deel weer terug over aan zijn schoonvader Adriaen Jan Rijckaerts voor wat betretft dat vruchtgebruik van het 1/5e deel 134-v) zoals de situatie oorspronkelijk was. Actum 26 februari 1656. =================197=================== Wij Jan Wouter Hoefnagels en Rutger Corstiaen Spierincks, schepenen verklaren dat voor ons zijn verschenen Jan Adriaen Locaerts oud ca. 67 jaar en Hendrick Jans Vercuijlen oud ca. 64 jaar en hebben verklaard op verzoek van Willem Roelof Hagelaers dat zij weten dat de requirant sinds het jaar 1630, een jaar na het beleg van Den Bosch een hoeve genoemd de Breeneijck met de landerijen heeft gebruikt, zijnde het esthuis, bakhuis, schuur, tuin ingaande half maart 1630 en het weiland en hooiland met mei daarop volgend en sindsdien ook steeds gebruikt heeft gehad tot het jaar 1654 toe en daarmee heeft hij de pacht geeindigd, behalve voor het land van die hoeve dat hij nog tot 1655 heeft bewerkt. De getuigen verklaren daarbij in de buurt te wonen en er daarom mee bekend zijn. 135-r) Actum 29 februari 1656. =================198=================== Wij Jan Wouter Hoefnagels en Rutger Corstiaen Spierincks, Rijckaert Janssen van den Brandts, Dirck Janssen Santegoets, Willem Roelofs Hagelaer, Wouter Jacobs van Beeck en Adriaen Janssen Vercuijlen, schepenen verklaren dat wij voor het maken en taxeren van de kohieren (verpondingsbelasting) Adriaen Jan Spierinks, Franchoijs Roscam, Jan Janssen Spierincks, Jan Hendricks van Venroij en Mathijs Jan Aerts als beedigde taxateurs hebben benoemd. Wij verklare namens de gemeente dat deze taxateurs samen met de voorgaande taxateurs voor het opmaken van deze kohieren en ook vanwege alle lasten en onkosten daarin hen daarvoor te zullen vrijwaren. Wij doen daarbij afstand van enige uitzonderingspositieetc. Actum 7 maart 1656. Ondertekend door de 7 schepenen en door de 5 taxateurs of zetters. =================199=================== 135-v) Wij Jan Wouter Hoefnagels en Adriaen Jans Vercuijlen, schepenen verklaren dat voor ons is verschenen Jan Hendricx van Venroij, Bertelmeus Hendricks van Venroij en Anthonis Hendricks van Venroij, verder Jan Janssen van Esch als man van Merijken Henricks van Venroij en nog Anthonis Jans Vuchts als weduwnaar van wijlen Geertruijt Hendricks van Venroij, en de laatste in die hoedanigheid als vaderlijke


voogd over Jan, Hendricksken en Dingen, minderjarige kinderen van genoemde Anthonis en Geertruij, verder Jan Adriaen Leijtens en genoemde Jan Michiels als voogden over Hendrick en Emerentia kinderen van wijlen Jacob Hendricks van Venroij in diens leven verwekt bij wijlen Elisabeth Adriaens Leijten, alle kinderen en erfgenamen van wijlen Henrick Jans van Venroij en van Anneken Bartholomeus van Boxtel, welke voogden zijn gemachtigd en verder is aanwezig Isaack Elsevier, secretaris die het lot voor de minderjarige kinderen heeft gelegd. Ze verklaren een deling te hebben gemaakt van het bezit te St. Michielsgestel,(vervolg op folio 137 recto) dat ze na de dood van genoemde Hendrik Janssen en Anneken Bartholomeus hebben geerfd (eindigt en is niet afgemaakt) In marge: Deze akte is niet gepasseerd =================200=================== 136-r) Wij Rutger Corstiaens en Dries Janssen, schepenen verklaren dat vandaag voor ons zijn verschenen Jan, Peter en Hendrick kinderen van wijlen Cornelis Henrick Janssen door deze Cornelis verwekt bij zijn vrouw Lijsbeth Willems en verkopen hierbij aan Arien, Teunis en Jenneken kinderen van Jan Adriaen Locaerts het derde part van een stuk akkerland in totaal groot ca. 3 en een halve lopenzaad, gelegen te St. Michielsgestel aan de Pleijn, b.p. Jan Adriaen Locaert, Peter Peters van de Ven, Willem Roelofs. Nog het 1/6e deel van een weiland genoemd het Varrenbroeck, in totaal groot ca. 5 morgens, gelegen te St. Michielgstel ter plaatse genoemd aan de Pleijn, b.p. de erfgenamen van kapitein Pijnappel, de erfgenamen van Herbert Stevens, meester Rogier van Grinsven (Broekhoven =doorgestreept), de Horricxhoeve daar, zoals ze van wijlen hun ouders hebben geerfd. De verkopers beloven de verkoop gestand te doen en alle lasten af te handelen, behalve op St. Michielsdag aan de heer van Herlaer 3 stuivers twee oort chijns te betalen en een half chijnshoen waarvoorde kopers het recht hebben op de Bleecken te St. Michielsgestel. Actum 28 maart 1656. =================201=================== Voor genoemde schepenen verscheen Lambert Willems, inwoner te St. Michielsgestel en stelt zich borg voor Hendrick zoon Cornelis Hendricks inzake alle lasten en kosten die de kopers uit de vorige akte van deze Hendrick zouden kunnen ondervinden. Actum als boven. =================202=================== 136-v) Wij Jan Wouters en Arij Janssen, schepenen verklaren dat voor ons is verschenen Anthonis Hendrick Huijberts die verklaart aan Peter Rutten het derde part van een stuk land in belening te hebben gegeven, groot ca. 4 lopenzaad, gelegen tussen de beide Meulenstraten, b.p. Merijken Jan Hanssen, Jan Arien Sniders, Eliken Jan Henricks, Teunis Nelis.


Anthonis mag alle jaren aflossen tegen betaling van 100 gulden en Peter zal het derde deel zolang mogen gebruiken. Actum 3 april 1656. =================203=================== 137-r) Wij Jan Wouters Hoefnagels en Andries Janssen Santegoets, schepenen verklaren dat voor ons is verschenen Jan Corsten Vercuijlen en Jan Thomas Ambrosius, als aangestelde voogden over Marijke dochter van wijlen Adriaen Corsten Vercuijlen, door deze Adriaen verwekt bij wijlen Jenneken Thomas Ambrosius, verder Jan Lodewijcx en genoemde Jan Thomas als voogden over Ariaentie dochter van Jan Lodewijcxs door deze Jan verwekt bij wijlen Jenneken Thomas Ambrosius, nog Corstiaen en Thomas, kinderen van genoede Adriaen Corsten en genoemde Jenneken, welke voogden hiervoior zijn gemachtigd en ook nog handelen vanwege een eerder afgesloten overeenkomst voor schepenen alhier d.d. 27 februari 1654, verder Isaack Elsevier secretaris die als gemachtigde voor de officier het lot voor de minderjarige heeft gelegd, hebben een deling gemaakt van het bezit te St. Michielsgestel en de jurisdictie van 137-v) Schijndel, dat ze na dood van Adriaen Corsten en Jenneken Thomas hebben geerfd. Jan Lodwijcks en Jan Thomas ten behoeve van Ariaentie minderjarig kind krijgen een half woonhuis, zijnde het voorste deel, met grond groot ca. 2 lopenzaad, gelegen in de parochie van Gemonde onder Gestel, b.p. Jan Thomas, het tweede erfdeel ervan afgedeeld, Geraert Janssen van de Loo, de gemeenschappelijke straat. Dit huis krijgt 7 *gespannen* (spanten?) tot aan de *lassen van de wormen toe* met de middelste wand die wordt doorgezaagd. Uit dit bezit jaarlijks aan de heer van Herlaer op St. Michielsdag 2 chijnshoenderen te betalen, nog aan de zelfde 4 stuivers een oort op St. Maartensdag en daarvoor heeft men recht om op St. Maartensdag een vrije maaltijd te genieten. Nog hieruit aan de H. Geest te St. Michielsgestel 14 stuivers. Nog de helft van 6 gulden per jaar aan Jacob van Empel in Den Bosch en die helft is aflosbaar met 50 gulden, verder per heden datum over een jaar aan het derde lot een bedrag van 25 gulden te betalen, zonder rente. Men moet verder aan het tweede lot 11 fruitbomen geven en laten uitsteken, zowel appel-peren- als kersenen notenbomen. Genoemde Jan Corsten en Jan Thomas ten behoeve van Marijke als minderjarige dochter krijgen de andere helft van het bovenstaande huis zijnde het achterste stuk, met aanliggend erf groot ca. 2 lopenzaad, 138-r) gelegen in de parocgie Gemonde onder St. Michielsgestel, met de varkenskooi die eraan staat, b.p het het andere erfdeel, Corst Jansen van


Hees, Geraert van de Loo, de gemeenschappelijke straat. Dit achterhuis krijgt 9 gespannen en twee gebonden, van het eerste lot af te delen op de las van de wormen op de middenwand en daar door te mogen zagen wie van hen dat zou willen. Hieruit jaarlijks aan de heer van Herlaer 5 chijnshoenderen te betalen op St. Michielsdag, nog de helft van jaarlijks 6 gulden aan Jacob van Empel in Den Bosch, deze helft aflosbaar met 50 gulden. Nog per heden datum over een jaar aan het vierde lot 25 gulden te betalen zonder rente. Nog moet dit lot meebetalen aan de 2 pond paijment en de chijns van 6 gulden. Genoemde Corstiaen Arien Corsten krijgt een stuk akkerland, groot ca. anderhalf lopenzaad, gelegen in de parochie Gemonde onder St. Michielsgestel, ter plaatse genoemd de Wielakker, b.p. de erfgenamen van Jacop van de Leemputte, de gemeenschappelijke mestweg. Nog krijgt dit lot van het eerste lot per heden datum over een jaar 25 gulden zonder rente, nog de helft van 17 bomen staande op het eerste lot, gemerkt met een enkel merkteken, zowel eiken- essen- willigen en notenbomen en die per a.s. mei op te ruimen. Genoemde Thomas Arien Corsten krijgt een stuk akkerland groot een half lopenzaad, gelegen in de parochie van Gemonde onder St. Michielsgestel 138-v) ter plaatse genoemd op d' Ochelen, b.p. Jan Thomas, de kerk van Gemonde, Goijaert Hanssen, de erfgenamen van Daem Peters . Nog krijgt hij een weiland groot ca. anderhalve morgen, gelegen onder Schijndel ter plaatse genoemd de Broeckstraat, b.p. Willem Henrick de Bever, Jan Willems, de H. Geest van Den Bosch, Jan Thomas. Dit lot krijgt van het tweede lot 25 gulden per heden datum over een jaar, nog de helft van 17 bomen die met een enkel merkteken zijn gemerkt die op het eerste lot staan, zowel zowel eiken- essen- willigen en notenbomen en per a.s. mei op te ruimen. Genoemde delers doen over en weer afstand van aanspraken op elkaars erfdeel en beloven deze deling gestand te doen. Als er op iemands erfdeel meer lasten blijken te drukken dan zullen ze die samen betalen. 139-r) Verder zal men samen ook de chijnsen helpen afwinnen totdat de nieuwe betaler te boek staat. Actum 5 april 1656. =================204=================== Wij Wouters Jacobs van Beeck en Dries Janssen Santegoets, schepenen verklaren dat voor ons zijn verschenen Hendrick Hendrick Spierincks en Adriaen Janssen van de Ven, als naaste vrienden (=familie) van de minderjarige kinderen van wijlen Daendel Willems van Grinsven in zijn leven verwekt bij Catharina dochter van Hendrick Spierincks, die de eed


als voogden hebben afgelegd bij Isaack Elsevier secretaris alhier daarin gemachtigd door de drossaard. Ze beloven het beheer over het bezit van de kinderen te zullen voeren en daarvan later rekening en bewijs te zullen overleggen. Actum 21 april 1656. =================205=================== 139-v) Wij Jan Wouters Hoefnagels en Adriaen Janssen Vercuijlen, schepenen verklaren dat voor ons is verschenen Jan Harmen Schuermans die verklaart afstand te doen van zijn aanspraken en ook namens zijn nakomelingen inzake een huis, esthuis, schop, boomgaard en aanliggende erven, groot ca. 8 lopenzaad, gelegen te St. Michielsgestel ter plaatse genoemd de Speijt, b.p. het Schildersgasthuis, de gemeenschappelijke straat, de vrouwe van Campen. Hij doet er afstand van ten behoeve van de erfgenamen van Emerentia dochter van genoemde Jan Harmens (Schuermans) verwekt bij wijlen zijn vrouw Emerentia dochter van Henrick Goijaerts van den Donck. Het bezit is direkt door de erfgenamen te aanvaarden en hij belooft dit afstandddoen altijd na te komen , behalve dat men jaarlijks daaruit datgene zal betalen 140-r) dat er van oudsher op drukt en zoals hierna nog zal worden gespecificeerd. Actum 27 april 1656. (zie volgende) =================206=================== Voor genoemde schepenen verschenen Jan Willems van de Donck, Goijaert Willems van de Donck, Hendrick Aelberts, Corstiaen Aelberts, welke laatste Hendrik en Corstiaen ook handelen voor hun zwager Pauwels Hendricks, verder Geraert Ariens als man van Metgen dochter van Aelbert Janssen, Willem Jan Hendrik Goijaerts, verder Peter Peters van de Ven en Jan Willems van de Donck als wettige voogden over Neelken, Hendrixken, Peter en Ariaen, minderjarige kinderen van wijlen Jan Henrick Goijaerts daartoe gemachtigd door schepenen alhier d.d. 27 april 1656, zijnde allen erfgenamen (5 staken) van wijlen Emerentia dochter van Jan Harmens Schuermans verwekt bij Emerentia dochter van Henrick Goijaerts vanden Donck en zij verkopen nu aan Marten Matheus een huis, esthuis, schop, boomgaard, hopland en akkerland, groot ca. 8 lopenzaad, gelegen te St Michielsgestel ter plaatse genoemd de Speijt, b.p. het Schildersgasthuis, de gemeenschappelijke straat, 140-v) de vrouwe van Campen. De koper heeft het recht om de Theder heide te mogen gebruiken en daar te ... zoals de andere geburen.De erfgenamen hebben dat bezit verkregen door overdracht door Jan Harmens Schuermans volgens de schepenakte van vandaag. De verkopers beloven de verkoop gestand te doen en alle lasten af te handelen, behalve jaarlijks aan de pastorie alhier een


141-r) mud rogge die men betaalt met 6 karolusgudlens per jaar, nog aan Anneken van Casteren jaarlijks 11 gulden aflosbaar met 200 gulden, aan Geraert Jacobs van Waert jaarlijks 6 gulden 5 stuivers aflosbaar met 100 gulden, nog jaarlijks een gewinchijns van 2 deniers aan de heer van Herlaer. Ok moet de kopeer het hek onderhouden aan het einde van het erf met ook de voorste post en de *doppen* die eraan hangen. Actum 27 april 1656. =================207=================== Voor genoemde schepenen verscheen Marten Matheussen en belooft aan Jan Harmens Scuermans of aan diens erfgenamen een bedrag van 500 karolusgudlens te betalen, die hij verklaard van hem te hebben ontvangen en die hij op diens verzoek zal terugbetalen samen met de rente van 5 % per jaar. Bij aflossing moet 141-v) er behoorlijk worden opgezegd. Als zekerheid voor de betaling verbindt de schuldenaar zijn huis, etc. staande te St. Michielsgestel aan het Speijt. Actum 27 april 1656. =================208=================== Wij Adriaen Janssen Vercuijlen en Willem Roelofs Hagelaer, schepenen verklaren dat voor ons is verschenen Hendrick Adriaens en verkoopt aan Goijaert Corsten een huis, tuin en akkerland in totaal groot ca. 5 (?) lopenzaad, gelegen te St. Michielsgestel ter plaatse genoemd aan het Heselaer, b.p. Peter Adriaens, Jan Adriaens, Geraert Wouters, de gemeenschappelijke straat, zoals hij na de dood van zijn ouders heeft geerfd. De verkoper belooft de verkoop gestand te doen 142-r) en alle lasten af te handelen, behalve een chijns van 3 en een halve stuiver op St. Michielsdag aan de heer van Herlaer en 1 stuiver 2 oort aan de zelfde heer op St. Maartensdag, die de koper ook moet afwinnen. Verder het 1/3 deel van een roede dijk te onderhouden, nog jaarlijks aan de erfgenamen van Steven Snellen in Den Bosch 15 gulden, nog 6 gulden per jaar aan de weduwe van Victor van Wamel in Den Bosch, aflosbaar met 100 gulden, nog 7 gulden 10 stuivers per jaar aan de opvolgers van Wouter in het Duijfhuijs aflosbaar met 150 gulden. De verkoper zal de achterstanden van deze rentes etc. afhandelen tot en met het jaar 1655. Actum 3 mei 1656. =================209=================== Voor genoemde schepenen is verschenen Peter Adriaens en stelt zich borg voor alle aanmaningen en kosten of lasten die op het voorgaande bezit zou drukken, meer dan hiervoor zijn vermeld. Daarvoor verbindt hij zijn


persoon en bezit. Actum als boven. =================210=================== Wij Adriaen Jannsen Vercuijlen en Wouter Jacobs van Beeck, schepenen verklaren dat voor ons is verschenen jonker Jacob Sijwert van Sijburch, drossaard alhier en stadhouder voor het leenhof daar en machtigt 142-v) Hierbij heer Jacob van Volbergen, secretaris van de algemene Rekenkamer en de heer Geraert van de Velde, procureur aan het Hof van Holland in Den Haag om daar een afrekening te maken met de weduwe van Sillestede over het vonnis dat de Raad van het Graafschap Holland heeft uitgesproken en verder alles daarin te doen dat hij zelf ook gedaan zou hebben als hij aanwezig was geweest. De opdrachtgever belooft alles na te komen wat daarin door zijn gemachtigden zal worden gedaan. Actum 6 mei 1656. =================211=================== Wij schepenen verklaren onder ede dat de persoon van jonker Jacob Sijwert van Sijburch drossaard van St. Michielsgestel en stadhouder van het Leenhof alhier nu al enige weken ziek in bed ligt en nog steeds ziekelijk is. Wij verklaren dat we hem nog dagelijks zien en met hem spreken. Actum als boven. =================212=================== 143-r) Wij Rijckaert Janssen van den Brandts en Adriaen Janssen Vercuijlen, schepenen verklaren dat voor ons zijn verschenen Joost Adriaens oud ca. 70 jaar en Peter Adriaens oud ca. 63 jaar en hebben het volgende verklaard op verzoek van de erfgenamen van wijlen jonker Lambrecht van Gerwen. Joost verklaart dat hij meer dan 40 jaar geleden verschillende keren voor deze jonker Lambrecht van Gerwen die toen in Esch woonde, in het Holterven heeft geturfd, gelegen in de Boxtelse heide bij Heult, zonder daarin te zijn gehinderd, waar hij turfde in de richting naast Hal. Hij verklaart verder dat jonker Lambrecht van Gerwen en zijn gezelschap in hetzelfde ven heeft gevist en bij dat zelfde vissen of turven daarin nooit te zijn gehinderd of ervan te hebben gehoord. Hij verklaart nog dat hij die vis mee heeft helpen eten. Genoemde Peter verklaart dat hij meer dan 40 jaar geleden voor twee achtereenvolgende jaren in dat ven mee heeft helpen turfsteken voor deze jonker Lambert van Gerwen die toen in Esch woonde en dat hij daarin nooit is belemmerd of ooit gehoord te hebben dat het turven is verhinderd geweest. Actum 15 juni 1656.


=================213=================== 143-v) Wij Jan Wouter Hoefnagels en Rutger Corstiaen Spierincks, schepenen verklaren dat voor ons zijn verschenen de volgende brouwers alhier: Hendrik Daniels zegt een koperen brouwketel te hebben van 12 tonnen, Goijaert Sijmons een koperen brouwketel van 9 tonnen, Adriaen Jaspers een koperen ketel van 12 tonnen, Willem Hendricks de Bever een koperen brouwktel van 7 tonnen, Willem Adams een koperen brouwketel van ca. 6 en een halve ton, Bernaert van der Waerden een koperen brouwketel van ca. 7 en een halve ton. (totaal 6 brouwers). De comparanten zijn bereid zulks onder ede te bevestigen. Actum 21 juni 1656. =================214=================== Voor genoemde schepenen verscheen Willem Hendrick de Bever en neemt hierbij van Huijbert Daniels het borgemeestersambt van hem over voor dit jaar 1656, zoals voorheen deze Huijbert heeft gedaan, welke borgemeester het geld moet ontvangen bij de inwoners en moet ophalen en kantoor in het dorp houden. Willem belooft aan Huijbert alles te voldoen 144-r) en die daarvoor te vrijwaren voor alle aanmaningen etc. Daarvoor verbindt Willem zijn persoon en bezit. Huijbert belooft aan Willem die daarvoor 160 gulden te betalen. Actum 21 juni 1656. =================215=================== Wij, Dries Janssen en Wouter Jacobs, schepenen verklaren dat voor ons is verschenen Willem Roelof Hagelaer en verklaart dat hij in het jaar 1645 met Heijlken weduwe van Matheus Matheussen samen van meester Jan Melis licentiaat in de rechten en bepaalde hofstad heeft gekocht met akker- en weiland, samen in een massa, gelegen aan de Pleijn alhier te Gestel aan de Venstraat daar, b.p. aan de oostkant Willem Daemen, genoemde Heijlken als koopster, westwaarts jonker Johan van de Poll en van Aelst, zuidelijk aan Thonis Janssen te Vucht of de Midakkers daar, en noordelijk grenzend aan de gemeenschappelijke straat. De comparant verklaart daarvan de overdrachtbrief te hebben gehad maar is de kwijtgeraakt. Willem draagt zijn helft van dat bezit nu over aan genoemde Heijlken weduwe van Matheus Matheussen. De verkoper belooft de verkoop gestand te doen en alle lasten van zijn kant af te handelen. Actum 8 juli 1656. =================216=================== 144-v) Wij Adriaen Janssen Vercuijlen en Willem Roelof Hagelaers, schepenen verklaren dat voor ons is verschenen Marten Teuwens en verkoopt nu aan Rijckaert Janssen van den Brandts een huis, esthuis, schop, boomgaard, hopland, akkerland etc. groot in totaal ca. 8 lopenzaad, gelegen alhier ter


plaatse genoemd de Speijt, b.p. het Schildersgasthuis, de gemeenschappelijke straat, de vrouwe van Campen. Er is recht op het gebruik van de Thederheide en hij heeft het op 27 april j.l door koop verkregen voor schepenen alhier. De verkoper belooft de verkoop gestand te doen en alle lasten af te handelen behalve 145-r) jaarlijks 25 gulden aan Jan Harmen Schuermans aflosbaar met 500 gulden, nog aan de pastorie te Gestel een mud rogge per jaar, die men meestel betaalt met 6 karolusgulden per jaar, nog aan Anneken van Casteren jaarlijks 11 gulden aflosbaar met 200 gulden, nog een jaarlijkse gewinchijns van 2 deniers aan de heer van Herlaer. De koper moet het hek onderhouden aan het einde van het erf met ook de voorste post en de doppen die eraan hangen. Actum 15 augustius 1656. =================217=================== Wij Jan Wouters Hoefnagels en Adriaen Janssen Vercuijlen, schepenen verklaren dat voor ons is verschenen Jacob zoon Aert Jacobs en verklaart onder ede nadat hem een verklaring daarover was voorgelezen, op verzoek van jonker Jacob Sijwert van Sijburch drossaard alhier, dat hij deponent op 5 november *op bier is geweest* op Roijenburch ten huize van Marten Matheus en toen hij ‘savonds van daaruit naar huis ging met Corstiaen Vercuijlen, knecht bij jonker Boecop en met Willem Evert Henricks de Bever en Hendrick zoon Jan Hendricks van Venroij, dat onderweg er tussen Corstiaen Vercuijlen en Willem Everts de Bever enkele ruzieachtige woorden ontstonden, waarna deze Corstiaen op zeker ogenblik daar op een wal is gesprongen en daar uit de heg twee tuinstaken heeft genomen 145-v) waarbij hij een staak voor de schenen van genoemde Willem wierp en daarna sloeg Corstiaen met de andere tuinstaak op zijn handen (?). Verder verklaart hij gezien te hebben dat Corstiaen en Willem elkaar met de tuinstaken hebben geslagen en samen aan het vechten waren tot aan de akker van ..... totdat Corstiaen gewond was en aan hen deponenten toonde dat hij aan zijn hoofd of hals was bebloed, zonder dat hij... gezien op welke wijze dat Corstiaen de verwonding had opgelopen. Maar hij heeft wel gezien dat Willem Evers een bloot mes in de hand had en gevoeld te hebben dat Corstiaen diverse sneden in zijn kleren had. Verder verklaart de deponent na de vechtpartij weggegaan te zijn met het genoemde gezelschap ten huize van Bernaert van der Waerden oud-secretaris van St. Michielsgestel en dat genoemde Corstiaen daar bij hen is gekomen en met genoemde Willem opnieuw woordenwisselig had gekregen, ondankts dat hij deponent met het overige gezelschap de vrede wilden bewaren, maar na andere twistwoorden hebben Corstiaen en Willem elkaar weer bij de ... gevat en elkaar geslagen waarbij Corstiaen nog zei *ik zal mijn revanche nog


hebben eer ik met U wil drinken.* De deponent heeft na voorlezing in zijn verklaring volhard. Actum 14 november 1656. =================218=================== 146-r) Voor genoemde schepenen verscheen Elsken de vrouw van Bernaert van der Waerden oud ca. 51 jaar die onder ede heeft verklaard op verzoek van jonker Jacob Sijwert van Sijberch, dat op 5 november 1656 ‘savonds in haar huis Jacob zoon Aert Jacobs is gekomen en Willem Everts en Henrick Janssen van Venroij om een kan bier te drinken en daarna zijn er nog Cornelis Ceelen bijgekomen en Corstiaen Vercuijlen . en ze heeft toen gehoord dat Corstiaen woorden kreeg met deze WillemEverts en ook heeft gezien dat ze elkaar bij het hopfd hebben gegrepen en elkaar geslagen en *geplukhaard* en met elkaar op de vloer hebben gelegen, zonder verder daarna iets meer gezien te hebben. Actum als boven. =================219=================== Er is onlangs een kwestie ontstaan tussen Marten Aert Janssen als man van Catarina dochter van Jan Hanssen ter ener zijde en Claes Pouwels en Ruth Janssen van Griensven als voogden over de minderjarige kinderen van wijlen Adriaen Pouwels ter andere zijde. De kwestie handelt over 5 jaar huur (arbeidsloon) die Catarina bij genoemde Adriaen Pouwels in zijn leven heeft verdiend. Om alle verdere kwesties verder te vermijden 146-v) hebben parijen door bemiddeling van Willem Arien Peters van Taertwijck en meer anderem het volgende afgesproken. De voogden zullen aan Marten Aert Janssen per a.s. Kerstmis van dit jaar 1656 hem 40 karolusguldens betalen, zonder enig uitstel hierin. Daarmee zijn beide partijen het eens en ze beloven de afspraak na te komen en verbinden hiervoor hun persoon en bezit. Opgemaakt in aanwezigheid van Dries Janssen Santegoets en Wouter Jacobs van Beeck als schepenen. Actum 25 november 1656. =================220=================== Wij Rutger Corstiaen Spierincks en Rijckaert Janssen van den Brandts, schepenen verklaren dat voor ons is verschenen jonker Christiaen Vlierden zoon wijlen jonker Willem van Vlierden en heeft bekend 147-r) te zijn betaald door jonker Aerdt de Coenen voor het beheer en administratie die wijlen jonker Johan de Coenen heeft gehad als oom en voogd van de comparant zowel over zijn leenbezit als over het chijns- of allodiaal bezit, vanwege het bezit van joffrouw Margareta van Etten weduwe van wijlen jonker Johan de Coenen en vanwege joffrouw Anna de Burchgrave weduwe van jonker Rijckaert de Vlierden na hun dood nagelaten. De comparent verklaart verder niets meer te pretenderen


maar dankt jonker Aerdt de Coenen ten hoogste voor de bewijzen en afrekening van wijlen diens vader. Actum 28 november 1656. =================221=================== Kopie van een bepaald schrijven of opdracht aan de borgemeesters door zijne vorstelijke hoogheid. Er was verschil van mening ontstaan tussen onze drossaard en schepenen van St. Michielsgestel over de benoeming van borgemeesters daar. Om alle misverstanden te vemijden en de rust in de gemeente te bewaren 147-v) hebben wij goedgevonden om voor dit jaar 1656 als borgemeester aan te stellen Huijbert Daniels, Claes Hendrick Daniels, Teunis Peters van Taertwijck en Arien Jan Jan Dircks als Dungense borgemeester.Wij dragen onze drossaard op om zo spoedig mogelijk die personen op te roepen en hen de eed te laten afleggen. Voorzien van ons vorstelijk cachet van wapens, binnen de stad Bergen op Zoom. Datum 8 juni 1656. Ondertekend Elisabeth Prinses zu Zolleren met haar wapenzegel in rode was met wit papier overdekt. Lager stond: Mijnheer de drossaard en schepenen van St. Michielsgestel authoriseren de vorster om bovengenoemde personen per morgen dinsdag 13 juni op te roepen ’smorgens om 9 uur precies samen te komen ten huize van de secretaris om daar de eed als borgemeester af te leggen, op straffe van een boete van 50 karolusguldens, door de in gebreke zijnde persoon te betalen. Actum 12 juni 1656, in opdracht van de heer drossaard en schepenen, ondertekend I. Elsevier. (zie folio 143-v, waar op 21 juni Huijbert Daniels het als snel voor gezien hield) =================222=================== 148-r) Wij Rijckaert Janssen van den Brandt en Wouter Jacobs van Beeck, schepenen verklaren dat voor ons is verschenen Adriaen Jan Schellekens en doet afstand van zijn recht van vruchtgebruik inzake een weiland genoemd de Dicken Bos, gelegen te St. Michielsgestel in de parochie van Gemonde, b.p. het beneficie van de Woesterhoeve en meer anderen, Jan Willems, Michiel Corsten van Hees, de rivier de Dommel. Hij doet afstand ten behoeve van Marijken, ten behoeve van Pouwels als man van Jenneken, en ten behoeve van Jan, Anthonij, Catarina, Maijken, Hendrick en Arien zijnde allen zijn wettige kinderen verwekt bij wijlen zijn vrouw Lijsken Goijaerts van de Ven. Zijn kinderen moeten daaruit 250 gulden betalen waarmee het bezit is beleend. Daarna zijn hier verschenen deze genoemde Merijken, Pouwels als man van Jenneken, Jan, Anthonis, Catarina en Maijken die ook handelen voor Hendrick en Ariaen hun minderjarige broers, en verkopen het weiland nu aan Neesken Luijcas de Bresser samen met alle toebehoren.


148-v) De verkopers beloven de verkoop gestand te doen en alle lasten daarin af te handelen. Actum 8 december 1656. =================223=================== Wij Wouter Jacobs van Beeck en Willem Roelofs Hagelaers, schepenen verklaren dat voor ons is verschenen joffrouw Maria van Honselaer weduwe van jonker Dirck Millinck van Gerwen die afstand doet van haar recht van vruchtgebruik in alle chijns- of allodiale bezit gelegen te St. Michielsgestel, ten behoeve van Lambert, Aelbert, Geertruijt, Warnerus en Johanna Catarina zijnde haar 5 wettige kinderen verwekt bij wijlen genoemde jonker Dirck Millinck van Gerwen, die daarvan het erfrecht krijgen. De comparante belooft deze overdracht gestand te doen. Actum 9 december 1656. =================224=================== 149-r) Wij Adriaen Jans Vercuijlen en Dries Jans Santegoets, schepenen verklaren dat voor ons is verschenen Huijbert Daniels Volder oud ca. 50 jaar, Frans van Doesburch oud ca. 45 jaar en Frans de Loos, volder, oud ca. 30 jaar en zij verklaren op verzoek van Jan Wouter Hoefnagels, molenaar op de watermolens te Nieuw Herlaer, dat de volmolens daar vanaf 12 augustus met beide *raders* (schopenraderen) heeft moeten stilstaan zonder te kunnen vollen tot 26 september, omdat er een dam voor deze volmolen was aangelegd om aan de onderste werken te timmeren en daar te repareren. Genoemde Huijbert en Frans werken als volders in de molens en hebben voor die tijd geen werk gehad. Genoemde Frans van Doesburch verklaart als timmerman gedurende die tijd aan de molens te hebben helpen werken. Actum 9 december 1656. =================225=================== Wij Rutger Corstiaen Spierincks, Dries Janssen Santegoets en Willem Roelof Hagelaers, schepenen met medeweten van de andere schepenen en van Arien Janssen Rijckaerts en Hendrick Janssen Vercuijlen als gezworenen vanwege een door de Prinses zu Zolleren verleend octrooi als vrouwe van Oud Herlaer en St. Michielsgestel, d.d. 15 september 1656, verkopen aan 149-v) Rijckaert Janssen van de Brandts drie stukjes land van de gemeijnte, samen ca. 8 en een halve roede, gelegen te St. Michielsgestel, te weten een perceeltje van 6 en halve roede aan de Brantse heide tussen genoemde Rijckert Janssen, Eijmbert Peter Eijmberts, Anneke Hendrick Dielis en de gemeijnte daar en verder nog 2 perceeltjes gelegen aan het Heselaer afkomstig van de kinderen van Adriaen Jacob Dircks, achter het erf van genoemde Rijckaert Janssen, naast de gemeijnte daar. De koper krijgt daarvan het erfrecht. Wij beloven deze verkoop gestand te doen,


behalve dat de koper daaruit een jaarlijkse chijns van een oort op St. Michielsdag moet betalen. Actum 14 december 1656.

Het project "VAN PAPIER NAAR DIGITAAL” is een onderdeel van Geneaknowhow.net


St. Michielsgestel, transcriptie protocol akten van overdracht, etc

Recommend Documents