Sprankelend gezond de winter door
Tips van de kruidenelf voor een winter zonder snotneuzen, niesbuien en zere kelen
Disclaimer Kruiden moeten altijd met de nodige omzichtigheid behandeld worden. De informatie in dit boek is bedoeld als informatiebron en kan niet worden beschouwd als een vervanging voor de raadpleging van een arts of bevoegd behandelaar. De informatie in dit boek is niet bedoeld voor diagnose, behandeling of genezing van een ziekte. Als u een medische behandeling ondergaat en ter aanvulling kruiden wil gebruiken, neem dan altijd contact op met uw behandelende arts of huisarts. Wilt u langdurig gebruikmaken van kruiden, dan is het raadzaam dat eveneens te doen in overleg met uw arts. Het gebruik van kruiden is geheel voor eigen risico. Dit boek is eigendom van De Kruidenelf. Het is niet toegestaan om het openbaar te maken, te kopiëren of op te slaan zonder uitdrukkelijke schriftelijke toestemming van De Kruidenelf. Deze toestemming is niet nodig voor persoonlijk, niet commercieel gebruik. Ondanks de zorg en aandacht die De Kruidenelf aan de samenstelling van het boek besteed heeft, is het mogelijk dat informatie die hierin wordt gepubliceerd onvolledig en/of onjuist is. De Kruidenelf sluit alle aansprakelijkheid uit voor enigerlei directe of indirecte schade, van welke aard dan ook, die voortvloeit uit of in enig opzicht verband houdt met dit boek.
2
www.dekruidenelf.be
Winter: seizoen van zonovergoten wandelingen in de sneeuw, warme chocolademelkmokken, haardvuur en kaarsjes. Maar soms ook van grijze, sombere, vochtige en donkere dagen die er wel eens voor kunnen zorgen dat we ons fysiek én mentaal minder goed in ons vel voelen. In de winter is het tijd om alles wat ons niet meer vervult, los te laten. Winter staat voor transformatie van het oude. Alle oude zorgen en ballast de deur uit om zo weer leven te geven aan het nieuwe. Denk aan de rottende blaadjes onder de boom. Ze geven de boom voldoende voedingsstoffen om in de lente weer nieuwe, frisse, groene blaadjes en bloesems te geven. De winter was oorspronkelijk bedoeld als rustseizoen. In onze dagdagelijkse maatschappij hebben we echter niet meer zoveel rusttijd… We werken in de winter even hard als in de zomer en daarom reageert ons lichaam soms met hoesten, kuchen, niezen, keelpijnen, vermoeidheid en andere zogenaamde winterkwaaltjes. Gelukkig heeft de natuur hiervoor planten voorzien die ons kunnen helpen om dit te voorkomen en/of genezen. Om jullie te helpen een keuze te maken uit de waaier van winterremedies die de kruiden ons bieden, heb ik dit boek geschreven. Het eerste hoofdstuk “Winterwel Winterwell Winterwellness” ness gaat over het sterker maken van je gezondheid tijdens de winter. Je leert hoe je je immuniteit kan versterken zodat je ziekte kan voorkomen of sneller weer op de been bent als je toch ziek wordt. Hoofdstuk twee “Uitzieken Uitzieken en opkikkeren” opkikkeren gaat over jezelf verzorgen als je toch ziek wordt. Je komt te weten hoe je de symptomen kan verzachten en hoe je het voor je zelf zo aangenaam mogelijk kan maken terwijl je uitziekt. Het mentale stuk komt in hoofdstuk drie “Verjaag Verjaag de blues” blues aan bod. Je verneemt hierin hoe je ervoor zorgt dat je goed gehumeurd en enthousiast blijf tijdens de wintermaanden.
3
www.dekruidenelf.be
Het laatste hoofdstuk “Sneller Sneller genezen” genezen” bevat algemene tips die je kan toepassen om sneller terug op de been te zijn na ziekte.
4
www.dekruidenelf.be
HOOFDSTUK 1: WINTERWELNESS Hoe zorg je goed voor jezelf jezelf tijdens de winter?
Tijdens de winter is het eens zo belangrijk om jezelf goed te verzorgen. Je welbevinden hangt immers af van een sterk lichaam. Het zijn niet de virussen en bacteriën die ervoor zorgen dat we ziek worden, maar wel onze eigen capaciteit om die beestjes onschadelijk te maken. Verkoudheidsvirussen circuleren de hele tijd rond ons, maar meestal zorgt ons immuunsysteem ervoor dat we niet ziek worden. Als je toch verkouden wordt, is dat omdat je immuunsysteem niet functioneert zoals het zou moeten. De symptomen die je krijgt: het niezen, het hoesten, de koorts, worden niet veroorzaakt door het virus, maar zijn tekenen dat je afweersysteem het virus probeert onschadelijk te maken. Ga je nu die symptomen onderdrukken door antihoestmiddelen, paracetamol en dergelijke te nemen, dan doe je niets tegen het virus… Wat er gebeurt is dat je lichaam nog harder moet werken om van het virus af te komen. Je werkt het immers tegen in plaats van het te ondersteunen. Het is daarom belangrijk om ons afweersysteem te versterken, vooral in de winter wanneer we overvloedig in contact komen met verkoudheidsvirussen. Hierna volgen een aantal simpele trucjes die om je afweersysteem een boost te geven. 1. Sterke kruideninfusies voor een energiek lichaam en een sterke afweer. Een kruideninfusie is een sterke kruidenthee die je maakt van voedzame planten. Dat zijn planten die rijk zijn aan vitaminen en mineralen. Als je dagelijks zulke infusies drinkt, zorg je ervoor dat je lichaam voorzien wordt van alle noodzakelijke voedingsstoffen.
5
www.dekruidenelf.be
Om een kruideninfusie te maken, neem je 30 gram gedroogd gedroogd kruid per liter kokend water (als je met vers kruid wil werken, neem je dubbel zoveel).. Dit laat je minimum vier uur trekken in een grote afgedekte bokaal. “30 gram, dat is zoveel!”, hoor ik je al zeggen. Om je duidelijk te maken waarom het belangrijk is om een infusie te maken van een grote hoeveelheid kruiden, geef ik je het volgende sommetje: een kopje gewone netelthee netelthee, thee bevat 5 tot tot 10 mg calcium per kop. Een kop sterke netelinfusie bevat rond de 500 mg calcium per kop! Mmm, het lijkt erop dat we die calciumsupplementen niet meer nodig hebben, toch? Ikzelf maak mijn infusies ’s avonds voor ik ga slapen en laat ze een hele nacht trekken. ’s Morgens zeef ik de kruiden eruit en druk het plantmateriaal goed uit om alle laatste restjes van de inhoudsstoffen in mijn thee te krijgen. Ik drink het meestal koud, maar soms doe ik er ook een halve kop warm water bij, zodat je meer het “theegevoel” krijgt. De bedoeling is dat je de liter infusie binnen de 36 uur opdrinkt. Hierna kan je de rest nog gebruiken om aan je kamerplanten te geven of om je haar mee te spoelen. Een klein beetje zeezout mee laten trekken in je infusie maakt het héél erg lekker van smaak! Je kan infusies maken van de volgende kruiden: brandnetel, framboosblad, kliswortel, rode klaver, meidoorn, driekleurig viooltje en linde. Om je lichaam sterk te houden wissel je best af tussen deze verschillende kruiden. Let op: de meeste andere kruiden (zoals kamille, munt, enz…) zijn veel meer medicinale kruiden dan voedende kruiden en kan je niet gebruiken om infusies voor dagelijks gebruik mee te maken. Hun werking is veel te sterk en daardoor gebruik gebruik je ze enkel als remedie bij een bepaalde klacht. klacht. Hou je dus bij bovenstaande voedende kruiden voor het maken van dagelijkse infusies. TIP: Heb je moeite met het vinden van goede gedroogde kruiden? Neem eens een kijkje op www.gekruid.be, een online kruidenwinkel die gedroogde kruiden verkoopt van erg goede kwaliteit.
6
www.dekruidenelf.be
2. De natuurlijke viruskiller: look Look is niet enkel een antibioticum, het is ook heel effectief om virussen te bestrijden. Daarnaast maakt look ook nog eens parasieten en schimmels onschadelijk. Regelmatig look eten is heel erg gezond. Het helpt niet alleen om je weerstand te versterken, maar ook om je bloeddruk en je cholesterol gezond te houden.
Je kan look als preventief middel integreren op de volgende manieren:
Lookazijn Benodigdheden: 1 leeg confituurpotje 2 bollen look ¼ dl appelazijn Vul de confituurpot tot 3/4e met look en overgiet dit met appelazijn. Laat dit vier tot 6 weken trekken. Je kan de azijn over je salades gebruiken, maar je kan ook preventief dagelijks 1 à 2 eetlepels innemen.
Hummus Look werkt het krachtigst als je het rauw gebruikt (dan ruikt het echter ook het krachtigst ☺) Een ideale manier om look rauw te verwerken tijdens je maaltijd is in hummus, een spread van kikkererwten waarin rauwe look zit. Je kan hummus in de natuurwinkel kopen of je eigen variant maken. Ik maak hem zo:
7
www.dekruidenelf.be
Spoel de inhoud van een potje voorgekookte kikkererwten goed af. Doe ze in een grote kom en voeg één koffielepel tijm, wat citroenzeste, 2 flinke tenen knoflook en een beetje chili naar smaak toe. Mix een eerste keer. Doe er daarna nog een goeie geut olijfolie bij, wat peper en zout, koriander -en komijnpoeder en een koffielepel geroosterde sesamzaadjes bij. Mix nog een keer goed door en je kan genieten van de medicinale eigenschappen van de look (en de andere kruiden) op je boterham!
Vuurazijn Vuurazijn is een tinctuur van look en andere antivirale kruiden op basis van appelazijn. Hij werkt preventief heel goed, voornamelijk voor mensen die een eerder kouwelijke constitutie hebben. Vuurazijn werkt ook bijzonder goed als je sinussen verstopt zijn. Je kan deze tinctuur per eetlepel innemen, maar je kan hem evengoed gebruiken in je salades. Je maakt hem als volgt: Benodigdheden: 1 bol look 1 dikke ajuin 1 verse gemberwortel (je hoeft hem niet te pellen) 1 dikke mierikswortel Snuifje cayennepeper ¼ dl appelazijn Snij alles in fijne blokjes en doe de blokjes in een bokaaltje. Overgiet met de appelazijn en laat 4 tot 6 weken trekken. Filter en gebruik naar behoefte over salades of neem preventief 1à 2 eetlepels per dag in. TIP: Wat met de lookgeur? lookgeur? Mijn ondervinding is dat ik geen last heb van een lookadem als ik na de maaltijd een tweetal tabletjes spirulina inneem. Als de geur voor jou een
8
www.dekruidenelf.be
probleem vormt en je preventief toch look wil gebruiken, kan je altijd een beroep doen op looktabletjes (bijvoorbeeld Kyolic van Mannavital). 3. Versterkende miso misosoep isosoep Om het in de winter goed warm te krijgen is het goed om dikwijls weerstandsverhogende bouillon te eten. Ik maak mijn groentebouillon met wintergroenten als wortel, knolselder, pastinaak, prei, veel ui, look en gember, rode biet, … alle wintergroenten die ik in huis heb gaan de soepketel in. Ik laat de bouillon koken met een flinke schep zeezout erin (van het grijze, Keltische soort) en laat de groenten er gewoon inzitten. Een handvol weerstandsverhogende kruiden zoals rozemarijn, tijm en salie maken de soep af. Vaak doe ik er ook nog miso bij. Dat is een verrukkelijke smaakmaker die veel proteïne bevat en die een superboost voor je weerstand is. Het wordt gemaakt van gefermenteerde sojabonen, gefermenteerde granen (meestal rijst of gerst) en zeezout. Het levert een rijkdom aan mineralen, vitaminen en proteïnen van de hoogste kwaliteit en bevat alle essentiële aminozuren. Let er wel op dat je ongepasteuriseerde miso koopt. Die bevat nog alle natuurlijke enzymen, probioticaculturen en andere micro-organismen die helpen bij de spijsvertering en die weerstandsverhogend werken. Hoe gebruik je miso? miso? Het is het gemakkelijkst als je de soep gewoon uitschept en per portie een eetlepel miso toevoegt. Let wel op dat de soep niet meer kookt, anders vernietig je de goeie bacteriën.
9
www.dekruidenelf.be
4. Eet volwaardige, biologische voeding Schrap geraffineerde, suikerrijke producten uit je eetpatroon en geef de voorkeur aan volwaardige voeding. Een lichaam dat gestresseerd is door het eten van geraffineerde fabrieksvoeding gaat ongetwijfeld vaker ten prooi vallen aan ziektekiemen dan een lichaam dat alle noodzakelijke voedingsstoffen binnenkrijgt. 5.Vermijd 5.Vermijd suiker Het is voor mij geen raadsel waarom het verkoudheids- en griepseizoen samenvalt met de periode waarin we net meer snoep, koekjes en suiker consumeren. Niets onderdrukt het immuunsysteem erger dan suiker. 8
theelepels suiker, ofwel de hoeveelheid suiker die je binnenkrijgt door één frisdrank, verlaagt de werking van je immuunsysteem met 40 % voor een minimum van 5 uur. Het rooft ook belangrijke vitaminen en mineralen die we nodig hebben voor een gezonde immuniteit. Suiker uit je voedingspatroon schrappen is één van de beste zaken die je kan doen om ziekte te voorkomen. Als suiker schrappen voor jou moeilijk is, focus je dan niet op het vermijden van suiker maar wel op het toevoegen van gezonde voedingsmiddelen. Op de duur zal je vanzelf minder behoefte krijgen aan suikerrijke producten omdat je lichaam goed gevoed is. 6. Zorg voor voor voldoende rust en emotioneel evenwicht Rust, slaap en emotioneel evenwicht zijn heel belangrijk voor een optimaal functionerende immuniteit. Als je vaak ziek wordt, stel jezelf dan de volgende vragen: - Ben ik gestresseerd of overwerkt? - Slaap ik genoeg? - Vertoef ik genoeg in de buitenlucht?
10
www.dekruidenelf.be
- Rust ik genoeg, neem ik genoeg tijd voor mezelf? - Doe ik wat ik graag doe? Slaap werkt erg helend. Slaapbehoefte verschilt van persoon tot persoon, al hebben de meeste mensen toch een 7 à 8 tal uren slaap nodig. Langdurig slaaptekort zet je lichaam én je immuunsysteem onder druk. Wees dus lief voor jezelf, en kruip op tijd onder de wol! Als je een verkoudheid voelt aankomen, is het een goed idee om een keer rond 9u in je bed te kruipen. In combinatie met het gebruik van de juiste kruiden (zie later), is de kans dan groot dat de verkoudheid niet doorneemt. 7. Beweeg voldoende Een simpele maar effectieve maatregel om ziekte te voorkomen. Als je je lichaam in beweging houdt, help je het om gifstoffen uit het lichaam te verwijderen. Maak dus maar die fikse wandeling in de buitenlucht en kruip pas nadien lekker bij de kachel.
11
www.dekruidenelf.be
Hoofdstuk 2: Uitzieken en opkikkeren Hoe maak je ziek zijn zo aangenaam mogelijk? 1. Kruiden die je kan inzetten bij de eerste tekenen van griep of verkoudheid. Voel je je niet echt lekker, maar ook niet helemaal ziek? Voel je een lichte keelpijn opkomen, niesbuien, een kouwelijk gevoel of wat hoofdpijn, dan kan je je toevlucht nemen tot volgende kruiden om je eerstelijnsafweer te versterken en voorkomen dat je echt ziek wordt!
Vlierbes (Sambucus (Sambucus nigra) Vlierbessen zijn al lang gerenommeerd als een uitstekende remedie bij griep en verkoudheid. Recent wetenschappelijk onderzoek wees uit dat vlierbessensap niet alleen het immuunsysteem stimuleert, maar er ook voor zorgt dat het griepvirus niet kan overleven in je lichaam. Ook voor infecties van de luchtwegen werkt de vlierbes uitmuntend. Van de vlierstruik kan je de meest smakelijke siroop, gelei en wijn maken die je ooit geproefd hebt! Je kan de bessen ook invriezen en zo in de winter verwerken in appelmoes. Superlekker! Volgens mij is dit de lekkerste manier om snel te genezen van griep of verkoudheid of om het alsnog te voorkomen! Opgelet: Vlierbessen kan je best niet in grote hoeveelheden rauw eten, want ze kunnen bij sommige mensen diarree en andere spijsverteringsklachten uitlokken. Vlierbessensiroop 1 kg verse vlierbessen 10 g vers geraspte gemberwortel 2 kruidnagels 12
www.dekruidenelf.be
1 koffielepel kaneel 1 steranijs 1 dl water honing een scheut vers citroensap Doe de vlierbessen, de gember en het water in een grote pot en laat zachtjes sudderen tot de bessen zacht zijn en hun sap afgeven. Neem een pureestamper en pers het sap goed uit de besjes. Filter het sap door een kaasdoek en voeg de kruidnagels, kaneel, steranijs en wat citroensap toe. Laat op een zacht vuurtje indikken. Doe hierna het sap in een maatbeker en kijk hoeveel deciliter je over hebt. Voeg dezelfde hoeveelheid honing toe en roer die goed onder het sap. Laat alles afkoelen en giet het pas daarna in de flesjes. Als je met suiker werkt, voeg je de suiker toe terwijl het sap nog op het vuur staat. Giet de siroop met suiker heet in de flesjes (boordevol!) en zet ze omgekeerd weg om af te koelen. Deze siroop is een drietal maanden houdbaar in de koelkast. De variant met suiker is veel langer houdbaar. Een jaar tot twee jaar zelfs. Ik maak meestal ¼ van mijn vliersiroop met honing en de andere ¾ met suiker om voldoende te kunnen bewaren voor een hele winter. Om verkoudheid of griep te behandelen of af te weren neem je 1 à 2 eetlepels verschillende malen per dag. Als je de siroop preventief wil gebruiken, kan je hem toevoegen aan thee, aan dressings (probeer de combinatie pompoenpitolie – witte wijnazijn – vlierbessensiroop eens. Goddelijk!) of aan warme chocolademelk. Zeker en vast een hit!
Vlierbessensiroop van gedroogde bessen Je kan de bovenstaande siroop ook maken van de gedroogde vlierbessen. Kook hiervoor één deel gedroogde bessen met twee delen water in een afgedekte pot gedurende ongeveer 20 minuten(zet het deksel wat schuin, zodat de damp er lichtjes uit kan). Volg dan verder het recept van hierboven.
13
www.dekruidenelf.be
Vlierbessenelixir Vlierbessenelixir Vul een bokaal voor de helft met gedroogde vlierbessen en overgiet ze met honing. Roer goed om. Nadat de bessen goed met de honing gemixt zijn, vul je de rest van de bokaal bij met jenever. Roer goed en laat dit 6 weken trekken. Na zes weken zeef je de bessen eruit. Neem verschillende malen per dag een eetlepel van dit elixir bij het begin van ziekte tot je je weer beter voelt. Je kan tijdens de winter ook regelmatig een borrelglaasje van dit verrukkelijke drankje drinken om ziekte te voorkomen.
Gember (Zingiber (Zingiber officinalis) Gember is naast look één van de simpelste én effectiefste keukenremedies. Het is een heel erg verwarmend kruid en daarom is het vooral werkzaam voor mensen met een eerder kouwelijke constitutie. Het helpt bij verkoudheid, griep, zere keel en koorts. Het is ook heel doeltreffend bij misselijkheid en infecties van de darm. Vandaar dat het ook met goede resultaten kan ingezet worden bij buikgriep. Als er sprake is van heel sterke misselijkheid tijdens een buikgriep, drink de thee dan met heel kleine slokjes. Meer is niet altijd beter!
Gemberthee Ik vind gemberthee superlekker en drink het tijdens de winter vaak, ziek of niet ziek. Om de thee te maken rasp je verse gemberwortel fijn en giet je er kokend water over. That’s it! Je kan de thee opleuken door er nog wat citroensap of honing aan toe te voegen. Als je een superlekker medicinaal drankje wil maken, voeg je aan de thee nog een scheut vlierbloesemsiroop toe. Dat is pas hemels genezen! Hoeveel gember heb je nodig voor de thee? Dat hangt af van hoe sterk je de thee wil maken. Meestal neem ik per liter water een goeie 3 cm gemberwortel. Als je niet van sterke gemberthee houdt, neem dan de helft.
14
www.dekruidenelf.be
Gembersiroop Schil ongeveer een handvol verse gemberwortel en rasp hem fijn in een pannetje. Overgiet met net genoeg honing zodat alle gember bedekt is. Verwarm dit op een zacht vuurtje gedurende 10 tot 15 minuten. Je gembersiroop is klaar! Gebruik een eetlepel van de honing naar behoefte. In de koelkast is deze siroop houdbaar gedurende een tweetal maanden. Je kan de siroop omtoveren tot een gelei als je hem, nog warm, in de blender doet met één à twee eetlepels arrowroot of maizena. Het blenden tovert de siroop om in een verrukkelijke gemberjam!
Gemberballetjes Deze (bijna) snoepjes zijn een geweldige eerste hulp remedie als je je ziek voelt worden en werken ook voortreffelijk tegen misselijkheid. 2 el gemberpoeder 2 el cacaopoeder 1 el kaneelpoeder Honing Doe alle poeders in een kom bij elkaar en roer goed. Voeg genoeg honing toe zodat je een soort van deeg krijgt. Doe er een theelepel water bij en kneed een paar minuten. Rol het deeg in balletjes ter grote van een kikkererwt en laat ze drogen op kamertemperatuur. Als ze droog zijn doe je ze in een bokaal en kan je ze een ongeveer een maand in de koelkast bewaren. Maar meestal heb je er na een week al geen meer over ☺.
15
www.dekruidenelf.be
Echinacea Echinacea is een krachtig middel bij de eerste tekenen van griep of verkoudheid. Het verhoogt de hoeveelheid witte bloedcellen in je lichaam, waardoor je immuunsysteem een infectie veel beter kan afweren. Er zijn heel veel mensen op de hoogte van deze eigenschappen, maar toch wordt echinacea vaak op een verkeerde manier gebruikt. De meest doeltreffende manier om echinacea te gebruiken is de volgende: - Hoeveelheid is cruciaal: gebruik voldoende echinacea om de infectie af te weren. Dat wil zeggen: van zodra je je ziek voelt worden, neem je elk uur ¼ theelepel van de tinctuur totdat je je weer beter voelt. - Echinacea voortdurend innemen is geen goed idee. Je lichaam went eraan en hierdoor zou je je eigen aangeboren immuunfunctie op de lange duur kunnen verzwakken. Neem echinacea dus enkel in acute situaties - Neem geen echinacea als je een auto-immuunziekte hebt (reuma, ziekte van lyme, lupus, cvs, fibromyalgie, …) - Neem echinacea altijd in tinctuur en niet in capsules. Capsules zijn gemaakt met het verpoederde kruid en dat verliest zijn werkzaamheid heel snel. Tincturen blijven hun kracht net heel lang behouden. - Gebruik echinacea niet als een wanhopige remedie om niet ziek te worden terwijl je andere belangrijke zaken zoals voldoende rust of goede voeding negeert. Het is niet goed je immuunsysteem voortdurend te stimuleren. Dat kan op de lange termijn problemen geven. Vergelijk je immuniteit met een bankrekening: als je voortdurend geld afhaalt, maar er nooit opnieuw geld bijstort dan kom je uiteindelijk in de problemen. Heel veel mensen hebben de prachtige echinaceabloemen in hun tuin staan. Tinctuur ervan maken is heel gemakkelijk én het is veel goedkoper dan de dure flesjes te kopen in de natuurwinkel of apotheek. Je moet er alleen aan denken
16
www.dekruidenelf.be
om op de juiste tijdstippen het plantmateriaal te verzamelen. Tinctuur ervan maken doe je zo: In de late lente verzamel je de verse bladeren. Stop ze luchtig in een glazen bokaal en overgiet met wodka, gin of cognac van minstens 40%. Zet dit op een warme plaats en schud de bokaal regelmatig. Als de knoppen beginnen te rijpen neem je enkele knoppen en je voegt die toe aan je bokaal. Later op het seizoen als de bloemen bloeien, verzamel je een aantal bloemen en je voegt ze weer toe aan je bokaal. Let erop dat de alcohol steeds een drietal centimeter boven het plantmateriaal blijft. Blijf eraan denken om de pot regelmatig te schudden. Laat de tinctuur nog een viertal weken staan, filter dan af en giet in flesjes. Je kan dit brouwsel nog sterker maken door er in de herfst nog wat van de wortel bij te doen. Oogst hiervoor de wortel van een plant die 2 jaar oud is, was hem af en snij hem in stukjes voordat je hem toevoegt aan de bokaal met het andere plantmateriaal. Je kan ook op een eenvoudiger manier tinctuur maken door enkel de gekochte, gedroogde wortel te gebruiken. Volg hiervoor dezelfde methode als hierboven.
17
www.dekruidenelf.be
2. Zere keel remedies Word je verkouden, dan word je tegelijkertijd ook niet zelden geconfronteerd met een zere keel. Heel wat keelontstekingen worden veroorzaakt door een virale infectie en hoewel ze pijnlijk en vervelend zijn, gaan ze vanzelf over. Een klein percentage wordt echter veroorzaakt door een bacterie (meestal een streptokok) en dat is een mogelijk ernstige aandoening. Als je vermoed dat je een bacteriële keelinfectie hebt, ga dan zeker naar de dokter! De volgende kruidenremedies kunnen toegepast worden bij virale keelontstekingen. Ze werken verzachtend en kunnen voorkomen dat de ontsteking erger wordt.
Salie thee (salvia officinalis) Salie heeft een verzachtende en antiseptische werking op de slijmvliezen en wordt daarom traditioneel beschouwd als één van de beste remedies tegen keelontstekingen. Je kan gorgelen met de afgekoelde thee of je kan er het volgende gorgeldrankje mee maken: - Neem een eetlepel gedroogde saliebladeren en giet hier een half kopje heet water over. Los er 2 eetlepels zeezout in op en laat dit een 45-tal minuten trekken. Als het afgekoeld is, giet je er een half kopje appelazijn bij, nog een snuifje cayenne erin en gorgelen maar! Je keel wordt onmiddellijk verzacht. - Spoel met een slok van dit drankje elk uur tot je keelpijn afneemt. Hoe langer je gorgelt, hoe beter. - Slik je gorgelmiddeltje beter niet in. Het kan geen kwaad, maar je kan het niet echt lekker noemen ☺.
18
www.dekruidenelf.be
Zoethout thee Zoethout is een wortel die kan helpen bij een hele resem aan verkoudheid- of griepsymptomen, zoals een zere keel, hoest en zelfs bronchitis. Het werkt ontstekingsremmend en is traditioneel gekend als verzachtend middel bij keelontstekingen. Je kan het kant-en-klaar vinden in theezakjes (die evenwel minder krachtig zijn) of je kan de wortel in bulk kopen en hem gedurende twintig minuten afkoken, filteren en drinken. Hou voor de thee een volle theelepel wortel per theemok water aan. Opgelet: gebruik zoethout niet tijdens de zwangerschap of als je borstvoeding geeft. Het is ook geen geschikt kruid voor mensen met hoge bloeddruk of diabetes.
Keelspray met zoethout en echinacea Een spray die heel verzachtend én ontstekingsremmend werkt op je keel maak je zo: - Maak een heel sterke thee van zoethoutwortel door één eetlepel zoethout op een kopje kokend water 40 minuten te laten trekken. Giet dit in een sprayflesje van 30 ml tot ¾ vol. - Vul het flesje verder aan met echinaceatinctuur. - Als je etherische olie van pepermunt hebt staan, kan je hiervan nog een 3-tal druppels toevoegen voor een extra verzachtend effect. Bij kinderen spray je best enkel met de sterke thee.
19
www.dekruidenelf.be
Heemst thee (althea officinalis) Thee van heemst is niet echt een thee, want je maakt er een drankje van met koud water. Doe één eetlepel heemstwortel in een theemok en overgiet met koud water. Laat dit minimum vier uur macereren en giet door een zeefje. Je zal merken dat je een dik, ietwat gelei-achtig drankje hebt gekregen dat fantastisch verzachtend zal werken op je zere keel! Dit heemstdrankje is ook geweldig om je darmen terug te versterken tijdens of na een buikgriep. 3. Remedies tegen hoest Door hoesten willen je longen zich bevrijden van opgehoopt slijm. Het is dus zaak je lichaam hierbij te ondersteunen en ervoor te zorgen dat het slijm gemakkelijker opgehoest kan worden. Het ophoesten van slijm kan je ondersteunen door kruiden te gebruiken zoals
grove den (Pinus sylvestris), smalle weegbree (Plantago lanceolata), sleutelbloem (Primula veris), hyssop (Hyssopus officinalis), zoethout (Glycyrrhiza glabra) en tijm (Thymus vulgaris). Heb je eerder last van een droge prikkelhoest zonder slijm, dan kan je beter gebruik maken van verzachtende kruiden als heemstwortel (Althea officinalis),
kaasjeskruid (Malva sylvestris) en ijslands mos (Cetraria islandica). Maak een mengeling van de hierboven genoemde kruiden naargelang je type hoest. Zorg dat je per liter water ongeveer 30 gram kruiden hebt en laat 45 minuten trekken. Drink 4 tot 5 kopjes per dag.
20
www.dekruidenelf.be
Een ander heel doeltreffend middeltje bij hoest is Uiensiroop. iensiroop. Recht uit oma’s keuken en zo klaar! Neem twee grote uien en snijdt ze fijn in een steelpannetje. Bedek de uien met honing. Warm het mengsel op een heel laag vuurtje totdat de ui zacht wordt en de honing lopend wordt en heel sterk naar ui smaakt. Neem hiervan een eetlepel elk uur totdat de klachten afnemen. Je kan de siroop vrij lang bewaren in de koelkast. Je hoeft hem zelfs niet te filteren. Zelfs als je taai slijm niet weg krijgt, kan deze siroop helpen. Ui is net als prei, bieslook en knoflook een telg uit de allium familie. Kruiden uit deze familie werken allemaal desinfecterend en zuiveren je keel, luchtwegen en ingewanden. Ook tijmsiroop kan een welgekomen hulp zijn bij hoest. Bovendien smaakt het ook nog eens heel lekker! Je maakt hem als volgt: - 60 g tijm (best vers, maar het kan ook met gedroogde tijm) - 1l water - 1 kopje honing Doe de tijm samen met het water in een pannetje en maak er op een licht vuurtje een afkooksel van tot je nog de helft van het water overhoudt (ongeveer 20 minuten). Filter de tijm uit het water en roer er het kopje honing onder. Giet in een bokaaltje. Je kan de siroop ongeveer een maand bewaren in de koelkast. Neem ½ tot 1 theelepel elke twee uur tot de klachten afnemen.
21
www.dekruidenelf.be
4. Verstopte neus remedies Als je een verkoudheid hebt, is het normaal dat er een verhoogde productie van slijm plaatsvindt. Het slijm is eigenlijk een belangrijk signaal dat je weerstand de infectie aan het bestrijden is. Het is beladen met antilichamen om de ziekte te overwinnen en daarom is het heel belangrijk dit proces zeker niet te onderdrukken door medicatie. Zolang het slijm vlot naar buiten komt, is er niets aan de hand. Wanneer het echter dik wordt en je neus en sinussen verstopt, kan het vervelend worden. Daarvoor hebben we dan ook de volgende remedies:
Kamillestoombadje Neem twee handenvol gedroogde kamillebloemetjes en gooi ze in een kookpot met water. Breng het water aan de kook (het deksel blijft schuin op de pot!) en laat het een kwartiertje pruttelen. Doe het deksel van de pot, leg een handdoek over je hoofd en adem de stoom goed in. Hou zakdoekjes bij de hand, want je zal zo nu en dan moeten snuiten! Deze remedie opent niet alleen je verstopte neus, je krijgt er ook nog eens een mooi rozig velletje van! ☺
Vuurazijn (het recept hiervan vind je op p. 7) Pepermuntthee Weinig mensen weten dat sterke thee van pepermunt je neus weer kan laten opengaan. Overgiet hiervoor ¼ kopje pepermunt met een kopje gekookt water en laat minstens een half uur trekken. Drink elke 3 uur een kopje tot je neus weer vrij is.
22
www.dekruidenelf.be
Hoofdstuk 3: verjaag de blues! Blij en en enthousiast de winter door. Winter biedt rust. Als het je lukt om deze tijd van het jaar te gebruiken om, net als de natuur wat meer te slapen en te rusten, dan geeft dat gegarandeerd een energieke en frisse nieuwe start in de lente. Winter nodigt ook uit tot inkeer en tot reflectie. In deze tijd van het jaar word je niet afgeleid door alles wat er buiten gebeurt (zoals in de zomer) en verlang je er minder naar om erop uit te trekken. Het is een goede periode om een balans op te maken en je af te vragen: wat past niet meer bij mij en wil ik loslaten tegen het begin van het voorjaar? En wat wil ik verder uitbouwen of behouden? In de rust en koude van de winter is het makkelijker om rustig naar de loop van gebeurtenissen te kijken en ze in de juiste proporties te zien. Je kan alles dan de juiste plek geven. Winter vormt langs de andere kant ook een uitdaging. De dagen zijn kort en vaak ook donker. We moeten dus zelf voor licht en warmte zorgen. Voor veel mensen is het hierdoor moeilijker om het leven van de zonnige kant te zien. Een winterdip legt voor velen een domper op het seizoen van sneeuwpret, warme chocolademelk en gezelligheid. Met de volgende tips kom je de winter positief en energiek door! door! - Koop een aromalampje en brand heerlijk geurende, opmonterende etherische olie. olie De etherische oliën van sinaasappel, mandarijn, bergamot, pompelmoes, citroen en geranium zorgen voor een goed gemoed. Een paar druppels ervan in het aromalampje of in het waterbakje van de chauffage geeft de kamer binnen de kortste keren een aangename en vrolijke sfeer. - Verwen jezelf af en toe met een warm, aromatisch bad. Voeg er een lekkere badmelk aan toe (Weleda heeft een supergoed kant-en-klaar assortiment, verkrijgbaar in de natuurwinkel) of stel zelf je eigen badmelk samen. Vul hiervoor een jeneverglaasje met melk of room en voeg er 3 druppels etherische
23
www.dekruidenelf.be
olie van geranium aan toe en 2 druppels mandarijn. Sluit je ogen en laat een golf van geluk over je heen spoelen! - Tinctuur van Sintperforatum). Dit kruid bloeit tijdens Sint-Janskruid (hypericum ( de zomerzonnewende en is echt zonneschijn in een flesje. 3 keer 35 druppels per dag van deze tinctuur heeft al velen van een winterdepressie afgeholpen. OPGELET: OPGELET Sint-Janskruid neem je best NIET in capsules. Het is dan niet even doeltreffend en het kan dan mogelijk ongewenste neveneffecten hebben. Sint-Janskruid vermindert of verhindert mogelijk ook de werking van medicijnen, zoals de pil, immuunsupressiva, hartmedicatie en coumarines. Als je medicatie gebruikt, overleg je best eerst met je arts voor je sint-janstinctuur gaat gebruiken. - Citroenmelisse (melissa officinalis) is een kruid dat ook hoog genoteerd staat op de lijst van kruiden die antidepressief werken. Je kan er een verrukkelijke thee van zetten die je gemoed zeer zeker zal opkikkeren! - Verjaag de blues thee Een heel erg lekkere thee die antidepressief werkt maak je zo: - 2 delen meidoorn - 1 deel citroenmelisse - 1 deel sint-janskruid - Een snuifje stevia blad Maak een infusie van deze kruiden (zoals gewoonlijk hou je een verhouding aan van 30g kruid op één liter water). Drink hiervan dagelijks 4 kopjes totdat vreugde en hoop weer in je hart schijnen! ☺
24
www.dekruidenelf.be
Hoofdstuk 4: Sneller genezen. Algemene tips om snel weer op de been te zijn. Zuivel Als je ziek bent, is het goed om een tijdje alle zuivelproducten van het menu te schrappen. Melk, yoghurt, ijs en zelfs kefir kunnen voor vastzittend slijm zorgen. En laat dat nu net iets zijn waar je niet nog méér van wil tijdens een verkoudheid of griep. Vermijd alcohol Denk eraan dat alcohol een verzwakkend effect heeft op je weerstand. Daarom is het een goed idee om alle alcohol te laten staan als je ziek bent. Kruidentincturen bevatten ook een beetje alcohol, maar het aandeel alcohol is per dosis zo laag, dat je hiervoor een uitzondering kan maken. Sinaasappelsap en vitamine C Er is ons altijd gezegd dat je veel sinaasappelsap moet drinken in de winter omwille van de vitamine C die het bevat. Ik vermijd het zeker als ik ziek ben. Koude dranken kunnen de slijmvorming in je lichaam immers stimuleren. Geen goed idee dus als je een verkoudheid hebt. Bovendien werkt sinaasappelsap erg verkoelend op je lichaam en kan daardoor je weerstand verzwakken. Wil je toch zeker zijn van voldoende vitamine C, weet dan dat rozenbottels en boerenkool veel en veel meer vitamine C bevatten dan sinaasappelsap! Geen honger als je ziek bent? Luister dan zeker naar dit signaal! Als je geen honger hebt, eet dan niet. Je lichaam wil zich richten op het overwinnen van de ziekte. Let er wel op dat je altijd voldoende vocht binnenkrijgt. Water en kruidenthee drinken dus. Als je veel mineralen verliest door bijvoorbeeld een buikgriep, is het een goed idee om het volgende elektrolytendrankje te maken: 25
www.dekruidenelf.be
Een kop warm water ½ theelepel zeezout 1 theelepel citroensap 1 theelepel honing Hygiëne Als je ziek bent, wil dat zeggen dat je weerstand zwak is. Was je handen dus vaak en zorg er ook voor dat je de kamer waarin je verblijft regelmatig verlucht (zonder jezelf bloot te stellen aan extreme koude natuurlijk!). 10 minuten een raam openzetten is voldoende om weer frisse lucht in huis te hebben. Kan je geen raam openzetten, dan kan je beroep doen op etherische olie van ravintsara. Dat is een sterk antivirale olie die ervoor zorgt dat de lucht ontsmet wordt (wat je huisgenoten beschermt). Ravintsara olie kan je trouwens ook op je borst smeren door ze in een draagolie (bijvoorbeeld amandelolie) te druppelen (10 druppels in 25 ml amandelolie). Op deze manier werkt de ravintsara als medicijn tegen griep en verkoudheid.
26
www.dekruidenelf.be
