Sportverenigingen naar een duurzame energiehuishouding Deze presentatie wordt u aangeboden door het Energieservicepunt Zeeland, een samenwerkingsverband van de ZMf, Zeeuwind en het Zeeuws Klimaatfonds. Dit project wordt uitgevoerd in opdracht en in samenwerking met de Zeeuwse gemeenten. De activiteiten van het Energieservicepunt worden financieel mede mogelijk gemaakt door de gemeenten en de provincie Zeeland
Sportverenigingen naar een duurzame energiehuishouding
Inhoud van de presentatie • • • • • • • •
Aanleiding voor het project Aanpak in fasen: van inzicht naar uitvoering Energieverbruik en kosten in beeld Energiescans Top 10 aan kansen en mogelijkheden Plan van Aanpak opstellen Financiering en Subsidies Hoe verder?
Aanleiding voor het project • • • • • • •
Belangstelling bij sportverenigingen Resultaten eerste projecten (Borsele b.v.) Energieke Samenleving (Zeeuwse gemeenten) Aanvragen bij het Zeeuws Klimaatfonds Nieuwe subsidieregeling Rijksoverheid Technische en marktontwikkelingen Maatschappelijke functie sportverenigingen
Aanpak van het project • Aanpak per gemeente • Voor alle (sport) verenigingen met eigen energiebeheer • 1e Voorlichtingsbijeenkomst (kansen, mogelijkheden, aanpak) • Energiescan voor (sport)accommodaties • 2e Bijeenkomst: plan van Aanpak (instructie) • Helpdesk via het Energieservicepunt • Vervolgacties
Verduurzamen energiehuishouding algemeen Toepassen van de ‘Trias Energetica’ (Gouden regel)
1. Beperkt je Energievraag 2. Gebruik zo veel mogelijk duurzame energie 3. Gebruik fossiele energie zo efficiënt mogelijk
Verduurzamen van de energiehuishouding in stappen: • • • • •
Inzicht in huidige energieverbruik en de kosten Detailbeeld van het energieverbruik door energiescans Besparingsmogelijkheden in beeld brengen Mogelijkheden zelf opwekken van duurzame energie Maken Plan van Aanpak
• Organisatie van de uitvoering • Financiering van de maatregelen • Betrekken van de leden
Inzicht in je energieverbruik en kosten Korte vragenlijst • • • •
Kijk naar de jaarfacturen van je energiebedrijf Relateer energiekosten aan totale uitgaven Relateer energiekosten aan lidmaatschapsgeld Is het Groene of grijze energie?
Vergelijking energieverbruik en kosten tabel
Meten is Weten: de energiescan(s) Energiescan(s) voor Zeeuwse sportverenigingen Ontwikkeld i.s.m. Energieke Regio Zeeland Drie opties: 1. Zelfscan Energieservicepunt (eenvoudig, geen kosten) 2. Online versie light (zelf gegevens invoeren, rapport, € 300) 3. Scan met keuze uit adviesmodules (€ 650 - € 950) Subsidie gemeente Middelburg € 200 voor optie 3
TOP 10 aan kansen en (on)mogelijkheden
Verlichting Kantine, kleed- en gebruiksruimten, buiten • • • • •
Oude verlichtingstypen vervangen door LED Uitvoeren van een lichtscan Licht doseren Bewegingsmelders /naderingsschakelaars Tijdschakelaars Bewegingsmelders /naderingsschakelaars
• Tijdschakelaar
Koeling Koelkasten, drankautomaten, drankkoelers, vrieskisten. • Aantal beperken • Oude koelkasten (> 5 jaar) vervangen door A+++ • Oude drankautomaten en drankkoelers (laten) vervangen • Warmtewisselaars (achterzijde) vrij en stofvrij houden, ventilatieruimte vrij houden • Uitschakelen in tijdvakken dat er geen gebruik van wordt gemaakt • Niet meer dan ruime dagvoorraad bier en fris koelen • Vrieskisten regelmatig ontdooien
Zonnepanelen (PV) Zelf opwekken van duurzame energie • • • • • • • • •
Investering verdient zich in 6-8 jaar terug (kan sneller!) Meerdere offertes opvragen Dakconstructie en belastbaarheid (laten)controleren Deels zelf aan te leggen (kostenbesparing) Subsidiemogelijkheden in beeld brengen Financiering via subsidies, sponsoring, crowdfunding Betrokkenheid van de leden Voorbeeldfunctie Saldering (hoe lang nog?)
Zonnecollectoren Warm tap- en douchewater
• Integratie met bestaande CV-ketel of boiler • Extra ruimte nodig voor voorraadvat • Lange zomerstop nadelig op rendement en TVT • Dakconstructie en belastbaarheid controleren • Capaciteit goed bepalen • Relatief lange terug verdien tijd (TVT) • Subsidiemogelijkheden in beeld
Isoleren Gevels, ramen, vloeren, daken, deuren • Warmtevraag clubgebouw echt anders dan van huis of andere gebouwen • Weinig quick wins (behalve eenvoudig aan te brengen isolatie) • Meer voor langere termijn bijvoorbeeld i.c.m. gebouwrenovaties • Mogelijkheden van deelverwarming (o.a. met Infra Rood panelen)
Regeltechniek en Gedrag Automatiseer handelingen waar mogelijk • • • • • • • •
Bewegingsmelders, aanwezigheidsdetectie Tijdschakelaars (let op vakanties) Deurdrangers Douche- en kraan begrenzers Slimme thermostaat (op afstand stuurbaar) Digitale thermostatische radiatorkranen Slimme meter + energieverbruiksmanagers Gedrag gebruikers blijft een belangrijk aandachtpunt!
Witgoed en apparaten • • • • • •
Breng ze in beeld (het is een hele waslijst!) Kijk naar de energie labels en verbruik Kijk naar het gebruik in de praktijk Extra aandacht voor energieslurpers Aan-uit schakeling, stand-by, tijdklok Controlelijst ‘Alles uit’
Installatiecontrole • Periodiek controle op CV installatie uit (laten) voeren • Overige installaties • Opbrengst zonnepanelen /naderingsschakelaars
• Tijdschakelaar
LED Veldverlichting • • • • • • • •
Grote besparing: van 2.200 naar ~1.000 W per lamp Hoge investeringskosten: per lamp €2.000 – 2.500 Lange TVT (15-20 jaar) Sterk afhankelijk van aantal branduren (>500 per jr) Normen voor sportverlichting (NEN-EN 12193) Dynamisch regelbaar (meer of minder licht) Belastbaarheid bestaande masten Subsidie mogelijkheden belangrijk
Inkoop van Stroom en Gas • • • • •
Vergelijk leveranciers Controleer regelmatig meterstanden Vergelijk jaaroverzichten Inkoopcollectieven koop duurzaam opgewekte stroom (geen sjoemelstroom)
• Compenseer CO2 uitstootCO2-uitstoot gas
Plan van Aanpak (2e bijeenkomst) • Leidraad beschikbaar (website ZMf/ESP) • Inhoudsopgave: – – – – – – – –
Aanleiding Doelstelling Inventarisatie Mogelijkheden voor energiebesparing en energie opwekking Maatregelen en acties Financiering Evaluatie en Monitoring Bijlagen
Financiering • • • • •
Eigen investering uit reserveringen of reserves Lening (rente en aflossing uit besparingen) Sponsor- of bedrijfsinvestering Crowdfunding (leden) Subsidies: - Rijksregeling: Energiebesparende Maatregelen bij Sportaccommodaties - Zeeuws Klimaatfonds
Energiebesparende Maatregelen bij Sportaccommodaties (EZ) • Vanaf 2017 weer is weer nieuw budget beschikbaar • Subsidie geldt voor alleen installatie of apparatuur – NIET voor arbeidskosten • Subsidie bedraagt 30% voor sportverenigingen • Subsidie bedraagt 15% voor sportstichtingen • Bonus van € 500 voor energieadvies (scan) • Overeenkomst met leverancier moet getekend zijn (Neem ontbindende verklaring op, indien subsidie wordt afgewezen.) • Maximale subsidie € 125.000
Energiebesparende Maatregelen bij Sportaccommodaties (EZ) • • • • • •
Subsidiabele kosten moeten hoger zijn dan € 3.000 (drempel) Aanvraag via website (E-loket), tijdsinvestering ca 150 minuten Vereniging moet aangesloten zijn bij (landelijke) sportkoepel Maatregelen na beschikking binnen jaar uitvoeren Maatregelenlijst beschikbaar op website RVO Bereid subsidie aanvraag op tijd voor! www.rvo.nl/subsidies-regelingen/subsidieregeling-sportaccommodaties
Bijdrage Zeeuws Klimaatfonds • Subsidie voor PV panelen verleend aan ca. 10 verenigingen (voetbal, tennis, watersport, kegel & biljart) • Circa 10% van de investeringssom • Criteria: - Aanvragen in planfase - TVT langer dan 5 jaar - Marktconforme prijs, - Additionaliteit Regeling voor LED-Veldverlichting: € 100 per lamp
Vervolgstappen • • • • • • • • •
Bespreking binnen de vereniging Energie coördinator Verdere oriëntatie Energie scan uitvoeren Slimme Meter Eerste stappen zetten Eerste aanzet Plan van Aanpak Tweede bijeenkomst (instructie Plan van Aanpak) Andere voorstellen?
Klimaatneutrale sportvereniging?
