SPORTIEVE KRACHT IN DE WIJK
Onderwerpen Niels Hermens en Erik Puyt • De Buurtsportvereniging • Positief opvoed- en opgroeiklimaat • Sport en het sociaal domein: De Buurtsportvereniging Vier beleidsterreinen met wetenschappelijk effect • Hoe bepaal je lokaal effect? • Bouwstenen wijkgericht werken
Vertrouwen in verenigen
Sport in de wijk Schalkwijk Danone Cup 2011
SV Mondriaan Slotervaart Danone Cup 2010
VAN AFHANKELIJK NAAR ZELFSTANDIG 1. UITGANGSPUNTEN
Ambities Provincie 2012-2015 Nieuwe rol en werkwijze o.g.v. Zorg en Welzijn “Rode draad is het beroep dat de overheid doet op de eigen kracht en eigen verantwoordelijkheid van burgers, netwerken (…) om de burgers heen, vrijwilligersorganisaties en mantelzorgers.”
“De principes van ‘de kanteling’ spelen daarbij een belangrijke rol: eerst uitgaan van eigen kracht, dan van netwerken van familie, vrienden en de buurt, (…) en pas daarna van collectieve en individuele (WMO-)voorzieningen.” Bron Regionale sociale agenda’s 2012-2015
Sport en bewegen in de buurt • Gemeentelijk impuls: De Buurtsportcoach • Lokale aanbieders: De Sportimpuls • Extra impuls: Jeugd in lage inkomens buurten De Jeugdimpuls streeft naar participatie van deze jeugd in sport en bewegen, in de maatschappij en het verbeteren van gezonde leefstijl en gedragsverandering. LAATSTE NIEUWS: Te weinig aanvragen
http://www.sportindebuurt.nl/seb-inspiratie/inspiratiedocument-jeugd-in-lage-inkomensbuurten
De Buurtsportvereniging (1) Uitgangspunten pilotproject • Sport en ‘verenigen’ onlosmakelijk verbonden • Benutten zelforganiserend vermogen in de wijk • Andere rol professionals: van uitvoering naar coachen • Sociale duurzaamheid: eigenaarschap, geborgenheid, ondernemerschap en ontmoeting
1. UITGANGSPUNTEN
De Buurtsportvereniging (2) Aanpak Stap 1. Het versterken van bestaand sport/spel en beweegaanbod in 7 ‘achterstands’ wijken Stap 2. Buurtsportvereniging introduceren als koepel Stap 3. Empowerment programma Stap 4. Proces- en effectevaluatie
2. AANPAK
Resultaten Bron: Proces en Effectevaluatie Verwey-Jonker Instituut, juni 2012
• BSV bereikt groep die minder actief is • Jongeren hangen minder en bewegen meer • Meer onderling contact • Versterken gedeelde normen en waarden • Betrokkenheid en vrijwillige inzet vergroot (afhankelijk van startpositie in de wijk) 3. RESULTATEN
Betrokkenheidsladder Bron: Proces en Effectevaluatie Verwey-Jonker Instituut, juni 2012
Met de rug naar de bal 1. Het huis uit 2. Ontmoetingsplaatsen 3. In gesprek met elkaar 4. Talent ontdekken en ontwikkelen 5. Meehelpen 6. Initiatief nemen Het heft in eigen handen 4. LESSEN VOOR DE TOEKOMST
De betrokkenheidsladder
Succesfactoren Bron: Proces en Effectevaluatie Verwey-Jonker Instituut, juni 2012
• Belang sleutelfiguren, pioniers, spin in het web • Organiseer ontmoetingen (locatie) • Vertrouwen (respect, chemie, binding met de wijk) • Afweging tussen kwaliteit en ruimte voor bewoners • Samenwerking verenigingen, maatschappelijk organisaties
Dennis Barendse, BSV Schalkwijk
3. RESULTATEN
Positief Opvoed & Opgroeiklimaat Bron: Proces en Effectevaluatie Verwey-Jonker Instituut, juni 2012
• Pedagogische Civil Society (ZonMw, 2009) It takes a village to raise a child • Buurtsportvereniging draagt bij aan versterken jeugdketen (de preventiepiramide): • • • •
Juridische en klinische interventies Aanpak van problemen Preventie Zorg voor een positief opvoed- en opgroeiklimaat
Sport als middel bij het helpen bereiken van maatschappelijke beleidsdoelstellingen Niels Hermens (Verwey-Jonker Instituut, Wageningen Universiteit)
Sport als middel voor het bereiken van maatschappelijke beleidsdoelstellingen Drie stromingen (in praktijk, beleid én wetenschap)
1) Sport is er vooral voor het plezier van de deelnemers 2) Sport is een middel 3) Sport kan een middel zijn
Sport een middel: voor welke beleidsterreinen? Gezondheid Meer gezonde levensjaren Concentratievermogen, motorische vaardigheden (jeugd) Voorkomen/oplossen sociaal-emotionele klachten Geheugen (ouderen)
Jeugd en onderwijs Schoolprestaties via motorische en zelfregulatieve vaardigheden Positieve ontwikkeling via de sport Nog geen hard bewijs, nog weinig betrouwbare studies naar effecten sportdeelname
Sport een middel: voor welke beleidsterreinen? Participatie Gevoel van eigenwaarde bij kwetsbare groepen Arbeidsmarktre-integratie Niet: mensen die leven in een sociaal isolement (allochtone vrouwen, eenzame ouderen) Nog vooral verkennend en beschrijvend onderzoek
Wijken Vooral contacten tussen mensen die elkaar al kennen Effect op veiligheid nog niet aangetoond Multifunctioneel ingerichte sportplekken! Buurtsportvereniging
Sport als middel Sport als gerichte interventie
Sport als ongerichte interventie
Sport als doel
De meeste sportinterventies zijn nog sport als doel en sport als ongerichte interventie. Voor sport als gerichte Interventie is de sociale context van groot belang
Bijvoorbeeld: Sportieve kracht in de wijk en de Buurtsportvereniging Bepaal aansluiting bij betrokkenheid en eigen kracht van bewoners. Welke werkzame bestandsdelen van sport en bewegen kunnen daarbij ingezet worden.
Wat is nodig voor sportinterventies die helpen bijdragen aan maatschappelijke doelstellingen? Sportaanbieders die maatschappelijke activiteiten willen en kunnen ondernemen Kennis over mogelijkheden en beperkingen van sport Welke sociale condities? Welke groepen
Ondersteuning sportaanbieders bij omgang met kwetsbare groepen Motivatiegericht sportklimaat (positief opvoed- en opgroeiklimaat Samenwerking tussen sociale sector en sport Professionals
Maatschappelijke ambities
Sportaanbieders met maatschappelijke ambities
Vitale maatschappelijk gerichte sportaanbieders
Niet toegerust
Toegerust
Sportaanbieder die ondersteuning nodig hebben
Vitale sportaambieders
Geen maatschappelijke ambities
Samenwerking sociale sector en sport Institutionele factoren Persoonlijke factoren Organisatie van de samenwerking Healthy Alliances Raamwerk (Koelen e.a. 2012)
Mogelijke rollen Buurtsportcoach Buurtsportcoach in sociale sector: sport in de hoofden van de professionals en in de werkmethoden Buurtsportcoach in de sport: verzorgen voorwaarden sociale context Begeleiden van samenwerking Grenswerker met kennis van beide sectoren!
Bij Buurtsportvereniging de Buurtsportcoach onderdeel van wijkteam? Betrekken bewoners bij organisatie sport in de wijk Aansluiten bij bestaande burgerinitiatieven in de wijk Helpen verzorgen positief opvoed- en opgroeiklimaat Signaleren in de sport Begeleiden naar sport als middel
Voor samenwerking in de praktijk is samenwerking tussen sportbeleid en sociaal beleid nodig: hoe organiseer je dit? Laat zien wat de sportsector te bieden heeft op indicatoren die relevant zijn voor sociaal beleid! Ontwikkeling instrument ‘Sport in beeld bij het sociaal beleid’
Mogelijke indicatoren (o.a.) Onderwijs en sport Openbare ruimte en sport Samenwerking gezondheidszorg en sport Aandacht voor sociale voorwaarden Sportparticipatie kwetsbare groepen
Is er behoefte aan een dergelijk instrument
ACTIEF VOOR Sportorganisaties Maatschappelijke organisaties Onderwijs Overheden
Welke combinaties? Welk lokaal effect?
Lessen voor de toekomst Handboek i.s.m. Movisie voor verspreiding en implementatie
Bouwstenen voor wijkgericht werken STAP 1 Verkennen
Bepaal de betrokkenheid STAP 2 Verbeelden Wat is de ambitie? STAP 3 Vormgeven Bepaal de strategie Welk netwerk is er, hoe ondersteunen? STAP 4 Verankeren Welke aanpak past bij de wijk: Uitvoerend, koepel- of netwerk organisatie.
4. LESSEN VOOR DE TOEKOMST
Drie typen organisatie • Uitvoerende organisatie (lage betrokkenheid) Het initiatief ligt bij professionele sportorganisaties. Met empowerment programma worden bewoners betrokken en begeleid bij ondersteuning activiteiten.
• Koepelorganisatie Rol bewoners wordt groter. Samenwerking met sportverenigingen en zelforganisaties verder uitgebouwd.
• Netwerkorganisatie (hoge betrokkenheid) Bewoners nemen initiatief en verantwoordelijkheid voor het initiëren en organiseren van activiteiten.
4. LESSEN VOOR DE TOEKOMST
Ander Effect, Nieuwe werkwijze
Competenties Nieuwe Stijl
Je versterkt eigen kracht van bewoners Je bent zichtbaar en gaat op bewoners af Je helpt bewoners verbindingen te leggen Je durft los te laten en inspireert bewoners Je beweegt je in uiteenlopende leef- en systeemwerelden Je bent strategisch (benut professionele ruimte) De WMO-competenties van de branche “Welzijn en Maatschappelijke Dienstverlening” zijn door Movisie aangepast voor de rol van de buurtsportcoach.
ACTIEF VOOR Sportorganisaties Maatschappelijke organisaties Onderwijs Overheden
BEDANKT VOOR UW AANDACHT
