Spoorwegen Ruud van Capelleveen Nummer: 32 kijk op voor meer gratis downloads

www.GratisAanbiedingen.nl

Spoorwegen Ruud van Capelleveen Nummer: 32

kijk op www.GratisAanbiedingen.nl voor meer gratis downloads


Spoorwegen DOOR RUUD VAN CAPELLEVEEN

Colofon Dit is een uitgave van: Absolute Figures Margrietstraat 4, 6921 ZD Duiven Telefoon: 0316 280 698 Eindredactie: Ruud van Capelleveen Bezoek onze website: www.GratisAanbiedingen.nl © 2015

In deze uitgave staan vijftig korte geïllustreerde verhalen met een gemeenschappelijk thema. De auteur koos uit de veelheid aan onderwerpen een aantal opmerkelijke voorbeelden uit de geschiedenis. De onderwerpen in deze uitgave werden steeds in een historische context geplaatst. Copyright Niets uit deze uitgave mag worden verveelvoudigd en/of openbaar gemaakt door middel van druk, fotokopie, microfilm of op welke wijze ook, zonder voorafgaande schriftelijke toestemming van de uitgever.

www.GratisAanbiedingen.nl 32 |– 2 Kastelen Extra 2


Foto Ruud van Capelleveen

Zoetermeer Het station van Zoetermeer ligt op de lijn Gouda – Den Haag ten zuiden van de A12. Het pal naast de snelweg gelegen station werd in mei 1973 geopend. Dat was een creatie van architect C. Douma. Het stationsgebouw werd in 1992 volledig vervangen , toen Zoetermeer een nieuwe stadswijk ten zuiden van de A12 ging bouwen. De twee wijken werden over de drukke snelweg en de spoorlijn verbonden met een overdekte brug voor fietsers en wandelaars, de Nelson Mandelabrug. Deze

brug en het station werden ontworpen door architect J. Bak, die in dienst was van het architectenbureau van NS. In het station is geen loket meer bemand. U koopt uw kaartje bij een kaartautomaat in de stationshal. Aan de noordzijde van de A12 ligt de halte Driemanspolder van RandstadRail. RandstadRail verzorgt een snelle tramverbinding tussen Den Haag en Zoetermeer.●

www.GratisAanbiedingen.nl 32 | 3



Delft Station Delft ligt aan de Oude Lijn, tussen Den Haag HS en Rotterdam Centraal. Het is niet het enige station in deze stad. Voor de bewoners in de wijken Tanthof en Voorhof is station Delft Zuid aangelegd. Ook dit station staat aan de Oude Lijn, de oudste spoorlijn van de Hollandsche IJzeren Spoorweg-Maatschappij (HIJSM). Deze spoorlijn verbond Amsterdam met Rotterdam via Haarlem, Leiden en Den Haag. Het stationsgebouw uit 1847 bestaat niet meer. In 1885 werd op een andere plaats een nieuw sta-

tion geopend. Dit gebouw werd ontworpen door Christiaan Posthumus Meyjes sr. Op de foto ziet u dat er gebouwd werd in de stationsomgeving. Aan het einde van de twintigste eeuw voldeed de indeling van het stationsplein niet meer. Het stationsplein kreeg een indeling die beter zou aansluiten bij het motto van de stad: ‘Delft Kennisstad’. Vanaf 2009 bouwde men in Delft aan een spoortunnel, die het bestaande lawaaiige viaduct verving. Deze spoortunnel werd met het ondergrondse station in februari 2015 opgeleverd.● www.GratisAanbiedingen.nl 32 | 4



Sneek Het stationsgebouw in Sneek werd in 1883 opgeleverd bij het gereedkomen van de spoorlijn Leeuwarden–Stavoren. Het stationsgebouw werd ontworpen door architect M.A. van Wadenoijen. Het basisontwerp werd later gebruikt in zes andere plaatsen. Daarom kreeg het ontwerp de naam Standaardtype Sneek. Van deze ontwerpen staan Sneek, Delfzijl en Tiel nog overeind. Maar de functie van deze stationsgebouwen veranderde wel. Het grootste deel van het station in Sneek wordt niet meer ge-

bruikt door de NS. Na een restauratie aan het begin van deze eeuw, vestigde het Nationaal Modelspoor Museum zich in de voormalige stationsrestauratie. het Nationaal Modelspoor Museum werd in januari 2005 geopend door Ed Nijpels, de toenmalige commissaris van de Koningin in Friesland, die een fervent treinliefhebber is. Het modelspoormuseum bezit een grote collectie modellen modeltreinen en heeft een aantal leuke treinbanen opgesteld, onder andere van Märklin en Fleischmann.● www.GratisAanbiedingen.nl 32 | 5



Leeuwarden Leeuwarden was niet belangrijk genoeg in de negentiende eeuw en kreeg daarom een standaardstation in de derde klasse naar een ontwerp van Karel van Brederode. Deze architect was van 1860 tot 1880 als ingenieur betrokken bij de aanleg van de Staatsspoorwegen. Aan het begin van de twintigste eeuw kreeg dit station enige grandeur, toen de stationshal in het midden van het stationsgebouw werd vervangen door een hal met een groot zesdelig halfrond venster boven de toegangsdeuren. Het mocht toen wat

meer kosten: de stationshal kreeg prachtige versieringen in Jugendstil. In 1863 werd de lijn tussen Leeuwarden en Harlingen geopend. Later werd deze verbinding doorgetrokken naar Groningen. Vijf jaar later werd Leeuwarden ook verbonden met Zwolle en kregen de reizigers uit Leeuwarden aansluiting met de rest van Nederland. Later werden ook nog een spoorlijn van Leeuwarden richting Sneek en Stavoren en een verbinding met Dokkum tot stand gebracht.● www.GratisAanbiedingen.nl 32 | 6



Duiven In 1980 heropenden de Nederlandse Spoorwegen het station in Duiven. Duiven kreeg een moderne halte met loket aan de Visserlaan. Op het perron waar de trein van Arnhem richting Zevenaar rijdt kwam een wachtruimte van staal en glas.

bezuinigd op het onderhoud, vooral op het baanvak ZevenaarWinterswijk. Toen vervoersmaatschappij Syntus de exploitatie van de spoorlijn in 2001 overnam van de NS, kregen de reizigers hierdoor veelvuldig te maken met vertragingen.

Hoewel de gemeente Duiven in de jaren tachtig en negentig van de twintigste eeuw groeide en steeds meer reizigers de weg naar het station in Duiven wisten te vinden, wilden de Nederlandse Spoorwegen de lijn ArnhemWinterswijk sluiten. Er werd fors

Syntus voorzag in een behoefte. De wegen rond Arnhem raakten overvol. Forensen uit Duiven en Zevenaar gingen de trein gebruiken. Het aantal treinen werd verdubbeld, maar ondanks deze capaciteitsuitbreiding bleven de treinen in de spits overvol.● www.GratisAanbiedingen.nl 32 | 7



Westervoort Westervoort kreeg in 1856 een station toen de spoorlijn tussen Arnhem en Zevenaar in gebruik werd genomen. Tot 1936 werd een eenvoudig gebouwtje gebruikt door de Rhijnspoorweg en de Nederlandse Spoorwegen. Het eerste gebouwtje werd in 1901 vervangen door een iets groter gebouw met een woning voor de stationschef. Het werd in 1965 afgebroken. Vijfenzeventig jaar passeerden de treinen het dorp aan de IJssel zonder te stoppen. De spoorverbinding tussen Winterswijk en Arnhem werd dankzij

particulier initiatief een groot succes, maar de maatschappij die voor dit succes zorgde, Synthus, mocht haar werk niet voortzetten. In 2012 werd de exploitatie door Arriva en Breng overgenomen. Dankzij bemoeienis van de Stadsregio Arnhem-Nijmegen (KAN) stopt de regionale trein sinds december 2011 weer in Westervoort. Op de spoordijk bouwde men een moderne halteplaats. De nieuwbouw in Westervoort werd ontworpen door architect Paul van der Ree.● www.GratisAanbiedingen.nl 32 | 8


Foto Sean Hoyland

Pilatusbaan De Pilatusberg in Zwitserland kan ook door de mindere klimmers bedwongen worden. Op 4 juni 1889 werd de Pilatusbahn geopend. Het traject werd in 1937 geëlektrificeerd. Op deze foto ziet u de rode trein omhoog kruipen op het traject van Alpnachstad naar de top van de berg Pilatus. Hierbij wordt op een afstand van 4,6 kilometer een hoogteverschil van 1629 overwonnen. Dit kan uiteraard alleen met een tandradmechanisme, want anders zou de trein niet genoeg grip houden.

In het midden van het spoor is een begeleidingsrail aangebracht, waarin de aandrijfwielen grijpen. De aanleg van de Pilatusbahn gebeurde snel. Onder leiding van Eduard Locher-Freuler (18401910) werkten 800 man aan het project. Na 400 dagen was het spoor klaar. Locher ontwikkelde een speciaal tandradmechanisme voor zijn spoorlijn. Dit principe wordt nog altijd gebruikt. Hiermee kon de trein van de Pilatusbahn AG zelfs een stijgingspercentage van 48 procent aan.● www.GratisAanbiedingen.nl 32 | 9


Foto Alf van Beem (Wikimedia Commons)

Jungfraubahn De Jungfraubahn vindt u in het Berner Oberland in het kanton Bern. Het traject van de Jungfraubahn loopt van Kleine Scheidegg naar Jungfraujoch. De industrieel Adolf Guyer-Zeller was niet de eerste die het plan opvatte om een spoorlijn naar de top van de Jungfrau aan te leggen. Drie eerdere plannen konden niet doorgaan omdat de initiatiefnemers er niet in slaagden financiers voor hun ambities te vinden. Dit lukte Adolf GuyerZeller (1839-1899) wel. In 1894 kreeg hij een concessie

van de Bondsraad voor de bouw van een tandradbaan. Op de foto ziet u een bovenleiding. De treinen worden door elektrische tractie voortgedreven. De stroom wordt opgewekt in een waterkrachtcentrale aan de Lütschine. Guyer-Zeller koos voor de spoorbreedte van een meter en een andere tandstaaf. Hierdoor kon de tandradbaan niet aangesloten worden op het Zwitserse spoorwegnet. De opdrachtgever heeft de voltooiing van zijn spoorbaan in 1912 niet meer meegemaakt.● www.GratisAanbiedingen.nl 32 | 10



Swanage Het station van Swanage vormt het begin- en eindpunt van het museumspoor tussen Swanage en Norden. In het station van Swanage is een ‘Spoorwinkel’ gevestigd. Swanage kreeg in 1885 aansluiting op het spoor. De Britse spoorwegen sloten de spoorlijn in 1972. De Swanage Branch werd door vrijwilligers van de Swanage Railway Trust hersteld. Hierbij moest ook een groot deel van de rails opnieuw gelegd worden, want niet alleen het rijdend materieel, maar ook het baanvak was in

zeer slechte staat. Het doel van de vrijwilligers van de Swanage Railway Trust is om de oude verbinding tussen Swanage en Wareham te herstellen. Op het traject van de Swanage Branch rijdt men met oude stoomlocomotieven en dieseltreinen, die door de Britse Spoorwegen al lang geleden buiten dienst werden gesteld. De rit van Swanage naar Norden voert langs de stations Corfe Castle, Harmans Cross en Herston Halt door het prachtige gebied van de Jurassic Coast.● www.GratisAanbiedingen.nl 32 | 11



Duisburg Het station van Duisburg heeft een sterk regionale functie. Van hieruit vertrekken treinen van de Deutsche Bahn, maar ook van de Regional-Express, de Regionalbahn en de S-Bahn. Onder het station ligt een gelijknamig metrostation. Het belangrijkste station van Duisburg ligt op de ‘Rheinschiene’, de spoorverbinding tussen Nederland en het zuiden van Duitsland. De belangrijkste verbindingen vanuit het hoofdstation van de industriestad Duisburg zijn die naar Keulen, Düsseldorf Flughafen en het centraal station van Düsseldorf.

Duisburg kreeg in 1846 een station, toen een maatschappij een verbinding met Keulen tot stand bracht. In de Tweede Wereldoorlog was het station een doelwit voor de geallieerde bommenwerpers. Het huidige stationsgebouw heeft een uitstraling die kenmerkend is voor veel gebouwen uit de jaren van de wederopbouw. Als u het station betreedt ziet u dat er wel het een en ander is gemoderniseerd. In de jaren negentig werd de ingang aan de noordzijde van het Hauptbahnhof verbeterd.● www.GratisAanbiedingen.nl 32 | 12



Centraalstation Keulen Het hoofdstation en de Domkerk staan naast elkaar in het centrum van Keulen bij de Rijn. De bouw van de Dom werd pas rond 1880 voltooid. In deze periode verstevigde Keulen zijn positie als verkeersknooppunt door de aanleg van spoorlijnen. Keulen werd een belangrijke handels- en industriecentrum. Vanuit Keulen vertrekken internationale treinen naar België, Denemarken, Frankrijk, Italië, Oostenrijk, Polen, Rusland en tal van andere landen, waaronder Nederland. De ontwikkeling van de spoorwe-

gen loopt parallel met de industriële revolutie. Keulen heeft tegenwoordig drie belangrijke stations. Hiervan is Köln Hauptbahnhof, het hoofdstation van Keulen, veruit het belangrijkste. Hier komen en vertrekken dagelijks meer dan 1200 treinen. Het hoofdstation van Keulen naast de Dom werd in 1859 geopend. Het stationsgebouw was al snel te klein. In 1889 werd een nieuw ‘Hauptbahnhof’ gebouwd. Dit gebouw werd in de Tweede Wereldoorlog verwoest en in 1953 weer opgebouwd.● www.GratisAanbiedingen.nl 32 | 13



Centraal Station Rotterdam In maart 2014 werd het nieuwe Centraal Station van Rotterdam officieel geopend door koning Willem-Alexander. Het stationsgebouw wordt dagelijks door 110.000 reizigers bezocht. Men verwacht dat het aantal reizigers in 2025 door de komst van de HSL-Zuid en de RandstadRail zal zijn gestegen tot 323.000 per dag. Het stationsgebouw werd tijdens Dutch Design Week in 2014 gekozen tot beste gebouw van 2014 in de categorie ‘Habitat’. “De samenwerking, waaraan uit-

eenlopende disciplines te pas kwamen, heeft tot een fenomenaal resultaat geleid,” zei de jury. Het stationsgebouw werd ontworpen door Team CS; een samenwerking tussen Benthem Crouwel Architekten, MVSA Meyer en Van Schooten Architecten en West 8 Urban Design & Landscape Architecture. Het markante gebouw van Sybold van Ravesteyn uit 1954 werd hiermee vervangen. Zijn letters en klok keerden terug in het nieuwe ontwerp.●



Foto Cro-Cop2 (Wikimedia Commons)

‘s-Hertogenbosch Het eerste station van Den Bosch stond aan het Koningin Emmaplein. Dit houten stationsgebouwtje uit 1868 stond buiten de vesting en mocht omdat de stad nog een vestingstad was niet van steen zijn. In geval van oorlog moest het snel kunnen worden afgebroken. In 1896 kreeg Den Bosch een nieuw station. Dit stationsgebouw verrees enkele honderden meters dichter bij het stadscentrum. Het stationsgebouw werd ontworpen door Eduard Cuypers (1859-1927).

Het imposante stationsgebouw van Eduard Cuypers bestaat alleen nog op oude ansichten. Het station werd in de Tweede Wereldoorlog zwaar beschadigd. In 1951 werd het vervangen door een door Sybold van Ravesteyn (1889-1983) ontworpen gebouw. In 1998 werd de creatie van Sybold van Ravesteyn vervangen door een modern passagestation van Rob Steenhuis (1949). Steenhuis bouwde tussen 1882 en 1996 meer dan tien stations voor de Nederlandse Spoorwegen.● www.GratisAanbiedingen.nl 32 | 15



Amsterdam Het Centraal Station in Amsterdam werd in 1889 gebouwd. Voor velen was de bouw van het station een teken, dat Amsterdam eindelijk naar de toekomst ging kijken in plaats van naar de Gouden Eeuw. Het Centraal Station biedt de reiziger een grootse entree in Amsterdam. Het Centraal Station werd ontworpen door P.J.H. Cuypers, die ook de architect van het Rijksmuseum was, en A.I. van Gendt, de bouwer van het concertgebouw. Het station met de kenmerkende torens en grote cen-

trale hal verrees op drie kunstmatige eilanden. De plaats voor het Centraal Station in Amsterdam werd bepaald in Den Haag. Thorbecke bepaalde dat het Centraal Station gebouwd moest worden pal voor de stad, op een drietal kunstmatige eilanden in het IJ. Hierdoor konden de spoorlijnen naar de verschillende uithoeken van het land op een simpele manier met elkaar verbonden worden, zonder dwars door de stad een barrière te scheppen.●




Koninklijke wachtkamer Aan de oostzijde van het Centraal Station in Amsterdam staat een Koninklijke Wachtkamer. Aan de perronzijde wordt de wachtkamer voor de leden van het Koninklijke Huis afgeschermd door een prachtig versierd hek. Het interieur van de wachtkamer is versierd met decoraties van George Sturm met scènes die het koninklijk huis en het koninklijke gezag uitbeelden. Inpandig kreeg de Koninklijke Wachtkamer een parkeerplaats, waar Willem III zijn koets kon parkeren. Deze parkeerruimte is groot genoeg, zodat hier tegen-

woordig een auto gestald kan worden. De Koninklijke Wachtkamers worden tegenwoordig nog maar zelden gebruikt. De Koninklijke Wachtkamer in Amsterdam werd in juni 2007 door koningin Beatrix bezocht toen zij naar het zuiden reed voor de opening van de Betuwelijn. In februari 2013 vertrok Willem-Alexander met zijn gezin vanuit Amsterdam voor een bezoek aan het Oostenrijkse Lech. Het koninklijk rijtuig was tijdens deze reis gekoppeld aan de Alpenexpress.● www.GratisAanbiedingen.nl 32 | 17



Beekbergen Beekbergen is een standaardstation, dat werd ontworpen door architect K.H. van Brederode. Het station van Beekbergen was van 2 juli 1887 tot 1 augustus 1950 in gebruik als reguliere stopplaats op de lijn tussen Dieren en Apeldoorn. Bij het station ligt een groot emplacement, dat nu wordt gebruikt door de Veluwse Stoomtrein Maatschappij. Voor de liefhebbers is er veel te beleven. De Veluwse Stoomtrein Maatschappij beschikt over negentien stoomlocomotieven en twintig diesellocomotieven. Daar-

naast beschikt de vrijwilligersorganisatie over twintig rijtuigen en verschillende goederenwagens. Dit materiaal staat, als het niet in gebruik is, op het emplacement bij de werkplaats. De meeste locomotieven reden vroeger in Duitsland. Daarnaast staan in Beekbergen stoomlocomotieven uit Polen en Oostenrijk. De Veluwse Stoomtrein Maatschappij heeft ook een fraaie collectie diesellocomotieven van de Nederlandse Spoorwegen uit de jaren vijftig en zestig, waaronder rangeerlocs en lijndiesels.● www.GratisAanbiedingen.nl 32 | 18


Foto Ben Hendriks

Groningen Het hoofdstation van Groningen, een van de fraaiste stations van Nederland, kwam gereed in 1896. Het stationsgebouw staat aan de zuidkant van de binnenstad bij het Verbindingskanaal. Architect Isaac Gosschalk werd in 1838 geboren in Amsterdam. Hij was de zoon van een joodse arts. Hij studeerde bouwkunde in Zürich. In Amsterdam bouwde deze architect veel huizen voor de welgestelden. Het station van Isaac Gosschalk was niet het eerste station van Groningen. Het kende enkele

voorgangers, want er reden al enige tijd treinen naar deze provincieplaats. In 1868 kwam de lijn naar Winschoten gereed. Vanaf 1870 was Groningen per trein bereikbaar uit Zwolle. Vier jaar later konden de Groningers ook per trein naar Delfzijl reizen. Het station van Groningen vormde het knooppunt in de verbindingen van en naar de regio. Het station werd in de twintigste eeuw verschillende keren aangepast. Veel aanpassingen gingen ten koste van de prachtige architectonische eenheid.● www.GratisAanbiedingen.nl 32 | 19



Valkenburg Valkenburg heeft een fraai stationsgebouw. Het station had kunnen dienen als decor voor een prent van Anton Pieck (18951987), tekenaar van romantische prenten en ontwerper van markante creaties voor pretpark de Efteling. Het station van Valkenburg is het oudste nog in gebruik zijnde stationsgebouw van Nederland. Het is dan ook niet vreemd dat het gebouw een beschermde status heeft als rijksmonument. De aanleg van de spoorlijn tussen Valkenburg en Aken was be-

langrijk voor de ontwikkeling van de stad. Later werd de lijn van Valkenburg doorgetrokken naar Maastricht. Het station van Valkenburg werd op 23 oktober 1853 in gebruik genomen. Een bezoek aan het station van Valkenburg is nog altijd aantrekkelijk voor de liefhebber van treinen. De Zuid-Limburgse Stoomtrein Maatschappij (ZLSM) exploiteert een stoomtreindienst tussen Valkenburg en Kerkrade. De tocht met stoomtrein gaat gedeeltelijk over het beroemde Miljoenenlijntje.● www.GratisAanbiedingen.nl 32 | 20



Ede Centrum In het stationsgebouw Ede Centrum is sinds 1975 het Historisch Museum van Ede gevestigd. Dit stationsgebouw uit 1902 is tegenwoordig een rijksmonument. Het pand werd in 1990 door de gemeente Ede gerestaureerd en herbergt nu de collectie die door de Vereniging Oud Ede bijeen werd gebracht. Het station aan de Valleilijn staat aan het Museumplein. De Valleilijn wordt ook wel aangeduid als ‘Kippenlijntje’, omdat deze spoorverbinding door het gebied van

de pluimveeteelt rond Barneveld loopt. In vroeger dagen werden kippen en eieren via deze spoorlijn vervoerd. Het vervoer vindt tegenwoordig vooral via de weg plaats, maar de naam ‘Kippenlijntje’ bleef in de volksmond bestaan. De Valleilijn is zeventien kilometer lang en verbindt station Ede Wageningen met Amersfoort. De enkelsporige spoorlijn werd in 1951 geëlektrificeerd. De stations in Barneveld en Lunteren zijn dubbelsporig, zodat de treinen elkaar hier kunnen kruisen.● www.GratisAanbiedingen.nl 32 | 21


Ansicht uit het begin van de twintigste eeuw

Arnhem Centraal Arnhem was altijd al een belangrijk knooppunt in het Nederlandse spoorwegnet. Via Utrecht kan naar het drukke Westen gereisd worden. Terwijl via Zutphen de noordelijk gelegen delen van Nederland werden ontsloten. Met de verbinding naar Nijmegen kunnen Limburg, Noord-Brabant en Zeeland per trein bereikt worden. Bovendien is Arnhem een schakel in de internationale dienstregeling, want via deze stad kan met naar Duitsland en verder reizen. Arnhem heeft verschillende stati-

ons. Naast het hoofdstation in het centrum zijn er de halteplaatsen Velperpoort, Presikhaaf en Arnhem-Zuid. Het eerste Arnhemse spoorwegstation werd in 1845 gebouwd. In dat jaar kwam de Rijnspoorweg gereed, waarmee de stad met het westen werd verbonden. Het eerste stationsgebouw werd al in 1867 afgebroken om plaats te maken voor een moderner gebouw, maar ook dat gebouw kon de toename in het reizigersvervoer niet lang aan.●




Arnhem Sonsbeekzijde Op de foto ziet u de achteringang aan de ‘Sonsbeekzijde’. Het enige gedeelte van het stationsgebouw dat in de zomer van 2008 nog niet door de slopershamer werd getroffen. Het hoofdstation van Arnhem was al jaren een bouwput. Ben van Berkel maakte een ontwerp voor een nieuw station, maar geen enkele bouwonderneming wil het risicovolle project aannemen voor het door de gemeente opgelegde budget. In Anhem stonden verschillende stationsgebouwen. In 1937 werd het station verbouwd en uitge-

breid. De creatie van architect Van Ravenstein werd in de Tweede Wereldoorlog zwaar beschadigd. Het gebouw werd in 1951 gesloopt om plaats te maken voor nieuwbouw. De nieuwbouw werd ontworpen door H.G. Schelling. Op het niveau van het Stationsplein kwam het hoofdgebouw met ontvangsthal. Van daaruit bereikte de reiziger via tunnels en trappen de hoger gelegen perrons. Aan de Sonsbeekzijde kwam een ontvangsthal, die met luchtbruggen en trappen werd verbonden met de perrons.● www.GratisAanbiedingen.nl 32 | 23



Modern Arnhem In juli 2011 werd de nieuwe perrontunnel van het station in Arnhem geopend. Later volgde de oplevering van de Passerelle, een verbinding voor reizigers over de sporen. Het nieuwe station - een ontwerp van toparchitect Ben van Berkel - wordt in fasen opgeleverd. Ben van Berkel ontwierp een station met ronde vormen en veel glas, waardoor het daglicht ook de onder het perron liggende stationshal kan belichten. Elk perron is behalve met trappen ook met een lift in de Passerelle

bereikbaar. Het station werd uitgebreid van drie naar vier perrons. Het plan van Ben van Berkel behelsde niet alleen de bouw van een nieuw stationsgebouw, maar een totale aanpassing van de omgeving. Zo werd in 2001 parkeergarage Centraal geopend en werd in 2002 de oude Zijpse Poort vervangen door een nieuw viaduct. In de zomer van 2005 konden de Park- en de Rijntoren, twee grote kantoortorens aan de zuidzijde van het station, in gebruik worden genomen.● www.GratisAanbiedingen.nl 32 | 24



Arnhem Velperpoort Al in de negentiende eeuw bouwde men een halte aan de spoorlijn Arnhem–Zevenaar bij Velperpoort. De eerste halte werd geopend in 1893. Dit houten gebouwtje stond bij het perron op de spoordijk. De reizigers konden het spoor via steile trappen bereiken. Het deed dienst tot juni 1918. Aan het begin van de jaren vijftig kwam er een nieuw plan voor een halte bij Velperpoort. Koen van der Gaast ontwierp een fraai gebouw. Het was een van de eerste projecten van deze architect

voor de Nederlandse Spoorwegen. De overbrugging van het hoogteverschil tussen straat en spoorlijn werd gerealiseerd met een vrij zwevende trap, die werd overdekt door het hooggelegen plaatskaartjeskantoor en wachtlokaal. De oude halte van Koen van der Gaast is niet meer in bedrijf bij de spoorwegen. Deze werd in 1988 vervangen door een nieuw verderop gelegen stationsgebouw van architect Rob Steenhuis. Tijdens deze verbouwing kwam er een ruime onderdoorgang voor voetgangers en fietsers.● www.GratisAanbiedingen.nl 32 | 25



Station Presikhaaf Het Station Presikhaaf ligt aan de spoorlijn tussen het hoofdstation in Arnhem en Zwolle. Presikhaaf is eigenlijk niet meer dan een halte. Het station staat aan de noordzijde van de gelijknamige woonwijk en werd in 1969 geopend, toen het uitbreidingsplan in het oosten bijna voltooid was. Het plan voor de wijk Presikhaaf werd in de wederopbouwtijd ontwikkeld. Het bouwplan werd in fasen uitgevoerd. Met de eerste fase werd in 1947 begonnen. Het winkelcentrum tussen de IJssellaan, Hansestraat en de Lange

Wal ontstond aan het begin van de jaren zestig. Station Presikhaaf wordt niet alleen door de buurtbewoners gebruikt, want op een steenworp afstand van het station staat de campus van de Hogeschool van Arnhem en Nijmegen. De studenten lopen in vijf minuten van en naar school. De hoofdingang van Station Presikhaaf is aan de Eleonorastraat. Aan de parkkant aan de zuidzijde van het station kreeg het station in 2013 een extra trap.● www.GratisAanbiedingen.nl 32 | 26



Haarlem Het eerste station in Haarlem werd in september 1839 geopend toen de eerste spoorlijn van Nederland in gebruik werd genomen. De spoorlijn van de Hollandsche IJzeren SpoorwegMaatschappij (HSM) verbond Haarlem via Halfweg met Amsterdam. Het station van deze Oude Lijn stond iets verderop bij de Amsterdamse Poort, daar waar nu de Hoofdwerkplaats Haarlem van NedTrain is gevestigd. In 1842 werd de spoorlijn naar

Leiden in gebruik genomen en kwam aan de noordzijde van Haarlem een station van architect F.W. Conrad. Het station werd in 1867 gewijzigd en uitgebreid door architect P.J. Mouthaan. Het tweede station van Haarlem werd aan het begin van de twintigste eeuw vervangen door een gebouw in Jugendstil van Dirk Margadant (1849-1915). In 1952 breidde K. van der Gaast dit station uit met een entreegebouw aan de noordzijde van de spoorlijn.● www.GratisAanbiedingen.nl 32 | 27



Utrecht Centraal Het Centraal Station van Utrecht ligt op de plaats waar de Nederlandsche Rhijnspoorweg Maatschappij (NRS) in 1843 het eerste station bouwde. Utrecht kreeg eerst een verbinding met Amsterdam en enkele jaren later ook met Arnhem. Dit was niet het enige station van Utrecht, want elke spoorwegmaatschappij bouwde een eigen station. Zo vertrokken de lokale treinen naar Amersfoort, Baarn en Zeist vanuit het Buurtstation en vertrokken vanaf 1870 de treinen naar ‘s Hertogenbosch

vanaf Utrecht Staatsspoor. Daarnaast was er vanaf 1874 nog het Maliebaanstation van de Hollandsche IJzeren Spoorweg Maatschappij (HSM). Het station van de NRS was het gunstigst gelegen en werd na de vorming van de Nederlandse Spoorwegen aangewezen als Centraal Station. Al in de negentiende eeuw moest het station herhaaldelijk aangepast worden omdat het treinverkeer groeide. De grootste verandering vond in de jaren zeventig plaats met de bouw van Hoog Catharijne.● www.GratisAanbiedingen.nl 32 | 28



Utrecht Maliebaan Het Nederlands Spoorwegmuseum (NSM) is sinds 1954 gevestigd in het in 1874 gebouwde Maliebaanstation in Utrecht. Reizigers kunnen dit station per trein bereiken vanaf Utrecht Centraal, maar het station is geen gewoon station meer. Het station heeft tegenwoordig alleen nog een museale functie. Enkele jaren geleden werd het spoorwegmuseum ingrijpend verbouwd en opnieuw ingericht. Het museum werd grotendeels teruggebracht in de negentiendeeeuwse staat en werd aangevuld

met de Koninklijke Wachtkamer uit het in 1973 gesloopte station Den Haag Staatsspoor. Het spoorwegmuseum kreeg een grote hal, zodat de collectie blijvend onder dak gebracht kon worden. In de nieuwe opzet werd de museumcollectie opgezet in vier Werelden: De grote ontdekking, Droomreizen, Stalen monsters en De Werkplaats. Daarnaast is ook het oude rangeerterrein een belevenis voor de spoorfanaat. Hier vindt u alles wat een locomotief nodig heeft om te kunnen rijden.● www.GratisAanbiedingen.nl 32 | 29



De Arend In 1825 opende de Stockton and Darlington Railway in noordoost Engeland. Het was de eerste openbare spoordienst voor personenvervoer. Op dit traject van 43,5 kilometer reed een door George Stephenson geconstrueerde locomotief die 28 wagons kon trekken. De eerste spoorlijn op het vasteland werd in mei 1835 geopend tussen Brussel Groendreef en Mechelen. In Nederland reed in september 1839 de eerste trein tussen Amsterdam en Haarlem. Boeren hielden hun vee binnen,

want de trein reed met een duizelende snelheid van dertig kilometer per uur. De Arend is de eerste Nederlandse stoomlocomotief. Deze locomotief reed van 1839 tot 1857 tussen Amsterdam en Rotterdam. In het spoorwegmuseum staat een replica uit 1938. De stoomtrein werd gebouwd ter gelegenheid van het 100-jarige bestaan van de spoorwegen. Het model staat in de tentoonstelling opgesteld, maar mag af en toe naar buiten voor een demonstratie op het museumterrein.● www.GratisAanbiedingen.nl 32 | 30



Diesel De NS begon in de jaren dertig van de twintigste eeuw met de elektrificatie van het spoorwegnet, maar niet alle rails kregen een bovenleiding. Toen in de jaren vijftig werd besloten om zo snel mogelijk afscheid te gaan nemen van de stoomlocomotieven koos men voor een diesellocomotief naar Amerikaans voorbeeld. De 2200-serie werd in Nederland gebouwd. Heemaf in Hengelo was de hoofdaannemer. Dit bedrijf besteedde het mechanische deel uit aan Allan in Rotterdam.

De dieselmotoren werden door Stork gebouwd. Later bouwde de combinatie Creusot-Loire en Jeumont-Schneider nog vijftig vergelijkbare locomotieven. Deze kregen de nummers 2300 tot en met 2350. De diesels werden vanaf 1955 zowel voor personen- als voor goederenvervoer ingezet. Het waren jarenlang de sterkste diesels van de Nederlandse Spoorwegen. Deze roodbruine NS 2264 fotografeerde ik op het buitenterrein van het Spoorwegmuseum in Utrecht.● www.GratisAanbiedingen.nl 32 | 31



Kameel In de museumopstelling van het spoorwegmuseum in Utrecht staat een bijzondere trein. Op het dak zijn twee uitstulping aangebracht en vanwege deze ‘bulten’ kreeg dit dieselrijtuig de bijnaam ‘Kameel’. De machinist zat in een bult en op de plaats waar hij gewoonlijk zijn werk deed, werd een vergaderruimte voor veertien personen ingericht. Deze merkwaardige trein werd in 1954 in opdracht van de Nederlandse Spoorwegen gebouwd door Allan in Rotterdam. De NS 20 was het inspectievoertuig van

de directie van de spoorwegmaatschappij. “Zo kon de directie werkzaamheden aan het spoor controleren en tegelijkertijd vergaderen,” zegt het Spoorwegmuseum. De Kameel heeft veel belangrijke gasten van de Nederlandse Spoorwegen vervoerd: vorsten, staatshoofden en directies van andere spoorbedrijven. Het treinstel wordt nog altijd door de NS als directievoertuig ingezet. Als de trein niet wordt gebruikt staat hij ‘geparkeerd’ in het Spoorwegmuseum in Utrecht.● www.GratisAanbiedingen.nl 32 | 32



Postrijtuig Jarenlang reden er posttreinen door Nederland, waarin de post werd gesorteerd. In het Spoormuseum in Utrecht staat een postrijtuig met grote sorteerkasten. Frederick Karstadt overtuigde de Britse postdienst om de post reeds tijdens het vervoer met de trein tussen Birmingham en Londen te sorteren. Hierdoor kon tijdwinst geboekt worden en waren de poststukken eerder bij de geadresseerde. België volgde in 1840 het Britse voorbeeld en vijftien jaar later ging ook het

Nederlandse staatspostbedrijf post sorteren in speciaal daarvoor ingerichte spoorwagons. De ontwikkeling van de postmechanisatie deed in de jaren zeventig het voordeel van de verwerking op het spoor teniet. Het Nederlandse postbedrijf vond het vervoer over de rails omslachtig en verving de posttreinen door vrachtwagens. Tijdens een nachtelijk ritje komt u daardoor altijd wel vrachtwagens van PostNL tegen, want het postbedrijf is vooral een logistieke organisatie.● www.GratisAanbiedingen.nl 32 | 33



Seinhuis Langs het spoor stonden vroeger honderden kleine seinhuizen van waaruit spoorpersoneel zorgde voor de bediening van wissels, seinen en andere zaken die behoren tot de spoorweg. Deze seinhuizen zijn niet meer in gebruik, want tegenwoordig vindt de bediening van het spoorwegnet plaats vanuit een dertiental hoofdposten. De naam van de functie veranderde hierdoor van seinhuiswachter in treindienstleider. In 1875 kwam de overheid met

regels voor spoorwegen. Hierin werden voor het eerst een aantal eisen geformuleerd met betrekking tot de beveiliging van het spoor. Stations, bruggen en andere gevaarlijke punten moesten voortaan door middel van seinen beveiligd worden. De verschillende spoorwegmaatschappijen hanteerden echter verschillende stelsels. In 1901 organiseerde de Raad van Toezicht een veiligheidsconferentie, waarin benamingen, werkmethoden en seinbeelden werden vastgesteld.● www.GratisAanbiedingen.nl 32 | 34


Foto Friedrich Böhringer (Wikimedia Commons)

Wenen Westbahnhof Het Westbahnhof is het vertrek en het aankomststation van treinen naar Salzburg, München, Frankfurt, Zürich, Boedapest en andere bestemmingen in OostEuropa. Vanaf de negentiende eeuw ging, tot het moment dat de meeste poststukken per vliegtuig werden vervoerd, alle post van en uit Duitsland via dit station. De postdienst bouwde naast het station voor de afhandeling van de post een enorm postkantoor. De posttreinen werden in een grote hal geleegd en gevuld.

Het Westbahnhof werd in 1858 geopend. Het station werd ontworpen door Moritz Löhr en maakte onderdeel uit van de ‘Kaiserin-Elisabeth-Bahn’. De grote stationshal was 104 meter lang en 27 meter breed. De stationshal bood ruimte voor vier sporen. De overdekking werd gerealiseerd met een constructie van ijzeren balken. Hoewel de architect voor een bouwstijl met historische elementen koos, was het destijds toch een modern station. Dit gebouw werd in de jaren vijftig vervangen door nieuwbouw.● www.GratisAanbiedingen.nl 32 | 35


Foto Kai Brinker (OpenStreetMap)

S-Bahn in Wenen Op deze foto ziet u een trein van de OSB die stopt bij station Speising in Wenen. Het is een lokale verbinding die vanwege haar snelheid wordt aangemerkt als SBahn. De letter ‘S’ staat voor ‘Schnell’ (snel). De S-Bahn kunt u typeren als voorstadstreinen. Ze rijden net als de metro met een grote frequentie op trajecten waar de afstand tussen de stations erg klein is. Het eerste traject van de S-Bahn werd in 1962 geopend. Op 17 januari 1962 werd de lijn Florisdorf -Meidling in gebruik genomen.

Deze lijn verbindt het noorden met de zuidelijk gelegen wijken van Wenen. In latere jaren werd het S-Bahn-netwerk geleidelijk uitgebreid. Momenteel exploiteert men in Wenen een dertiental lijnen. In 1984 werd de samenwerking tussen de vervoersmaatschappijen verbeterd: er kwam een tariefsysteem, waarbij de reiziger voor het reizen met verschillende vervoerstypen - bus, metro, tram, trein en S-Bahn - slechts één vervoerbewijs nodig had. De praktische wijze, noemt S-Bahn dit in haar dienstverlening.● www.GratisAanbiedingen.nl 32 | 36


Foto Ralf Roletschek (Wikimedia Commons)

Leipzig Het hoofdstation van Leipzig behoort nu tot de belangrijkste en drukste stations van Duitsland. Hier reed op 7 april 1839 de eerste trein in Duitsland op het 115 kilometer lange traject tussen Leipzig en Dresden. De dienst werd onderhouden met twee Engelse locomotieven. Ook in Duitsland werden de eerste spoorlijnen aangelegd door particuliere ondernemingen. Ingenieur Johann Andreas Schubert (1808-1870) richtte later in Dresden een fabriek op, waar hij naar Engelse voorbeelden Duitse

locomotieven ging bouwen. De locomotieven van Schubert reden echter niet tussen Leipzig en Dresden, want de aandelen van de Leipzig-Dresden Eisenbahn Compagnie (LDE) waren in handen van ondernemers die hun belangen in Britse fabrieken wilden veiligstellen. De ontwikkelingen in Duitsland lopen aardig parallel met Nederland. Aan het begin van de twintigste eeuw werden de particuliere lijnen overgenomen door een staatsonderneming, die uiteindelijk geprivatiseerd zou worden als Deutsche Bahn.● www.GratisAanbiedingen.nl 32 | 37



Remagen Remagen is vooral bekend door de brug over de Rijn. Deze Ludendorff-brug werd vernoemd naar de beroemde Duitse generaal uit de Eerste Wereldoorlog. De Ludendorff-brug bij Remagen werd in maart 1945 door de Amerikanen veroverd. Het was de enige brug over de Rijn die de Amerikanen intact aangetroffen. In tien dagen staken 40.000 soldaten de spoorbrug over. Op 17 maart 1945 stortte de brug ten gevolge van overbelasting in. Hierbij kwamen achten-

twintig Amerikaanse soldaten om het leven. De brug werd nooit herbouwd. De stenen pijlers staan er nog. Op de linkeroever, bij Remagen, vestigde men in 1980 een museum in de brugpijler. Het museum vertelt de geschiedenis van de brug. Het station van Remagen ligt aan de linker Rheinstrecke. Bovendien is Remagen het station waar u kunt overstappen op de Ahrtalbahn, een 29 kilometer lange spoorlijn tussen Remagen en Ahrbrück. Deze spoorlijn is nu onder beheer van DB Netz.● www.GratisAanbiedingen.nl 32 | 38


Foto Ageeth van Amerongen

Bad Neuenahr Het station van Bad Neuenhahr staat aan de in 1880 geopende spoorlijn langs de rivier de Ahr. De Ahrtalbahn kreeg later een extra aftakking via de van Ludendorff-brug naar het noorden.

werd de spoorlijn door het Duitse leger in 1945 vernield. De herbouw duurde jaren. Pas in 1951 kon weer een deel van de Ahrtalbahn in gebruik genomen worden.

In de jaren dertig van de twintigste eeuw begon men met de bouw van de Westwall, een 630 kilometer lange verdedigingslinie parallel aan de Franse Maginotlinie. Hierdoor kreeg de Ahrtalbahn een strategische betekenis. Tijdens de Tweede Wereldoorlog werd de spoorlijn gebombardeerd door de geallieerden. Bovendien

“Dit is de poort naar de wereld, hier staat de nieuwste technische prestatie klaar,” schreef een journalist bij de opening van station Bad Neuenhahr in 1881. De lokale krant schreef lovend bij de opening: de reiziger kon aan het imposante station zien, dat hij in een belangrijke plaats was gearriveerd.● www.GratisAanbiedingen.nl 32 | 39



Bad Münstereifel Het station van het ommuurde en schilderachtige stadje Bad Münstereifel is het eindstation van de Erfttalbahn waarop de spoormaatschappijen Schienenpersonennahverkehr (SPNV) en de RegionalBahn 23 diensten met Euskirchen verlenen. Het gaat niet snel. Op de Erfttalbahn is de maximumsnelheid zestig kilometer per uur. Het station van Bad Münstereifel werd net buiten het centrum, bij de Werther Tor, gebouwd in Zwitserse chaletstijl. Aan het begin van de twintigste eeuw was het

station voorzien van talrijke bijgebouwen. Er was een reparatieruimte voor locomotieven, een watertoren en voorzieningen om kolen in te nemen. Bovendien waren er perrons waar hout en vee kon worden geladen en gelost, want het station van Bad Münstereifel was niet alleen van belang voor het personenvervoer. Deze bijgebouwen zijn nu grotendeels verdwenen. Bad Münstereifel is nu een simpele halteplaats. Het stationsgebouw met de overkapping uit 1913 aan de perronkant behield haar grandeur.● www.GratisAanbiedingen.nl 32 | 40



Berlijn Alexanderplatz Het plein in Berlijn werd vernoemd naar de Russische tsaar Alexander. Hier bevindt zich een stationsgebouw dat het knooppunt vormt van talrijke S-Bahnen metrolijnen. Bovendien is dit een belangrijk station voor de regionale treinen. Alexanderplatz is het op twee na drukste station van Berlijn. Van het oude station van Johann Eduard Jacobsthal is niet veel meer over. Tijdens de Tweede Wereldoorlog werd Alexanderplatz zwaar beschadigd. Het station werd in de jaren veertig op-

nieuw opgebouwd, maar aan het begin van de jaren zestig, in de DDR-tijd, grondig verbouwd door de architecten Hans Joachim May en Günter Andrich. Na de Duitse Eenwording ging het station Alexanderplatz opnieuw op de schop. De verbouwing duurde drie jaar. In maart 1998 werd de creatie van Robert Paul Niess en Rebecca Chestnutt opgeleverd. Deze architecten vinden dat het gebouw geschiedenis moet uitstralen. Zij noemden dit de ‘architectuur van de kroniek’.● www.GratisAanbiedingen.nl 32 | 41



Stuttgart Hbf Het huidige hoofdstation van Stuttgart in de Duitse deelstaat Baden-Württemberg is een kopstation. De treinen passeren niet, de treinen kunnen slechts aan één zijde het station in en uit rijden, want het spoor eindigt aan de stationskant met stootblokken. Het huidige stationsgebouw met de opvallende toren werd in 1922 geopend. De Koninklijke Staatsspoorbaan van Württemberg schreef hiervoor in 1910 een ontwerpwedstrijd uit, die door de architecten Paul Bonatz en Frie-

drich Eugen Scholer werd gewonnen. De bouw duurde vele jaren en het ontwerp werd talrijke keren aangepast. Het station was pas in 1928 helemaal klaar. Aan het begin van deze eeuw begon men met de ontwikkeling van het Project 21. Tegen dit nieuwe verkeersplan ontstond veel weerstand. Hiervoor moet het monumentale kopstation plaatsmaken voor een ondergronds station waar de hogesnelheidstreinen kunnen rijden op weg naar andere Europese bestemmingen.● www.GratisAanbiedingen.nl 32 | 42


Foto Voogd075 (Wikimedia Commons)

Eurotram in Brussel De eerste personentram reed in 1932 in Manhattan. Aanvankelijk werden trams getrokken door paarden. Vanaf het einde van de negentiende eeuw reden in veel Europese landen en de Verenigde Staten van Amerika elektrische trams door de steden. De eerste elektrische tram reed in 1881 in Berlijn. In 1857 kreeg Brussel een paardentram. In 1894 maakte Brussel kennis met de elektrische tram. Op de foto ziet u een PCC 7586 van lijn 103 bij het Rogierplein in Brussel .

Het is een zogenaamde enkelgelede Eurotram, die door het bedrijf Bombardier geproduceerd wordt. Net als een trein, rijdt een tram over rails. Een elektrische tram betrekt zijn energie met een op het tramdak gemonteerde beugel. Deze beugel maakt contact met een boven de straat hangend stroomnetwerk. Op deze bovenleiding staat een spanning van 600 volt. De stalen rails vormen de aarde, om de elektrische stroom weer af te voeren.●



Foto Charles Voogd (Wikimedia Commons)

Trammuseum in Brussel De Belgische hoofdstad heeft een uitgebreid netwerk van tramlijnen. In onze tijd worden de Brusselse tramlijnen geëxploiteerd door de Maatschappij voor het Intercommunaal Vervoer te Brussel (MIVB). Als u meer wilt weten over trams, dan kan ik u een bezoek aan het trammuseum in Brussel aanbevelen. Dit museum is niet het gehele jaar geopend en ook niet dagelijks. Doordat dit museum op vrijwilligers draait, is het alleen op zaterdag en zondag in de zomermaanden geopend. Charles

Voogd maakte in 2009 bij de remise Woluwe een foto van de bruine motorwagen 428. Deze ‘chocoladetram’ reed oorspronkelijk bij de Chemin de Fer Economiques. Het Trammuseum in Brussel is sinds 1982 gevestigd in de tramremise in de gemeente SintPieters-Woluwe. Deze remise werd in 1897 gebouwd, maar werd later gemoderniseerd. U kunt tegen betaling met een historische tram een ritje maken naar het Zoniënwoud of naar het Jubelpark.● www.GratisAanbiedingen.nl 32 | 44



Betws-y-Coed Betws-y-Coed is een klein plaatsje in Wales. Betws-y-Coed heeft slechts 1200 inwoners, maar heeft wel een station. Het spoorwegstation van de National Rail aan de Convy Valley Line tussen Llandudno Juction en Blaneau Ffestiniog wordt beheerd door Arriva Trains Wales. De London and North Western Railway opende het station in Betws-y-Coed in april 1868. De spoorlijn werd aangelegd voor het vervoer van de in Blaneau Ffestiniog gewonnen leisteen naar de haven in Deganwy.

In onze tijd wordt Betws-y-Coed vooral bezocht door toeristen. In het station werden hiervoor allerlei aanpassingen gedaan: er zijn cafés, restaurantjes en toeristenwinkels. Bij het station van Betws-y-Coed is een klein museum over de geschiedenis van de spoorwegen in Engeland. Het Conwy Valley Railway Museum werd in de jaren zeventig opgericht door Alan Pratt. Topstuk is een model van de Britannia-locomotief. Het origineel werd in 1951 in gebruik genomen.● www.GratisAanbiedingen.nl 32 | 45



Porthmadog Harbour Porthmadog is een kleine kustplaats in Wales met een fraai station voor twee spoorlijnen: de Ffestiniog Railway en de Welsh Highland Railway. Het station bij de haven werd geopend in 1865 voor de Ffestiniog Railway. In 1923 kreeg het station ook aansluiting op de Welsh Highland Railway, een spoorlijn tussen Porthmadog en Caernarfon. De Ffestiniog Railway is enkelspoor. Op enkele plekken, zoals Dinas Waunfawr en Pont Croesor kunnen de treinen elkaar passeren. De veiligheid op de lijn

wordt sinds 1955 geleid vanuit de controlekamer in het station Porthmadog Harbour. Het stationsgebouw dateert uit de negentiende eeuw. Het werd in 1879 gebouwd op de plek waar vanaf 1842 een houten gebouwtje stond. Het Victoriaanse station werd later uitgebreid met enkele goederenloodsen en andere spoorgebouwen. Behalve een loket voor de kaartverkoop is er ook een horecagelegenheid en een toeristenwinkeltje.●




Zuid-Afrikaanse klasse De NG87 is een locomotief van de op smalspoor opererende Welsh Highland Railway. Wij fotografeerden deze prachtige locomotief bij het station van Porthmadog. Deze stoomlocomotief werd gebouwd voor de Zuid-Afrikaanse Spoorwegen. De Welsh Highland Railway bezit drie locomotieven in deze klasse. Een vierde exemplaar dient als sloopexemplaar. De onderdelen worden gebruikt voor de reparatie van de andere locomotieven. De NG87 heeft vanaf 1937 jarenlang in Zuid-Afrika gereden. De

South African Railways wilde steeds met dezelfde locomotieven blijven rijden, maar niet afhankelijk zijn van een bepaalde producent. Daarom maakte de spoorwegmaatschappij met hulp van de Hannoverische Maschinenbau AG zelf een ontwerp en dit ontwerp werd uiteindelijk door drie verschillende firma’s uitgevoerd. In totaal werden 34 locomotieven in de Klasse NG G16 gebouwd. De eerste serie werd gebouwd door Cockerill in Seraing, België.● www.GratisAanbiedingen.nl 32 | 47



Overweg De treinen, die vanuit Porthmadog Harbour vertrekken in de richting van Caernarfon, rijden een groot stuk over de openbare weg. Het is een fraai gezicht om de stoomlocomotieven stapvoets over de belangrijkste verkeersweg van Porthmadog te zien rijden. Het leven komt even tot stilstand in het dorp. De langsrijdende treinen worden nagekeken door talloze toeristen. Dit deel van de spoorlijn van de Welsh Highland Railway wordt de Porthmadog ‘cross town link’ genoemd. Dit deel werd afgebroken

na de sluiting van de spoorlijn in 1936. Sinds de jaren tachtig is het beheer van de spoorlijn in handen van spoorfanaten. Dankzij hen blijft het historische erfgoed op het smalspoor leven in Wales. De overgang over de brug in het centrum werd enkele jaren geleden hersteld. De lijn heropende in januari 2011. Hierdoor kunnen de passagiers van de Ffestiniog Railway met de treinen van de Welsh Highland Railway naar Caernarfon.● www.GratisAanbiedingen.nl 32 | 48



Kopenhagen Het hoofdstation van Kopenhagen werd aan het begin van de twintigste eeuw ontworpen door Heinrich Wenck. Het gebouw werd in december 1911 opgeleverd. Het staat in de wijk Vesterbro, bij het stadscentrum van de Deense hoofdstad. Het hoofdstation is niet het drukste station van Kopenhagen, want het Norreport Station verwerkt meer reizigers. Het hoofdstation heeft twee voorgangers. Het eerste station werd in 1847 geopend toen de lijn naar Roskilde in gebruik werd

genomen. Dit station werd in 1864 vervangen toen het station ook aansluiting kreeg op een spoorlijn naar het noorden. Het station werd verschillende keren aangepast aan de eisen van de tijd. Zo kreeg het station liften en roltrappen. Aan het begin van de 21e eeuw werd een nieuw spoorplan gepresenteerd. De overheid verwacht een grote toename in de reizigersstroom. Hiervoor wordt ook het metronetwerk van Kopenhagen uitgebreid en krijgt het hoofdstation een metrostation.● www.GratisAanbiedingen.nl 32 | 49



Openluchtmuseum Arnhem Elke tram in het Openluchtmuseum in Arnhem wordt bezet door een bestuurder en een conducteur. Deze conducteur is er niet om kaartjes te knippen, want een ritje in de tram in het Openluchtmuseum is gratis. De conducteur heeft vooral een service verlenende functie: de conducteur helpt mensen bij het in- en uitstappen en zowel de bestuurder als de conducteur informeren de bezoekers aan het museum wat er zoal te zien is. Begin 2008 bestond het team van vrijwillige trambestuurders

en conducteurs in het Openluchtmuseum uit ongeveer tachtig mensen. Omdat de gemiddelde leeftijd van de trambemanning boven de zestig jaar ligt, zoekt het museum nu nieuwe vrijwilligers. De oudere vrijwilligers willen graag hun kennis overdragen voordat zij met hun werk stoppen. Uiteraard dragen de vrijwilligers op de tram in het Openluchtmuseum een historisch uniform. Nieuwe vrijwilligers krijgen een opleiding voordat zij aan de slag mogen gaan.● www.GratisAanbiedingen.nl 32 | 50



Den Haag Het openbaar vervoer speelt een belangrijke rol voor de in Den Haag werkzame beroepsbevolking. Op de spoorwegstations Den Haag Centraal en Den Haag Holland Spoor is het in het spitsuur een drukte van belang. HTM Personenvervoer heeft een uitgebreid tramnet met elf lijnen. Daarnaast zijn er tien buslijnen en zes nachtbuslijnen die het vervoer met de omliggende gemeenten onderhouden. De HTM exploiteert de tramlijnen in de regio Haaglanden. De voor-

loper van de vervoersbedrijf werd in mei 1887 opgericht als Haagsche Tramweg Maatschappij. Deze onderneming werd gefinancierd met Belgisch kapitaal. Men begon met de paardentram, maar al snel werden deze vervangen door stoomtrammen. Aan het begin van de twintigste eeuw kwam het trambedrijf in Nederlandse handen en maakte men een begin met de elektrificatie. Sinds 11 juni 2002 kreeg het trambedrijf in Den Haag een nieuwe naam: HTM Personenvervoer NV.● www.GratisAanbiedingen.nl 32 | 51



Middelburg Het station van Middelburg ligt aan de Zeeuwse Lijn, de spoorlijn tussen Vlissingen en Roosendaal. Het station werd geopend in maart 1872. Het negentiendeeeuwse station is nog altijd in gebruik, maar het gebouw werd wel enkele keren aangepast. Net als in andere Nederlandse steden werd ook het station van Middelburg net buiten de stadskern gebouwd. Het stationsgebouw staat tussen het historische stadscentrum en het Kanaal door Walcheren, tussen Vlissingen en Veere.

De aanleg van de Zeeuwse Lijn kwam tot stand na jaren van overleg. Er waren na 1840 wel private plannen ontwikkeld, maar deze waren allemaal niet doorgegaan en de ontwikkeling van het spoor in deze provincie kwam pas van de grond, toen de staat zich er mee ging bemoeien. De spoorlijn werd aangelegd onder supervisie van ingenieur M. Simon. De aanleg leidde nog tot een diplomatieke rel met België. Er moesten dammen worden aangelegd door de Oosterschelde en het Sloe. België meende dat dit Antwerpen benadeelde.● www.GratisAanbiedingen.nl 32 | 52


bekijk onze digitale boeken op

http://www.AbsoluteFigures.nl



Gratis Nieuwsbrieven Neem nu een gratis abonnement op één of meerdere nieuwsbrieven van Absolute Figures. Met onze nieuwsbrieven informeren wij u op het gebied van uw interesse. Net als op onze websites, gratis downloads en cd-roms streven wij met onze nieuwsbrieven naar een hoge kwaliteit. www.AbsoluteFigures.nl AbsoluteFacts.nl De website AbsoluteFacts.nl schenkt aandacht aan geschiedenis. Op deze site raakt u niet uitgekeken, want regelmatig worden nieuwe interessante onderwerpen toegevoegd, met name over de Nederlandse geschiedenis. www.AbsoluteFacts.nl CultuurArchief.nl Informatieve Nederlandse site met het laatste nieuws over tentoonstellingen en evenementen. CultuurArchief.nl is een uitgebreide website voor iedereen die van kunst houdt. www.CultuurArchief.nl

Filahome.nl Filahome is een onafhankelijk filatelistisch tijdschrift op het internet met elke week nieuwe publicaties. De nadruk ligt op postzegels, maar er wordt ook aandacht geschonken aan algemene filatelistische onderwerpen. www.Filahome.nl HierBestellen.nl Uw startpunt om te winkelen op het internet, met links naar betrouwbare winkels en voordelige aanbiedingen. www.HierBestellen.nl KennisQuiz.nl Test uw kennis op het internet. Speel een quiz op Kennisquiz.nl en verrijk uw kennis al spelenderwijs. www.KennisQuiz.nl GratisAanbiedingen.nl Op GratisAanbiedingen.nl treft u een groot aantal links naar gratis producten en diensten aan, zoals onze gratis downloads. www.GratisAanbiedingen.nl


Spoorwegen Ruud van Capelleveen Nummer: 32 kijk op voor meer gratis downloads

Recommend Documents