special dranken special hygiëne & kwaliteit Nieuwe ISO 9001-norm is in aantocht

maandelijks (uitgezonderd - januari, april, juli, augustus, december) afgiftekantoor 8500 Kortrijk 1 - 2° afd. - P3A9169 - Afz. - v.u.: Evolution Media Groep - Vlasstraat 17 - 8710 Wielsbeke - © www.lindemans.be

OKTOBER 2014

I N D U S T R Y

onafhankelijk magazine voor de voedingsmiddelenindustrie - 14de jaargang nr. 6

special dranken

special hygiëne & kwaliteit

Nieuwe ISO 9001-norm is in aantocht

I

N

D

U

S

T

R

Y

OKTOBER 2014

EEN REALISATIE VAN bvba Evolution Media Group Vlasstraat 17 - 8710 Wielsbeke

VOORWOORD 03

Voedingsindustrie ziet toekomst in export en samenwerking

Tel. 056-60 73 33 Fax 056-61 05 83 HOOFDREDACTIE Els Jonckheere

INTERNATIONAAL NIEUWS 04

Op zoek naar NPD-inspiratie?

tel. 0475-67 94 02 [email protected] REDACTIE Bert Claes Els Jonckheere

ACTUA 06

Emballage & Manutention 2014

16

Voeding voor 65-plussers

Stijn Vanbiervliet Mieke Witdouck

HOE ZOU HET NOG ZIJN MET...

FOTOGRAFIE

10

Johan De Vreese, gedelegeerd Bestuurder van De Vreese-Van Loo

Marc Masschelein RECLAMEREGIE Annick Bauwens, tel. 0476-68 36 67 François Drory, tel. 0477-51 71 01 ABONNEMENTENSERVICE Jaarabonnement: € 35 Buitenland: € 54 Tel. 056-60 73 33 De abonnementen kunnen maandelijks onderschreven worden

HYGIËNE, MICROBIOLOGIE & KWALITEIT 20

Flanders’ FOOD lanceert ‘KILLFILM’

25

Vervallen uw producten voor de houdbaarheidsdatum?

26

Nieuwe ISO 9001-norm is in aantocht

30

Kwaliteitsmanager in de voedingsindustrie

SPECIAL DRANKEN

ING 385-0451160-76

36

Sector van de niet-alcoholische dranken

VERANTWOORDELIJKE UITGEVER

38

Hoe de zuiverheid van natuurlijk water garanderen?

40

The Coca-Cola Company lanceert ‘FÏNLEY’...

42

Brouwerij Het Anker investeert

44

Brouwerij Lindemans breidt uit

Mieke Witdouck Vlasstraat 17, 8710 Wielsbeke [email protected] [email protected]

… your partners for the food industry.

VOORWOORD / food INDUSTRY / OKTOBER 2014 / 3

VOEDINGSINDUSTRIE ZIET TOEKOMST IN EXPORT EN SAMENWERKING Begin augustus had Russisch president Vladimir Poetin een wel heel erg onaangename verrassing in petto voor de Europese agrovoedingssector. De importban op bepaalde voedingsproducten treft een aantal sectoren dan ook zwaar, in het bijzonder varkens- en pluimveevlees, zuivel en diepvriesgroenten en -aardappelen. De Belgische voedingsindustrie, voor wie export meer dan de helft van de totale omzet vertegenwoordigt, zag snel de bui hangen. Met een aandeel van meer dan 200 miljoen euro op een totaal van 3 miljard euro export buiten de Europese Unie, is Rusland immers de tweede belangrijkste handelspartner van de

Voorwoord CHRIS MORIS, DIRECTEUR-GENERAAL FEVIA

Belgische voedingsindustrie buiten de EU.

DENKEN VANUIT DE KETEN Maar het helpt uiteraard niet om bij de pakken te blijven zitten. Nu is het belangrijk om de handen in elkaar te slaan en samen naar oplossingen te zoeken, zoals het aanboren van nieuwe exportmarkten en het verder uitbouwen van belangrijke bestaande markten. Vanuit de agrovoedingsketen is er reeds enkele jaren een toenemende dialoog binnen het ketenoverleg. In het kader van het Russische importverbod hebben de verschillende partners van dat ketenoverleg het initiatief genomen om een ‘interprofessioneel platform export’ op te zetten. Daarmee willen ze de samenwerking en acties stimuleren om nieuwe exportmarkten te identificeren en belemmeringen op bestaande markten op te lossen, dit in nauwe samenwerking met de bevoegde overheden.

SMALL COUNTRY. GREAT FOOD. De voedingsindustrie heeft nood aan een betere zichtbaarheid en een sterk imago in binnenen buitenland, maar vooral ook in de verre exportlanden (die de grootste groei vertonen). Met het branding concept ‘Food.be – Small country. Great food.’ willen we – samen met de steun van de verschillende overheden – Belgische voeding profileren als dé wereldwijde referentie voor kwaliteit, diversiteit en innovatie, om zodoende de export een boost te geven. Zo zal Food.be volgend jaar prominent aanwezig zijn in het Belgisch paviljoen op de Expo2015 in Milaan.

GROEIENDE EXPORT NAAR CHINA Eén van de alternatieve groeimarkten is China. Ondanks een moeilijke toegang tot de Chinese markt is de uitvoer van Belgische voedingsproducten tussen 2003 en 2013 naar China bijna verviervoudigd, van 27 miljoen euro in 2003 tot 98 miljoen euro in 2013. De eerste gegevens voor 2014 wijzen nog op een groeiversnelling: in het eerste semester lag de uitvoer naar China 60% hoger dan in dezelfde periode vorig jaar. Indien dit groeitempo in het tweede semester blijft aanhouden, zou de uitvoer dit jaar op minstens 155 miljoen euro uitkomen. Hiermee is China goed op weg om, na de VS, de 3de of zelfs 2de exportmarkt buiten Europa te worden. Deze spectaculaire groei is bovendien niet te danken aan het succes van één product of bedrijf, maar aan een breed gamma van producten.

NOOD AAN ONDERSTEUNING VAN CONCURRENTIEKRACHT Ondanks de hoopgevende exportcijfers naar China blijft de vaststelling dat de groei achterop hinkt ten opzichte van de ambitieuze groeistrategie Food2015 die de sector eind 2012 vooropstelde. We doen het dus goed, maar niet goed genoeg. Fevia pleit daarom voor bijkomende maatregelen, zoals het halveren van de loonkostenhandicap die voor de voedingsindustrie 21% bedraagt of een extra duwtje in de rug van exporterende bedrijven door een deel van de bedrijfsvoorheffing in te houden naar het voorbeeld van de maatregelen voor O&O personeel.

4 / OKTOBER 2014 / food INDUSTRY / INTERNATIONAAL NIEUWS

OP ZOEK NAAR NPD-INSPIRATIE? EMULSIE VERMINDERT VET IN BAKWAREN MET 50%

Er is een nieuwe methode ontdekt om het gehalte aan vet en verzadigd vet in gebak en koekjes met respectievelijk 50 en 30% te verminderen. De sleutel om tot dit resultaat te komen, is een alginaatgel (gemaakt van zeewier) in een water-in-olie emulsie die calciumionen bevat. Het alginaat vormt er vaste druppeltjes. Een andere mogelijkheid is het alginaat in bakvet te incorporeren, dit op het moment dat het vloeibaar is (geworden). De onderzoekers adviseren voedingsproducenten om op die manier tot 25% van het vet te vervangen. De testen toonden trouwens aan dat de werkwijze weinig invloed had op het volume, het uitzicht, de textuur of de houdbaarheid. Zelfs in ‘sponge cake’ werkt het perfect. Ook de zogenaamde ‘wateractiviteit’ (aw-waarde) is gelijk, zodat de houdbaarheid identiek blijft. En van biscuits bleken stapelhoogte, wijdte en lengte niet te veranderen bij een vervanging tot 50% van het vaste vet door de gel-in-olie emulsie. << (Campden BRI) Foto: Alginaat biedt mogelijkheden tot vet- en kostenreductie in gebak en koekjes.

NIEUWE METHODE VOOR TESTEN NATRIUM IN VOEDING

Het gehalte aan natriumchloride (NaCl, keukenzout) in voedingswaren staat sterk in de kijker. Een recente studie plaatst echter vraagtekens bij de manier waarop dit zoutgehalte wordt bepaald. Vandaag gebeurt dat met de chemische labomethode ‘titratie’. Probleem is dat er in voedingswaren meer natrium aanwezig is dan enkel dat van het natriumchloride. Het kan bijvoorbeeld afkomstig zijn van additieven (smaakversterkers, bewaarmiddelen,...) die zijn toegevoegd. Tevens bevatten de levensmiddelen veelal van nature een deel natrium. Er bestaan methodes die het natriumgehalte bepalen zonder te titreren, maar die zijn moeilijk en complex om uit te voeren. Een samenwerking tussen een Zwitsers en Amerikaans bedrijf leidde echter tot een alternatieve methode die wel vrij eenvoudig is. Het betreft een nieuwe titratiemanier waarbij aluminium wordt toegepast. Het reactieproduct is ‘elpasoliet’ (NaK2AlF6). De analyseresultaten die eruit voortkomen, blijken een grotere precisie te hebben. << (Antom Technologies Pty Ltd., Brisbane, Australië; Titration Competence Center, Metrohm AG, Herisau, Zwitserland)

Foto: Een recente studie plaatst vraagtekens bij de manier waarop het zoutgehalte in voedingswaren wordt bepaald.

GROTERE PORTIES, KLEINER GENOT

Amerikaanse onderzoekers voerden een experiment uit waarbij een eerste groep proefpersonen een grote, en een tweede een kleine hoeveelheid chocoladetruffels kreeg. De eerste groep bleek op het einde minder van de truffels te genieten dan de tweede. Ook wachtten ze meer dagen voor ze opnieuw chocolaatjes aten. In een tweede experiment werd een deel van de proefpersonen gevraagd wiskundige oefeningen te maken terwijl ze crackers aten. Zij die op die manier werden afgeleid, bleken minder snel opnieuw crackers te willen. 'HUHVXOWDWHQODWHQYHUPRHGHQGDWRRNDQGHUHDÀHLGLQJ]RDOV tv kijken, in een minder snelle nieuwe aankoop resulteert. De onderzoekers leidden hieruit af dat voedingsbedrijven er beter aan zouden doen kleine porties aan te bieden. Mensen zullen dan meer van hun product genieten en het vaker opnieuw aankopen. << (Stanford University, USA)

Foto: Voedingsbedrijven zouden beter kleine porties aanbieden.

QUINOA IN BELGIË EN NEDERLAND

Quinoa is een gewas dat oorspronkelijk uit Zuid-Amerika komt. De voorbije jaren is de verkoop ervan in ons continent fors gestegen. Door veredeling is het ras nu ook geschikt om in Europa te telen. Op een drietal locaties in Nederland is dit jaar onderzoek gedaan naar het meest geschikte ras en het optimale zaaitijdstip. Begin april en begin mei 2014 werd de quinoa ingezaaid om te achterhalen hoe de rassen op beide zaaitijden reageren. Ook werd gekeken naar eventueel gebruik van gewasbeschermingsmiddelen en onkruidbestrijding tijdens de teelt. Op 14 augustus werd het vroegrijpste ras geoogst. Eind augustus kwamen de andere proefveldjes aan bod. De opbrengst lijkt bevredigend. Een eerste schatting komt uit op circa drie ton zaad per hectare. Maar ook België laat zich niet onbetuigd. Hier groeide voor het eerst quinoa in het Waalse Rhisnes. Ook daar werd het gewas eind augustus geoogst. << (Wageningen UR, Nederland)

Foto: Quinoateelt: ook in Nederland en België

INTERNATIONAAL NIEUWS / food INDUSTRY / OKTOBER 2014 /

APPETIJTELIJKER CALORIEARM

Er zijn steeds meer caloriearme voedingsproducten op de markt, zoals sauzen, dressings, yoghurt, roomijs en melk. Veel van die versies hebben echter niet dezelfde sensoriële eigenschappen als de gangbare. Amerikaanse onderzoekers zochten een oplossing voor een bepaalde categorie levensmiddelen: emulsies die een thermische bewerking ondergaan. Ze gebruikten voedselmodellen met micropartikel-weiproteLQHV NRUWZHJ 0:3   PHW RIZHO JHPRGL¿FHHUG zetmeel (3,75%) of johannesbroodpitmeel (JBP - 1%). In alle gevallen zorgde meer MWP ervoor dat de viscositeit toenam. Het product kreeg er een crèmeachtig, wittig uitzicht door, en leek behoorlijk wat licht te weerkaatsen (een voordeel in dergelijke voedingswaren). Toevoegen van een relatief lage concentratie aan vetdruppeltjes (5%) zorgde voor een nog grotere lichtweerkaatsing. Wat extra zetmeelgranules en JBP verhoogden de viscositeit, wat leidde tot mengsels met een vergelijkbare consistentie als commerciële sauzen en dressings. << (University of Massachusetts, USA/ConAgra Foods)

Foto: Veel caloriearme versies van voedingswaren hebben niet dezelfde sensoriële eigenschappen als de gangbare.

BIOFRAUDE OP HET SPOOR

De wereldwijde markt voor bioproducten groeit aan een snel tempo: tussen 2002 en 2011 verdrievoudigde de omzet tot 27,6 miljard euro. Maar omdat er aan bio een hoger prijskaartje hangt en de hoeveelheden zo groot zijn geworden, komen steeds meer organisaties in de verleiding om te frauderen. Ze laten gangbare producten doorgaan voor bio. Voedingsbedrijven die biogrondstoffen willen gebruiken, vragen zich af hoe ze zich tegen oplichting kunnen beschermen. En hoe ze kunnen ontdekken dat een concurrerende levensmiddelenproducent de markt verziekt door gangbare producten als bio te presenteren. Duitse onderzoekers staan dicht bij een antwoord. Gedurende zeven maanden testten ze 361 tomaten op hun bioechtheid. Dit gebeurde met de techniek ‘NMR’ (Nuclear Magnetic Resonance). Nadien werd onderzocht hoeveel keer ze het bij het rechte eind hadden en ze haalden hierbij een score van 100%. Er is wel nog wat onderzoek nodig om na te gaan of de methode voldoende sluitend is te maken om tomaten van veel verschillende telers te testen. Indien de onderzoekers in hun opzet slagen, zou de methode zelfs bruikbaar zijn voor het nagaan of voedingswaren (zoals ingekochte biohoning en bioolijfolie) wel écht bio zijn. << (Universität Würzburg; Bayerisches Landesamt für Gesundheit und Lebensmittelsicherheit, Duitsland)

PROBIOTICA TEGEN ALLERGIEËN

Amerikaanse onderzoekers deden proeven met darmbacteriën op muizen. De ene helft van de diertjes was in een steriele omgeving geboren en had daardoor geen darmbacteriën. De andere helft was met antibiotica behandeld, waardoor ze veel minder darmbacteriën hadden dan muizen die niet de antibiotica toegediend hadden gekregen. Beide groepen kregen pindanootallergenen. En alle muizen reageerden daarop met een forse toename van hun hoeveelheid antilichamen. Maar wanneer ze ‘Clostridium’-bacteriën kregen, reageerden ze er veel minder hevig op. Genetische analyse toonde aan dat de Clostridia de immuuncellen ertoe aanzetten grote hoeveelheden interleukine-22 te produceren. Dat is een signalisatiemolecule die de doorlaatbaarheid van de darmwand doet afnemen. De onderzoekers vermoeden dat hun inzicht perspectieven biedt voor probiotica: micro-organismen waaraan een gezondheidsbevorderende werking wordt toegeschreven. Ook leiden ze uit hun bevindingen af dat het aantal voedselallergieën allicht toeneemt door teveel antibiotica, veel vet in voeding, keizersnedes en zelfs de consumptie van industriële babyvoeding. << (University of Chicago, USA)

Foto: Het aantal voedselallergieën neemt mogelijks toe door teveel antibiotica, vet, keizersnedes en industriële babyvoeding.

Foto: Hoe kan je nagaan of tomaten wel echt bio zijn?

ZOUTREDUCTIE MET SOJASAUS

Een succesvol onderzoeksproject uit 2009 kreeg onlangs het langverwachte staartje. Er was aangetoond dat het mogelijk is om het zoutgehalte in een aantal voedingsmiddelen met 17 tot 50% te verminderen door natuurlijk gemaakte sojasaus te gebruiken. En dit zonder dat het invloed had op de mate waarin de consument het product accepteerde. De resultaten werden bekomen door middel van de ‘eerste hap/slok’ methode waarbij de mate van acceptatie van de geteste voedingsmiddelen wordt beoordeeld op basis van de eerste indruk van de consument. Om de juistheid van deze bevindingen na te gaan, werden onlangs bijkomende experimenten uitgevoerd. Daarbij werd getest of er een verband bestond tussen ‘eerste hap/slok’ beoordelingen en beoordelingen na snelle, herhaaldelijke blootstelling. De resultaten waren opnieuw heel bemoedigend en tonen aan dat sojasaus inderdaad in veel voedingsproducten zout kan vervangen. << (Wageningen UR, Nederland; Kikkoman) Foto: Ook na herhaaldelijk proeven blijven consumenten genieten van producten met sojasaus in plaats van zout.

5

6 / OKTOBER 2014 / food INDUSTRY / ACTUA

EMBALLAGE & MANUTENTION 2014 een bron van inspiratie en innovatie

DE EMBALLAGE 2014 vormt hét trefpunt voor de verpakkingssector, maar ook voor alle andere industriële sectoren waar verpakking een grote rol speelt. Tegelijkertijd is Emballage en Manutention een bron van inspiratie en innovatie. In 2014 vinden de beurzen Emballage en Manutention voor het eerst gezamenlijk plaats onder de nieuwe titel “all4Pack”. over de laatste ontwikkelingen op het gebied van regelgeving, de trends voor de toekomst en de waardes en belangen binnen bepaalde landen … Een greep uit het aanbod: het bedrukken van verpakkingen, strijd tegen verspilling, regelgeving en normering, “Packaging Observatory 2014”, monodosering, enz. (www.all4pack.com). De conferenties worden simultaan vertaald naar het Engels.

TV-STUDIO: LIVE UITZENDINGEN Er is ook een Emballage en Manutention tv-studio. Er komen Er is een tv-studio op Emballage met live uitzendingen, waarin prominenten hot topics in de verpakkingssector belichten!

allerlei onderwerpen aan bod inzake verpakkingen, material handling en intralogistiek. Enkele belangrijke thema’s: focus op materialen, de veranderende consumptiegewoonten en

Bezoekers ontmoeten op Emballage & Manutention niet min-

nieuwe afmetingen, toekomstige verpakkingen in 3.0 versie

der dan 1500 standhouders, waarvan 33% zich richt tot de

(digitaal/3D printing…) E-commerce, M-commerce, drive,

voedingsindustrie, 16% tot de gezondheid- en schoonheidsin-

multi channel strategy: de gevolgen voor verpakking en mate-

dustrie en nog eens 18% tot de aanverwante sectoren. Binnen

rial handling ... Uitzendingen met simultaan Frans-Engels ver-

die exposanten zijn 36% bezig met verpakking, 45% met ma-

talingen op www.youtube.com/user/SalonEmballageTV. Het

chines en 19% met andere activiteiten. Bij Manutention is de

complete programma binnenkort op www.all4pack.com

hoofdactiviteit van 33% van de exposanten vrachtvervoer, 25% landen waaruit de standhouders afkomstig zijn, zijn Frankrijk,

HET SYMOP FORUM: DESKUNDIGEN AAN HET WOORD!

Italië, Duitsland, Turkije, Spanje, België, Taiwan, China en

Tijdens deze derde editie vormt het SYMOP Forum een leven-

Zwitserland. Tijdens de vier dagen bezoeken zo’n 100000 geïn-

dige locatie voor zakelijke afspraken. Op het programma tij-

logistieke opslag en 40% automatisatie. De tien belangrijkste

teresseerden de beurs. Tussen 17 en 20 november worden er tal

dens de aankomende editie 2014: Verpakkingsmachines,

van randevenementen georganiseerd zoals conferenties, live

Robotica. Vision: de technologische ontwikkelingen voor

uitzendingen van een TV-studio, een presentatie van verpak-

meer productiviteit. Export: waar, wanneer en met behulp

kingsinnovaties en verschillende exposities met verpakkingen

van welke technologieën?

voor de toekomst.

FORUM PACK INNOVATION: NIEUWIGHEDEN IN DE KIJKER

DE EXPOSITIE: “THE DIELINE AWARDS 2014” De Dieline is de belangrijkste internetsite in de wereld, gewijd

In het Forum Pack Innovation vind je een selectie van novitei-

aan verpakkingsdesign. De oprichter, Andrew Gibbs, deelt er

ten. Uit die producten, machines en diensten zal de Jury (De

zijn visie over creatieve verpakkingen. Nieuwe trends, origi-

Pack Experts Jury) een keuze maken en de Pack Experts In-

nele inspiratiebronnen en briljante ideeën zijn te ontdekken

novation Awards toekennen.

op www.thedieline.com. Mis de tentoonstelling “The Dieline Awards 2014” niet, waar na een selectie vanuit een internatio-

PACK VISION: EEN CONFERENTIEPROGRAMMA

nale wedstrijd het product met het beste verpakkingsdesign in

Tijdens het conferentieprogramma Pack Vision zullen niet

me Verpakking”. Meer info, het programma en inschrijvingen:

minder dan 300 Franse en internationale sprekers het hebben

www.all4pack.com of www.thedielinesummit.com

de schijnwerpers wordt gezet. Ook is er een prijs voor “Duurza-

Continue groei, bijzondere innovaties en het hoogste technische niveau – dat is VALVE WORLD EXPO in Düsseldorf. Centraal staan ventielen en armaturen, het totale spectrum aan toebehoren en ontwikkelde en doorontwikkelde technologieën. De VALVE WORLD CONFERENCE, het belangrijkste evenement van de branche, analyseert de toekomst van de markt aan de hand van wetenschappelijke inzichten. Düsseldorf turns it on !

9e internationale vakbeurs met congres voor industrie-armaturen

Düsseldorf, Duitsland, 2 – 4 december 2014

Supported by:

Sponsored by:

www.valveworldexpo.com

Voor meer informatie: Fairwise BVBA Hubert Frère-Orbanlaan 213 _ B-9000 Gent Tel. +32 (9)245 01 68 _ Fax +32 (9)245 01 69 [email protected]

08 / OKTOBER 2014 / food INDUSTRY /

VOEDINGSPRODUCENT, LAAT NIET AAN UW IMAGO KNAGEN Klanten verwachten van hun voedingsmiddelenleverancier dat hij hygiënisch werkt. Merken ze dat er een plaagdierprobleem in de productie heerst of ontdekken ze (sporen van) ongedierte in hun voedingsproduct, dan zal de producent – en ook vele andere klanten – het geweten hebben. Hoe voorkom je ongedierte in je productieproces? De specialisten van Anticimex wijzen je de weg. “Het risico zit in een klein hoekje”, zegt Eddy Theys, Sales Manager van Antici-

WIE IS ANTICIMEX?

mex. “We tellen nu zo’n 5.000 klanten

- 125 medewerkers, 85 erkende technici en hygiënespecialisten

in de voedingsmiddelensector en overal

IRFXVRSHI¿FLsQWLHHQLQQRYDWLH

zien we dezelfde probleemgebieden: de

- verschillende vestigingen in België, hoofdvestiging in Roeselare

opslag van grondstoffen; de omgeving

FHUWL¿FDWHQ,62,62HQ9&$

van machines; en mogelijke toegangen tot de productie. Gewoonlijk krijgen we er te maken met vier soorten ongedierte:

Contact: bel 0800 96 900 of mail [email protected] Beversesteenweg 565 - 8800 Roeselare

knaagdieren, kruipende insecten, voor-

Eddy Theys, Sales Manager van Anticimex

raadinsecten en vliegende insecten.”

VOORRAADINSECTEN

In de loop der jaren heeft Anticimex

+HHO VSHFL¿HN YRRU GH RSVODJ YDQ UXZH  JURQGVWRIIHQ YRRU

voor elk van deze plaagdieren aange-

de voedingsmiddelenindustrie is de aanwezigheid van voor-

paste methodes voor de preventie en be-

raadinsecten, zoals broodkever, meelmot en vruchtmot. Ze

strijding ontwikkeld, aangepast aan de

leven zich uit in graanproducten (bloem), droge plantenpro-

actuele wettelijke bepalingen voor mi-

GXFWHQQRWHQFDFDRNRI¿H HQDQGHUHEDVLVJURQGVWRIIHQ1LHW

lieu, (voedsel)veiligheid en traceerbaar-

alleen in de voorraad, maar ook in opgehoopte restjes van

heid. Hieronder vind je een overzicht.

droge voedingsmiddelen op soms moeilijk bereikbare plaatsen. Zowel de monitoring, preventie als bestrijding van deze

KNAAGDIEREN

insecten vereist een aparte aanpak.

Knaagdieren (vooral muizen en ratten) worden het best aange-

Hoe doet Anticimex dat? Eddy Theys: “We maken gebruik van

pakt door verschillende bestrijdingsproducten (gelijktijdig of

een reeks technieken zoals funneltraps met sexferomoon (trekt

afwisselend) toe te passen om resistentie te voorkomen. Raar

mannelijke motjes aan), spleet- en kierbehandeling, ruimtebe-

maar waar kan hetzelfde product succesvol zijn bij één klant,

handeling, ULV-behandeling, fogging en atomising. De juiste

maar bij een andere dan weer niet.

behandeling wordt altijd gekozen in overleg met onze klant.”

Eddy Theys legt uit: “De lokaasdozen moeten vakkundig, maar toch discreet en op een veilige plaats geplaatst worden.

ALTIJD OP DE HOOGTE

Het is belangrijk dat de lokstof (zeker in het geval van toxische

Een correcte uitvoering is essentieel. Maar ook administra-

stoffen) zich in een veilige lokaasdoos (schokbestendig en met

tie, registratie en archivering winnen almaar aan belang (en

een veiligheidsslot) bevindt om vergiftiging of contaminatie

worden toch vaak achterwege gelaten). Om dit te vermijden

te voorkomen. Een datumregistratie (bij voorkeur aan de bin-

heeft Anticimex al jaren geleden gekozen voor een automati-

nenkant van de lokaasdozen) maakt het werk af. Dat is handig

sche registratie van alle activiteiten. Daardoor heeft elke klant

voor zelfcontrole of controle door het FAVV.”

de keuze tussen een fysiek of digitaal dossier. Eddy Theys: “Je kunt er alle nodige informatie over de ongediertepreventie in

KRUIPENDE INSECTEN

je bedrijf terugvinden: grondplan, resultaten, attesten, actie-

De kakkerlak (ook ‘oosterse kakkerlak’ of ‘bakkerstor)’ gedijt

rapporten, enzovoort. Het is snel, gebruiksvriendelijk en le-

goed in vochtige en warme plaatsen, en verspreidt zich gemak-

vert bewijzen zwart op wit.”

kelijk. Ook al onderhoud je als voedingsproducent je werkplaats, het risico komt vaak van buiten. Het is enorm belangrijk

GOEDE SPREIDING LOONT

om in dat geval de aanwezigheid razendsnel op te merken. Als

Voorkomen is beter dan genezen. Maar hoeveel keer kun je

deze insecten vrij rondlopen, is het kwaad al lang geschied. Mo-

als producent een preventieve hygiënische interventie laten

nitoringpunten in pvc worden het best op risicoplaatsen beves-

uitvoeren? Eddy Theys is duidelijk: “We stellen meestal zes

tigd en aan de binnenzijde voorzien van een kleefstrook met een

keer per jaar voor. Dat is een goede spreiding om alles onder

kruidenmengsel waarop de insecten graag afkomen. Datumre-

controle te houden. Voedingsbedrijven die begaan zijn met

gistratie aan de binnenkant vergemakkelijkt de controle.

hun imago blijven zo het ongedierte altijd een stapje voor.”

Op 13 en 14 november openen de Flanders’ FOOD Technology Days hun deuren! Sprekers uit binnen- en buitenland zetten actuele trends en innovatieve technologieën voor de voedingsindustrie in de schijnwerpers en op de Technology Expo maakt u kennis met de nieuwste ontwikkelingen van technologieaanbieders. Een niet te missen event! U krijgt er een preview van wat de toekomst voor onze sector in petto heeft.

Inspirerende lezingen rond vijf actuele trends: World Class Production: Nieuwe productietechnologieën om de

kwaliteit en de houdbaarheid van onze producten te verhogen zijn uitermate belangrijk. De focus ligt hier op milde conservering, oppervlakte decontaminatie en het verminderen van post-contaminatie. Smart Production: De inzet van robots in de voedingsindustrie is aan een opmars bezig. De uitdaging ligt erin de creativiteit, inzicht en intelligentie van de mens te combineren met de precisie, draagkracht en onvermoeibaarheid van de robot. Maar hoe doe je dat?  Digital Factory: Meten is weten, maar hoe monitor je al deze data en hoe ga je als bedrijf om met de steeds groter wordende datastroom? Ontdek het in hands-on demosessies. Sensing and monitoring: Continue opvolging van onze productieprocessen en de kwaliteit van onze producten wordt steeds belangrijker. Hoe kan je dit als voedingsproducent realiseren? Welke nieuwe sensoren zitten er in de pipe line? Kunnen we alles detecteren?  3D & food: Er wordt dieper ingegaan op de 3D structuur van onze voeding en hoe die gevisualiseerd kan worden, maar ook 3D printing van en voor voeding wordt onder de loep genomen.

GROW YOUR OWN BUSINESS ITALY - FIERA MILANO 3rd - 6th MAY 2015

www.tuttofood.it

Technology Expo Tijdens de lunch en de pauzes, maar ook tijdens twee georganiseerde rondleidingen op de beurs, maakt u kennis met de nieuwste ontwikkelingen van technologieaanbieders. Een ideale manier om snel en efficiënt contacten te leggen!

Zes redenen om vandaag nog in te schrijven!  Vergroot uw inzicht in recente technologische ontwikkelingen

voor de voedingsindustrie.  Netwerk met experten uit de academische wereld

en de voedingsindustrie. Wissel ervaringen uit met collega’s. Kom innovatieve technologieën aan het werk zien. Doe in twee dagen tijd meer kennis op dan anders in maanden aan uw

bureau. Investeer in strategische visibiliteit en in direct contact met úw doel-

groep.

See you at the Flanders’ FOOD Technology Days! R&D-verantwoordelijken, procesingenieurs, kwaliteitsverantwoordelijken en technologieaanbieders zullen op dit congres zeker hun gading vinden. Contact: veerle.degraef@flandersfood.com lieselotte.geerts@flandersfood.com

www.flandersfood.com

10 / OKTOBER 2014 / food INDUSTRY / VERVOLGVERHAAL

TEKST ELS JONCKHEERE - FOTO’S DE VREESE-VAN LOO

HOE ZOU HET NOG ZIJN MET... JOHAN DE VREESE, Gedelegeerd Bestuurder van De Vreese-Van Loo

Toen we in 2006 bij De Vreese-Van Loo langsgingen, hadden de drie gebroeders De Vreese net in een gloednieuwe fabriek geïnvesteerd. Dit was een pure noodzaak na meer dan honderd jaar vanuit dezelfde productiefaciliteit te hebben geopereerd. Toch hadden de zaakvoerders niet de ambitie om de verdubbelde productiecapaciteit stante pede in te vullen. Een gestage groei van 5% per jaar vonden ze een mooi vooruitzicht. Maar hebben ze deze doelstelling kunnen verwezenlijken? En is peperkoek nog altijd in trek? We vroegen het aan Gedelegeerd Bestuurder Johan De Vreese. Food Industry: “Peper-

De Vreese-Van Loo. Aangezien de consumptie veel kleiner

koek lijkt een product

is dan pakweg veertig jaar geleden, is er echter geen plaats

dat vandaag niet meer zo

meer voor veel peperkoekproducenten. In België zijn we met

goed in de markt ligt. Of

zijn drieën, en dat is meer dan voldoende om aan de vraag te

klopt dat niet?”

voldoen.”

Johan De Vreese: “De grote terugval van de peperkoek-

Food Industry: “Toen u de fabriek bouwde, stelde

consumptie

u een jaarlijkse groei van 5% voorop. Haalt u deze

situeerde

zich

vooral in de jaren negentig. Sindsdien is de afname gestag-

doelstelling dan wel met zo’n nicheproduct?”

neerd en is de neerwaartse tendens ogenschijnlijk gestopt.

Johan De Vreese: “Dat is eigenlijk nooit een probleem ge-

Het is misschien niet het meest trendy product, maar in veel

weest. We hebben onze klantenportefeuille intussen met zo’n

gezinnen blijft het een essentieel onderdeel van het ontbijt.

10% kunnen uitbreiden. Belangrijk hierbij is dat vooral onze

Het zijn echt niet uitsluitend de senioren die peperkoek eten.

export is gestegen. Naast Frankrijk en een heel klein beetje

Ook de jongere generaties blijven het consumeren. Wel is het

de Verenigde Staten, leveren we nu ook relatief veel aan Ne-

een product dat bijna uitsluitend in de Benelux en Frankrijk

derland. Hoewel in dat land meer peperkoekproducenten ac-

wordt gekocht. In Nederland is het trouwens veel populairder

tief zijn dan hier, groeit de vraag er naar onze producten. Dit

dan hier: daar wordt peperkoek ook op andere gebruiksmo-

komt omdat wij ambachtelijker werken en andere ingredi-

menten dan de ochtend geconsumeerd, bijvoorbeeld als vier-

enten (meer suiker, andere kruidenmengsels, …) gebruiken,

uurtje of tussendoortje.”

met een traditioneler kwaliteitsvol product als resultaat. De

Food Industry: “Hoe komt het dat er zo weinig pe-

licatesse’ beschouwd. De laatste twee jaar proberen we ook

perkoekproducenten zijn? U werkt bijvoorbeeld

de interesse in ons product via innovaties aan te zwengelen.

quasi uitsluitend voor bedrijven die peperkoek op

Zo hebben we een biogamma gelanceerd en zijn we gestart

de markt brengen, maar deze niet zelf produceren.”

met een gamma waaraan extra ingrediënten worden toege-

Johan De Vreese: “Peperkoek maken lijkt niet zo moeilijk,

voegd, zoals noten, amandelen, chocolade, cranberries, si-

maar het moet met hart en ziel gebeuren. De ambachtelijke

naasappel, appel, rozijnen, ... Vandaar dat we intussen over

‘touch’ en het vakmanschap zijn heel erg belangrijk. Vandaar

een dertigtal referenties beschikken. Sommige daarvan zijn

dat het proces moeilijk verregaand te automatiseren valt. En

uitsluitend bestemd voor de Franse klant die met het idee op

precies dat is het struikelblok voor de bedrijven die peper-

de proppen is gekomen. Maar het overgrote deel is voor alle

koek op de markt willen brengen. Het is een nicheproduct

afnemers beschikbaar.”

Belgische peperkoek wordt in Nederland dan ook als een ‘de-

met kleine volumes. Zonder automatisering zijn de marges heel erg klein. En de investering is veelal te groot in verhou-

Food Industry: “Vroeg het veel R&D om dergelijke

ding tot de benodigde volumes. Vandaar dat het interessan-

nieuwe producten te ontwikkelen?”

ter is om de productie uit te besteden aan bedrijven zoals

Johan De Vreese: “De productie van peperkoek met extra

VERVOLGVERHAAL / food INDUSTRY / OKTOBER 2014 /

11

ingrediënten is niet zo moeilijk: het komt erop neer dat je die ingrediënten in het deeg vermengt. De uitdaging ligt vooral in het zoeken naar de juiste hoeveelheden, combinaties en smaken. Bij de bio peperkoek ligt de situatie enigszins anders. Want biologische bloem en suikerstroop gedragen zich anders dan de conventionele types. We

Vandaag heeft De Vreese – Van Loo nog 30% capaciteit over.

hebben meer dan twee jaar aan de ontwikkeling van dit product besteed voor we te-

activiteit in de voedingsindustrie, zijn we

erg geleidelijk, want we geloven niet dat het

vreden waren over het resultaat.”

ook het pad van de immobiliën ingeslagen.”

gezond is om met grote sprongen te groeien. Vandaag concentreren we ons vooral op het

Food Industry: “Toen u uw intrek

Food Industry: “Was dit een noodza-

zoeken naar een nieuwe partner waarvoor

in dit pand nam, verdubbelde u de

kelijke zet om het bedrijf leefbaar te

we chocopasta kunnen produceren. Want

productiecapaciteit. Hebt u het over-

houden? En is dat wel combineerbaar

dat is al sinds de jaren zestig onze tweede

schot intussen volledig benut?”

met een activiteit als voedingsprodu-

activiteit. Toen we naar hier verhuisden,

Johan De Vreese: “Neen, vandaag heb-

cent?”

hebben we in een compleet nieuwe produc-

ben we nog altijd 30% overschot, ondanks

Johan De Vreese: “Het was helemaal geen

tie- en afvullijn geïnvesteerd. We hadden

onze groei. Dit komt omdat we in de nieu-

noodzaak voor de onderneming. Mijn

verschillende kleine en één grote afnemer,

we fabriek meer capaciteit hadden dan we

broers en ik hebben deze activiteit trou-

maar deze laatste heeft vorig jaar besloten

aanvankelijk hadden ingeschat, gewoon-

wens in een aparte vennootschap onderge-

om zelf zijn chocopasta te maken. Natuur-

ZHJ RPGDW ZH HI¿FLsQWHU NXQQHQ ZHUNHQ

bracht, zodat de continuïteit van De Vreese-

lijk heeft dat zijn repercussies op het zaken-

Daarnaast zoeken mijn twee broers, die in

Van Loo nooit in het gedrang zou kunnen

cijfer gehad. Vandaar dat we de draad van

de productie staan, continu naar optimali-

komen. Maar we hadden de grond en de

deze productie graag op korte termijn terug

saties. Vandaar dat we nog steeds over heel

ervaring van het bouwen van deze fabriek.

zouden opnemen. De infrastructuur staat

wat groeipotentieel beschikken en ook nog

Bovendien geloofden we er sterk in dat

klaar en we hebben veel recepturen. Dus

HHQV YHHO NRVWHQHI¿FLsQWHU ZHUNHQ GDQ LQ

Lokeren een grote nood aan extra appar-

kunnen we bij wijze van spreken morgen al

het oude gebouw. Hierdoor slagen we erin

tementen had. Vandaar dat we bij de stad

van start gaan.” ]]

de verkoopprijs te handhaven, hoewel be-

een voorstel hebben ingediend en dat werd

paalde grondstoffen veel duurder zijn ge-

goedgekeurd. En zo zijn we er een beetje in-

worden.”

gerold. Het is niet altijd even gemakkelijk geweest, maar we zijn bijzonder trots dat

Food Industry: “Hebt u sinds 2006

we dit project hebben gerealiseerd. Van-

nog bijkomende investeringen ge-

daag zijn we trouwens bezig met de bouw

daan?”

van 23 rijwoningen op de resterende grond

Johan De Vreese: “We hebben de bestaande

van de oorspronkelijke site.”

verpakkingslijn aangepast om formaten van 200 en 250 gram aan te kunnen, wat

Food Industry: “Wat zijn uw toe-

vooral voor de specialiteiten nodig was.

komstplannen?”

Tevens investeerden we in een nieuwe

Johan De Vreese: “Op het vlak van immo-

verpakkingslijn die individuele porties (2

biliën blijven we uitkijken naar opportuni-

sneetjes) kan verpakken. Daarnaast heb-

teiten binnen groot-Lokeren waarvan we

ben we ook enkele extra kneders gekocht.

vinden dat ze een meerwaarde voor de stad

2P HQHUJLHHI¿FLsQWHU WH ZHUNHQ KHEEHQ

kunnen betekenen en waar we sociaal en

we al onze tl-lampen door leds vervangen.

esthetisch achter kunnen staan. Wij zullen

En we installeerden PV-panelen die 75%

echter nooit risicovolle projectontwikkelin-

van de elektriciteitsvraag dekken. Tenslotte

gen aanvatten. Voor de peperkoekactiviteit

hebben we op de gronden van onze vorige

binnen De Vreese -Van Loo willen we ver-

fabriek een complex van 23 appartementen

der werken aan een uitbreiding van het as-

gebouwd. Met andere woorden: naast onze

sortiment en onze afnemers. Maar wel heel

WIE IS DE VREESEVAN LOO? In 1870 startte August De Vreese op de Grote Markt van Lokeren een brood- en peperkoekbakkerij. Toen zijn zoon, Henri De Vreese, de zaak overnam, verhuisde hij in 1912 naar een (volgens de normen van toen) industrieel gebouw in de Poststraat, waar hij zich op de productie van peper- en honingkoek toelegde. In de jaren vijftig werd het roer overgenomen door zijn zoon Willy. Die introduceerde de fabricatie van chocopasta en besliste om vrijwel nog uitsluitend onder private A-label te werken. Later werd GH ¿UPD QDDU ]LMQ ]RRQ +HUPDQ RYHUJHheveld en in 1990 was het de beurt aan de vijfde generatie met zijn zonen Johan, Dirk en Wim. Vandaag telt De Vreese-Van Loo tien voltijdse werknemers die jaarlijks zo’n 1.000 ton peperkoek produceren.

Stabiel chloordioxide desinfecteert water van

Brouwerij Ter Dolen Een conƟnu producƟeproces van hoge kwaliteit, dat volledig voldoet aan de strenge eisen van desinfecƟe: het staat hoog op het prioriteitenlijstje van elke zichzelf respecterende onderneming uit de voedings- en drankenindustrie. Ook brouwerij Ter Dolen hecht er veel belang aan. Daarom klopte het familiebedrijf uit Houthalen-Helchteren aan bij Spirotech. Dankzij stabiel, vloeibaar chloordioxide slaagt de brouwerij er nu prevenƟef in om elk risico op waterinfecƟe uit te sluiten.

B

rouwerij Ter Dolen is gevesƟgd in een prachƟg, zesƟende-eeuws kasteeldomein.

De hypermoderne brouwerij beschikt er onder meer over een gezellig café en een aangenaam, verwarmd terras. MedesƟchter Armand Desplenter gaf een Ɵjdje geleden de fakkel door aan dochter Mieke. Door het succes van het bedrijf werden onlangs belangrijke knopen doorgehakt voor de uitbreiding van de brouwerij. Zo investeerde de onderneming onder meer in een eigen afvullijn, waardoor het management en brouwmeester Hendrik Hanssen gingen nadenken over een prevenƟef, performant desinfecƟesysteem. Via mond-tot-mondreclame kwamen de zaakvoerders van Ter Dolen terecht bij Spirotech uit Tessenderlo.

L

ancering in 2012

"Desinfectie is één van onze stokpaardjes," stipt Eddy Jansen van Spirotech aan. De zaakvoerder van het Limburgse bedrijf bouwde de jongste jaren een mooi referentielijstje op in de voedings- en drankenindustrie. Dat dankt Spirotech onder meer aan de lancering van stabiel, vloeibaar chloordioxide in 2012. "In vergelijking met gasvormig chloordioxide, heeft het SpiroPlus stabiel chloordioxide diverse voordelen," beklemtoont Jansen." De gasvormige variant dient ter plaatse te worden geproduceerd in een dure generator en moet worden geïnjecteerd via die generator. De nieuwe oplossing is veiliger, heel efficiënt (doodt gegarandeerd alle bacteriën af) en werkt al erg goed bij een lage dosering." Het stabiel chloordioxide wordt intussen onder meer breed toegepast in de Belgische en Duitse voedingsen drankensector, maar leent zich voor nog meer toepassingen. Zo bewijst het ook zijn waarde als wapen in de preventie en bestrijding van legionella-organismen in koelsystemen, "Het is bovendien een milieuvriendelijk product. Afvalwater dat hiermee behandeld is, mag probleemloos worden geloosd op oppervlaktewater: de vervuilende stoffen worden volledig afgebroken."

C

onceptuele aanpak

Bakkerijen, vlees- en visverwerkende ondernemingen, brouwerijen,... : ze moeten allemaal voldoen aan de strenge eisen op microbiologisch niveau van het FAVV (Federaal Agentschap voor de Veiligheid van de Voedselketen). Een krachtig desinfectiemiddel past naadloos in dat verhaal. "Wij beperken ons evenwel niet tot het puur Leveren van het product, maar hebben bewust gekozen voor een conceptuele aanpak," verduidelijkt Eddy Jansen, "Dit omvat onder meer een nauwkeurige opvolging gedurende de implementatieperiode van enkele maanden. Daarin voeren we voortdurend analyses uit, in overeenstemming met de strenge autocontrolegidsen van het FAVV. Daarnaast voorzien we ook een opleiding voor de interne mensen die zich met de dosering van het stabiel chloordioxide zullen bezighouden. Op zich is het gebruik ervan niet moeilijk, maar het vereist toch een bepaalde kennis, zodat ook de veiligheidsvoorschriften nauwkeurig worden nageleefd."

D

osering van het chloordioxide

Het stabiel chloordioxide wordt bij Brouwerij Ter Dolen geïnjecteerd op de plaats waar het Leidingwater binnenkomt. "We kiezen voor een dosering in functie van de te verwachten microbiologische belasting. Meetresultaten op de meest kritische punten van de productielijn (onder meer de flessenreiniging en de tanklijn) leren dat er in elke fase van het proces sowieso 0,15 ppm SpiroPlus (de minimumnorm, red.) in het water aanwezig blijft. Deze dosis biedt de sluitende garantie dat alle mogelijke bacteriën efficiënt worden afgedood. Dat wordt ook bewezen door de resultaten van microbiologische analyses." Cl02 werkt dermate kiemdodend dat uiterst lage concentraties volstaan om bij minimale contacttijd onder meer salmonella, legionella, listeria, cryptosporidium, cystes en andere schimmels, parasieten en virussen volledig te vernietigen. "Bovendien krijgen de bacteriën geen kans om een resistentie tegen deze oplossing op te bouwen, omdat de cellen van binnenuit worden afgebroken."

B

iofilm

Ook biofilm krijgt door het SpiroPlus chloordioxide geen enkele kans om de roestvrij stalen leidingen van brouwerijen en andere bedrijven aan te tasten. "Biofilm ontstaat door de aanhechting en de groei van micro-organismen op het leidingoppervlak. Deze besmettingsbron is doorgaans moeilijk aan te pakken: ze vormt namelijk een beschermende laag over de pathogene organismen, waardoor de meeste desinfectiemiddelen niet eens tot bij de bacteriën kunnen komen. Het krachtig ontsmettend effect van SpiroPlus chloordioxide voorkomt de vorming van biofilm en verwijdert deze slijmerige laag uit het leidingsysteem van alle waterinstallaties."

G

eur- en smaakloos

Het vloeibaar, stabiel chloordioxide Leent zich vooral voor kleinere tot middelgrote toepassingen. Het desinfectiemiddel wordt aangemaakt volgens een uniek productieprocédé, dat dus niet langer de investering in een generator vereist. De sterk geconcentreerde oplossing kan rechtstreeks vanuit het recipiënt worden gedoseerd. "Het product staat garant voor een duurzame waterkwaliteit, zonder geur, bijsmaak of wijzigingen aan de chemische parameters van het water.", aldus Eddy Jansen van Spirotech België Bvba.

S

pirotech totaaloplossingen voor vloeistofconditionering

Spirotech is een internationaal bedrijf met hoofdzetel in Nederland en vestigingen in België, Duitsland, Groot-Brittannië, China, India en de Verenigde Staten. Het bedrijf is gespecialiseerd in het ontwikkelen en produceren van innovatieve totaaloplossingen voor het conditioneren van vloeistoffen in HVAC-, proces- en sprinklerinstallaties, zowel voor de particuliere als de industriële markt. Spirotech gaat er prat op waterkwaliteit te garanderen, met het milieu op de voorgrond. Water wordt alsmaar duurder, waterkwaliteit wordt alsmaar kritischer en waterrecuperatie een noodzaak. Spirotech biedt naast producten ook kennis en informatie, of het nu gaat om een eengezinswoning, een groot utiliteitsproces of een industrieel proces. Het bedrijf helpt om de prestaties aanzienlijk te verbeteren, energie te sparen en de waterkwaliteit te beheersen. In de internationale groep is Spirotech België verantwoordelijk voor de industriële tak. Het heeft zich volledig toegelegd op de waterbehandeling van open en gesloten systemen in de industrie. Spirotech België beschikt hiervoor over een sterk uitgerust laboratorium voor het analyseren van vloeistofmonsters en het onderzoeken van corrosie, afzettingen en microbiologische vervuiling in watervoerende installaties. Voor het optimaliseren van industriële applicaties kan de klant kiezen uit een goede mix van mechanische filter- en ontgassingtechnieken in combinatie met de juiste, chemische toevoegingen en, waar nodig, ondersteund door periodieke controles. www.spirotech.be

16 / OKTOBER 2014 / food INDUSTRY / ACTUA

TEKST ELS JONCKHEERE - FOTO’S VIVES

VOEDING VOOR 65-PLUSSERS Een markt met veel potentieel...

De vergrijzing van de bevolking opent heel wat nieuwe opportuniteiten voor de voedingsindustrie en tegelijk staat de sector voor nieuwe uitdagingen. Deze groep van consumenten heeft immers niet alleen een aangepaste soort voeding nodig. Ook moet er worden nagedacht over manieren om dit type levensmiddelen te promoten en over de benodigde logistiek om ze tot bij de doelgroep te brengen. Dit zijn de belangrijkste conclusies van het onderzoek ‘Voeding en 65-plussers’ dat onlangs door Katholieke Hogeschool Vives werd uitgevoerd.

Onderzoek en praktijk hebben uitgewezen dat senioren een

ceerd om de problemen en noden inzake voeding voor seni-

groot risico op ondervoeding lopen. Dit heeft enerzijds te

oren in kaart te brengen. Dit loopt één jaar en wordt gevoerd

maken met hun fysiologische aftakeling, waardoor ze min-

door het Expertisecentrum Agro- en Biotechnologie, onder-

der trek hebben en dus minder eten. Anderzijds neemt hun

zoeksgroep Voeding van Vives Roeselare, het Expertisecen-

mobiliteit af, waardoor de toegang tot voedsel moeilijker

trum Business Management van Vives Brugge en het Exper-

wordt. Het gaat om een heel grote consumentengroep: van-

tisecentrum Zorginnovatie van Vives Brugge. Tevens krijgen

daag telt Vlaanderen ongeveer 1,2 miljoen 65-plussers. En

we ondersteuning van IWT, FrieslandCampina, Rousselot,

het aantal neemt explosief toe: tussen 2010 en 2060 zouden

Cosucra, Bakkerij Thyssen, Verstegen Spices & Sauces, Re-

er 75% senioren bijkomen (vooral de leeftijdscategorie +85

vogan, Limagrain Céréales Ingrédients, VF Bioscience en

zal een grote groei kennen), tot een totaal van bijna 2 miljoen.

Ruddersstove.”

Voedingsmiddelenproducenten doen er dus goed aan na te denken over hoe ze deze doelgroep beter kunnen bedienen.

PREVENTIEVE STURING NOODZAKELIJK Het onderzoek startte met een literatuurstudie over de fy-

TETRA-VOORBEREIDINGSPROJECT

siologische veranderingen bij senioren, het risico op onder-

Blijkbaar is er in de voedingsindustrie wel degelijk een

voeding en de behoeften van 65-plussers op nutritioneel en

groeiende interesse voor de doelgroep van senioren. Maar

organoleptisch vlak. Yves De Bleecker, Coördinator Experti-

er zijn heel wat vragen over de noden en behoeften van deze

secentrum Agro- en Biotechnologie Vives: “De belangrijkste

mensen. Lien Van den Broeck, Projectmedewerker Voeding

resultaten die we hieruit haalden, was dat ouderen inderdaad

Vives: “Tot nu toe was er weinig geweten over hoe de ideale

een groot risico op ondervoeding lopen en dat hun eetgedrag

maaltijd voor een 65-plusser eruit moet ziet. Bedrijven doen

preventief moet worden gestuurd. Hun levensmiddelen wor-

individueel wel onderzoek, maar hun inspanningen zijn vaak

den het best met eiwitten, vezels, vitamine D en calcium ver-

niet altijd even wetenschappelijk onderbouwd. Vandaar dat

rijkt. Daarnaast is ook het organoleptische aspect (smaak,

we dit jaar een Tetra-voorbereidingsproject hebben gelan-

geur, textuur en uitzicht) een belangrijk aandachtspunt.”

ENQUÊTE BRENGT BEHOEFTEN IN KAART Vervolgens toetste Vives de literatuur aan de praktijk door middel van een enquête bij 1.260 thuiswonende 65-plussers. Lien Van den Broeck: “We onderzochten hun voedingspatroon en -gewoontes. Nemen ze voedingssupplementen of gaan ze bewust op zoek naar levensmiddelen die rijk aan eiwitten, vezels, vitamine D en calcium zijn? Weten ze überhaupt dat ze een extra dosis van die stoffen nodig hebben? Koken ze zelf? Indien niet, halen ze dan kant-en-klare

ACTUA / food INDUSTRY / OKTOBER 2014 /

17

maaltijden in een winkelpunt of doen ze een beroep op thuislevering door een cateraar? En wat vinden ze van de kwaliteit en smaak van deze producten? De bevraging leerde ons dat de meeste thuiswonende 65-plussers nog zelf koken. Als ze niet meer in staat zijn zelf te koken, dan verkiezen ze toch thuis te eten. Ze zijn dus wel degelijk in kant-en-klare maaltijden geïnteresseerd, maar willen dat deze gemakkelijk verkrijgbaar zijn. Belangrijk is dat weinig senioren

Yves De Bleecker

Lien Van den Broeck

rijkte voeding hun gezondheid langer in

liseren dat ze nood aan verrijkte voeding

thuisbedeling voor deze doelgroep is dan

stand kunnen houden of verbeteren. Maar

hebben. Nog een pittig detail: als er al ge-

ZHHU ¿QDQFLHHO RQKDDOEDDU YRRU GH FDWH-

eenmaal ze dat weten, tonen ze een grote

rechten voor senioren worden gemaakt,

raars en voedingsbedrijven. Vandaar dat de

interesse in dergelijke producten en zijn ze

dan worden deze intern of door een gewoon

sector eens goed zal moeten brainstormen

zelfs bereid om er iets meer voor te betalen.

smaakpanel geproefd. Met andere woor-

over alternatieven, zoals langer houdbare

Want ze willen liever geen voedingssupple-

den: ze worden niet eens door de doelgroep

producten, verdeelpunten, ... Want volgens

menten in pilvorm nemen. Grote vereiste is

zelf beoordeeld. En dan is het niet moeilijk

ons is precies het logistieke aspect de al-

dan wel dat de levensmiddelen lekker zijn.”

dat de bal wel eens verkeerd wordt gesla-

lergrootste hinderpaal die uit de weg moet

gen. Vandaar dat we pleiten voor de creatie

worden geruimd.”

beseffen dat ze met een aangepaste en ver-

SECTOR TAST IN HET DUISTER

van smaakpanels die uitsluitend uit ouderen zijn samengesteld.”

Ook de cateraars, voedingsbedrijven en

TETRA-PROJECT OP STAPEL Vives wil alvast zelf actie ondernemen om

zorgsector werden ondervraagd. Uit de in-

GEBREK AAN COMMUNICATIE

het nutritionele en organoleptische aspect

terviews bleek dat deze partijen wel dege-

Communicatie blijkt trouwens een heel

van voedingswaren voor 65-plussers aan

lijk bezig zijn met de vraag hoe ze beter op

groot probleem te zijn. Want Vives ontdekte

te pakken. Want intussen is de hogeschool

de reële noden en behoeften van 65-plus-

in haar onderzoek ook dat ingrediëntenle-

bezig met testen om soep met twaalf keer

sers kunnen inspelen. “Probleem is echter

veranciers al heel wat oplossingen aanbie-

meer eiwitten en vijf keer meer vezels te

dat ze niet goed weten waar te beginnen als

den om verrijkte voeding te produceren.

verrijken, dit zonder dat de smaak en het

het op de verrijking van het voedsel aan-

Helaas sijpelt deze informatie niet of onvol-

uitzicht van het product in het gedrang

komt,” vertelt Yves De Bleecker. “Ze con-

doende door tot bij de levensmiddelenpro-

komt. Lien Van den Broeck: “De eerste re-

centreren zich voornamelijk op zout-, vet-

ducenten en cateraars. Omgekeerd blijken

sultaten zijn veelbelovend en wekken bij-

en suikerreductie. Maar dat heeft weinig

de ingrediëntenleveranciers ook te weinig

zonder veel interesse van de voedings- en

met de doelgroep van de senioren te ma-

op de hoogte te zijn van wat de voedingsfa-

zorgsector. Want wij kunnen bewijzen dat

ken: het is meer een algemene trend die in

brikanten nodig hebben om producten voor

de meerkost beperkt is. In vergelijking met

de hele sector van kant-en-klare maaltijden

65-plussers te maken.

gewone maaltijden die in combinatie met

leeft.” Lien Van den Broeck vervolgt: “Inte-

voedingssuplementen

(eiwitconcentraten

NADENKEN OVER LOGISTIEK

en vezels in pilvorm) worden genuttigd,

lenproducenten wel degelijk producten op GH PDUNW ZLOOHQ EUHQJHQ GLH VSHFL¿HN RS

Een andere barrière die de introductie van

De Bleecker: “Het is de bedoeling om de re-

65-plussers zijn afgestemd. Maar ze heb-

maaltijden voor 65-plussers momenteel te-

sultaten van het onderzoek en de testcase

ben een afwachtende houding. Met andere

genhoudt, is de logistiek die met een der-

verder uit te werken in een vervolgtraject,

woorden: als iemand de eerste stap zet, wil-

gelijk gamma gepaard gaat. Lien Van den

dat in een Tetra-project zal worden gegoten.

len ze snel het voorbeeld volgen. Wellicht

Broeck: “Er moet goed worden nagedacht

We zoeken nog bedrijven die willen mee-

heeft dit veel te maken met het feit dat ze

over de manier waarop maaltijden worden

werken. Wie geïnteresseerd is om aan het

eigenlijk wat in het duister tasten over hoe

aangeboden. Bied je gerechten enkel in de

project te participeren, kan Lien Van den

ze de marketing van een dergelijk gamma

warenhuizen aan, dan bereik je niet de se-

Broeck contacteren op lien.vandenbroeck@

moeten aanpakken, wat de senioren willen

nioren die onvoldoende mobiel zijn om zelf

vives.be of 051/23.29.74.” ]]

en hoe ze de 65-plussers moeten sensibi-

naar de supermarkt te gaan. Een dagelijkse

ressant is dat de cateraars en levensmidde-

komt het kostenplaatje zelfs lager uit.” Yves

18 /2.72%(5/ food,1'8675</

TEKST ELS JONCKHEERE - FOTO’S MARC MASSCHELEIN

FREEZE & STORE INVESTEERT IN ‘LISA’ Gebruiksvriendelijkheid en functionaliteit geven doorslag

Freeze & Store zette zijn eerste stappen in het ERP-verhaal met een op maat gemaakte applicatie. Maar om in te kunnen spelen op de steeds snellere evolutie en de specifiekere vragen van de klanten, drong een grondige vernieuwing van het bestaande computerpakket zich op. Na een bezoek aan een concullega ontdekte Freeze & Store ‘Lisa’ van Claerhout Computer Engineering.

In 1990 besloot Philippe Maertens om de bedrijfsgebouwen van de

distributeurs en transportbedrijven. Freeze & Store speelt een be-

oude conservenfabrikant Leguma een nieuwe bestemming te ge-

ODQJULMNHUROLQGHRYHUVODJYDQJRHGHUHQXLW1HGHUODQGHQ'XLWV-

ven, namelijk als diepvriesopslagruimte voor voedingswaren. Of-

ODQGGLHYHUYROJHQVLQ%HOJLs1HGHUODQG)UDQNULMN6SDQMHHQKHW

¿FH0DQDJHU1DQF\%URXFNDHUW³'LWEOHHNHHQMXLVWHVWUDWHJLVFKH

9.ZRUGHQYHUGHHOG'DDUQDDVWYHUWUHNNHQYHHOSURGXFWHQULFKWLQJ

]HWWH]LMQZDQWHUZDVGXLGHOLMNYUDDJQDDURQ]HVHUYLFH'HORFDWLH

5XVODQG´6LQGVKHWSORWVHRYHUOLMGHQLQYDQVWLFKWHU3KLOLSSH

LVGDQRRNJXQVWLJGLFKWELMGHVQHOZHJRSPLQGHUGDQPLQXWHQ

Maertens, wordt de onderneming verder door de familie geleid. In

rijden van de logistieke hub van Zeebrugge en in de nabijheid van

totaal werken er vijf personen.

tal van voedingsproducenten. Vandaar dat we doorheen de jaren onze infrastructuur en activiteiten hebben uitgebreid. We beschik-

NOOD AAN NIEUW ERP-PAKKET

ken intussen over vier diepvrieszalen die samen meer dan 14.000

Omwille van het grote aantal en de diversiteit van de goederen die

palletten herbergen. In een deel van de ruimtes worden bepaalde

moeten worden op- en overgeslagen, besloot Freeze & Store al in

goederen in bulk gestapeld. In totaal is er plaats voor zo’n 4.000

 RP HHQ (53SDNNHW WH LPSOHPHQWHUHQ 1DQF\ %URXFNDHUW

bakken. Intussen investeerden we ook in twee koelcellen met een

³+HWZDVHHQDSSOLFDWLHGLHRSPDDWZDVJHPDDNWHQHLJHQOLMNYRRUDO

gezamenlijke opslagcapaciteit van 400 palletten. En in het ma-

de warehouseactiviteiten in goede banen leidde. Met andere woor-

JD]LMQ NXQQHQ ZH QRJ RQJHYHHU  SDOOHWWHQ µGURJH YRHGLQJ¶ RS

GHQ]HZDVYRRUQDPHOLMNJHULFKWRSKHWSODDWVHQYDQGHJRHGHUHQ

NDPHUWHPSHUDWXXUEHZDUHQ1DDVWRSVODJGRHQZHJHGHWDLOOHHUGH

in de opslagruimtes, de picking en het genereren van de benodigde

SLFNLQJ7HYHQVELHGHQZHRYHUVODJDDQZHKHEEHQ]HVODDGNDGHV

transportdocumenten. In een latere fase kwam daar ook tracering

om producten te lossen en zo nodig direct op een andere vrachtwa-

bij. Van een integratie met facturatie en bestellingen was toen nog

gen te laden.”

JHHQ VSUDNH +HW LQYXOOHQ YDQ EHSDDOGH QLHXZH QRGHQ ]RDOV (', werd echter een noodzaak. Vandaar dat we vorig jaar besloten dat de

FOCUS OP VOEDINGSMIDDELEN )UHH]H 6WRUHFRQFHQWUHHUW]LFKRSGHYRHGLQJVLQGXVWULH'HRS

WLMGULMSZDVRPLQHHQWRWDDOQLHXZH(53RSORVVLQJWHLQYHVWHUHQ´

en overgeslagen goederen zijn vlees, vis, pluimvee, groenten, fruit,

KEUZE VALT OP CCE

LMVNUXLGHQEURRG1DQF\%URXFNDHUW³:HZHUNHQ]RZHOYRRU

Freeze & Store werd uitgenodigd bij een opslagbedrijf dat net

YRHGLQJVSURGXFHQWHQ XLW GH UHJLR HQ 1RRUG)UDQNULMN DOV YRRU

µ/,6$¶ YDQ &&( KDG JHwPSOHPHQWHHUG 1DQF\ %URXFNDHUW ³7RHQ

Nancy Brouckaert, Bernard Van Praet en Anthony François.

De nood aan nieuwe functionaliteit, zoals EDI, zette Freeze & Store ertoe aan een nieuwe ERP-applicatie te zoeken.

PUBLIREPORTAGE / food ,1'8675</2.72%(5/ 19

Omdat de heftruckchauffeurs liever de palletten per klant groeperen, werd ‘LISA’ op deze procedure afgestemd.

Wanneer de palletten op hun locatie staan, wordt het label gescand.

we deze applicatie in werking zagen, waren

magazijn al een pallet (=lossen) van de an-

GH SDOOHWODEHOV GUXNW 'LH ZRUGHQ ELM RQW-

ZH RQGHU GH LQGUXN 'H JHEUXLNVYULHQGH-

dere vrachtwagen meenemen. Ze groepe-

vangst van de goederen op de palletten

lijkheid en functionaliteit waren precies

ren ook liever de palletten per klant. Maar

gekleefd, gescand en aan de barcode van

ZDW ZH ]RFKWHQ %RYHQGLHQ ZDV KHW PR-

&&( YRQG KHW JHHQ HQNHO SUREOHHP RP

de klant gelinkt, zodat deze de goederen

gelijk om de modules stap voor stap te im-

µ/,6$¶RSGH]HZHUNZLM]HDIWHVWHPPHQ´

zowel met hun eigen barcode als deze van

plementeren, wat we een groot pluspunt

Freeze & Store kan opvragen. Op die ma-

vonden. Want alles in één keer veranderen,

SNELLE OVERSCHAKELING

nier kan tevens een sluitende tracering

is een zware belasting voor de mensen die

In eerste instantie werden de modules aan-

worden gegarandeerd. Vervolgens wor-

ermee moeten werken.”

NRRSYHUNRRSHQRSVODJJHwPSOHPHQWHHUG

den de palletten naar de opslag gebracht,

2PGDW KHW RXGH HQ QLHXZH (53SDNNHW

waar hun locatie wordt gescand. Wan-

niet naast elkaar konden werken, moest de

neer de klant zijn goederen wenst, maakt

ZOEKEN NAAR EEN COMPROMIS

RSVWDUW VQHO HQ IRXWORRV JHEHXUHQ 1DQF\

µ/,6$¶ HHQ SLFNLQJOLMVW LQFOXVLHI ORFDWLH 

,QIHEUXDULVWDUWWH&&(PHWGHSDUDPHWUL-

%URXFNDHUW ³0DDU &&( VODDJGH ]RQGHU

'H KHIWUXFNFKDXIIHXUV KDOHQ GH SDOOHWWHQ

VHULQJYDQµ/,6$¶HQGHEHQRGLJGHDDQSDV-

grote problemen in z’n missie. Op vrijdag

op en brengen ze naar de juiste laadkade.

VLQJHQ %HUQDUG 9DQ 3UDHW /,6$

'DDU ZRUGHQ ]H JHVFDQG ZDDUQD

(53FRQVXOWDQW HQ SURMHFWOHLGHU

µ/,6$¶ GH EHVWHOOLQJ YHUL¿HHUW HQ

YDQ &&( ³,Q GH PHHVWH JHYDOOHQ past de gebruiker zich aan het (53SDNNHWDDQ0DDUELM)UHH]H & Store is eigenlijk het omgekeer-

“Het hele warehousegebeuren en de administratie verlopen een stuk vlotter dan voordien.”

de nodige transportdocumenten JHQHUHHUW1DQF\%URXFNDHUW³,Q oktober implementeren we ook de facturatiemodule en daarna is het de bedoeling om eventueel de fac-

de gebeurd, weliswaar enkel op KHW YODN YDQ ZDUHKRXVLQJ´ 1DQF\ %URXF-

 MXQL ]LMQ ZH RP  XXU JHVWRSW PHW KHW

turatie in het boekhoudpakket te integre-

NDHUW³:HZHUNHQPDDUPHWGULHKHIWUXFN-

RXGH V\VWHHP HQ WHJHQ  XXU ZDV DOOHV

UHQHQGH(',PRGXOHWHLPSOHPHQWHUHQ´

chauffeurs. Opdat het pakket optimaal

omgebouwd. Op zaterdag hebben we dan

zou worden benut, wilden we deze mensen

gedurende een paar uur nog alle orders in-

maximaal bij de implementatie betrekken.

gegeven en op maandag gingen we volledig

EEN TEVREDEN GEBRUIKER

'DWKDGZHODOVUHVXOWDDWGDWZHHHQFRP-

µOLYH¶&&(LVGHKHOHZHHNWHUSODDWVHJHEOH-

+RHZHO)UHH]H 6WRUHµ/,6$¶QRJQLHW]R-

promis moesten zoeken op het vlak van

ven om assistentie te verlenen, problemen

lang gebruikt, is het bedrijf tot nu toe erg

procedures. Onze heftruckchauffeurs wil-

op te lossen en nog kleine bijsturingen door

WHYUHGHQ RYHU GH LQYHVWHULQJ ³+HW KHOH

den liever hun werkwijze niet veranderen.

te voeren. Maar dankzij de opleiding die de

warehousegebeuren en de administratie

En de praktijk heeft ook uitgewezen dat

week voor de start-up was gegeven én de ge-

verlopen een stuk vlotter dan voordien,”

deze voor ons de meest optimale is. Een

EUXLNVYULHQGHOLMNKHLGYDQµ/,6$¶]LMQHUHL-

OHJW 1DQF\ %URXFNDHUW XLW ³+HW SDNNHW

voorbeeld ter illustratie. Stel dat er zowel

genlijk geen noemenswaardige problemen

biedt veel meer mogelijkheden om te auto-

een vrachtwagen om te lossen als één om

geweest.”

PDWLVHUHQHQµ¿MQHU¶WHZHUNHQ:H]LMQRRN

te laden aan de kade staat. Om onnodig

SRVLWLHI RYHU GH VDPHQZHUNLQJ PHW &&(

over en weer rijden naar het magazijn en

HOE WERKT HET NU?

bijhorend tijdverlies te vermijden, willen

Klanten geven door wat ze gaan leveren.

vragen, er staat altijd iemand paraat om

de pickers na het laden van een pallet op

'H]HLQIRUPDWLHZRUGWLQµ/,6$¶LQJHJHYHQ

urgenties op te lossen en de medewerkers

de vrachtwagen tijdens de terugrit naar het

ZDDUQD GH (53DSSOLFDWLH DXWRPDWLVFK

zijn bereid om compromissen te maken.”

We krijgen adequate antwoorden op onze

20 / OKTOBER 2014 / food INDUSTRY / HYGIËNE, MICROBIOLOGIE & KWALITEIT

TEKST ILVO/FLANDERS’ FOOD - FOTO’S ILVO/FLANDERS’ FOOD

FLANDERS’ FOOD LANCEERT ‘KILLFILM’ Biofilms onder de loep

Uit het Flanders’ FOOD-project ‘CleanGuideFood’ blijkt dat persisterende besmettingen een belangrijk aandachtspunt blijven voor zowat alle voedingsbedrijven. De grote boosdoeners hierbij zijn wellicht biofilms, en dit voornamelijk omdat deze erg moeilijk te verwijderen vallen. Het gaat om een complexe aggregatie van micro-organismen in een beschermende en adhesieve matrix. In het nieuwe onderzoeksproject ‘KILLFILM’ slaan vijf kennisinstellingen, onder auspiciën van Flanders’ FOOD, de handen in elkaar om biofilmvorming te analyseren en manieren te vinden om ze onder controle te houden. Dit alles in het kader van het behalen van een langere houdbaarheid van levensmiddelen.

De eigenschap van veel micro-organismen om zich op een

EHGULMYHQYDQKHWFRQVRUWLXPJH¿QDQFLHUGHQORRSWYDQDSULO

RSSHUYODNYDVWWH]HWWHQHQ]RGRHQGHHHQELR¿OPWHYRUPHQ

WRWKDOIZHJ*H]LHQGHFRPSOH[LWHLWYDQGHSUREOH-

]RUJWLQYHHOLQGXVWULHsQZDDURQGHURRNGHYRHGLQJVVHFWRU

PDWLHN]LMQYLMIRQGHU]RHNVJURHSHQELMKHWSURMHFWEHWURNNHQ

voor de nodige microbiële problemen. Groei van pathogenen

KHW/DERUDWRULXPYRRU(Q]\P)HUPHQWDWLHHQ%URXZHULM-

HQEHGHUIÀRUDLQGHYRUPYDQELR¿OPVRSZDQGHQYDQSURFH-

WHFKQRORJLHYDQ.D+R6LQW/LHYHQ3URI9HUSODHWVH KHW/D-

sapparatuur kan immers aanleiding geven tot persisterende

boratorium voor Voedingsmicrobiologie en -biotechnologie

EURQQHQYDQEHVPHWWLQJGLHYDDNHUJPRHLOLMNPHWQRUPDOH

YDQ8*HQW3URI5DHVHQ3URI6DPSHUV KHW/DERUDWRULXP

reinigings- en desinfectieprocedures te verZLMGHUHQYDOOHQ7RFKLV er tot op heden ZHLQLJ informatie beschikbaar

“De bedoeling van het ‘KILLFILM’- project is dan ook biofilms beter te beheersen om tot een langere shelf life te komen.”

voor

Microbiologie

van UGent (Prof. VanGDPPH  GH (HQKHLG Technologie en Voeding van het Instituut voor

RYHU KHW IHQRPHHQ YDQ ELR¿OPV LQ GH OHYHQVPLGGHOHQLQGXV-

/DQGERXZ HQ 9LVVHULMRQGHU]RHN ,/92  'U LU 'H 5HX HQ

WULHGHPDQLHUZDDURS]HNXQQHQZRUGHQEHPRQVWHUGHQRS-

3URI+H\QGULFN[ HQKHW&HQWUXPYRRU0LFURELsOHHQ3ODQ-

JHVSRRUGZHONHEDFWHULsQ]HEHYDWWHQHQZDWKXQFKHPLVFKH

WHQJHQHWLFD&03* YDQGH.8/HXYHQ3URI9DQGHUOH\GHQ 

samenstelling is.

OP ZOEK NAAR LANGERE HOUDBAARHEID

MICROBIOLOGISCHE EN CHEMISCHE KARAKTERISERING ,Q HHQ HHUVWH IDVH ]DO ZRUGHQ QDJHJDDQ KRH ELR¿OPV LQ GH

8LW ELODWHUDDO RQGHU]RHN GDW YRRU PHHUGHUH YRHGLQJVEHGULM-

GHHOQHPHQGHOHYHQVPLGGHOHQEHGULMYHQNXQQHQZRUGHQJH-

YHQ ZHUG XLWJHYRHUG EOLMNW GDW GH DDQZH]LJKHLG YDQ GHUJH-

GHWHFWHHUGHQEHPRQVWHUG(UZHUGDOYHHORQGHU]RHNYLDµLQ

OLMNHELR¿OPVRRNHHQGLUHFWHLQYORHGRSGHKRXGEDDUKHLGYDQ

YLWUR¶ PRGHOV\VWHPHQ JHYRHUG PDDU LQ GH SUDNWLMN VWHOOHQ

levensmiddelen kan hebben. De bedoeling van het ‘KILL-

zich nog problemen. Denk maar aan het zoeken naar kleu-

),/0¶SURMHFWLVGDQRRNKHWIHQRPHHQEHWHUWHEHKHHUVHQLQ

ULQJVWHFKQLHNHQYRRUELR¿OPVGLHIRRGJUDGH]LMQGHGHWHF-

SURGXFWLHRPJHYLQJHQRPRSGLHPDQLHUWRWHHQODQJHUHVKHOI

WLHYDQELR¿OPVLQJHVORWHQV\VWHPHQ]RDOVZDWHUOHLGLQJHQ 

OLIHWHNRPHQ+HWSURMHFWULFKW]LFK]RZHOWRWYRHGLQJVSURGX-

onderzoek naar geschikte bemonsteringstechnieken die in

FHQWHQ PHW VWHUN EHGHUIEDUH SURGXFWHQ ]XLYHO YOHHVZDUHQ

VWDDW]LMQRP]RZHOGHPLFURRUJDQLVPHQDOVGHH[WUDFHOOX-

NDQWHQNODUHPDDOWLMGHQVDX]HQHQVDODGHVYRRUYHUVQHGHQ

ODLUH SRO\PHUH VXEVWDQWLHV RI (36  EHVFKHUPHQGH HQ DG-

SURGXFWHQ «  DOV EHGULMYHQ JHVSHFLDOLVHHUG LQ GH DDQPDDN

KHVLHYHPDWUL[ WHRRJVWHQ«'HGHHOQHPHQGHYRHGLQJVEH-

van reinigingsmiddelen en/of de uitvoering van reinigings-

GULMYHQZLOOHQYLDKHWSURMHFWGHDDQZH]LJKHLGYDQELR¿OPV

ZHUN]DDPKHGHQLQVSHFWLHHQK\JLsQHRSYROJLQJ2RNGHWRH-

LQ KXQ EHGULMI LQ NDDUW EUHQJHQ DOVRRN KXQ VDPHQVWHOOLQJ

leveranciers en de producenten van machines voor de voe-

ODWHQRQWUDIHOHQ(HQPDDOGHELR¿OPVYDQGHYRHGLQJVSUR-

GLQJVEHGULMYHQKHEEHQEDDWELMKHWRQGHU]RHN

GXFHQWHQ]XOOHQ]LMQEHPRQVWHUGLVKHWGHEHGRHOLQJRP]H

VIJF KENNISINSTELLINGEN µ.,//),/0¶ZRUGWGRRU)ODQGHUV¶)22'HQGHGHHOQHPHQGH

]RZHOPLFURELRORJLVFKDOVFKHPLVFKWHRQWOHGHQ,QKHWHHUVWHJHYDO]DOGLWLQIRUPDWLHRSOHYHUHQRYHUGHVHFWRUVSHFL¿HNH PLFURELsOHJHPHHQVFKDSGLHLQGHELR¿OPVDDQZH]LJLV

HYGIËNE, MICROBIOLOGIE & KWALITEIT / food INDUSTRY / OKTOBER 2014 /

21

Biofilmfermentor voor de ‘in vitro’ studie van biofilms (bron KaHo Sint-Lieven)

Lactobacillus rhamnosus ‘in vitro’ biofilm gekleurd met levend/dood kleuring (bron KU Leuven)

Biofilm in een productieomgeving (bron Ilvo)

DOVRRNGHZLM]LJLQJLQVDPHQVWHOOLQJHUYDQ

+HWRQGHU]RHNPHWGH]HPRGHOV\VWHPHQ]DO

de levensmiddelenindustrie met aandachts-

LQIXQFWLHYDQGHWLMG2SGLHPDQLHUKRSHQ

GRRU.D+R6LQW/LHYHQHQ.8/HXYHQZRU-

SXQWHQYRRUSUHYHQWLHHQYHUZLMGHULQJYDQ

GHRQGHU]RHNHUVXLWWH]RHNHQZHONHPLFUR

den gerealiseerd. De bedoeling is om uitein-

ELR¿OPV'H]HPRHWHQGXLGHOLMNKHLGELHGHQ

RUJDQLVPHQGHELR¿OPGRPLQHUHQHQZHONH

GHOLMNRSHHQUDWLRQHOHPDQLHULQKLELWRUHQWH

RYHU SUHYHQWLH RSVSRULQJ HQ YHUZLMGHULQJ

DDQ GH EDVLV YDQ PRJHOLMNH SUREOHPHQ LQ

VHOHFWHUHQGLHELR¿OPYRUPLQJNXQQHQYRRU-

7HYHQV]DOHUDDQGDFKWZRUGHQEHVWHHGDDQ

YRHGLQJVEHGULMYHQOLJJHQ]RDOVKRXGEDDU-

NRPHQRIDIEUHNHQ+HW&03*.8/HXYHQ 

PDWHULDDONHX]HK\JLsQLVFKRQWZHUSHI¿FL-

heid en voorkomen van voedselpathoge-

EH]LWHHQUXLPHEDQNYDQ]HOIRQWZLNNHOGH

HQWHYHUZLMGHULQJVWHFKQLHNHQHQYHUL¿FDWLH

nen. Deze microbiologische karakterisatie

HQSXEOLHNEHVFKLNEDUHDQWLELR¿OPFRPSR-

van de goede uitvoering. En aangezien een

]DO JHEHXUHQ DDQ GH 8QLYHUVLWHLW *HQW LQ

QHQWHQ$IKDQNHOLMNYDQGHWRHSDVVLQJNXQ-

HI¿FLsQWHUHLQLJLQJHQGHVLQIHFWLHHHQEDVLV-

VDPHQZHUNLQJ PHW KHW ,/92 'DDUQDDVW

nen deze inhibitoren op zichzelf of in combi-

YRRUZDDUGH LV RP ELR¿OPYRUPLQJ WH YRRU-

is er de chemische karakterisatie van de

natie met traditionele desinfectiemethodes

NRPHQ]DORRNGLWLQKHWRQGHU]RHNZRUGHQ

ELR¿OPV GH FKHPLVFKH VDPHQVWHOOLQJ YDQ

ZRUGHQJHEUXLNW

opgenomen.

GRHOZLWWHQ YRRU ELR¿OPLQKLELWRUHQ ]LMQ

ZOEKEN NAAR BESTRIJDINGSMANIEREN

PARTICIPEREN KAN NOG ALTIJD

Daarnaast zal deze karakterisatie de basis

Met de verzamelde kennis over de micro-

&RQFUHHW ZHUGHQ DOOH GHHOQHPHQGH OHYHQV-

vormen voor een gerichte selectie van en-

biologische en chemische samenstelling

PLGGHOHQEHGULMYHQDOEH]RFKWRPGHPRJH-

]\PHQ GLH GH PDWUL[ NXQQHQ YHU]ZDNNHQ

YDQ GH DDQJHWURIIHQ ELR¿OPV ZLO µ.,//-

OLMNHSUREOHHP]RQHVLQ]DNHELR¿OPYRUPLQJ

RIDIEUHNHQZDWPRHWOHLGHQWRWHHQVHOHF-

FILM’ helpen om de meest geschikte be-

LQ NDDUW WH EUHQJHQ 2RN ZHUGHQ GH HHUVWH

tie van de meest geschikte reinigings- en

VWULMGLQJVSURWRFROOHQYDVWWHOHJJHQ2RNGH

ELR¿OPDXGLWV XLWJHYRHUG (Q PRPHQWHHO

desinfectieproducten en toepassingsmo-

I\VLFRFKHPLVFKH ELRFKHPLVFKH HQ JHQHWL-

ZRUGHQ GH EHPRQVWHUGH ELR¿OPV PLFUR-

daliteiten.

sche factoren die de groei en het onderhoud

biologisch en chemisch gekarakteriseerd.

YDQ GH ELR¿OP EHwQYORHGHQ ]XOOHQ ZRUGHQ

9DQGDDJ ]LMQ HU DO WZDDOI EHGULMYHQ LQ KHW

DDQJHZHQGRPHHQYHUEHWHUGHHQHI¿FLsQWH

consortium opgenomen. Wie interesse heeft

YHUZLMGHULQJ YDQ ELR¿OPV LQ GH SUDNWLMN WH

RP DDQ µ.,//),/0¶ WH SDUWLFLSHUHQ NDQ

$DQ GH KDQG YDQ PRGHOV\VWHPHQ LQ KHW

UHDOLVHUHQ+LHUELM]XOOHQQDDVWSUDNWLMNLQ-

QRJ DOWLMG DDQVOXLWHQ 0HHU LQIRUPDWLH RS

laboratorium zullen de mechanismen van

terventies in de deelnemende levensmidde-

ZZZIODQGHUVIRRGFRPSURMHFWHQNLOOILOP

ELR¿OPYRUPLQJ ZRUGHQ EHVWXGHHUG ,Q GLW

OHQEHGULMYHQ ZHOOLFKW RRN WHVWRSVWHOOLQJHQ

RIYLD6WHIDQ&RJKHGLHELM)ODQGHUV¶)22'

RQGHUGHHOZRUGWRQGHU]RHNJHYRHUGQDDUGH

PHW PRGHOV\VWHPHQ ZRUGHQ JHEUXLNW HQ

GHSURMHFWFR|UGLQDWRUYDQKHWµ.,//),/0¶

I\VLFRFKHPLVFKH ELRFKHPLVFKH HQ JHQHWL-

WHVWHQLQGH)RRG3LORWZRUGHQXLWJHYRHUG

SURMHFWLV]]

sche factoren die de groei en het onderhoud

'DDUQDDVW ]DO 5 'RQGHUVWHXQLQJ ELM WRH-

YDQGHELR¿OPEHwQYORHGHQHQEHSDOHQ'H

OHYHULQJVEHGULMYHQ OHYHUDQFLHUV YDQ UHL-

PRGHOOHQ PRHWHQ RRN WRHODWHQ KHW ELR¿OP-

QLJLQJVWHFKQLHNHQ GHVLQIHFWLHWHFKQLHNHQ

vormend vermogen van de bacteriën in le-

HQ PLGGHOHQ  ZRUGHQ JH]RFKW )LQDDO PRHW

YHQVPLGGHQEHGULMYHQYHUGHUWHDQDO\VHUHQ

alles leiden tot een praktische leidraad voor

GH (36PDWUL[ PRHW DDQWRQHQ ZHONH EDFteriële processen interessante potentiële

STUDIE VAN DE MECHANISMEN

22 / OKTOBER 2014 / food INDUSTRY / HYGIËNE, MICROBIOLOGIE & KWALITEIT

TEKST ELS JONCKHEERE - FOTO’S CID LINES/CLEANLINE/QUALITY PARTNER

REINIGINGS- EN DESINFECTIEMIDDELEN EVOLUEREN Koop niet meer uit ‘gewoonte’!

Uit het Flanders’ FOOD-project ‘CleanGuideFood’ blijkt dat persisterende besmettingen een belangrijk aandachtspunt blijven voor zowat alle voedingsbedrijven. De grote boosdoeners hierbij zijn wellicht biofilms, en dit voornamelijk omdat deze erg moeilijk te verwijderen vallen. Het gaat om een complexe aggregatie van micro-organismen in een beschermende en adhesieve matrix. In het nieuwe onderzoeksproject ‘KILLFILM’ slaan vijf kennisinstellingen, onder auspiciën van Flanders’ FOOD, de handen in elkaar om biofilmvorming te analyseren en manieren te vinden om ze onder controle te houden. Dit alles in het kader van het behalen van een langere houdbaarheid van levensmiddelen.

Niet alle voedingsbedrijven staan er bij stil dat er op het vlak

evolutie heeft gekend. Jérôme Dupont, Business Developer

van reinigings- en desinfectiemiddelen heel wat in beweging

van Quality Partner: “In het verleden hadden de voedings-

is. Onder invloed van nieuwe wetgevingen en een verhoogd

bedrijven de neiging om eerder de focus op het desinfecteren

ecologisch en economisch bewustzijn zijn immers nieuwe

te leggen dan op het reinigen zelf. Maar aan deze manier van

noden ontstaan waarvoor de producenten constant gepaste

denken zijn enkele gevaarlijke en schadelijke aspecten ver-

antwoorden zoeken. Merken en types van reinigings- en des-

bonden, en dat beginnen steeds meer levensmiddelenprodu-

infectiemiddelen gebruiken omdat u ze gewoon bent, is niet

centen te beseffen. Vandaag zijn er verschillende bedrijven

meer van deze tijd. Het is aangeraden om geregeld eens na

die bijvoorbeeld geen gechloreerde of quaternaire ammo-

te gaan welke innovaties er op de markt zijn en of deze niet

niumverbindingen meer willen, gewoonweg omdat deze te

EHWHURSXZVSHFL¿HNHEHKRHIWHQLQVSHOHQ

agressief zijn. De sector gaat ook alsmaar meer belang hechten aan spoelen voor de reiniging en de kwaliteit van deze

Nieuwe reglementeringen, een toenemende controle van

laatste. Tenslotte merken we een groeiende vraag naar en-

RYHUKHLGVZHJHGHQRRG]DDNRPNRVWHQHI¿FLsQWHUWHZHUNHQ

zymatische reinigingsmiddelen.” Jürgen Janssens, Division

een verhoogde aandacht voor ecologisch verantwoord onder-

Manager Food Industry CID Lines: “Ik wil wel opmerken dat

nemen en de veiligheid van gebruikers, ...: het zijn allemaal

het gebruik en de etikettering van enzymatische producten

aspecten die ervoor gezorgd hebben dat het aanbod aan rei-

door Reach-wetgeving aan héél wat speciale voorwaarden

nigings- en desinfectiemiddelen de laatste tien jaar een grote

moeten voldoen.”

WIE IS QUALITY PARTNER? Quality Partner is één van de marktleiders in kwaliteitscontrole en voedselveiligheid voor de voedingsindustrie. Het bedrijf zorgt voor LQVSHFWLHV HQ FHUWL¿FDWLH DOVRRN KHW XLWYRHUHQ van microbiologische, genetische en metagenomische analyses van voedingsmiddelen. Eén van de nieuwigheden van Quality Partner is de Metagenomica: een revolutionaire methode om alle DNA van DDQZH]LJH PLFURRUJDQLVPHQ EDFWHULsQ VFKLPPHOV JLVWHQ WHWUDFHUHQHQWHLGHQWL¿FHUHQLQHHQHFRV\VWHHP Op die manier kunnen de juiste reinigings- en desinfectiemiddelen worden gekozen. Momenteel is de onderneming ook bezig met de ontwikkeling van een kit die de HQ]\PDWLVFKHLGHQWL¿FDWLHYDQELR¿OPVWRHODDW

REDUCTIE VAN AANBOD? Op het vlak van desinfectie staan er nog enkele grote veranderingen op stapel. Jürgen Janssens: “Onlangs werd de nieuwe biociderichtlijn van kracht en die zal er mogelijks voor zorgen dat het aanbod aan desinfectiemiddelen in de toekomst sterk zal worden gereduceerd. Voor elk nieuw toelatingsdossier zijn er nu bijkomende testen nodig (zoals de ecotox-studie) die zwaar op de ontwikkelingskost doorwegen. Bovendien moeten de ‘klassieke’ actieve stoffen, zoals chloor en quaterQDLU DPPRQLXP ODQJ]DDP SODDWV UXLPHQ YRRU HI¿FLsQWHUH GHVLQIHFWLHPLGGHOHQ 0HW DQGHUH ZRRUGHQ GH NDQV LV UHsHO dat u als levensmiddelenfabrikant zal worden gedwongen om een ander product in huis te halen. Trouwens, ook de controle op het gebruik van desinfectantia wordt strenger. Door de introductie van verschillende producttypes in de biocides is het niet meer mogelijk om eender welk type te gebruiken. U moet

Hee u al een Smiley verdiend? Als u een voedingsbedrijf runt, beschikken over een autocontrolesysteem (ACS) is verplicht. Dat houdt in dat u erop toeziet dat uw producten in alle stadia van de productie, verwerking en distributie voldoen aan de weelijke voorschrien. En dat zowel op het vlak van voedselveiligheid, kwaliteit als traceerbaarheid. De validatie of certificatie van het ACS is niet verplicht, maar onderzoek toont aan dat bedrijven die het wel doen veel beter presteren. Het levert ook heel wat voordelen voor u op: • een korting op uw jaarlijkse FAVV-heffing • minder vaak toekomstige controleren door het FAVV • extra betrouwbaarheid dankzij de geafficheerde Smiley-logo U en Quality Partner zijn even bekommerd om kwaliteit, hygiëne en veiligheid! En wij willen u helpen met : • Voedingsmiddelen- en wateranalyses • Verificatie van houdbaarheidsduur • Challenge-testen • Detectie & identificatie van microorganismen • Genetische identificatie (dierenspecies, enz.) • Specifieke monsternamen en metingen door onze monsternemers Als onaankelijk controleorganisme, erkend door het FAVV, staat Quality Partner garant voor een betrouwbare en snelle service op maat. Meer weten? Contacteer ons via [email protected], tel. 04 240 75 00 of kijk op www.quality-partner.be

www.quality-partner.be

Your Quality, Our Priority

24 / OKTOBER 2014 / food INDUSTRY / HYGIËNE, MICROBIOLOGIE & KWALITEIT

ze zorgvuldig selecteren in functie van de

eens de kans op fouten in dosering en ge-

belang van een correct gebruik of de opti-

toepassing en/of activiteit. Hou er ook re-

bruik toeneemt.” Jürgen Janssens: “Ik wil

malisatie van een reinigingsoperatie. Door

kening mee dat veel producten niet meer

er graag nog eens op wijzen dat een goed-

de continue opvolging van deze factoren

aan de geldende wetgeving voldoen, zelfs

koper, minder geconcentreerd product op

kan er vaak een besparing worden gereali-

al zijn ze als desinfectans gehomologeerd.

het einde van de rit mogelijks veel duurder

seerd die vele keren hoger is dan de kosten

Maar ook op het vlak van de reinigingsmid-

uitvalt dan zijn kwalitatievere en duurdere

van het reinigingsmiddel zelf.” Jérôme Du-

delen gelden er nieuwe regels dankzij de

tegenhanger. Eerst en vooral zal u grotere

pont: “Ook de juiste keuze van product per

LQWURGXFWLH YDQ QLHXZH FODVVL¿FDWLHV PHW

dosissen van die producten moeten gebrui-

toepassing is erg belangrijk, vooral omdat

bijhorende CLP iconen. Hierdoor krijgen de

ken om eenzelfde resultaat te behalen. Als

de machinefabrikanten erg innovatief zijn

labels een andere lay-out en vallen veel pro-

ze überhaupt al voldoende krachtig zijn

in hun materiaalkeuze.” Elien Loncke: “In-

GXFWHQLQHHQWRWDDODQGHUHFODVVL¿FDWLH´

om alle micro-organismen te verwijderen.

derdaad, zo bemerken we momenteel een

Daarnaast is de kans groot dat die goed-

probleem met plexi onderdelen, zoals de

WEES KRITISCH IN UW AANKOPEN

kope middelen uw machines aantasten, wat

beschermkappen van gevoelige machines.

tot productiestilstanden en onvoorziene

De reinigings- en desinfectiemiddelen die

Door deze tendensen worden de voedings-

onderhoudskosten zal leiden.”

nu worden toegepast, veranderen de oppervlaktespanning van de kunststof vaak

producenten kritischer over wat ze als rei-

gevoelig, waardoor deze op termijn gaat

halen. Althans... dat zouden ze moeten.

CORRECTE TOEPASSING IS CRUCIAAL

Want blijkbaar laten velen zich nog altijd

Met een goede leverancier in zee gaan, biedt

langrijk aspect bij reiniging en desinfectie

door ‘gewoonte’ en prijs leiden. Het is ab-

ook voordelen inzake het gebruik van de

is dat alle handelingen in een zo kort moge-

soluut aangeraden om voor iets duurdere

reinigings- en desinfectiemiddelen. Want

lijke tijdspanne en met een minimaal ver-

producten te kiezen, en in zee te gaan met

de professionele aanbieders zorgen ervoor

bruik aan product, energie en water kun-

een leverancier die voor de nodige bege-

dat de gebruikers goed worden opgeleid.

QHQ ZRUGHQ YHUULFKW :DQW NRVWHQHI¿FLsQW

leiding kan zorgen. Elien Loncke, Hoofd

En dat is geen overbodige luxe: er worden

werken is voor de meeste bedrijven in de

Verkoop van Cleanline: “Hij zal ervoor

bij het reinigen en desinfecteren nog veel

voedingsindustrie een absolute noodzaak

zorgen dat u zo weinig mogelijk soorten

fouten gemaakt. Elien Loncke: “Vooral op

geworden om de marges te kunnen hand-

reinigings- en desinfectiemiddelen moet

het vlak van dosering loopt het vaak mis. Is

haven.” Jérôme Dupont: “Hoewel de reini-

kopen. Op zich is dat al een goede zaak voor

deze te laag, dan zal het middel te weinig

ging en desinfectie in de Belgische levens-

uw portemonnee, want u hoeft geen grote

effect hebben en kan de hele voedselveilig-

middelenbedrijven kwalitatief gezien een

stock aan te leggen en u kunt wellicht van

heid in het gedrang komen. Bij een te hoge

hoog niveau bereikt, kampt de sector nog

volumekortingen genieten. Maar ook indi-

dosering is de kans dan weer groot dat de

altijd met een probleem dat dringend moet

rect bespaart u, want een breed gamma rei-

infrastructuur wordt aangetast en/of de

ZRUGHQ DDQJHSDNW ELR¿OPV 'H]H YDOOHQ

nigings- en desinfectieproducten leidt tot

veiligheid van de operator in het gevaar

erg moeilijk te verwijderen en vormen een

verwarring bij de operator, waardoor even-

komt.” Jürgen Janssens: “De operatoren

UHsHOJHYDDUYRRUGHYRHGVHOYHLOLJKHLG*H

zijn zich vaak onvoldoende bewust van het

lukkig is dit een problematiek waar zowel

nigings- en desinfectiemiddelen in huis

barsten.” Jürgen Janssens: “Een ander be-

de sector als de producenten zich terdege

WIE IS CID LINES?

van bewust zijn en waarvoor hard aan een

CID Lines is fabrikant van desinfectie- en

pervlakken. Het is gehomologeerd zonder

reinigingsmiddelen voor de landbouw en

naspoeling, waardoor het een goed alter-

voedingsindustrie. Recentelijk ontwik-

natief is voor tussentijdse desinfectie van

NHOGH GH ¿UPD KHW µ.HQRVDQ¶ VFKXLP

werktafels en machines tijdens de pauze.

UHLQLJLQJVPLGGHO GDW HHQ HI¿FLsQWH HQ

‘Kenosan Lactic’ is tevens goedgekeurd

WIE IS CLEANLINE?

veilige schuimreiniging biedt bij een do-

als alternatieve methode van mesont-

Cleanline is een groothandel in reini-

sering van max 1%. Het product biedt een

smetting i.p.v. 82°C.

gingsmaterialen en -middelen die zich

sluitende oplossing wordt gewerkt.” ]]

extreme hechting op de

SUR¿OHHUW DOV WRWDDOOHYHUDQFLHU YDQ

vervuiling en het bevoch-

schoonmaakoplossingen

tigende (vuil losmakende)

meer de voedingssector. Recentelijk

YHUPRJHQ

werd het gamma uitgebreid met vier

LV

RQJHsYH

voor

onder

naard. ‘Kenosan Lactic’ is

nieuwe

de recentste ontwikkeling

werkt het bedrijf aan een ‘wet-wipe’ met

voor de desinfectie van op-

homologatie voor handdesinfectie.

ecolabel-producten.

Tevens

HYGIËNE, MICROBIOLOGIE & KWALITEIT / food INDUSTRY / OKTOBER 2014 /

25

TEKST ILVO/FLANDERS’ FOOD - FOTO’S UGENT

VERVALLEN UW PRODUCTEN VOOR DE HOUDBAARHEIDSDATUM? Wellicht hebt u last van koudetolerante melkzuurbacteriën...

Sinds enige tijd kampt een groot deel van de voedingsindustrie met een wel erg vervelend probleem: hun levensmiddelen worden geruime tijd voor de vervaldatum zuur of hebben met slijm/gasvorming te kampen. Wanneer ook u hiermee wordt geconfronteerd, is de kans groot dat u met koudetolerante melkzuurbacteriën te maken heeft. Veel valt er nu nog niet aan de problematiek te doen. Maar via het Flanders’ FOOD project ‘Psycholab’ komt daar hopelijk snel verandering in... Ruim tien jaar geleden maakten Scandinavische onderzoe-

tot groenten en fruit. Soms komen

kers gewag van kouderesistente melkzuurbacteriën die zich

de bacteriën in groten getale voor,

uitzonderlijk snel vermenigvuldigen in zuurstofvrije verpak-

soms gaat het om kleine hoeveel-

kingen en/of gekoelde opslag. Resultaat: de voedingswaren

heden. Ook het type bederf is niet

bederven veel sneller dan verwacht, zelfs als ze in de meest

eensluidend: het kan om verzuring

optimale omstandigheden worden geproduceerd en bewaard.

gaan, maar evenzeer behoren slijm-

Prof. Frank Devlieghere van het Laboratorium Voedingsmi-

of gasvorming tot de mogelijkheden.

crobiologie en -bewaring UGent: “Hoewel deze bederforga-

Een groot probleem is dat de meeste

nismen geen enkel gevaar voor de volksgezondheid opleveren,

levensmiddelenbedrijven zelfs niet

zijn ze een erg vervelend fenomeen. Om de één of andere re-

beseffen dat ze slachtoffer zijn van

den beweegt de bacterie zich zuidwaarts, met als gevolg dat ze

deze kouderesistente bacterie. Want

de laatste jaren geregeld bij Franse, Belgische en Nederlandse

de bacteriologische testen die nu worden uitgevoerd, gebeu-

levensmiddelenproducenten opduikt. Aanvankelijk ging het

ren over het algemeen bij een temperatuur van 30°C. Alleen

om enkele fabrikanten, maar we bemerken dat steeds meer

groeien de kouderesistente melkzuurbacteriën enkel in koude

bedrijven ermee te kampen hebben. In het zuiden van Europa

temperaturen! Met de gewone testen vallen ze dus niet te de-

zijn er vooralsnog geen meldingen, maar de kans is groot dat

tecteren. U moet het kiemgetal bij 22°C bepalen om te weten

ook deze landen in de toekomst met de problematiek zullen

of ze al dan niet aanwezig zijn.”

Prof. Frank Devlieghere

worden geconfronteerd.”

WAAROVER GAAT HET?

OP ZOEK NAAR EEN OPLOSSING Om iets aan dit probleem te doen, heeft het Laboratorium

Veelal gaat het om de Leuconostocbacterie. Op zich is dat

Voedingsmicrobiologie en -bewaring van UGent samen met

geen nieuw species, maar het is wel een aangepaste versie die

Flanders’ FOOD het project ‘Psycholab’ aangevraagd. Dit

zich aan de productieomstandigheden en koude heeft geadap-

heeft als doelstelling na te gaan waar deze kouderesistente

teerd. Prof. Frank Devlieghere: “Ze valt ontzettend moeilijk

melkzuurbacteriën vandaan komen, hoe ze in de levensmid-

te bestrijden en verspreidt zich razendsnel. Uit testen blijkt

delen geraken en op welke manier ze het best worden bestre-

dat ze al een paar uur na intensieve reiniging en desinfectie

den. Prof. Frank Devlieghere: “Vandaag weten we enkel dat

opnieuw aanwezig is. Tevens beperkt ze zich niet tot één of

ze voornamelijk via grondstoffen en halffabricaten worden

enkele lijnen. Neen, ze zit werkelijk overal in de fabriek. Ook

binnengebracht. Vandaar dat we ervoor pleiten om deze aan

is ze CO2-resistent, waardoor MAP-verpakken geen enkele

grondige bacteriologische testen (in koude temperaturen) te

oplossing biedt.”

onderwerpen. Daarnaast is het aangeraden om ook in de productie deze analyses te doen, en dit op frequente basis. Want

GEEN LIJN IN TE TREKKEN

zoals eerder gezegd: zelfs na een grondige reiniging en desin-

Vandaag is er nog maar weinig over de bacterie geweten, laat

fectie verschijnen de bacteriën meestal al na enkele uren weer

VWDDQGDWHUHI¿FLsQWHEHVWULMGLQJVPHWKRGHV]LMQ3URI)UDQN

ten tonele. Is dat het geval, dan kunnen we alleen maar de

Devlieghere: “Het grote probleem is dat er weinig lijn in zit.

tip geven om opnieuw te reinigen en desinfecteren. Maar we

Het probleem manifesteert zich bij de meest uiteenlopende

hopen met het onderzoek wel middelen te vinden die de kiem-

voedingsproducenten: van vlees en vis, over zuivel en salades,

groei volledig tegengaan.” ]]

26 / OKTOBER 2014 / food INDUSTRY / HYGIËNE, MICROBIOLOGIE & KWALITEIT

TEKST ELS JONCKHEERE I.S.M. VLAAMS CENTRUM VOOR KWALITEITSZORG FOTO’S VLAAMS CENTRUM VOOR KWALITEITSZORG

NIEUWE ISO 9001-NORM IS IN AANTOCHT Wat zijn de belangrijkste veranderingen?

Eind volgend jaar is het zover: dan is de nieuwe herziening van de ISO 9001 een feit. Vandaag is er al een draftversie zodat bedrijven zich tijdig kunnen voorbereiden op de veranderingen. En dat is nodig, want er zijn wel degelijk enkele essentiële nieuwigheden. De belangrijkste is zonder twijfel dat het principe van risicodenken en -analyse nu als een rode draad doorheen de kwaliteitsnorm loopt. SGS Belgium nam op vraag van Kwinta.be de meest in het oog springende veranderingen onder de loep... De ISO 9001-norm vraagt dat organisaties hun positie in de markt en strategische richting duidelijk maken.

De nieuwe norm volgt de zogenaamde ‘High Level Struc-

7HUPVDQGGH¿QLWLRQV

ture’ die ISO voor zijn managementsystemen invoerde.

'LWKRRIGVWXNLV]HHUXLWJHEUHLGHQRPYDWGHGH¿QLWLHVYDQGH

Het gevolg is dat de ISO 9001:2015 voortaan tien clausules

belangrijkste begrippen in de norm. Sommige verdienen ex-

of hoofdstukken telt. Per clausule zijn er verschuivingen of

tra aandacht. Zo is de term ‘interested party’ erg uitgebreid:

nieuwe accenten.

klanten, medewerkers, leveranciers, bankiers, vakbonden, concurrenten, partners, de maatschappij, ... De ISO 9001 vraagt

1. Introduction

voor al deze betrokkenen een vorm van beheersing. Het begrip

De algemene doelstelling van ISO 9001 blijft overeind: het op-

‘Management System’ krijgt enkele toevoegingen. Zo vermeldt

zetten van een sterk kwaliteitsbeheersysteem. De klantentevre-

de nieuwe norm dat een managementsysteem op één of ver-

denheid verhogen door aan de klanteneisen te voldoen, blijft de

schillende disciplines betrekking kan hebben (zoals kwaliteit-,

drijfveer. Ook de procesbenadering en PDCA (Plan, Do, Check,

¿QDQFLHHO RI PLOLHXEHKHHU  (U ZRUGW RRN QDDU GH URO YDQ KHW

Act) methodologie blijft behouden. Nieuw is dat het proces-

topmanagement verwezen.

model aan tien clausules is aangepast en dat een schematische voorstelling van een ‘single process’ (eveneens op de PDCA-

5. Context of the organization

principes gebaseerd) is toegevoegd. Maar de allerbelangrijkste

ISO 9001:2015 vraagt dat organisaties hun management voort-

verandering is dat het principe van risicodenken en -analyse

DDQRSERXZHQYDQXLWGHVSHFL¿HNHFRQWH[WZDDUELQQHQ]HDFWLHI

een nieuwe strategie in de norm is. Net zoals contextanalyse en

zijn. Dat houdt onder meer in dat ze rekening met de noden en

leiderschap, vormt het een rode draad doorheen de ISO 9001.

verwachtingen van ‘interested parties’ houden en dat ze in/ex-

De organisatie moet inschatten welke risico’s het leveren van

terne strategische kwesties (‘issues’) evalueren en behandelen.

niet-conforme producten of diensten inhoudt, en vooruitlopen

Er is niet langer alleen sprake van de klant als partij waarvoor

op de gevolgen van een proces dat niet het gewenste doel be-

u zorg dient te dragen, maar van ‘belanghebbende partijen’: le-

reikt. Die inschatting is sectorafhankelijk en moet door het be-

veranciers, wetgevende instanties, interne klanten en andere

drijf zelf worden ingevuld.

spelers in de logistieke keten. De organisatie moet aantonen dat ze de verwachtingen van die partijen begrijpt en erop inspeelt.

2. Scope

Het begrip ‘procesmatige benadering’ wordt explicieter: de be-

De nieuwe ISO 9001 spreekt van ‘goederen en diensten’ in

schrijving van de eisen is diepgaand en gedetailleerd. Cruciaal

plaats van ‘producten’. Het begrip product krijgt dus een rui-

is dat de organisatie de procesbenadering begrijpt, toepast en

mere interpretatie.

bewaakt. Risico’s zijn een belangrijk uitgangspunt bij het beschrijven, analyseren en verbeteren van processen.

3. Normative references Er zijn geen normatieve referenties. De clausule is opgeno-

6. Leadership

men om de nummering met andere kwaliteitsmanagement-

De eisen met betrekking tot leiderschap zijn fors toegenomen.

standaarden conform te houden.

Ze zijn verdeeld over twee hoofdstukken: ‘Context of the Orga-

HYGIËNE, MICROBIOLOGIE & KWALITEIT / food INDUSTRY / OKTOBER 2014 /

27

nization’ en ‘Leadership’, wat het belang ervan onderstreept. Dit zijn

rectieve acties, stap voor stap verbeteren, continu verbeteren, inno-

beide centraal sturende processen binnen een organisatie, die com-

vatie, reorganisatie, ... Er is een aparte subclausule voor ‘noncon-

plementair zijn. Er komt ook meer nadruk te liggen op de betrokken-

formity and corrective action’ en ‘continual improvement’. De norm

heid en inzet van het topmanagement. Leiderschap staat centraal in

eist dat de organisatie instrumenten en methodes toepast om con-

de gevraagde procesbenadering. Het kwaliteitsbeleid en de doelstel-

tinu verbeteren te ondersteunen en de oorzaken van zwakke presta-

lingen van de organisatie moeten in elkaars verlengde liggen en de

ties bloot te leggen.

strategie van de organisatie weerspiegelen. Het topmanagement moet het kwaliteitsmanagementsysteem aansturen door de noodzake-

IN EEN NOTENDOP...

lijke rollen, verantwoordelijkheden en bevoegdheden aan te duiden.

Wanneer we de veranderingen samenvatten, kunnen we stellen dat de

Items, zoals het bevorderen van het bewustzijn over de procesaanpak,

nieuwe versie minder registraties en verplichte procedures vereist, een

het continu verbeteren en het versterken van klantentevredenheid,

slanker kwaliteitssysteem promoot en contextanalyse als vertrekpunt

zijn belangrijke eisen.

heeft. An Kint, Vlaams Centrum voor Kwaliteitszorg: “Eigenlijk komt het erop neer dat de norm niet meer als een intern werkend geheel

7. Planning for the quality management system

van een bedrijf wordt gezien, maar het bedrijf in een bredere maat-

In de editie van 2015 vormt dit een aparte clausule. Ook hier weer ligt

schappelijke context plaatst. Doordat de organisatie rekening met alle

de focus op ‘risks & opportunities’, alsook de bijhorende acties om deze

betrokken partijen moet houden, wordt de ISO 9001 nog interessanter

aan te pakken. Risicomanagement is een nieuw element. De invulling

als instrument. Kwaliteitszorg evolueert immers van een vast ritueel

is nog open: de organisaties zijn vrij om zelf een instrument te kiezen

naar een voortdurend evoluerend gegeven dat aan strategie en risico-

voor de uit te voeren risicoanalyse. De acties hangen af van de impact

analyse moet worden gekoppeld. Wegens de toegenomen verantwoor-

die de risico’s en opportuniteiten op het leveren van conforme produc-

delijkheid van het topmanagement vermindert het risico dat kwali-

ten en diensten hebben. Het begrip ‘preventieve actie’ valt dan weer

teitszorg stiefmoederlijk wordt behandeld, en zal kwaliteitszorg een

ZHJ'HRUJDQLVDWLHGLHQWNZDOLWHLWVGRHOVWHOOLQJHQWHGH¿QLsUHQHQHHQ

essentieel onderdeel van het algemene beleid worden.”

planning op te maken om deze te bereiken. 8. Support Opvallend is de introductie van de term ‘gedocumenteerde informatie’. De organisatie moet voortaan geen gedocumenteerde procedures meer opstellen, maar mag op uiteenlopende manieren en via allerlei vormen bewijsmateriaal voorleggen. In de norm zijn voorschriften opgenomen voor het maken, updaten, controleren en bijhouden van deze informatiebronnen. Ook het begrip ‘competence’ verdient een vermelding. Essentieel is dat organisaties een systeem hebben waarmee ze voor alle functies een competentie-, HYDOXDWLHHQJRHGNHXULQJVÀRZLPSOHPHQWHUHQGRFXPHQWHUHQHQ onderhouden. 9. Operation Een erg belangrijk gedeelte is ‘design and development of products and services’ dat nu onder deze clausule valt. 10. Performance evaluation Opvallend is dat ‘management review’ nu onder clausule 9 valt. Er zijn meer elementen die in de ‘Management Review’ moeten worden besproken, zoals veranderingen in ex/interne kwesties die het kwaliteitsmanagementsysteem en de strategische richting ervan beïnvloe-

Naadloze vloeren

al na 2u belastbaar

Top in snelheid en kwaliteit! al na 2u belastbaar! uitzonderlijk hygiënisch speciale oppervlaktestructuren  bijzonder onderhoudsvriendelijk onverslijtbaar glad of antislip

VOOR NA

voor uw zaak! chemisch resistent hittebestendig 100% vloeistofdicht zwaar belastbaar voldoet aan de haccp-norm

den, aangelegenheden van leveranciers en andere relevante betrokkenen, nieuwe opportuniteiten voor continu verbeteren, ... 11. Improvement De norm erkent dat veel vormen van verbetering mogelijk zijn: cor-

www. actifloor. be

actifloor bvba Veilingstraat 57 2320 Hoogstraten Tel +32 497 880 121 [email protected]

28 / OKTOBER 2014 / food INDUSTRY / HYGIËNE, MICROBIOLOGIE & KWALITEIT

An Kint

VROEG BEGONNEN IS HALF GEWONNEN

norm vraagt dat organisaties hun positie in

al volgens de ISO 9001 werkt, hoeft de be-

de markt en strategische richting duidelijk

staande procedures en documentatie echter

maken. Een belangrijke oefening, want dit

niet overboord te gooien. Een goed systeem

vormt het vertrekpunt voor de analyse van ri-

blijft een goed systeem en u zal nog steeds

sico’s en opportuniteiten, alsook voor het op-

een structuur nodig hebben voor uw cruciale

zetten van het kwaliteitsbeheersysteem. An

documenten. Begin al na te denken over de

Kint: “Wie zijn we, wat is onze markt, welke

punten die kritiek voor uw organisatie zijn en

partijen zijn betrokken bij onze organisatie,

hoe u ze kan beheersen, tot op welk niveau u

wat zijn hun wensen en hoe positioneert ons

risico’s kan aanvaarden, ... Want hiertoe zal u

bedrijf zich tegenover al die stakeholders?

een aanpak op punt moeten zetten. Dit hoeft

Het kan geen kwaad deze denkoefening al

niet per se ingewikkeld te zijn. Ga ook na hoe

DDQ WH YDWWHQ HQ HURYHU WH GLVFXVVLsUHQ (HQ

u als organisatie voordeel haalt uit nieuwe ac-

mogelijke uitgangsbasis is het oorspronke-

centen, als een contextanalyse, een systeem

Volgens het Vlaams Centrum voor Kwaliteits-

lijke businessplan dat elk bedrijf ooit heeft

voor risicobeheer, een doorgedreven proces-

zorg is het aangeraden om nu al enkele maat-

moeten maken.”

benadering, kennisbeheer, ... Hoe kan u het eventuele extra werk dat deze activiteiten met

regelen te nemen. An Kint: “Er is een overgangstermijn van drie jaar, wat betekent dat

EN VERDER...

zich meebrengen, verantwoorden en voor de

er nog voldoende tijd is om de vernieuwingen

De eis voor formele procedures en een kwa-

medewerkers zinvol maken? Check tenslotte

te bestuderen. Maar vroeg begonnen, is toch

liteitshandboek vervalt in de nieuwe norm.

in hoeverre uw organisatie al de best prac-

half gewonnen. Veranderen is nooit gemak-

Enkel de relevante informatie moet beschik-

tices toepast. Let er op dat u niet enkel de

kelijk en het zal tijd kosten om aan de nieuwe

baar zijn. Wie nu start met de invoering van

risico’s, maar ook de opportuniteiten moet

aanpak van de ISO 9001:2015 te wennen.”

de standaard, kan er een slanker documen-

monitoren. Elke nieuwe opportuniteit kan uw

Wat kunt u nu al doen? Wel, de ISO 9001-

tatiesysteem op na houden. An Kint: “Wie

zakencijfer boosten.” ]]

Dank zij ons kan Sarah op haar beide oren slapen! Als voedingsbedrijf stopt u ongetwijfeld heel wat tijd en energie in de kwaliteitscontrole van uw producten. U wenst hun houdbaarheid te optimaliseren en de oorzaak te kennen waarom er in bepaalde loten een afwijking voorkomt. Wel, met de innoverende methode Metagenomica, de specialiteit van Quality Partner, kan dit. Reken uw winst uit in tijd, geld en verminderde productieafval. Als betrouwbare partner brengen we ook in uw bedrijf de kwaliteit en voedselveiligheid naar een ongekend niveau. Meer weten? Contacteer ons via [email protected], tel. 04 240 75 00 of kijk op www.quality-partner.be

www.quality-partner.be

Your Quality, Our Priority

Hoe bouwt u uw Food & Agri business optimaal uit?

Vraag advies aan uw ING Relationship Manager. Als ondernemer in de voedings- en agro-industrie moet u met

door en door kent. Van de marktsituatie tot de leveranciers en

heel wat rekening houden. Want de belangrijkste industriële

de afnemers. Het gevolg? U krijgt financiële oplossingen die

sector in België is constant in beweging. En dan komt het erop

voldoen aan uw specifieke behoeften. Zo maken we samen uw

neer de juiste beslissingen te nemen die ook op lange termijn

onderneming nog succesvoller. Op de lange termijn.

hun vruchten afwerpen. Daar helpt ING u graag bij. Want bij ons krijgt u advies van een Relationship Manager die de sector

ing.be/business

Aanbod van bankdiensten onder voorbehoud van aanvaarding door ING België en wederzijds akkoord. De voorwaarden en modaliteiten (reglementen, tarieven en andere aanvullende informatie) zijn beschikbaar bij uw ING Relationship Manager of op www.ing.be/business. ING België nv – Bank/Kredietverlener – Vennootschapszetel: Marnixlaan 24, B-1000 Brussel – RPR Brussel – Btw: BE 0403.200.393 – BIC: BBRUBEBB – IBAN: BE45 3109 1560 2789. Verantwoordelijke uitgever: Inge Ampe – Sint-Michielswarande 60, B-1040 Brussel.

30 / OKTOBER 2014 / food INDUSTRY / HYGIËNE, MICROBIOLOGIE & KWALITEIT

TEKST ELS JONCKHEERE - FOTO’S KIM’S CHOCOLATES

KWALITEITSMANAGER IN DE VOEDINGSINDUSTRIE Wat zijn de grote uitdagingen?

De populariteit van Belgische speciaalbieren zit al jaren in de lift. En algemeen wordt aangenomen dat het succes van deze producten alleen maar zal toenemen. Vandaar dat Brouwerij Lindemans geen risico wou nemen om de vraag niet meer aan te kunnen. Ze investeerde vijftien miljoen eigen middelen in de uitbreiding van haar site. Hiermee is de bekende lambiekproducent niet alleen klaar voor een grotere productie, maar ook voor de lancering van enkele totaal nieuwe bieren...

Als kwaliteitsmanager in een voedingsbedrijf moet je van

dingsindustrie en het kwaliteitsgebeuren?

vele markten thuis zijn. Want de job beperkt zich niet tot de

Leen Michiels: “Eigenlijk is dat puur toeval. Omdat ik bij de

controle van het product. Van kwaliteitsnormen, over ver-

VMM geen werkzekerheid had, ben ik gaan uitkijken naar

beteringsprojecten, tot het inventariseren van informatie

een andere job die ook wat dichter bij huis was. Hierbij had

en het bezoeken van leveranciers: het behoort allemaal tot

ik niet meteen een specifieke voorkeur: het moest gewoon

het takenpakket. Food Industry polste bij Leen Michiels,

iets met veel variatie zijn. Want ik had gemerkt dat werken

Kwaliteitsverantwoordelijke van Kim’s Chocolates, op welke

in een labo toch wel vrij routineus is, en dat was niet aan mij

manier zij deze brede variëteit aan opdrachten tot een goed

besteed. Ik hou ervan om bij te leren en constant voor nieuwe

einde brengt.

uitdagingen te staan. Toen ik de vacature van Assistent Kwaliteit bij Kim’s Chocolates opmerkte, leek me dat wel iets te

Food Industry: “Was het uw ambitie om in het kwa-

zijn dat me op het lijf was geschreven. En de praktijk heeft

liteitsgebeuren terecht te komen?”

uitgewezen dat dit inderdaad het geval is: ik doe deze job echt

Leen Michiels (32): “Niet echt, want toen ik de studies gradu-

heel graag.”

aat landbouw en biotechnologie aanvatte, droomde ik vooral van een job in een laboratorium, en dan liefst iets dat met

Food Industry: “Was het dan geen probleem om zon-

microbiologie te maken had. Maar ik koos voornamelijk voor

der enige ervaring of specifieke opleiding in deze

deze richting omwille van de diversiteit aan vakken en het

functie te stappen?”

praktische karakter ervan. We kregen zowel les over milieu

Leen Michiels: “Ik had door mijn studies natuurlijk wel wat

als voedingsleer, microbiologie, ... Uiteindelijk bleek dat wel

kennis over voedingschemie. Maar kwaliteit is een vak dat je

een mooie basis te zijn voor een carrière in de kwaliteit. Want

al doende moet leren. Enerzijds komt het er vooral op neer

in deze functie kom je ook met heel veel van die domeinen in

de praktijk en normen onder de knie te krijgen. Anderzijds

aanraking.”

wordt kwaliteitszorg in elk bedrijf anders georganiseerd. Bovendien heeft Kim’s Chocolates me de kans gegeven om me

Food Industry: “Maar u kwam pas na enige tijd in de

bij te scholen. Zo heb ik in het IPV verschillende cursussen

kwaliteitszorg terecht?”

over IFS en BRC gevolgd.”

Leen Michiels: “Inderdaad, na het afronden van mijn studies in 2004 kwam ik bij de VMM terecht, waar ik enkele maan-

Food Industry: “Wat omvat uw takenpakket?”

den verantwoordelijk was voor het inputten van de registra-

Leen Michiels: “Mijn taken zijn heel erg divers: begeleiden

ties van landbouwgewassen. Daarna werkte ik bijna drie jaar

van in- en externe audits, opvolgen en verifiëren van de

bij de Vlaamse Milieumaatschappij, in het departement ‘Ver-

grondstoffenspecificaties, uitvoeren van audits bij leveran-

zuring’. Mijn taak bestond voornamelijk uit het analyseren

ciers, behandelen van klantenklachten, initiëren en opvolgen

van regenwater en luchtfilters. In september 2007 ben ik in

van verbeteringsprojecten, invullen van klantensheets, mee-

het team van Kim’s Chocolates opgenomen, eerst als assis-

helpen om problemen in de productie op te lossen, valideren

tent in de kwaliteitsafdeling en sinds januari 2011 als Kwa-

van analyserapporten, ... Daarnaast ben ik teamleader van

liteitsmanager.”

het HACCP- en Food Defense Team, met als gevolg dat het

Food Industry: “Waarom die overstap naar de voe-

mijn taak is om de procedures, flows en documenten up-to-

HYGIËNE, MICROBIOLOGIE & KWALITEIT / food INDUSTRY / OKTOBER 2014 /

date te houden. Tevens ben ik verantwoordelijk voor ons documentenbeheersysteem ‘Single Point’. Vandaar dat ik collega’s begeleid bij het inbrengen en up-to-date houden van de documenten. Natuurlijk moet ik ook nog mijn twee assistenten aansturen en begeleiden. Zij staan in voor de kwaliteitscontrole van afgewerkte pro-

De Business-IT-oplossing voor uw complete bedrijf

ducten, grondstoffen en verpakkingen, alsook voor het behandelen van leveranciersklachten. En tenslotte zijn er nog de vele meetings met de verantwoordelijken van de andere afdelingen.” Food Industry: “U werkt veel samen met de andere afdelingen?” Leen Michiels: “Kwaliteitstreven loopt als een rode draad doorheen het bedrijfsbeleid, anders ben je niet goed bezig. Het is dan ook evident dat je constant met andere afdelingen praat en overlegt. Zelf

Succes is een kwestie van het juiste systeem

zit ik dagelijks samen met de verantwoordelijke van de productie om problemen te bespreken en te brainstormen over hoe we deze in de toekomst kunnen vermijden. Tweewekelijks hebben we ook een kwaliteitsmeeting met de verantwoordelijken van elk departement. Dan bespreken we klanten- en leveranciersklachten, dingen die fout zijn gelopen, producten die zijn afgekeurd, de resultaten van in- en externe audits, ... Food Industry: “Waar vindt u inspiratie voor verbeteringsprojecten? Werkt u bijvoorbeeld met een ideeënbus of beloningen voor optimalisatievoorstellen?” Leen Michiels: “De grootste inspiratie doe ik op tijdens de vergaderingen met mijn collega’s. Alle in- en externe opmerkingen worden trouwens in de ‘Issue Manager’ van ‘Single Point’ geregistreerd. En diegene die ze ingeeft, kent meteen ook een verantwoordelijke en ‘due time’ toe. Deze punten worden dan tijdens onze tweewekelijkse meetings besproken en opgevolgd. Voor de rest doet het kwaliteitsteam wekelijks een inspectieronde in de fabriek. Door gewoon goed rond te kijken, bemerk je al snel wat er beter kan. In dit kader zijn we trouwens met sensibiliseringsacties begonnen, bijvoorbeeld over het juist dragen van de haarnetjes. En sinds drie maanden maken we een foto van zaken die in de productie fout lopen. We hangen die uit, niet met de bedoeling om mensen met de

Sneller Betrouwbaarder Productiever Succesvolle bedrijven in de voedings-middelenbranche vertrouwen wereldwijd op het CSB-systeem. Verhoog ook uw concurrentievermogen met onze IT-oplossingen.

vinger te wijzen, maar wel om aan te tonen dat het wel eens fout kan lopen. We hebben immers bemerkt dat de ene ploeg wel eens problemen probeert te verdoezelen naar de andere toe. Met deze actie is het eveneens onze intentie om verbeteringsvoorstellen van

Uw voordelen: „Optimaal vooraf geconfigureerde processen „Dekking van alle branche-eisen „Snelle ROI door korte implementatietijden

de mensen op de werkvloer te krijgen. Voor de rest hebben we hier wel een ideeënbus, maar daar wordt weinig mee gedaan. Want binnen Kim’s Chocolates heerst een erg open communicatie. Als werknemers iets opmerken dat voor verbetering vatbaar is, hebben ze

QR-Code scannen en nader informeren!

voldoende vertrouwen om dat aan hun chef te melden.” Food Industry: “Welke verbeteringsprojecten staan er momenteel op de agenda?” Leen Michiels: “Half augustus hebben we een volautomatisch ma-

CSB- System, Office Belgium & Luxembourg Brusselstraat 51 „ 2018 Antwerpen, België Tel.: + 32 32 44 18 31 „ Fax: + 32 32 48 84 49 [email protected] „ www.csb.com

31

32 / OKTOBER 2014 / food INDUSTRY / HYGIËNE, MICROBIOLOGIE & KWALITEIT

groep iets behoort. Aangezien ik al verant-

nieuw maken of opnieuw gaan verpakken,

woordelijk ben voor ‘Single Point’, is het lo-

maar we moeten ook nagaan waarom dit

gisch dat dit mijn project zal worden. In de

probleem is opgetreden. Een andere grote

toekomst willen we ook sterk werken aan

uitdaging bestaat erin een balans te vinden

het eleganter en verfijnder maken van onze

tussen wat de klanten op kwaliteitsgebied

producten. Dit is een project dat samen

vragen en wat je als bedrijf kan leveren zon-

met de productie-, R&D- en verkoopafde-

der de medewerkers al te veel te belasten of

ling zal worden gerealiseerd. En tenslotte

de marges onder druk te zetten. Creatief

is het de bedoeling dat de kwaliteitsdienst

naar oplossingen zoeken en praten met de

binnen enkele jaren over een multifunctio-

klant zijn de twee belangrijkste manieren

neel team zal beschikken. Nu zit alle kennis

om dit te bereiken. Daarnaast worden de

bij specifieke personen, maar we willen dat

normen om de zoveel jaar bijgestuurd en

iedereen alles zal kennen, zodat we elkaars

vereist het soms veel werk om aan de nieu-

taken kunnen overnemen in geval van ziek-

we maatstaven te voldoen. Gelukkig hebben

Leen Michiels

te of vakanties.”

wij een klant die een hoger niveau van kwa-

gazijn in gebruik genomen en dat vraagt

Food Industry: “Wat vindt u de groot-

we veelal al aan de nieuwe voorwaarden

nu de meeste aandacht. Want nu komt het

ste uitdagingen in uw job?”

van de standaarden voldoen. Tenslotte is er

erop aan om de kinderziektes eruit te halen

Leen Michiels: “De grote mate van flexibi-

het product zelf dat op kwaliteitsvlak iets

en het zo snel mogelijk optimaal te laten

liteit die je aan de dag moet leggen. Want

moeilijker in te vullen valt dan de meeste

functioneren. Dit is niet enkel een vereiste

het gebeurt wel vaker dat ik ’s ochtends met

andere goederen, gewoonweg omdat het

naar efficiëntie, maar ook om de benodigde

een mooie planning start, maar dat er na

een levensmiddel is. Gelukkig is choco-

kwaliteitscertificaten voor het magazijn te

een uur een voorval is waardoor ik opeens

lade weinig vatbaar voor microbiologische

verkrijgen. Daarnaast willen we op relatief

met iets totaal anders moet bezig zijn. Denk

contaminatie, dus moeten we op dat vlak

korte termijn op ‘SharePoint’ overstappen.

maar aan een product dat blokkeert of een

niet zo’n grote inspanningen leveren. Maar

Dat is een documentenbeheersysteem dat

verkeerde verpakking. Dan is het nodig om

daartegenover staat dat de consument van

door naamgeving weet tot welke afdeling of

meteen te beslissen of we dat product op-

chocolade wel erg kritisch is op het vlak van

liteit vraagt dan de IFS en BRC, waardoor

smaak, textuur, uitzicht en geur. Samen met R&D moeten we blijven sleutelen aan innovaties en een optimale kwaliteit, wat veel creatief denken impliceert.” Food Industry: “Welke kwaliteiten dient een kwaliteitsmanager volgens u te hebben?” Leen Michiels: “Je moet vooral snel, efficient en creatief kunnen denken en reageren. Daarnaast is het absoluut noodzakelijk om

WIE IS KIM’S CHOCOLATES Kim’s Chocolates werd in 1987 opgericht en startte in augustus met de eerste productie in een pand van 1.500 m2 en twee productielijnen. Vier jaar later werd de fabriek al met 1.000 m2 uitgebreid en nog eens drie jaar later kwam er 4.000 m2 bij. In 2003 werd de groep Windel GmbH hoofdaandeelhouder en die investeerde aanzienlijk in de onderneming. Gevolg was een sterke groei, wat op zijn beurt dan weer tot de nood aan meer productieruimte leidde. Vandaar dat in 2007 in Tienen een gloednieuwe fabriek werd gebouwd van waaruit Kim’s Chocolates nog steeds opereert. Momenteel produceert ze jaarlijks 12 à 15.000 ton pralines, repen en tabletten, bestemd voor supermarkten, detail- en groothandel. Kim’s Chocolates is een exportbedrijf: 87% van de producten worden naar 44 landen wereldwijd uitgevoerd. Vandaag werkt de onderneming met 123 personeelsleden, die vorig jaar een omzet van ruim 40 miljoen euro realiseerden.

de gevolgen van al je acties op de andere afdelingen correct in te schatten. Tevens moet je constant nagaan of optimalisaties geen effect op de certificering of klantenvereisten zullen hebben. Met andere woorden: je moet in staat zijn om het hele plaatje te zien. Als kwaliteitsmanager moet je ook tegen kritiek kunnen en tijd in opvolging steken. Tenslotte is het heel erg belangrijk om voldoende feedback te geven, zodat alle betrokken partijen beseffen dat er met hun vragen en opmerkingen rekening wordt gehouden.” ]]

Claes MEER INFO? BEL ONS! 011 / 456 210

www.claes-machines.be

)

AW K 280

vacuümtumbler

industriële vleesmolen snijset type: Unger 280 mm prod. capaciteit vers: 22 ton / uur diepvriesblokken -20°C

*<;40?3:;3 cutter met belading en uitwerper

/70 injector

VOOR MEER INFO: CONTACTEER ONZE VERTEGENWOORDIGERS 011 / 456 210

Stephan Combitherm

eenvoudige belading

cuttermessen en mengarm

kuip in schuine positie voor ideale werking en lediging

MOGELIJKHEDEN cutteren - mengen - emulgeren - werken onder vacüum - opwarming dmv stoominjectie - koelen

PRODUKTEN patés - vleesemulsies - smeerkazen - dressings - babyvoeding - purees

Stephan BVBA - Sluis 11 - 9810 Nazareth - tel. 0032(0)9 385 83 55 - [email protected] - www.stephan-belgium.be

34 / OKTOBER 2014 / food INDUSTRY /

ERP IN DE VOEDING: EDAN BUSINESS SOLUTIONS IS UW GIDS. In de voedingsindustrie kent men al langer dan vandaag het belang van een goed ERP-systeem. Maar het juiste ERP-pakket kiezen is niet zonder risico: het gaat hier immers om het absolute zenuwcentrum van uw bedrijf en de bron van informatie die u hanteert voor strategische beslissingen. Edan Business Solutions is een ERP-aanbieder met meer dan 20 jaar ervaring in voedingssector. Omdat we weten dat het voor bedrijven niet altijd even simpel is om door het ERP-bos de bomen nog te zien zetten we graag nog even de grootste uitdagingen en valkuilen op een rijtje.

WANNEER KIEZEN VOEDINGSBEDRIJVEN IN EEN (NIEUW) ERP-SYSTEEM?

Belangrijke kanttekening: elke onderneming heeft zijn eigen

Voedingsbedrijven voelen net als bedrijven uit andere sectoren de

gaat om processen die een bedrijf écht uniek maken ten opzichte van

nood om te investeren in een geïntegreerd ERP-systeem op het mo-

zijn concurrenten, zal het belangrijk zijn dat de oplossing deze kan

ment dat er bepaalde pijnpunten opduiken in de bedrijfsvoering. We

RQGHUVWHXQHQ HQ GDW GH (53 GXV VQHO HQ NRVWHQHI¿FLsQW EHSHUNW 

vatten de belangrijkste pijnpunten samen:

aangepast kan worden. ERP mag geen keurslijf worden waaraan u

1. De huidige IT-omgeving verhindert ons om snel in te spelen op

zich altijd moet aanpassen.

karakteristieken die niet binnen deze standaard passen. Als het dan

nieuwe trends of veranderende klanteneisen. 2. De huidige IT-omgeving is een rem op de groeistrategie en verhindert acquisities en overnames.

> FLEXIBILITEIT Kan het ERP-pakket meegroeien met mijn bedrijf? De noden van

'H KXLGLJH ,7RPJHYLQJ ]RUJW YRRU WLMGYHUOLHV GRRU LQHI¿FLsQWH

vandaag zijn immers niet de noden van morgen. Kan het snel inspe-

ZRUNÀRZVGLHHUVRPVYRRU]RUJHQGDWZHUNGXEEHOPRHWJHEHXUHQ

len op de continue verandering in de markt? Kies een ERP oplossing

wat dan weer leidt tot een hogere foutenmarge.

GLHYROGRHQGHÀH[LEHOLV8LQYHVWHHUWLQHHQRSORVVLQJYRRUYDQGDDJ

4. De huidige IT-omgeving laat niet toe te voldoen aan wettelijke ver-

en morgen.

plichtingen met betrekking tot voedselveiligheid en traceerbaarheid.

> INTEGRATIE

5. De huidige IT-omgeving voldoet niet aan de eisen van de retail.

De kracht van een ERP-systeem zit niet alleen in de functionaliteit

We hebben het dan vooral over zaken zoals EDI-communicatie of

GLHKHWRXWRIWKHER[DDQELHGWPDDURRNLQGHRSHQKHLGQDDUDQGH-

e-commerce.

re software toe. Voor sommige processen zal u willen integreren met

6. De huidige IT-omgeving levert geen of te weinig strategisch inzicht op zodat u over te weinig informatie beschikt om gefundeerde be-

VSHFL¿HNH VRIWZDUH (HQ NUDFKWLJ (53V\VWHHP ELHGW X HHQ VWHYLJH basis gecombineerd met een open architectuur.

slissingen te nemen die het bedrijf wapenen voor de toekomst. 7. De huidige IT-omgeving bestaat uit een spinnenweb van applica-

> ZELFREDZAAMHEID

ties die niet of te weinig op elkaar afgestemd zijn en veel inspan-

Het spreekt voor zich dat u rekent op uw IT-partner voor onderhoud

ningen vergt om upand-running te houden.

en ondersteuning, maar zorg er ook voor dat u niet voor elke kleine aanpassing een beroep moet doen op uw partner. Kies een ERP-sys-

WAAR MOETEN VOEDINGSBEDRIJVEN OP LETTEN ALS ZE EEN ERP-PAKKET KIEZEN?

teem waar uw eigen ITafdeling zelf mee aan de slag kan.

Bij het kiezen van een (nieuw) ERP-pakket wil u natuurlijk het ri-

> GEBRUIKSVRIENDELIJKHEID

sico beperken. Er zijn geen selectietrajecten die een 100 % garantie

Het succes van een implementatie wordt voor een groot deel bepaald

bieden, maar we geven u alvast een aantal tips mee die de kans op

door de adoptie van de gebruiker. De angst voor het onbekende en de

slagen verhogen:

veranderingen in werkwijze zijn voor velen vaak een reden om weigerachtig te staan tegenover een nieuw ERP-pakket. Kies voor een

> STANDAARD OF MAATWERK?

systeem waar gebruiksvriendelijkheid voorop staat, dat herkenbaar

Maatwerk is niet alleen duur in ontwikkeling en onderhoud, het is

is en dat de drempel voor de gebruikers laag houdt.

bovendien zeer risicovol: maatwerk is slechts gekend door een beperkt aantal ontwikkelaars en zal u al snel verhinderen om in te spe-

> BREDE ONDERSTEUNING

len op nieuwe trends of veranderde marktomstandigheden. Kies dus

Leg niet al uw eieren in een mand, maar verlaag uw risico en kies

HHQ(53V\VWHHPGDW]LFKVSHFL¿HNULFKWRSGHYRHGLQJVVHFWRUHQGLH

een oplossing die door meerdere partners geïmplementeerd kan

VWDQGDDUG RSORVVLQJHQ ELHGW YRRU GH LQGXVWULH VSHFL¿HNH YHUHLVWHQ

worden. Een oplossing die breed ondersteund wordt, zal boven-

PUBLIREPORTAGE / food INDUSTRY / OKTOBER 2014 / 35

dien ook sneller kunnen inspelen op nieuwe

gatieve boodschappen brengt en die u ook

voor communicatie en zorg voor voldoende

trends, legale vereisten en technologische

op uw plichten wijst.

betrokkenheid in het bedrijf.

AANDACHTSPUNTEN BINNEN DE EIGEN ORGANISATIE

> MAAK VOLDOENDE TIJD VRIJ

Een succesvol ERP-traject begint ook bij

niet alleen inspanningen van uw partner,

uzelf. U kunt nog de beste partner met het

maar misschien nog meer van uw mensen

Naast het juiste ERP-pakket kiezen, is ook

beste ERP-pakket selecteren, als de vol-

die bij het project betrokken zijn. Zij zul-

de keuze voor de juiste implementatiepart-

gende voorwaarden binnen het bedrijf niet

len de partner de correcte input moeten

ner cruciaal. Drie eigenschappen waar u

vervuld zijn, stevent u waarschijnlijk af op

geven over uw bedrijfsprocessen, rekening

best naar op zoek gaat:

een mislukking.

houdend met de situatie van vandaag en

> EEN EXPERT IN UW SECTOR

voorgestelde oplossing moeten beoordelen

Kent de partner uw sector? Spreekt hij uw

> BETROKKENHEID VAN HET MANAGEMENT

taal? U wil immers geen tijd verspillen met

Er is al vaak aangetoond dat ERP-projecten

rust gemoed kan opstarten. Voor uw mede-

het uitleggen van gangbare begrippen of

meer kans lopen de mist in te gaan bij ge-

werkers komen deze taken bovenop al hun

concepten. Een goede IT-partner heeft be-

brek aan draagvlak bij het management.

andere activiteiten. Zorg er dus voor dat ze

wezen ervaring en brengt deze mee aan de

Een succesvol ERP-project wordt opgestart

voldoende tijd kunnen vrijmaken en spen-

tafel. Hij is in staat met u mee te denken en

RSEDVLVYDQHHQDDQWDOJRHGJHGH¿QLHHUGH

deren aan het project.

u bepaalde inzichten bij te brengen.

strategische doelstellingen. Een ERP-im-

innovaties.

DE SELECTIECRITERIA VOOR HET KIEZEN VAN EEN GOEDE IT-PARTNER

Het realiseren van een ERP project vraagt

de plannen voor de toekomst. Ze zullen de en testen, testen, testen zodat u met een ge-

plementatie is dus in de eerste plaats een

Edan Business Solutions levert al

> PARTNER OP LANGE TERMIJN

business project en pas daarna een IT-

meer dan 20 jaar ERP en CRM im-

Idealiter probeert u met uw IT-leverancier

project. Het managementteam moet dus

plementaties op in de voedingssec-

een lange termijn relatie op te bouwen. Hoe

de einddoelen bepalen en de oplossing als

tor. Wil je meer tips en advies om uw

beter u en uw leverancier elkaar kennen,

eerste uitdragen. Geef het project ook een

project te doen slagen? Raadpleeg

hoe beter die laatste in staat is u te helpen op

naam die duidelijk de bedrijfsdoelstellingen

het ERP-Selectieboek www.edan.be/

momenten dat het nodig is. Hij kent u ma-

omschrijft.

nl/erp-selectieboek of download het gratis ERP-lastenboek www.edan.be/

nier van zaken doen, volgt de laatste trends in de sector en kan u dus gepast adviseren, ook op lange termijn.

> HEB VOLDOENDE OOG VOOR HET VERANDERTRAJECT.

nl/erp-lastenboek.

Een nieuw ERP brengt een grote veran-

> VERTROUWEN

dering mee in een organisatie. Niet alleen

Een project realiseer je met twee. U hebt

zullen mensen met nieuwe tools moeten

geen boodschap aan een partner die enkel

werken, zij zullen ook andere taken moeten

een mooie boodschap voorhoudt. U hebt

vervullen, anders moeten samenwerken,

nood aan een partner die in de eerste plaats

verantwoordelijkheden verschuiven en ga

RSOHYHUWGLHUHsOHEXGJHWHQHQWLPLQJYRRU-

zo maar door. ERP implementeren is een

legt, die afspraken respecteert, die ook ne-

verandertraject. Heb dus voldoende oog

EDAN BUSINESS SOLUTION ROOIGEMLAAN 532 | 9000 GENT T: 09 236 20 20 | F: 09 236 30 20 WWW.EDAN.BE

36 / OKTOBER 2014 / food INDUSTRY / SPECIAL DRANKEN

TEKST DAVID MARQUENIE (VIWF-FIEB) - FOTO’S ARCHIEF

SECTOR VAN DE NIETALCOHOLISCHE DRANKEN Wat zijn de belangrijkste uitdagingen?

Met een gemiddelde jaarlijkse consumptie van ongeveer 125 liter mineraal en bronwater, en eenzelfde hoeveelheid frisdranken, staat de Belg aan de Europese top. Maar het is niet allemaal rozengeur en maneschijn voor de sector. De fiscale druk weegt zwaar door op de competitiviteit, frisdranken liggen vaak onder vuur omwille van hun suiker- en zoetstoffengehalte, en ook de verpakkingen worden regelmatig aangevallen. Voor de sector zijn dat de belangrijkste uitdagingen voor de toekomst...

VERPAKKINGSTAKS LEGT ZWARE DRUK

resultaten staat België eveneens aan de Europese top voor

De fiscale druk op dranken is in België erg groot. Vooral de

wat betreft de recyclage van drankverpakkingen. Denken

verpakkingstaks betekent een grote last voor de bedrijven.

dat de problematiek van zwerfvuil zal worden opgelost door

Want deze komt bovenop de bijdrage die de producenten

het invoeren van statiegeld op blikjes is een illusie. De cijfers

moeten betalen voor het in de markt plaatsen van verpak-

voor Duitsland, waar een dergelijk systeem al lang bestaat,

kingen, het zogenaamde Groene Punt. Met het Groene Punt

bevestigen dit: het recyclagepercentage is vergelijkbaar met

wordt de selectieve ophaling en de recyclage van drankver-

dat van België. Dit betekent dat een gelijke fractie van de

pakkingen via FostPlus gefinancierd. De verpakkingstaks

blikjes niet wordt teruggebracht en dus potentieel als zwerf-

heeft dus weinig met verpakkingen te maken, maar is met

vuil langs de wegen kan eindigen.

een jaarlijkse opbrengst van meer dan 300 miljoen euro wel die verpakkingstaks en de accijnzen op frisdranken zijn

PRODUCTSAMENSTELLING ONDER VUUR

dranken vaak 30 à 40% duurder dan in de buurlanden. Het

De productsamenstelling van frisdranken komt vaak onder

gevolg is dat steeds meer Belgen deze producten in het bui-

vuur te liggen, en dan voornamelijk de hoeveelheid suikers.

tenland gaan kopen. Als u weet dat ongeveer de helft van de

Uit de gegevens van de Voedselconsumptiepeiling blijkt ech-

bevolking op 50 km of minder van de grens woont, is het niet

ter dat de gemiddelde consumptie van frisdranken 213 ml

verwonderlijk dat deze speciale vorm van toerisme jaarlijks

per dag bedraagt. Dit komt overeen met een bijdrage van

met 6 à 7% is toegenomen sinds de invoering van de verpak-

3,8% aan de totale energie-inname van de gemiddelde Belg.

kingstaks in 2004.

Op het eerste zicht is dat misschien verbazingwekkend, zeker

een belangrijke bron van inkomsten voor de schatkist. Door

nu frisdranken steevast worden vermeld als er over overge-

STATIEGELD: WEINIG NUT

wicht en obesitas wordt gesproken. Voor de sector is dit getal

De laatste tijd gaan steeds meer stemmen op voor het invoe-

geenszins een verrassing, maar wel een bevestiging dat de

ren van statiegeld op blikjes en drankverpakkingen. Het on-

acties die jaren geleden werden genomen, wel degelijk hun

derwerp is ook in de regeringsverklaringen opgenomen, en

nut hebben gehad:

dit zowel op het Vlaamse als Waalse niveau. Hoewel drank-

‡ nutritionele informatie op de productverpakking (zoals de

verpakkingen slechts een beperkte fractie van het zwerfvuil uitmaken, moet daar wellicht de verklaring worden gezocht. Nochtans zijn er maar weinig andere landen waar de selec-

GDA) ‡ een breed gamma aan lightproducten met verlaagd suikergehalte of zonder suikers

tieve afvalophaling en recyclage van (drank)verpakkingen zo

‡ een breed gamma aan portiegroottes

performant is. De meest recente cijfers (2013) van FostPlus

‡ beperking van de reclame gericht op kinderen

tonen aan dat 97,7% van de metalen verpakkingen die in België op de markt zijn gebracht, werden gerecycleerd. Op basis

De stijging van de frisdrankconsumptie tijdens de voorbije

van de analyses van de gesorteerde verpakkingen mogen we

jaren is grotendeels toe te schrijven aan de lightvarianten.

aannemen dat het resultaat voor blikjes gelijklopend is. Voor

Tussen 2000 en 2011 steeg de consumptie van de klassieke

PET-flessen zijn de cijfers wat lager (71,2%), maar met deze

frisdranken met 7,81%, terwijl die van de lightversies met

SPECIAL DRANKEN / food INDUSTRY / OKTOBER 2014 /

maar liefst 110,11% toenam! Het aandeel

geruststellende nieuwtjes, ongeacht hun

van de lightdranken in het totaal neemt

wetenschappelijke grondslag. En ze blijven

dan ook toe: van 25% in 2002 naar 28,4%

ook langer in het geheugen van de consu-

in 2011.

ment hangen. Om informatie te geven die

37

duidelijk én objectief is, heeft de VIWF een

KRITIEK OP ZOETSTOFFEN

nieuw platform ontwikkeld dat volledig aan

Er is ook veel kritiek te horen met betrek-

intensieve zoetstoffen is gewijd. Op www.

king tot zoetstoffen in frisdranken. In de

zoetstoffen.eu staat objectieve, door weten-

meeste gevallen komt de informatie van

schappers gevalideerde, informatie over de

de media helemaal niet overeen met de

verschillende intensieve zoetstoffen die in

beschikbare wetenschappelijke gegevens.

Europa worden gebruikt.

Deze zijn immers geruststellend: een stu-

De gemiddelde consumptie van mineraal water bedraagt 658 ml per dag (bron: VCP 2004), de aanbevolen vochtinname is 1,5 liter...

drie keer de oppervlakte van het Brussels Hoofdstedelijk Gewest. De producenten le-

die uit 2011 van het Wetenschappelijk In-

DUURZAME SECTOR

veren maximale inspanningen om verliezen

stituut Volksgezondheid (WIV) op verzoek

De producenten van water en frisdranken

en verspilling tegen te gaan. De Water Use

van de FOD Volksgezondheid, Veiligheid

zijn al heel lang bezig met duurzaam on-

Ratio (de hoeveelheid water die nodig is

van de Voedselketen en Leefmilieu heeft

dernemen. De bronnen van natuurlijk mi-

om een liter drank te produceren) was nog

aangetoond dat de consumptie van kunst-

neraal- en bronwater liggen in beschermde

nooit zo laag. De sector is ook een voorloper

matige zoetstoffen door de volwassen Bel-

gebieden waar zorg voor een duurzaam

in duurzame verpakkingen. Recycleren is

gen ver onder de aanvaardbare grenzen

waterbeheer heerst. De totale oppervlakte

een andere prioriteit van de waterprodu-

ligt en dus geen risico voor de gezondheid

voor alle producenten op de Belgische

centen: alle flessen zijn tegenwoordig 100%

inhoudt. Jammer genoeg doen alarme-

markt (inclusief de buitenlandse produ-

recycleerbaar en kunnen tot 50% gerecy-

rende berichten veel sneller de ronde dan

centen), bedraagt ruim 539 km², of zowat

cleerd PET bevatten... ]]

WIFI dataloggersysteem Met het monitoringsysteem WHVWRVDYHULVheeft u temperatuur en vochtigheid onder controle altijd en overal

šAutomatische alarmering š &RQIRUP(1 š 2YHU]LFKWYDQGHPHHWZDDUGHQYLDWDEOHW PC of Smartphone

testo NV ,QGXVWULHODDQš7HUQDW 7HOš)D[ LQIR#WHVWREH

www.testo.be/nl/saveris2

NEW

38 / OKTOBER 2014 / food INDUSTRY / SPECIAL DRANKEN

TEKST VIWF - FOTO’S VIWF

HOE DE ZUIVERHEID VAN NATUURLIJK WATER GARANDEREN? Een overzicht van de Belgische initiatieven

De sector van gebotteld water heeft geen andere keuze dan milieuzorg hoog in het vaandel te dragen. Want anders komt haar grondstof in het gedrang. Vandaar dat ze al vele jaren bezig is met het duurzaam beheer van de waterhoudende grondlagen. Maar hoe pakken de waterproducenten dit nu concreet aan? We deden een kleine rondvraag... De zogenaamde ‘natuurlijke’ waters (zoals natuurlijk mineraal- en bronwater) worden direct vanuit de ondergrond in de fles gebracht. Ze hoeven geen bewerkingen meer te ondergaan omdat ze door de natuur zelf worden gezuiverd. Op haar jarenlange weg doorheen de bodem wordt het water immers voortdurend gefilterd door de ondergrondse lagen van gesteenten, die ook de mineralen en oligo-elementen afgeven die de smaak en samenstelling van het water bepalen. De totale oppervlakte van beschermingszones rond de bron die door de leden van VIWF is aangebracht, bedraagt 242 km². Ze is verdeeld over 28 bronnen van natuurlijk mineraalwater en 16 bronnen van bronwater en wordt streng beschermd. Als

De huidige perimeter rond Spa waarbinnen de grondwaterlagen zijn beschermd, bedraagt 13.000 ha en is daarmee één van de grootste van Europa.

we hierbij ook de oppervlakte tellen van de beschermings-

gewonnen, gelden de volgende beschermingsmaatregelen:

zones van de buitenlandse waters die in België op de markt

verbod op landbouw- of industriële activiteit, respect voor de

worden gebracht, spreken we over 538,90 km². Deze gebieden

biodiversiteit, behoud van vochtige zones (veenmoerassen),

zijn van essentieel belang om de oorspronkelijke zuiverheid

geen strooizout in de winter, uitsluiting van pesticiden/mest-

van het natuurlijke water zowel vandaag als in de toekomst

stoffen/bodemverbeteraars, gebruik van biologisch afbreek-

te garanderen.

bare olie in bosbouwmachines, ...

CHAUDFONTAINE

VALVERT

Sinds 2008 werkt Chaudfontaine, samen met de inwoners,

De site van de bron is het bos van Etalle, een bosmassief van

de Universiteit van Luik en de gemeente Chaudfontaine, rond

3.500 ha dat voor 90% uit loofbomen bestaat en als een na-

een grootschalig project ter bescherming van het natuurlijke

tuurlijk schild tegen vervuiling fungeert. Het geologische ter-

bronwater. In eerste instantie werd met de hulp van de ULg de

rein filtert het water voortdurend op een natuurlijke manier.

infiltratiezone van 250 ha nauwkeurig afgebakend. Daar wer-

Voor het behoud van zijn natuurlijke omgeving beschermt

den meer dan 1.000 woningen bezocht om alle vervuilings-

Valvert zijn site als volgt: de zone waar het water wordt ge-

risico’s (van straatgoten, over mazouttanks, tot kwekerijen

wonnen, is altijd verboden voor het publiek. De rest van het

en het rioolnet) in kaart te brengen. Intussen werden al 300

domein staat onder permanente controle van boswachters.

tanks aangepast of vervangen. In totaal zal Coca-Cola Enter-

Ook is de locatie waar het water wordt gebotteld, bewust op

prises 500 maatregelen nemen om de lokale omgeving en het

de helling tegenover de bron gebouwd.

natuurlijke patrimonium te beschermen. Het project loopt tot 2015 en wordt financieel door het Waals Gewest ondersteund.

BADOIT

De totale investering bedraagt zo’n 1,3 miljoen euro.

Badoit heeft de drie gemeentes van het impluvium in een vereniging samengebracht: La Bulle Verte. Deze publiek-private

SPADEL

samenwerking zet actieprogramma’s op met betrekking tot de

De huidige perimeter rond Spa waarbinnen de grondwater-

doordachte inrichting van woongebieden, de ondersteuning

lagen zijn beschermd, bedraagt 13.000 ha en is daarmee één

van landbouw (met respect voor de kwaliteit van het grondwa-

van de grootste van Europa. In de zones waar water wordt

ter) en het behoud van de natuurlijke omgeving en de biodiver-

SPECIAL DRANKEN / food INDUSTRY / OKTOBER 2014 /

siteit. Eén van de eerste acties van La Bulle Verte had betrekking op de aanleg en modernisering van het afvoernet van afvalwater in de woonzones. Op het vlak van landbouw wordt nagedacht over de manier waarop het voortbestaan van de landbouwbedrijven kan worden verzoend met milieuvriendelijke praktijken, onder meer door de bemesting van de akkers onder controle te houden. In samenwerking met de Fédération Rhône-Alpes de Protection de la Nature (FRAPNA) werd ook een omvangrijke informatie- en sensibiliseringscampagne voor de schoolgaande jeugd opgezet.

EVIAN

Om het natuurlijk evenwicht in stand te houden en de natuurlijke bronnen van zijn impluvium te beschermen, maakt evian sinds 1992 deel uit van APIEME.

Om het natuurlijk evenwicht in stand te houden en de natuurlijke bronnen van zijn impluvium te beschermen, maakt evian (samen met een aantal lokale spelers) sinds 1992 deel uit van de Association de protection de l’impluvium de l’eau minérale evian (APIEME). Deze ontwikkelt vooral maatregelen ter bescherming van de natuurlijke rijkdom ten gevolge van de landbouwactiviteit en de verstedelijking in de regio. De concrete acties gaan van de verbetering van de systemen voor de opvang en de behandeling van afvalwater, tot de invoering van ‘good practices’ voor de landbouw. Daarnaast wordt de biodiversiteit gemonitord en worden kwekerijen gemoderniseerd.

CONTREX, VITTEL, HÉPAR De bescherming tegen vervuiling van het mineraalwater is een topprioriteit voor Nestlé Waters. Daarom stippelde het bedrijf een volwaardige strategie uit waarbij samen met een aantal lokale spelers de natuurlijke rijkdommen worden beschermd en de waterkwaliteit beheerd. De bescherming van de bronnen voor de waters van Vittel, Contrex en Hépar is uitgegroeid tot een modelvoorbeeld van hoe een private onderneming een ecosysteem duurzaam kan beheren. Dit gezamenlijk initiatief heeft vandaag geleid tot de herwaardering van de lokale ecosystemen, waarbij de biodiversiteit in de buurt komt van die van bepaalde beschermde gebieden. Het alternatief model dat voor de lokale landbouw werd uitgewerkt, zorgt zowel voor winstgevende landbouwactiviteiten als respect voor de omgeving en de bescherming van de minerale bronnen. ]]

39

40 / OKTOBER 2014 / food INDUSTRY / SPECIAL DRANKEN

TEKST ELS JONCKHEERE - FOTO’S COCA-COLA

THE COCA-COLA COMPANY LANCEERT ‘FÏNLEY’ Frisdrank voor volwassenen…

Het gebeurt niet zo vaak dat in de frisdrankenwereld een echte nieuwigheid wordt ontwikkeld. Met ‘FÏNLEY’ van Coca-Cola is er echter een innovatie op de markt die wellicht op veel navolging zal kunnen rekenen. Het gaat immers om een frisdrank die specifiek op de doelgroep van de volwassenen is gericht. Momenteel is ze enkel verkrijgbaar in Frankrijk en België. Maar gezien het grote succes is de kans groot dat de frisdrank ook op andere Europese markten wordt gelanceerd.

OP ZOEK NAAR DRANKJE VOOR 30-PLUSSERS Het gebeurt echter niet zo vaak dat Coca-Cola een echt nieuwe drank ontwikkelt. Aurélie Gerth: “Ons gamma is dermate uitgebreid dat we voor elk wat wils hebben. Maar onderzoek wees uit dat 30-plussers alsmaar minder naar frisdrank teruggrijpen. Omdat hun smaakpallet verder is ontwikkeld en ze minder zoetig willen. Omdat ze niet zo happig meer zijn op zwaar bruisende dranken. Omdat ze liever caloriearme producten willen. Toen onze Franse collega’s in 2011 ons vroegen een nieuw type frisdrank voor deze specifieke doelgroep te ontwikkelen, waren we meteen voor het idee Vandaag staat The Coca-Cola Company voor veel meer dan

gewonnen. Want we waren ervan overtuigd dat er een groot

enkel het zwarte drankje waarmee ze haar bekendheid op-

potentieel voor een dergelijk gamma bestond.”

bouwde. Wereldwijd telt ze meer dan vijfhonderd merken die elk verschillende varianten hebben. Het gamma telt dan

LANG R&D-PROCES

ook 3.500 soorten, en jaarlijks komen er enkele honderden

In eerste instantie werd nagedacht over welk soort drank het

bij. Maar Coca-Cola Company is niet alleen sterk in produc-

best bij de doelgroep zou passen. Hilde Draye, Europees R&D

tinnovatie. Ook op het vlak van verpakkingen, verdeeltoe-

Directeur voor Bruisende Dranken: “Uit consumentenbevra-

stellen en koelinstallaties lanceert ze jaarlijks talrijke nieu-

ging bleek dat we op zoek moesten naar een balans tussen

wigheden. Om al deze R&D in goede banen te leiden, zijn er

zoet en zuur. De smaak moest ook gesofisticeerd zijn, dus

vijf Research Centers, waarvan dat in Brussel het tweede

konden we niet zomaar met ‘traditionele’ ingrediënten aan de

grootste is. Het is immers verantwoordelijk voor alle inno-

slag. Ook diende het drankje een zo laag mogelijk caloriege-

vaties in Europa, Eurazië en Afrika, uitgezonderd dan voor

halte te hebben. Vandaar dat we onze gading in een combi-

het merk Coca-Cola zelf (waarvoor alle product-R&D in At-

natie van gewone suikers en stevia zochten. Tevens was het

lanta gebeurt). “In totaal gaat het om 108 landen die verant-

al snel duidelijk dat we uitsluitend natuurlijke ingrediënten

woordelijk zijn voor 40% van de wereldwijde omzet,” vertelt

zouden kunnen toepassen. Dus geen kunstmatige aroma’s,

Media Relations Manager Belux, Aurélie Gerth. “Ons team

smaakstoffen, bewaarmiddelen, ... We waren er relatief snel

bestaat uit een honderdtal mensen van twintig verschil-

uit dat we sappen zouden gebruiken om tot een lekkere smaak

lende nationaliteiten en met de meest diverse expertise:

en mooie kleur te komen. En een aanvaardbare houdbaar-

techniek, verpakking, wetgeving, voedingschemie, smaak,

heid wilden we via het proces van hittebehandeling behalen.

kwaliteit, ... Jaarlijks lanceren we gemiddeld 350 nieuwig-

Tenslotte was het de bedoeling om een ‘milde’ carbonisatie

heden, waarvan 70% producten. Veelal gaat het om nieuwe

toe te passen, zo’n beetje om het effect van champagne na te

varianten van lokale merken, maar jaarlijks zijn er ook en-

bootsen. De basis van ‘FÏNLEY’ hadden we dus relatief snel

kele innovaties van onze grote merken, zoals bijvoorbeeld

gevonden. Maar dan hebben we heel lang gewerkt op de juiste

Sprite met stevia, seizoensvarianten van Fanta, ...”

smaak en vervolgens de kleur. Vooral de perfecte balans tus-

SPECIAL DRANKEN / food INDUSTRY / OKTOBER 2014 /

41

sen zoet en zuur vinden, was een calvarie-

het kon perfect met de bestaande lijnen

we ‘FÏNLEY’ in september ook op de Belgi-

tocht. Meer dan honderd recepturen zijn

worden geproduceerd.

sche markt hebben geïntroduceerd. En hier hebben we eveneens onze start niet gemist.

in de vuilnisbak beland. En van de twee combinaties die we uiteindelijk overhielden,

GROOT SUCCES...

hebben we talrijke varianten ontwikkeld.”

Vandaag bestaat ‘FÏNLEY’ in twee uitvoe-

de retailers te overtuigen het product in

ringen:

en

hun rekken te plaatsen. Blijkbaar besef-

VEEL CONSUMENTENTESTEN

citroen-vlierbloesem. Hilde Draye: “Het

fen ook zij dat er nood is aan een frisdrank

Om tot het uiteindelijke resultaat te ko-

was een bewuste keuze om enerzijds een

voor volwassenen. Bovendien hadden we

men, werd heel veel gebruik gemaakt van

variant te hebben met een mooie balans

een verhaal: 70% van de Belgische bevol-

‘smaakpanels’

We hebben niet echt problemen gehad om

bloedappelsien-pompelmoes

consumententesten.

tussen zoet en bitter en anderzijds een vari-

king is ouder dan 30 jaar. Tenslotte weten

Hilde Draye: “Omdat mensen het soms

ant met een evenwicht tussen zoet en zuur.”

de retailers natuurlijk dat Coca-Cola altijd

moeilijk hebben te verwoorden wat ze pre-

De frisdrank is caloriearm (20 kcal per 100

erg sterke promotiecampagnes opzet en

cies anders willen, hebben we heel veel

ml), gezoet met suiker en zoetstoffen van

enkel maar producten lanceert waarin ze

beroep op onze sensory scientists gedaan.

natuurlijke oorsprong (uit stevia) en bevat

voor 100% gelooft. Toch blijft het natuurlijk

Deze mensen ‘vertalen’ de bevindingen en

dus geen bewaarmiddelen (maar heeft toch

altijd een dubbeltje op zijn kant. Met een

verbetertips van de ondervraagden naar

een bewaartijd van acht à twaalf maanden)

compleet nieuw product ben je nooit volle-

informatie waarmee het R&D-team aan de

of niet-natuurlijke additieven. Ze is ver-

dig zeker dat de doelgroep wel degelijk zal

slag kan.” Eenmaal het receptuur op punt

krijgbaar in flessen van 1,5 liter en blikjes

toehappen. We zijn dan ook erg blij met de

stond, kon worden gestart met het uittes-

van 25 cl. In april dit jaar werd de drank

schitterende resultaten die we in Frankrijk

ten van de productie. De fabrieken dien-

in Frankrijk gelanceerd. “Het succes over-

en nu in België behalen. De kans is dus re-

den echter geen nieuwe apparatuur aan te

stijgt alle verwachtingen,” vertelt een zicht-

eel dat we dit succes in de andere Europese

schaffen om het drankje te maken. Want

baar tevreden Aurélie Gerth. “Vandaar dat

landen zullen verderzetten...” ]]

en

We optimize your flow Uw voedselveiligheid, onze zorg

at yourrrr servic service cce e Bekijk nu hoe we u van dienst kunnen zijn op

Bezoek ons op BrauBeviale Stand 6-343 Brau Nürnberg (D) 11-13/11/2014

www.barias.be

BARIAS Roeselare - België TEL +32 51 243 242

Packo Pumps België Tel. +32 51 51 92 80 • [email protected]

www.packopumps.com

42 / OKTOBER 2014 / food INDUSTRY / SPECIAL DRANKEN

TEKST ELS JONCKHEERE - FOTO’S MARC MASSCHELEIN

BROUWERIJ HET ANKER INVESTEERT Brouwzaal quasi volledig in nieuw kleedje

De ‘Gouden Carolus’ heeft moeilijke tijden achter de rug. Het scheelde zelfs geen haar of dit streekbier was definitief van de markt verdwenen. Maar dankzij de doorzettingskracht van Charles Leclef staat Brouwerij Het Anker er weer, sterker dan ooit tevoren. Want sinds september beschikt ze over een compleet vernieuwde brouwzaal. Deze laatste fase van de heropbouw ging met een investering van 1,5 miljoen euro gepaard. Ze zorgde evenwel voor een aanzienlijke capaciteitsuitbreiding waardoor de brouwerij klaar is voor een florissante toekomst.

Het Anker is één van de oudste brouwerijen van het land. Hoe

lissement te aanvaarden en besliste alles op alles te zetten

oud ze precies is, weet niemand. Maar er zijn documenten te-

om de brouwerij van de ondergang te redden. Aanvankelijk

ruggevonden die van 1471 dateren. Charles Leclef: “Eigenlijk

probeerde hij de zaak via samenwerkingsverbanden terug

gaat het om een afdeling van het ziekenhuis van het Begijnhof

op te bouwen, maar dat liep op een sisser af. In 1997 gooide

van Mechelen waar bier als medicijn werd gebrouwen. Toen

hij het roer om en begon te investeren. Enerzijds renoveerde

de begijntjes er in 1872 mee stopten, heeft de overgrootva-

hij enkele gebouwen tot een hotel en taverne. Anderzijds en-

der van mijn moeder de brouwerij overgenomen om er pils te

gageerde hij mensen om de verkoop terug aan te zwengelen.

brouwen. Negentig jaar later besloot mijn grootvader om het

“We hadden het geluk dat de ‘Gouden Carolus’ nog altijd een

over een andere boeg te gooien. Als één van de eerste brou-

klinkende naam was, en dit zowel in binnen- als buitenland,”

wers van België koos hij ervoor om zich op de productie van

vertelt Charles Leclef. “Door onze nieuwe visie konden we de

streekbieren te concentreren, meer bepaald van het vroegere

vroegere leveranciers overtuigen om het bier terug in hun

Keizersbier dat rond 1500 erg populair in Mechelen was. Hij

gamma op te nemen, en ook in nieuwe afzetgebieden kregen

sleutelde wat aan het oorspronkelijke recept en lanceerde in

we redelijk snel vaste voet aan de grond. Want België heeft nu

1960 de ‘Gouden Carolus’, een donkere sterkere variant van

eenmaal wereldwijd een erg sterke reputatie als het op spe-

de ‘Mechelschen Bruynen’.”

ciaalbieren aankomt. Als je dan komt aanzetten met een bier dat aan de basis van dit succes lag, heb je meteen een verhaal

VAN DE ONDERGANG GERED

waarmee je velen kan overtuigen.”

De ‘Gouden Carolus’ werd een succes in zowel binnen- als buitenland. Maar door een weinig doordacht management

NA BOTTELARIJ OOK BROUWZAAL

slaagde Brouwerij Het Anker er niet in zichzelf in de groei-

Geleidelijk aan begon de ‘Gouden Carolus’ weer op de kaart

ende markt van streekbieren te handhaven. Meer nog, eind

te staan. Meer nog, de vraag kende een dermate grote groei

jaren tachtig was de firma op sterven na dood. Charles Leclef

dat Het Anker twee jaar geleden noodgedwongen in een

(vijfde generatie van de brouwersfamilie) weigerde een fail-

nieuwe bottelarij moest investeren. Charles Leclef: “We kochten een pand op het industrieterrein van Mechelen en verbouwden dit tot een bottelarij en logistiek center. Maar enkel daarmee konden we onze groei niet bestendigen: ook de brouwzaal moest dringend onder handen worden genomen. Op zich hadden we wel voldoende brouwcapaciteit, maar de installaties dateerden van 1946 en waren compleet verouderd. Vooral de wortfilter was dringend aan vervanging toe. Aangezien dit een grote ingreep was, besloten we om van de gelegenheid gebruik te maken om alles te vernieuwen, uit-

Charles Leclef

gezonderd dan de drie koperen ketels die nog in uitstekende staat verkeerden.”

SPECIAL DRANKEN / food INDUSTRY / OKTOBER 2014 /

GEEN EVIDENTIE...

pand verankerd. En dit zal zo blijven, on-

De vernieuwing van de brouwzaal was geen

geacht hoe groot de brouwerij ooit wordt.”

43

gemakkelijke opdracht. Charles Leclef wilvan de originele gebouwen bewaren. “Het

GOUDEN CAROLUS SINGLE MALT

was gemakkelijker geweest om een gloed-

Charles Leclef is echter nog niet klaar met

nieuw pand te bouwen, maar dan moesten

zijn investeringstraject. Want begin vol-

we deze site verlaten,” legt hij uit. “Dat zou

gend jaar worden een nieuwe vuller en eti-

betekenen dat we onze roots opgaven, ter-

ketteringsmachine in de bottelarij geïnstal-

wijl ik altijd de intentie heb gehad om het

leerd. “We zijn er gestart met een beperkt

erfgoed van mijn familie nieuw leven in te

budget, waardoor we onze gading in twee-

blazen. Ook hadden we het horecagedeelte

dehandsapparatuur moesten zoeken. Daar-

dat in het teken staat van de brouwerij te

door zullen we in de komende jaren zonder

werd net een extra vertegenwoordiger voor

‘beleven’, wat natuurlijk niet mogelijk is

twijfel in een volledige vernieuwing van het

België aangeworven. Maar actief prospec-

zonder brouwzaal. Voor mij was er dus geen

machinepark moeten investeren.” Daar-

teren in andere landen staat niet meteen op

andere optie dan te renoveren. Maar aan-

naast wil Charles Leclef zich verder toeleg-

de agenda. Charles Leclef: “Daarvoor zijn

gezien de gebouwen geklasseerd zijn, heb

gen op een andere activiteit die officieel in

we als organisatie te klein. Dat betekent

ik het mezelf niet gemakkelijk gemaakt. Zo

2010 werd opgestart: een whiskystokerij

echter niet dat we geen nieuwe afzetgebie-

moesten we bijvoorbeeld een nieuwe inox

die volgens het ‘pot still principe’ werkt (de

den zullen aanboren. Alleen hebben we de

silo in een oude silo van de mouterij inbou-

originele manier om whisky te stoken). “De

luxe dat de vraag uit het buitenland naar

wen. Er diende rekening met de beschik-

familie die Brouwerij Het Anker opstartte,

ons toe komt. Het is nu vooral zaak om ex-

bare plaats te worden gehouden, waardoor

was oorspronkelijk actief als molenaar en

tra mensen aan te werven zodat we op een

de leveranciers van de toestellen soms

had ook een jeneverstokerij in Blaasveld.

efficiënte manier op deze vraag kunnen

serieuze aanpassingen moesten doorvoe-

Toen ik de kans kreeg om deze gebouwen te

inspelen. In elk geval zijn we heel tevreden

ren. En daarbovenop kwam nog dat we het

kopen, heb ik niet geaarzeld. En zo is de bal

met de positie waarin we nu verkeren. Want

brouwproces geen maanden konden stilleg-

aan het rollen gegaan. We hebben het pand

het heeft ons bloed, zweet en tranen gekost

gen: de meeste werken dienden dus tijdens

gerenoveerd en in de benodigde stookappa-

om Brouwerij Het Anker nieuw leven in te

de productie te worden gerealiseerd. Toch

ratuur geïnvesteerd. Eind 2013 hadden we

blazen. Dankzij alle inspanningen en inves-

zijn we erin geslaagd om de opdracht tot

de eerste release van de ‘Gouden Carolus

teringen zijn we vandaag echter klaar om

een goed einde te brengen, want sinds eind

Single Malt’, want de whisky moet min-

de ‘Gouden Carolus’ volledig in haar oude

september brouwen we probleemloos in de

stens drie jaar op eiken vaten rijpen. Eind

glorie te herstellen en van de brouwerij een

vernieuwde brouwzaal.”

dit jaar willen we de site openstellen voor

rendabel bedrijf te maken dat voor alle uit-

het publiek, zoals we dat doen bij Brouwerij

dagingen op lange termijn is gewapend.” ]]

de immers per se het authentieke karakter

BROUWPROCES VERANKERD

Het Anker.

drafsilo geïnstalleerd. Tevens werden alle

OOK NOG OP HET PROGRAMMA

buizen, kleppen, mouttransportinstalla-

Charles Leclef loopt ook rond met ideeën

ties en moutmolen vervangen en werd het

om nieuwe bieren te lanceren. “De inte-

brouwproces

geautomatiseerd.

resse voor speciaalbieren neemt overal ter

Praktisch gezien kan Het Anker nu acht

wereld toe. De consument is vragende par-

brouwsels per dag fabriceren, maar daar zit

tij om te ontdekken en als brouwerij heb je

ze nog lang niet aan. “Het is ook onze be-

geen andere keuze dan met innovaties op

doeling niet om vanaf nu pijlsnel te groei-

deze trend in te spelen. Niettemin willen

en,” vertelt Charles Leclef. “Vandaag be-

we niet aan de lopende band nieuwigheden

schikken we echter over een supermoderne

op de markt brengen. Als we een ander bier

brouwerij met een capaciteit die voldoende

lanceren, dan zal dat doordacht zijn en bin-

is om de volgende generatie de zaak verder

nen de lijnen van ons imago.” Daarnaast wil

te laten uitbouwen. Met andere woorden:

Brouwerij Het Anker verder werken aan de

we hebben het brouwproces in het originele

verkoop en marketing van het gamma. Zo

Concreet werd een nieuwe wortfilter en

volledig

Alle piping steekt in een nieuw kleedje.

BROUWERIJ HET ANKER Vandaag brouwt Het Anker een twaalftal verschillende bieren. Naast de ‘Gouden Carolus’ (80% van de productie), is er nog de Maanblusser, Lucifer en Boscoli. Vorig jaar werd 30.000 hl gebrouwen, waarvan de helft werd geexporteerd naar 45 landen wereldwijd. De omzet bedraagt momenteel 9 miljoen euro, maar dat is inclusief de inkomsten uit het horecaluik (waaronder de 22 kamers van het hotel). In totaal stelt de Brouwerij 48 mensen te werk.

44 / OKTOBER 2014 / food INDUSTRY / SPECIAL DRANKEN

TEKST ELS JONCKHEERE - FOTO’S BROUWERIJ LINDEMANS

BROUWERIJ LINDEMANS BREIDT UIT Klaar voor een toekomst vol innovatie

De populariteit van Belgische speciaalbieren zit al jaren in de lift. En algemeen wordt aangenomen dat het succes van deze producten alleen maar zal toenemen. Vandaar dat Brouwerij Lindemans geen risico wou nemen om de vraag niet meer aan te kunnen. Ze investeerde vijftien miljoen eigen middelen in de uitbreiding van haar site. Hiermee is de bekende lambiekproducent niet alleen klaar voor een grotere productie, maar ook voor de lancering van enkele totaal nieuwe bieren...

Brouwen zit de neven Dirk en Geert Lindemans in de genen.

om extra vaten te installeren. Daarnaast konden we ook best

Want het zijn hun betovergrootouders die in 1822 met de

wat meer afvulcapaciteit gebruiken en verloren we veel tijd

productie van Lambiek startten. Aanvankelijk was het puur

met het omstellen van de lijn wanneer we van 25 cl naar 37,5

een nevenactiviteit op hun grote boerderij/pachthof om het

of 75 cl wilden overschakelen. Tevens konden we ons team

personeel tijdens de wintermaanden aan het werk te houden.

niet meer uitbreiden, ook al omdat we geen ruimte meer

Het duurde zelfs tot in 1950 vooraleer de familie besloot om

hadden. Tenslotte hadden we een probleem om de groeiende

zich uitsluitend op brouwen te concentreren. Vanaf dan werd

stroom aan bezoekers op te vangen, want ‘biertoerisme’ zit in

de Lambiek rechtstreeks aan herbergen en Lambiekstekers

de lift. We beschikten wel over een degustatiezaaltje, maar

(handelaars die het bier opkochten om er dan zelf geuze van

dat was veel te klein om groepen op te vangen die met bussen

te maken) geleverd. Zaakvoerder Dirk Lindemans: “Het be-

kwamen.”

gon met gewone Lambiek en geuze, maar in de jaren zeventig begon de familie ook fruitbieren en Faro te maken. In die pe-

MOEILIJKE BEVALLING

riode leverden we al in heel België en waren we met de export

Al in 2009 besloot Brouwerij Lindemans dat het hoog tijd

naar Frankrijk gestart. Kort nadien volgden ook Duitsland

was om uit te breiden. Ze wilde een extra vleugel van 4.500

en Zwitserland. De grote buitenlandse doorbraak liet echter

m2 bijbouwen, maar het bleek geen evidentie te zijn om een

op zich wachten tot in 1979. Toen kwamen de befaamde bier-

bouwvergunning te krijgen. Dirk Lindemans: “We beschik-

journalist Michael Jackson en een Amerikaanse importeur

ten over een voldoende groot terrein, maar dit was helaas als

op bezoek. Zij waren zo enthousiast over ons gamma dat ze

groengebied ingekleurd. Gelukkig mochten we een compen-

de fruitbieren naar de Verenigde Staten brachten. Hiermee

satiedossier opstellen. In concreto hebben we andere weilan-

werd de basis voor een wereldwijde export gelegd. Want van-

den die we in eigendom hebben, als groengebied laten inkleu-

daag zijn onze producten in 35 landen te vinden, en jaarlijks

ren. Ook hebben we drie poelen gegraven, een boomgaard

komen er nog nieuwe afzetgebieden bij.”

aangeplant en een groenhaag van 400 meter gezet. Deze winter zullen we ook nog een bos van 1 hectare aanplanten.

AAN DE LIMIET

Dankzij al deze ingrepen kregen we begin dit jaar toch groen

Dankzij de grote interesse uit het buitenland kende Brouwe-

licht. En dan hebben we er geen gras meer over laten groeien:

rij Lindemans de laatste dertig jaar een grote groei. De pro-

al in januari zijn we met de werken gestart.”

ductie evolueerde van 10.000 hl in 1985 tot 85.000 hl vorig jaar. Dirk Lindemans: “De laatste jaren bleven we echter wat

AL OPERATIONEEL

ter plaatse trappelen. Want qua productiecapaciteit zaten we

De werken werden aan een razendsnel tempo uitgevoerd,

op onze limiet. Dit had vooral te maken met onze traditionele

want al in juli werd de afvullijn opgestart en eind septem-

manier van brouwen, waarbij het bier zeven à acht maanden

ber was de nieuwe vleugel volledig afgewerkt. Het pand, dat

gist om vervolgens nog eens een half jaar te rijpen. Vandaar

aan de bestaande productieruimte werd aangebouwd, is een

dat we veel ruimte nodig hebben voor de gisting- en rijpings-

betonnen constructie die uit twee niveaus bestaat. Op het

vaten. En daar wrong het schoentje: we hadden geen plaats

gelijkvloers werd een nieuwe afvullijn geïnstalleerd. Deze is

SPECIAL DRANKEN / food INDUSTRY / OKTOBER 2014 /

45

bestemd voor de flesjes van 25 cl, terwijl met de bestaande afvullijn nog uitsluitend de 37,5 en 75 cl flessen worden afgevuld. Om beide lijnen tegelijkertijd te kunnen laten draaien, investeerde Brouwerij Lindemans ook in een nieuwe stoom- en een persluchtinstallatie. Tevens is er een opslagruimte voor verpakkingsmaterialen, het sanitaire blok voor het personeel, alsook de logistieke afdeling met twee extra laad- en loskades. Op de eerste etage werden het onthaal, extra kantoren en een degustatieruimte met een capaciteit van honderd personen ondergebracht.

MILIEUVRIENDELIJK GEBOUW Bij het ontwerp van de nieuwe vleugel stond rationeel energie- en

Er werd een nieuwe afvullijn geïnstalleerd die uitsluitend voor 25 cl flesjes zal worden gebruikt.

waterverbruik centraal. Naast een verregaande isolatie, koos Brou-

risatie nu gebruikt om de kratten en de vloer te reinigen. Hierdoor

werij Lindemans voor verwarming met lucht/lucht warmtepom-

verbruiken we nu nog slechts 3,5 liter water voor één liter bier, wat

pen, aangevuld met warmterecuperatie uit het productieproces.

ver onder het gemiddelde van de brouwerswereld ligt.

Het dak is voorzien om PV-panelen te dragen, een investering die wellicht in de komende jaren zal worden gedaan. Alle machines

NOG TWEE FASES

zijn met frequentiegestuurde elektromotoren uitgerust (die tot

In een tweede fase (die nog dit jaar van start gaat) zullen de oude,

30% minder stroom verbruiken) en er werden nieuwe, energiezui-

authentieke gebouwen van de brouwerij worden gerestaureerd. Het

nige compressoren geïnstalleerd. Dirk Lindemans: “Verder werd

grootste gedeelte zal dan worden gebruikt om extra rijpingsvaten

de nieuwe productielijn op zo’n manier geconcipieerd dat we heel

te plaatsen; de rest wordt tot kantoren omgebouwd. In een derde

weinig water nodig hebben. Tevens wordt het water van de pasteu-

fase (wellicht tegen 2020) plant Brouwerij Lindemans de bouw van

Een nieuwe vloer in 24u!

deva floor

TempMitter Professionele 2-in-1 voedselthermometer.

Kunststofvloeren

Insteek- én oppervlaktemeting (IR) Compatibel met TempWeb voor draadloze meting klaar voor gebruik 2u na plaatsing II flexibele werkploegen (eigen personeel) II diverse graden van slipvastheid II taai II heel duurzaam en een hoge slijtvastheid II elastisch II naadloos II hittebestendig systeem beschikbaar II hygiënisch en gemakkelijk te reinigen II geschikt voor hogedrukreiniging II goede weerstand tegen zuren en logen II esthetisch verantwoord, met gekleurd kwartszand of chips II kan aangebracht worden op oude of nieuwe ondergronden II Gratis opmeting en offerte Rode Dries 24 I 2288 Bouwel I 014 51 54 85 I info@devafloor.eu verkoop & advies I 0493 21 31 22

www.devafloor.eu

Tijdwinst, automatiseert uw verplichte metingen Robuust met groot helder display

gullimex.com/tempmitter

46 / OKTOBER 2014 / food INDUSTRY / SPECIAL DRANKEN

gin oktober tot eind april kan worden ge-

eerste instantie denken we aan marketing-

brouwen. Vandaar dat we momenteel bezig

mensen. Want in een sterk concurrerende

zijn met de ontwikkeling van verschillende

en internationale markt is het toch wel be-

nieuwe bieren, wel en niet op Lambiek geba-

langrijk om ook communicatief innovatief

seerd. We doen dit echter niet alleen omdat

uit de hoek te komen. Daarnaast is het evi-

we nu een groter volume aankunnen. Ook

dent dat we onze salesploeg van extra man-

de toenemende concurrentie, vooral dan uit

kracht zullen voorzien. Binnenkort werven

het buitenland en meer bepaald de Verenig-

we een tweede vertegenwoordiger voor Bel-

de Staten, speelt een grote rol. Als we niet

gië aan, dit om klantgerichter en flexibeler

een automatisch magazijn van 1.200 m2.

innovatief uit de hoek komen, lopen we het

in eigen land te kunnen werken. Natuurlijk

Aan de realisatie van de eerste en tweede

risico om onder de voet te worden gelopen.

is het eveneens de bedoeling om aan de ex-

fase hangt een prijskaartje van vijftien mil-

Dat geldt trouwens voor alle Belgische brou-

port te sleutelen. Hierbij willen we vooral op

joen euro, een bedrag dat volledig met eigen

werijen: we zullen moeten vechten om onze

China, Japan, Brazilië en Rusland werken,

middelen wordt gefinancierd.

wereldvermaarde reputatie te behouden.”

want deze markten vertonen een groeiende

Dirk en Geert

interesse voor fruitbieren. Tenslotte willen

VEEL MEER CAPACITEIT

EN WAT ZIJN DE TOEKOMSTPLANNEN?

we focussen op de lancering van ‘limited

Eind 2015, na de realisatie van fase twee, zal de capaciteit van Brouwerij Lindemans met

Dankzij de uitbreiding kan Brouwerij Lin-

andere brouwers. Want volgens ons zijn

100% zijn toegenomen. Dirk Lindemans:

demans ook nog andere maatregelen nemen

speciale bieren die maar in beperkte hoe-

“Aan de brouwzaal wordt niks veranderd,

om haar groei te bestendigen. Dirk Linde-

veelheden beschikbaar zijn, de toekomst

aangezien deze nog voldoende mogelijkhe-

mans: “Nu we over extra kantoorruimte be-

voor de Belgische brouwerijen. Met andere

den biedt om dubbel zoveel te produceren.

schikken, willen we ons team uitbreiden. In

woorden: inzetten op een voortdurende en

Maar het aantal vaten wordt uitgebreid, zo-

editions’ en samenwerkingsverbanden met

snelle innovatie...” ]]

dat we zeven in plaats van zes miljoen liter

WAT IS LAMBIEKBIER

per jaar kunnen laten gisten en rijpen. In

Lambiek is een streekbier uit de Zennevallei dat met een natuurlijke, spontane gisting

concreto zullen we hierdoor op termijn dub-

wordt gebrouwen. Dat betekent dat er manueel geen gist wordt toegevoegd door mense-

bel zoveel op Lambiek gebaseerde bieren

lijk toedoen. In plaats daarvan wordt het wort (extract van mout en tarwe) gedurende

kunnen produceren: we verwachten van

en nacht in een open koelschip afgekoeld. Zodoende wordt het met de lokale microflora

85.000 naar 180.000 hectoliter te gaan. Met

en wilde gisten geënt of geïnoculeerd. Het procedé van spontane gisting kan in principe

de bestaande brouwinstallatie en de extra

overal ter wereld worden toegepast, maar zal nooit de smaak van de Zennevallei benade-

afvullijn hebben we echter de mogelijkheid

ren. Want in deze regio zitten er welbepaalde wilde gisten in de lucht die nergens anders

om nog meer te produceren. Dit overschot

terug te vinden zijn. Omdat de weersomstandigheden een invloed op de smaak hebben,

aan capaciteit willen we met een totaal an-

wordt lambiek versneden: verschillende jaargangen worden met elkaar vermengd. Want

der type bier invullen. Dit zal trouwens ook

enkel op die manier kan een min of meer consistente smaak worden bekomen. Tenslotte

de continuïteit van onze werking ten goede

nog dit: Lambiek is één van de oudste Belgische bieren die nu nog worden gedronken.

komen, aangezien Lambiek enkel van be-

De bekendste zijn de ‘Geuze’ en de fruitbieren op basis van ‘Lambiek’.

Anticimex bestrijdt doeltreffend en biedt een permanente preventieve bescherming. Veilig, milieuvriendelijk en met 100 % waarborg. Insecten - knaagdieren (tox/non-tox) - houtworm - vogelwering - ruimtebehandeling - ISPM15 Conform ISO 9001-VCA, HACCP, BRC, IFS, AIB,...

tek 4 ser vice 24/7 4 gratis bes e! vic ser lle sne 4 4 discreet

T: 0800 96 900 • [email protected] • www.anticimex.be Je kan ons vinden in Roeselare, Lokeren, Antwerpen, Heusden-Zolder, Anderlecht, Floreffe en Rocourt.

VOEDSELVEILIGHEID

OPERATIONELE EFFICIËNTIE

HOUDBAARHEIDSVERLENGING

OPBOUWEN VAN MERKNAAM

Gezond water in een gezonde installaƟe! Verbeterde systeemprestaƟes door beheersing van corrosie, afzeƫngen en biologie in al uw waterstromen. VloeistofcondiƟonering door lucht en vuil verwijdering! SpiroCombi Magnet, de veiligste en meest gebruiksvriendelijke manier van lucht- & vuilverwijdering in verwarmings-, koel-, en procesinstallĂƟes. Snel en eīecƟef lucht, magneƟsche en niet magneƟsche vuildeeltjes in het leidingsysteem afvangen en verwijderen.

1. dry-pocket construcƟe, speciaal ontworpen voor het opƟmaal afvangen van magneƟet, 2. Spirobuis, component voor opƟmale afscheiding van lucht en vuil bij zeer lage weerstand, 3. Conus, neutraliseert het magneetveld; het magneƟsch vuil laat los door het wegvallen van de magneetkracht, 4. Spuikraan voor verwijdering van het afgevangen vuil, 5. Flexibel trekmechanisme, opvangen van het magneƟsch vuil via de dry-pocket construcƟe.

ChloorDioxide zonder generator! OƉƟmale verwijdering en prevenƟe van bacteriën, virussen, parasieten en bioĮlm in koelsystemen, proces en drinkwater.

Spirotech België bvba, Essenschotstraat 1, 3980 Tessenderlo, België Tel +32 (0)13 35 37 80 Fax +32 (0)13 67 42 47 inf [email protected]