Slides en video’s op www.JoopLengkeek.nl
Hoofdstuk 4
Sparen of lenen Waarom?
1
Hoofdstuk 4
Als tijd duur is betaal je veel rente Als de rente hoog is zullen mensen minder lenen en meer sparen!
2 www.JoopLengkeek.nl
Hoofdstuk 4
Investeren in je toekomst Door tijd aan studie te besteden. (i.p.v. werken) Door geld te besteden aan “nuttige” dingen (i.p.v. consumptie) 3 www.JoopLengkeek.nl
Hoofdstuk 4
De nominale rente De rente die de bank geeft (of vraagt) Inflatie (geld wordt minder waard, je kan er minder mee kopen) Koopkracht
De reële rente Bij de reële renten wordt rekening gehouden met de inflatie 4 www.JoopLengkeek.nl
Hoofdstuk 4
Een index Een index is een verhoudingsgetal, waarmee je een reeks getallen eenvoudig kunt vergelijken. Het basisjaar heeft de index 100
5 www.JoopLengkeek.nl
Hoofdstuk 4
Een index Voorbeeld In het basis jaar kost een Ipod €239 Een jaar later kost de Ipod €219 De index is: nieuw getal / basisgetal * 100 De index is 219 / 239 * 100 = 92 (afronden) De Ipod is 8% goedkoper geworden. Uitleg in filmpje verhoudingen: http://jooplengkeek.nl/rekenvaardigheden.html
6 www.JoopLengkeek.nl
Hoofdstuk 4
Een index Voorbeeld In het basis jaar kost een fiets €539 Een jaar later kost dezelfde fiets €569 De index is: nieuw getal / basisgetal * 100 De index is 569 / 539 * 100 = 106 De fiets is 6% duurder geworden. Uitleg in filmpje verhoudingen: http://jooplengkeek.nl/rekenvaardigheden.html
7 www.JoopLengkeek.nl
Hoofdstuk 4
Vraag 15 a) A = €18,34 / €17,50 *100 = 105 B = €20,34 / €17,50 * 100= 116 C = €25,66 / €17,50 * 100= 147 D = €28,23 / €17,50 * 100= 161 b) 105 –100 = 5% c) Prijspeil van 105 naar 116: (116-105) / 105 * 100 = 10,5% 8 www.JoopLengkeek.nl
Hoofdstuk 4
indexcijfers
inflatie
9 www.JoopLengkeek.nl
Hoofdstuk 4
Innoveren Waarom?
10
Hoofdstuk 4 Vormen van innovatie Productinnovatie (een nieuw product) Productieprocesinnovatie (een nieuwe manier om het product te maken) Marketinginnovatie (een nieuwe manier om het product te verkopen)
11 www.JoopLengkeek.nl
Hoofdstuk 4 Waarom investeer je? Om geld te verdienen! Waarom wil je meer verdienen dan de rente die je krijgt van de bank? Omdat je het risico loopt je investering niet terug te verdienen!
12 www.JoopLengkeek.nl
Hoofdstuk 4 Vraag 10 a) Ja, de rentekosten zijn 5% van €2 miljoen = €100.000. De winst stijgt met €150.000. b) Wat is de levensduur van de gekochte kapitaalgoederen? Hoe snel vinden in de branche van het bedrijf innovaties plaats waardoor de gekochte kapitaalgoederen geen hogere winst meer opleveren?
13 www.JoopLengkeek.nl
Hoofdstuk 4
investeren innoveren
14 www.JoopLengkeek.nl
Hoofdstuk 4 AOW Algemene Ouderdoms Wet Mensen met een inkomen betalen belasting zodat iedereen op de pensioenleeftijd een basisinkomen heeft. Dit noemen we een omslagstelsel.
15 www.JoopLengkeek.nl
Hoofdstuk 4 Pensioen Mensen met een inkomen bij een werkgever zijn verplicht aangesloten bij een pensioenfonds. De werknemer bouwt bij het pensioenfonds een spaarbedrag (kapitaal) op zodat op de pensioengerechtigde leeftijd er een maandelijkse pensioenuitkering vertrekt kan worden. Dit noemen we een kapitaaldekkingsstelsel.
16 www.JoopLengkeek.nl
Hoofdstuk 4 Vraag 6 Werknemers sparen voor zichzelf. Als er meer 65plussers komen, hebben ook meer mensen gespaard voor hun pensioenuitkering.
Vraag 7 Bij het omslagstelsel betaal je premie voor de uitkering van een andere persoon. De hoogte van de uitkering hangt af van de bereidheid van de huidige generatie om te betalen voor de huidige ouderen.
17 www.JoopLengkeek.nl
Hoofdstuk 4 Vraag 8 a) Je spaart zelf voor je eigen uitkering. Het geld wordt niet opgebracht door anderen. b) Werknemers die jong sterven betalen premie, maar profiteren niet of minder van de uitkering. Werknemers die heel oud worden, ontvangen meer geld aan pensioenuitkeringen dan zij vroeger bij elkaar gespaard hebben. Hun uitkering is voor een deel betaald door de werknemers die jong gestorven zijn. Vraag 9 Als mensen steeds ouder worden, hebben werknemers in het verleden niet genoeg geld gespaard om zo lang een uitkering te krijgen.
18 www.JoopLengkeek.nl
Hoofdstuk 4 Vraag 10 a) Zij betalen voor het vervroegde pensioen van de ouderen, terwijl ze zelf niet met vervroegd pensioen mogen. b) Jongeren betalen AOW-premie, maar krijgen later ook een AOW-uitkering. Later zijn zij ‘aan de beurt’. Jongeren betalen nu ook het vervroegde pensioen van de ouderen, maar zij hebben zelf geen recht op het vervroegde pensioen. c) van een omslagstelsel De huidige jongeren betalen de komende jaren de uitkering van de huidige groep die met vervroegd pensioen is gegaan.
19 www.JoopLengkeek.nl
Hoofdstuk 4 Vraag 11 a) De bevolking vergrijst, waardoor er steeds meer AOW uitgekeerd moet worden door steeds minder werkenden. b) Wie in 2009 55 jaar of ouder was, wordt ontzien. De jongeren moeten dus inleveren om het probleem op te lossen. Vraag 12 a) Het is nog te ver weg. Wat ver weg is, is minder belangrijk dan zaken die dichtbij zijn. b) De ING Bank heeft er belang bij dat jongeren wel nadenken over hun pensioen. Dan zullen jongeren eerder actie ondernemen en gaan sparen voor hun pensioen. De ING Bank ziet graag dat mensen meer gaan sparen voor hun pensioen. 20 www.JoopLengkeek.nl
Hoofdstuk 4 Zelf sparen Mensen kunnen zelf sparen of beleggen. Mensen kunnen een lijfrenteverzekering afsluiten die op de pensioengerechtigde leeftijd tot een uitkering komt. (gegarandeerd of met een beleggingsrisico)
21 www.JoopLengkeek.nl
Hoofdstuk 4 Vraag 13 a) Het is flexibeler, je kunt het regelen zoals je zelf wilt. Er zijn geen kosten aan verbonden. b) Je weet niet hoe oud je wordt. Het geld kan te vroeg op zijn. Bij een levenslange uitkering van een verzekering is dat niet. Vraag 14 De verzekeringen met onzeker beleggingsresultaat kunnen tegenvallen als de beleggingen niet genoeg opgebracht hebben.
22 www.JoopLengkeek.nl
Hoofdstuk 4 Vraag 15 a) €496,54 b) 100.000 / 496,54 = 201,4 maanden. 201,4 / 12 = 16,8 jaar c) Zij wil zekerheid over haar maandelijkse inkomen, ook als zij oud wordt. d) De kwaliteit van de maatschappij wordt bij Paerel Leven hoger ingeschat. (5 sterren tegen 3 sterren bij DBV). e) Hoger. Ton is 17 jaar ouder, hij gaat statistisch gezien eerder dood. DBV zal hem een hogere uitkering kunnen geven.
23 www.JoopLengkeek.nl
Hoofdstuk 4 Vraag 16 a) Het is onduidelijk welke kosten eraan verbonden zijn. Het is onduidelijk hoe het product in elkaar steekt. De kosten zijn hoog. De resultaten zijn slecht. b) Over het tegenvallende beleggingsresultaat. Dat risico hoort bij het product. Daar kan de maatschappij niets aan doen. De verzekerde loopt het risico om ook kans te maken op een hoog rendement.
24 www.JoopLengkeek.nl
Hoofdstuk 4
AOW
pensioen
kapitaaldekkingsstelsel omslagstelsel
Hoogte loon Aantal jaren premie betalen
Geen kosten aan bank of verzekeringsmaatschappij Je kan het ook aan iets anders besteden (flexibiliteit)
Niet zo veel en misschien al opgemaakt 25 www.JoopLengkeek.nl