Spanje& Frankrijk. wordt eenmaal per jaar zonder directie vergaderd. Bert van Slochteren en algemene leden Rob Janssen,

COLOFON NOORDERZONVLIEGT VLIEGTINUIT >> NOORDERZON << OVER DIT VERSLAG DE JONG TALENT EN HET BESTUUR Femke Eerland en Mark Hospers

Noorderzon EEN OVERZICHT VAN DE FESTIVALS, EVENEMENTEN EN VOORSTELLINGEN NOORDERZON PRESENTEERT VEEL WERK VAN INTERNATIONALE Tekst DIE DE ARTISTIEKE STAF VAN NOORDERZON AFGELOPEN JAAR HEEFT Scholma, Bedum ARTIESTEN. WAAR KOMEN ZE ALLEMAAL VANDAAN? Bijdragen BEZOCHT ALS INSPIRATIE VOOR NOORDERZON 2012. Colotech+FSC 100g/m2, Transparant2011 FSCEN 102g/m2 Drukwerk SindsHIER een NIET aantal DE VOORSTELLINGEN IN DE NEDERLANDSE THEATERS ZIJN INjaren laten wij onze in Stephan Keereweer, Pierre Borasci, Karel Zwanenveld Rusland Dmitry Krymov Laboratory Argentinië Mariano Pensotti Japan Hiroaki Umeda, Papier door contact steeds weer andere jonge ontwe OPGENOMEN. Het bestuur van Noorderzon Ellen Beck & Sandra Enting werkt met de 23 aanbevelingen voor goed

Gonzo Tunesië Fadhel Jaïbi & Familia Productions Italië Santasangre, Motus Verenigd Koninkrijk Foto’s zij het stokje door aan iemand anders cultureel bestuur van Stichting Kunst Zaken Quarantine, Dry the River, 9Bach (Wales) Ierland Brokentalkers Spanje& Maria Jerez(cultural Australië governance). Het Ontwerp kettingbrief. Zo hopen we jong talent CANTINA, Cloudbestuur Control Brazilië Lakka, CSS (Cansei de Ser Sexy) Frankrijk Julien Fournet Canada functioneert op afstand. Er is een helder aftreedschema en er rug te kunnen geven. Het werkt natuu PME-ART, Austra Zwitserland Erika Stucky Noorwegen Kakkmaddafakka Cuba Simon Carlos, wordt eenmaal per jaar zonder directie vergaderd. Het bestuur bestond in Martin Vazquez Verenigde Staten Phantom Limb Company, Baryshnikov Arts Center, Annie jonge mensen kennen die ons nieuwe, 2011 uit voorzitter Bert van Slochteren en algemene leden Rob Janssen, JAN APAM, YorkWesterns, (VS) Dorsen, Washed Out,New Smith Young the Giant, Edward Sharpe & The Magnetic Zeros, Adres: dat Ellen Beck en Sandra Enting, die d Voorstelling Budapest (HU) Jensma, Lineke Kortekaas (t/mDavid januari) White Denim, FitzBaukje & The Tantrums, Cedarwell Duitsland Gob Squad, Shiner, (Jan GalinaHendrik & Sonny Jansen t/m juli) Eurosonic/Noorderslag, Groningen (NL) Stichting Noorderzon Groningen jongens van het collectief WERC - zijn Hayes, Honig, London Long + Air,Festival, September Leaves België CAMPO, Antoine Defoort, enVoyage, in juli Sea 2011 toegetreden Hans Gerritsen en Dirk Nijdam. In 2012 International Mimezijn London (UK) PostbusTransparant, 1736 LOD en Inne Gorris, Compagnie Frieda, Maarten Inghels, blij met het resultaat en met een (wee Muziektheater Lies van dient voorzitter Bert van Slochteren af te treden, hiervoor is inmiddels een MRT Dance Massive, Melbourne (AUS) Gasse en Michael Vandebril, Theater FroeFroe 9701 BS Groningen

wervingsprocedure gestart. Het bestuur vergaderde op: 24 januari, 14 Storm op Komst, Turnhout (BE) 050 314 02 78 U vindt Ellen en Sandra ook op het we Tweetakt, Utrecht (NL) maart, 16 mei, 11 juli, 2 augustus en 19 december. Voorstellingen in Parijs (FR) [email protected] www.ellenbeck.nl www.noorderzon.nl sandraenting.tumblr.com APR Twee turven hoog - Almere (NL) The Game is Up! - Gent (BE) Voorstellingen in Maubeuge (FR) en Londen (UK) MEI

Uovo Kids - Milaan (IT) Voorstelling Gob Squad & CAMPO, Gent (BE) Voorstellingen in Brussel (BE), Annecy (FR), Neerpelt (BE)

JUNI Oerol Festival, Terschelling (NL) Voorstellingen in Brussel (BE), Praag (CZ), en Hannover (DE) JULI

Theater aan Zee - Oostende (BE) De Parade, Utrecht (NL)

Uiteraard dragen wij met trots onze G keurmerk) en voeren we onze duurzam (de productie van) jaarverslag. Scholm gedrukt. Scholma heeft een aantal du bedrijf, van inkt op plantaardige basis neutraal papier en duurzame processe

2011.NOORDERZON.NL

Bestuursverslag & Inhoudelijk verslag Stichting Noorderzon Groningen organisator van Noorderzon Performing Arts Festival Groningen Donderdag 18 t/m zondag 28 augustus 2011

Noorderzon wordt onder meer gedragen door meer dan 600 geweldige vrijwilligers. In dit boekje dragen zij ook de foto’s, letterlijk en figuurlijk!

Vrijwilliger: Lidy van den Berg

Artiest:

CSS (Cansei de Ser Sexy) (Sao Paolo, Brazilië)

T-shirt:

Vrijwilligers shirt Noorderzon 2011

Bestuurs

sverslag Bestuursverslag | Artistiek | FINANCIEEL | COMMUNICATIE | ORGANISATIE | VOORUITBLIK | FACTS&FIGURES

NAMENS HET BESTUUR In de huidige woelige tijden en door de waan van de dag dreigen we wel eens te vergeten waar het eigenlijk echt om gaat. Bijna. Tijdens ons jaarlijkse festival Noorderzon Performing Arts Festival Groningen worden we daar altijd weer met veel plezier en ontroering aan herinnerd. Aan die kracht van het samen ervaren en beleven van kunst en cultuur. Afgelopen jaar was voor ons (en vele anderen!) een jaar gedomineerd door politiek, lobby en onzekerheid, maar ook door een prachtige editie van Noorderzon.

2011.05 Bestuursverslag | Artistiek | FINANCIEEL | COMMUNICATIE | ORGANISATIE | VOORUITBLIK | FACTS&FIGURES

wereldster, coproducties Noorderzon is in de eerste plaats een presentatieplatform voor veelal internationaal werk, wat niet of nauwelijks te zien is in en om Groningen. We zijn bijzonder trots dat het tourschema van de voorstelling van legendarische danser en acteur Mikhail Baryshnikov & regisseur Dmitry Krymov las: Helsinki – Groningen - Parijs – Tel Aviv. Uiteraard presenteerden we meer cutting edge werk vanuit alle hoeken van de wereld: Mariano Pensotti (Argentinië), Gob Squad/CAMPO (Duitsland/België), contact Gonzo (Japan), Motus (Italië), CANTINA (Australië) of Fadhel Jaibi (Tunesië). Enkele aansprekende voorbeelden van de culturele ‘meltingpot’ die we ieder jaar presenteren. Dit doen we veelal in samenwerking met andere (Europese) festivals. En uiteraard sloegen we onder andere de handen weer ineen met het Grand Theatre rondom een aantal bijzondere producties, die onze gezamenlijke steun kregen in de vorm van een coproductie. In samenwerking met het Grand Theatre, maar ook de steun van het Noord Nederlands Toneel van de Theaterwerkplaats Groningen, coproduceerden wij in 2011 de sterke voorstellingen van Phantom Limb Company (Verenigde Staten), Maria Jerez (Spanje), Gob Squad & CAMPO (Duitsland/België), Brokentalkers (Ierland) en verleenden wij steun aan de meta - voorstelling Entitled van het Britse Quarantine. De werkperiode in Groningen kleurt en vormt deze voorstellingen en makers voor een deel, en dat deel, die herinnering reist mee naar al die uithoeken waar getoerd wordt met deze voorstellingen.


internationaal netwerk en bezoek Dat het programma van Noorderzon internationaal relevant wordt beschouwd, komt ook tot uiting in de hoeveelheden internationale bezoekers die het festival mag verwelkomen. Programmeurs en professionals komen van overal ter wereld om nieuw werk te kijken en om zich te verbazen over dat gezellige zomerfeest waarmee deze kunstenmanifestatie gepaard gaat. In 2011 was Noorderzon eveneens het podium voor de derde editie van de Amerikaanse miniconferentie the Director’s Circle (de top van het onafhankelijke Amerikaanse theater plus genodigden) en een meeting van het internationale productienetwerk van Europese festivals NXTSTP. De reden voor de planning van de halfjaarlijkse vergadering van NXTSTP op Noorderzon werd duidelijk tijdens het festival: vanwege het artistieke profiel en programmasignatuur is Noorderzon gevraagd lid te worden van NXTSTP voor het volgende programma; the 2nd generation (2013-2017) wat wordt ondersteund door het cultuurprogramma van de Europese Unie.


Vrijwilliger: Merel Sanders

Artiest:

Mariano Pensotti - El pasado es un animal grotesco (Buenos Aires, Argentinië)

T-shirt:


avalanche In 2011 hebben wij een nieuw coaching traject opgezet voor jonge videokunstenaars in Groningen. Wij zien een potentieel in Groningen op het gebied van audiovisuele kunsten en nog te weinig ontwikkelen presentatiemogelijkheden in het Noorden. In samenwerking met een breed palet aan partners, waaronder de opleidingen hebben wij tijdens Noorderzon 2011 het resultaat van vier ontwikkeltrajecten kunnen tonen aan een groot publiek. Deze projecten hebben na Noorderzon ook ieder een vervolg gekregen op andere presentatieplekken. Daarmee is de opzet van deze pilot geslaagd voor ons en de deelnemers en willen wij dit graag continueren.

organisatie, bestuur De basisorganisatie van Noorderzon is al een aantal jaren stabiel, maar smal. Dat maakt ons wendbaar, maar ook kwetsbaar. Per 1 januari 2012 zijn er 5 mensen in vaste dienst, voor gezamenlijk 3,7 fte. Deze – algemeen directeur, artistiek directeur, office management, boekhouding & administratie en programma coördinator – vormen de kern. De directie (Femke Eerland en Mark Yeoman) is gemandateerd door het bestuur voor de uitvoering en implementatie van het beleid; er is een bestuur – directie model, waarin het bestuur op afstand functioneert. In 2011 zijn twee bestuursleden uitgetreden vanwege het aflopen van hun maximale zittingstermijnen hun termijnen. Wij mogen Hans Gerritsen en Dirk Nijdam als algemene bestuursleden verwelkomen. In de zomer van 2012 dient er een nieuw voorzitter te worden benoemd.


Vrijwilliger: Wieb Smid

Artiest:

Gob Squad & CAMPO - Before Your Very Eyes (Berlijn, Duitsland en Gent, België)

T-shirt:


ondernemerschap De meer dan 500 voorstellingen van Noorderzon, kennen al jaren een stabiel gemiddeld bezettingspercentage van boven de 80%. In 2011 hebben wij ons door de BTW stijging van 6% naar 19% wel genoodzaakt gezien de prijzen te verhogen, om eenzelfde netto kaartverkoopopbrengst te genereren. Wij betreuren dat door deze BTW stijging een van de laatste mogelijkheden om wat extra eigen inkomsten te genereren al is opgesoupeerd. Immers, de prijselasticiteit van kaartverkoop kent een grens; boven een bepaalde prijs, loopt het aantal verkochte kaarten terug. Ondanks deze prijsstijging zijn wij er in geslaagd eenzelfde recetteopbrengst en bezettingsgraad te behalen als voorheen. Daar hebben we wel extra middelen voor moeten vrijmaken en inzetten, zoals een Early Bird verkoopactie en we hebben een volwaardig tweede kaartverkoopkiosk in de binnenstad geplaatst. Publieksfestivals zijn altijd ondernemers pur sang geweest, maar de rek is eruit. Het eigen inkomstenpercentage van Noorderzon lag in 2011 op 59%. Daar zijn wij trots op, op ons publiek, onze sponsoren, op onze vrijwilligers, op alle hulp en steun. Maar de mate van toegankelijkheid van een publieksevenement als Noorderzon komt onder teveel druk te staan als overal geld mee moet worden verdiend. Ook daarin herkennen wij een grens: de druk die hoge eigen inkomsten geeft, verhoudt zich slecht met onze publieke taken en missie.


Vrijwilliger: Samantha van der Sluis

Artiest:

Lakka - Is the body the medium of dance? - Other parts (Uberlândia, Brazilië)

T-shirt:


Drager: Johan de vries Artiest: Phantom Limb Company

600 vrijwilligers Vrijwilligers vormen onmiskenbaar de ruggengraat van Noorderzon. In 2011 was het aantal aanmeldingen overweldigend; ontroerend in deze economisch krappe tijden. Meer dan 600 mensen werkten onbezoldigd meer dan 25.000 uren mee aan het festival. Het was dan ook een goed jaar om de hele vrijwilligersorganisatie grondig te automatiseren (via een systeem van Clockwise). Wij zijn onmetelijke dank verschuldigd aan al die Noorderzonners die zich steeds weer voor het festival inzetten.

duurzaamheid In 2010 was Noorderzon het eerste meerdaagse evenement van Nederland dat het duurzaamheidskeurmerk Green Key kreeg uitgereikt. In 2011 hebben wij onze zilveren Green Key geprolongeerd.


Vrijwilliger: Thea van der Zwaag

Artiest:

Quarantine - Entitled

(Salford, Groot-Brittannië)

T-shirt: Vrijwilligers jubileum shirt Noorderzon 2010

politiek en toekomst 2011 was een heftig politiek jaar voor de kunsten, zo ook voor onze kleine kernorganisatie. Er is veel gebeurd: de - voor Noorderzon uiterst positieve - adviezen van de Kunstraad voor de provincie verschenen, het fonds podiumkunsten maakte zijn plannen bekend met een zeer geslonken budget en wij schreven een beleidsplan voor de Gemeente Groningen. Niets is zeker, zoveel is zeker in het huidige culturele en politieke klimaat. In november hebben wij deelgenomen aan een heidesessie met de andere podiumkunstinstellingen in de stad met als doel te zoeken naar synergie en verbindingen binnen de sector. Het jaar 2012 is en wordt weer een jaar van veel lobbyen, praten en argumenteren. Het jaar waarin de contouren van een geslonken culturele sector zichtbaar gaan worden, om vanaf 1 januari 2013 zijn beslag te krijgen. Wij volgen de ontwikkelingen op de voet en dienen, net als alle anderen, af te wachten tot de tweede helft van 2012 wat de toekomst ons zal brengen. Wij danken al die medewerkers, vrijwilligers, leveranciers, sponsorpartners, vrienden, artistieke partners, collega’s, ondersteunende overheden en fondsen en overige Noorderzonners voor het vertrouwen en de overweldigende ondersteuning. Noorderzons 22e editie vindt plaats van donderdag 16 t/m zondag 26 augustus 2012. Namens het bestuur van Stichting Noorderzon Groningen, Dhr. Bert van Slochteren (voorzitter)


Vrijwilliger: Thessa Blanke

Artiest:

CANTINA (Melbourne, Australië)

T-shirt: Vrijwilligers shirt Noorderzon 2011

artis

stiek

Bestuursverslag | Artistiek | FINANCIEEL | COMMUNICATIE | ORGANISATIE | VOORUITBLIK | FACTS&FIGURES

Artistiek, programma en inbedding De 21e editie van Noorderzon was weer wezenlijk anders dan alle andere edities. In 2011 zagen wij het spannende, artistieke programma beter dan ooit samensmelten met dat grote festivalfeest dat Noorderzon eveneens is. Deze unieke combinatie heeft zijn oorsprong 21 jaar geleden toen Noorderzon voor het eerst werd georganiseerd als zomerevenement voor Groningers die niet op vakantie konden. Vanaf dat moment heeft Noorderzon zich vanuit een bruisend cultureel volksfeest steeds meer inhoudelijk ontwikkeld tot de internationale kunstenmanifestatie die het nu is. Het internationale karakter werd daarbij met name versterkt en opgebouwd door Mark Yeoman die sinds 2001 artistiek leiding geeft aan Noorderzon, met als zijn rechterhand de huidige algemeen directeur Femke Eerland. Deze ‘queeste’ naar de vorm van Noorderzon hebben wij altijd stapje voor stapje gedaan. Langzaam bouwen aan dat mooie Noorderzon. Wij hebben in de afgelopen jaren veel nieuw publiek opgebouwd, maar ook veel bezoekers behouden die eigenlijk jaarlijks het festival bezoeken. Het festival is dan ook over 21 jaar tijd – gelukkig maar! – domweg gegroeid tot de stabiele vorm en omvang die het nu reeds een aantal jaren heeft. Uit het publieksonderzoek dat wij dit jaar hebben opgezet bleek dat de gemiddelde geïnterviewde maar liefst 7 edities van het festival heeft bezocht. Nog interessanter is dat de gemiddelde leeftijd van onze festivalbezoeker 37,5 jaar is. Dergelijke gemiddelden bevestigen dat wat wij willen met Noorderzon – jong tot oud aanspreken – ook bereikt wordt.


Vrijwilliger: John Hulst

Artiest:

Julius Eastman - Crazy Nigger gespeeld door Bouwhuis, Van Zeeland, Mitchell en Grotenhuis


Onze missie 2009-2012: Noorderzon is een jaarlijks terugkerend 11-daags performing arts festival. Met een onderscheidend hoogwaardig artistiek profiel en als basis een internationale en lokale programmering op het scherpst van de snede, in combinatie met een zeldzaam lage drempel, spreekt Noorderzon een uiterst breed en divers publiek aan: van professional tot beginneling.


Vrijwilliger: Julie Haris

Artiest:

Phantom Limb Company - 69° S. (New York, VS)



Internationale co-producties Op 18 augustus ging Noorderzon officieel van start met de openingsvoorstelling Before Your Very Eyes van het Berlijnse gezelschap Gob Squad (reeds tweemaal eerder te gast op Noorderzon met sprankelende voorstellingen) en het Gentse productiehuis CAMPO. Deze prachtige voorstelling over en met opgroeiende kinderen was een soms confronterende spiegel voor onze bezoekers. Deze voorstelling werd door Noorderzon in samenwerking met het Grand Theatre ondersteund. Een aantal makers was voorafgaand aan het festival een periode te gast in Groningen om hun voorstelling verder te ontwikkelen of af te monteren, meestal gevolgd door publieke presentaties tijdens ons festival. Zo vormde een residentie tijdens Noorderzon in het Prinsentheater een belangrijke stap in de ontwikkeling van de voorstelling The Blue Boy van het Ierse gezelschap Brokentalkers en werkte de Spaanse Maria Jerez in het Grand Theatre aan haar nieuwste werk The Perfect Alibi. Noorderzon en Grand Theatre waren eveneens betrokken bij de verdere ontwikkeling van het nieuwe meesterwerk Entitled van het Britse gezelschap Quarantine, wat in de Machinefabriek (huis van het NNT) aan het werk was. Tenslotte mochten wij het prestigieuze Amerikaanse gezelschap Phantom Limb Company verwelkomen voor het grootste co-productionele traject dat wij tot nu toe hebben doorlopen. Deze grote poppentheatervoorstelling – getiteld 69° S. over de poolontdekkingsreiziger Ernest Shackleton was een samenwerking tussen verschillende partijen in New York en Groningen. Vanuit New York waren onder meer het Kronos Quartet in samenwerking met de band Skeleton Key betrokken bij de soundtrack, het ontwerpbureau ThreeAsFour was verantwoordelijk voor de kostuums en de wereldberoemde regisseur Tony Taccone en de Britse Sophie Hunter tekenden voor de regie. Het Noord Nederlands Toneel maakte de kostuums in hun atelier, het Grand Theatre maakte verschillende rekwisieten


waaronder de boot van Shackleton. Phantom Limb Company was anderhalve maand te gast in Groningen, waar 69° S. zijn wereldpremière beleefde om daarna door te reizen naar the Brooklyn Academy of Music (BAM), alwaar de Noord-Amerikaanse vuurdoop plaatsvond. Noorderzon heeft door deze co-productionele samenwerkingen de mogelijkheid om de internationale voorhoedepositie van het festival te versterken. Het culturele klimaat in Groningen en de overzichtelijke infrastructuur bieden daartoe prachtige mogelijkheden tot intensieve samenwerking, wat wij zeer bewust opzoeken – dat vinden wij een kernvoorwaarde van elk, zo ook het onze, festival.


Wereldster op noorderzon Een opvallende naam in het internationale programma was natuurlijk de legendarische danser en acteur Mikhail Baryshnikov, die de hoofdrol speelde in In Paris van de Russische regisseur Dmitry Krymov. Dat Noorderzon zich een belangrijke plaats heeft bevochten in het internationale festivallandschap mag blijken uit het feit dat wij deze topproductie – een week na de wereldpremière in Helsinki - naar Groningen hebben kunnen halen. In Paris was geheel uitverkocht en werd uiterst positief ontvangen door het publiek en de media . Het gezelschap liet ons weten dat ze een geweldige tijd hebben gehad in Groningen, een tijd die bepalend was voor de verdere ontwikkeling van de voorstelling.

Japanse vechtdans en crazy nigger Maar het programma besloeg natuurlijk veel meer.. Zoals het meesterlijke El Pasado es un Animal Grotesco van de Argentijn Mariano Pensotti in de Stadsschouwburg, de Japanse vecht-dansers van contact Gonzo die geweldig tot hun recht kwamen in de Noorderkerk, de subtiele ZuidAmerikaanse dans van de Braziliaan Vanilton Lakka of de waanzinnige en unieke vertolking van Julius Eastman’s Crazy Nigger in de Synagoge in de Folkingestraat. Daarnaast waren wij erg trots op de komst naar Groningen van de nestor van het Tunesische theater Fadhel Jaïbi met zijn visionaire werk Yahia Yaïch.


Vrijwilliger: Raùl Campös Kosters

Artiest:

Baryshnikov Arts Center & Dmitry Krymov Laboratory - In Paris: a play (Moskou, Rusland en New York, VS)



muziek in een bootje? Noorderzon doet inmiddels ook al weer jaren goed mee als het gaat om het bieden van een spannend muziekpodium voor internationale, nationale en lokale bands. Het gratis muziekprogramma kon weer op veel belangstelling rekenen (van ook erg jonge bezoekers) en vanuit de media kwam zelfs het geluid dat Noorderzon de krenten uit de pap van Lowlands in het programma had staan. Zo presenteerden wij onder meer Washed Out, Cloud Control en Dry the River in de Spiegeltent en waren op het gratis Dok Dommelsch Muziekpodium (op de vijver) onder meer Fitz & The Tantrums, Kakkmaddafakka, Young the Giant, Moss, Austra, CSS (Cansei de ser Sexy) en Edward Sharpe & The Magnetic Zeros te zien. Met name dat laatste optreden op de eerste zwoele zaterdag was legendarisch, niet in de laatste plaats omdat de vijver vol met bootjes lag, waarop de zanger tot blijdschap van het publiek midden in het water een prachtig nummer zong. Magischer wordt het bijna niet. Daarnaast zijn wij een platform voor al dat talent uit Groningen en omgeving. Er zijn nog twee gratis podia (De Werf en Jazz Op Zuid) met een uitgesproken profiel. Daar presenteren wij met trots de parels uit Stad, veelal in samenwerking met diverse programmeurs.


Vrijwilliger: Anke Steffen

Artiest:

In het park: Het Dok Dommelsch Muziekpodium

T-shirt:


Uit het noorden Noorderzon is naast een internationaal festival, ook een belangrijke schakel in de keten van podia in Groningen. Wij scouten lokaal talent, initiëren projecten en out of the box samenwerkingen en geven ruim baan aan werk met wortels in het Noorden wat een festivalcontext behoeft. Veel eenmalige presentaties, gelegenheidscollectieven of eenmalige samenwerking waar nergens anders plaats of de juiste omgeving voor is. Zo presenteerden wij ook in 2011 weer veel werk van makers uit het noorden, zoals: PeerGrouP (Drenthe), Random Collision (Groningen) en Tryater (Friesland). Ook was de aansluiting bij de jongste theatermakers geslaagd met speciaal voor Noorderzon ontwikkelde voorstellingen van de vooropleiding theater De Noorderlingen (Groningen) en de jonge Theatergroep NiznO (Drenthe).

jonge gasten Het programma op de Speelweide voor Jonge Gasten was ook in 2011 weer een enorm succes met 8.263 verkochte kaartjes voor de diverse activiteiten, zoals de voorstellingen in de nieuwe ‘Iglo’-tent of het professioneel zandkastelen leren bouwen, het zelf pannenkoeken bakken of het deelnemen aan de redactie van de dagelijkse Speelweide-courant. Ook ouders lieten hun kinderen graag over aan de meer dan honderd enthousiaste vrijwilligers die meehielpen op de Speelweide.


Literaturia, wetenschap en film Voor de vierde keer presenteerden wij in samenwerking met Buro05 en stadsdichter Stefan Nieuwenhuis een uitgebreid literair programma. Een programma dat met name bestond uit optredens en voordrachten van lokale, nationale of Vlaamse literatoren zoals Bernard Christiansen en Isabelle van Dooren, AHJ Dautzenberg, en Irene Wiersma. Daarnaast organiseerden wij voor de tweede keer een debat met auteur Bas Heijne met als gasten Ronald Plasterk en Marjo Buitelaar, werd de eerste kinderdichter van Groningen (Sifra Kramer) verkozen op Noorderzon en is de documentaire van Stichting Beeldlijn over het Groningse collectief Dichters uit Epibreren Bliksem & Betonrot in première gegaan op Noorderzon. Verder was wetenschap weer een onderdeel van het festival. Voor de tweede maal stond de speciaal voor Noorderzon ontwikkelde Qu3 weer in het plantsoen. Een grote kubus vol populaire wetenschappelijke activiteiten voor kinderen en volwassenen. Ook organiseerde onze vaste partner Pavlov E-lab weer een speciale editie van Open Mind in de vorm van een intieme tocht door verschillende woonhuizen in Groningen. Onze DownTown-partners van ForumImages hebben weer een mooi Noorderzon-filmprogramma samengesteld met onder meer nieuw werk van Lars von Trier, Miranda July en een retrospectief van Jack Nicholson. In het plantsoen was een viewing te zien van Eraserhead van David Lych, door de Amsterdamse band The Moi Non Plus voorzien van een live-soundtrack.


AValanche Tot slot een speciale vermelding voor het nieuwe audiovisuele project AValanche dat wij in 2011 als pilot opstartten. Binnen dit project bieden wij een coaching traject aan voor jonge AV-kunstenaars. Binnen dit traject ontwikkelen zij een nieuw werk dat gepresenteerd wordt tijdens Noorderzon en later eventueel op andere plekken. Dit eerste jaar selecteerden wij hiervoor vier makers en collectieven: WERC, Elektriciteit is onze hobby, Viesueel Geweld en Liquid Landscape met Lex Vesseur. Zowel door de makers, de coaches en de bezoekers zijn deze projecten goed ontvangen. AValanche bestaat – zoals heel Noorderzon – uit vele partnerschappen met onder meer: Stichting GAVA, Groninger Forum, SIGN, Popfabryk en MyFacilities. In 2012 gaan wij nog een stap verder en betrekken wij de kunstvakopleidingen uit het noorden van Nederland bij het traject. In 2011 werd AValanche onder meer mogelijk gemaakt door JM Fonds, Emmaplein Foundation en Kunstraad Groningen (Groningse Nieuwe).

partners & samenwerking Uit al het bovenstaande blijkt dat een festival niet ‘op zich’ bestaat. Een festival als Noorderzon bestaat eenvoudig niet zonder al die partners. Zij programmeren binnen de context van Noorderzon of bieden hun zalen en podia aan in het DownTown-programma. Van Prinsentheater tot Stadsschouwburg, van Vera tot de Machinefabriek. In de Machinefabriek (van het NNT) zijn wij overigens in 2011 met veel plezier gestart met het creëren van een tweede (DownTown) festivalhart voor de interne organisatie, met artiestencatering en een uitvalsbasis in de stad voor staf en artiesten.


Vrijwilliger: Egbert Tatses

Artiest:

Noord Nederlandse Dans - Lab Dance (Groningen, Nederland)


Informeel, Director’s Circle en NXTSTP Noorderzon heeft inmiddels met zijn programma een vaste plaats op de internationale agenda veroverd –een vaste 100 tot 150 professionele bezoekers bezoekt Noorderzon. Omdat wij in de eerste plaats een publieksfestival zijn, bieden wij geen formele bezoekersprogramma’s aan. Noorderzon is en blijft het leukst als een bezoek informeel is, vinden wij. Zo informeel was de Director’s Circle dit jaar ook te gast. Dit gezelschap van de belangrijkste 25 smaakmakers van het Amerikaanse onafhankelijke theatercircuit was hier om een in een miniconferentie over het vak te praten, maar ook om van het festival te genieten en voorstellingen te zien. Het gezelschap werd aangevuld door een aantal genodigden, onder wie Mark Yeoman (Noorderzon) en artistieke directeuren van Wiener Festwochen (Wenen), LIFT Festival (Londen) en Dublin Fringe. De combinatie van een avontuurlijk publiek en een informele setting maakt Noorderzon tot een goede plek voor dit soort bijeenkomsten, wat blijkt uit de enthousiaste reacties tijdens het bezoek en achteraf: “It was wondrous watching the miracle cure of Groningen reach this group of intensely pressured theatre leaders. Everyone was able to relax and engage in deeper conversations than they would normally get the chance to have. I know some real bonds were formed, nationally in the US. But also internationally. This was a tipping point meeting for the Director’s Circle, I think the meetings are going to have real global impact on the field. I know you have won even more fans of the festival and I am sure you will see repeat visits in years to come. The role that Noorderzon can play in the development of artists and projects is an important one.” - Mark Russell (organisator/director Under the Radar Festival, New York City)


Ook het Europese festivalnetwerk NXTSTP was dit jaar te gast op het festival. Dit is een netwerk bestaand uit een 7-tal toonaangevende Europese festivals, bedoeld om gezamenlijk mogelijkheden te bewerkstelligen voor interessante internationale makers. Een belangrijke netwerk waaraan Noorderzon is gevraagd om deel te nemen. Een grote eer. Er is daarom meegeschreven aan een Europese aanvraag in september voor de tweede periode (2013-2017) van NXTSTP. Deze aanvraag is inmiddels gehonoreerd, zodat wij onze rol als internationaal platform – ondersteund door andere partnerfestivals – kunnen bestendigen.


Finan

ncieel Bestuursverslag | Artistiek | FINANCIEEL | COMMUNICATIE | ORGANISATIE | VOORUITBLIK | FACTS&FIGURES

Zakelijk Noorderzon wordt structureel ondersteund voor de periode 2009 – 2012 in het kader van de cultuurnota’s door het Fonds Podiumkunsten, Gemeente Groningen en de Provincie Groningen. Dit is het derde jaar van de cultuurnotaperiode, een jaar waarin er op nationaal niveau grote beleidswijzigingen voor de cultuur sector zijn aangekondigd. Eindeloze stromen rapporten en rapportages, artikelen, pamfletten, brieven en opiniërende stukken, bijeenkomsten, debatten, ronde tafel gesprekken werden geschreven en georganiseerd. Uiteraard hebben wij ook niet stil gezeten. De culturele infrastructuur van Groningen en eigenlijk ook van geheel landsdeel Noord, is overzichtelijk en informeel. In de stad Groningen is Noorderzon sinds 2008 onderdeel van een informeel netwerk de G7, waarin wij niet alleen met elkaar informatie en ervaringen uitwisselen, maar ook gezamenlijk als gesprekspartner voor lokaal bestuur optreden en ons in het publieke discours mengen. De G7 is niet georganiseerd rond geldstromen of disciplinebroeders, we zijn juist erg divers en dat maakt onze ontmoetingen (met de benen op tafel!) interessant en ons werkveld zeer breed.


In 2011 hebben we de G7 tijdelijk uitgebreid ten behoeve van strategie naar een G17. De G17 zijn de 17 instellingen in landsdeel Noord die van Fonds Podiumkunsten, Fonds Cultuurparticipatie of van Ministerie OCW structurele subsidies ontvangen. Van het Noord Nederlands Orkest tot collega Oerol. Met deze G17 hebben wij op regelmatige basis afgesproken en waren wij een gesprekspartner voor de lokale en regionale overheden in de opmaat naar het nieuwe nationale beleid. Uiteraard zijn wij er niet in geslaagd om de aanstaande bezuinigingen om te buigen. Maar we zijn er wel in geslaagd met 17 instellingen van divers pluimage, ons als eendrachtig team te manifesteren, het Noorden onder de aandacht te brengen en lokale en regionale bestuurders van uniform gedragen informatie en uitgangspunten te voorzien. Gezamenlijk hebben wij het pamflet Het Vitale Noorden gecomponeerd. In 2011 trokken wij ook gezamenlijk op in onze ‘festivaldiscipline’, met onze collega’s verenigd in de sectie festivals bij de VSCD. Met gezamenlijke acties, persberichten en een pamflet Theaterfestivals: de GPS voor cultuur vragen wij aandacht voor de positie van festivals in een nationale context.


beleidsplannen en regelingen Eind 2010 dienden wij bij de Provincie Groningen een beleidsplan in voor de periode 2013-2016. De provincie bezuinigt sterk op de niet-wettelijke taken, het kunstenbudget voor uitvoerende instellingen is met meer dan 20% geslonken. Het advies van de kunstraad Groningen aan de Provincie over de plannen en de aanvraag van Noorderzon is uiterst positief. Noorderzon wordt als tweede prioriteit van de Provincie aangemerkt na het Groninger Museum. Hoewel wij een aanvraag voor EUR 184.000 hadden neergelegd, heeft de raad geadviseerd om ons in deze zware tijden op hetzelfde niveau te subsidiëren als in de 2009-2012. Bij het schrijven van dit verslag is inmiddels bekend dat het bedrag van EUR 111.100 door wel gedeputeerde als provinciale staten is vastgesteld voor vier jaar. Het Fonds Podiumkunsten heeft op 2 november 2011 zijn nieuwe regelingen, passende bij eens sterk geslonken budget, bekendgemaakt op een grote bijeenkomst voor het veld. De regelingen zijn erg transparant en bieden ruim baan aan innovatie, pluriformiteit en verscheidenheid. Het beschikbare budget voor alle festivals in een nationale context en de bijbehorende criteria, drempelnormen en financiële plafonds, stemmen helaas minder positief. In de basisinfrastructuur bij het Ministerie van OCW is er EUR 2,9 miljoen beschikbaar voor één groots nationaal festival.


Bij het fonds podiumkunsten is er in totaal EUR 2,1 miljoen beschikbaar voor verdeling over 50 tot 60 festivals. Noorderzon heeft aangevraagd in de categorie ‘festival groot’, waar een maximumbedrag van EUR 250.000 kan worden aangevraagd, er minimaal 50% eigen inkomsten moeten worden behaald en meer dan 100 voorstellingen kernprogramma moeten worden aangeboden. Een extra bijdrage van 20% is mogelijk indien men zijn sporen verdiend op innovatiegebied. Momenteel krijgt Noorderzon als basisbeschikking 2009 -2012 van het fonds EUR 301.541 euro, in 2012 was dat EUR 317.545. Eind 2011 schreven wij eveneens beleidsplannen voor de Gemeente Groningen. De Gemeente heeft geheel tegen de stroom in juist iets extra budget vrijgemaakt voor bezuinigingen. In Groningen kunnen de rijks bezuinigingen echter hard neerdalen, welke dit eenmalige extra budget ver zal overstijgen. In april 2012 komt de Kunstraad met een eerste advies voor de cultuurnota van de Gemeente. In 2009-2012 krijgt Noorderzon structureel 250.000 euro van de Gemeente. In onze nieuwe beleidsplannen hebben wij het aangevraagde bedrag aanzienlijk verhoogd, omdat de mogelijkheden bij het Fonds sterk beperkt zijn en wij voor onze huidige vorm te weinig structurele middelen hebben om structurele kosten te betalen.


ondernemerschap Dat laatste heeft vooral te maken met het feit dat wij – zoals andere publieksfestivals – altijd al bijzonder goed zijn geweest in het genereren van eigen inkomsten. Wij ‘verdienden’ in 2011 meer dan een miljoen euro met onze kaartverkoop, horeca, sponsoring, particuliere fondsen, vrienden, hulp en slimme en goedkope oplossingen. Met dit getal kwam ons eigen inkomstenpercentage over 2011 op 59% te liggen, gemiddeld halen wij over de jaren 2009, 2010 en 2011 een eigen inkomsten percentage van 57%. Wij voelden ons overigens niet geholpen door de rijksoverheid die enerzijds de culturele sector voorhoudt ‘meer aan ondernemerschap’ te moeten doen, en anderzijds per 1 juli de verhoging van de BTW op de podiumkunsten van 6% naar 19% verhoogd. Wij hebben de prijzen van onze voorstellingen moeten verhogen en we hebben iets meer tickets verkocht, waardoor wij bruto een recordomzet hebben behaald in de kaartverkoop, maar netto helaas maar net iets boven het resultaat van 2010 zijn uitgekomen. Een symptoom van ons probleem. De rek is er wel een beetje uit. Bedrijven en particulieren voelen de crisis natuurlijk ook, deze inkomsten staan onder druk. Daarnaast stijgen de uitgaves en kunnen wij niet langer structurele kosten met incidentele baten financieren, zonder daar gevolgen van te ondervinden. Noorderzon in zijn huidige vorm moet ervoor waken de balans tussen de publieke taken en functies – en daarmee zijn toegankelijkheid – en de druk om inkomsten te genereren, te kunnen behouden.


Vrijwilliger: Hannah Weijl

Artiest:

In het park: Op Zuid

T-shirt:


resultaat Wij sluiten het boekjaar 2011 af met een klein negatief resultaat van EUR 6.984 euro op een totaal budget van meer dan 1,7 miljoen euro. Het vrij besteedbaar eigen vermogen neemt daardoor af tot EUR 60.412.

euforie en zorgen Waar wij over het evenement in 2011 een enorme euforie voelen, maken wij ons zorgen over de toekomst van de culturele infrastructuur in Nederland, het Noorden en ter stede in Groningen. Bovendien merken wij, wat betreft Noorderzon, dat de vele onzekerheidsfactoren van dit moment een steeds grotere druk leggen op de kleine basisorganisatie van een toch al (financieel) risicovol evenement.


Vrijwilliger: Moniek Reinerink

Artiest:

Muziektheater Transparant - Porselein (Antwerpen, België)


commun

nicatie Bestuursverslag | Artistiek | FINANCIEEL | COMMUNICATIE | ORGANISATIE | VOORUITBLIK | FACTS&FIGURES

Service en maatwerk De kaders voor onze jaar-rond marketingoperatie staan eigenlijk wel grotendeels vast (magazine 30.000 exemplaren, website 150.000 unieke bezoekers en 1.100.000 pageviews etc…), wat ons de rust geeft om binnen die kaders nieuwe ideeën uit te denken en uit te voeren, met name gericht op het verbeteren van service en maatwerk. Voor Noorderzon is het uiteraard van cruciaal belang om de bezoeker een voorstelling te laten kiezen die bij hem past, en om het hem zo makkelijk mogelijk te maken een weloverwogen keuze te maken. In 2011 hebben wij bijvoorbeeld de start van de kaartverkoop aanmerkelijk vervroegd met een Early Bird-verkoop die in een speciaal boekje werd aangekondigd en al op 4 juli van start ging en tot en met 10 juli duurde. In die week was het mogelijk om al vóór de vakantie zeker te zijn van kaarten voor een tiental typische Noorderzon-voorstellingen. Om middernacht zaten er al mensen klaar achter de computer om kaarten te kopen voor Noorderzon, wat een voorbode was van een succesvolle Early Bird voorverkoop, iets dat wij zeker in 2012 een vervolg gaan geven. Mensen gaven aan het heel prettig te vinden om vóór een welverdiende vakantie al zeker te zijn van kaarten.


Vrijwilliger: Jenny Leijendekker

Artiest:

In het park: De Speelweide voor Jonge Gasten

T-shirt:


doven en slechthorenden In 2011 kregen wij een interessant verzoek vanuit het dovenclubhuis in Groningen. Het bleek dat doven en slechthorenden soms wel naar Noorderzon willen, maar eigenlijk niet goed weten welke voorstelling geschikt is. Samen met het Clubhuis hebben wij daarom een selectie gemaakt en het universele icoon voor ‘geschikt voor doven en slechthorenden’ toegevoegd aan onze programma-informatie. Ook hebben wij het gezamenlijk mogelijk gemaakt dat een editie van de dagelijkse talkshow Arno’s Apéritief geheel vertaald werd door een doventolk. De reacties vanuit de achterban van het clubhuis zijn uiterst positief geweest en wij gaan in 2012 zeker verder kijken naar mogelijkheden om deze doelgroep wat beter te faciliteren.

noorderzon als proeftuin In 2010 en 2011 startten wij een pilot met de technologie van het ‘digitale communicatiebedijf’ Clockwork, met kantoren in Amsterdam, Zwolle, Nieuwegein en Groningen. Clockwork ontwikkelde een layar-applicatie genaamd Pulse: een instrument waarmee online gesprekken, foto’s en locatiebepaalde informatie letterlijk in beeld worden gebracht. Pulse is een layar-applicatie, een website en een slimme zoekmachine in één. Wanneer je over het terrein liep tijdens Noorderzon kon je via je smartphone zien wat er speelde en wat andere mensen daar via twitter over hadden gezegd. Noorderzon is een geweldige proeftuin voor nieuwe technologische ontwikkelingen. In de komende jaren is Clockwork een partner van Noorderzon, waarbij wij gezamenlijk gaan proberen een coherente digitale ‘schil’ rond Noorderzon te creëren, die het nóg makkelijker maakt om Noorderzon mee te maken.


mark talks, blog en social media Verder hebben wij dit jaar het onderdeel Mark Talks toegevoegd aan de website. Dit zijn video’s van Mark Yeoman die zijn programma toelicht. Uit het feit dat deze in totaal zo’n 10.000 keer bekeken zijn mag het succes hiervan blijken. Bovendien vinden wij het belangrijk om het programma – dat grotendeels bestaat uit voor Nederlanders onbekende internationale gezelschappen – zo goed mogelijk toe te lichten. Wat wij overigens ook doen door bij een flink aantal voorstellingen programme notes, met daarop door Noorderzon afgenomen interviews met de makers, uit te reiken aan de bezoekers. Daarnaast presenteerden wij dit jaar voor het eerst een Noorderzon-blog. Dit blog gaf een dagelijkse update in woord, beeld en geluid voorafgaand, tijdens en iets na het festival. Het blog is opgezet door onze stagiaire Annedore van Zalen en werd gerund door vrijwillige redacteurs. Wij hebben erg veel plezier gehad van het maken ervan en gaan voor komende jaren kijken naar meer (interactieve) mogelijkheden hiermee. Een aantal social media platforms is inmiddels meer dan volgroeid en daarbij onmisbaar geworden voor een sterke campagne. Het belang van facebook en twitter is niet te onderschatten, het zijn media bij uitstek om te communiceren met de bezoekers. Noorderzon had aan het einde van 2011 meer dan 4000 Twitter-volgers en meer dan 6000 facebook-fans. En dit aantal groeit snel.


publieksonderzoek In samenwerking met het bureau Vreeke & Van Dalen hebben wij een publieksonderzoek uitgevoerd gedurende drie festivalavonden. We vroegen mensen om hun mailadres om ze op de laatste dag van het festival een digitale vragenlijst te sturen. We hebben meer dan 600 volledig ingevuld enquêtes mogen ontvangen. Onze festivaleditie werd gewaardeerd met een 7,6, onze bezoekers zijn dus gemiddeld 37,5 jaar oud, bezochten reeds 7 edities en waarderen onze service bij verkooppunten en met ons magazine en via onze website als goed tot uitstekend. Het publieksonderzoek wordt vanaf 2011 een vast onderdeel van onze marketinginstrumenten. Vanaf 2012 gaan wij gerichter onderzoek doen op onderdelen van onze marketing en communicatie.

duurzame noorderzon Ook in 2011 was duurzaamheid weer verweven zowel in de organisatie van Noorderzon als in het festival. We hebben een nieuw partnerschap gesloten met het afvalverwerkingsbedrijf Van Gansewinkel. Zij verwerken ons separaat ingezamelde plastic uit 2011 tot een gerecycled product dat in 2012 tijdens het festival te zien zal zijn. Onze duurzame inspanningen zijn beloond met de prolongatie van onze Green Key (niveau zilver) in 2011, waardoor wij in 2012 dus wederom de trotse bezitter zijn van een duurzaamheidskeurmerk voor meerdaagse festivals.


Vrijwilliger: Martijn van Noppen

Artiest:

Brokentalkers - The Blue Boy (Dublin, Ierland)


Organ

nisatie Bestuursverslag | Artistiek | FINANCIEEL | COMMUNICATIE | ORGANISATIE | VOORUITBLIK | FACTS&FIGURES

Personeel & Organisatie De organisatie van Noorderzon kent een kleine en wendbare personele basis, die in de aanloop naar het festival wordt aangevuld met vele sub coördinatoren, freelancers, tientallen festivalmedewerkers en meer dan 600 vrijwilligers. In augustus wordt Noorderzon dan ook gerund door wat je zou kunnen vergelijken met de populatie van een klein dorp. Dit alles om die enorme festivaloperatie mogelijk te kunnen maken. Binnen die kleine kernorganisatie wordt gewerkt met een management team bestaand uit de algemene en artistieke directie en de productieleiding, programmacoördinator en algemeen coördinator. Ondersteunend daaraan is het office management en de administratie/ boekhouding. Het MT vergadert eens in de twee weken, soms zijn deze bijeenkomsten zeer praktisch en andere keren is het ook het broodnodige ‘met de benen op de tafel’- denken over de toekomst van het festival. Dit – grotendeels intern opgeleide – MT is goed op elkaar ingespeeld en bestaat al een aantal jaren uit dezelfde mensen. Mensen die Noorderzon meer dan wie dan ook belichamen. Eens in de vier weken vindt er ook een algemene stafvergadering plaats om iedereen bij te praten.


Door op deze wijze iedereen bij de organisatie te betrekken en goed van actuele informatie te voorzien zonder ‘harde’ schotten tussen de functies, bestaat het kernteam van Noorderzon uit zeer ervaren all round medewerkers. Daarbij zij aangetekend dat in extra drukke jaren zoals 2010, 2011 en ook 2012 zijn en zullen zijn, door een zeer volle politieke en strategische agenda, de kwetsbaarheid van een kleine organisatie zich meteen openbaart. Er zijn immers geen afdelingen, je bent afdelingshoofd, maar ook de uitvoerder van je eigen beleid. Voor elke functie is er maar een persoon. Uiteraard is Noorderzon ook al jaren een belangrijke leeromgeving voor studenten en anderen die in de culturele sector aan het werk willen. Op alle niveaus leiden wij mensen op. In 2011 meldde KCM-student Annedore van Zalen zich voor een meeloopstage bij de communicatie-afdeling , zij heeft zich in die paar maanden uitermate snel ontwikkeld om tijdens het festival het Noorderzon blog te kunnen opzetten en leiden. In 2012 zoeken wij weer naar een plekje voor Annedore. Tot 31 december 2011 kende Noorderzon in totaal 4 personeelsleden (algemeen directeur, artistiek directeur, programma coördinator en office/ boekhouding) met een vast contract, voor gezamenlijk 3,2 fte.


600 vrijwilligers, veel te coördineren Het aantal vrijwilligers dat dit jaar deelnam aan Noorderzon bereikte een record aantal van meer dan 600, en daarbij moet worden aangetekend dat wij ondanks die hoeveelheid ook nog een vrijwilligers-stop hebben moeten inzetten omdat er teveel mensen waren die zich beschikbaar stelden. Het enthousiasme en de betrokkenheid zijn hartverwarmend. Noorderzon is daarbij een van de grootste vrijwilligersorganisaties van Noord-Nederland. Vrijwilligers vormen onze ruggengraat en bij elkaar hebben zij meer dan 25.000 uren onbezoldigd voor ons gewerkt. Ontroerende cijfers. Uiteraard is het een enorme hoeveelheid werk om zoveel mensen goed aan te sturen (nee, vrijwilligers zijn niet gratis!). Iets waar wij in 2011 veel aandacht aan hebben besteed. Wij merkten dat het afgelopen jaren erg zwaar is geworden voor de vrijwilligerscoördinatoren en hebben in 2010 voor het eerst gewerkt met een digitaal roostersysteem van het bedrijf Clockwise. In 2011 hebben wij de input die wij hebben geleverd - om dit systeem samen met Clockwise vorm te geven voor festivals – kunnen verzilveren met een goed werkend online programma dat in allerlei lagen van de organisatie gebruikt kan worden en in een soepel verloop in de vrijwilligersorganisatie. In 2011 hebben wij tevens een klankbordgroep gevormd uit ons vrijwilligers-bestand, van alle werkzaamheden en divisies neemt iemand deel aan deze bijeenkomsten. Zo leren we veel in rechtstreeks – informeel en gezellig! – contact met onze ruggengraat.


Vrijwilliger: Karin Bruggeman

Artiest:

Motus - Alexis. Una Tragedia Greca (Rimini, Italië)


bestuur Het bestuur van Noorderzon werkt met de 23 aanbevelingen voor goed cultureel bestuur van Stichting Kunst & Zaken (cultural governance). Het bestuur functioneert op afstand. Er is een helder aftreedschema en er wordt eenmaal per jaar zonder directie vergaderd. Het bestuur bestond in 2011 uit voorzitter Bert van Slochteren en algemene leden Rob Janssen, Baukje Jensma, Lineke Kortekaas (t/m januari) Jan Hendrik Jansen (t/m juli) en in juli 2011 zijn toegetreden Hans Gerritsen en Dirk Nijdam. In 2012 dient voorzitter Bert van Slochteren af te treden, hiervoor is inmiddels een wervingsprocedure gestart. Het bestuur vergaderde op: 24 januari, 14 maart, 16 mei, 11 juli, 2 augustus en 19 december.


Vrijwilliger: Stephanie van der A

Artiest:

Speelweide: Zandkastelen bouwen

T-shirt:

Vest Noorderzon 2011

vooru

itblik

Bestuursverslag | Artistiek | FINANCIEEL | COMMUNICATIE | ORGANISATIE | VOORUITBLIK | FACTS&FIGURES

Vooruitblik 2012 en verder… Het programma voor Noorderzon 2012 (16 t/m 26 augustus) staat op moment van het schrijven van dit verslag, alweer in de steigers. In het 2012 coproduceren en presenteren wij onder meer de nieuwe voorstelling van het Antwerpse gezelschap Berlin. Een locatieproject, getiteld Land’s End, dat op een bijzonder plek in Groningen plaatsvindt. Ook is de nieuwste productie van de regisseur Pierre Audi te zien en presenteren wij een aantal nieuwe voorstellingen van ‘oude bekenden’, zoals de nieuwe (in 3D!) voorstellingen van het Noorse gezelschap De Utvalgte. Lokaal presenteren wij onder meer de première van een nieuw werk van PeerGrouP (Drenthe), een voorstelling die zij momenteel ontwikkelen samen met een gezelschap uit Los Angeles. Zoals eerder vermeld hebben wij bovendien erg veel zin om ons AV-project AValanche dit jaar verder te ontwikkelen in samenwerking met partners. We hopen eveneens een tussentijdse presentatie van AValanche te kunnen realiseren voorafgaand aan Noorderzon. Uiteraard staat ook het jaar 2012 - net als 2010 en 2011 - in het teken van ingrijpende veranderingen in het culture landschap. In 2012 krijgen op lokaal, regionaal en nationaal niveau de contouren van een nieuwe infrastructuur zijn beslag in een nieuw beeld en een nieuwe inrichting. Per 1 januari 2013 gaan de nieuwe cultuurnotaperiodes in en is het duidelijk met welke collega’s iedereen dat doet. Ook voor ons, voor Noorderzon, breekt natuurlijk een zeer spannend jaar aan. Kunnen wij door in 2013? En op welke manier? Met welke collega’s? In december 2012 hebben wij de plannen ingediend bij de Provincie Groningen; deze vonden hun beslag op 8 maart 2012. Op 2 januari 2012 dienden wij onze Gemeentelijke plannen in, op 4 april 2012 worden de eerste adviezen van de lokale kunstraad Groningen verwacht, waarna in juni een concept cultuurnota wordt besproken.


Op 1 maart dienden wij vervolgens onze plannen en aanvraag in bij het Fonds Podiumkunsten, binnen de beperkingen van een sterk verminderd budget en met aangepaste drempelnormen en criteria. Op 22 augustus 2012 tijdens Noorderzon! - ontvangen wij van het Fonds Podiumkunsten onze beoordeling. Op moment van schrijven van dit verslag is bekend dat er naast Noorderzon, nog 47 festivals hebben aangevraagd bij het Fonds Podiumkunsten voor een meerjarige ondersteuning voor 2013-2016. Gezamenlijk overvroegen deze 48 festivals het beschikbare budget van EUR 2,1 miljoen met EUR 6,8 miljoen meer dan driemaal. Het mag duidelijk zijn dat niet alleen de culturele sector, maar ook alle adviescommissies en - raden een zware taak tegemoet zien. Dit alles gezegd, kijken wij - terugkijken is altijd leuk en goed om te doen! - terug op een mooie festivaleditie 2011, en kijken wij ook uit naar onze aanstaande editie van 2012. Uiteraard hopen wij ook in 2013 - 2016 weer ‘mooie dingen voor heel veel mensen’ te mogen organiseren. De ontwikkelingen gedurende het jaar 2012 zullen uitwijzen, of en hoe en met wie we dit kunnen gaan doen. Wij bedanken al onze vrijwilligers, onze crew, onze partners, leveranciers, sponsoren, subsidiënten en alle anderen voor onmisbare steun en vertrouwen waarmee men dat mooie feest Noorderzon, mede mogelijk maakt. Voor nu en in de toekomst.


facts & fig

s gures Bestuursverslag | Artistiek | FINANCIEEL | COMMUNICATIE | ORGANISATIE | VOORUITBLIK | FACTS&FIGURES

‘Noorderzon is de rijkdom van Groningen. Van Nederland’ 11

Festivaldagen

2010

eke ezo b l a tiv n] f e s e r r e i 00 [ t 25.0

rs

1

Ti c k e t s hoofdpr o

53.578

Tickets totaal

# p dow ne ntow rs n

22 a r t

21,

51,696

Tickets totaal

n

n

ets ste

s Ti c k e t t i e a o p l o1c88 26. Ti c Jon kets

0

g r a mm a

4 . 28 g e g 2* a s t e

22,09


11

rs

1


s Ti c k e t t i e a o p l o3c43

Ti c Jon k

8, g e 26 g 3 a

2011


22 a r t

Festivaldagen

- Jeroen Wielaert (NOS Radio) in openingsspeech Noorderzon 2011

23.11

7

g r a mm a

Aantal bezoekers festivalterrein (incl. gratis voorstellingen) : 135.000


18 t/m 28 11

Festivaldagen

2008


rs

1


25.55

0

g r a mm a

43.550

Tickets totaal

ets ste n


18 a r t

47.459

Tickets totaal

n

s Ti c k e t t i e a o p l o0c00 18. Ti c Jon k

3

g r a mm a

n. g e v.t g . a

21.57


10,3**

rs

1


s Ti c k e t t i e a o p l o2c50 18. Ti c Jon kets

7 . 63 g e g 6* a s t e

2009


17 a r t

Festivaldagen

augustus

* zat eerder versleuteld in hoofdprogramma. ** openingsdag deels afgelast.

Totaal aantal activiteiten kernprogramma : 535 2011.68 Bestuursverslag | Artistiek | FINANCIEEL | COMMUNICATIE | ORGANISATIE | VOORUITBLIK | FACTS&FIGURES

Programma-overzicht 2011 Internationale co-producties Noorderzon/Grand Theatre Groningen Phantom Limb Company 69° S. (ook co-productie met NNT) (US) Gob Squad & CAMPO Before Your Very Eyes (DE/BE) Brokentalkers The Blue Boy (IE) Maria Jerez The Perfect Alibi (ES) Quarantine Entitled (UK)

4 3 5 3 3

Internationaal main programme overig Baryshnikov Arts Center & Dmitry Krymov Laboratory In Paris (RU/US) 4 Mariano Pensotti El pasado es un animal grotesco (AR) 2 S20 - Hiroaki Umeda 2.REPULSION/Holistic Strata (JP) 3 Fadhel Jaïbi & Familia Productions Yahia Yaïch (Amnesia) (TN) 2 Santasangre Bestiale Improvviso (IT) 2 Motus Alexis. Una Tragedia Greca (IT) 2 contact Gonzo The late drummer... (JP) 3 CANTINA CANTINA (AU) 6 Lakka Is the body the medium of dance? - Other parts (BR) - 3 Antoine Defoort & Julien Fournet Cheval (BE/FR) 3 Annie Dorsen Hello Hi There (US) 3 PME-ART The DJ Who Gave Too Much Information - HOSPITALITY 5 (CA) 3 Arnoud Noordegraaf A.M. (NL) 2 Julius Eastman Crazy Nigger (NL) 1 Muziektheater Transparant Porselein (BE) 3 Compagnie Frieda en LANG en GELUKKIG (en ze leefden nog) (BE) 4 David Shiner Shadow Play (DE) 5 Galina & Sonny Hayes (DE) 6 Uit het noorden PeerGrouP ONLAND – landschap in transitie (NL) 5 Random Collision Hunger (NL) 4 Theaterwerkplaats Mussengang aflevering 15: Dooie Mus (NL) 12 Arno van der Heyden Arno’s Apéritief (NL) 11 De Noorderlingen De Wandeling (NL) 5 Theatergroep NiznO Ongewoon herkenbaar (NL) 4 Salon Sur+ I Might Embrace Your Presence (NL) 3 Pavlov E-lab Open Mind: Families/Lines of Belonging (NL) 3 Qu3 (NL) 11 Noorderzon Nightclub (NL) 10


Internatonaal main programme Muziek Erika Stucky / De Jongens Driest Allstars / The Ex & Brass Unbound Proloog ZJFT (CH/NL/IT/NO/VS) Washed Out (US) Smith Westerns (US) Cloud Control (AU) Dry the River (UK) Eefje de Visser (NL) I Am Oak (NL) 9Bach (UK)

1 1 1 1 1 1 1 1

AValanche - 34 voorstellingen A Liquid Landscape & Lex Vesseur – Nightingale Express • WERC – Digital Foliage & Bring Your Own Beamer • Viesueel Geweld – Re:Touch • Elektriciteit is onze hobby – Happy Heal • Joost Maaskant en Popfabryk – De Dingen die Vallen Film - 20 voorstellingen David Lynch + The Moi Non Plus - Eraserhead • Here’s Jack • Ed Gass-Donnelly - Small Town Murder Songs • Lars von Trier – Melancholia • Paolo Virzi – La Prima Cosa Bella • Meryam Keshavarz – Circumstance • Béla Tarr – The Turin Horse • Miranda July – The Future • Yonebayashi Hiromasa – Arrietty Literaturia - 17 voorstellingen Vijf voor twaalf, een debat met: Bas Heijne, Ronald Plasterk en Marjo Buitelaar • Stichting Beeldlijn – Bliksem en Betonrot • Buscon | Simon Carlos Martin Vazquez – Itinerario inconcluso • FLOSS • Winterjong • Ontmoet een Vlaamse dichter: Maarten Inghels, Lies van Gasse en Michael Vandebril • De Vischknaepen • Irene Wiersma – Iedereen heeft gelijk • Poetry Circle Nowhere • Noorderzlam Bernard Christiansen en Isabelle van Dooren – Onsje • Thijs Gilbert – Een man ging van huis… • AHJ Dautzenberg, Tim Foncke, Joubert Pignon • Die Toffe Gasten – Dokter Bernard en Dokter Manfred en Dokter Utker • Verkiezing kinderdichter van Groningen (Sifra Kramer) • Kidsliteraturia Ham Radio Communications Huiskamerconcerten – 5 avonden LUIK • Long Voyage (CA/DE) • Cedarwell (US) • Goodwin Sands (DE) • Bird • Flu • Lingby (DE) • Sea + Air (DE) • September Leaves • Maus • Honig (DE)


Programma-overzicht 2011 Muziek in het plantsoen - 39 voorstellingen (gratis toegang) Kakkmaddafakka (NO) • Young the Giant (US) • Edward Sharpe and the Magnetic Zeros (US) • Frank Turner & The Sleeping Souls (UK) • White Denim (US) • Fitz & The Tantrums (US) • Moss • La Boutique Fantastique • Jungle by Night • CSS (Cansei de Ser Sexy) (BR) • Thomas Azier (NL) • Austra (CA) • Vanderlinde • Hille Stellingwerf • VENcE • Harm’s Fork • Planet Orange • Diana Roos • The Beauregards • Lou and All stars • Mr. Wallace • The Best of 15 Minutes • Grunnen op d’waaarf in ‘t paaark • SWAMP • Thomas Hilbrandie Trio At Large • Haytham Safia & Friends • SPRING!!!Koor • Kees Krabben Sextet • Tweed and Sneakers • Beshat Uvez • Zwarte Zee tot Wad Express • Smederij Jazz Party • Frank Torres y Banda • Jump ‘n Jive • Foenkk • Quick 180 • Amstel Gold Stars Jonge Gasten Programma - 127 voorstellingen LOD en Inne Goris – Droomtijd • Tryater – Tomke zoekt de kluts • Speelweide Courant • Portretschilderen • Zandkastelen bouwen • Collage • Ceci n’es pas un histoire douce • Theater FroeFroe • Circustheater Stier • Ida & Jelien • TV Wartburg • Pannenkoeken bakken In het Plantsoen - 141 voorstellingen Quarantine – The Soldier’s Song (UK) • Noord Nederlandse Dans – Lab Dance • De Vrienden van de Wetenschap – Het Jongleursbrein • Peter Woerde – De Valsspeler • Meindert Talma – De zee roept • Katerine Hendricks – Karaoke-Ruziesimulator • Werktheater Môi – Op zoek naar de zon • Michael Helmerhorst – Rear Window • Transition Town – Hoe kicken we van de olie af? • Wisemice – YouTube in de Iglo • Solace I Guess – White Label • Vespaqua – De mobiele baderie Frank den Hollander en Alina Kiers – Eerste hulp bij Noorderzon • AB-theater – Peerd zoekt Loeks • Tjerk Ridder – Trekhaak gezocht! • Michel Velt – Dialectica • Reysburo Zwaardekoper – Shakespeare Carrousel • Zina Platform – Geweldsverhalen Karavaan • JOP Groningen Grunn Gemaakt • Rocket Industries – Aqua Luma: joie de vivre • Audiogijs en boemboemklap – Tjilpe • Het huis van waren


Vrijwilliger: Fabiana Filadoro

Artiest:

In het park: Aqua Luma

T-shirt:

Vrijwilligers jubileum shirt Noorderzon 2010

Dren

2011

limburg 0,00%

4 6,6 en ing cie] 1 n o Gr ovin [pr

the 7

Fl ev ol an d 0,07% Br an ba nt 0,47% d 0,64% lderlan e G % 4 0,6 % O v er ij s s el % ,93 t 0,95 nd 1 olla % Utrech H d i ,37 Zu d2 n a % oll 51 rd H 2, d Noo an esl Fri

%

Groningen [stad] 65,63%

Zeela nd 0,03%

,69%

Buite nlan d 0,41%

Herkomst online kaartkopers Noorderzon 2010

flevoland 0,00%

Groningen [stad] 64,84%

Zeela nd 0,04%

2 6, en ing cie] 1 n o Gr ovin [pr

,34%

the 7 Dren

Fri

esl

an

4%

d3

,1

% Limb ur g 0,04% Br an ba nt 0,41% n d 1,07 elderla G % 9 0,9 0% O v er ij s s el 1,4 % and 1,32 l l t h o % c H Utre ,47 Zuid d2 n a oll rd H Noo

7%

Buite nlan d 0,66%

Website unieke bezoekers 2008, 94.723 2009, 111.792 2010, 133.777 2011, 155.278

Twitter followers 2008, n.v.t. 2009, n.v.t. 2010, 1.985 2011, 4.000

Noorderzon en digitale media facebook friends 2008, n.v.t. 2009, n.v.t. 2010, 5.000 2011, 6.258

digitale nieuwsbrief abonnees 2008, n.v.t. 2009, n.v.t. 2010, 5.000 2011, 6.000

Noorderzon vliegt in << Noorderzon presenteert veel werk van internationale artiesten. Waar komen ze allemaal vandaan? Rusland Dmitry Krymov Laboratory Argentinië Mariano Pensotti Japan Hiroaki Umeda, contact Gonzo Tunesië Fadhel Jaïbi & Familia Productions Italië Santasangre, Motus Verenigd Koninkrijk Quarantine, Dry the River, 9Bach (Wales) Ierland Brokentalkers Spanje Maria Jerez Australië CANTINA, Cloud Control Brazilië Lakka, CSS (Cansei de Ser Sexy) Frankrijk Julien Fournet Canada PME-ART, Austra Zwitserland Erika Stucky Noorwegen Kakkmaddafakka Cuba Simon Carlos, Martin Vazquez Verenigde Staten Phantom Limb Company, Baryshnikov Arts Center, Annie Dorsen, Washed Out, Smith Westerns, Young the Giant, Edward Sharpe & The Magnetic Zeros, White Denim, Fitz & The Tantrums, Cedarwell Duitsland Gob Squad, David Shiner, Galina & Sonny Hayes, Honig, Long Voyage, Sea + Air, September Leaves België CAMPO, Antoine Defoort, Muziektheater Transparant, LOD en Inne Gorris, Compagnie Frieda, Maarten Inghels, Lies van Gasse en Michael Vandebril, Theater FroeFroe


Noorderzon vliegt uit >> Een overzicht van de festivals, evenementen en voorstellingen die de artistieke staf van Noorderzon afgelopen jaar heeft bezocht als inspiratie voor Noorderzon 2011 en 2012. De voorstellingen in de nederlandse theaters zijn hier niet in opgenomen. jan

APAM, New York (VS) Voorstelling - Budapest (HU) Eurosonic/Noorderslag, Groningen (NL) London International Mime Festival, London (UK)

mrt

Dance Massive, Melbourne (AUS) Storm op Komst, Turnhout (BE) Tweetakt, Utrecht (NL) Voorstellingen in Parijs (FR)

apr Twee turven hoog - Almere (NL) The Game is Up! - Gent (BE) Voorstellingen in Maubeuge (FR) en Londen (UK) mei Uovo Kids - Milaan (IT) Voorstelling Gob Squad & CAMPO, Gent (BE) Voorstellingen in Brussel (BE), Annecy (FR), Neerpelt (BE) juni Oerol Festival, Terschelling (NL) Voorstellingen in Brussel (BE), Praag (CZ), en Hannover (DE) juli Theater aan Zee - Oostende (BE) De Parade, Utrecht (NL) aug Theaterfestival Boulevard, ’s-Hertogenbosch (NL) sep De Internationale Keuze, Rotterdam (NL) Noorderlicht Fotomanifestatie, Groningen (NL) Voorstellingen in Budapest (HUM) okt

Dublin Theatre Festival, Dublin (IR) Theater op de Markt, Neerpelt (BE) Cinekid, Amsterdam (NL) Voorstellingen in Brussel (BE), Antwerpen (BE) en Bergen

(NO)

nov

Big Bang Bxl en Bronks Festival – Brussel (BE) Next Festival, Doornik (Be) en Lille (FR) Jonge Harten Festival, Groningen (NL) voorstellingen in Brussel (BE) en München (DE)

dec Next Festival, Kortrijk (BE) Voorstellingen in Parijs (FR), Berlijn (DE)


uit? 2011.77 Bestuursverslag | Artistiek | FINANCIEEL | COMMUNICATIE | ORGANISATIE | VOORUITBLIK | FACTS&FIGURES

DIT WAS ALWEER HET JAARVERSLAG VAN NOORDERZON. WIJ HOPEN DAT U NET ZO HEEFT GENOTEN VAN NOORDERZON 2011, ALS WIJ. ‘… daarom is het goed dat we in de buurt van de stad wonen waar evenementen als Noorderzon worden georganiseerd. Daar zie je mensen die op het platteland achter slot en grendel zouden worden gezet. Wie er wel eens komt en afgaand op de bezoekersaantallen die we krijgen gemaild is dat echt iedere stadjer, krijgt zelfs de indruk dat de theater-, circus- en muziekbranche louter in het leven is geroepen om al die vage types van de straat te houden. Het is ook helemaal geen goed idee om te bezuinigen. Je moet muzikanten, acteurs en kunstenaars juist de kans geven hun waanideeën (ook wel creativiteit genoemd) in liedjes, toneelstukken en schilderijen te vatten. Ik moet er niet aan denken dat zo’n figuur bij de Albert Heijn werkt en voor mij een kilo snietjemous moet afwegen. Dat wordt niks… …we hebben Noorderzon nodig om een jaar lang gewone mensen aan te kunnen.’ - Herman Sandman, augustus 2011 in de Groninger Gezinsbode.


Over dit verslag de ontwerpers, jong talent en het drukwerk Sinds een aantal jaren laten wij onze inhoudelijke verslaglegging vormgeven door steeds weer andere jonge ontwerpers uit Groningen. Vervolgens geven zij het stokje door aan iemand anders die zij zelf aanraden; als een soort kettingbrief. Zo hopen we jong talent uit en in Groningen een steuntje in de rug te kunnen geven. Het werkt natuurlijk ook wederkerig: wij leren ieder jaar nieuwe, jonge mensen kennen die ons weer kunnen versterken. Dit jaar zijn dat Ellen Beck en Sandra Enting, die door de vormgevers van vorig jaar - de jongens van het collectief WERC - zijn voorgedragen. Wederom zijn we erg blij met het resultaat en met een (weer) een uniek verslag. U vindt Ellen en Sandra ook op het web: www.ellenbeck.nl sandraenting.tumblr.com Uiteraard dragen wij met trots onze Green Key accreditatie (duurzaamheidskeurmerk) en voeren we onze duurzame ambities ook door in ons (de productie van) jaarverslag. Scholma Druk uit Bedum heeft dit verslag gedrukt. Scholma heeft een aantal duurzame oplossingen toegepast in hun bedrijf, van inkt op plantaardige basis en vrij van oplosmiddelen tot CO2 neutraal papier en duurzame processen voor transport en afvalscheiding.


COLOFON Tekst Bijdragen Fotografie festival en voorstellingen Fotografie vrijwilligers Ontwerp Drukwerk en oplage Papier

Femke Eerland en Mark Hospers, maart 2012, Groningen Bestuur Noorderzon Pierre Borasci (Grenoble, Frankrijk), Stephan Keereweer, Karel Zwanenveld (www.karelzwaneveld.nl, Groningen) Stephan Keereweer (www.stephankeereweer.nl, Groningen) Ellen Beck & Sandra Enting (www.ellenbeck.nl, sandraenting.tumblr.com, Groningen) Scholma druk (Bedum, Groningen) in oplage van 325 exemplaren Colotech+FSC 100g/m2, Transparant FSC 102g/m2

Stichting Noorderzon Groningen Postbus 1736 9701 BS Groningen NL +31 (0)50 314 02 78 [email protected] www.noorderzon.nl Dit bestuursverslag is, net zoals alle beleidsplannen, magazines en jaarverslagen van voorgaande jaren, natuurlijk ook te downloaden via noorderzon.nl. Er is tevens een samenvatting in het Engels beschikbaar. Noorderzon 2012 - donderdag 16 t/m zondag 26 augustus

Vrijwilliger: Shannen Badenbroek

Artiest:

contact Gonzo - The Late Drummer… (Osaka, Japan)


drager: Johan de Vries Artiest: Phantom limb company

Spanje& Frankrijk. wordt eenmaal per jaar zonder directie vergaderd. Bert van Slochteren en algemene leden Rob Janssen,

Recommend Documents