Sonnevelt Opleidingen© Natuurvoedingsadviseur
Beste lezer, Als student bij Sonnevelt heb je altijd een streepje voor. Naast het lesmateriaal willen we onze studenten altijd de gelegenheid geven zich verder te verdiepen in hun vakgebied. In dit e-book vind je een selectie van een aantal achtergrondartikelen die op onze website staan gepubliceerd. Als je denkt dat een van de artikelen ook voor iemand anders interessant kan zijn, dan mag je dit e-book gerust doorsturen. Ik wens je veel inspiratie toe bij het lezen.
Hartelijke groet, Albert Sonnevelt
Sonnevelt Opleidingen© Natuurvoedingsadviseur
Natuurvoeding voor iedereen met een gezonde levensstijl Natuurvoeding werd in het verleden vaak in verband gebracht met het alternatieve circuit. Er werd gedacht aan mensen met geitenwollen sokken en zelfgebreide mutsen die vegetarische burgers eten met bleekselderij. Dat stereotype is allang niet meer van toepassing. Steeds meer mensen komen tot het inzicht dat ze niet al te best voor zichzelf zorgen als ze de commercie blindelings volgen. Ze wenden zich tot een gezondere levensstijl en daar hoort natuurlijk ook gezondere voeding bij.
Natuurvoeding, een bewuste keuze De keuze voor natuurvoeding maken mensen veelal nadat ze zijn geconfronteerd met hun eigen teruglopende gezondheid of zieke mensen in hun omgeving. Voor veel mensen is het een bewustwordingsproces. Ze komen tot het inzicht dat een gezonde levensstijl niet alleen bijdraagt aan een langer leven, maar ook meer levenskwaliteit oplevert.
Wat is natuurvoeding precies? Natuurvoeding wordt over het algemeen gedefinieerd als voeding van zo oorspronkelijk mogelijke kwaliteit. Daaronder wordt verstaan dat de voeding zoveel mogelijk in eigen tempo groeit, zonder gebruik van bestrijdingsmiddelen. De bereiding vindt plaats zonder kunstmatige toevoegingen en met behoud van de oorspronkelijke pure smaak. Daarbij worden alle waardevolle bestanddelen behouden. Meestal zijn deze natuurlijke voedingsproducten afkomstig uit de biologische en biologischdynamische landbouw.
Waarom natuurvoeding? De filosofie achter natuurvoeding is dat voedsel in de puurste vorm gegeten dient worden. Dit heeft tot gevolg dat je proeft hoe je eten werkelijk hoort te smaken. Hoe minder de voeding is bewerkt, hoe meer voedend voor lijf en geest. Onderzoek wijst op hogere voedingswaarden in natuurvoeding dan in het meeste voedsel dat de supermarkten verkopen. Bovendien is natuurvoeding minder belastend voor het milieu, omdat er alleen natuurlijke bestrijdingmiddelen worden gebruikt. Daarmee is natuurvoeding ook nog eens duurzamer.
Natuurvoedingswinkel vs. supermarkt Wanneer men voor het eerst een natuurvoedingswinkel binnenkomt, zal direct opvallen dat de etiketten van de producten compleet anders zijn vormgegeven dan in een supermarkt. Hier dienen de etiketten niet om zoveel mogelijk producten te verkopen, maar puur om aan te geven wat de ingrediënten zijn: pure amandelpasta, pure chocolade of natuurlijke, biologische kaas. Vreemd genoeg herkennen veel mensen het oorspronkelijke product niet eens; ze zijn zo gewend aan bewerkt voedsel uit een pakje of blikje.
Gezond door natuurvoeding Door dagelijks te eten, krijgt uw lichaam de benodigde energie en voelt u zich vitaal. Helaas krijgt u ook veel bewerkt voedsel binnen dat de balans in uw lichaam verstoort. Wanneer u teveel voedsel binnenkrijgt dat deze balans verstoort, krijgt u lichamelijke klachten, soms zelfs zonder dat u het in de gaten heeft. U voelt zich futloos, u wordt zwaarder of lichter in gewicht of krijgt psychische klachten.
Sonnevelt Opleidingen© Natuurvoedingsadviseur
Door uw voedingspatroon aan te passen en natuurvoeding te integreren in uw dagelijkse gewoonten, kunnen deze klachten al snel verminderen of zelfs verdwijnen. Natuurvoeding is zeker niet strikt bestemd voor alternatievelingen. Een steeds bredere groep mensen komt tot het inzicht dat natuurvoeding wel degelijk een voorname ondersteuning is voor een betere gezondheid. Uiteraard is het niet noodzakelijk alleen maar natuurvoeding te eten. Daarin kan men zo ver gaan als men zelf wil. Over gezonde voeding valt veel te leren. In de opleiding Natuurvoedingsadviseur leer je hoe je jezelf, maar ook anderen kunt helpen aan een gezonder eetpatroon.
Voor vragen over de opleiding kun je altijd even contact opnemen met onze studiecoach
Sonnevelt Opleidingen© Natuurvoedingsadviseur
Voeding en stress Aan het begin van de opleiding tot Natuurvoedingsadviseur en als gediplomeerd stresscounselor, vroeg ik me af wat en hoeveel voeding en stress met elkaar te maken hebben. 1/3 Deel van de opleiding tot Vitaliteitcoach bestaat uit een voedingsdeel, namelijk Natuurvoedingsadviseur, Trainer Hormoonfactor of Gewichtsconsulent. Één en ander zal toch zeker verband hebben met elkaar. We kennen allemaal het zogenaamde ’emotie-eten’: in tijden van ellende, liefdesverdriet, stress of zomaar ‘omdat we het hebben verdiend’ grijpen we allemaal wel eens naar een zak chips, chocolade, drop of een glas wijn. Als natuurvoedingsadviseur heb ik geleerd wat je in zo’n situatie als alternatief kunt nemen. Laten we eerst eens wat dieper ingaan op stress. Stress is een vorm van spanning die in het lichaam optreedt als reactie op externe prikkels. Stress kan positief of negatief zijn. Positieve stress hebben we allemaal nodig, denk bijvoorbeeld aan een sportprestatie. Als er onvoldoende herstelmomenten zijn, spreken we van negatieve stress. Dit uit zich lichamelijk in bijvoorbeeld hoofdpijn, nek-, schouder-, rugklachten, slaapproblemen en/of hart- en vaatziekten. Geestelijk kan teveel stress verantwoordelijk zijn voor nervositeit, overspannenheid, depressie, burn-out en angststoornissen.
Wat gebeurt er tijdens stress in ons lichaam? In een stresssituatie wordt in ons zenuwstelsel het hormoon adrenaline (het actiehormoon) aangemaakt. Tegelijkertijd wordt via het hormonale stelsel het hormoon cortisol gemaakt. Cortisol neemt als het ware de snelle reactie van adrenaline over. Het cortisolgehalte stijgt en zet glycogeen om in glucose. Na de stresssituatie kan het lichaam weer naar de ruststand, en via het zenuwstelsel wordt de rem erop gezet. Binnen het hormoonstelsel zorgen oxytocine en dopamine ervoor dat de cortisolproductie wordt geremd.
Wat is de invloed van cortisol? • • • •
regelt de bloedsuikerspiegel; eiwitten en vetten in ons lichaam worden afgebroken en omgezet in glucose. is een krachtige ontstekingsremmer. heeft invloed op hart- en bloedvaten. heeft invloed op onze hersenen en op het slaapritme.
Teveel en te lange stress is een aanslag op onze gezondheid. Te veel cortisolproductie heeft op de lange duur vele negatieve consequenties voor ons lichaam, zoals: • • • • • • • •
verlies van spiermassa, gezonde huid en haren; eiwitten uit spieren, haren, huid en nagels worden omgezet in glucose. hunkering naar suiker en koolhydraten. het verzadigingshormoon leptine (dat aangeeft dat we voldoende hebben gegeten) werkt niet meer, daardoor gaan we door stress meer eten. hardnekkig buikvet; teveel aan voedsel wordt opgeslagen als buikvet. bloedsuikerschommelingen worden groter. stemmingswisselingen; hoge niveaus van cortisol betekenen een aanslag op het gelukshormoon serotonine (=voorloper van melotonine). slecht slapen; melotonineproductie is verstoord. Dit hormoon zorgt ervoor dat we in slaap vallen. snelle veroudering; een hogere mate van celveroudering.
Stress betekent dus daadwerkelijk een ernstige aanslag op onze gezondheid! Voeding (en beweging) heeft dus wel degelijk invloed op stress.
Sonnevelt Opleidingen© Natuurvoedingsadviseur
Wat kunnen wij als natuurvoedingsadviseur betekenen? Als eerste zorg je ervoor dat de stressbron bij je cliënt wordt weggenomen; stuur je cliënt door. Ten tweede geef je een persoonlijk, uitgebalanceerd advies over voeding en beweging: • • • • • • • •
Beweging: dagelijks 30-60 minuten bewegen in de buitenlucht.(Ochtend)licht zorgt voor de stijging van de serotoninespiegel. Zorg dat de bloedsuikerspiegel niet of minder schommelt en zorg voor langzame koolhydraten en eventueel natuurlijke zoetmiddelen. Bloeddrukverlagende voedingsmiddelen alsmede om hart- en vaatziekten te voorkomen. Let op verslavingen (koffie, suiker, alcohol enz.) en biedt de juiste alternatieven aan. Serotonine- en melatoninebevattende voedingsmiddelen (rijk aan complexe koolhydraten) zoals: bruine rijst, vlees, vis , ei, spirulina, zonnebloem- pompoen- en sesamzaad. Oxytocine en dopamine, zodat de corisolproductie wordt geremd. Anti-oxidantrijke voeding vooral groente en fruit. Dopamine wordt gemaakt uit het aminozuur tyrosine. Dit komt voor in: vlees, vis, avocado, noten, zaden, peulvruchten, kaas, ei, soja en melkproducten. Vermijden van kleur-, geur- en smaakstoffen. Gebruik van goede vetten: omega-3 rijk zoals lijnzaadolie, vette vis en olijfolie.
Kortom: Voeding heeft grote invloed op stress. Als natuurvoedingsadviseur kun je hierin voor andere mensen van goede betekenis zijn.
Sonnevelt Opleidingen© Natuurvoedingsadviseur
Budwig en haar Budwigpapje Dr. Johanna Budwig (30 september 1908-19 mei 2003) was een Duits farmacoloog, chemicus met een doctoraat in de natuurkunde. Zij werkte als de belangrijkste expert-consultant voor drugs en vetten op het voormalige Bundesanstalt fur Fettforschung (Federaal Instituut voor vettenonderzoek). Daarnaast was zij auteur van diverse boeken.
Autoriteit op het gebied van vetten en voeding Deze Duitse biochemica is in Europa een autoriteit op het gebied van vetten en voeding. Ze werkte aan het onderzoek van Nobelprijswinnaar Otto Warburg (1883-1970) dat ging over kanker en celademhaling. Volgens Warburg veranderen gewone gezonde cellen in kankercellen als ze geen zuurstof meer krijgen, dus als ze geen adem kunnen halen. In 1949 slaagde Johanna Budwig er als eerste in om vetten te analyseren en verschillende vetzuren te onderscheiden. Ze ontdekte dat onverzadigde vetzuren in het celmembraan zorgen voor de celademhaling. Het bleek de ontbrekende schakel te zijn in het onderzoek van Warburg. Ze ontdekte tevens dat vetzuren wateroplosbaar worden in combinatie met eiwitten (zwavelhoudende aminozuren ) en dat gezonde mensen een hoger gehalte aan omega-3-vetzuren in hun bloed hebben dan zieke mensen en dat de belangrijkste bron van omega-3-vetzuren vlaszaad (lijnzaad) is. Door eiwit met de olie te combineren, wordt de olie in het lichaam wateroplosbaar en kan deze sneller worden opgenomen. Door het gebruiken van het zogeheten Budwigpapje zouden kankercellen worden teruggedrongen en zodoende zou men van kanker kunnen genezen. Zodra zij dit inzag begon zij met de ontwikkeling van een dieet en voedingsvoorschriften. Zij ontwierp een recept voor een olieeiwitpapje. De aanbevolen dosering bestaat uit 1 eetlepel vlaszaadolie op 4 eetlepels kwark of cottage cheese. Afhankelijk van de ernst van de aandoening liet ze haar patiënten 3 tot 6 eetlepels vlaszaadolie met minimaal ruim 100 gram of een half kopje cottage cheese per dag gebruiken.
Budwigdieet opzienbarend? In artikelen uit wetenschappelijke tijdschriften blijkt dat door onderzoekers en artsen enerzijds het Budwigprotocol of Budwigdieet als zeer opzienbarend wordt omschreven en gezien als eenvoudige doch effectieve manier om kanker (preventief) te bestrijden (Dr. Johanna Budwig is tot zeven keer genomineerd voor de Nobelprijs!). Anderszijds wordt het protocol of dieet in een negatief daglicht geplaatst doordat wetenschappers, oncologen en artsen vinden dat het onderzoek eenzijdig is gedaan, in dit geval alleen op muizen en dat het wel een erg simplistische manier van genezing van kanker is. Echter, geciteerd uit een van de artikelen waarin wordt aangegeven dat niet zozeer het middel effectief is tegen het ontstaan van kanker, maar dat industrie, farmacie en overhead bang zijn voor het verliezen van marktaandeel en dus winst: “en haar werk werd aangevallen en het zwijgen opgelegd door gevestigde medische, industriële en farmaceutische belangen in heel haar leven. Zoals samengevat door Cliff Beckwith die zijn prostaatkanker voor meer dan tientallen jaren onder controle hield: "Dr. Budwig bij mijn weten, had meer dan 1000 gedocumenteerde successen, echter haar werk was niet populair bij de Oncologie-industrie in Europa. Haar ideeën zouden heel wat verliezen in de voedingsindustrie hebben betekend, met name in de vettenindustrie.”
Budwigpapje effectief en preventief dieet Ook in Nederland wordt blijkbaar het Budwigpapje niet gezien als effectief en preventief dieet, want bij het KWF (het Koninklijke Wilhelmina Fonds) staat hierover niets beschreven op hun informatiesite en –brochure. Ditzelfde geldt voor het Nederlandse Voedingscentrum.
Sonnevelt Opleidingen© Natuurvoedingsadviseur
Wel hebben beide stichtingen een onderwerp over diëten bij kanker opgenomen, zoals uit het volgend stukje geciteerd: “Helpt een dieet tegen kanker? Misschien heeft u gehoord of gelezen dat het ontstaan van kanker te maken kan hebben met voedingsgewoonten. Dat kan inderdaad. Of er een bepaalde voeding of een dieet bestaat dat kanker kan genezen of stoppen, is echter een heel andere vraag. Wetenschappelijk onderzoek heeft tot nu toe niet aannemelijk gemaakt dat een bepaald eetpatroon of dieet een eenmaal ontstaan kankerproces gunstig kan beïnvloeden. Als het volgen van een dieet of het aanpassing van uw voeding u aanspreekt, kan het wel een steun voor u betekenen. Meestal is het mogelijk om ook met een aanvullend of alternatief dieet uw gewicht en conditie op peil te houden. Het kan echter zijn dat u door uw ziekte en/of behandeling moeite heeft met eten, of dat u door uw ziekte en/of behandeling voor korte of langere tijd niet normaal mag of kunt eten. Kortom, uw voeding moet worden aangepast aan uw medische en persoonlijke situatie. Overleg daarom altijd met uw arts en diëtist wanneer u er over denkt om een aanvullend of alternatief dieet te gebruiken.” Het lijkt of beide stichtingen niet openstaan voor ‘alternatieve’ dieeten die de farmaceutische- en vettenindustrie minder marktaandeel en dus minder winstgevend maken? Gelooft u er eerder in dat de wetenschap met allerlei onderzoeken die tientallen jaren duren, kanker van dodelijke ziekte tot chronische ziekte kan maken of eerder in dit eenvoudige recept van eiwit en vet? Een recept dat preventief een goede immuniteits- en weerstandsopbouw geeft, zodat kankercellen niet de ruimte krijgen te ontstaan, dan in achteraf chemotherapie en medicijnen. Kortom, de combinatie van lijnzaadolie en kwark én biologische voeding én lichaamsbeweging én frisse lucht én de genezende krachten van de zon, zouden een natuurlijke basis moeten zijn om kanker uit ons leven te verdrijven.
Een recept voor een Budwigpapje Een recept voor het Budwigpapje: (uit de syllabus Natuurvoedingsadviseur, Sonnevelt Opleidingen) - 4 eetlepels volle biologische kwark - 1 eetlepel lijnzaadolie of lynolaxolie - citroensap naar smaak - havervlokken - zaden en pitten zoals lijnzaad, sesamzaad, zonnepitten, pompoenpitten - noten zoals amandelen, walnoten of hazelnoten (ongebrand) - honing naar smaak - vers fruit naar smaak (geen kiwi) Kwalitatieve voeding is essentieel voor een goede gezondheid. Je leert alles over gezonde voeding in de opleiding Natuurvoedingsadviseur.
Sonnevelt Opleidingen© Natuurvoedingsadviseur
Natuurvoeding helpende hand bij stress Stress is tegenwoordig een veel voorkomend probleem aan het worden. De lat ligt hoog in onze maatschappij. Het willen hebben van een goede baan, een fijne relatie, sociale contacten zijn zomaar een aantal zaken die voor de meesten van ons zeer herkenbaar zijn. Punten waarvoor we bereid zijn ver te gaan. We moeten wel. We willen toch bijblijven met de rest, tenslotte willen we allemaal succesvol zijn. Helaas is goed niet goed genoeg.
Natuurvoeding en stresssituaties Wat nu als er zich een situatie voordoet, zoals bijvoorbeeld een scheiding of ziekte? Dit alles kan stress veroorzaken wat vaak doorspeelt in je voeding. Neem als voorbeeld de neiging om zoet of juist die vette snack te willen eten, terwijl je eigenlijk net hebt gegeten en geen honger hebt. Mensen hebben niet in de gaten hoeveel impact voeding heeft op hun lichaam. Voordat je het weet zit je een negatieve cirkel omtrent je eetpatroon.
Wees je bewust van de invloed van natuurvoeding Waarom zou je je lichaam niet willen helpen, juist door je er bewust van te zijn dat natuurvoeding je helpt om stressbestendiger te worden? Dat is toch wat je uiteindelijk wil; het kunnen omgaan met stressvolle situaties en je daardoor beter voelen. Je wilt je sterk voelen alsof de hele wereld aankan door zelf die bewuste keuze te durven maken. Dat is toch wat centraal staat in deze maatschappij: durven, doen en daarmee scoren.
Doen Het alles onder controle willen hebben begint toch echt met de voeding die jij zelf in je lichaam stopt, zelf bepalen wat voor gezonde natuurlijke voeding je eet, wetende dat je hiermee jezelf onder controle hebt. Daarmee maak je een begin met hoe je met een stressvolle situatie omgaat. Dat is pas een kick. Jij bent toch de baas?
Tip Verdiep je eens in natuurvoeding. Ontdek wat natuurvoeding voor je kan betekenen. Op deze manier krijg je meer kennis over gezonde voeding die je lichaam zal verrijken in plaats van belangrijke voedingsstoffen te ontnemen, voedingsstoffen die je heel hard nodig hebt in stressvolle situaties. Ervaar hoe je een verantwoorde levensstijl kunt creëren door middel van voeding, beweging en vooral inzicht. Geniet van je kennis en doe hiermee je voordeel, want dit alles zal je helpen om beter met stress om te kunnen gaan. De opleiding Natuurvoedingsadviseur leidt je op tot een professional die mensen kan begeleiden in een gezonde levensstijl. Je leert alles over voedingswaarde en verschillende keurmerken en hoe de voeding het lichaam kan beïnvloeden. Daarnaast leer je wat je beter wel en beter niet kan eten.
Sonnevelt Opleidingen© Natuurvoedingsadviseur
Tarwe en natuurvoeding De consumptie van tarwe is de afgelopen decennia enorm toegenomen. Tegelijkertijd zien we een toename van mensen met overgewicht, met coeliakie of met een glutenintolerantie. William Davis legt in zijn boek Wheat belly een verband uit tussen deze constateringen. Verdient tarwe daarom nog wel een plaats binnen de natuurvoeding?
Tarwe, tarwe en nog eens tarwe Er wordt meer en meer tarwe geconsumeerd. Veel huishoudens nuttigen twee maal daags een broodmaaltijd. ’s Avonds staat er met regelmaat een pasta, een wrap of een hartige taart op het menu en ook in de talloze tussendoortjes is tarwe verwerkt.
Tarwe en buikvet Consumptie van tarwe veroorzaakt sterke schommelingen van de bloedsuikerspiegel. Volgens Davis stijgt je bloedsuiker na het eten van twee volkoren boterhammen zelfs nog sterker dan na het eten van twee eetlepels pure suiker. De insuline die vervolgens wordt aangemaakt, zorgt er voor dat het teveel aan suiker in je bloed wordt opgeslagen als vet, vooral als buikvet. Hoe meer buikvet je hebt, hoe slechter je lichaam weer reageert op insuline en hoe groter vervolgens de kans op diabetes. Daarnaast heeft tarwe ook een verslavende werking op de hersenen. De gluteneiwitten uit tarwe worden in je maag afgebroken tot polypeptides, welke zich in de hersenen kunnen binden aan dezelfde receptor als waar morfine en opium zich aan binden. Als gevolg daarvan kun je een lichte euforie ervaren na een broodje of een stuk gebak en wil je vaak nog meer.
De gluten in tarwe zijn structureel veranderd Steeds vaker wordt de diagnose coeliakie vastgesteld. Worden alleen de testen beter of worden we ook gevoeliger voor gluten? De tarwe van nu lijkt nog maar weinig op het oorspronkelijke ‘einkorn’. De afgelopen 50 jaar is tarwe ver doorgeteeld (dit geldt ook voor biologische tarwe). De huidige soort (triticum aestivum) verschilt wel 1000 genen met einkorn en bevat minder eiwitten en meer koolhydraten. De gluteneiwitten in tarwe zijn structureel veranderd. Het effect daarvan op onze gezondheid is nooit goed onderzocht.
Alternatieven voor tarwe Sommige mensen kunnen geen tarwe maar wel kamut of spelt verdragen. Deze bevatten ook gluten en zijn dus niet voor iedereen geschikt. Glutenvrije alternatieven zijn bijvoorbeeld rijst, gierst, aardappels, maïs, noten, quinoa, boekweit en het meel gemaakt van deze producten. Sommige van deze alternatieven, zoals rijstmeel en maïsmeel, hebben nog steeds een enorme impact op de bloedsuikerspiegel. Kies daarom ook eens vaker voor een soep, een salade of een groene smoothy in plaats van een broodvervangend alternatief op basis van een graan.
Tarwe en natuurvoeding Binnen de natuurvoeding raden we aan te variëren met granen, waardoor je je tarweconsumptie al beperkt. Mijn advies zou zijn om tarwe specifiek als een genotsmiddel te zien dat je slechts een paar keer per maand nuttigt. Wanneer je je broodmaaltijd vervangt door een tarwevrij alternatief, kies dan bij voorkeur voor voeding met minder impact op de bloedsuikerspiegel. Tijdens de opleiding Natuurvoedingsadviseur leer je alles over de positieve invloed van pure voeding op het lichaam.
Sonnevelt Opleidingen© Natuurvoedingsadviseur