Sonnevelt Opleidingen© Jongerencoach
Beste lezer, Als student bij Sonnevelt heb je altijd een streepje voor. Naast het lesmateriaal willen we onze studenten altijd de gelegenheid geven zich verder te verdiepen in hun vakgebied. In dit e-book vind je een selectie van een aantal achtergrondartikelen die op onze website staan gepubliceerd. Als je denkt dat een van de artikelen ook voor iemand anders interessant kan zijn, dan mag je dit e-book gerust doorsturen. Ik wens je veel inspiratie toe bij het lezen.
Hartelijke groet, Albert Sonnevelt
Sonnevelt Opleidingen© Jongerencoach
Jongerencoach bij mentale problemen Huilend ligt ze voorover op bed. ‘Wat is er dan aan de hand?’ Een wanhopige moeder strijkt met haar hand over de rug van haar 15-jarige dochter. Die haalt haar schouders op. Ze weet zelf niet. Het gaat best goed op school, ze heeft leuke vriendinnen. Toch zit ze niet lekker in haar vel. Al heel lang niet. Soms is ze blij, soms juist helemaal niet. Zoals nu, ze kan alleen maar huilen. Haar moeder besluit hulp te gaan zoeken. Zo kan het niet langer. Ze zoekt op internet naar iemand die kan helpen bij mentale problemen bij jongeren. Al snel komt ze uit bij een jongerencoach.
Jongerencoach Een jongerencoach komt regelmatig in aanraking met jongeren met mentale problemen, zoals het meisje hierboven. Pubers die niet meer weten wat ze moeten. Die zich ongelukkig voelen, soms zelfs zonder aanwijsbare reden. Pubers die niet meer naar school willen, zich niet meer durven vertonen omdat ze bang zijn gek gevonden te worden, pubers met angststoornissen, stemmingsstoornissen en ADHD. Mentale problemen zijn er legio. Soms is hulp van een psycholoog of psychiater nodig, in andere gevallen kan een jongerencoach uitkomst bieden. Die jongerencoach luistert naar de jongere met mentale problemen. Vervolgens probeert de jongerencoach de puber weer op de rails te krijgen. Een gestructureerd leven, planningen voor huiswerk, samen activiteiten ondernemen en het sociale netwerk versterken zijn bijvoorbeeld dingen waarin een jongerencoach de jongere kan helpen. Dergelijke zaken lossen natuurlijk niet elk mentaal probleem op, maar kunnen wel bijdragen aan het hervinden van het evenwicht. Een evenwicht dat bij pubers vaak zo wankel is.
Mentale problemen Mentale problemen komen vrij vaak voor bij jongeren. Volgens de overheid geeft 1 op de 5 jongeren aan psychische problemen te hebben, hoewel ouders dat maar bij 1 op de 6 kinderen zien. Die mentale problemen kunnen heel verschillend zijn. Problemen die bij jongeren veel voorkomen zijn: stemmingsstoornissen (depressie en bipolaire stoornissen), angststoornissen, ADHD, dwangstoornissen, eetstoornissen, posttraumatisch e stress-stoornissen, tics en trauma’s. Vooral de stemmingsstoornissen kunnen erg in ernst verschillen. In sommige gevallen is er een duidelijke achterliggende oorzaak, en is behandeling door een psycholoog of psychiater noodzakelijk. Maar niet iedere puber die af en toe down is moet direct naar een psycholoog. Vaak zijn daarvoor andere oorzaken aan te wijzen die relatief eenvoudig op te lossen zijn.
Hersenen en emoties De hersenen van pubers zijn nog volop in ontwikkeling. Maar niet ieder onderdeel van de hersenen ontwikkelt even snel. Zo zijn de emoties eerder ontwikkeld dan het hersengebied dat verantwoordelijk is voor remmingen en rationele beslissingen. Pubers laten zich daardoor snel leiden door hun emoties.
Sonnevelt Opleidingen© Jongerencoach
Daardoor kunnen ze in problemen komen, bijvoorbeeld door ruzie met klasgenoten of docenten. Als een puber eenmaal in de problemen zit en het risico loopt om straf te krijgen, verzandt in schoolwerk of in geldproblemen zit, lijkt een oplossing vaak ver weg. De emoties zijn sterk, het besef van het probleem is er, maar het oplossend vermogen van de hersenen is nog niet zo ver ontwikkeld dat de puber er zelf uit kan komen. Hierdoor kunnen mentale problemen ontstaan, waardoor de pubers niet meer naar school willen, hun ritme kwijtraken, alleen nog maar gamen of tv kijken en in een sociaal isolement terecht komen. Vaak willen ze er zelf wel uitkomen, maar weten ze niet hoe. Juist dan kan een jongerencoach veel goed doen, door te helpen de problemen op een rij te zetten en stap voor stap naar oplossingen te zoeken.
Ouders Waarom kunnen ouders niet helpen? Waarom moet het een buitenstaander zijn? Dat is vooral omdat pubers zich juist in de puberteit tegen hun ouders afzetten. Ze nemen niets van hun ouders aan. Bovendien zijn ouders vaak zo gebrand op het vinden van oplossingen, en willen ze daarbij ook nog eens opvoeden, waardoor de puber zich onbegrepen voelt. Een jongerencoach is een buitenstaander, iemand die juist het vertrouwen van de puber moet winnen. Want alleen als dat vertrouwen er is zal de puber zijn problemen willen vertellen. Als de jongerencoach daar goed naar luistert en oplossingen helpt zoeken die de puber ziet zitten, kan er langzamerhand verbetering ontstaan. Langzamerhand, want een mentaal probleem bij een jongere is niet in één keer opgelost. In sommige gevallen blijkt er toch een dieper psychisch probleem te zijn. In zo’n geval zal de jongerencoach de jongere alsnog doorsturen naar een psycholoog of psychiater. Wil jij jongeren begeleiden en hen helpen bij het maken van de belangrijkste keuzes in hun leven? Kijk dan bij de opleiding Jongerencoach.
Sonnevelt Opleidingen© Jongerencoach
Jongerencoach: een steuntje in de rug voor jongeren Steeds vaker lijken jongeren in de knoei te komen. Ze weten niet hoe ze hun leven moet inrichten, hangen achter de televisie en computer en krijgen zichzelf niet actief. Dat is geen pure luiheid; veel jongeren willen wel anders, maar weten niet hoe. Ze hebben nergens zin in, zien nergens de lol van in en zien op tegen het maken van keuzes. Het gevolg daarvan is vaak dat die pubers school verlaten, geen startkwalificatie halen en daardoor ook moeilijker aan werk komen. In dergelijke gevallen kan een jongerencoach een oplossing zijn. Een jongerencoach die helpt, die stimuleert en activeert.
Voor wie? Een jongerencoach biedt hulp aan voor uiteenlopende problemen. Het gaat niet zozeer om psychotherapie, maar om een steuntje in de rug bij het dagelijkse leven. Hulpvragen van jongeren kunnen liggen op het gebied van regelmaat in het leven, planning van schoolwerk, het maken van keuzes, het vinden van geschikt werk of het sociale leven. Een jongerencoach kan jongeren helpen het leven weer op de rails te zetten, sociale contacten op te bouwen in een veilige omgeving, werk te vinden dat bij ze past en de schoolprestaties te verbeteren. Zodat de schooluitval minder wordt en steeds meer scholieren met diploma de school verlaten.
Wat doet de jongerencoach? Jongerencoaches bieden vooral een luisterend oor of stimuleren de jongere om stappen te ondernemen. Ze helpen door middel van praten om de gedachten op een rijtje te krijgen, zo helpen ze jongeren zichzelf te begrijpen. Een jongerencoach kan bovendien helpen bij het krijgen van ritme en structuur in het leven, door afspraken te maken en die ook te controleren, deadlines te stellen en vooral te stimuleren.
Profiel van een jongerencoach Een jongerencoach is iemand die zijn leven zelf op orde heeft, maar tegelijkertijd is het iemand die ook begrijpt dat dat niet voor iedereen vanzelfsprekend is. Een jongerencoach moet een luisterend oor kunnen bieden, advies kunnen geven zonder dat de jongere het als opdringerig beschouwt. Het allerbelangrijkste is wellicht dat er een klik is tussen de jongere en de jongerencoach. Zonder die klik kan de coach immers zeker niets bereiken. Een jongerencoach praat met de jongere niet tegen.
Wat helpt bij jongerencoaching? Het oranjefonds heeft een paar jaar geleden literatuuronderzoek laten doen naar het succes van jongerencoaching. Daarbij zijn 25 mentorprojecten onderzocht. De één-op-één begeleiding van een jongerencoach bleek postieve effecten te hebben. Ondersteuning bij plannen en het vinden van werk
Sonnevelt Opleidingen© Jongerencoach
en dergelijke vergrootte het zelfvertrouwen en de sociale en cognitieve vaardigheden. Ook de steun bij het doen van leuke dingen en het bezoeken van activiteiten vergrootte het zelfvertrouwen en de sociale vaardigheden, waardoor ook het sociale netwerk vergroot werd. Jongerencoaching blijkt het beste te werken bij langdurig contact tussen coach en jongere. Projecten die vooral op eenmalige contacten gericht zijn of alleen een korte periode lopen, zorgen niet voor een vermindering van schooluitval. Ook bleek het belangrijk te zijn om de voortgang bij te houden, bijvoorbeeld in weekoverzichten. Dat stimuleert de jongeren om door te zetten. Daarnaast is het belangrijk om de coaches goed te blijven trainen. Ook het inzetten van lokale organisaties kan een succesfactor betekenen. Een jongerencoach kan ook een rol spelen in het helpen van andere jongeren. Zo kunnen er soms in samenwerkingsprojecten worden opgezet, bijvoorbeeld in een buurtcentrum, waar ook andere jongeren van profiteren. Gezamenlijke projecten kunnen jongeren enorm stimuleren, hen uit hun isolatie halen en hen helpen elkaar te accepteren en te motiveren. Wil jij het verschil maken en jongeren weer op de juiste koers zetten? Kijk dan bij de opleiding Jongerencoach.
Sonnevelt Opleidingen© Jongerencoach
Faalangst overwinnen met een jongerencoach Niet willen eten. Last van spanning en stress voor een proefwerk of examen. In huilen uitbarsten tijdens een presentatie of juist helemaal dichtklappen. Het zijn allemaal symptomen van faalangst, wat bij veel jongeren samengaat met een andere angst: sociale angst. Deze angsten zijn bij veel tieners (mede) oorzaak van problemen die ze ervaren op school en op sociaal vlak. Bij dergelijke problemen kan een jongerencoach helpen.
Faalangst en sociale angst Faalangst is de angst om te falen bij activiteiten waarbij je op je prestaties wordt afgerekend. Of, zoals het woordenboek omschrijft: ‘angst dat je niet voldoet aan de gestelde verwachtingen’. In schoolsituaties gaat het dan om proefwerken, examens en presentaties, maar het kan ook voorkomen in sociale situaties. Zo zijn jongeren met sociale angst bang om verkeerd op anderen over te komen, niet geaccepteerd te worden en raar gevonden te worden. Volgens de één valt dit onder faalangst, de ander noemt het sociale angst. In veel opzichten lijken deze angsten op elkaar, en ze komen ook beiden vaak voor bij tieners. Toch zijn er verschillen in de manier waarop de twee angsten worden aangepakt. Sommige trucs werken wel tegen faalangst op school, maar niet tegen sociale angst. Want trucs om met faalangst om te gaan, zijn er genoeg. Met deze trucs, die een jongerencoach de tiener kan aanleren, komen tieners hun proefwerken beter door en kunnen ze zonder black-out door hun eindexamens heenkomen. Faalangst helemaal overwinnen is niet altijd mogelijk, ermee om leren gaan echter wel.
Impact van faalangst ‘Een beetje angst, hoe erg is dat nou? Gezonde spanning is juist goed.’ Uit dergelijke opmerkingen blijkt dat niet iedereen een goed beeld heeft van de impact die faalangst kan hebben op het leven van jongeren. Faalangst kan jongeren laten opzien tegen school. Zo erg, dat ze niet meer naar school willen. Dat ze letterlijk ziek zijn, ziek van angst en spanning. Want iedere dag weer wachten er op school proefwerken en presentaties. En iedere dag weer kan je zomaar een beurt van een docent krijgen. Terwijl de hele klas naar je kijkt en luistert. Alleen al de gedachte daaraan kan bij jongeren met faalangst zorgen voor zweet in de handen, misselijkheid en neiging tot braken. Is het eenmaal zover op school, dan kan je dichtklappen, het niet meer weten, hoe hard je ook geleerd hebt. Er komt niet meer uit dan gestotter. Een verschrikkelijke ervaring, zeker voor tieners. Het probleem is dat de faalangst hierdoor alleen maar erger wordt, er ontstaat een vicieuze cirkel. Hoe meer van dit soort moeilijke ervaringen, hoe meer onvoldoendes een jongere haalt door de black-outs en het dichtklappen, hoe minder hij of zij in zichzelf gaat geloven.
Sonnevelt Opleidingen© Jongerencoach
Jongerencoach Faalangst is desastreus voor het zelfvertrouwen van jongeren. Voor leren zijn ze steeds minder te motiveren (‘ik haal toch slechte cijfers’) en het vertrouwen in anderen wordt steeds kleiner (‘iedereen kijkt naar me, iedereen lacht me uit’). Een jongere met faalangst kan zo in een sociaal isolement terechtkomen. Schoolwerk lukt niet meer, de spanning en stress zorgen ervoor dat de jongere leuke dingen afzegt, en ook het slaapgebrek kan de jongere opbreken. De angst en het gevoel van falen en het missen van zelfvertrouwen kunnen ook op andere vlakken in het leven van de jongere een rol gaan spelen: angst om nieuwe contacten te leggen en nieuwe dingen te proberen, angst om te solliciteren en gebrek aan structuur. Een jongerencoach kan in zo’n geval helpen. De jongerencoach kan de jongere met faalangst leren om anders te gaan denken. Niet ‘ik zal wel weer een onvoldoende halen’, maar: ‘je kent het, je haalt wel een voldoende.’ Niet ‘ik zal wel zakken voor mijn examen’, maar ‘als 98% kan slagen, kan ik het ook’. Daarnaast helpt de jongerencoach structuur aan te brengen en tijd voor ontspanning en leuke dingen in te plannen. Ook kan de jongerencoach wijzen op succeservaringen en zorgen dat de jongere succeservaringen krijgt. Dat kan goed zijn voor het zelfvertrouwen. Zo kan een jongerencoach een jongere met faalangst helpen uit de vicieuze cirkel te komen. Daarmee zijn alle problemen niet opgelost, maar zakt de jongere in ieder geval niet dieper weg. Langzaam aan kan de jongere dan weer vertrouwen krijgen in zichzelf en anderen, leren te ontspannen en tijd nemen voor leuke dingen. Wil jij jongeren met faalangst helpen? Kijk dan bij de opleiding Jongerencoach.
Sonnevelt Opleidingen© Jongerencoach
Jongerencoach, hulp bij mentale problemen bij jongeren Jongeren kunnen te kampen hebben met allerlei mentale problemen, zoals depressie, angst, eetstoornissen en verslavingen. Die mentale problemen kunnen tot grote problemen leiden als ze niet op tijd worden herkend en onderkend. Niet voor niets zijn er instellingen voor jeugdpsychiatrie, zorgafdelingen binnen school en jongerencoaches. Het is dan ook belangrijk om problemen op tijd te herkennen en aan te pakken, zodat de schade beperkt wordt en de schooluitval geminimaliseerd. Jongerencoaches kunnen daarin een belangrijke rol spelen.
Mentale problemen Mentale problemen bij jongeren kunnen in allerlei gradaties voorkomen. Volgens een rapport van het Nationaal Kompas Volksgezondheid van het Instituut voor Volksgezondheid en Milieu geeft één op de vijf jongeren tussen de 11 en 18 jaar zelf aan psychische problemen te hebben. Ouders van één op de zes jongeren geven aan dat hun kind met mentale problemen kampt. Blijkbaar signaleren ouders de mentale problemen bij hun kinderen niet altijd en zijn jongeren daar ook niet altijd open over. Elf procent van de jongeren met psychische klachten heeft zo danig ernstige problemen dat ondersteuning of professionele hulp noodzakelijk is. Tot slot blijkt uit onderzoeken dat meisjes meer psychische problemen ervaren dan jongens, en dat de problemen bij meisjes ook nog eens toenemen naarmate ze ouder worden.
Jongerencoach De mentale problemen die jongeren hebben, kunnen zeer uiteenlopend zijn. Zo zijn er jongeren die last hebben van eetstoornissen (zoals anorexia en boulimia nervosa), angststoornissen, gedragsstoornissen (ADHD), dwangstoornissen, verslavingen en stemmingsstoornissen (depressie). 22% van de jongeren blijkt te voldoen aan de criteria voor één van deze stoornissen. Dat is een zorgwekkend grote groep. Een groep die dan ook zeker aandacht verdiend, om zo problemen bij het ouder worden te voorkomen. Jongeren en hun ouders kunnen hiervoor terecht bij een jongerencoach.
Oorzaken Het is niet eenvoudig om de oorzaken van de mentale problemen bij jongeren aan te wijzen. Bij sommigen ligt er een duidelijk trauma aan ten grondslag, zoals ernstige ongelukken, het verliezen van ouders of mishandeling. In veel gevallen is de oorzaak moeilijker aan te wijzen. Volgens sommigen worden veel problemen bij kinderen van werkende ouders veroorzaakt door gebrek aan aandacht, anderen denken dat de problemen vooral ontstaan in gebroken gezinnen. Daarvoor is echter weinig bewijs. Er zijn enkele risicofactoren en beschermende factoren voor psychische problemen en stoornissen bij jongeren. Het blijkt dat intelligentie van het kind een beschermende factor is, terwijl agressieve kinderen juist meer risico lopen op psychische problemen. Ook kinderen in grote gezinnen die een negatieve interactie met de ouders hebben lopen meer risico. Daarnaast spelen de buurt, vriendengroep en familie een belangrijke rol. Tot slot kan geloof een beschermend factor zijn, terwijl discriminatie het risico op psychische problemen weer vergroot. Andere oorzaken van mentale problemen kunnen onzekerheid zijn, het missen van een stimulans om door te gaan met bijvoorbeeld school, sociale angst en verkeerde vrienden. Ook verslavingen aan computer en tv worden steeds grotere problemen, die kunnen zorgen voor sociale isolatie en doelloosheid.
Sonnevelt Opleidingen© Jongerencoach
Voorkomen Nu de problemen steeds meer uit de hand lijken te lopen en steeds meer jongeren school vroegtijdig verlaten, verkeerde vrienden krijgen of zwaar psychische problemen krijgen, probeert de overheid dergelijke problemen te voorkomen. Jongerencoaches kunnen hierin een belangrijke rol spelen. De jongerencoach kan helpen bij het structureren van het leven, het leggen van sociale contacten en het bevorderen van het zelfvertrouwen. Bovendien krijgen de jongeren hulp bij het maken van toekomstplannen, zodat ze een doel voor ogen hebben. De Jongerencoach kan veel tijd winnen en onnodig leed voorkomen door deskundig preventief en curatief advies te geven aan alle betrokkenen. Meer weten? Bekijk de informatie over onze opleiding Jongerencoach.
Sonnevelt Opleidingen© Jongerencoach