SOMMIGE MENSEN VOELEN DE REGEN, ANDEREN WORDEN GEWOON NAT. Cathelijne de Jongste, Designful Innovation for One Billion People, Onderzoeksverslag
Toelichting keuze
Wat is hoog sensitiviteit?
Een innovatie komt niet uit de lucht vallen. Dat wist ik en daar was ik me zeker van bewust toen ik begon aan deze minor. Het is hard werken, veel nadenken, gesprekken voeren, onderzoek doen, broeden op gedachten en ook een beetje geluk hebben. Om het proces zo fijn mogelijk te maken helpt het voor mij als ik werk aan een onderwerp dat me aanspreekt. Een thema dat me raakt, waar mijn passie ligt of waar ik me door geïnspireerd voel.
Een hoog sensitief persoon wordt afgekort ook wel een HSP genoemd. Hoog sensitiviteit en hooggevoeligheid betekenen hetzelfde en zijn beide termen uit de psychologie. Elaine Aron, een Amerikaanse psychologe, heeft hoog sensitiviteit op de kaart gezet. Ze introduceerde deze naam in 1996 in het Engels: highly sensitive person (Elaine N. Aron, 2007).
Precies daarom heb ik gekozen voor het onderwerp ‘hoog sensitiviteit’. Volgens Elaine Aron is 15 tot 20 procent van de wereldbevolking hoog sensitief. Dat zijn meer dan een miljard mensen en elke dag komen daar weer nieuwe bij. Bovendien zijn veel hoog sensitieve mensen zeer creatief. Het verbaasd me dan ook niet dat, toen ik aan deze opdracht begon, er steeds meer mensen in mijn omgeving hoog sensitief bleken te zijn. De combinatie in mijn leven, CVS/ME en hoog sensitiviteit, maakt het leven niet altijd even makkelijk, maar tegelijkertijd geeft het me ook kansen. Ik kan enorm genieten van details, van kunst en muziek, ik ben empatisch en daaruit komen soms mooie gesprekken voort. Zo zijn er nog meer dingen die mijn leven verrijken, maar dat alles met een toch wel een ingrijpende aangeboren eigenschap op de achtergrond. Ik voel me geroepen om in ieder geval mijn best te doen een nieuwe blik te werpen op het leven met hooggevoeligheid, het leven waarin alles ongefilterd bij je binnen komt.
Mensen die hoogsensitief zijn hebben een gevoelig zenuwstelsel. Dat betekent dat zij zowel intern (emoties zoals genot, verdriet en pijn) als extern (geluiden, geuren, beelden) sterker geprikkeld worden dan een gemilddeld mens. Als gevolg hiervan kunnen er zowel veel emotionele als fysieke klachten optreden (Elaine N. Aron, 2007). Naar schatting van Elaine Aron is 15 tot 20 procent van de wereldbevolking hoogsensitief. Dat betekent dat er meer dan een miljard mensen op onze aardbol hooggevoelig zijn. Uit onderzoek van Elaine Aron blijkt ook dat hoog sensitiviteit waarschijnlijk erfelijk is en voor komt onder evenveel mannen als vrouwen (“[Hooggevoelig]” n.d.). Wat zijn de kenmerken van hoog sensitiviteit? In de literatuur worden er veel kenmerken van hoog sensitiviteit besproken. De ene auteur richt zich op zichtbare gevolgen en de andere op bijvoorbeeld emotionele zaken. De hieronder staande lijst is van Elaine N. Aron. snel schrikken last hebben van kleren die kriebelen, naden in sokken of kledingmerkjes tegen de huid niet houden van verrassingen meer leren van een vriendelijke terechtwijzing dan van strenge straf lijkt gedachten te kunnen lezen moeilijke woorden gebruiken voor de
leeftijd elk vreemd geurtje ruiken een scherpzinnig gevoel voor humor hebben zeer intuïtief lijken moeilijk in slaap te krijgen na een opwindende dag moeite hebben met grote veranderingen wil zich verkleden als de kleren nat of zanderig zijn geworden veel vragen stellen perfectionistisch zijn oog hebben voor het verdriet van anderen van rustige spelletjes houden diepzinnige, beschouwende vragen stellen zeer gevoelig zijn voor pijn slecht kunnen tegen een luidruchtige omgeving oog hebben voor detail (iets dat van plaats is veranderd, een verandering in iemand uiterlijk) eerst kijken of het veilig is alvorens ergens in te klimmen het best presteren wanneer er geen vreemden bij zijn de dingen intensief beleven Dr. Samuel Pfeifer, die het boek ‘Hooggevoelige mensen’ heeft geschreven, heeft zo zijn eigen lijst samengesteld. Hij maakt onderscheid tussen positieve en negatieve kenmerken. Positieve aspecten fijngevoelig intensief voelen intensieve waarneming en beleving aangesproken door de schoonheid van natuur, muziek, kunst, dichtkunst en film niet onberoerd door het leed van anderen ontvankelijk voor het bovennatuurlijke Negatieve aspecten overgevoelig kwetsbaar leest en voelt tussen de regels door denkt teveel na
introvert en schuchter intuïtieve waarneming angstig niet belastbaar/geen reserves snel aan eigen grenzen alles komt te dichtbij niet (ver)weren vaak zo overweldigd; niets meer kunnen zeggen neiging tot overreageren snel geprikkeld, uit humeur gevoelens hebben al gauw hun weerslag op de maag Welke lijst je ook gebruikt, welke aspecten je ook ervaart, als hoog sensitief persoon heb je er dagelijks mee te maken dat alle aspecten van het leven ongefilterd bij je binnen komen.
Overprikkeld”. Ik mompel het zonder dat ik haar aankijk, lichtjes beschaamd.
“
Zonet ben ik bij mijn moeder in de auto gestapt en nu probeer haar snel te waarschuwen voor mijn korte lontje. Ze knikt, inmiddels weet ze wel wat dat betekent: ik heb de laatste dagen veel meegemaakt en nog niet de kans gehad om dat allemaal te verteren, waardoor ik er even niks bovenop kan hebben. Eigenlijk zou ik me nu moeten terugtrekken, tot mezelf komen. Helaas laat mijn agenda dat niet toe. En dan is de kans groot dat ik ontplof, ga huilen, of allebei. Héél vervelend. En al kent mijn moeder dit trekje van mij al langer, ook tegenover haar schaam me er nog steeds voor. Het liefst zou ik sprankelend gezelschap zijn en enthousiast naar haar verhalen luisteren, maar dat lukt niet. Ik kan gewoon geen extra informatie verdragen, alles is te veel.” (Facebook groep Hoog Sensitieve Personen)
ENQUÊTE RESULTATEN Alhoewel ik meer geloof in andere vormen van onderzoek doen (een enquête is een goed begin, maar je hebt bijna altijd extra aanvullende informatie nodig), heb ik een enquête opgesteld voor mensen met hoog sensitiviteit. Het doel van deze enquête is om enkele (basis) vragen te beantwoorden en probleemgebieden te detecteren. Ik heb deze enquête uitgezet onder vrienden, familie, kennissen, de CMD facebook groep en de HSP facebook groep. Er zijn 23 personen geweest die de enquête hebben ingevuld. 
De vragen uit de enquête: Hoe vaak ervaar jij dat je hoog sensitief bent? Weten mensen in jouw omgeving dat je hoog sensitief bent? Je loopt alleen in een drukke winkelstraat. Er staat een draaiorgel, de straat is versierd met kerstverlichting, er komt een tram langs en bovendien hoor jij de muziek uit elke winkel naar buiten komen. Hoe reageer jij op deze situatie? Wat merk je zelf van jouw hoog sensitiviteit in het dagelijks leven? Heb je wel eens een situatie vermeden omdat je hoog sensitief bent? Welke tools (applicaties, websites, medicatie, technieken, etc.) gebruik jij in het dagelijks leven met betrekking tot hoog sensitiviteit? Als je geen tools gebruikt, geef dan aan ‘waarom niet’. Wat ervaar jij als positief aan het leven met hoog sensitiviteit? Voel jij je vaak onbegrepen? Wat ervaar jij als het grootste probleem in jouw leven met hoog sensitiviteit? Als er iemand was die jouw grootste probleem (mbt hoog sensitiviteit) kon oplossen, welk probleem zou dat dan zijn? Heeft jouw leefomgeving (huis, woonkamer, slaapkamer) een speciale inrichting als gevolg van jouw hoog sensitiviteit? Denk aan de kleur(en), de meubelen, de lampen, geuren of andere decoratieve details. Wat is, volgens jou, het grootste misverstand (of vooroordeel) over personen die hoog sensitief zijn?
WAT ERVAAR JE ZELF VAN JE HOOG SENSITIVITEIT?
stress als gevolg van geluid en beweing
sneller moe
tussen de regels doorlezen
empatisch
vrijheid
perfectionisme
neiging tot terugtrekken last van lawaai
snel ge•rriteerd
moeilijk slapen
ik hoor alles
behoefte aan rust
stemmingswisselingen
frustraties
veel ziek
alle details zien
moeite met routine
veel emotie
verlegen
snel afgeleid
creativiteit
overreageren
benauwd voelen in de massa
snel overprikkeld
slechte concentratie
andere invalshoeken
succes
emoties van anderen overnemen
WELKE TOOLS GEBRUIK JE IN HET DAGELIJKS LEVEN M.B.T. JE HOOG SENSITIVITEIT? (rustige) muziek
mediteren oordoppen/ koptelefoon
breien
alleen zijn
yoga
plaatsen vermijden
drukte mijden
pauzes houden
lezen
wandelen
slapen naast een ventilator
ritalin/ medicatie
wijn tekenapplicaties mindfulness
HS als tool voor je werk gebruiken
websites en informatie lezen
moeite met lomp gedrag van anderen
ik ondervind geen erkenning
klinkt als een excuus er is geen rust in de maatschappij
moeite met ongevoeligheid van anderen
ik kan me niet focussen
ik kan niet nuchter naar het leven kijken
ik raak snel moe
ik erger me snel aan geluiden en situaties
WAT ERVAAR JE ALS HET GROOTSTE PROBLEEM?
ik kan niet onbezorgd leven
ik word verkeerd begrepen
ik ben over emotioneel
ik zonder me af
samenleven met een ander is moeilijk
ik hoor alles
ik heb moeite met communiceren
ik ben me bewust van subtiele dingen
ik ervaar vaak angst en stress
ik vind het moeilijk me te schikken in situaties met meerdere meningen
CONCLUSIE Ik heb boeken gelezen, mensen gesproken, artikelen bestudeerd, het internet gesurft en een enquête laten invullen door 23 mensen. Met deze resultaten als basis kan ik door naar de volgende stap in dit onderzoek, de conceptfase. Ik heb geleerd dat er evenveel mannen als vrouwen hoog sensitief zijn, dat het een aangeboren aanleg is, dat er veel gradaties zijn waarin iemand hoog sensitief kan zijn, dat geluiden, geuren en kleine nuances het leven van elke dag flink kunnen verstoren voor een HSP. Ik weet wat hen triggert, wat hen raakt en wat hen bezighoudt. Ik weet welke tools zij gebruiken om zich staande te houden in een maatschappij die niet gericht is op hen en ik weet dat dit de groep mensen is waar ik een innovatie voor wil creëren.
Ik weet nu dat het leven van een hoog sensitief persoon Zeer intens is, zowel positief als negatief.
BIBLIOGRAFIE Pfeifer, S. (2006). Hooggevoelige mensen. Leven tussen gave en kwetsbaarheid (vierde druk). Heerenveen: Uitgeverij Groen. Aron, E. N. (2003) Hoog Sensitieve Personen. Hoe blijf je overeind als de wereld je overweldigt (dertiende druk). Amsterdam: Uitgeverij Archipel. Hoog Sensitieve Personen (2013, 12 Oktober). “Ongefilterd”. [Facebook]. Geraadpleegd op 16 november 2012, van https://www.facebook. com/hoogsensitief Wat betekent het dat je hooggevoelig bent? Geraadpleegd op 10 november 2013, van http://www.hooggevoelig.nl/drupal6/wat-betekent-hooggevoelig
