SOLVA - Kasteelstraat LASTENBOEK

VΙ SOLVA - Kasteelstraat LASTENBOEK VI – TECHNIEKEN-FLUIDA

Dossier n° : 10.06c Adres : kasteelstraat 12-14 9700 Oudenaarde Architect DnA architecten ingenieurs Stationsstraat 42 9700 Oudenaarde Tel: 055/30.94.15

Voor de opdrachtgever

De Architect

De aannemer

SOLVA Vertegenwoordigd door Algemeen-directeur H. Geeroms

DnA architecten ingenieurs Architect

Aannemer

DEEL VI – TECHNIEKEN - FLUIDA

DEEL 6 - TECHNIEKEN / FLUIDA 60.

Pagina 2 / 111

INHOUDSOPGAVE

SANITAIR / LEIDINGNET ........................................................................................................5

60.00. sanitair / leidingnet - algemeen ..........................................................................................5 60.10. afvoerbuizen - algemeen ...................................................................................................8 60.12. afvoerbuizen - kunststof / PE ....................................................................................... 13 60.12.1. afvoerbuizen - kunststof / PE |FH|st ...................................................................... 14 60.12.2. afvoerbuizen - kunststof / PE |FH|m ...................................................................... 15 60.13. afvoerbuizen - kunststof / PP (sifons) |FH|st ................................................................. 15 60.20. verluchtingsbuizen - algemeen ........................................................................................ 16 60.22. verluchtingsbuizen - kunststof / PE |PM| ...................................................................... 16 60.50. aanvoerleidingen & toebehoren - algemeen..................................................................... 17 60.53. aanvoerleidingen & toebehoren - buizen / kunststof ..................................................... 24 60.53.1. aanvoerleidingen & toebehoren - buizen / kunststof |FH|st .................................... 27 60.53.2. aanvoerleidingen & toebehoren - buizen / kunststof |FH|m .................................... 27 60.54. aanvoerleidingen & toebehoren - collectoren |PM| ....................................................... 28 60.55. aanvoerleidingen & toebehoren - leidingisolatie |PM| ................................................... 29 60.56. aanvoerleidingen & toebehoren - brandbescherming |PM|............................................ 30 60.60. aansluiting leidingnet - algemeen .................................................................................... 30 60.61. aansluiting leidingnet - reglementaire meterstraat |FH|st .............................................. 31 60.70. waterbehandeling - algemeen .......................................................................................... 31 60.71. waterbehandeling - ontharders |FH|st ........................................................................... 31 61.

SANITAIR / TOESTELLEN & TOEBEHOREN ...................................................................... 32

61.00. sanitair / toestellen & toebehoren - algemeen .................................................................. 32 61.10. closetpotten & toebehoren – algemeen (hier uitsluitend spoelreservoirs) ......................... 33 61.12. closetpotten & toebehoren – hangend (hier uitsluitend spoelreservoirs) |FH|st.............. 34 61.80. uitgietbakken - algemeen................................................................................................. 35 61.81. uitgietbakken - sanitair porselein |FH|st ........................................................................ 35 62.

SANITAIR / KRANEN & KLEPPEN ....................................................................................... 37

62.00. sanitair / kranen & kleppen - algemeen ............................................................................ 37 62.10. terugslagkleppen - algemeen ........................................................................................... 38 62.11. terugslagkleppen - messing |PM|.................................................................................. 39 62.20. installatiekranen - algemeen ............................................................................................ 39 62.21. installatiekranen - afsluitkranen / messing |PM| ............................................................ 40 62.23. installatiekranen - afsluitkranen met aftapkraan / messing |PM| ................................... 40 62.30. wandafsluitkranen - algemeen ......................................................................................... 41 62.40. dienstkranen - algemeen ................................................................................................. 41 62.42. dienstkranen - enkele dienstkraan / draaibare uitloop |FH|st ......................................... 42 62.43. dienstkranen - dubbele dienstkraan |FH|st .................................................................... 43 62.44. dienstkranen - gevelkom / buitenkraan - vorstvrij |FH|st ............................................... 44 62.70. regenwaterpompen - algemeen ....................................................................................... 45 62.71. regenwaterpompen - hydrofoorgroep / zelfaanzuigend |FH|st ....................................... 45 64.

GASINSTALLATIES .............................................................................................................. 47

64.00. gasinstallaties - algemeen ............................................................................................... 47 64.10. gasleidingen - algemeen.................................................................................................. 48 64.11. gasleidingen - staal ...................................................................................................... 50 64.11.1. gasleidingen - staal |FH|st ..................................................................................... 51 64.11.2. gasleidingen - staal |FH|m ..................................................................................... 51 64.20. gaskranen - algemeen ..................................................................................................... 52 64.21. gaskranen - gasfilter |PM| ............................................................................................ 52 64.22. gaskranen - afsluitkranen |PM| ..................................................................................... 52 64.30. gasaansluiting - algemeen |FH|st ..................................................................................... 52 65.

VERWARMING / INDIVIDUELE INSTALLATIES ................................................................... 54

65.00. verwarming / individuele installaties - algemeen .............................................................. 54 65.01. algemeen - volledigheid van inschrijving |PM|.............................................................. 56 65.02. algemeen - studie & berekening |PM| ........................................................................... 57 65.03. algemeen - voeding & aansluiting |PM| ........................................................................ 58 Bouwheer: SOLVA, vertegenwoordigd door Algemeen directeur H. Geeroms Opdracht: afbraak 2 panden (nrs 12&14) met behoud gevel nr 14 + bouwen van 8 woongelegenheden + parking & bergingen Architect: DnA architecten ingenieurs bvba.


Pagina 3 / 111

65.04. algemeen - keuringen & proeven |PM| ......................................................................... 59 65.05. algemeen - documenten & asbuilt-plannen & opleiding |PM| ........................................ 60 65.06. algemeen - waarborgen |PM| ....................................................................................... 60 65.07. algemeen - beknopte beschrijving installatie & werken |PM|......................................... 61 65.20. gaswandketels - algemeen .............................................................................................. 61 65.25. gaswandketels - gesloten / CV & SWW (doorstroom) |FH|st......................................... 63 65.40. leidingnet & toebehoren - algemeen ................................................................................ 64 65.43. leidingnet & toebehoren - buizen / kunststof |FH|st ....................................................... 67 65.44. leidingnet & toebehoren - collectoren |PM| ................................................................... 68 65.45. leidingnet & toebehoren - leidingisolatie |PM| ............................................................... 69 65.46. leidingnet & toebehoren - brandwerende doorvoeren |PM| ........................................... 71 65.50. installatieonderdelen - algemeen ..................................................................................... 71 65.51. installatieonderdelen - aflaatkranen |PM|...................................................................... 71 65.52. installatieonderdelen - regel & afsluitkranen |PM| ......................................................... 72 65.53. installatieonderdelen - drukregelaars |PM| .................................................................... 72 65.55. installatieonderdelen - expansiesysteem |FH|st ............................................................ 72 65.56. installatieonderdelen - vlotterontluchters |PM| .............................................................. 73 65.57. installatieonderdelen - microbellenafscheider |FH|st ..................................................... 73 65.58. installatieonderdelen – magnetische vuilafscheider |FH|st ............................................ 74 65.60. verwarmingselementen & toebehoren - algemeen ........................................................... 74 65.61. verwarmingselementen & toebehoren - plaatradiatoren |FH|st...................................... 76 65.62. verwarmingselementen & toebehoren - sierradiatoren |FH|st........................................ 78 65.70. warmteregeling & toebehoren - algemeen ....................................................................... 78 65.71. warmteregeling & toebehoren - radiatorkranen |PM| ..................................................... 78 65.72. warmteregeling & toebehoren - thermostaatkoppen |PM| ............................................. 79 65.73. warmteregeling & toebehoren - kamerthermostaten |FH|st ........................................... 80 65.74. warmteregeling & toebehoren - weersafhankelijke regeling |FH|st ................................ 80 65.75. warmteregeling & toebehoren - manometer |FH|st ....................................................... 81 65.76. warmteregeling & toebehoren - thermometer |FH|st ..................................................... 81 65.80. rookgasafvoerkanalen - algemeen ................................................................................... 82 65.81. rookgasafvoerkanalen – concentrische buizen PP/alu .................................................. 84 65.81.1. rookgasafvoerkanalen – concentrische buizen PP/alu – in de woonunits |FH|st ..... 85 65.81.2. rookgasafvoerkanalen – concentrische buizen PP/alu – in de kokers |FH|m .......... 86 67.

BRANDBESTRIJDING........................................................................................................... 87

67.00. brandbestrijding - algemeen ............................................................................................ 87 67.10. brandblusapparaten - algemeen ...................................................................................... 88 67.11. brandblusapparaten - poedersnelblussers |FH|st .......................................................... 89 67.50. brandwerende bescherming - algemeen |GP| .................................................................. 89 68.

VENTILATIE & KLIMATISATIE ............................................................................................. 92

68.00. ventilatie & klimatisatie - algemeen ................................................................................. 92 68.10. ventilatiekanalen - algemeen ........................................................................................... 94 68.11. ventilatiekanalen - metaal / rond .................................................................................. 97 68.11.1. ventilatiekanalen - metaal / rond – Ø160 |FH|m .................................................... 97 68.11.2. ventilatiekanalen - metaal / rond – Ø250 |FH|m .................................................... 97 68.11.3. ventilatiekanalen - metaal / rond |FH|st ................................................................. 98 68.12. ventilatiekanalen - metaal / rechthoekig |FH|st ............................................................. 98 68.15. ventilatiekanalen - flexibele kanalen |FH|st .................................................................. 99 68.16. ventilatiekanalen - thermische isolatie |FH|m ............................................................. 100 68.17. ventilatiekanalen - ophanging & bevestiging |PM| ...................................................... 101 68.18. ventilatiekanalen - proeven |GP| ................................................................................ 101 68.20. ventilatiekanalen / toebehoren - algemeen .................................................................... 102 68.21. ventilatiekanalen / toebehoren - brandkleppen |FH|st ................................................. 102 68.25. ventilatiekanalen / toebehoren - geluidsdempers |FH|st.............................................. 103 68.27. ventilatiekanalen / toebehoren - terugslagkleppen |FH|st ............................................ 104 68.30. ventilatoren - algemeen ................................................................................................. 105 68.31. ventilatoren - woonhuisventilatoren |FH|st .................................................................. 105 68.60. ventilatieventielen & -roosters - algemeen ..................................................................... 107 68.63. ventilatiemonden - gevelroosters ............................................................................... 107 68.63.1. ventilatiemonden – gevelroosters - dampkappen |FH|st ...................................... 107 68.63.2. ventilatiemonden – gevelroosters – ventilatie tellerlokaal |FH|st .......................... 108 Bouwheer: SOLVA, vertegenwoordigd door Algemeen directeur H. Geeroms Opdracht: afbraak 2 panden (nrs 12&14) met behoud gevel nr 14 + bouwen van 8 woongelegenheden + parking & bergingen Architect: DnA architecten ingenieurs bvba.


69.

Pagina 4 / 111

DAKDOORVOEREN ............................................................................................................ 110

69.00. dakdoorvoeren – algemeen ........................................................................................... 110 69.10. dakdoorvoeren – geprefabriceerde schoorsteen alu |FH|st ......................................... 110

Bouwheer: SOLVA, vertegenwoordigd door Algemeen directeur H. Geeroms Opdracht: afbraak 2 panden (nrs 12&14) met behoud gevel nr 14 + bouwen van 8 woongelegenheden + parking & bergingen Architect: DnA architecten ingenieurs bvba.


Pagina 5 / 111

60. SANITAIR / LEIDINGNET 60.00. sanitair / leidingnet - algemeen Omschrijving De post "sanitair / leidingnet" omvat de levering, plaatsing en aansluiting van het geheel van sanitaire aanvoeren afvoerleidingen, inclusief alle vereiste toebehoren tot het optimaal functioneren van de sanitaire toestellen zoals opgenomen in hoofdstuk 61, de installatie- en toestelkranen zoals beschreven in hoofdstuk 62, en de warmwatervoorzieningen zoals beschreven in hoofdstuk 63. De aannemer kan zich dienaangaande niet op een onvolledigheid van de plans of het bestek beroepen om zijn leveringen en/of werken te beperken. Door het indienen van zijn offerte erkent de aannemer dat hij hiermee heeft rekening gehouden bij het opstellen van zijn respectievelijke eenheidsprijzen. Materialen ALGEMEEN

Alle toegepaste materialen zijn in overeenstemming met de beschrijvingen van onderhavig en/of het bijzonder bestek. Algemeen gelden onderstaande standaardbepalingen : • Alle gebruikte materialen zijn onderling verenigbaar. Bijzondere aandacht wordt besteed aan het vermijden van elektrochemische koppels. In hun functie en plaatsing mogen de materialen geen negatieve invloed hebben op de goede en rendabele werking van de sanitaire installatie of gelijk welke component ervan (elektrolyse, putcorrosie, galvanische koppels). • Alle materialen zijn nieuw en voorzien van een aangepaste verpakking en codering conform de normering terzake die een gemakkelijke identificatie toelaat. • De aannemer zal pas overgaan tot de bestelling van de materialen na goedkeuring door de ontwerper en het Bestuur van een materiaallijst aangevuld met alle nodige technische documentatie, attesten, monsters,… en vermelding van oorsprong, evenals alle bijkomende informatie nuttig geacht door het Bestuur en de ontwerper. • Alle materialen zijn afkomstig uit landen van de Europese gemeenschap, zoniet wordt dit uitdrukkelijk vermeld in de voor te leggen materialenlijst. Bij levering op de werf wordt door de ontwerper de overeenstemming met de goedgekeurde materialenlijst nagegaan. Alle afgekeurde leveringen moeten onmiddellijk van de werf verwijderd worden. De goedkeuring van de leveringen houdt geenszins de goedkeuring van de werken in. • De aannemer is volledig verantwoordelijk en neemt alle nodige maatregelen voor het transport, de opslag en de verwerking van de materialen volgens de wettelijke voorschriften, de bepalingen van het bestek, de regels van goed vakmanschap en de voorschriften van fabrikant en leverancier. Uitvoering REFERENTIENORMEN STS 61 - Sanitaire toestellen (1982) STS 62 - Sanitaire leidingen (1966) STS 63 - Waterkranen (1967) TV 114 - Sanitair Reglement (WTCB, 1977) TV 120 - Praktische toepassing van het sanitair reglement (WTCB, 1978) TV 200 - Sanitaire installaties, deel 1: installaties voor de afvoer van afvalwater in gebouwen (voorstel van Sanitair Reglement) (WTCB, 1996) NBN S 01-401 - Akoestiek - Grenswaarden voor de geluidsniveaus om het gebrek aan comfort in gebouwen te vermijden (1987) NBN ISO 4067-1 - Wetenschappelijke tekeningen - Inrichtingen - Deel 1 : Beeldkentekens voor loodgieterij, verwarming, verluchting en leidingen (1992) NBN ISO 4067-2 - Tekeningen voor het bouwwezen - Inrichtingen - Deel 2 : Vereenvoudigde tekenwijze van sanitaire toestellen (1992)

ALGEMEEN

De werken worden uitgevoerd door een aannemer gespecialiseerd in loodgieterij en sanitaire werken. De uitvoering voldoet aan de voorschriften van het Technisch Reglement van SVW en de technische voorschriften van Belgaqua, de plaatselijke waterverdeling maatschappij en eventuele bijzondere eisen gesteld door de plaatselijke brandweer. Bouwheer: SOLVA, vertegenwoordigd door Algemeen directeur H. Geeroms Opdracht: afbraak 2 panden (nrs 12&14) met behoud gevel nr 14 + bouwen van 8 woongelegenheden + parking & bergingen Architect: DnA architecten ingenieurs bvba.


Pagina 6 / 111

LEIDINGVERLOOP - DIMENSIONERING

Het leidingverloop voor watertoevoer- en afvoerleidingen samen met de vereiste diameters worden schematisch aangeduid op de plannen. Bij ontbreken van dergelijk schema en/of wanneer de aannemer het - i.v.m. het optimaal functioneren van de installatie - nodig acht hieraan wijzigingen door te voeren, zal een hydraulisch schema en/of zijn voorstellen tot wijziging ter goedkeuring worden overgemaakt aan het Bestuur en de ontwerper voor de aanvang van de werken. Het definitieve tracé van de leidingen zal worden vastgelegd in gemeen overleg. DOORVOEREN - SLEUVEN

•

•

•

•

•

•

•

•

•

In het gebruikelijk geval van een algemene aanneming zal het aantal boringen, kapwerken en sleuven tot een minimum beperkt blijven, de nodige openingen in muren en vloeren moeten zoveel mogelijk uitgespaard worden tijdens de ruwbouwwerken. In geval van een uitgesplitste offerte voor de posten sanitair, verwarming, ventilatie en elektriciteit, dient de aannemer sanitair er op toe te zien dat eventuele gemeenschappelijke kruisingen, doorvoeren of andere moeilijkheden vakkundig worden opgelost in coördinatie met de uitvoeringsposten ruwbouw, verwarming, ventilatie, elektriciteit, afwerking, …. Bij het zagen, slijpen en boren van openingen, sleuven en doorgangen moet voorzichtig tewerk worden gegaan, teneinde nutteloze beschadigingen aan aangrenzende constructieonderdelen te vermijden. Er wordt uitsluitend gebruik gemaakt van aangepast trillingsarm materieel (zagen, frezen, slijpen, boren, …), met stofafzuiging. Doorboringen in zichtbaar blijvend metselwerk of betonelementen zullen steeds uitgevoerd worden met een gekoelde diamantboor of -schijf. Daarbij wordt erop toegezien geen wapeningen van het beton te beschadigen of bloot te leggen. Bij twijfel omtrent de juiste locatie van de wapeningen raadpleegt de aannemer voorafgaandelijk de architect en/of de stabiliteitsingenieur. Sleuven in gemetste muren hebben een aangepaste sectie, zonder de stabiliteit in gevaar te brengen. Het horizontaal inwerken van leidingen in wanden met een dikte minder dan 9 cm en in de holle ruimten van samengestelde wanden is verboden. Alle doorvoeringen worden zo voorzien dat muur- of vloerzettingen de buizen niet kunnen belasten. Bij een muur- of vloerdoorgang worden daartoe aangepaste beschermhulzen / doorvoermoffen rond de leidingen geplaatst, waarin de buizen vrij kunnen bewegen. Afhankelijk van de voorziene oppervlakteafwerking zullen de hulzen circa 1 cm door de afgewerkte muren en de plafonds uitsteken en circa 2 cm door de bovenzijde van de afgewerkte vloeren. Na het plaatsen van de leidingen moeten de gemaakte sleuven en doorgangen opnieuw worden gedicht, rekening houdend de voorziene oppervlakteafwerking van de omgevende wand. De dichting mag de uitzetting van de leidingen niet verhinderen. Er wordt rekening gehouden met eventuele bijkomende eisen inzake brandveiligheid conform de basisnormen brand (KB 19/12/1997 en aanvullingen). Bij iedere doorgang van een leiding door een aanwezige brandcompartimentering (vloer of muur) wordt dienaangaande gebruik gemaakt van geattesteerde doorgangshulzen of van een kragensysteem met een brandwerende massa. Attesten dienen voorgelegd te worden bij de monsterkeuring. Zichtbare leidingen, hun bevestigingen en isolatie worden afdoende beschermd tegen bevuiling en beschadiging, bij het voltooien van de installatie zorgt de aannemer voor een grondige reiniging ervan.

AKOESTISCHE VOORZORGEN

Een goede contacten/of luchtgeluidsisolatie is qua resultaat sterk afhankelijk van de uitvoering. Ieder rechtstreeks contact tussen de bevestigingsmiddelen en de leidingen (metaal op metaal), alsook tussen de leidingen en wanden of vloeren moet worden vermeden, om hinder veroorzaakt door wrijving van de buizen in de beugels of tegen het gebouw, als gevolg van uitzetting of inkrimping, te voorkomen. • Om geluidsoverdracht in het gebouw tegen te gaan zal de installateur voorzieningen treffen, zoals ⇒ het opvullen van de ruimte tussen doorvoerkokers en buizen met een aangepaste isolatiestof; ⇒ het aan de binnenzijde van de steunbeugels voorzien van een samendrukbare isolatielaag. De gebruikte trilling isolerende stoffen moeten bestand zijn tegen de normale gebruikstemperatuur, zelfdovend en rotvrij zijn. ⇒ voorzieningen te treffen om waterslag te vermijden. Voor meer informatie raadpleeg "Lawaai veroorzaakt door sanitaire uitrustingen" (WTCB, nr.1981/1). •

Veiligheid Overeenkomstig rubriek 04.60 veiligheidscoördinatie / technieken fluïda, opgemaakt door de veiligheidscoördinator-ontwerp en gevoegd bij het bijzonder bestek. Alle richtlijnen terzake en Bouwheer: SOLVA, vertegenwoordigd door Algemeen directeur H. Geeroms Opdracht: afbraak 2 panden (nrs 12&14) met behoud gevel nr 14 + bouwen van 8 woongelegenheden + parking & bergingen Architect: DnA architecten ingenieurs bvba.


Pagina 7 / 111

concrete aanwijzingen van de veiligheidscoördinator-verwezenlijking zullen nauwkeurig worden opgevolgd. Keuring GELIJKVORMIGHEIDSKEURING

De drinkwaterinstallatie dient te voldoen aan de voorschriften van de waterdistributiemaatschappij, het Technische Reglement van het SVW (Samenwerking Vlaams Water) en de technische voorschriften van Belgaqua. Bij toepassing van het decreet betreffende water bestemd voor menselijke aanwending van 24 mei 2002 (Drinkwaterdecreet, verschenen in het BS van 23/07/2002) dient de installateur de door hem uitgevoerde sanitaire installatie te laten goedkeuren door een erkend organisme, aanvaard door de watermaatschappij. Deze gelijkvormigheidskeuring moet plaatsvinden voor de eerste ingebruikname. Voor de verschillende installaties dient een afzonderlijk verslag te worden voorgelegd. Voor alle keuringen zal een keuringsattest zonder opmerkingen afgegeven worden. Het aanvragen, evenals de kosten verbonden aan de keuring van de sanitaire installaties, alsook alle gebeurlijke onkosten verbonden aan veranderingen, die zouden worden opgelegd wegens disconformiteit met de reglementaire voorschriften, zijn volledig ten laste van de inschrijver. De vereiste gelijkvormigheidskeuringen dienen minimaal 30 kalenderdagen vóór de officiële einddatum van de werken ter beschikking gesteld worden van de bouwheer. Bij het ontbreken van de keuringsattesten binnen de vooropgestelde termijn is de aannemer verantwoordelijk voor alle eventuele bijkomende kosten m.b.t. de ontzegeling van verzegelde watermeters, dewelke in voorkomend geval zullen worden verrekend aan de tarieven van de betreffende netbeheerder. GETUIGERINGEN & KLEURCODES

De nodige getuigeringen volgens kleurcoderingen zijn inbegrepen in de prijs van de leidingen. ⇒ 1e kleur : functie fluïdum - 5 cm breed ⇒ 2e kleur : typerende eigenschap fluïdum - 2,5 cm breed ⇒ 3e kleur : bijkomende eigenschap fluïdum - 1,5 cm breed De kleuren worden ringvormig rond de leidingen of de isolatie geplaatst door middel van gekleurde kleefband met een tussenafstand van circa 6 m en ter plaatse van elke aftakking en afsluitkraan en met ten minste 1 aanduiding per niveau of technisch geheel. De ringen worden naast elkaar aangebracht. Voor bluswater, gassen en stookolieleidingen moet de leiding over zijn volledige lengte in de basiskleur (1e kleur) geschilderd worden. Voor luchtkanalen volstaat een kleuraanduiding van een 10-tal cm hoog aan te brengen om de 3 m en op minstens 2 vlakken. Fluïdum Kleurcode WATER Koud - niet onthard Koud - onthard Warm (sanitair) - vertrek Warm (sanitair) - terug Afvoer - riolering (onder vloer) Afvoer - fecaliën Afvoer - verluchting Afvoer - huishoudelijk (grijs water) Afvoer - regenwater (wit water) Verwarming (secundaire kring) - vertrek Verwarming (secundaire kring) - terug Verwarming (primaire kring) - vertrek Verwarming (primaire kring) - terug

Groen - wit - zwart Groen - wit - grijs Groen - geel - rood Groen - geel - blauw Groen - zwart - zwart Groen - zwart - bruin Groen - zwart - blauw Groen - zwart - grijs Groen - zwart - wit Groen - oranje - rood Groen - oranje - blauw Groen - groen - rood Groen - groen - blauw

BLUSWATER Rood STOOKOLIE Vertrek Terug

Bruin - wit - rood Bruin - wit - blauw

GASSEN Aardgas

Geel - bruin

LUCHTBEHANDELING Buitenluchtname Behandelde lucht (warm) - aanvoer Behandelde lucht (koud) - aanvoer Afzuiging omgevingslucht - afvoer Afzuiging recyclagelucht - afvoer

Blauw - blauw Blauw - geel - rood Blauw - wit - rood Blauw - zwart - blauw Blauw - grijs - blauw



Pagina 8 / 111

KENPLAATJES

De te voorziene kenplaatjes zijn inbegrepen in de prijs van de toestellen en leidingen. Toestellen Elk toestel wordt aangeduid met gegraveerde kunststofplaatjes overeenkomstig de op de as-builtplannen en schema’s voorkomende gegevens. ⇒ Ventilatoren, motoren voor kleppen, driewegkranen, … ⇒ Batterijen, pompen, thermostaten, … ⇒ Filters, drukmeters, thermometers, voelers, regelpanelen, brandkleppen, luchtkleppen, vertrek- en retourleidingen, verwarmingsleidingen, … ⇒ Afsluitkranen en regelkranen, … Leidingen Op alle leidingen worden kenplaatjes met benaming en kringnummer aangebracht met een tussenafstand van circa 10 m en bij alle aftakkingen. De benaming en de nummering stemt overeen met deze aangeduid op de as-built-plannen en schema’s. De plaatjes worden onverliesbaar bevestigd. 60.10. afvoerbuizen - algemeen Algemeen CODERING B : voor sanitair gebruik bovengronds binnen het gebouw

DB : voor sanitair gebruik binnen de woning als in de onmiddellijke omgeving

U : voor riool ondergronds vanaf 1 m buiten het gebouw

UD : voor riool ondergronds zowel binnen als buiten het gebouw Bron : BUtgb

Omschrijving De rubriek ‘afvoerbuizen’ omvat alle leidingen, gelegen ‘binnen het gebouw’ (types B en BD), bestemd voor de afvoer van huishoudelijk afvalwater (desgevallend ook regenwater). In overeenstemming met de algemene en/of specifieke bepalingen van het bijzonder bestek, dienen de onder deze post begrepen eenheidsprijzen, hetzij volgens uitsplitsing in de samenvattende opmeting, hetzij in hun globaliteit, steeds te omvatten : • de eventueel noodzakelijke studies, voor zover niet opgenomen in het aanbestedingsbundel. • de sleuven, inkepingen en doorboringen in muren en vloeren, nodig voor het verwezenlijken van bovenvermelde werken, evenals alle daaruit voortvloeiende herstellingen; • de levering en plaatsing van alle afvoerbuizen, met inbegrip van de nodige bocht-, koppel- en hulpstukken, de bevestigingsmiddelen; • de aansluitingen met het rioleringsstelsel op funderingsniveau; • de keuring en vereiste dichtheidsproeven; • de asbuilt-plannen van het gerealiseerde afvoernet, evenals een volledige technische documentatie en onderhoudsvoorschriften; • het verwijderen van alle afval van de werf; Let wel •

De nodige verluchtingsleidingen, incl. dakdoorgangen kunnen desgevallend worden begrepen in de post afvoerbuizen.



• •

Pagina 9 / 111

Het rioleringsstelsel op funderingsniveau (U en UD), alsook de regenwaterafvoerpijpen, gesitueerd buiten het gebouw, worden steeds als afzonderlijke posten beschouwd (hoofdstuk 17 en hoofdstuk 38). De kokerafdichtingen en toezichtluiken vormen een afzonderlijke post, begrepen in hoofdstuk 51.

Meting Overeenkomstig de specifieke aanduidingen in het bijzonder bestek en/of de samenvattende opmeting wordt de meting als volgt opgevat : ofwel • meeteenheid : globaal per installatie (stuk volgens woningtype / appartement-type) • aard van de overeenkomst : Forfaitaire Hoeveelheid (FH) ofwel • meeteenheid : per lopende m, desgevallend opgesplitst volgens DN-diameter. • meetcode : netto lengte van de leidingen, gemeten volgens aslijn, tot in het centrum van kruisingen, aftakkingen, putten en/of afscheidingstoestellen. De bochten koppelstukken alsook de ophangingen worden niet gemeten en zijn inbegrepen in de eenheidsprijs. • aard van de overeenkomst : Forfaitaire Hoeveelheid (FH) Materialen HERKENNING & MARKERING PVC-U PVC-C PE

PVC-U

PP

PE

SANITAIRE AFVOERLEIDINGEN - TYPES “B” en “BD” Licht grijs (RAL 7037) met zwarte markering : “B-SANITAIR - NBN EN 1329 - Fabrikant - BENOR - diameter x dikte - fabricatiecode” Licht grijs (RAL 7037) met zwarte markering : “B-SANITAIR - NBN EN 1566 - Fabrikant - BENOR - diameter x dikte - fabricatiecode” Zwart (RAL 9005) gemarkeerd (opgedrukt of ingevormd) : “B of DB - SANITAIR - NBN EN 1519-1 - Fabrikant - BENOR - diameter x dikte - fabricatiecode” RIOLERINGSLEIDINGEN - TYPES “U” en “UD” “UD - RIOOL-EGOUT - NBN EN 1401 - PVC-U - SN klasse - Fabrikant - BENOR - diameter x dikte fabricatiecode” of “U - RIOOL-EXT-EGOUT - NBN EN 1401 - PVC-U - SN klasse - Fabrikant - BENOR - diameter x dikte fabricatiecode” “UD - RIOOL-EGOUT - PP-C (of R of HM) - NBN EN 1852 - Fabrikant - BENOR - SN klasse - diameter x dikte - fabricatiecode” of “U - RIOOL-EXT-EGOUT - PP-C (of R of HM) - NBN EN 1852 - Fabrikant - BENOR - SN klasse - diameter x dikte - fabricatiecode” Zwart “PE AFVOER-EVACUATION - Producent - diameter x dikte - fabricatiecode - BENOR”

ALGEMEEN

De sanitaire afvoerleidingen beantwoorden aan de bepalingen van STS 62, deel I - Proeven en deel II - Materialen. Voor zover niet gewijzigd door onderhavige voorschriften en deze van het bijzonder bestek zijn deze bepalingen algeheel van toepassing. • Alle geleverde buizen moeten voorzien zijn van een fabrieksmerk. De opdruk vermeldt : ”het buistype - de betreffende norm - naam van de fabrikant - BENOR - diameter en dikte fabricatiecode”, en voor bochten “de afbuigingshoek”. • De buizen en hulpstukken zijn geschikt voor de afvoer van regenwater en huishoudelijk afvalwater, overeenkomstig de te verwachten gebruikstemperaturen. De buizen zijn universeel toepasbaar (koud en warm water). • Het materiaal van de buizen moet bestand zijn tegen was- en oplosmiddelen, zoals benzine, whitespirit, benzol, tentra-koolstofchloride, aceton en methylalcohol, … Alle vrij opgestelde leidingen moeten bovendien UV-bestendig zijn. • De nominale buitendiameters (DN) stemmen steeds overeen met de opgegeven formaten op de plannen, in het bijzonder bestek en/of de aanduidingen in de samenvattende meetstaat. De doorsneden van de buizen zijn volkomen rond. • De minimale wanddikten, volgens diameter en aard van het materiaal, bedragen respectievelijk : Minimale wanddikten Afvoerleidingen Sanitair - Types B en DB PVC-U Ongeplastificeerde polyvinylchloride

PVC-C Gechloreerde polyvinylchloride

PE Polyethyleen

PP Polypropyleen

NBN EN 1329-1

NBN EN 1566-1

NBN EN 1519-1

NBN EN 1852-1

BCCA TRA 1329

BCCA TRA 1566

BCCA TRA 1519

BCCA TRA 1852

3,0 mm (Ø t/m 90 mm)

1,8 mm (Ø t/m 90 mm)

3,0 mm (Ø t/m 90 mm)

2,0 mm (Ø t/m 90 mm)

3,2 mm (Ø tot 160 mm)

2,2 mm (Ø 110 mm)

3,4 mm (Ø 110 mm)

3,0 mm (Ø 110 mm)



Pagina 10 / 111

3,9 mm (Ø 200 mm)

2,5 mm (Ø 125 mm)

4,9 mm (Ø 250 mm)

3,2 mm (Ø 160 mm)

6,2 mm (Ø 315 mm)

3,9 mm (Ø 125 mm)

3,2 mm (Ø 125 mm)

4,9 mm (Ø 160 mm)

4,3 mm (Ø 160 mm)

6,2 mm (Ø 200 mm) 7,7 mm (Ø 250 mm) 9,7 mm (Ø 315 mm)

SN 2 (SDR 51) 60 x 3,2 200 x 3,9 250 x 4,9 400 x 7,9 500 x 9,8 630 x 12,3

•

Minimale wanddikten Afvoerleidingen Riolering - Types U en UD (mm x mm) PVC-U PE Ongeplastificeerd PVC Polyethyleen NBN EN 1401-1 NBN T 42-112 BCCA TRA 1401 SN 4 (SDR 41) SN 8 (SDR 34) S-Reeks 12.5 S-Reeks 16 110 x 3,2 110 x 3,2 355 x 13,6 355 x 10,4 125 x 3,2 125 x 3,7 400 x 15,6 400 x 12,3 160 x 4,0 160 x 4,7 450 x 17,2 450 x 13,8 200 x 4,9 200 x 5,9 500 x 19,1 500 x 15,3 250 x 6,2 250 x 7,3 630 x 24,2 630 x 19,3 315 x 7,7 315 x 9,2 710 x 27,2 710 x 21,8 400 x 9,8 400 x 11,7 800 x 30,6 800 x 24,5 500 x 12,3 500 x 14,6 900 x 34,7 900 x 27,6 630 x 15,4 630 x 18,4 1000 x 38,2 1000 x 30,6

Alle toebehoren zoals T- en Y-stukken, bochten, koppelstukken, enz. hebben dezelfde samenstelling en wanddikte als de buizen, zijn van hetzelfde merk en zijn conform de bepalingen van de BENOR en/of ATG certificatie. Tot en met diameter 160 mm worden zij gespoten uit één stuk. Het gamma van de buizen voorziet tevens speciale hulpstukken, zoals uitzetmoffen, schroefkoppelingen, inspectie-elementen met schroefdop.

Uitvoering REFERENTIENORMEN NBN EN 12056-3 - Binnenriolering onder vrij verval - Deel 3 : Ontwerp en berekening van hemelwaterafvoersystemen (2000) NBN EN 12056-4 - Binnenriolering onder vrij verval - Deel 4 : Pompinstallaties voor afvalwater - Ontwerp en berekening (2000) NBN EN 12056-5 - Binnenriolering onder vrij verval - Deel 5 : Installatie en beproeving, instructies voor functionering, onderhoud en gebruik (2000) NBN EN 274-1 - Afvoerinrichtingen voor sanitaire toestellen - Deel 1 Eisen (2002) NBN EN 274-2 - Afvoerinrichtingen voor sanitaire toestellen - Deel 2 Beproevingen (2002) NBN EN 274-3 - Afvoerinrichtingen voor sanitaire toestellen - Deel 3 Kwaliteitscontrole (2002) NBN EN 12056-1 - Binnenriolering onder vrij verval - Deel 1 : Algemene en uitvoeringseisen (2000) NBN EN 12056-2 - Binnenriolering onder vrij verval - Deel 2 : Ontwerp en berekening van huishoudelijk-afvalwatersystemen (2000) NBN EN 476 - Algemene eisen voor onderdelen gebruikt in binnen- en buitenrioleringen onder vrij verval (1997) STS 62.00.08 - Sanitaire leidingen - Plaatsing van de buizen (1966) TV 200 - Sanitaire installaties, deel 1: installaties voor de afvoer van afvalwater in gebouwen (voorstel Sanitair Reglement) (WTCB, 1996)

STUDIE - ONTWERP

De installaties moeten voldoen aan TV 200 ‘Sanitaire installaties - Deel 1 : Installaties voor de afvoer van afvalwater in gebouwen’ van het WTCB, aangevuld met NBN EN 12056-2 ‘Binnenriolering onder vrij verval - Deel 2 : Ontwerp en berekening van huishoudelijk-afvalwatersystemen’. • Op de plannen wordt het tracé van de diverse afvoerleidingen aangegeven evenals de locatie van alle belangrijke onderdelen (toezichtsputten, klokputten, collectoren, …). • De studie wordt overeenkomstig de beschikbare gegevens in de aanbestedingsdocumenten en/of de bepalingen van het bijzonder bestek : ⇒ hetzij door de ontwerper geleverd. Deze maakt het rioleringsschema op (met vermelding van de type afvalwaters, leidingdiameter), eveneens in overeenstemming met de van kracht zijnde richtlijnen van de verantwoordelijke diensten van het openbaar rioleringsnet. ⇒ hetzij door de aannemer geleverd en ter goedkeuring aan de ontwerper voorgelegd rekening houdend met het soort afvoersysteem : zonder verluchting / met primaire verluchting / met primaire en secundaire verluchting / met primaire en secundaire verluchting en antihevel aftakking. Zonodig wordt een studie van het afloopstelsel bij de fabrikant opgevraagd. ⇒ voor de aanvang van de uitvoering moet op aanvraag een gedetailleerd uitvoeringsplan aan de ontwerper overgemaakt worden, met aanduiding van bevestigingspunten, inspectie-elementen, Bouwheer: SOLVA, vertegenwoordigd door Algemeen directeur H. Geeroms Opdracht: afbraak 2 panden (nrs 12&14) met behoud gevel nr 14 + bouwen van 8 woongelegenheden + parking & bergingen Architect: DnA architecten ingenieurs bvba.


Pagina 11 / 111

uitzetmoffen, bochten, enz., … Deze plannen zullen in drie exemplaren afgeleverd worden. De aannemer zal vooraf de nodige informatie inwinnen, m.b.t. de aansluitingen (gescheiden rioleringsstelsels, …), bij de diensten verantwoordelijk voor het openbaar rioleringsnet. LEIDINGVERLOOP - DIMENSIONERING

•

• • • •

De afvoernetten voor afvalwater moeten minstens volgende debieten kunnen afvoeren (TV 200) ⇒ Wastafel, bidet,: 30 l/min ⇒ Bad, douche, gootsteen, wasmachine, vloerkolk DN 50 : 48 l/min ⇒ Vloerkolk DN 70 : 90 l/min ⇒ WC, vloerkolk DN 100 : 120 l/min De afvoerleidingen worden geplaatst volgens de aanwijzingen op de plannen en in het bijzonder bestek, de voorschriften van de fabrikant en de hierboven vermelde referentiedocumenten. Er wordt zoveel mogelijk gewerkt volgens rechtlijnige tracés en rechte buizen uit één stuk. De buizen worden vorstvrij opgesteld. De buizen worden geplaatst met een constante helling van minimum 1 tot 3 cm per meter (richtwaarden : DN < 100 : > 1,5%, DN > 100 : > 2%). De plaatsing van buizen met vaste of losse moffen begint stroomafwaarts, met het mofeind stroomopwaarts gericht.

PLAATSINGSWIJZE

Overeenkomstig de aanduidingen op plan en bijzonder bestek kunnen voor de plaatsing van de buizen volgende technieken aangewend worden : ⇒ opbouw - vrije opstelling (standaard) : deze techniek wordt standaard toegepast bij bevestiging van de buizen op zichtbaar metselwerk, in kokers, achter valse plafonds, …. ⇒ inbouw (ingewerkt in de muren) o kleine afstanden (verbinding van apparaten) : bezetting van minimaal 1 cm; o grote afstanden (minder dan 1,5 m) : bezetting van minimaal 1,5 cm; o grote afstanden (meer dan 1,5 m) : bezetting van minimaal 1,5 cm + vasthechting van buis in de muur. VERBINDINGEN - KOPPELSTUKKEN - INSPECTIESTUKKEN

•

• • •

• •

•

•

De aangewende verbindingstechnieken stemmen overeen met de BENOR en/of ATG bepalingen en met de voorschriften van de fabrikant, die alle waarborgen biedt voor een volledige en blijvende dichtheid van het systeem. ⇒ PVC-buizen mogen volgens het BENOR-toepassingsreglement verlijmd worden tot en met diameter 125 mm, bij grotere diameters dient de koppeling met rubberen ringen te gebeuren. ⇒ PE kan niet verlijmd worden. De koppeling gebeurt d.m.v. lassen of rubberen dichtingringen. ⇒ PP kan niet verlijmd worden, veelal wordt lassen toegepast. Daarbij dient de MFR (melt flow rate) van beide te lassen buizen gelijk of aangrenzend zijn. Geen enkele buisverbinding of koppeling mag in een muurdoorvoering aangebracht worden. Vóór het samenvoegen van de buizen, worden de moffen en buisuiteinden ontvet en ontdaan van alle verontreinigingen en vreemde stoffen, zoals stoppen, snijbramen, ... Voor bochten en vertakkingen maakt men gebruik van specifieke geprefabriceerde hulpstukken, gegoten uit één stuk. Voor de overgang tussen verschillende materialen (PVC / PE / …) worden aangepaste verloopstukken gebruikt. De buizen mogen niet gebogen worden, iedere richtingsverandering gebeurt, met een bochtstuk of een speciaal koppelstuk, onder een maximale hoek van 45°. De verticale aansluiting op horizontale leidingen of collectoren gebeurt steeds door Y-stukken 45°. De horizontale aansluitingen op een verticale kolom gebeuren d.m.v. Y-stukken 45° of Tstukken 90° (88,5°) (wanneer er geen secundaire verluchting voorzien is). De nodige inspectie-elementen of kuisopeningen moeten worden voorzien, volgens aanduiding op plan. Ze moeten toelaten de afvoerleiding volledig te inspecteren, te ontstoppen en/of te reinigen. Zij worden toegankelijk geplaatst en mogen geen obstructie vormen in de leidingen. Deze inspectie-elementen worden minimum op de volgende plaatsen voorzien : ⇒ verticale leidingen : per verdieping en/of bij de overgang naar een horizontale leiding. ⇒ horizontale leidingen : minstens om de 12m.

UITZETTINGSMOFFEN

Bij het bepalen van het leidingtracé en het plaatsen van de leidingen wordt rekening gehouden met de uitzetting van de buizen, ten gevolge van temperatuurschommelingen. • Tussen twee vaste punten, en minstens om de 6m voor PE -buizen en 3 m voor PVC -buizen, zullen uitzettingsbenen (of speciale uitzettingsmoffen) worden voorzien om lengteveranderingen Bouwheer: SOLVA, vertegenwoordigd door Algemeen directeur H. Geeroms Opdracht: afbraak 2 panden (nrs 12&14) met behoud gevel nr 14 + bouwen van 8 woongelegenheden + parking & bergingen Architect: DnA architecten ingenieurs bvba.


•

Pagina 12 / 111

van de leidingen op te vangen. Voor de standleidingen worden zij per verdieping en zo laag mogelijk bij de vloer geplaatst. De uitzettingsmoffen worden geleverd door de leverancier van de leidingen en geplaatst volgens zijn instructies. Zij kunnen opgevat worden als een zogenaamde lange mof, bestaande uit een lang insteekgedeelte, afgedicht door een ring in neopreenrubber (zuurvast en bestand tegen veroudering), die, ongeacht bewegingen van de buis, een volmaakte dichtheid waarborgt. De insteekdiepte van de buis moet geregeld worden op het ogenblik van plaatsing. De mof moet op de buitenzijde een aanduiding dragen die, afhankelijk van de plaatsingstemperatuur, de insteekdiepte weergeeft. De lange mof moet bevestigd worden met een vaste beugel (of vast punt).

DOORVOEREN - SLEUVEN

•

•

De sleuven in gemetste muren worden uitgefreesd en hebben een aangepaste sectie. Na plaatsing en bescherming van de afvoerleidingen worden de sleuven aangewerkt met een zandcementmortel. Doorvoeren door vloerplaten worden zorgvuldig geboord of gekapt en na de plaatsing van de afloop terug gedicht met een zandcementmortel. De vrije uitzetting moet steeds gewaarborgd blijven. Bij muur- en vloerdoorgangen worden de leidingen steeds beschermd door aangepaste doorvoermoffen. De doorvoeren zijn zo voorzien dat muur- of vloerzettingen de buis niet kunnen belasten. Dienaangaande en in functie van de uitzetting, worden in de ruwbouw kokers voorzien of worden soepele doorvoermoffen voorzien. De ruimte tussen doorvoermof en buis wordt afgedicht met een aangepaste kit of isolatie. Geen enkele buisverbinding of koppeling mag in een muurdoorvoering aangebracht worden.

BEVESTIGING - BEUGELS

Zichtbaar geplaatste, opgehangen en/of in kokers opgestelde leidingen moeten dusdanig gemonteerd worden dat de uitzetting van de buizen verzekerd is en doorbuiging vermeden wordt. De bevestigingswijze gebeurt conform de eisen van de fabrikant en/of onderstaande bepalingen : • De leidingen worden bevestigd met glijbeugels of vastpuntbeugels die de uitzetting en de krimp in de juiste richting moeten geleiden. De beugels mogen niet drukken op de buizen. ⇒ Glijbeugels laten toe dat de buis er gemakkelijk doorglijdt. De glijsteunen zijn vervaardigd uit polyethyleen of een roestvast metaal met een breedte van circa 20 à 30 mm. Tussen de beugels en de buizen wordt een soepele inlegband uit PVC of synthetisch rubber (zonder weekmakers) aangebracht. ⇒ Vastpuntbeugels kunnen op verschillende manieren verwezenlijkt worden : hetzij door tussen de beugel en de buis twee metalen halfschalen te voorzien, die naargelang de beugels meer aangespannen worden, vaster komen te zitten, zonder dat de buizen ingesnoerd worden; hetzij door gebruik te maken van montageopbouw (tussen twee moffen, tussen twee lassen, enz.). Verticaal geplaatste buizen worden voorzien van minstens één vastpuntbeugel per verdiepingshoogte. • Teneinde het uitbuigen van verticale leidingen en/of het doorhangen van horizontale leidingen te verhinderen, worden tussen twee vaste punten voldoende geleidingsbeugels aangebracht. Ook bij elke richtingsverandering en op maximum 30 cm aan weerszijden van elke verbinding, moet een beugel voorzien worden. Alle beugels worden in de muren en/of aan de plafonds bevestigd door middel van een vijspin, bout of draadstang en plug. De sluitmoeren zijn uit roestvast staal. • De afstanden tussen de beugels, volgens aard en diameter van de buizen, bedragen respectievelijk (tenzij de richtlijnen van de systeemleverancier andere maten opleggen) : Materiaal Tussenafstand - Horizontale leidingen Tussenafstand - Verticale leidingen

•

PVC

10 x ND diameter of maximum 125 cm


PE


15 x ND diameter of minimum twee per verdieping

Aan het plafond opgehangen horizontale leidingen worden zo hoog mogelijk geplaatst. De bevestigingswijze zal voldoende stevig zijn om het gewicht van de gevulde horizontale leidingen te kunnen dragen. De vasthechting gebeurt met vaste beugels en/of voldoende onderlegschalen die de buis volledig immobiliseren.

AANSLUITSTUKKEN

De aannemer voorziet in alle noodzakelijke aansluitingen van de afvoerbuizen op de sanitaire toestellen, de ondergrondse riolering, putten en afscheidingstoestellen. • De juiste opstelling van de aansluitmonden voor sanitaire toestellen dient te gebeuren volgens de bepalingen van hoofdstuk 61- Sanitaire toestellen & toebehoren en/of in overleg met de architect. • Na plaatsing van de afvoerbuizen, worden de aansluitingen, waar nodig, voorlopig afgedekt met een stop en beschermd tegen iedere beschadiging of bevuiling. Bouwheer: SOLVA, vertegenwoordigd door Algemeen directeur H. Geeroms Opdracht: afbraak 2 panden (nrs 12&14) met behoud gevel nr 14 + bouwen van 8 woongelegenheden + parking & bergingen Architect: DnA architecten ingenieurs bvba.


•

•

•

• •

Pagina 13 / 111

Alle aansluitingen aan sanitaire toestellen dienen demonteerbaar te zijn. Hiertoe wordt in principe gebruik gemaakt van een schroefkoppeling of een insteekmof, waarin een lipdichting in neopreenrubber wordt geschoven, aangepast aan de doormeter van de aan te sluiten toestellen. De schroefkoppelingen in PE voor diameters van 40 mm t.e.m. 110 mm bestaan uit : ⇒ een draadstuk (ronde draad); ⇒ een moer in PP; ⇒ een drukking met een driehoekige sectie; ⇒ een dichtingring in neopropeenrubber, bestand tegen veroudering; ⇒ voor rechtlijnige buisdelen van meer dan 2 m moet men een kraagbus bijvoegen. De aansluiting op de ondergrondse riolering, zoals die bij de ruwbouw binnen het gebouw is gebracht, bestaat uit een PVC of PE buis die in de dikte van de betonnen ondervloer beëindigd is met een mof en rubberen lipdichting (zie ook 17.10 rioolbuizen - algemeen). De aannemer sanitair koppelt hier de binnenafvoerbuizen op aan met aangepaste verloopstuk, zodat er een lucht- en geurdichte aansluiting tot stand komt. De aansluiting op putten is uit te voeren met een kraagstuk voorzien van waterkeringsringen. Voor de voorlopige oplevering van de werken levert de aannemer aan het opdrachtgevend Bestuur een asbuilt-plan op calque of diskette van het afvoernet en de verluchtingsleidingen, zoals uitgevoerd met aanduiding van alle diameters en de aard van de leidingen.


Volgende elementen hebben hun invloed op het inperken van akoestische hinder m.b.t. slaggeluid en stroomgeluid : wanddikte buizen, geluidsdempende beugels, geïsoleerde muur en vloerdoorgangen, isolatie omheen buizen. Als referentie is de norm NBN S 01-400-1 van toepassing. OPSLAG & TRANSPORT

De ondergrond waarop de buizen gestapeld worden dient vlak te zijn en vrij van scherpe voorwerpen. Bij temperaturen beneden het vriespunt dient het transport en de manipulatie met de nodige voorzichtigheid te gebeuren, conform de voorschriften van de leverancier. Keuring Overeenkomstig NBN EN 12056-5 - Binnenriolering onder vrij verval - Deel 5 : Installatie en beproeving, instructies voor functionering, onderhoud en gebruik (2000). Buizen welke beschadigd raken, zowel tijdens het lossen als bij plaatsing worden vervangen. Voor de indienststelling worden alle leidingen doorspoeld om het geheel te controleren op haar waterdichtheid en alle onzuiverheden te verwijderen. 60.12. afvoerbuizen - kunststof / PE Materiaal De buizen en hulpstukken zijn vervaardigd uit hard polyethyleen (PE, kleur : zwart). Het systeem (buizen en hulpstukken) beschikt over een BENOR-keur, hetzij een BUtgb- of Eutgb-goedkeuring. NBN EN 1519-1 - Kunststofleidingsystemen voor binnenrioleringen (lage en hoge temperatuur) - Polyethyleen (PE) - Deel 1: Specificaties voor buizen, fittingen en het systeem (2000) NBN ENV 13801 - Kunststofleidingsystemen voor binnenriolering (lage en hoge temperaturen) - Thermoplasten - Aanbevolen praktijkrichtlijnen (2001) NBN EN 13244 - Kunststofleidingsystemen voor onder- en bovengrondse drukwaterleidingsystemen voor algemeen gebruik, afvoer en rioleringen - Polyethyleen (PE) - Delen 1- 5 (2003)

Overeenkomstig het toepassingsgebied behoren zij tot ⇒ het type HDPE (High Density Polyethyleen), temperatuursbestendig tot 95°C / MDPE (Medium Density Polyethyleen), temperatuursbestendig tot 65°C. ⇒ de reeks : 12,5 (lage drukken) tot Ø 160mm / 16 (hogere drukken) vanaf Ø 200mm Specificaties • • •

Nominale buitendiameters : 50 / 56 / 63 / 75 / 90 / 110 … mm. (zie ook rubriek 60.10 afvoerbuizen - algemeen) Nominale wanddikten van buizen en hulpstukken : volgens tabellen i.f.v. diameter. Koppelingen : d.m.v. spiegellassen. Het lassen geschiedt volgens een methode voorgeschreven door de fabrikant. Vooraf aan elkaar te lassen delen kunnen worden uitgevoerd met een spiegellas, volgens NBN T 42-010 (stomplas bij een temperatuur van 210°C, zonder bijvoeging van materiaal).



•

• •

Pagina 14 / 111

Voor bochten en vertakkingen maakt men gebruik van geprefabriceerde stukken. Voor de overgang van PE op andere materialen zullen steeds speciale overgangsstukken voorzien worden. Aansluitingen : d.m.v. kragen en flenzen. Beugels : metaal

Uitvoering • • • • •

• • •

• •

•

Studie en/of voorstel tot uitvoering : geleverd door de aannemer. Leidingtracé : volgens principeschema gevoegd bij het aanbestedingsbundel Opstelling : inbouw Bevestiging : d.m.v. aangepaste beugels, die zowel vast als glijdend kunnen bevestigd worden; Zichtbare bevestiging of opstelling in kokers : alle leidingen worden geplaatst met aangepaste beugels, die zowel vast als glijdend kunnen bevestigd worden. De beugels worden bevestigd door middel van een vijspin, bout of draadstang en plug. Bij starre montage zal een bijzondere studie van het bevestigingssysteem gemaakt worden. Voor verticale leidingen worden de beugels geplaatst met een maximumafstand van 150 cm en voor horizontale leidingen met een maximumafstand van 125 cm. Bij elke richtingsverandering en/of ter hoogte van koppelstukken moet een beugel geplaatst worden. Voor kruipruimten mogen ophangbanden uit kunststof met bijhorende bevestigingsplug en ring gebruikt worden. Uitzetting : er wordt rekening gehouden met de thermische uitzetting. Tussen twee vaste punten en minstens om de 6 m rechtlijnig buisgedeelte moet een expansiestuk geplaatst worden. Bij standleidingen wordt per verdieping en zo laag mogelijk bij de vloer een expansiestuk geplaatst, dat bevestigd wordt met een vaste beugel (of vaste punt). Ingebetonneerde leidingen : Bij leidingen ingewerkt in beton worden geen expansiestukken of steekmoffen geplaatst. De buis wordt over zijn volledige lengte verankerd. de leidingen worden voldoende verankerd om opdrijven te vermijden, de betonmortel mag geen scherpe elementen bevatten, het instorten gebeurt met zorg om beschadiging te vermijden. Doorvoeren : d.m.v. aangepaste beschermhulzen rond de leidingen. Een brandwerende isolatie rond leidingen of brandmoffen is te voorzien bij doorvoeren van Rf vloeren en wanden. Aansluitingen : PE-steekmoffen, aangepast aan de diameter van de aan te sluiten reukafsnijder. Alle aansluitingen in afwachting of aan sanitaire toestellen dienen demonteerbaar te zijn. De schroefkoppelingen voor diameters 40 mm t.e.m. 110 mm bestaan uit : ⇒ een draadstuk (ronde draad); ⇒ een moer in PP; ⇒ een drukking met een driehoekige sectie; ⇒ een dichtingring in neopreenrubber, bestand tegen veroudering; ⇒ voor rechtlijnige buisdelen van meer dan 2 m moet men een kraagbus bijvoegen. Een brandwerende isolatie rond leidingen bij doorvoeren van vloeren en wanden is te voorzien bij iedere doorvoer van het ene compartiment naar het andere, volgens de voorschriften van de brandweer.

Toepassing De afvoeren van volgende toestellen hebben een minimum diameter van : ⇒ closetpot : minimum 90 mm ⇒ handwasbakje : minimum 50 mm ⇒ gootsteen : minimum 56 mm ⇒ ligbad : minimum 50 mm ⇒ stortbad : minimum 56 mm ⇒ lavabo's badkamer : minimum 50 mm ⇒ wasmachine-aansluiting: minimum 63 mm ⇒ afvoer condensatiewater ketel / airco / boiler-overloop : minimum 50 mm 60.12.1.

afvoerbuizen - kunststof / PE

|FH|st

Toepassing Zie detailopmeting en bijgevoegde plannen. De afvoerbuizen in de woonunits zelf en niet de afvoerbuizen in de kokers - per woonunittype Type 1: woonunit 0.1 – woonunit 1.1 Type 2: woonunit 0.2 – woonunit 1.2 – woonunit 2.2 Type 3: woonunit 0.3 Bouwheer: SOLVA, vertegenwoordigd door Algemeen directeur H. Geeroms Opdracht: afbraak 2 panden (nrs 12&14) met behoud gevel nr 14 + bouwen van 8 woongelegenheden + parking & bergingen Architect: DnA architecten ingenieurs bvba.


Pagina 15 / 111

Type 4: woonunit 2.1 Type 5: woonunit 3.1 60.12.2.

afvoerbuizen - kunststof / PE

|FH|m

Toepassing Zie detailopmeting en bijgevoegde plannen. De afvoerbuizen in de kokers - koker 3 - afvalwater Ø90 - fecaliënwater Ø110 - koker 2 - afvalwater Ø90 - fecaliënwater Ø110 - koker 1 - afvalwater Ø90 - fecaliënwater Ø110 60.13. afvoerbuizen - kunststof / PP (sifons)

|FH|st

Omschrijving Het betreft de levering en plaatsing van de standpijpen met sifon, voor de aansluiting van de wasmachine en de afvoer van het condenswater van de CV-ketels, e.d. Let wel De aansluiting van de vaatwasmachine wordt standaard voorzien bij de aansluiting van de afwastafel en is inbegrepen in de prijs van desbetreffend artikel.

Meting • •

meeteenheid : per stuk aard van de overeenkomst : Forfaitaire Hoeveelheid (FH)

Materiaal De aansluitbuizen met sifon beantwoorden aan NBN EN 1451-1 - Kunststofleidingsystemen voor binnenrioleringen (lage en hoge temperatuur) - Polypropyleen (PP) - Deel 1: Specificaties voor buizen, fittingen en het systeem (2000). Zij zijn vervaardigd uit hittebestendig PPc (polypropyleen copolymeren), waaraan de nodige stoffen zijn toegevoegd voor de vervaardiging van buizen en ter verbetering van de mechanische eigenschappen, alsmede tot 2 à 2,5 massa % rookzwart of titaanrood voor het verkrijgen van een zwarte of witte kleur. Bovenaan is de pijp voorzien van tweedelig schroefkoppelstuk voor vastklemming van een aansluitslang. Specificaties • • • •

Diameter : 40 mm. Kleur : zwart Sifon : van het onledigbare type met reukdichte afsluiting. Op de afvoer van de wasmachine wordt een stangpilaar voorzien voor de aansluiting van de condensafloop van een droogkast zonder buitenafvoer.

Uitvoering • • •

De buis wordt ingewerkt in de muur geplaatst. De aansluitmond bevindt zich op ongeveer 70 cm boven de vloerpas, met de reukafsnijder op maximaal 50 cm boven de vloerpas. De verbindingen van de buizen en de hulpstukken gebeurt met moffen voorzien van rubberen manchetten.

Toepassing Zie detailopmeting en bijgevoegde plannen. • Wasmachine • Overloop CV • Overloop waterverzachter



Pagina 16 / 111

60.20. verluchtingsbuizen - algemeen Omschrijving Het betreft de levering en plaatsing van de verluchtingsbuizen (standleidingen), bestemd voor de verluchting van het sanitair afvoernet. In overeenstemming met de algemene en/of specifieke bepalingen van het bijzonder bestek, dienen de onder deze post begrepen eenheidsprijzen, hetzij volgens uitsplitsing in de samenvattende opmeting, hetzij in hun globaliteit, steeds te omvatten • de eventueel noodzakelijke studies, voor zover niet opgenomen in het aanbestedingsbundel; • de sleuven, inkepingen en doorboringen in muren en vloeren, nodig voor het verwezenlijken van bovenvermelde werken, evenals alle daaruit voortvloeiende herstellingen; • de levering en plaatsing van alle verluchtingsbuizen, met inbegrip van de nodige bochten hulpstukken, de bevestigingsmiddelen; • de dakdoorvoeren en afdekkappen, voor zover niet opgenomen als een afzonderlijke post; • de gevraagde asbuilt-plannen van het verluchtingsnet. Let wel : Ook indien niet specifiek vermeld als een afzonderlijke post in het bijzonder bestek worden de standleidingen beschouwd als een noodzakelijk onderdeel horende bij de post afvoerbuizen.

Meting Overeenkomstig de specifieke aanduidingen in het bijzonder bestek en/of de samenvattende opmeting wordt de meting als volgt opgevat : • aard van de overeenkomst : Pro Memorie (PM). Inbegrepen in de rubriek afvoerbuizen Materialen • •

Behoudens specifieke voorschriften in het bijzonder bestek worden de verluchtingsleidingen uitgevoerd uit identiek buismateriaal als de afvoerbuizen, de diameter bedraagt minimum 90 mm. Het gebruik van automatische beluchters kan desgevallend, na voorafgaandelijk akkoord van de architect, worden toegestaan, mits ze bereikbaar blijven.

Uitvoering STUDIE

De studie wordt overeenkomstig de beschikbare gegevens in de aanbestedingsdocumenten en/of de bepalingen van het bijzonder bestek : ⇒ hetzij door de ontwerper geleverd. ⇒ hetzij door de aannemer geleverd en ter goedkeuring aan de ontwerper voorgelegd rekening houdend met het respectievelijke afvoersysteem : met primaire verluchting / met primaire en secundaire verluchting / met primaire en secundaire verluchting en antihevel aftakking. PLAATSING

De verluchtingsleidingen worden geplaatst volgens STS 62.00.08, aangevuld met TV 94 en TV 114 van het WTCB. Ook de plaatsingsvoorschriften van de fabrikant worden strikt nageleefd; desgevallend dient een studie voor het verluchtingsstelsel bij de fabrikant te worden opgevraagd. • De verluchtingsbuizen worden in overleg met de architect gepositioneerd. Uitmonding in de onmiddellijke nabijheid van dakramen moet worden vermeden. • De buizen gesitueerd binnen het gebouw worden zichtbaar bevestigd en/of ingewerkt zoals de afvoerbuizen. • De aannemer moet de primaire verluchtingsbuizen volledig doorheen het dak brengen. Zij zullen perfect waterdicht worden ingewerkt, met aangepaste middelen, volgens de aard van de dakstructuur en dakbedekking. De openingen tussen de ontluchtingsbuizen en de dakdoorvoermoffen worden opgespoten met polyurethaanschuim. De primaire verluchting moet minimaal 50cm boven het dak uitmonden met een windvast geplaatste antiregen en bladinslagkap. 60.22. verluchtingsbuizen - kunststof / PE

|PM|

Materiaal De buizen en verbindingsstukken in polyethyleen beantwoorden aan de voorschriften van NBN EN 1519-1 - Kunststofleidingsystemen voor binnenrioleringen (lage en hoge temperatuur) Polyethyleen (PE) - Deel 1: Specificaties voor buizen, fittingen en het systeem (2000). Het systeem (buizen en hulpstukken) beschikt over het BENOR-merk, hetzij een technische goedkeuring ATG. Bouwheer: SOLVA, vertegenwoordigd door Algemeen directeur H. Geeroms Opdracht: afbraak 2 panden (nrs 12&14) met behoud gevel nr 14 + bouwen van 8 woongelegenheden + parking & bergingen Architect: DnA architecten ingenieurs bvba.


Pagina 17 / 111

Specificaties • •

• •

Verluchtingssysteem : met primaire verluchting Nominale buitendiameters : overeenkomstig de aanduidingen op de plannen en/of de samenvattende meetstaat: de minimum diameter van de verluchtingsbuis is dezelfde als de afvoerleiding. Nominale wanddikten van buizen en hulpstukken : volgens tabellen i.f.v. diameter. Beugels : metaal

Uitvoering • • • • •

Studie en/of voorstel tot uitvoering : geleverd door de aannemer. Voorstel tot uitvoering is geleverd door de ontwerper, aannemer maakt studie op. Leidingtracé : volgens principeschema gevoegd bij het aanbestedingsbundel Opstelling : opbouw Verbindingen : elektro-lassen of spiegellas met moffen en/of flenzen. Voor bochten en vertakkingen maakt men gebruik van geprefabriceerde stukken. Voor de overgang van PE op andere materialen zullen speciale overgangsstukken geplaatst worden.

Toepassing Zie bijgevoegde plannen. - koker 3 - afvalwater Ø90 (gn dakdoorvoer / afdekkap gezien uitmondend in geprefabriceerde schoorst : art 69.10) - fecaliënwater Ø110 (dakdoorvoer en afdekkap : zie art. 38.55.1) - koker 2 - afvalwater Ø90 (gn dakdoorvoer / afdekkap gezien uitmondend in geprefabriceerde schoorst : art 69.10) - fecaliënwater Ø110 (gn dakdoorvoer / afdekkap gezien uitmondend in geprefabriceerde schoorst : art 69.10) - koker 1 - afvalwater Ø90 (gn dakdoorvoer / afdekkap gezien uitmondend in geprefabriceerde schoorst : art 69.10) - fecaliënwater Ø110 (gn dakdoorvoer / afdekkap gezien uitmondend in geprefabriceerde schoorst : art 69.10) 60.50. aanvoerleidingen & toebehoren - algemeen Omschrijving De rubriek “aanvoerleidingen & toebehoren” omvat alle noodzakelijke leveringen en werken voor het realiseren van het distributienet van (koud & warm) sanitair water binnen het gebouw, met inbegrip van alle bevestigingsmiddelen, uitzethulpstukken, bijhorigheden (collectoren, aansluitstukken, koppelingen, hulsbuizen, inbouwdozen, leidingisolaties, installatiekranen, …). In overeenstemming met de algemene en/of specifieke bepalingen van het bijzonder bestek, dienen de onder deze post begrepen eenheidsprijzen, hetzij volgens uitsplitsing in de samenvattende opmeting, hetzij in hun globaliteit, steeds te omvatten : • de eventuele studies en tracéring van het leidingnet; • het slijpen, boren en/of kappen van de nodige sleuven en doorvoeropeningen -> met stofafzuiging; • de levering, bevestiging, de mechanische koppelingen en/of het lassen van de leidingen, de bijhorende mantelbuizen voor kunststofleidingen, de collectoren, inbouwdozen, …; • alle in het leidingnet te integreren keerkleppen, veiligheidsgroepen, afsluitkranen, aftapkranen, collectoren en koppelstukken (zie ook hoofdstuk 62); • de eventuele voorziening van aangepaste leidingkokers of halfschalen; • de aansluitingen na de teller van de binneninstallaties op het water verdeelnet, alsook alle aansluitingen onderling en met andere delen van de sanitaire installatie (boilers, …); • de eventuele voorafgaandelijke modelopstellingen; • de vereiste dichtheidsproeven (en/of drukproeven) van het leidingnet; • het waar nodig voorzien van een isolerende mantel rond de buizen; • het opvullen en passend afwerken van de gemaakte sleuven en doorvoeropeningen; • de gelijkvormigheidskeuring, gevraagde asbuilt-plannen, technische documentatie en waarborgen; Bouwheer: SOLVA, vertegenwoordigd door Algemeen directeur H. Geeroms Opdracht: afbraak 2 panden (nrs 12&14) met behoud gevel nr 14 + bouwen van 8 woongelegenheden + parking & bergingen Architect: DnA architecten ingenieurs bvba.


•

Pagina 18 / 111

het opruimen van de werf en verwijdering van alle afval.

Let wel •

• •

De levering en plaatsing van de in het leidingnet te integreren installatiekranen, zoals afsluitkranen, aflaatkranen, kleppen, alsook veiligheidsinrichtingen worden besproken in hoofdstuk 62, doch behoren tot het leidingnet en worden behoudens afzonderlijke stuklijsten integraal begrepen in de eenheidsprijzen van de aanvoerleidingen. Drukleidingen rechtstreeks aangesloten op het openbaar verdeelnet, voor de voeding van brandhaspels, … worden afzonderlijk behandeld in hoofdstuk 68 brandbestrijdingsinstallaties. De aannemer dient in de eenheidsprijzen van de artikels opgenomen in rubriek 60.50 dus ook al die werken en leveringen te voorzien die nodig zijn om samen met de andere artikels van hoofdstukken 61 (toestellen), 62 (waterkranen) en 63 (warmwatervoorzieningen) een volledig en bedrijfsklaar sanitair aanvoersysteem te vormen.

Meting Overeenkomstig de specifieke aanduidingen in het bijzonder bestek en/of de samenvattende opmeting wordt de meting als volgt opgevat : ofwel • meeteenheid : globaal per installatie (stuk volgens woningtype / appartement-type) • aard van de overeenkomst : Forfaitaire Hoeveelheid ofwel • meeteenheid : per lopende meter, desgevallend opgesplitst naar nominale diameter en wijze van plaatsing (opbouw of inwerking). • meetcode : netto lengte van de leidingen. De toebehoren, bocht en koppelstukken worden niet gemeten en zijn inbegrepen in de eenheidsprijs. • aard van de overeenkomst : Forfaitaire Hoeveelheden (FH) Materialen REFERENTIENORMEN STS 62 - Sanitaire leidingen (1966, 3de druk) NBN EN 806 - Eisen voor drinkwaterinstallaties in gebouwen (2000) + addendum A1 (2001) BELGAQUA - Repertorium Technische Voorschriften voor binneninstallaties http://www.belgaqua.be/document/Repertorium.pdf TB 105 - Centrale verwarming, verluchting en klimaatregeling (1990) TV 207 - Kunststofbuissystemen voor de distributie van warm en koud water onder druk in gebouwen (WTCB, 1998) NBN EN 12068 - Kathodische bescherming - Uitwendige organische bekleding voor de bescherming tegen corrosie van in de bodem of in het water gelegde stalen buisleidingen die samen met de kathodische bescherming worden gebruikt - Wikkelbanden en krimpbare materialen (1998) Technisch reglement van SVW (http://www.svw.be)

MATERIAALKEUZE

Het bijzonder bestek bepaalt de aard van de buizen, de koppelingen en de speciale hulpstukken, zoals collectoren, de nodige isolaties, wijze van bescherming, e.d. • De keuze inzake materialen heeft tot gevolg dat de aannemer de volledige verantwoordelijkheid draagt voor het tracé en zijn bevestigingen, o.a. wat betreft vormveranderingen die tot stand zouden kunnen komen in de leidingen ten gevolge van temperatuurs- of drukverschillen. • De aannemer bespreekt met bouwheer en architect de maximum toegelaten druk van het watervoorzieningsnet, en zal zich hiervoor baseren op de voorschriften van de leverancier teneinde te bepalen welke materialen eventueel verboden zijn. • Ten allen tijde worden leidingen gebruikt die in functie van hun gebruik en plaatsing geen nadelige gevolgen kunnen hebben door corrosievorming (elektrolyse en putcorrosie). Vermenging van stalen en koperen buizen in een kring moet worden vermeden. Koperen buizen mogen zich enkel stroomafwaarts bevinden van stalen buizen. • De buizen en hun hulpstukken maken steeds deel uit van één systeem en vormen bij de verwerking een geheel. De stukken komen verplicht van dezelfde leverancier. Alle buizen zijn over hun lengte gemerkt (merk/materiaal, norm, diameter, wanddikte, fabricagedatum, …). • De aannemer zal van alle gebruikte materialen, een documentatielijst en op vraag de nodige stalen ter goedkeuring voorleggen aan het Bestuur.



Pagina 19 / 111

Uitvoering STUDIE

De studie wordt overeenkomstig de beschikbare gegevens in de aanbestedingsdocumenten en/of de bepalingen van het bijzonder bestek : ⇒ door de architect / het studiebureau geleverd. ⇒ door de aannemer geleverd en ter goedkeuring voorgelegd. De aannemer is er dienaangaande toe gehouden aan de bouwheer het bewijs te leveren dat hij bij de plaatselijke waterdistributiemaatschappij / -regie navraag heeft gedaan omtrent : ⇒ het reglement betreffende de inwendige installaties, aan hetwelk hij zich moet houden. ⇒ de fysisch-chemische samenstelling van het water, alsmede de materialen waarvan het gebruik wordt verboden of afgeraden om reden van die samenstelling. ⇒ de statische druk op de laagste plaats van de werf, en die welke later zal heersen in functie van eventuele projecten van de maatschappij of regie. PRINCIPE VAN DE INSTALLATIE

De installaties wordt in principe als volgt opgesplitst : • Appartementsgebouwen : tellerplaats / hoofdleidingen / leiding algemene dienst / brandleidingnet / aansluiting CV & warmwatertoestellen / binnennet per woongelegenheid / ... • Individuele woningen : de installatie telt per woongelegenheid normaliter volgende aansluitingen: ⇒ 1 toilet; indien het een afzonderlijk toilet is, is er tevens een handwasbakje voorzien ⇒ 1 afwastafel in de keuken met aftakpunt voor vaatwasmachine, ⇒ 1 tot 2 lavabo('s), ⇒ 1 bad of douche, ⇒ desgevallend 1 uitgietbak in berging, ⇒ 1 wasmachine, ⇒ de aansluitingen CV / warmwatertoestellen, … ⇒ eventueel 1 buitenkraan • Bij het bepalen van het leidingtracé en de diameters zal de aannemer rekening houden met de maximale snelheid en debieten, vereist voor het in werking stellen en houden van de installatie. De bepalingen van het ‘Technisch Reglement voor water bestemd voor menselijke aanwending’ worden daarbij gerespecteerd (in het bijzonder art 4.2 Ontwerp en dimensionering). Bij complexe installaties worden aangepaste berekeningsmethodes toegepast. • De buisdiameters moet zodanig gekozen zijn dat de circulatiesnelheid van het water beperkt blijft, de maximale snelheden van het water in de aanvoerleidingen bedragen respectievelijk : ⇒ 1,75 m/s (in technische lokalen) ⇒ 1,50 m/s (in sanitaire ruimten) ⇒ 1 m/s (in woon- en slaapruimten, om akoestische redenen) • Volgende minimale debieten moeten kunnen geleverd worden : ⇒ Gootstenen : 6 liter/min warm of koud water, ⇒ Wastafels : 6 liter/min warm of koud water, ⇒ Baden : 12 liter/min warm of koud water, ⇒ WC : 6 liter/min koud water, ⇒ Uitgietbakken : 6 liter/min koud water, ⇒ Was- en vaatwasmachines : 10 liter/min koud water. Let wel Indien het om gebouwen met meer dan 3 woongelegenheden gaat, moeten de bovenstaande debieten bekomen worden indien er (n/vierkantswortel(n-1)~2) kranen werken (met n = aantal kranen van een bepaald type in het gebouw); de beschikbare druk moet afgelezen kunnen worden van manometers, die kunnen opgesteld worden aan het begin (nabij de algemene afsluiter) en op de hoogste punten van de installatie; de manometers worden aangesloten op de leidingen over een driewegkraan. LEIDINGTRACÉ

De positie van de aansluitingen op de plannen is schematisch weergegeven. Het juiste leidingenverloop dient in overleg met de architect bepaald te worden. Vooraf wordt gecontroleerd of er problemen kunnen ontstaan bij kruising met andere leidingnetten, binnen het net zelf en/of m.b.t. de voorziene opstelling van de toestellen. Hiertoe wordt het tracé vooraf met krijtlijnen uitgezet op vloeren en wanden. Het voorschrijven van lichte wijzigingen in het traject kan geen meerprijs tot gevolg hebben. • Het leidingennet wordt aangesloten op de voeding. Iedere individuele woongelegenheid beschikt over een afzonderlijke teller. Bouwheer: SOLVA, vertegenwoordigd door Algemeen directeur H. Geeroms Opdracht: afbraak 2 panden (nrs 12&14) met behoud gevel nr 14 + bouwen van 8 woongelegenheden + parking & bergingen Architect: DnA architecten ingenieurs bvba.


•

•

• •

Pagina 20 / 111

Het leidingtracé houdt rekening met volgende algemene voorwaarden : ⇒ De leidingen worden zoveel mogelijk volgens rechtlijnige tracés geplaatst zowel horizontaal als verticaal. In doorgangen van muren en wanden mag geen enkele buisverbinding of lasnaad aangebracht worden. ⇒ De leidingen worden derwijze ondersteund dat de uitzetting van de buizen verzekerd is en doorbuiging vermeden wordt. ⇒ Alle nodige voorzieningen dienen genomen te worden om waterslag te vermijden; ⇒ Behalve ter plaatse van mengkranen zijn verbindingen tussen netten voor distributie van koud en van warm water niet toegelaten. De installatie moet zodanig opgevat zijn dat stagnatie van water in bepaalde onderdelen van de installatie uitgesloten is. Toereikende mogelijkheden dienen voorzien te worden om : ⇒ de installatie te ledigen, In ieder woning en/of appartementen moet zich een afsluitkraan met leegloopmogelijkheid bevinden. De leidingen moeten daartoe met afschot geplaatst worden (minimum 1mm per lopende meter). Elke opgaande standleiding of belangrijke vertakking is op het laagste punt voorzien van een stopkraan, onmiddellijk gevolgd door een aftapkraan, die een volledige lediging mogelijk maakt. ⇒ de installatie te ontluchten; op alle leidingen wordt op het uiteinde een kraan geplaatst om het ontluchten normaal te laten geschieden. De bedieningsorganen moeten, door hun opvatting en plaatsing gemakkelijk te bedienen zijn. Alle leidingen in garages, bergingen, kruipkelder en/of valse plafonds krijgen een identificatiemerk, aangebracht na elke afsluitkraan en na elke aftakking. De leidingnetten hebben de kenkleuren volgens NBN 69 : rood voor warm-, blauw voor koud-, groen voor regenwater, signaalrood voor brandleidingen. In iedere ruimte wordt de kleur aangebracht door middel van minstens één aanduiding met PVC banden. Aftappunten van niet drinkbaar water dienen voorzien te worden van een duidelijk zichtbaar kenteken.

VERBINDINGEN - KOPPELSTUKKEN - COLLECTOREN

• •

•

•

•

De pijpen worden steeds loodrecht op de hartlijn van de buis gezaagd met een aangepaste buissnijder, om alzo een nauwkeurig rechte doorsnede te bekomen en zorgvuldig afgebraamd. Stijve buizen mogen niet gebogen worden, richtingsveranderingen en aftakkingen gebeuren met verbindingsstukken eigen aan het systeem en geleverd door dezelfde fabrikant. De verbindingen, bochtstukken, aftakkingen worden zoveel mogelijk op bereikbare plaatsen voorzien. Indien gewerkt wordt met collectoren moeten deze zoveel mogelijk gegroepeerd worden opgesteld op bereikbare plaatsen, vanaf de collectoren moet worden gewerkt met (kunststof)leidingen uit één stuk (zie ook art. 60.54 collectoren - algemeen). Alle verbindingen moeten gegarandeerd waterdicht zijn en bestand tegen een druk tot min. 6 bar. De gerealiseerde verbindingen moeten zichtbaar blijven tot een hydraulische dichtheidsproef is uitgevoerd (d.w.z. geen anti-corrosiebanden, geen bekleding, geen dekvloer). Buizen waarvan de verbindingen reeds gemaakt zijn mogen niet meer verbogen worden en moeten in de montage spanningsvrij geplaatst worden door middel van beugelbevestiging. In de muur of vloer mogen er in principe geen verbindingen gemaakt worden.

UITZETTING

•

•

Bij het bepalen van het tracé en het plaatsen van de leidingen wordt rekening gehouden met het uitzetten van de buizen. De uitzetting bedraagt overeenkomstig de gebruikte materialen respectievelijk (overeenkomstig tabel 5 van TV 154 - WTCB) : Materiaal van de buis

Koudwaterleiding

Warmwaterleiding

Stalen buizen

0,5 mm/m

1,2 mm/m

Koperen buizen

0,5 mm/m

1,4 mm/m

Kunststofbuizen

0,2 mm/m

In verhouding tot de verwachte uitzettingen zal erover gewaakt worden dat : ⇒ voldoende ruimte wordt gelaten tussen de uiteinden van de rechte lijnen; tussen de bocht en de muur; de buizen in de beugels kunnen verschuiven, met uitzondering van een aantal ervan die oordeelkundig worden gekozen. De beugels dienen zodanig aangespannen dat er een vrije beweging van de leidingen mogelijk is. ⇒ de bewegingen van de rechte leidingen niet worden belemmerd door de aftakkingen ervan, o.a. wanneer de aftakkingen door een muur of een vloer worden gevoerd of worden aangesloten in de nabijheid van de plaats waar de hoofdleiding door een muur of een vloer wordt gevoerd; ⇒ de aftakkingen een voldoende soepelheid bezitten om de bewegingen van de hoofdleiding te volgen. Voor inbouwleidingen zullen er voorzorgen genomen worden in verband met het uitzetten van de leidingen alvorens ze in de muur of in de dekvloer in te werken.



Pagina 21 / 111

PLAATSINGSWIJZE

De leidingen worden trillingen geluidsvrij ingebouwd of opgehangen. In principe worden alle leidingen geplaatst als inbouw, tenzij daar waar anders aangegeven op de plannen (bijvoorbeeld in bergingen en tellerruimten of in combinatie met kokervoorziening). De aanduidingen op plan, aangevuld met de bepalingen van het bijzonder bestek specificeren welke leidingen respectievelijk worden opgevat als : Inbouwleidingen •

•

•

• •

•

De leidingen zijn na afwerking volledig onzichtbaar, tenzij daar waar anders vermeld. Ze worden daartoe ingewerkt in de dekvloer en/of aangebracht in sleuven, kokers of valse plafonds. In gemene muren of woningscheidende wanden mogen in principe geen leidingen worden geplaatst. De leidingen zijn specifiek bestemd om te worden ingewerkt of dienen afdoende beschermd te worden d.m.v. beschermende kunststofbanden of met een andere gelijkwaardige bescherming, overeenkomstig de specifieke bepalingen van het bijzonder bestek. In ieder geval moet de beschermende laag van zulk danige aard zijn dat ze later geen vetplekken of verkleuringen kan veroorzaken doorheen de muurbekledingen of -bepleisteringen. Metalen leidingen welke in de muren of vloeren worden ingewerkt zijn vooraf te omwikkelen met een zelfklevende isolatieband. In de muur of vloer mogen onder geen beding verbindingen gemaakt worden. Alle gerealiseerde verbindingen moeten zichtbaar blijven tot een hydraulische dichtheidsproef is uitgevoerd (d.w.z. geen anti-corrosiebanden, geen bekleding, geen dekvloer). Collectoren worden steeds op een bereikbare plaats voorzien. De sleuven in gemetste muren worden uitgefreesd en hebben een aangepaste sectie, zonder de stabiliteit in gevaar te brengen. Geen enkele leiding mag worden geplaatst op minder dan 1 cm afstand van het afgewerkt vlak van de wanden van het gebouw. De leidingen naar de apparaten moeten ingeslepen worden (niet kappen) en dienen steeds verticaal te lopen, niet horizontaal. Na de dichtingproeven en beschermen van de leidingen worden de sleuven in muren aangewerkt met een daartoe geschikte mortel. Leidingen ingewerkt in dekvloeren zullen zo vlug mogelijk bedekt worden met de voorziene uitvullaag, evenwel slechts na het aanbrengen van de nodige beschermlagen en het uitvoeren van de drukproeven.

Opbouwleidingen •

•

•

•

•

Bij leidingen in opbouw wordt in principe gebruik gemaakt stijve buizen, die worden bevestigd d.m.v. beugels en/of waar mogelijk gegroepeerd in leidingkokers of opgelegd in schalen. Zo te plaatsen dat het voorzien van een thermische isolatie mogelijk blijft. Geen enkele leiding wordt dienaangaande op minder dan 20 mm van de wand of plafond geplaatst. De leidingen in opbouw zijn perfect gelijnd, verlopen parallel met de wanden en zullen in daartoe geschikte beugels worden opgehangen. Wanneer verschillende leidingen evenwijdig lopen zullen de steunen gegroepeerd en gelijnd zijn. Bij horizontale plaatsing van leidingen op wanden wordt de koudwaterleiding onder de warmwaterleiding geplaatst. De beugels zijn uit gegalvaniseerde staal aan de binnenzijde bekleed met een soepel materiaal of in hoogwaardig kunststof en laten de uitzetting van de buizen zonder beschadiging toe. Zij stemmen in maat overeen met de respectievelijke buisdiameters. De bouten van de beugels zijn uit messing of cadmiumstaal. De beugels worden bevestigd met schroef en plug, of op rails in Uvorm van gegalvaniseerd staal bevestigd door minstens twee vijzen en pluggen. Het beugelsysteem is ter goedkeuring voor te leggen aan het Bestuur. De maximum afstand tussen twee bevestigingspunten is afhankelijk van het materiaal en de buitendiameters van de leidingen en zal beantwoorden aan de voorschriften van de fabrikant en deze van het bijzonder bestek. De beugels dienen zodanig aangespannen dat een vrije beweging van de buizen (in de lengterichting) mogelijk blijft en dat de buis niet door de beugel beschadigd kan worden. Daarenboven worden op regelmatige afstanden vaste punten voorzien om de buisleidingen te verdelen in afzonderlijke delen waar uitzetting en/of krimp mogelijk is. In principe komen ook vaste punten bij richtingsveranderingen (T-aftakkingen en bochten) en bij alle toestellen (afsluiters, meters, waterverzachters, …).

Ondergrondse leidingen •

Indien aanvoerleidingen in de grond zouden verwerkt worden, worden zij geplaatst op vorstvrije diepte (minimum 100 cm). De plaatsing is overeenkomstig de voorschriften van STS 62.06.1. De leidingen zullen afdoende worden beschermd en geïsoleerd overeenkomstig het bijzonder bestek en NBN EN 12068 - Kathodische bescherming - Uitwendige organische bekleding voor de bescherming tegen corrosie van in de bodem of in het water gelegde stalen buisleidingen die



•

•

•

Pagina 22 / 111

samen met de kathodische bescherming worden gebruikt - Wikkelbanden en krimpbare materialen (1998). De wanden van de sleuven worden zo nodig geschoord om afkalvingen te voorkomen. Na het graafwerk wordt de bodem van de sleuf geëffend. De leidingen worden overeenkomstig het bijzonder bestek geplaatst op ⇒ een zandbed van 10 cm dikte uit zand voor mager beton volgens NBN 589-103. ⇒ een bed van gestabiliseerd zand van 10 cm dikte. Samenstelling : 100 kg cement sterkteklasse 32,5 per m3 zand voor mager beton volgens NBN 589-103. ⇒ een fundering uit mager beton van 10 cm dikte. Samenstelling : 250 kg cement sterkteklasse 32,5, 800 liter steenslag 7/14 of 7/20 of grind 4/14 of 4/28, 400 liter zand voor mager beton volgens NBN 589-103. De leidingen worden over hun volledige lengte door de voorziene fundering ondersteund en geplaatst volgens zoveel mogelijk rechtlijnige tracés en derwijze dat de uitzetting van de buizen verzekerd is. Bij muur- en vloerdoorgangen worden de leidingen beschermd door aangepaste doorvoermoffen en waterdicht afgewerkt voor de buitenwanden. De wederaanvullingen mogen slechts aanvangen na het uitvoeren van de controleproef en na goedkeuring door de architect. Voor de aanvulling van de sleuf worden de leidingen eerst bedekt met een laag zand van 10 cm dikte. De te onderscheiden plaatsen volgens aard van de aanvullingen worden aangevuld volgens bepalingen van het bijzonder bestek, respectievelijk met ⇒ met grond voortkomend van de uitgravingen; ⇒ te verdichten zand voor mager beton volgens NBN 589-103; ⇒ te verdichten gestabiliseerd zand (samengesteld uit 100 kg cement sterkteklasse 32,5 per m3 zand voor mager beton volgens NBN 589-103);

ZWEVENDE DEKVLOEREN

Aanbevolen uitvoeringsmethode voor zwevende dekvloeren (volgens voorschriften bijzonder bestek) : ⇒ Vooraleer de sanitaire leidingen aan te brengen, zullen de nodige sleuven in muren worden gemaakt, waarna de draagvloer wordt gezuiverd van alle vuil en stof. ⇒ De voorziene vloerisolatie, bestaande uit vlakke platen of een vlak geschuurd gespoten materiaal, wordt aangebracht volgens bestek, waarna over de volledige oppervlakte een netrooster op afstandhouders wordt geplaatst, waarop de technische leidingen (dus bovenop de isolatie) worden bevestigd rekening houdend met voldoende uitzettingsmogelijkheden. ⇒ Pas na het aanbrengen van de dekvloer en doeltreffende bescherming ervan met bouwplaten, een stevige folie en/of banen uit stevig karton, mogen de pleisterwerken worden aangevat. ⇒ De bepleistering mag in geen geval de vochtwerende lagen overdekken. MUURDOORGANGEN

Bij elke doorgang van een buis door muren, vloerplaten of zolderingen worden de leidingen beschermd door aangepaste kunststof doorvoermoffen, waarin de buizen vrij kunnen bewegen. De hulsranden worden in hetzelfde vlak geplaatst als de afgewerkte oppervlakten van wanden en zolderingen, en 1,5 cm hoger dan de afgewerkte vloeren. De ruimte tussen doorvoermof en buis wordt waterdicht afgedicht met een aangepaste inerte isolerende stof of kit. AKOESTISCHE VOORZORGEN

De leidingen moeten degelijk en oordeelkundig bevestigd worden teneinde de voortplanting van trillingen te dempen en elk hinderlijk geruis bij waterafname te voorkomen. De aannemer dient dienaangaande alle schikkingen te treffen om een stille werking van de installatie toe te laten : • Het geluidsniveau te wijten aan de werking van de sanitaire toestellen en voortgeplant via de leidingen, mag in de aangrenzende niet hoger zijn dan : ⇒ Woonkamer: maximum 6 dB (A) ⇒ Slaapkamer: maximum 3 dB (A) ⇒ Keuken & badkamer: maximum 9 dB (A) • Alle contacten tussen de bevestigingsmiddelen en de leidingen worden vermeden, alsook tussen de leidingen en wanden of vloeren. • Een goede luchtgeluidsisolatie is qua resultaat sterk afhankelijk van de uitvoering. Om de geluidsoverdracht in het gebouw tegen te gaan zal de installateur de nodige maatregelen treffen: ⇒ de ruimte tussen doorvoerkokers en buizen opvullen met een isolatiestof ⇒ de steunbeugels aan de binnenzijde voorzien van een samengedrukte isolatielaag • De gebruikte trillingsisolerende stoffen moeten zelfdovend, rotbestendig en poriënvrij zijn.



Pagina 23 / 111

BESCHERMING - THERMISCHE ISOLATIE VAN DE LEIDINGEN

Alle inbouwleidingen, voor zover ze niet dienen beschermd tegen vorst en/of condens worden voorzien van een aangepaste bescherming tegen beschadiging en corrosie, d.m.v. kunststoftape (of elke andere gelijkwaardige bescherming). Leidingen die in een vorstgevoelige omgeving of met risico op condensvorming worden geplaatst, moeten daarenboven voorzien worden van een thermische isolatie. • Dit geldt voor alle leidingen die in een buitenwand worden ingebouwd en voor alle leidingen die in een niet verwarmde ruimte (bv. kruipkelder) worden opgehangen. • De thermische isolatie van de leidingen heeft een warmtegeleidingscoëfficient : λ < 0,04 W/mK (bij 40°C) en is bestand tegen temperaturen van -15°C tot +90°C. Het isolatiemateriaal is zelfdovend en voorzien van een waterafstotende buitenlaag. Het is chemisch neutraal en bevat geen corrosieverwekkende bestanddelen, noch ten overstaan van koper, zink, ijzer, lood als kunststof. (zie ook artikel 60.55 aanvoerleidingen & toebehoren - leidingisolatie). • De leidingisolatie beantwoordt aan volgende voorwaarden : ⇒ indien de warmtegeleidingscoëfficiënt van het materiaal gelijk is aan 0,04 W/mK bij 20°C is de isolatiedikte minstens gelijk aan de diameter van de leiding. De maximumdikte mag beperkt worden tot 50 mm. Indien de leiding zich binnen het beschermd volume van het gebouw bevindt mag de voornoemde dikte tot de helft worden gereduceerd. ⇒ bij toepassing van materialen waarvan de warmtegeleidingscoëfficient verschilt van 0,04 W/mK moet de voornoemde materiaaldikte aangepast worden zodat er eenzelfde isolerend effect bekomen wordt. AANSLUITING TOESTELLEN

Voor de aansluiting aan kranen, warmwatertoestellen en dergelijke worden ter hoogte van de aftappunten, haakse hulpstukken of inbouwdozen voorzien waarin een messing hulpstuk, met aangepaste binnendiameter, gevat zit dat de montage van de traditionele hoekafsluitkraantjes op de leidingen toelaat. De zichtbare koperen leidingen dienstig voor de voeding van de sanitaire apparaten moeten steeds verchroomd zijn (leiding na de stopkraan). De wanddikte van deze leidingen mag na de afsluitkraan 0,8 mm bedragen (inbegrepen in de prijs van de sanitaire kranen - zie hoofdstuk 62). PREVENTIE - LEGIONELLABESMETTING

•

• •

De “legionellabacterie” is verantwoordelijk voor de zogenaamde 'veteranenziekte'. Ze kan in kleine aantallen in leidingwater voorkomen en zich ontwikkelen in stilstaand water, wanneer de temperatuur gedurende enkele weken tussen de 20° en 60°C blijft. De bacterie is ongevaarlijk wanneer ze gedronken wordt, maar wel gevaarlijk bij inademing van vernevelde waterdruppeltjes waarin ze geconcentreerd aanwezig kunnen zijn (bv. in douches, whirlpools, airco-systemen met luchtbevochtiging, sprinklerinstallaties, brandhaspels, … ). De legionellabacterie kan zich massaal vermenigvuldigen in installaties, waar het water een temperatuur heeft tussen 25-50°C en wanneer er weinig of geen doorstroming is in de leidingen. Het “Legionella-Besluit” (6 juli 2001) stelt dat voor ieder publiek gebouw een aantal preventieve maatregelen dienen genomen om legionella-besmettingen onder controle te houden. Centraal bij de preventie staat de temperatuur van het leidingwater. Warmwaterleidingen moeten, zo men werkt met een centrale verhitting, een temperatuur hebben van 60°C. Voorraadtoestellen (boilers) moeten op minstens 60°C zijn ingesteld. Koudwaterleidingen moeten onder de 25°C blijven. De terugkeerleiding naar de verwarmer moet een watertemperatuur garanderen van minstens 50°C. Problemen kunnen zich voordoen door : ⇒ het onvoldoende geïsoleerd zijn van de leidingen; ⇒ het dicht bij elkaar leggen van het warmen koudwatercircuit (minimale tussenafstand 15 cm); ⇒ te grote afstand tussen verhittingspunt en tappunt; ⇒ doodlopende leidingen ⇒ onvoldoende capaciteit van de boiler of opslagtank; ⇒ onvoldoende rondpompdebiet bij circulerende circuits; ⇒ het niet tijdig reinigen en ontkalken van opslagtanks, boilers en douche- en kraankoppen.

Keuring Alle leidingen die beschadigd worden, zowel tijdens het lossen als tijdens de plaatsing worden vervangen. De gerealiseerde verbindingen moeten zichtbaar blijven tot een hydraulische dichtheidsproef is uitgevoerd (d.w.z. geen anti-corrosiebanden, geen bekleding, geen dekvloer), om beschadigingen te vermijden worden zij nadien zo snel mogelijk bedekt met de voorziene uitvullingslagen.



Pagina 24 / 111

GELIJKVORMIGHEIDSKEURING

Bij toepassing van het decreet betreffende water bestemd voor menselijke aanwending van 24 mei 2002 (Drinkwaterdecreet, verschenen in het BS van 23/07/2002 ) dient de installateur de door hem uitgevoerde sanitaire installatie te laten goedkeuren door een erkend organisme, aanvaard door de watermaatschappij. Deze gelijkvormigheidskeuring moet plaats te vinden voor de eerste ingebruikname. Voor de verschillende installaties dient een afzonderlijk verslag te worden voorgelegd. Voor alle keuringen zal een keuringsattest zonder opmerkingen afgegeven worden. Het aanvragen, evenals de kosten verbonden aan de keuring van de sanitaire installaties, alsook alle gebeurlijke onkosten verbonden aan veranderingen, die zouden worden opgelegd wegens disconformiteit met de reglementaire voorschriften, zijn volledig ten laste van de inschrijver. De vereiste gelijkvormigheidskeuringen dienen minimaal 30 kalenderdagen vóór de officiële einddatum van de werken ter beschikking gesteld worden van de bouwheer. Bij het ontbreken van de keuringsattesten binnen de vooropgestelde termijn is de aannemer verantwoordelijk voor alle eventuele bijkomende kosten m.b.t. de ontzegeling van verzegelde watermeters, dewelke in voorkomend geval zullen worden verrekend aan de tarieven van de betreffende netbeheerder. PROEVEN

De aannemer zal de volledige sanitaire installatie voor het afdichten van de leidingen testen op haar waterdichtheid. De proeven voldoen aan STS 62.08, en zullen gebeuren bij een druk van minstens 1,5 maal de dienstdruk van het leidingnet. Op het ogenblik dat deze bereikt is zal hij gedurende 2 uren volgehouden worden. De proeven worden uitgevoerd door de aannemer met eigen materiaal en eigen personeel. De architect en het Bestuur zullen tijdig verwittigd worden van het begin van de proeven teneinde de controle uit te oefenen. Na het uitvoeren van dichtingproeven blijven de buizen onder normale waterdruk zodat gebeurlijke lekken tijdig kunnen waargenomen worden. GARANTIES

Een garantieattest van de aannemer en de leverancier is bij te leveren waarbij men zich solidair verbindt over 10 jaar, vanaf de voorlopige oplevering, voor elke eventuele schade aan het systeem alsook de gevolgkosten aan eventuele andere onderdelen van het gebouw in te staan. ASBUILT-PLANNEN

Voor de voorlopige oplevering van de werken levert de aannemer aan het Bestuur een tekening van het waterleidingsnet zoals het is uitgevoerd met aanduiding van de toezichtstukken, leidingverloop, diameters, aard van de leidingen en kranen. De peilen van de diverse leidingen ten opzichte van het referentiepeil zijn eveneens op te geven. 60.53. aanvoerleidingen & toebehoren - buizen / kunststof Materiaal Het betreft sanitaire toevoerleidingen uit kunststof, geschikt voor de distributie van koud & warm drinkwater en bestemd voor gebruik in combinatie met verdeelcollectoren (volgens artikel 60.54). REFERENTIENORMEN TV 207 - Kunststofbuissystemen voor de distributie van warm en koud water onder druk in gebouwen (WTCB, 1998) NBN T 42-009 - Thermoplastische buizen en toebehoren voor het transport van Fluida - Richtlijnen voor de opslag, de behandeling, het vervoer en het verbinden (1988) NBN EN 802 - Kunststof buis- en mantelsystemen - Gespoten thermoplastische fittings voor drukleidingen - Beproevingsmethode voor de maximale vervorming door samendrukken (1994) NBN EN 1411 - Kunststofleiding- en mantelbuissystemen - Thermoplastische buizen - Bepaling van de weerstand tegen uitwendige slagbelasting met de trapmethode (1996) NBN EN 1446 - Kunststofleiding- en mantelbuissystemen - Thermoplastische buizen - Bepaling van de ringflexibiliteit (1996) NBN EN 1979 - Kunststofleiding- en mantelbuissystemen - Spiraalbuizen met een geprofileerde wand van thermoplasten Bepaling van de treksterkte van een naad (1999) NBN EN 12295 - Kunststofleidingsystemen - Thermoplastische buizen en bijbehorende fittingen voor warm en koud water Beproevingsmethode voor de bepaling van de weerstand van verbindingen tegen drukwisselingen (2000) NBN ENV 12108 - Kunststofleidingsystemen - Leidraad voor de installatie in gebouwen van drukleidingsystemen voor warm en koud water bestemd voor menselijke consumptie (2001) NBN EN ISO 8795 - Kunststofleidingsystemen voor het transport van drinkwater - Beoordeling van de migratie - Bepaling van de migratiewaarden van kunststofbuizen, hulpstukken en hun verbindingen (2001) NBN EN 12201 - Kunststofleidingsystemen voor de drinkwatervoorziening - Polyethyleen (PE) - Deel 1-3 (2003) NBN EN ISO 15874 - Kunststofleidingsystemen voor warmen koudwaterinstallaties - Polypropyleen (PP) - Deel 1-5 (2004) Bouwheer: SOLVA, vertegenwoordigd door Algemeen directeur H. Geeroms Opdracht: afbraak 2 panden (nrs 12&14) met behoud gevel nr 14 + bouwen van 8 woongelegenheden + parking & bergingen Architect: DnA architecten ingenieurs bvba.


Pagina 25 / 111

NBN EN ISO 15875 - Kunststofleidingsystemen voor warmen koudwaterinstallaties - Vernet polyethyleen (PE-X) - Deel 1-5 (2004) NBN EN ISO 15876 - Kunststofleidingsystemen voor warmen koudwaterinstallaties - Polybuteen (PB) - Deel 1-5 (2004) NBN EN ISO 15877 - Kunststofleidingsystemen voor warmen koudwaterinstallaties - Gechloreerd poly(vinylchloride) (PVC-C) Deel 1-5 (2004)

•

•

•

De leidingen zijn over hun volledige lengte gemerkt (fabrikant, overeenkomstigheidskenmerk, buitendiameter en wanddikte, type / norm / samenstelling, productiedatum, …). Leidingen en hulpstukken behoren tot één systeem (koppelingen, ellebogen, manchetten, verdeelcollectoren, ...) en worden geleverd door dezelfde fabrikant. Het systeem van buizen, hulpstukken kranen en toebehoren beschikt op datum van aanbesteding over een geldige BENOR-keur of een Technische Goedkeuring (ATG) of over een gelijkwaardig attest volgens de Europese Normen. Systemen zonder BENOR-keur of technische goedkeuring ATG kunnen enkel aanvaard worden nadat aan de hand van een technische dossier (in het Nederlands) de gelijkwaardigheid in alle opzichten is aangetoond. Varianten zijn uitgesloten. Dit dossier moet samen met de materiaallijst ter goedkeuring worden voorgelegd aan het Bestuur.

HERKENNING & MARKERING BENOR - SYSTEMEN (met inbegrip van alle hulpstukken, kranen en toebehoren) PVC-U

PE

Normen en technische voorschriften : NBN EN 1452, PTV1001, BCCA TRA 1452 Herkenning : grijs (RAL 7011 of RAL 7016) met homogene inkleuring over de gehele lengte “NBN EN 1452 Fabrikant - BENOR - PCV-U - diameter x dikte - PN code - DRINKWATER-EAU POTABLE - fabricatiecode” Normen en technische voorschriften : NBN EN 12201, PTV1002, BCCA TRA 12201 Herkenning : PE 80 en PE 100 : zwart (RAL 9005) met vier blauwe lijnen RAL 5005 (signaalblauw) voor PE 100 en RAL 5012 (lichtblauw) voor PE 80. De hulpstukken zijn zwart evenals de buizen uit PE 40 zonder lijnen. “PE kwaliteit - EN 12201 - Fabrikant - BENOR - diamter x dikte - SDR klasse - DRINKWATER-EAU POTABLE - Fabricatiecode”

Specificaties •

Materiaal : overeenkomstig het bijzonder bestek wordt gebruik gemaakt van In woonunits : Leidingen tss collectoren – sanitaire aftappunten : inbouw PEX-alu-PEX leidingen (vernet polyethyleen) en HDPE mantelbuis ingeval van koudwaterleidingen. Drieschalige kunststofbuis bestaande uit een binnenbuis uit PEX, een volledig en homogeen hechtende verbindingslaag, een aluminiumlaag , gelast en een totaal zuurstof diffusiescherm vormend, een volledig en homogeen hechtende verbindingslaag, een PEX buitenbuis. Galvanische koppels tussen het aluminium en andere metalen worden vermeden door gebruik van aangepaste koppelstukken. De mantelbuis beschermt de PEX-alu-PEX leidingen tegen UV en agressieve inwerking van de dekvloer en laat thermische uitzettingen van de binnenbuis toe. De buis wordt op regelmatige afstand (1,5 m) vastgezet om verschuiving tijdens het aanbrengen van de dekvloer tegen te gaan. De PEX-alu-PEX leiding moet bij eventuele beschadiging kunnen vervangen worden door uittrekken terwijl gelijktijdig de nieuwe buis wordt ingetrokken. De ontwerper houdt zich het recht voor een demonstratie van een dergelijke vervanging te laten uitvoeren door de installateur op een willekeurig gekozen leidingelement, zonder dat hiervoor een meerkost kan worden aangerekend. PEX-alu-PEX leidingen+ leidingisolatie ingeval van warmwaterleidingen (zie art 60.55.). Drieschalige kunststofbuis bestaande uit een binnenbuis uit PEX, een volledig en homogeen hechtende verbindingslaag, een aluminiumlaag van minimum 0,3 mm dikte, gelast en een totaal zuurstof diffusiescherm vormend, een volledig en homogeen hechtende verbindingslaag, een PEX buitenbuis. Galvanische koppels tussen het aluminium en andere metalen worden vermeden door gebruik van aangepaste koppelstukken, volgens ATG-attest. In woonunits : Leidingen tss het binnenkomen in woonunits tot aan collector, ketel, tss ketel en collector : opbouw PEX-alu-PEX leidingen ingeval van koudwaterleidingen. Drieschalige kunststofbuis bestaande uit een binnenbuis uit PEX, een volledig en homogeen hechtende verbindingslaag, een aluminiumlaag van minimum 0,3 mm dikte, gelast en een totaal zuurstof diffusiescherm vormend, een volledig en homogeen hechtende verbindingslaag, een PEX buitenbuis. Galvanische koppels tussen het aluminium en andere metalen worden vermeden door gebruik van aangepaste koppelstukken, volgens ATG-attest. PEX-alu-PEX leidingen+ leidingisolatie ingeval van warmwaterleidingen (zie art 60.55.). Drieschalige kunststofbuis bestaande uit een binnenbuis uit PEX, een volledig



• • • • • •

Pagina 26 / 111

en homogeen hechtende verbindingslaag, een aluminiumlaag van minimum 0,3 mm dikte, gelast en een totaal zuurstof diffusiescherm vormend, een volledig en homogeen hechtende verbindingslaag, een PEX buitenbuis. Galvanische koppels tussen het aluminium en andere metalen worden vermeden door gebruik van aangepaste koppelstukken, volgens ATG-attest. De aanvoerleidingen tss teller – respektievelijke berging woonunits, inbouw + opbouw, steeds geïsoleerd : via canniveau en/of op de plaat op volle grond / in kokers tot aan het binnenkomen in berging van de woonunits PEX-alu-PEX leidingen+ leidingisolatie (zie art 60.55.). Drieschalige kunststofbuis bestaande uit een binnenbuis uit PEX, een volledig en homogeen hechtende verbindingslaag, een aluminiumlaag van minimum 0,3 mm dikte, gelast en een totaal zuurstof diffusiescherm vormend, een volledig en homogeen hechtende verbindingslaag, een PEX buitenbuis. Galvanische koppels tussen het aluminium en andere metalen worden vermeden door gebruik van aangepaste koppelstukken, volgens ATG-attest. Nominale diameters : overeenkomstig de vereiste debieten volgens studie door de aannemer Dienstdruk : volgens ATG Bedrijfstemperatuur : respectievelijk geschikt voor koud & sanitair warmwater Verbindingen : volgens voorschriften van de fabrikant Hulpstukken : geleidingsbochten, doorvoermoffen, T-stukken, …(plooien van leidingen niet toegestaan!) Beugels of ondersteuningselementen : clipbeugels / pijpbeugels / halfschalen (plafondmontage).

Uitvoering De uitvoering, de plaatsing en de inregeling van de elementen gebeuren strikt volgens de voorschriften van de ATG. Alle hulpstukken, koppelingen, adapters, kraanwerk, evenals het gereedschap, voorgeschreven door de fabrikant zijn verplicht te gebruiken. • De kunststofleidingen worden standaard geplaatst in inbouw. Waar leidingen in opbouw zouden worden geplaatst worden zij voorzien van aangepaste mantelbuizen en leidingisolatie, die met daartoe geschikte beugels bevestigd worden. Daar waar mogelijk worden deze leidingen gegroepeerd in leidingkokers of opgelegd in schalen. • Alle leidingen tussen collector en sanitaire aftappunten zijn verplicht uit één stuk. Zij worden op voldoende plaatsen vastgezet, zodat de dekvloeren vloerwerken zonder moeite kunnen verlopen. Spanningen ter hoogte van koppelingen worden vermeden door een vloeiend leidingverloop, met respect voor de door de leverancier opgegeven minimale buigstralen en het absoluut vermijden van inklemming in de mantelbuis. Waar vele leidingen bijeenkomen (bv. in de buurt van collectoren), ter plaatse van kruisingen met andere leidingen, … wordt voldoende tussenruimte voorzien, opdat de dekvloer voldoende steun heeft op de onderliggende betonvloer. • Er wordt bij de uitvoering rekening gehouden met de uitzettingen van het materiaal. Alle doorvoeringen door muren en vloeren, ongeacht het type kunststofbuis, zullen uitgevoerd worden met een mantelbuis, waarin de buis vrij kan bewegen. De diameter van deze mantelbuis is voldoende groot zodat de kunststofbuis een ruime speling krijgt en aldus ontoelaatbare spanningen worden vermeden. • Waar nodig om korte buigstralen te verwezenlijken of om de buis te ondersteunen worden geleidingsbochten of segmentschalen gebruikt. Om buizen loodrecht uit de vloer te doen komen, worden zij over hun buitenste kromming ondersteund door bochtstukken uit kunststof, voorzien van voetplaat, om rinkinken tijdens dilatatie te vermijden. • Voor de aansluiting van toestellen, worden ter hoogte van de aftappunten haakse koppelingen uit messing gebruikt, die de montage van traditionele hoekafsluitkraantjes toelaten. Zij zitten vervat in aangepaste kunststof inbouwdozen, die in holle scheidingswanden kunnen worden gemonteerd en/of in de muur gemetseld worden, afgedekt met cementmortel die ruw is gemaakt om de hechting van het pleisterwerk te bevorderen. • Leidingisolatie: ter voorkoming van condensvorming op koudwaterleidingen en warmteverliezen van warmwaterleidingen dienen alle ingewerkte leidingen en opbouwleidingen in niet verwarmde ruimten geïsoleerd te worden met een zelfdovende en dampdichte buisisolatie. Keuring PROEVEN

Vóór het aanbrengen van de dekvloer wordt per installatie verplicht een druktest uitgevoerd. De proef wordt uitgevoerd nadat het systeem een voldoende mechanische weerstand heeft opgebouwd (verharding van verlijmingen, afkoeling lassen,…) en bij een nagenoeg constante Bouwheer: SOLVA, vertegenwoordigd door Algemeen directeur H. Geeroms Opdracht: afbraak 2 panden (nrs 12&14) met behoud gevel nr 14 + bouwen van 8 woongelegenheden + parking & bergingen Architect: DnA architecten ingenieurs bvba.


Pagina 27 / 111

omgevingstemperatuur. De leidingen mogen pas na uitvoering van de drukproeven en de goedkeuring door het Bestuur worden ingestort. BESCHRIJVING VAN DE PROEF

Na ontluchting wordt de installatie onder een waterdruk gezet van 1,5 maal de nominale druk, de proefdruk mag niet meer dan 5 bar hoger zijn dan de nominale druk (15 bar bij PN10, 21 bar bij PN 16). Na 10 en 20 minuten wordt de druk terug op peil gebracht. De druk wordt gemeten na 30 en 60 minuten. Indien de druk met minder dan 0,6 bar is gedaald wordt aangenomen dat het systeem geen merkbaar lek vertoont en kan de proef zonder verder pompen worden voortgezet. Indien na een volgende periode van 2 uur de druk met meer dan 0,2 bar is gedaald wordt het systeem als ondicht beschouwd en moet het lek worden opgespoord en verholpen. In geval van -buis in buis- systemen moet de montage toelaten een beschadigde binnenbuis, zonder breekwerken, bij middel van een trekkoppeling te vervangen. De ontwerper houdt zich het recht voor een demonstratie van een dergelijke vervanging te laten uitvoeren door de installateur op een willekeurig gekozen leidingelement, zonder dat hiervoor een meerkost kan worden aangerekend. WAARBORGEN

De aannemer levert solidair met de leverancier een schriftelijke systeemwaarborg af van tien jaar, vanaf de voorlopige oplevering, die elke mogelijke schade dekt, aan het geheel van de leidingen, koppelingen en alle hulpstukken tussen collectoren en sanitaire aftappunten, alsook de gebeurlijke gevolgschade aan andere onderdelen van het gebouw. Meting Overeenkomstig de specifieke aanduidingen in het bijzonder bestek en/of de samenvattende opmeting wordt de meting als volgt opgevat : ofwel • meeteenheid : globaal per installatie • aard van de overeenkomst : Forfaitaire Hoeveelheid (FH) ofwel • meeteenheid : per lopende meter, desgevallend opgesplitst naar nominale diameter en wijze van plaatsing (opbouw of inwerking). • meetcode : netto lengte van de leidingen. De toebehoren, bocht en koppelstukken worden niet gemeten en zijn inbegrepen in de eenheidsprijs. • aard van de overeenkomst : Forfaitaire Hoeveelheden (FH) 60.53.1.

aanvoerleidingen & toebehoren - buizen / kunststof

|FH|st

Toepassing Zie detailopmeting en bijgevoegde plannen. In woonunits : Leidingen tss collectoren – sanitaire aftappunten : inbouw In woonunits : Leidingen tss het binnenkomen in woonunits tot aan collector, ketel, tss ketel en collector : opbouw - per woonunittype Type 1: woonunit 0.1 – woonunit 1.1 : KW – WW Type 2: woonunit 0.2 : KW – WW - RW Type 3: woonunit 0.3 : KW – WW - RW Type 4: woonunit 1.2 – woonunit 2.2 : KW – WW Type 5: woonunit 2.1 : KW – WW Type 6: woonunit 3.1 : KW – WW 60.53.2.

aanvoerleidingen & toebehoren - buizen / kunststof

|FH|m

Toepassing Zie detailopmeting en bijgevoegde plannen. - De aanvoerleidingen tss teller – respektievelijke berging woonunits, inbouw + opbouw, steeds geïsoleerd : via canniveau en/of op de plaat op volle grond / in kokers tot aan het binnenkomen in berging van de woonunits - De aanvoerleidingen tss teller gemene delen - sanitaire aftappunten gemene delen, inbouw, steeds geïsoleerd : via canniveau en/of op de plaat op volle grond / via wachtbuizen in volle grond … tot aftappunt



Pagina 28 / 111

60.54. aanvoerleidingen & toebehoren - collectoren

|PM|

Omschrijving Het betreft de voor- en terugloopverdelers (collectoren) en hun toebehoren. Meting Overeenkomstig de specifieke aanduidingen in het bijzonder bestek en/of de samenvattende opmeting wordt de meting als volgt opgevat : • aard van de overeenkomst : Pro Memorie (PM) Inbegrepen in de prijs van de aanvoerleidingen Materiaal •

•

•

De collectoren zijn overeenkomstig het bijzonder bestek vervaardigd uit messing / brons / ametal, voorzien van afsluitbare schroefkoppelingen en ontluchter. Zij weerstaan aan een temperatuur van 110°C en een bedrijfsdruk van 6 bar en zijn geschikt voor en afgestemd op de installatie en haar onderdelen waarin ze functioneren. De verbindingen gebeuren met aangepaste koppelingen, volgens de voorschriften van de technische studie en/of volgens de voorschriften van de fabrikant. De doorgangsdoorsneden voor de hoofdaansluiting en de lusaansluitingen zijn daarbij afgestemd op de doorsneden van de leidingen waarop ze worden aangesloten (inwendige schroefdraad ND 20 / 25 / 32). De as-afstand tussen elke twee buizen bedraagt circa 50 mm. Iedere collector is voorzien van een ontluchter (3/8”), een hoofdafsluitkraan (kogel- of bolkraan) om het collectorgeheel volledig afsluitbaar te maken. De kranen zijn aangepast aan het gebruikte leidingsysteem voor de lussen om elke lus waar nodig afzonderlijk te kunnen regelen en afsluiten. De geïntegreerde bedienings- en regelventielen zijn voorzien van een geheugenschroef en dit per sanitaire kring.

Specificaties • • • •

Materiaal : getrokken messing Diameter hoofdaansluitingen : ND 25 Diameter lusaansluitingen : ND 15 Aantal aansluitingen (lussen + 1) : af te leiden uit schematische voorstelling van de aansluitingen op de plannen.

Uitvoering • •

•

•

•

De collectoren worden opgesteld op bereikbare plaatsen in de op plan aangeduide lokalen. De juiste opstelling ervan wordt vastgelegd in samenspraak met de architect. Zij worden gemonteerd bij middel van aangepaste bevestigingsconsoles op een gepaste hoogte ten opzichte van vloer of plafond, zodat de leidingen in mooie, gelijkmatige bochten, de afwerking kunnen binnendringen, zonder scherpe hoekbochten. Alle kunststofleidingen tussen sanitaire aftappunten en collectoren worden aangelegd in één stuk, verbindingen zijn niet toegelaten. Het aantal aansluitingen per collector is oordeelkundig afgestemd op het aantal sanitaire aftappunten. In principe wordt ieder aftappunt met een leiding van doormeter 16 mm rechtstreeks vanuit de collector gevoed; teneinde het aantal leidingen en aansluitingen aan de collectoren te beperken, is het evenwel toegestaan om twee aftappunten samen te bedienen; in dit geval wordt er een leiding 20 mm naar het eerste aftappunt gebracht van waaruit dan een leiding 16 mm naar het tweede aftappunt loopt; de inbouwdoos aan het eerste aftappunt laat de aansluiting van beide leidingdiameters toe. Voor een verzorgde afwerking en/of aansluiting met het pleisterwerk worden de collectoren en zichtbare leidingen (in bergingen / tellerlokalen / …) bevestigd op een WBP-multiplexplaat (18mm). Voor een verzorgde afwerking worden ter hoogte van het uit de vloer komen van de zichtbare leidingen (in bergingen / tellerlokalen / …) aangepaste plintsokkels voorzien.

Keuring De uitvoering is zuurstofdicht en minimum 25 jaar bestand tegen een bestendige bedrijfsdruk van 10 bar bij water van 80°C. Bij storing mag bij 110°C en een druk van 6 bar gedurende 8000 uren geen beschadiging, noch kwaliteitsvermindering ontstaan. Toepassing Zie bijgevoegde plannen. In elke woonunit : collector KW en collector WW behalve in woonunit 0.3 en 0.2 : collector KW, collector WW en collector RW Bouwheer: SOLVA, vertegenwoordigd door Algemeen directeur H. Geeroms Opdracht: afbraak 2 panden (nrs 12&14) met behoud gevel nr 14 + bouwen van 8 woongelegenheden + parking & bergingen Architect: DnA architecten ingenieurs bvba.


Pagina 29 / 111

60.55. aanvoerleidingen & toebehoren - leidingisolatie

|PM|

Omschrijving Zullen systematisch geïsoleerd worden : alle warmwaterleidingen ingewerkt in dekvloeren of wanden, alle leidingen (koud & warm) die door niet-verwarmde lokale lopen (zoals kelders, kruipkelders, zolders, garages, kanalen of valse plafonds) of die enkel tot op vorstvrije temperatuur verwarmd worden (berging, onverwarmde ruimtes en plaatsen met vorstgevaar. Let wel : de niet-zichtbare koudwaterleidingen in een verwarmd lokaal hoeven dus niet geïsoleerd te worden. Meting Overeenkomstig de specifieke aanduidingen in het bijzonder bestek en/of de samenvattende opmeting wordt de meting als volgt opgevat : • aard van de overeenkomst : Pro Memorie (PM) Inbegrepen in de prijs van de aanvoerleidingen Materiaal • •

•

De leidingisolatie is zelfdovend, chemisch neutraal, niet giftig, bevat geen corrosieverwekkende bestanddelen en is bestand tegen temperaturen van -15°C tot 90°C. De binnendiameter van de isolatie moet aangepast zijn aan de buitendiameter van de leidingen zodat deze perfect worden omsloten. De isolatiedikte beantwoordt aan ⇒ tabel 11 en 12 van het TB 105 voor thermische isolatie. ⇒ tabel 19 en 20 van het TB 105 voor condenswerende isolatie. De dikte van de isolatie bedraagt daarbij minstens 20 mm tot ND 32 en minstens 30 mm vanaf ND 40. Bij diameters vanaf ND40 worden alle toebehoren (kranen, koppelingen,…) eveneens geïsoleerd. Op vraag legt de aannemer legt een technische nota voor, waaruit blijkt dat de dikte van de isolatie voldoet aan de tabellen van het TB 105.

Specificaties •

Er kan overeenkomstig het bijzonder bestek gebruik worden gemaakt van fabrieksmatig aangebrachte isolatiemantels of ingeval van condenswerende isolatie (koud waterleidingen) soepele slangen uit synthetisch schuimrubber met gesloten celstructuur en gladde buitenwand. Naadafdichting zelfklevend of door verlijming. of ingeval van thermische isolatie (warm waterleidingen) stijve schalen van minerale wol (rotswol met densiteit tussen 100 - 150 kg/m3 of glaswol met densiteit tussen 35 - 80 kg/m3), concentrisch gewikkeld, gebonden met kunstharsen en uitgehard, waterafstotend, niet hygroscopisch, niet capillair en vormstabiel. Minerale wol met aluminium folie (20 µm) voorzien van netwapening en mechanisch vastgezet, naaddichting d.m.v. van zelfklevende overlap of tape. Systeem met BUtgb keuring.

Specificaties • • •

Warmtegeleidingscoëfficient : λ < 0,04 W/mK (bij 40°C) De brandreactie van het isolatiemateriaal beantwoordt aan klasse A1, volgens NBN S 21-203. Voorzien van een extra beschermende vochtremmende mantel.

Uitvoering De nodige maatregelen worden genomen om het nat worden van de isolatie te voorkomen. Bij het aanbrengen moeten zowel de isolatie als de leidingen volledig droog zijn. De richtlijnen van de fabrikant worden stipt opgevolgd. Het plaatsen van de isolatie wordt pas uitgevoerd nadat de leidingen en apparaten van de nodige beschildering en/of beschermingstape werden voorzien en na uitvoering van de circulatie en dichtheidsproeven van de leidingen. Elke leiding wordt afzonderlijk geïsoleerd. De installateur zal de leidingen daartoe met voldoende tussenruimte plaatsen om een vakkundige plaatsing en verzorgde afwerking van de isolatie mogelijk te maken. De isolatie wordt goed aaneensluitend op de leidingen aangebracht en mag niet onderbroken worden ter plaatse van bochtstukken, bevestigingen of steunen van de leidingen. De bochten en aftakkingen worden uitgevoerd met voorgevormde stukken of met op maat gesneden segmenten. Naden worden naar beneden gericht en zorgvuldig dichtgekleefd of dichtgelijmd. • De uiteinden van de leidingisolatie worden op gepaste wijze afgewerkt (o.a. speciale manchetten bij minerale wol) en gemerkt met getuigeringen in genormaliseerde kleuren. • Op plaatsen waar kans is op beschadiging van de isolatie, wordt een bescherming voorzien met stijve schalen (PVC / ALU) of een gewapende folie. • Tenzij de isolatie op zichzelf een dampscherm vormt wordt bij het beschermen van de isolatie rond koudwaterleidingen tussen de isolatie en de bescherming een dampscherm aangebracht. Bouwheer: SOLVA, vertegenwoordigd door Algemeen directeur H. Geeroms Opdracht: afbraak 2 panden (nrs 12&14) met behoud gevel nr 14 + bouwen van 8 woongelegenheden + parking & bergingen Architect: DnA architecten ingenieurs bvba.


Pagina 30 / 111

Alle naden tussen de dampschermelementen onderling als tussen deze en de leidingen aan het uiteinde van de isolatie worden volstrekt vochtdicht gekleefd met een zelfklevende aluminiumband van minstens 50 mm breed. Toepassing • • •

Alle vrij opgestelde warmwaterleidingen. Alle ingewerkte warmwaterleidingen in dekvloeren of wanden. Alle leidingen door niet-verwarmde ruimten (canniveau, wachtbuis in grond, technische kokers)

60.56. aanvoerleidingen & toebehoren - brandbescherming

|PM|

Omschrijving Bij elke doorgang van leidingen door aanwezige brandcompartimenteringen (vloer of muur) wordt uitsluitend gebruik gemaakt van geattesteerde brandwerende doorgangshulzen. Meting Overeenkomstig de specifieke aanduidingen in het bijzonder bestek en/of de samenvattende opmeting wordt de meting als volgt opgevat : • aard van de overeenkomst : Pro Memorie (PM) Inbegrepen in de prijs van de aanvoerleidingen Materiaal De brandwerende isolatie rond leidingen bij doorvoeren van vloeren en wanden voldoet aan NBN 713-020 en garandeert minstens dezelfde EI waarde als de respectievelijke bouwelementen. De dubbelwandige brandvrije mof wordt gebruikt als afsluiting van doorgangen van kunststofbuizen en bestaat uit twee schalen die na het plaatsen van de buis aangebracht worden of een stuk buis voorzien van omhulsel, dat tijdens het plaatsen van de PE buizen tussengevoegd wordt en de vrije uitzetting van de buizen toelaat. Zij is samengesteld uit anorganische materialen en bevat een chemisch product dat bij brand de eigenschap heeft in elkaar te vloeien en te zwellen, waardoor de doorvoeropening,- vuurbestendig, rook- en gasdicht wordt afgesloten. Specificaties • • •

Brandweerstand : EI60 Voor bochten worden speciale schalen toegepast. Nominale diameter van de te bekleden buis 40 / 50 / 63 / 75 / 110 / 125 / ... mm.

Uitvoering De uitvoering zal gebeuren door of onder toezicht van een gespecialiseerde firma die beschikt over systemen waarvoor wettelijk erkende proefrapporten en attesten bestaan; deze firma zal eveneens een attest van goede uitvoering opstellen; dit attest zal door de installateur bij de voorlopige oplevering afgeleverd worden. Toepassing Alle doorvoeringen door compartimenterende wanden. 60.60. aansluiting leidingnet - algemeen Omschrijving De aansluitingen van het waterleidingnet, met inbegrip van de watermeter(-s) worden uitgevoerd door de waterleverende maatschappij en zijn ten laste van de bouwheer, zij dienen dus niet in de prijs begrepen te zijn. Alle aanvullende kosten voor het maken en dichten van sleuven, doorkappingen, e.d., die niet in de offerte voor aansluiting opgemaakt door de betrokken distributiemaatschappij zouden zijn inbegrepen, zullen evenwel integraal ten laste vallen van de aannemer. De installateur sluit aan op de reglementaire meterstraat, nadat de door hem uitgevoerde installatie werd goedgekeurd door een erkend organisme, aanvaard door de watermaatschappij (toepassing decreet betreffende water bestemd voor menselijke aanwending van 24 mei 2002 (Drinkwaterdecreet, verschenen in het BS van 23/07/2002 ). Deze gelijkvormigheidskeuring dient plaats te vinden voor de eerste ingebruikname. Let wel : bij renovatiewerken met te behouden tellers vervult het Bestuur alle formaliteiten voorgeschreven door de reglementen voor de aansluiting op het distributienet. De bestaande aansluiting van het gebouw op het openbaar net en de bestaande watermeter blijven behouden. De aannemer sluit hier verder op aan. Bouwheer: SOLVA, vertegenwoordigd door Algemeen directeur H. Geeroms Opdracht: afbraak 2 panden (nrs 12&14) met behoud gevel nr 14 + bouwen van 8 woongelegenheden + parking & bergingen Architect: DnA architecten ingenieurs bvba.


Pagina 31 / 111

Meting Overeenkomstig de specifieke aanduidingen in het bijzonder bestek en/of de samenvattende opmeting wordt de meting als volgt opgevat : • meeteenheid : per aansluiting • aard van de overeenkomst : Forfaitaire Hoeveelheid (FH) Uitvoering Overeenkomstig NBN ISO 7858-2 - Debietmeting van water in gesloten leidingen - Meters voor drinkbaar koud water - Gecombineerde meters - Deel 2 : Installatievoorwaarden (1990). 60.61. aansluiting leidingnet - reglementaire meterstraat

|FH|st

Omschrijving Na de meter wordt conform de reglementeringen van de waterleverende maatschappij een meterstraat voorzien bestaande uit een keerklep, een afsluitkraan met spuier en de nodige koppelingen. De uitvoering gebeurt in overleg met de betrokken waterverdelingmaatschappij. De aannemer neemt tijdig contact met de distributiemaatschappij om de installatie te laten keuren en de definitieve aansluiting conform de voorschriften van de maatschappij te laten uitvoeren. Uitvoering • • •

De plaatselijke distributiemaatschappij is : (TMVW – Waterlink, Stropkaai, 900 Gent) Opstelling : vloersokkel en wandplaat, voor een verzorgde opstelling van leidingen en collectoren. Er zal in één woning, een modelopstelling worden gedaan, die ter goedkeuring aan het werfbestuur moeten wordt voorgesteld, vooraleer de aansluitingen in de andere woningen worden aangevat.

Toepassing Zie detailopmeting en bijgevoegde plannen. - tellerlokaal : gemene delen (1st) + alle woonunits behalve woonunit 0.3 (7st) - inkom woonunit 0.3 : (1st) 60.70. waterbehandeling - algemeen 60.71. waterbehandeling - ontharders

|FH|st

Omschrijving Het betreft enkel de voorzieningen om de mogelijkheid te geven tot het plaatsen van een waterontharder per woonunit. De ontharder zelf is niet inbegrepen. De overloop is incl bij art. 60.13. afvoerbuizen - kunststof / PP (sifons) De aftakking op de toevoerleiding met nodige kraanwerk, … Meting • •

meeteenheid : globaal per installatie aard van de overeenkomst : Forfaitaire Hoeveelheid (FH)

Toepassing Zie detailopmeting en bijgevoegde plannen. - alle woonunits : in berging (8st)



Pagina 32 / 111

61. SANITAIR / TOESTELLEN & TOEBEHOREN 61.00. sanitair / toestellen & toebehoren - algemeen Omschrijving De post "sanitair / toestellen & toebehoren" omvat de levering en plaatsing van de respectievelijke toestellen, met inbegrip van alle bijhorigheden zoals stoppen, noodzakelijke bevestigingsmiddelen, aansluitingen, afsluitkranen en rozetten, overlopen, afvoergarnituren met sifon, elastische dichtingen, alsook alle alsook alle in het bijzonder bestek weerhouden toebehoren en aanvullende specificaties. Let wel : de bedieningskranen te voorzien bij de toestellen maken deel uit van een afzonderlijke post en worden behandeld in hoofdstuk 62.

Meting Overeenkomstig de specifieke aanduidingen in het bijzonder bestek en/of de samenvattende opmeting wordt de meting als volgt opgevat : • meeteenheid : per stuk, volgens type, aard en/of afmetingen van het toestel of attribuut • aard van de overeenkomst : Forfaitaire Hoeveelheid (FH) Materialen Behoudens andersluidende bepalingen in het bijzonder bestek gelden onderstaand bepalingen : • Alle toestellen en hun toebehoren beantwoorden aan STS 61- Sanitaire toestellen (1982). De voorschriften inzake afmetingen en vormen, de kenmerken inzake het uitzicht van de geëmailleerde gedeelten, de bepalingen inzake monsterneming en proeven, zijn integraal van toepassing. De respectievelijke afmetingen van de toestellen worden uitgedrukt in mm, de richtmaten en toegelaten toleranties kunnen desgevallend bijkomend worden gespecificeerd in de bijzondere beschrijving. • Alle toestellen voldoen aan het "reglement voor de bescherming van het drinkwater" van Belgaqua • Alle toestellen zijn conform aan NBN B 31-101 - Werkingsmaatstaven en specificaties voor sanitaire apparaten (1987) en de vigerende Europese EN-normeringen (EN 31-38, ...). De aangewende materialen beantwoorden aan STS 61- deel II - materialen. De toestellen en hun bijhorigheden zijn vervaardigd uit sanitair porselein, metaal en/of hoogwaardig kunststof. Zij vertonen geen onvolkomenheden zoals doffe plekken, oneffenheden, barsten en andere visuele gebreken. De toegelaten gebreken inzake uitzicht worden gegeven in de tabel van STS 61.31.13. • Alle sanitaire toestellen, die deel uitmaken van een geheel of binnen hetzelfde sanitair lokaal hebben dezelfde homogene (witte) kleurnuance en zijn onderling in harmonie qua vorm en uitzicht. Op elk sanitair toestel is een fabrieksmerk aangebracht op een onuitwisbare en bescheiden wijze. • Elk toestel moet voorzien zijn van een reukafsluiter. De aansluitingen op afvoerleidingen en reukafsluiters uitgevoerd worden in hittebestendige materialen (kunststof / verchroomd messing / …) overeenkomstig NBN EN 274 Afvoerinrichtingen voor sanitaire toestellen - Delen 1-3 (2002). • Alle zichtbare metalen onderdelen en bevestigingstoebehoren zijn verchroomd of uit inox. • De te leveren sanitaire toestellen, opgesteld in een en hetzelfde lokaal, maken in principe steeds deel uit van eenzelfde gamma. Van alle te leveren modellen en hun toebehoren zullen voorafgaandelijk de nodige stalen en technische documentatie ter goedkeuring worden voorgelegd aan de architect en/of bouwheer. Het Bestuur is steeds gerechtigd meer dan één model ter keuze te eisen. • De sanitaire kitten zijn vrij van oplosmiddelen (neutrale-niet-zuurhoudende siliconen op basis van polysiloxanen, polysufiden …). Ze polymeriseren nagenoeg volledig zonder krimp, zijn blijvend elastisch, schimmelwerend en goed bestand tegen reinigings- en oplosmiddelen. Kleur : standaard wit (behoudens specifieke bepalingen in het bijzonder bestek). Richtwaarden • • • •

Shore hardheid A : 20 + 5 Rek tot breuk : > 150 % Modulus bij 100% rek : < 0,4 N/mm2 Temperatuursbestendigheid : -40° tot + 140°C



Pagina 33 / 111

Let wel: Azijnzuurhoudende sanitaire siliconen mogen nooit worden gebruikt bij baden en douches uit acrylaat, vanwege mogelijke risico’s op vlekvorming.

Uitvoering •

•

•

•

•

•

De toestellen worden geplaatst en aangesloten door een aannemer gespecialiseerd in loodgieterij en sanitaire werken. De algemeen aannemer staat evenwel in voor een goede coördinatie m.b.t. de water aan- & afvoervoorzieningen, de vloeren wandafwerkingen, alsook met alle vaste uitrustingen, zoals inbouwmeubilair, .... Er dient daarenboven rekening te worden gehouden met de specifiek op het product afgestemde plaatsingsvoorschriften van de fabrikant. De sanitaire toestellen worden geplaatst op de locatie zoals aangeduid op de plannen. De juiste opstelniveaus zullen desgevallend per type toestel en lokaal besproken worden. De toestellen worden waterpas geplaatst en stevig verankerd in wanden en/of vloeren. Alle bevestigingsschroeven, bouten en moeren zijn in roestvast staal (RVS). Openstaande voegen tussen toestellen, vloeren wandafwerkingen en werkbladen zullen zorgvuldig worden ontvet en opgespoten met een hoogwaardige, blijvend elastische, nietzuurhoudende sanitaire kit of voorzien van een aangepast dichtingsprofiel, overeenkomstig de aanbevelingen van TV 227 § 5.6.2 - Betegeling in vochtige ruimten (WTCB, 2004). Indien vereist volgens de richtlijnen van de fabrikant dient voorafgaandelijk een hechtlaag (primer) te worden aangebracht. De uitvoering dient daarbij te gebeuren in optimale uitvoeringscoördinatie met de plaatsing van de voorziene wandbetegelingen volgens rubriek 58.20. De sanitaire aansluitingen garanderen een water- en reukdichte aansluiting, een goede lediging en afwatering, conform NBN EN 274 - Sanitaire aansluitingen - Afvoerstukken voor wasbekkens, voetbaden en baden - Algemene technische voorschriften (1992). De diameters van zowel aanals afvoerleidingen zijn afgestemd op deze van de respectievelijke aansluitpunten. Tenzij anders gespecificeerd op plannen en/of in het bijzonder bestek, worden alle toe- en afvoerleidingen van wastafels, douches, baden en WC zoveel mogelijk ingewerkt in vloeren en muren. Alle toestellen, vervaardigd uit metaal, moeten worden voorzien van een klem voor aansluiting op de bijkomende equipotentiaalverbindingen, overeenkomstig het A.R.E.I. (zie ook artikel 70.56 aarding - bijkomende equipotentiaalverbindingen) Na plaatsing wordt alle verpakkingsafval van de werf verwijderd, worden de toestellen en hun toebehoren ontdaan van alle klevers. Voor de voorlopige oplevering wordt de installatie volledig ontvet en gereinigd. Alle elementen welke beschadigd raken, zowel tijdens het lossen als tijdens de plaatsing worden op kosten van de aannemer vervangen.

Veiligheid Overeenkomstig het veiligheidsen gezondheidsplan, zoals opgemaakt door de veiligheidscoördinator-ontwerp en gevoegd bij het bijzonder bestek. Alle richtlijnen terzake en concrete aanwijzingen van de veiligheidscoördinator-verwezenlijking zullen nauwkeurig worden opgevolgd. Keuring Er worden geen destructieve proeven uitgevoerd, in zoverre de aannemer een attest van de fabrikant kan voorleggen waaruit blijkt dat de geleverde toestellen van eerste keus zijn. Alle aansluitingen, worden na plaatsing getest op hun water- en reukdichtheid. Tegelijkertijd wordt de goede werking van de spoelinrichtingen gecontroleerd. De controles gebeuren in aanwezigheid van de architect. 61.10. closetpotten & toebehoren – algemeen (hier uitsluitend spoelreservoirs) Omschrijving De installatie omvat enkel de levering en plaatsing van de spoelreservoirs en -inrichtingen, de uitlaatkoppelingen, de aansluiting van de muurstopkraantjes en de aanvoerleidingen. Meting Overeenkomstig de specifieke aanduidingen in het bijzonder bestek en/of de samenvattende opmeting wordt de meting als volgt opgevat : • meeteenheid : per stuk • aard van de overeenkomst : Forfaitaire Hoeveelheid (FH)



Pagina 34 / 111

Materialen Alle toestellen voldoen aan de voorschriften van STS 61.2 - closetpotten en reservoirs met toebehoren. REFERENTIENORMEN NBN EN 33 - Staande trechterclosetpotten met aangebouwde stortbak - Aansluitmaten (2003) NBN EN 34 - Wandclosetpot met aangebouwde stortbak - Aansluitmaten (1992) NBN EN 37 - Staande closetpotten met afzonderlijk spoeltoestel - Aansluitmaten (1999) NBN EN 38 - Wandclosetpot met onafhankelijke spoelinrichting - Aansluitmaten (1992)

SPOELRESERVOIR & INRICHTING

De spoelinstallatie bestaat uit een waterreservoir, een voedingssysteem en een leegloopinrichting. Zij is afgestemd op de afmetingen en de aard van het type closetpot. De aanbouw-rugspoelbak met aansluitgarnituur garandeert een waterdichte en stabiele bevestiging van het spoelreservoir op de closetpot d.m.v. minimaal twee schroefbouten. • Het reservoir heeft een “ecologische” inhoud van maximaal 7 à 9 liter en zal voldoen aan het "reglement voor bescherming van het drinkwater" van BELGAQUA. • Het reservoir heeft een moderne vormgeving en is overeenkomstig het bijzonder bestek uit : ⇒ sanitair porselein, volgens STS 61.02.90 ⇒ harde kunststof volgens STS 61.22.32.21, d.w.z. breukvast, bestand tegen stoten van harde lichamen tot 5 Nm, tegen chloor, verkleuring, vorst en veroudering. Voorzien van een anticondensisolatie en een cigaret-proof deksel. • De bijhorende spoelinrichting is vervaardigd uit synthetisch materiaal en vergt een minimale druk, afhankelijk van het type en de werkwijze van het toestel. De spoelkraan met verstelbare vlotter heeft een progressieve geleidelijke sluiting, is bestand tegen drukstoten en voorzien van een antizuiginrichting. Het systeem moet een snelle, geruisarme vulling (maximaal 20 dB bij een voedingsdruk van 3 bar hetzij maximaal 12 dB bij 5 bar) en een perfecte afsluiting garanderen. • De wateraansluiting kan in principe zowel links, of rechts gebeuren en wordt geleverd met een kraanaansluiting, aanvoerbuis en afsluitkraan, alle in verchroomd messing, met een minimum diameter van 3/4". Uitvoering De spoelreservoirs worden geplaatst volgens de voorschriften van STS 61.2. De aannemer staat in voor de juiste maatafstemming tussen de (voorgeschreven) uitlaatkoppeling van het toestel en de in de ruwbouw te integreren aansluitpunten met de riolering. De riolering zelf zal zo gedimensioneerd, verlucht en uitgevoerd worden dat de wc-afvoer feilloos werkt. De plaatsingshoogte (verticale afstand tussen het bevestigingsvlak voor de closetzitting en de afgewerkte vloer) bedraagt 400 mm + 10 mm (hetzij 500 mm voor WC-mindervaliden). 61.12. closetpotten & toebehoren – hangend (hier uitsluitend spoelreservoirs)

|FH|st

Materiaal De spoelinrichting is een prefab installatie-element, geschikt voor montage in de muur met verstelbare montagesteun en ingebouwde bevestigingshulzen. Het element is uitgerust met een geluidsarm inbouwspoelreservoir in hoogwaardige kunststof, voorzien van een anticondensisolatie en een aangepast aansluitgarnituur voor het waterdicht bevestigen van het spoelreservoir op de closetpot. De spoelinrichting is standaard uitgerust met een waterbesparende dubbel instelbare leegloopinrichting (3 of 6 liter). Het bezoekluik is afgedekt met een plaat in kleurvaste kunststof met twee in het deksel geïntegreerde drukknoppen. Specificaties •

Spoelreservoir : inbouwdiepte maximum 150 mm

Toepassing Zie bijgevoegde plannen - Woonunit 0.2, 1.2 en 2.2



Pagina 35 / 111

61.80. uitgietbakken - algemeen Omschrijving Het betreft uitgietbak te voorzien in het onderhoudslokaal gemene delen, overeenkomstig de aanduidingen op plan. De eenheidsprijs omvat de levering en de bevestiging van het toestel, de eventuele inserta (stootrand) en het afvoersysteem. Meting Overeenkomstig de specifieke aanduidingen in het bijzonder bestek en/of de samenvattende opmeting wordt de meting als volgt opgevat : • meeteenheid : per stuk, desgevallend opgesplitst volgens aard van het toestel • aard van de overeenkomst : Forfaitaire Hoeveelheid (FH) Materialen De uitgietbakken beantwoorden aan de voorschriften van STS 61.71. De zichtbare aanvoerleidingen evenals de bevestigingsbeugels, rozetten en stopkranen met afneembare sleutel zijn vervaardigd uit verchroomd messing . De afvoerplug is uit roestvast staal of verchroomd messing, 6/4" voorzien van een stop in rubber of soepele kunststof, bevestigd door middel van een stevige parelketting. Het afloopgarnituur met reukafsluiter is uit wit PP 5/4"x40 mm. De reukafsluiter is losschroefbaar. Uitvoering De juiste opstelling van de uitgietbakken wordt vooraf besproken met de architect. Zij worden aan de muur bevestigd overeenkomstig STS 61.73, hetzij met plugbouten, hetzij met twee metalen onzichtbare muurhaken, hetzij met speciale console in T-profiel. De plaatsingshoogte van de uitgietbak bedraagt 650 +/- 50 mm. De voegen tussen het muurvlak en de uitgietbak worden afgekit met neutrale, niet-zuurhoudende sanitaire siliconen, kleur : wit of keuze door de architect. De uitgietbakken worden aangesloten op de sanitaire afvoerleidingen met tussenplaatsing van een reukafsluiter. De kranen worden aangesloten op de aanvoerleidingen met tussenplaatsing van stopkranen. Keuring De bevestiging wordt zo uitgevoerd dat de geplaatste uitgietbakken een statische last van 1000 N kunnen dragen zonder merkbare verplaatsing. Hiertoe wordt voor de oplevering en in de aanwezigheid van de architect 100 kg, onder de vorm van twee zakken zand van 50 kg op de wasbak geplaatst. 61.81. uitgietbakken - sanitair porselein

|FH|st

Materiaal De uitgietbak is vervaardigd uit sanitaire vuurklei of sanitair porselein, beantwoordend aan de voorschriften van STS 61.02.91 of 61.02.92 (deel II materialen). De toegelaten gebreken inzake uitzicht worden gegeven in tabel 2 van STS 61.03.4. Het Bestuur is gerechtigd meer dan één model ter keuze te eisen. Specificaties • • • • • • • • •

materiaal: sanitair porselein kleur: wit bevestiging: 2 metalen muurhaken, elk te bevestigen met 3 schroeven. Nominale afmetingen volgens STS 61.71.22 : (l x b x nuttige diepte) min. 500x390x335 mm Vorm : rechthoekig met afgeronde hoeken en verhoogde afgeronde rugrand (H=120 mm) met 2 openingen voor de bevestiging van een opklapbaar emmerrooster. Voorzien van een inserta (stootrand) uit kunststof (PVC) Afvoerplug : rubberstop met parelketting scharnierend rooster Voorzien van een ingebouwde overloop op ongeveer 15 mm van de bodem



Pagina 36 / 111

Toepassing Zie detailopmeting en bijgevoegde plannen - onderhoudslokaal thv traphal niveau 0.



Pagina 37 / 111

62. SANITAIR / KRANEN & KLEPPEN 62.00. sanitair / kranen & kleppen - algemeen Omschrijving De post "sanitair / kranen & kleppen" omvat het leveren en plaatsen van alle punten waar men de doorstroming van water kan regelen, met behulp van een afsluiter of keerklep, alsook alle bedieningskranen waaraan men door het openen van een afsluiter water voor sanitair gebruik kan aftappen van het watervoorzieningnet. In overeenstemming met de algemene en/of specifieke bepalingen van het bijzonder bestek, dienen de onder deze post begrepen eenheidsprijzen, hetzij volgens uitsplitsing in de samenvattende opmeting, hetzij in hun globaliteit, steeds te omvatten : • het leveren, plaatsen en afstellen van alle kranen en hun toebehoren (handgrepen, rozetten, ...), met inbegrip van alle stukken nodig om de kranen aan te sluiten op de watertoevoerpunten(stopkraantjes, verbindingsbuisjes, fittingen, ...). • het verwijderen en het terugplaatsen van de kranen, waar nodig voor een goede coördinatie met de andere werken. • het verwijderen van alle verpakkingsafval van de werf, en het rein maken van de oppervlakten die door de werken vervuild zijn. Let wel Afsluitkranen, aftapkranen, terugslagkleppen en wandafsluitkraantjes worden besproken in onderhavig hoofdstuk, doch vormen geen afzonderlijke post, maar zijn inbegrepen binnen de respectievelijke hoofdstukken 60 en 61. Brandkranen worden afzonderlijk besproken in hoofdstuk 68

Meting Overeenkomstig de specifieke aanduidingen in het bijzonder bestek en/of de samenvattende opmeting wordt de meting als volgt opgevat : • meeteenheid : per stuk, opgesplitst per soort, volgens type, nominale diameter, buitenafwerking (uitzicht), legering van het kraanlichaam • aard van de overeenkomst : Forfaitaire Hoeveelheid (FH) Materialen Het kraanwerk beantwoordt aan STS 63 - Kraanwerk (1967), NBN EN 736-2 - Kranen - Terminologie Deel 2 : Definitie van de onderdelen van de kranen (1994), reeks NBN E 29 -Industriële kranen en afsluiters, aangevuld met onderstaande bepalingen : • Alle materialen zijn nieuw en voorzien van een aangepaste verpakking die een gemakkelijk identificatie ervan toelaat. Alle materialen zijn afkomstig uit landen van de Europese gemeenschap, zoniet wordt dit uitdrukkelijk vermeld in de voor te leggen materialenlijst! • De gebruikte materialen mogen geen negatief effect uitoefenen op de kwaliteit van het leidingwater. De volledige installatie dient dienaangaande te beantwoorden aan het repertorium van conform verklaarde apparaten en goedgekeurde beveiligingen, uitgegeven door BELGAQUA (http://www.belgaqua.be), de Belgische Federatie voor de watersector en eventuele bijkomende eisen van de regionale drinkwaterbedrijven. • Behoudens afwijkende bepalingen in het bijzonder bestek is alle kraanwerk in aanraking met het water vervaardigd uit (verchroomd) messing of brons conform NBN EN 1655 - Koper en koperlegeringen - Conformiteitsverklaringen (1997) en NBN EN 248 - Sanitaire kranen Algemene eis voor elektrolytisch aangebrachte chroomnikkellagen (2002). • Met uitzondering van de kranen geplaatst in kelderverdiepingen, dienstruimten en aan de buitenkant, of wanneer het bijzonder bestek niets anders voorschrijft worden alle zichtbare onderdelen op elektrolytische wijze achtereenvolgend met verschillende lagen nikkel en chroom bekleed overeenkomstig typebestek 104 & ASTM B 141.45. De stukken zullen volkomen vrij zijn van gebreken, waardoor die hun vorm of sterkte kunnen schaden. De bekleding is ononderbroken, effen, glad, glanzend en aanhechtend. • De kranen zijn aan te sluiten op het openbaar watervoorzieningnet en moeten bestemd zijn voor een maximum dienstdruk van 10 bar. De dichtheid moet beproefd zijn bij een druk van 16 bar. • Bij een druk van 3 bar moeten alle kranen een debiet kunnen leveren van minstens ⇒ 25 liter/minuut voor de dienstkranen; ⇒ 10 liter/minuut voor de kranen voor huishoudelijk gebruik(bad en douche min 18 liter/minuut); Bouwheer: SOLVA, vertegenwoordigd door Algemeen directeur H. Geeroms Opdracht: afbraak 2 panden (nrs 12&14) met behoud gevel nr 14 + bouwen van 8 woongelegenheden + parking & bergingen Architect: DnA architecten ingenieurs bvba.


•

Pagina 38 / 111

Inzake geluidsproductie moet het kraanwerk voldoen aan DIN 4109 - rangschikking geruisgroep 1. NBN EN ISO 3822-1 - Geluidleer - Laboratoriummeting van geluid uitgestraald door kranen en uitrusting gebruikt in watertoevoerinrichtingen - Deel 1 : Meetwijze (1999) NBN EN ISO 3822-2 - Geluidleer - Laboratoriummeting van geluid uitgestraald door kranen en uitrusting gebruikt in watertoevoerinstallaties - Deel 2 : Opstellingen en werkingsvoorwaarden voor aflaatkranen (ISO 3822-2) (1992) NBN EN ISO 3822-3 - Geluidsleer - Laboratoriumbeproevingen voor lawaai uitgestraald door kranen en uitrusting gebruikt in watertoevoerinrichtingen - Deel 3 : Aansluitings- en gebruiksvoorwaarden voor doorstroomkranen en uitrusting (1997)

•

•

De kranen dragen in reliëf het merk van de fabrikant, de nominale diameter en eventuele toelatingsstempels. De kranen worden apart verpakt. Bij elk type kraan zit een bijsluiter die de volledige beschrijving, montage en onderhoudsvoorschriften in het Nederlands. De aannemer zal van elk kraantype een exemplaar en/of de nodige documentatie ter goedkeuring voorleggen aan het opdrachtgevend bestuur.

Uitvoering De elementen worden geplaatst volgens de voorschriften van de fabrikant, door een aannemer gespecialiseerd in loodgieterij en sanitaire werken. • De kranen voor de sanitaire toestellen worden geplaatst en geregeld na een dichtheidsproef van de waterleidingen, en na het plaatsen en afwerken van de wandbekleding (muurtegels, …). • Alle kranen moeten gemakkelijk te bedienen zijn met een ergonomische en bereikbare opstelling. • De vulling van het bad, de lavabo, het bidet, de gootsteen en de spoelbak van het toilet dient minstens 2 cm boven de rand te gebeuren. In die gevallen waar het afwateringspunt in direct contact kan komen met het waterpeil van het afgevoerde water, zal een keerklep type B (EA') voorzien worden. • Bij voorraadtoestellen voor sanitair warm water, direct of indirect gestookt - gas of elektrisch is bijkomend een controleerbare keerklep type A (EA) noodzakelijk. De overdrukbeveiliging en de keerklep worden als een geheel geleverd onder de benaming veiligheidsgroep. • Stroomopwaarts van iedere collector wordt standaard een afsluitkraan met aftapkraan gemonteerd. • Alle aansluitpunten voor waterkranen, behoudens de dienstkranen, dienen te worden voorafgegaan door stopkraantjes, dewelke een debietregeling of volledige afsluiting toelaten en tevens het makkelijk loskoppelen van de kranen mogelijk moeten maken. De verbindingen tussen de stopkraan en de kraan hebben een binnendiameter van minstens 1/2". (prijs te verrekenen over de hoofdstukken 61 en 62 / inbegrepen in de prijs van de toestellen). Keuring De voorwaarden voor monsterneming en keuringsproeven staan vermeld in STS 63.06. De oplevering van de kranen gebeurt uitsluitend na aansluiting op het openbaar watervoorzieningnet. ALGEMENE OPMERKING Privatieven : * Gezien sanitaire toestellen van de privatieven (woonunits) niet tot de aanbesteding behoren, zullen wandafsluitkranen (enkelvoudige stopkraan en stopkraan met dienstkraan) en dienstkranen (boven uitgietbakken, thv wasmachine, thv vaatwasmachine, …) eveneens niet in deze aanbesteding vervat zijn. Enkel waar van toepassing een buitenkraan met gevelkom. * overige kranen en kleppen nodig ifv de installatie wel inbegrepen in deze aanbesteding 62.10. terugslagkleppen - algemeen Omschrijving Waar reglementair vereist door de technische voorschriften betreffende binneninstallaties van Belgaqua, worden de nodige terugslagkleppen van het type A en/of type B, alsmede de nodige veiligheidsgroepen voorzien of ingebouwd in het respectievelijke kraanwerk. Meting Overeenkomstig de specifieke aanduidingen in het bijzonder bestek en/of de samenvattende opmeting wordt de meting als volgt opgevat : • aard van de overeenkomst : Pro Memorie. Inbegrepen in de prijs van de kranen en/of meterstraat. Bouwheer: SOLVA, vertegenwoordigd door Algemeen directeur H. Geeroms Opdracht: afbraak 2 panden (nrs 12&14) met behoud gevel nr 14 + bouwen van 8 woongelegenheden + parking & bergingen Architect: DnA architecten ingenieurs bvba.


Pagina 39 / 111

Materialen De terugslagkleppen beantwoorden aan de bepalingen van NBN E 29-805 - Waterkranen voor de gebouwen - Keerkleppen - Algemene technische specificaties (1989), NBN EN 13564-2 Terugslagkleppen voor gebouwen - Deel 2: Beproevingsmethoden en NBN EN 12729 - Beveiligingen ter voorkoming van verontreiniging van drinkwater door terugstroming - Controleerbare terugstroombeveiliging met gereduceerd drukgebied - Familie B - Type A (2003). Zij zijn conform de voorschriften van Belgaqua en de plaatselijke waterdistributiemaatschappij. Ze zijn vervaardigd uit messing of brons, van het type met veerbelaste kunststof afsluitklep of kogel met kleine waterweerstand en perfecte afdichting met een persbutaanafdichtingsring. Het materiaal voor de pakking van afsluitkleppen heeft een Shore-hardheid “A” die begrepen is tussen 70 en 80 (STS 63, 08, 72-deel II). Wanneer de klep verbonden is met de overbrengingsbeweging van de bedieningsstang, moet ze aan haar bevestiging voldoende bewegelijkheid houden om perfect haar zitting te drukken. De sluiting gebeurt zonder tegendruk, ze zijn voorzien van twee controleknoppen en worden uitgevoerd met draadverbinding. Het afsluitmechanisme wordt bij voorkeur dusdanig gerealiseerd dat de bedieningsschroefdraden niet rechtstreeks in aanraking zijn met het water. De terugslagkleppen zullen geen hinderend geluid maken bij het aftappen van water (DIN 4109, nr. 25 curve). Uitvoering De aansluiting op de leidingen moet verenigbaar zijn met de leidingen en weerstaan aan een waterdruk van minstens 10 bar bij een temperatuur van 20°C. 62.11. terugslagkleppen - messing

|PM|

Materiaal De terugslagkleppen uit messing beantwoorden aan de bepalingen van NBN E 29-805, ze zijn gemerkt en voorzien van twee controlepunten afgedicht door twee zwarte polyamide doppen. De werking en lekdichtheid van de klep kunnen gecontroleerd worden zonder demontage. Specificaties • • • • • • •

Type : A, minimum tem gevarenklasse 2, volgens de voorschriften van de waterleverancier De keerklep is van de groep 1 : parallelle lineaire beweging Benaming van de keerklep : 3/8" / 1/2" / 3/4" / 1" / 1 1/4" / 1 1/2" / 2": te kiezen volgens toepassing Werkdruk : 10 kg/cm2 (Drukklasse PN 10) Temperatuurbereik : 100 °C Uitzicht : geborsteld ConformEN1717, EN13959 en gekeurd door Belgaqua, KIWA, NF

62.20. installatiekranen - algemeen Omschrijving Het leidingnet wordt voorzien van de nodige afsluitkranen, op de vereiste punten bijkomend voorzien van een aftapkraan, zodat de bediening ook het ledigen van de leidingen mogelijk maakt. Zij zijn te plaatsen na de meter, stroomopwaarts van de terugslagklep, onderaan elke stijgleiding en bij de ingang van ieder appartement, op een gemakkelijk bereikbare plaats. Stroomopwaarts van iedere collector wordt standaard een afsluitkraan met aftapkraan gemonteerd. Meting Overeenkomstig de specifieke aanduidingen in het bijzonder bestek en/of de samenvattende opmeting wordt de meting als volgt opgevat : • aard van de overeenkomst : Pro Memorie. De eenheidsprijzen worden verrekend in de prijs van het leidingnet. Materialen De afsluitkranen voldoen aan de bepalingen van de normen van de reeks E 29 (NBN E 29-804 Waterkranen voor de gebouwen - Waterafsluitkranen - Algemene technische specificaties (1989)). • Inzake type aansluiting zijn de kranen aangepast aan de buizen waarop wordt aangesloten. • Ze zijn gemerkt en voorzien van een pijl die de stromingsrichting aanwijst. Bouwheer: SOLVA, vertegenwoordigd door Algemeen directeur H. Geeroms Opdracht: afbraak 2 panden (nrs 12&14) met behoud gevel nr 14 + bouwen van 8 woongelegenheden + parking & bergingen Architect: DnA architecten ingenieurs bvba.


• • •

Pagina 40 / 111

Alle kranen moeten een debiet kunnen leveren van min 25 lit/minuut en bestand zijn tegen een waterdruk van minstens 10 bar bij een temperatuur van 20°C. Het dwarsstuk, de handgreep, het handwiel of de afsluithandel zijn vervaardigd uit een zinklegering, hoogwaardig kunststof en/of gelakt staal (rood /blauw). De kranen moeten, zonder dichtheidsverlies, weerstaan aan een koppel van minstens 5 N/m uitgeoefend op de handgreep, zowel in de openings- als sluitingsrichting.

Uitvoering De te voorziene installatiekranen moeten het door hun opvatting en plaatsing, mogelijk maken de installatie gemakkelijk te bedienen en te onderhouden. Alle aansluitingen dienen te voldoen aan de eisen van Belgaqua. De mogelijkheden dienen voorzien te worden ⇒ de installatie volledig te ledigen; ⇒ de voeding van de toestellen te regelen en/of af te sluiten; ⇒ de installatie te ontluchten. 62.21. installatiekranen - afsluitkranen / messing

|PM|

Materiaal Specificaties •

• • •

Kraantype : ofwel bolafsluitkraan (kogelafsluiter) voorzien van afsluithendel, volgens NBN E 29-320. De dichting van de kraan wordt verzekerd door een kogel gemonteerd in teflon zitting. De dichting aan stangzijde wordt verzekerd door de zitting. Type : met volledige doorlaat. Benaming van de kraan : 3/8" / 1/2" / 3/4" / 1" / 1 1/4" / 1 1/2" / 2" Uitzicht : geborsteld Handwiel / afsluithendel : zinklegering, kleurlak : rood / blauw

Uitvoering De aansluiting op de leidingen gebeurt door schroeven of brazeren, afhankelijk van de leidingen waarop wordt aangesloten. Toepassing • • •

Te voorzien onderaan elke stijgleiding Te voorzien bij de ingang van ieder appartement, op een gemakkelijk bereikbare plaats …

62.23. installatiekranen - afsluitkranen met aftapkraan / messing

|PM|

Materiaal De afsluitkranen zijn vervaardigd uit messing en voorzien van een aftapkraan. Specificaties •

• •

Kraantype : ofwel voorzien van een dikwandige verchroomde afsluitbol; pakking en dichting zijn in teflon; dienstdruk 21 bar, maximum temperatuur tot 180°C. Uitzicht : de aflaatkraan is geborsteld Nominale diameter : ND 12 / 20 / ... mm.

Uitvoering De aansluiting op de leidingen gebeurt door schroeven of brazeren, afhankelijk van de leidingen waarop wordt aangesloten. Toepassing • •

Te voorzien stroomopwaarts van iedere collector (bij gebruik van kunststofleidingen) …



Pagina 41 / 111

62.30. wandafsluitkranen - algemeen Omschrijving Alle aansluitpunten voor waterkranen, behoudens de dienstkranen, dienen te worden voorafgegaan door wandafsluitkranen (stopkranen), dewelke een debietregeling of de volledige afsluiting toelaten en tevens het makkelijk loskoppelen van de kranen mogelijk moeten maken. Let wel De aansluitbuisjes uit verchroomd messing of de flexibels ter aansluiting van het kraanwerk van de sanitaire toestellen zijn inbegrepen bij het kraanwerk.

Meting Overeenkomstig de specifieke aanduidingen in het bijzonder bestek en/of de samenvattende opmeting wordt de meting als volgt opgevat : • aard van de overeenkomst : Pro Memorie (PM). Inbegrepen in de prijs van de toestellen (zie hfdst 61) en/of de dienstkranen. Materialen De wandafsluitkranen voldoen aan de bepalingen van STS 63.2. en NBN EN 1213 - Kranen in gebouwen - Stopkranen van koperlegeringen voor de drinkwatervoorziening in gebouwen Beproevingen en eisen (2000). • De kranen zijn van het type rechte stopkraantjes, hoekstopkranen of inbouwstopkranen, in overeenstemming met de respectievelijke aansluiting van de toevoerleidingen en het kraanwerk (muurkranen / wastafelkranen, bovenop of ingewerkt). • De verbindingen tussen de stopkraan en de kraan hebben een aangepaste binnendiameter van minstens 1/2". Op de aansluitdraad is een kunststofringetje geschoven, zodat het afsluitkraantje kan worden aangekoppeld zonder kemp noch dichtingspasta; het kraantje is bovendien voorzien van een snelkoppeling waarmee de verchroomd koperen aansluitbuisjes of flexibels kunnen worden vastgezet. • Alle muuraansluitingen worden afgedekt met een rozet in verchroomd messing. Uitvoering Te plaatsen onder of naast de sanitaire toestellen op de afgewerkte muur, onzichtbare bevestiging met verchroomde rozetten. 62.40. dienstkranen - algemeen Omschrijving Het betreft muurkranen, bestemd voor de toevoer van koud water, boven uitgietbakken, als voeding voor de wasmachine, vaatwasmachine, …. Zij worden geleverd en geplaatst met inbegrip van de handgrepen, straalbrekers (schuimstraalmondstuk), de nodige fittingen en koppelstukken voor aansluiting op de buizen, bijhorende verchroomde rozetten, alsook alle in het bijzonder bestek voorziene toebehoren, zoals bijhorende terugslagklep, slangkoppeling, … Meting Overeenkomstig de specifieke aanduidingen in het bijzonder bestek en/of de samenvattende opmeting wordt de meting als volgt opgevat : • meeteenheid : per stuk, opgesplitst volgens model, …. • aard van de overeenkomst : Forfaitaire Hoeveelheid (FH) Materialen BEHUIZING

• •

De dienstkranen zijn vervaardigd uit verchroomd of gepolijst messing. Zij dragen in reliëf het merk van de fabrikant. Zij zijn voorzien van een vaste of draaibare uitloop (boven uitgietbak), waarvan de uitloophoogte en uitsteekafstand optimaal zijn afgestemd op het toestel.

PRESTATIES

• •

De kranen moeten een minimaal debiet van 600 l/u bij een druk van 2,5 bar kunnen leveren. De waterdichtheid wordt verzekerd tot een druk van 10 bar.



•

Pagina 42 / 111

De dichting is bestand tegen een vochtige warmte tot 120° C.

AFSLUITMECHANISME

Overeenkomstig het bijzonder bestek behoren de kranen tot ondervermelde afsluitmechanismen : ⇒ Eénknopskranen van het type met langzame en progressieve afsluiting volgens STS 63.21 en NBN 782. Het afsluitmechanisme is vervaardigd uit massief messing voorzien van dubbele Oafdichtingsringen. Deze O-ringen zijn zo geplaatst dat zij een vetkamer vormen, en daardoor een voortdurende smering van de spindel, bewegingsdraad en afsluitklep verzekeren, en tevens rechtstreeks contact met het water verhinderen. De kegeldichtingen zijn makkelijk vervangbaar. ⇒ Eénknopskranen met snelle afsluiting, 1/4 omwenteling met pakking en of sluiting volgens STS 63.22.11. ⇒ Eénknopskranen met snelle afsluiting, 1/4 omwenteling zonder pakking noch sluiting volgens STS 63.22.12 STRAALBREKERS

Behoudens voor dubbele dienstkranen (met slangkoppeling) wordt op alle uitlaatopeningen een afschroefbaar schuimstraalmondstuk (of mousseur) gemonteerd. De werking beantwoordt daarbij aan Klasse 1 van de geluidsnorm DIN 4109 (PA-IX toelatingsnummer). HANDGREEP(-EN)

Behoudens specifieke bepalingen in het bijzonder bestek worden de vorm en conceptie van de handgrepen in principe overgelaten aan het initiatief van de fabrikant. ⇒ Materiaal : de draaiknoppen kunnen vervaardigd zijn uit verchroomd messing, een verchroomde zinklegering of een hoogwaardig synthetisch materiaal dat verchroomd wordt. ⇒ Vorm : de draaiknoppen zijn driebenig, knotvormig afgerond of cilindervormig met inleglip, … ⇒ Merktekens : de draaiknoppen zijn voorzien van onveranderlijk merktekens : blauw voor koud en rood voor warm water. ⇒ Isolatie : de draaiknoppen zijn warmte-geïsoleerd (met tussenring) en demonteerbaar. ⇒ Dichting : de dichtheid van de bedieningsstang wordt verzekerd door pakking, door ring of een schuifkoppeling van elastomeer; het klemonderlegplaatje op het kraanlichaam mag van vezel zijn. Uitvoering • • •

De juiste locatie van het aansluitpunt dient te worden afgestemd op de maatvoering en voorziene plaats van het toestel, het patroon van eventuele wandafwerkingen, e.d., …. De kranen worden op een dichte en volkomen vaste wijze gemonteerd. Alle verbruikpunten waar hemelwater toegevoerd wordt, moeten voorzien worden van een sticker of aanduiding met de vermelding: 'Géén drinkwater'. Dienstkranen die buiten worden opgesteld of die door kinderen kunnen worden gebruikt, zijn te voorzien van een demonteerbare hendel.

62.42. dienstkranen - enkele dienstkraan / draaibare uitloop

|FH|st

Materiaal Het betreft een koudwater muurkraan 1/2”, met draaibare buisvormige uitloop, bestemd voor montage op de wand boven de uitgietbak . De dichtheid van de draaibare uitloop moet verzekerd worden door een gecalibreerde "O" ring van elastomeer met aangepaste hardheid. Specificaties •

• • •

Kraantype : éénknopskraan, van het type met langzame en progressieve afsluiting volgens STS 63.21 en NBN 782 tapkraan ½”; aanduiding : blauw; Belgaqua gekeurd Behuizing : gepolijst verchroomd messing Uitloopvorm : S-uitloop onderaan 150mm met mousseur Straalbreker : afschroefbaar, evenwijdig met de verticale



Pagina 43 / 111

Uitvoering De dienstkraan wordt rechtstreeks vastgeschroefd op de ingewerkte buisleiding bij middel van een bochtstuk en tussengevoegd verchroomd rosas. Kranen boven uitgietbakken dienen zo opgesteld dat een normale emmer kan gevuld worden! Toepassing Zie detailopmeting en bijgevoegde plannen. - te voorzien boven de uitgietbak in onderhoudslokaal thv traphal niveau 0. 62.43. dienstkranen - dubbele dienstkraan

|FH|st

Materiaal Het betreft ‘dubbele’ dienstkranen, voorzien van een schroefdraad voor de aansluiting van een slang, bestemd voor de voeding van wasmachine, ... Specificaties •

• • • • •

Kraantype : ofwel éénknopskraan, van het type met snelle afsluiting, 1/4 omwenteling met pakking en of sluiting volgens STS 63.22.11. Afwerking : verchroomd volgens STS 63.06.43 deel II Model : recht Nominale diameter (ND) : 1/2" mm. Slangwartel : 3/4” De kraan wordt geleverd met inbegrip van een terugslagklep aangenomen door Belgaqua.

Uitvoering De dubbele dienstkraan wordt rechtstreeks vastgeschroefd op de ingewerkte buisleiding bij middel van bochtstuk en tussengevoegde verchroomde rosas. Bouwheer: SOLVA, vertegenwoordigd door Algemeen directeur H. Geeroms Opdracht: afbraak 2 panden (nrs 12&14) met behoud gevel nr 14 + bouwen van 8 woongelegenheden + parking & bergingen Architect: DnA architecten ingenieurs bvba.


Pagina 44 / 111

Meting • •

meeteenheid : per stuk aard van overeenkomst : Forfaitaire Hoeveelheid (FH)

Toepassing Zie detailopmeting en bijgevoegde plannen. Te voorzien als aansluitpunt voor een tuinslang : - tellerlokaal : 1st - onder uitgietbak in onderhoudslokaal traphal niveau 0 : 1st 62.44. dienstkranen - gevelkom / buitenkraan - vorstvrij

|FH|st

Omschrijving Dubbele dienstkranen voorzien op de buitengevel dienen te worden uitgerust met een gevelkolom en worden aan de binnenzijde voorafgegaan door een afsluitkraan met aftapkraan. De eenheidsprijs omvat behalve het eigenlijke stuk : ⇒ de kokers en/of de doorboring van het metselwerk of andere elementen. ⇒ de buisleiding die de muurkom verbindt met de afsluitkraan met aftapkraan ⇒ de eventuele uitsnijding in de bekledingsmaterialen ter hoogte van de voeging; Materiaal Het betreft een gevelkom beantwoordend aan de bepalingen van STS 63.24. Zij is voorzien van een binnendraad G2B en wordt voorafgegaan door een afsluitkraan met aflaatkraan. De buitenkraan is voorzien van een beluchter (HA), zoniet wordt tussen de binnen- en buitenkraan een keerklep type A geplaatst. Specificaties • • • • • •

Behuizing : verchroomd messing Aansluitmaten : 1/2" Vorm : cirkelvormig en lichtjes uitgehold Uitzicht : verchroomd volgens STS 63.06.43 deel II De bijhorende aftapkraan is voorzien van een afneembare sleutel. Er wordt een vorstvrije tuinkraan bijgeleverd, deze kraan met handgreep loopt automatisch leeg, met dubbele vorstbeveiliging en afneembare muurplaat.

Uitvoering De aansluiting in het gevelvlak wordt dichtgevoegd met eenzelfde voegmortel als het omringend metselwerk. Er wordt rekening gehouden met een vorstvrije opstelling. Toepassing Zie detailopmeting en bijgevoegde plannen. - woonunit 0.1 : 1st - woonunit 0.2 : 1st - woonunit 0.3 : 1st - vuilnis achteraan : 1st



Pagina 45 / 111

62.70. regenwaterpompen - algemeen Omschrijving Het betreft de levering en plaatsing van regenwaterpompen, met inbegrip van alle vereiste toebehoren (zuigleiding, filters, bevestigingsstukken, e.d.) tot een bedrijfsklare werking. Meting • •

meeteenheid : per stuk, opgesplitst volgens type aard van de overeenkomst : Forfaitaire Hoeveelheid (FH)

Materialen REFERENTIENORMEN NBN EN 60335-2-41 - Huishoudelijke en soortgelijke elektrische toestellen - Veiligheid - Deel 2-41 : Bijzondere eisen voor pompen (2004) NBN EN 1717:2001 - Bescherming tegen verontreiniging van drinkwater in waterinstallaties en algemene eisen voor inrichtingen ter voorkoming van verontreiniging door terugstroming Technisch reglement van SVW en voorschriften van Belgaqua

Alle verbruikspunten waar hemelwater toegevoerd wordt, moeten voorzien worden van een sticker of de vermelding : “Niet drinkbaar” of gelijkwaardig pictogram. Dienstkranen die buiten worden opgesteld of door kinderen kunnen worden gebruikt, zijn voorzien van een demonteerbare hendel. 62.71. regenwaterpompen - hydrofoorgroep / zelfaanzuigend

|FH|st

Omschrijving Levering en plaatsing van een hydrofoorgroep met een zelfaanzuigende en geruisarme werking, inclusief alle toebehoren zoals flexibele aansluitdarm uit polyethyleen, sectie aangepast aan het pomptype, afsluitkraan, terugslagkleppen, manometer, overloop met stankafsluiter, aanzuig met filter tot in de regenwaterput, vlotter en overloopbeveiliging, aansluiting van de leiding van de pomp met de verdeelcollector (voeding toilet, wasmachine, …), elektronische drukregeling met droogloopbeveiliging, schakelkast, drukschakelaar, beschermschakelaar, sokkel en bevestigingsmiddelen, proeven, … tot een volledige bedrijfsklare werking van de pompinstallatie. Materiaal De toestellen beschikken over een CE-keuring en worden conform de eisen van Belgaqua en SVW geplaatst en aangesloten. Een elektronische drukregeling zorgt ervoor dat de pomp wordt gestart indien de druk in het leidingsysteem- veroorzaakt door gebruik van een tappunt- afneemt. De motor wordt gestopt van zodra geen debiet meer wordt waargenomen of wanneer de maximum druk is bereikt of bij watergebrek. Deze drukregeling is tevens voorzien van een droogloopbeveiliging zodat de pomp bij een geringe volumestroom wordt uitschakelt. manuele omschakeling van putwater op leidingwater bij een minimaal waterpeil in de put. Deze functie kan ook manueel bediend worden. Specificaties Regenwaterpomp : • Type : geluidsarme, zelfaanzuigende meertraps centrifugaalpomp - droogopstelling corrosiebestendig. • Behuizing : roestvast staal (RVS) • Motor : luchtgekoelde asynchroonmotor met ingebouwde thermische beveiliging. • Beschermingsgraad : minimum IP 44 • Isolatieklasse F • Temperatuur verpompte vloeistof circa : 5 tot + 35C°. • Capaciteit : minimum 40 liter/min (2,45m3/h), bij opvoerhoogte van 20 m • Zelfaanzuigend : 8 m • Maximale bedrijfsdruk circa : 8 bar • Maximale leidingnetdruk circa : 4 bar • Elektrische aansluiting op stopcontact in de nabijheid. • Automatische opstart na stroomuitval Aanzuigleiding : • In (LD)PE 4/4” Bouwheer: SOLVA, vertegenwoordigd door Algemeen directeur H. Geeroms Opdracht: afbraak 2 panden (nrs 12&14) met behoud gevel nr 14 + bouwen van 8 woongelegenheden + parking & bergingen Architect: DnA architecten ingenieurs bvba.


Pagina 46 / 111

In een voorziene wachtbuis ( zie art. 17.15.7. rioolbuizen – kunststof / PVCØ110 grijs – buis voor doorvoer leidingen) Zuigkorf : • Drijvende zuigkort met groffilter, maaswijdte 1,2mm voor het oppompen van voorgefilterd regenwater. • Aansluiting via zuigvaste soepele darm • Uitvoering met terugslagklep en verbindingstuit 1 ¼” • Vlotter : polyethyleen • Filter : RVS Wandconsole : • Console compleet met montagetoebehoren en trillingsdempers voor de wandmontage van pompen • Console : verzinkt staal • Bevestingselementen : bouten en ringen verzinkt • Trillingsdempers : rubber •

Uitvoering De uitvoering dient te gebeuren in nauwe coördinatie met de plaatsing van de regenwaterputten en de diverse toebehoren (filters, overloop met terugslagklep, …) overeenkomstig rubriek 17.70 regenwaterputten - algemeen. De pompen worden bij voorkeur bevestigd op een sokkel bestaande uit een rubber- of kurkmat en een betonnen blok. Plaatsing van de pomp op of nabij een muur grenzend aan een leef- of slaapkamer is te vermijden. De koppelingen gebeuren d.m.v. versterkte soepele slangen. Voor de in gebruiksstelling dienen de regenwaterputten grondig te worden gereinigd, teneinde de aanwezigheid van modder in de put en verstopping van de filters te voorkomen. De regenwaterputten dienen met het oog op beproeving van het systeem volledig te worden gevuld met drinkbaar water. Incl toebehoren voor het vullen van de rw-put met stadswater : voorzien van een kraan met terugslagklep, een aansluiting op de PE met een trechter om zodoende te voldoen aan de geldende voorschriften van de watermaatschappij. Let wel: Opstelling van de pomp tegen of nabij een muur grenzend aan een leef- of slaapkamer is te vermijden. Afhankelijk van de dakbedekking gelden volgende voorzorgen : • metalen dakbedekkingen : enkel voor toilet en wasmachine. • bitumen dakbekleding : wachttijd van 1 jaar alvorens afname regenwater

Toepassing Zie detailopmeting en bijgevoegde plannen. - regenwaterpomp horende bij woonunit 0.2 : Voeding voor toilet wasmachine vorstvrije dienstkraan in tuin. - regenwaterpomp horende bij woonunit 0.3 : Voeding voor toilet wasmachine vorstvrije dienstkraan in tuin.



Pagina 47 / 111

64. GASINSTALLATIES 64.00. gasinstallaties - algemeen Omschrijving Omvat de levering en plaatsing van alle materialen voor de realisatie van een bedrijfsklare binneninstallatie, conform NBN D 51-003, met inbegrip van proeven en aansluiting op de meters. In overeenstemming met de algemene en/of specifieke bepalingen van het bijzonder bestek, dienen de onder deze post begrepen eenheidsprijzen, hetzij volgens uitsplitsing in de samenvattende opmeting, hetzij in hun globaliteit, steeds te omvatten : • de ontluchtingen; • de uitwendige bescherming; • het afleveren van een overeenkomstigheidsattest; • de aansluitingen (de aansluiting door de distributiemaatschappij en gasmeter zijn ten laste van de bouwheer); Materialen Alle gebruikte materialen voldoen aan NBN D 51-003, de voorschriften van de gasmaatschappij en de vigerende normen. REFERENTIENORMEN Lastenboek K.V.B.G. (Koninklijke Vereniging van Belgische Gasvaklieden) http://www.gasinfo.be NBN 69 Kleuren voor het merken van pijpleidingen voor het vervoer van vloeibare of gasvormige stoffen in landinstallaties en aan boord van schepen (1972) NBN A 25-103 - Stalen buizen voor courant gebruik - Schroefbare buizen (1997) NBN A 25-104 - Stalen buizen voor courant gebruik - Pijpen met gladde uiteinden, niet schroefbaar NBN D 51-003 - Binnenleidingen voor aardgas en plaatsing van de verbruikstoestellen - Algemene bepalingen (2004) NBN E 03-101 - Schroefdraad - Pijpschroefdraad voor aansluitstukken met zelfdichting - Terminologie, aanduiding, afmetingen en toleranties NBN E 29-002 - Pijpleidingen - Nominale diameter, drukken en temperaturen - Definities en symbolen NBN EN 1057:1996 - Koper en koperlegeringen - Naadloze, koperen buizen voor gas- en waterleidingen in sanitaire en verwarmingstoepassingen NBN EN 1555 (1-5) - Kunststofleidingsystemen voor de verdeling van gasbrandstoffen - Polyethyleen (PE) (2003) NBN EN 12007 - Gasvoorzieningssystemen - Leidingen voor maximale bedrijfsdruk tot en met 16 bar - Deel 1-4 (2000) NBN EN 12068 - Kathodische bescherming - Uitwendige organische bekleding voor de bescherming tegen corrosie van in de bodem of in het water gelegde stalen buisleidingen die samen met de kathodische bescherming worden gebruikt - Wikkelbanden en krimpbare materialen (1998) NBN EN 12279 - Gasvoorzieningsystemen - Gasdrukregelinstallaties in dienstleidingen - Functionele eisen (2000) NBN EN 13090 - Middelen voor het opnieuw afdichten van draadverbindingen van gasleidingen in gebouwen (2001) NBN EN 1594 - Gasvoorzieningssystemen - Leidingen voor maximale bedrijfsdruk groter dan 16 bar - Functionele eisen (2000) NBN EN 1775 - Gasvoorziening - Gasleidingen in gebouwen - Maximale werkdruk tot 5 bar - Functionele aanbevelingen (2000) NBN EN 331- Met de hand bediende kogelkranen en plugkranen met gesloten bodem voor gasinstallaties in gebouwen (1998) NBN EN 969 - Nodulair gietijzeren buizen, hulpstukken en verbindingen voor gasleidingen - Eisen en beproevingsmethoden (1999) NBN T 42-106 - Buizen van polyethyleen voor de distributie van aardgas (1986)

Uitvoering De installaties en hun aansluiting op het aardgasnet dienen te voldoen aan de algemene leveringen aansluitingsvoorwaarden van de netbeheerder, aangevuld met de eventuele voorschriften van de plaatselijke brandweer. Vooraleer een aanvang te nemen met de uitvoering van de installatie zal de aannemer dienaangaande contact opnemen met de netbeheerder om zich ervan te vergewissen hoe de aansluiting op het distributienet wordt uitgevoerd.



Pagina 48 / 111

Keuring OVEREENKOMSTIGHEIDSATTEST

In overeenstemming met art. 48 van het K.B. van 28 juni 1971, dient de installateur, een overeenkomstigheidsattest over te maken aan de aardgasmaatschappij dat de binneninstallatie voldoet aan de norm NBN D 51-003. Alle eventuele wijzigingen uit te voeren om de installatie hiermee in overeenstemming te maken vallen ten laste van de installateur. Dit attest omvat een verklaring van conformiteit en een principeschema van de installatie. Het attest moet worden gevalideerd - na controle ter plaatse - door een verslag van een erkend controle organisme. Indien de installatie geplaatst wordt door een GEHABILITEERD installateur is de tussenkomst van een controle organisme niet vereist. (Reglement van de Intercommunale - 01/01/2002). De vereiste overeenkomstigheidsattesten dienen minimaal 30 kalenderdagen vóór de officiële einddatum van de werken ter beschikking gesteld worden van de bouwheer. Bij het ontbreken van de attesten binnen de vooropgestelde termijn is de aannemer verantwoordelijk voor alle eventuele bijkomende kosten m.b.t. de ontzegeling van verzegelde gasmeters, dewelke in voorkomend geval zullen worden verrekend aan de tarieven van de betreffende netbeheerder. DICHTHEIDSPROEF

Vooraleer de aansluiting van een installatie aan te vragen en vooraleer eventuele dekmiddelen of beschildering aan te brengen, zal de installateur de installatie (inbegrepen de tussengasmeters) onderwerpen aan een drukproef volgens § 4.7 van NBN D 51-003 : “Deze proef heeft tot doel elke opspoorbare lek te vinden. Na openen van de stopkranen van al de aangesloten verbruikstoestellen, wordt de binnenleiding (inbegrepen de tussengasmeters en de aansluitleidingen van de verbruikstoestellen) beproefd met behulp van lucht of een inert gas (bv stikstof) op een druk van 100 mbar ± 10 mbar. De dichtheid wordt vastgesteld op basis van de volgende gelijktijdige waarnemingen : het niet ontstaan van bellen op al de bereikbare delen tijdens het afzepen met een schuimend product EN na een wachttijd van minstens 10 minuten, die de druk toelaat zich te stabiliseren op ongeveer de initiële druk, het behouden tijdens een voldoende lange periode van de op de controlemanometer aangeduide gestabiliseerde druk. Elk lek moet hersteld worden. Bij deze beproeving is het gebruik van gasvormige brandstoffen of van zuurstof ten strengste verboden. Elke uitbreiding van de leidingen wordt beschouwd als een nieuw gedeelte van de binnenleiding. Dit deel moet bovenstaande proef doorstaan.”

Indien de installateur niet erkend is en/of voor installaties met een ingesteld vermogen groter dan 25 m3/u, zal de keuring van de installatie worden uitgevoerd door een erkend keuringsorganisme. Het attest van keuring wordt aan het Bestuur overhandigd, bij de oplevering van de werken. Alle aan de keuring verbonden kosten zijn ten laste van de aannemer. OPENEN VAN DE GASMETER

De installatie mag slechts in dienst gesteld worden als aan alle voorschriften van de distributeur voldaan wordt. Bij het openen van de gasmeter vergewist de gasmaatschappij zich ervan dat de binneninstallatie gasdicht is voor de verdelingsdruk. Alle eventuele verbruikskosten tijdens de loop van de werken zullen ten laste vallen van de aannemer en desgevallend door het Bestuur worden verrekend aan de tarieven van de betreffende netbeheerder. ONTLUCHTING

Conform NBN D 51-003 § 4.8. Voor de ingebruikname wordt de installatie ontlucht. Deze ontluchting gebeurt, hetzij via een darm die buiten het gebouw uitmondt, hetzij via een makkelijk te bereiken brander van een toestel; in dit laatste geval houdt men een vlam aan de brander en zorgt men ervoor dat het lokaal verlucht wordt. De brander moet lang genoeg blijven branden om de ganse installatie volledig te ontluchten (gevaar van luchtzakken). MERKEN VAN DE LEIDINGEN

De gasleidingen worden geïdentificeerd door een markering in gele kleur. ASBUILT-PLANNEN

Voor de voorlopige oplevering van de werken levert de aannemer aan het werfbestuur een tekening van het leidingnet zoals het is uitgevoerd met aanduiding van alle diameters, kranen en de aard van de leidingen. 64.10. gasleidingen - algemeen Omschrijving In de eenheidsprijs zijn begrepen : de leidingen en hulpstukken, de muur- en vloerdoorboringen, de moffen, sleuven en alle herstellingen ervan, de studie, dichtingproeven en asbuilt-plan van het leidingennet. Bouwheer: SOLVA, vertegenwoordigd door Algemeen directeur H. Geeroms Opdracht: afbraak 2 panden (nrs 12&14) met behoud gevel nr 14 + bouwen van 8 woongelegenheden + parking & bergingen Architect: DnA architecten ingenieurs bvba.


Pagina 49 / 111

Meting Overeenkomstig de specifieke aanduidingen in het bijzonder bestek en/of de samenvattende opmeting wordt de meting als volgt opgevat : ofwel • meeteenheid : per installatie (stuk, opgesplitst per woningtype / gebouw) • aard van de overeenkomst : Forfaitaire Hoeveelheid (FH) ofwel • meeteenheid : lm volgens diameter • meetcode : de leidingen worden gemeten volgens de aslijn • aard van de overeenkomst : Forfaitaire Hoeveelheid (FH) Materialen REFERENTIENORMEN

De aardgasleidingen beantwoorden aan NBN D 51-003 - Binnenleidingen voor aardgas en plaatsing van de verbruikstoestellen - Algemene bepalingen (2004). • De gasbuizen voldoen respectievelijk aan volgende normen : ⇒ NBN A 25-103 & 104, NBN 744 of EN 10208-1 (voor staal) ⇒ NBN E 03-101 : ISO-pijpschroefdraad ⇒ NBN EN 1057 - Koper en koperlegeringen ⇒ Lastenboeken K.V.B.G. (Koninklijke Vereniging van Belgische Gasvaklieden). ⇒ NBN 69 : kenkleuren voor het merken van het respectievelijke leidingnet (geel) In iedere ruimte wordt deze kleur aangebracht door middel van PVC banden en/of door het aanbrengen van twee lagen gele roestwerende verf. Zie ook artikel 60.00. • Voor de binneninstallaties (achter de teller) zijn toegelaten : ⇒ stalen buizen conform NBN A 25-103, A 25-104 of NBN EN 10208-1. ⇒ koperen buizen conform NBN EN 1057 met een minimale nominale wanddikte van 1mm. • Alle ingewerkte buizen worden beschermd (vanuit fabriek of bij plaatsing) door een bekleding van synthetisch materiaal Koperen leidingen zijn steeds vanuit fabriek voorzien van een beschermende bekleding. • Verzinkte stalen buizen mogen niet gelast worden. • Alle buizen welke beschadigd worden, zowel tijdens het lossen als bij het plaatsen worden vervangen. VERMOGENS - SECTIES : RICHTWAARDEN

⇒ ⇒ ⇒ ⇒ ⇒

GASBUIZEN 5/4" : voor hoofdleidingen en generatoren tot 70 kW. GASBUIZEN 4/4" : voor hoofdleidingen en generatoren tot 45 kW. GASBUIZEN 3/4" : voor waterverwarmers en generatoren tot 24 kW. GASBUIZEN 1/2" : voor waterverwarmers tot 10,46 kW, ovens, keukenfornuizen en komforen De uiteindelijke diameters worden bepaald volgens Bijlage C van NBN D 51-003.

Uitvoering De leidingen worden geplaatst volgens § 3.4 van NBN D 51-003 en het lastenboek van de KVBG. VERBINDINGEN

De verbindingen worden verwezenlijkt met behulp van moffen en koppelingen met draad. Er wordt een voldoende aantal koppelingen voorzien uit drie stukken opdat de installatie zou kunnen worden gedemonteerd per vakken. Verbindingen of hulpstukken mogen niet ingewerkt worden in een muurdoorgang. Verbindingen van stalen op koperen leidingen d.m.v. fittings is verboden. Ten behoeve van de dichtheidsproef wordt een T-stuk voorzien nabij de gasmeter of nabij de verbinding van het nieuwe deel van een installatie op een bestaand deel. BEVESTIGINGEN

De leidingen moeten stevig bevestigd worden om verplaatsing, permanente spanningen of latere vervormingen te vermijden; er moet steeds een bevestiging voorzien worden bij stopkranen, richtingsaanwijzingen en aftakkingen. LEIDINGTRACE - DOORVOEREN

De leidingen worden uitgevoerd in rechtlijnige tracés en derwijze ondersteund dat de uitzetting van de buizen verzekerd is en doorbuiging vermeden wordt.



•

•

•

Pagina 50 / 111

Het is niet toegelaten gasleidingen te plaatsen in ruimten of bouwelementen waarin zich een gasbel kan vormen omwille van zijn ontoegankelijkheid of onvoldoende verluchting van deze ruimten of bouwelementen. Bij muur- en vloeropeningen worden de leidingen beschermd door aangepaste doorvoermoffen. De ruimte tussen doorvoermof en buis wordt afgedicht met een aangepaste niet corrosieve en voldoende plastische kit. De mantelbuis steekt 5 cm boven de vloer uit. Alle doorvoeringen worden geboord met een diamantboor. De leidingen en bevestigingen worden voldoende beschermd tegen bevuiling. Zichtbare horizontale leidingen bevinden zich op minstens 5 cm boven het peil van de afgewerkte vloer.

INGEWERKTE LEIDINGEN

Zonder afbreuk te doen aan de van toepassing zijnde normen dient in het bijzonder de nodige aandacht geschonken aan onderstaande bepalingen : • Het inwerken van leidingen in muren en wanden mag de stabiliteit niet in gevaar te brengen. • Het is niet toegelaten leidingen te plaatsen in dekvloeren, in spouwen, in afvoerkanalen van verbrandingsproducten, in niet- geventileerde holten, in watergoten en toezichtputten van riolen, in verluchtings-, ventilatie- of luchtbehandelingskanalen, in liftkokers en afvoerkokers, in holle bouwelementen (snelbouw, holle welfsels). • Voor het inwerken van de buizen in betonvloeren wordt de buis voordat het beton wordt gegoten, zonder koppeling noch lasnaad in de bekisting gelegd en afdoende beschermd tegen corrosie. Het leggen van de buizen in dekvloeren is verboden. • Voor het inwerken van de buizen in de muur wordt mechanisch een ondiepe inkeping gemaakt. De sleuven in gemetste muren worden uitgefreesd en hebben een aangepaste sectie. Na het plaatsen van de buis wordt de holte met mortel gedicht. Samenstelling van de mortel : 1000 L grof zand, 300 kg cement P 400. RUIMTELIJKE SCHIKKING

Conform de bepalingen van de NBN D 51-003 GASSTOPKRANEN

Elk te installeren verbruikstoestel wordt voorafgegaan van een stopkraan met drieledig koppelstuk (union koppeling). De kraan wordt op een gemakkelijk te bedienen plaats aangebracht zo dicht mogelijk bij het toestel. Alle stopkranen zijn inbegrepen in de prijs van de leidingen, tenzij zij voorzien zijn in de prijs van het verbruikstoestel (als ondermeer gasketels en -waterverwarmers). De diameter van de stopkraan is conform Tabel 5 van NBN D51-003. REINIGEN

Met afgekoppelde gasmeter en gebruikstoestellen, inblazen van lucht of een inert gas, ter verwijdering van niet klevende deeltjes. 64.11. gasleidingen - staal Materiaal De naadloze stalen buizen voldoen aan de voorschriften van NBN A 25-103 (zware reeks tot ND 50) en NBN A 25-104 (normale reeks t/m ND 50) of NBN EN 10208-1. De fittings van smeedbaar gietijzer zijn van het type met versterkte rand en stemmen overeen met NBN E 29-003. De lasfittings bezitten voldoende mechanische weerstand om bestand te zijn tegen de krachten waaraan zij worden onderworpen. Let wel : verzinkte stalen buizen mogen niet worden gelast. • De dichtingen worden bekomen door contact metaal op metaal: vlambooglas of acetyleenlas. • Zijn verboden : schroefdraadverbinding met zelfdichtende draad, conische buitendraad en cilindrische binnendraad, driedelige koppeling met contact metaal op metaal, hardsolderen met koper en/of zilverlegering, persverbinding, schroefdraad met vlas als dichtingsmiddel, verbindingen met lange cilindrische schroefdraad, nippels met cilindrische schroefdraad. Specificaties • •

Type : stalen buis, geel geschilderd of met gele tape omwikkeld Nominale diameters : volgens aanduidingen op plannen en meetstaat.

Uitvoering •

•

De studie is ten laste van de aannemer en ter goedkeuring voor te leggen aan de ontwerper. De plannen zullen in 3 exemplaren overhandigd worden. De plaatsing gebeurt overeenkomstig de voorschriften van STS 62.02.



• •

•

• •

Pagina 51 / 111

De pijpen worden loodrecht op de hartlijn van de buis gezaagd of afgesneden met een aangepaste buissnijder tot het bekomen van een nauwkeurig rechte doorsnede. De buizen met diameter kleiner of gelijk aan ND 40 worden verbonden door schroefverbindingen. Bij schroefdraadverbindingen wordt gebruik gemaakt van een geschikte pasta en speciale afdichtingsmiddelen met uitsluiting van natuurlijke hennepvezels. Verbindingen met lange cilindrische schroefdraad evenals nippels met cilindrische schroefdraad zijn verboden. De buizen met diameter gelijk aan of groter dan ND 50 worden steeds gelast met acetyleen. Bij lasverbindingen wordt bij richtingsveranderingen verplichtend gebruik gemaakt van lasfittingen. Plaatsing van de leidingen overeenkomstig aanduiding op plan en/of bijzonder bestek : De aanvoerleidingen tss teller – respektievelijke berging woonunits, inbouw + opbouw, steeds geïsoleerd : via canniveau en/of op de plaat op volle grond / in kokers tot aan het binnenkomen in berging van de woonunits : Inbouw : De leidingen worden ingewerkt in wanden en vloeren (let wel : het leggen van de buizen in dekvloeren is verboden). Ingewerkte leidingen worden beschermd door een omwikkeling met hechtende PVC folie. De omhulde leidingen moeten volledig bestand zijn tegen corrosie van chemische en elektrolytische aard. Voor het inwerken van de buizen in betonvloeren wordt de buis voordat het beton wordt gegoten, zonder koppeling noch lasnaad in de bekisting gelegd en volledig beschermd tegen corrosie. De sleuven in gemetste muren worden uitgefreesd en hebben een aangepaste sectie. Na plaatsing buis wordt de holte met mortel gedicht. Samenstelling van de mortel : 1000 l grof zand, 300 kg cement P400. Opbouw : De buizen worden bevestigd met beugels van gegalvaniseerd staal, aan de binnenzijde bekleed met een samendrukbaar materiaal. De bouten van de beugels zijn uit messing of cadmiumstaal. De verticale leidingen mogen niet glijden in hun bevestigingen. De maximale afstand tussen de bevestigingen bedraagt : horizontaal 1,50 m en verticaal 2,00 m. Wanneer verschillende leidingen evenwijdig lopen zullen de steunen gegroepeerd worden en gelijnd zijn. In woonunits : Leidingen tss het binnenkomen in woonunits tot aan ketel : opbouw : Opbouw : De buizen worden bevestigd met beugels van gegalvaniseerd staal, aan de binnenzijde bekleed met een samendrukbaar materiaal. De bouten van de beugels zijn uit messing of cadmiumstaal. De verticale leidingen mogen niet glijden in hun bevestigingen. De maximale afstand tussen de bevestigingen bedraagt : horizontaal 1,50 m en verticaal 2,00 m. Wanneer verschillende leidingen evenwijdig lopen zullen de steunen gegroepeerd worden en gelijnd zijn. In lokalen met risico op condens moeten verzinkte stalen buizen tegen corrosie beschermd worden. De beugels worden bevestigd met schroef en plug, of op rails in U-vorm van gegalvaniseerd staal bevestigd door minstens twee vijzen en pluggen.

Toepassing Zie detailopmeting en bijgevoegde plannen en/of detailtekeningen. De gasleiding verloopt van aan de teller tot aan de verbruikstoestellen per appartement. 64.11.1.

gasleidingen - staal

|FH|st

Toepassing Zie detailopmeting en bijgevoegde plannen. In woonunits : Leidingen tss het binnenkomen in woonunits tot aan verbruikstoestel (ketel) : opbouw - per woonunittype Type 1: woonunit 0.1 - 0.2 – 1.1 – 1.2 – 2.1 - 2.2 – 3.1 : gas Type 2: woonunit 0.3 : gas 64.11.2.

gasleidingen - staal

|FH|m

Toepassing Zie detailopmeting en bijgevoegde plannen. - De aanvoerleidingen tss teller – respektievelijke berging woonunits, inbouw + opbouw, steeds geïsoleerd : via canniveau en/of op de plaat op volle grond / in kokers tot aan het binnenkomen in berging van de woonunits



Pagina 52 / 111

64.20. gaskranen - algemeen Omschrijving Het betreft de levering en montage van alle nodige stopkranen voor aansluiting van toestellen en/of de afsluitkranen om een deel van de installatie af te sluiten. Meting Overeenkomstig de specifieke aanduidingen in het bijzonder bestek en/of de samenvattende opmeting wordt de meting als volgt opgevat : • aard van de overeenkomst : Pro Memorie (PM) Inbegrepen in de prijs van het leidingnet. Materialen Het kraanwerk moet voldoen aan de eisen van de plaatselijke gasmaatschappij en de voorschriften bepaald in NBN D 51-003 en NBN EN 331 en zijn van het type RHT. Kwarttoerbediening met ondubbelzinnige aanduiding van open of gesloten stand. Afneembare bedieningssleutels zijn verboden. Alle materialen zijn BGV-gekeurd. Met de hand bediende kogelkranen en plugkranen met gesloten bodem voor gasinstallaties in gebouwen (1998). Eigenschappen van de kranen : ⇒ ze moeten uitgerust zijn met de gepaste (gas)draad; ⇒ ze moeten dicht zijn ten overstaan van de omgeving, onafgezien hun stand (open of gesloten); ⇒ in gesloten toestand mogen zij geen gas doorlaten in de stroomafwaartse leiding; ⇒ de gebruikte materialen moeten weerstand bieden aan de mechanische, thermische en chemische omstandigheden waaraan zij bij normaal gebruik kunnen blootgesteld worden. ⇒ als ze binnenshuis geplaatst worden, moeten ze aan hoge temperaturen kunnen weerstaan; ⇒ de kranen zijn eenvoudig te bedienen (kwarttoer) en zijn zo opgebouwd dat men ondubbelzinnig kan vaststellen of zij open of gesloten zijn 64.21. gaskranen - gasfilter

|PM|

Materiaal De filters zijn vervaardigd uit synthetisch weefsel, of metaalgaas voor het ophouden van deeltjes tot 3 micron; ze zijn vlot verwijderbaar, vervangbaar en onderhoudbaar. Toepassing Te voorzien aan elke gasmeter 64.22. gaskranen - afsluitkranen

|PM|

Materiaal De afsluitkranen zijn van het type sferische plugkranen met volle doorlaat met drieledig koppenstuk conform NBN D 51-003. De diameters zijn aangepast aan de gasleiding en debiet van het aangesloten verbruikstoestel, zoals aangeduid op plannen en meetstaat. Uitvoering Geplaatst zo dicht mogelijk bij het verbruikstoestel en gemakkelijk bereiken bedienbaar. Toepassing Nabij alle verbruikstoestellen (ketels) voor zoverre deze niet is inbegrepen in het toestel. 64.30. gasaansluiting - algemeen

|FH|st

Omschrijving Het betreft alle noodzakelijke werken voor het bekomen van een aansluiting op het gasleidingsnet, in overeenstemming met de eisen van de gasdistributiemaatschappij, zoals het maken en dichten van sleuven, doorkappingen, opstelling van de meter, equipotentiaalverbindingen, enz... die niet in de factuur voor de aansluiting zijn begrepen. Enkel de kosten voor de aansluiting en in dienststelling, zoals aangerekend door de gasdistributiemaatschappij, zijn ten laste van de bouwheer.



Pagina 53 / 111

Meting Overeenkomstig de specifieke aanduidingen in het bijzonder bestek en/of de samenvattende opmeting wordt de meting als volgt opgevat : • meeteenheid : per stuk • aard van de overeenkomst : Forfaitaire Hoeveelheid (FH) Uitvoering OPSTELLING - GASMETERS

•

•

•

De voorziene plaatsing van de gasmeter voldoet aan de norm NBN D 51-003 en aan de voorschriften van de netbeheerder. Vooraleer een nieuwe binneninstallatie onder gas te zetten dient de installateur de leidingen te reinigen. Het leidingnet wordt aangesloten op de voeding. Ze mag niet worden ingewerkt. Ze moet ten allen tijde bereikbaar blijven voor de personeelsleden van de verdeler. De installateur zal de binneninstallatie afwerken tot op maximum 1 meter afstand van de gasmeter, d.m.v. een stuk buis met aangepaste buitendraad. De aansluiting mag niet onder invloed staan van een schadelijke kracht en ook niet in aanraking komen met een metaal of een product dat haar zou kunnen schaden. Indien de verdeler van oordeel is dat bijkomende veiligheidsmaatregelen moeten getroffen worden wegens het bestaan van bijzondere risico's of karakteristieken van de omgeving, zal de aannemer deze laten uitvoeren op eigen kosten.

GASMETER BINNEN HET GEBOUW

Bij plaatsing van de gasmeters binnenin het gebouw dienen volgende regels in acht worden genomen : • de muurdoorvoer voor de gasleiding mag geen doorgang verlenen aan andere leidingen. Alle andere leidingen moeten op een afstand van minstens 20 cm blijven. Deze muurdoorvoer wordt water- en gasdicht afgesloten. • het gedeelte van de dienstleiding binnen het gebouw moet zo kort mogelijk zijn; • het binnengedeelte van de stalen dienstleiding zal op het gebied van bescherming gelijkwaardig zijn aan het gedeelte buiten geplaatst. • het gedeelte van de dienstleiding binnen het gebouw moet op een verticale muurwand bevestigd kunnen worden, minstens op plinthoogte en over zijn ganse loop zichtbaar, zonder nazicht,onderhoud of vervanging kan gebeuren zonder beschadiging van vloeren of muren. • worden de gas- en elektriciteitsmeters in dezelfde nis geplaatst en zijn zij niet van elkaar gescheiden door een gasdicht tussenschot dan zal de gasmeter in het bovenste deel van de nis worden aangebracht. • de aardgasleiding moet aangesloten worden op de equipotentiaalverbinding, dichtbij de gasmeter maar langs de kant van de binneninstallatie. • de minimum afstand tussen de gasmeter en elk warmteproducerend toestel bedraagt 1,5 m. • Volgens de bepalingen van de lokale netbeheerders dient gebruik gemaakt van een energiebocht. Toepassing - per installatie - Geheel van gasaansluitingen in tellerlokaal : 1st - Gasaansluiting woonunit 0.3 : 1st



Pagina 54 / 111

65. VERWARMING / INDIVIDUELE INSTALLATIES 65.00. verwarming / individuele installaties - algemeen Omschrijving Het betreft de levering en plaatsing per woongelegenheid van een volledig bedrijfsklare en volgens de regels van de kunst afgewerkte CV-installatie. In overeenstemming met de algemene en/of specifieke bepalingen van het bijzonder bestek, dienen de onder de respectievelijke artikels begrepen eenheidsprijzen, hetzij volgens uitsplitsing in de samenvattende opmeting, hetzij in hun globaliteit, steeds te omvatten : • de levering, plaatsing, aansluiting en in bedrijfstelling van de ketels en alle noodzakelijke toebehoren en installatieonderdelen, expansievaten, circulatoren, ontluchters, ontgassers, elektrische voeding, regelapparatuur, eventuele boilers voor sanitair warm water, e.d., …; • de levering en montage van het integrale distributiesysteem voor het circulatiewater van de verwarmingsinstallaties tussen de CV-ketels en de verwarmingselementen, met inbegrip van bijhorende collectoren en kraanwerk, ventielen en terugslagkleppen, de bevestigingsbeugels, het waar nodig voorzien van een isolerende mantels, schilderwerk, corrosiebescherming van de buizen, e.d., …; • de levering en plaatsing van de verwarmingselementen met inbegrip van steunen, radiatorkranen en koppelstukken, …; • het slijpen, boren en/of kappen van alle sleuven en doorvoeropeningen, nodig voor de verwezenlijking van de installatie, alsook het naderhand opvullen en passend afwerken zijn inbegrepen in de desbetreffende posten; • de proeven en controle op de goede werking in de installatie, alle eventuele aanpassingen en/of vervangingen tot een perfecte werking van de installatie; • een volledige waarborg op de gehele installatie met inbegrip van minstens één onderhoudsbeurt tot aan de definitieve oplevering, tenzij anders vermeld in dit bestek of het bijzonder bestek; de levering van alle nodige documenten, attesten, garantiebewijzen, keuringsverslagen en asbuiltplannen; • het opruimen van de werf en verwijderen van alle afval. Materialen ALGEMEEN

Alle toegepaste materialen zijn in overeenstemming met de beschrijvingen van onderhavig bestek en/of het bijzonder bestek. Algemeen gelden volgende bepalingen : • Alle gebruikte materialen zijn onderling verenigbaar. Bijzondere aandacht wordt besteed aan het vermijden van elektrochemische koppels. In hun functie en plaatsing mogen de materialen geen negatieve invloed hebben op de goede en rendabele werking van de verwarmingsinstallatie of gelijk welke component ervan (zoals elektrolyse, putcorrosie, …). • De aannemer zal pas overgaan tot de bestelling van de materialen na goedkeuring door de ontwerper en het Bestuur van de materiaallijst aangevuld met alle nodige technische documentatie, attesten, monsters,… en vermelding van oorsprong, evenals alle bijkomende informatie nuttig geacht door het Bestuur en de ontwerper. • Alle materialen zijn nieuw en voorzien van een aangepaste en ongeschonden verpakking die een gemakkelijk identificatie ervan toelaat. Alle materialen zijn afkomstig uit lidstaten van de Europese gemeenschap, zoniet wordt dit uitdrukkelijk vermeld in de voor te leggen materialenlijst! • Bij levering op de werf wordt door de ontwerper de overeenstemming met de goedgekeurde materialenlijst nagegaan. Alle afgekeurde leveringen moeten onmiddellijk van de werf verwijderd worden. De goedkeuring van de leveringen houdt geenszins de goedkeuring van de werken in. • De aannemer is volledig verantwoordelijk en neemt alle nodige maatregelen voor het transport, de opslag en de verwerking van de materialen volgens de bepalingen van het bestek, de regels van goed vakmanschap (NBN normen, STS'en, ATG’s, TV’s,…) en de voorschriften van fabrikant. • Voor het transport van personen en materialen mag geen gebruik worden gemaakt van de bestaande personen of goederenliften, tenzij schriftelijke toelating en volgens de bepalingen van het Bestuur.



Pagina 55 / 111

REFERENTIENORMEN KB van 03-07-1992 betreffende de veiligheid van gastoestellen KB van 08-01-2004 (BS 30-01-2004) tot regeling van de stikstofoxides (NOX) en koolmonoxide (CO)-<emissieniveaus> voor de olie- en gasgestookte centrale en branders, met een nominaal thermisch vermogen gelijk aan of lager dan 400 kW NBN B 61-002 - Centrale verwarmingsketels met een nominaal vermogen kleiner dan 70 kW - Voorschriften voor hun opstellingsruimte, luchttoevoer en rookafvoer NBN D 01-001 - Centrale verwarming, ventilatie en luchtbehandeling - Bijzondere eisen voor hoge drukverwarmingsinstallaties (met water of met stoom) NBN D 06-001 - Ketels voor centrale verwarming - Algemene eisen van toepassing op alle ketels + addenda NBN D 10-001 - Centrale verwarming, ventilatie en klimaatregeling - Warmeluchtgeneratoren met ventilator - Algemene eisen van toepassing op alle typen + addenda NBN D 11-001 - Centrale verwarming, ventilatie en luchtbehandeling - Opleveringsproeven voor installaties NBN D 51-003 - Binnenleidingen voor aardgas en plaatsing van de verbruikstoestellen - Algemene bepalingen NBN ISO 6242-1 - Gebouwen - Uitdrukking van gebruikerseisen - Deel 1 - Warmteëisen

Uitvoering ALGEMEEN

De werken worden uitgevoerd volgens de bepalingen van onderhavig en/of het bijzonder bestek en zoals aangegeven op de plannen en de hydraulische schema’s. De werken dienen bovendien te worden uitgevoerd in overeenstemming met de meest recente uitgave en addenda van : ⇒ de gehomologeerde en geregistreerde NBN normen; ⇒ reeks NBN D 30 - Centrale verwarming, ventilatie en luchtbehandeling - Gemeenschappelijke eisen voor alle systemen ⇒ het algemeen reglement op de elektrische installaties (AREI); ⇒ het algemeen reglement op de arbeidsbescherming (ARAB); ⇒ het technisch reglement voor water van het SVW en de voorschriften van Belgaqua. ⇒ de technische voorlichtingsnota’s (TV) van het WTCB; ⇒ het type bestek TB 105 - Centrale verwarming, verluchting en klimaatregeling (Regie der gebouwen, 1990) (voor elementen welke niet zouden zijn opgenomen in dit typebestek); ⇒ de lastenboeken uitgegeven door het KVBG (Koninklijke Vereniging der Belgische Gasvaklieden); ⇒ de voorschriften van de nutsvoorzieningsmaatschappijen; ⇒ het KB van 18.03.1997 betreffende de rendementseisen voor olie- en gasgestookte centrale verwarmingsketels; ⇒ het KB van 19.12.1997 inzake de basisnormen brand alsook de voorschriften van de plaatselijke brandweer; ⇒ het KB van 06.01.1978 tot voorkoming van luchtverontreiniging bij het verwarmen van gebouwen met vaste of vloeibare brandstoffen; ⇒ de norm NBN S 01-400-1 – Akoestische criteria voor woongebouwen. ⇒ het KB van 25.01.2001 inzake tijdelijke of mobiele werkplaatsen; ⇒ de Europese richtlijnen en normen; ⇒ de bepalingen van Vlarem II; ⇒ eventuele plaatselijke reglementen; ⇒ de meest recente wetgeving AANNEMINGSMODALITEITEN

De aannemer wordt verondersteld over alle technische en praktische vaardigheden te beschikken om de beschreven werken uit te voeren. Voor werken in onderaanneming dient de hoofdaannemer zich te richten tot installateurs erkend in de geëigende ondercategorieën D16 of D17 of D18, de klasse dient in overeenstemming te zijn met het overeenkomend bedrag van de onderaanneming. In geval van installaties op gas zal de installateur GEHABILITEERD zijn. Werken aan stookolieketels worden enkel uitgevoerd door een erkend brandertechnicus. Het bewijs hiervan zal geleverd worden op eenvoudig verzoek van de ontwerper of de bouwheer. PLANNING - WERFOPVOLGING

•

• •

De aannemer is gehouden een planning op te maken, in overleg met de andere aanwezige ambachten, en deze voor de aanvang van de werken ter goedkeuring voor te leggen aan het Bestuur en de ontwerper. Daarbij moet een goede onderlinge coördinatie met de andere aannemers worden gegarandeerd. De verschillende fasen van de werken kunnen pas starten na goedkeuring door het Bestuur en de ontwerper van alle nodige plannen, en uitvoeringsmodaliteiten De aannemer stelt een persoon aan belast met de dagelijkse leiding van de werf. Deze persoon beschikt over de nodige opleiding, kennis en ervaring, is permanent op de werf aanwezig tijdens de ganse duur van de werken en neemt deel aan alle werfvergaderingen. De aannemer of zijn



• •

•

Pagina 56 / 111

gevolmachtigde is aanwezig op de wekelijkse werfvergadering. De aannemer dient een dagboek van de werken bij te houden. Tijdelijke, schorsingen omwille van organisatorische aard of opgelegd door het Bestuur geven geen recht op een vergoeding (cfr art 41.43 Deel A 2001). Voor elk woningtype zal eerst een installatie als model worden afgewerkt. Pas na volledige goedkeuring ervan door het Bestuur en de ontwerper mag worden aangevangen met de werken in de andere woningen. Gedurende de werken zorgt de aannemer voor netheid op de werf : de installateur zal de afbraakmaterialen, voortkomend van zijn werken uit de lokalen verwijderen en van de bouwwerf afvoeren conform de geldende reglementeringen, bij het voltooien van de installatie zorgt hij voor een grondige reiniging van de werf.

WERKEN IN BESTAANDE WONINGEN

•

• •

In geval de woningen bewoond blijven tijdens de uitvoering van de werken zal de aannemer alle nodige maatregelen nemen om de veiligheid van de bewoners en eventuele bezoekers te verzekeren en de inhoud van de woningen te beschermen. De hinder voor de bewoners dient tot een minimum beperkt te blijven. Elke begonnen installatie wordt volledig afgewerkt vooraleer een andere wordt aangevat. Tenzij anders bepaald, gebeuren de werken tijdens de normale werkuren tussen 7u s’morgens en 6u s’avonds van maandag tot vrijdag of volgens een met het Bestuur afgesproken planning. De aannemer zorgt zelf voor de toegankelijkheid van de woningen.

OPMETING & DIMENSIONERING

De inschrijver zal zelf alle opmetingen en berekeningen nazien. Afwijkingen t.o.v. het bestek en de plannen moeten gemeld worden bij de inschrijving, zoniet wordt verondersteld dat eventuele afwijkingen zijn inbegrepen in de offerte. De aannemer controleert alle berekeningen en vult deze desgevallend aan in functie van de kenmerken van gebruikte materialen, toestellen en/of systemen. Aanduidingen op plannen en hydraulische schema’s : er wordt rekening gehouden met een tolerantie van circa 3 m op de aanduidingen. DUURZAAM BOUWEN

Bij het geheel van de installatie worden de principes inzake duurzame ontwikkeling nagestreefd. Daarbij worden zoveel mogelijk milieuvriendelijke toestellen, materialen en technieken tewerk gesteld. Systemen met technische goedkeuring (Benor, ATG, Key-mark of gelijkwaardig) krijgen de voorkeur. Alle elementen moeten zuiver geschikt zijn voor hun toepassing. ⇒ Het gebruik van kitten zal tot een minimum beperkt worden. ⇒ Breekwerken en afval wordt tot een minimum herleid door correcte maatvoering en gebruik van standaard maten, apparatuur en systemen, door een grondige voorbereiding van het werk, door het gebruik van aangepast gereedschap, herbruikbare verpakkingen, leveringen in containervorm, door een ordelijke werforganisatie,… ⇒ Afval wordt zoveel mogelijk gesorteerd in grote fracties in overleg eventuele andere ambachten. Verpakkingsmateriaal zal bij voorkeur worden teruggenomen door de leveranciers. Ook wordt de voorkeur gegeven aan toestellen en onderdelen met een terugname/recyclage waarborg vanwege de leverancier na buiten gebruik stelling. 65.01. algemeen - volledigheid van inschrijving

|PM|

Algemeen De aannemer wordt gewezen op de volledigheid van de inschrijving : • Alle leveringen en prestaties niet specifiek beschreven in dit bestek of de bijgaande plannen en schema’s en onontbeerlijk voor de volledige en vakkundige uitvoering van de installaties maken integraal deel uit van de overeenkomst en worden verondersteld te zijn opgenomen in de prijsbieding. • Leemtes of opmerkingen moeten gemeld worden bij de inschrijving. Zoniet worden deze verondersteld te zijn inbegrepen in de offerte. • De aannemer kan zich niet beroepen op onderschatting of misvatting van de beschreven werken om afwijkingen van het aannemingscontract te bedingen. • De inschrijver voorziet in zijn prijs alle noodzakelijke maatregelen om - in functie van de locale omstandigheden - de werken tot een goed eind te brengen en is daartoe gehouden zich te vergewissen van de toestand ter plaatse. Geen enkel supplement voor onvoorziene omstandigheden zal uit dien hoofde mogen verrekend worden.



•

Pagina 57 / 111

Nutsvoorzieningen worden niet ter beschikking gesteld door het Bestuur, tenzij uitdrukkelijk schriftelijk overeengekomen, en zijn ten laste van de aannemer volgens de geldende voorschriften en worden verdeeld over de betreffende posten.

65.02. algemeen - studie & berekening

|PM|

Algemeen De aannemer is verantwoordelijk voor de berekening van : de warmteverliezen (per lokaal), de kringdebieten uitgaande van een regime 55/45°C, overeenkomstig de precalculatie van de EPBverslaggever, het dimensioneren van de leidingdiameters (watersnelheid < 1m/s) en van de warmte-afgifte en afmetingen van de radiatoren. NOOT : Indien uit de studie blijkt dat het noodzakelijk zou zijn om meer radiatoren te plaatsen dan aangeduid op plan of er ook te plaatsen in bvb nachthallen waar nu geen getekend staan, dit alles om de gewenste temperatuur te halen, dan zal de prijsopgave hier reeds in voorzien in alle artikels hierbij betrokken artikels • Een gedetailleerde beschrijving van het systeem (type, onderdelen, tracé,…) moet worden opgenomen in het bestek. Dit bestek is dienaangaande aangevuld met : ⇒ per type woning, op basis van de grondplannen architectuur, de inplanting van de installatie (plaats ketel, radiatoren, kamerthermostaat, leidingtracé,…) en waarop bij benadering de afmetingen af te meten zijn, • De aannemer zal vooraf ter goedkeuring per type installatie een hydraulisch schema met een gedetailleerde samenstelling van de installatie (ketel, kranen, filters, aansluitingen, pompen, grenzen van de aanneming, regelsysteem, leidingcircuits,…) voorleggen. • Bij lage temperatuurverwarming wordt voorkeur gegeven aan condenserende gasketels. • De ontwerper zal zich vergewissen van de aanwezigheid van de nodige onder- en bovenverluchtingen ; desgevallend dienen deze te worden voorzien in dit hoofdstuk. • Bepalingen aangeduid met een sterretje (*) zijn optioneel in geval dit hoofdstuk van de aanneming tevens deel uitmaakt van het ruwbouwbestek. • De installateur zal alle productgegevens ter beschikking stellen van de verslaggever, teneinde hem toe te laten de conformiteit met de energie-prestatie-regelgeving te controleren. => CONCLUSIE : • In principe dient er aangetoond te worden dat het geplaatste afgiftesysteem ontworpen werd om, rekening houdend met de temperatuurparameters, een vooropgesteld comfortniveau te behalen. • Een dimensioneringsnota, bedoeld om de vertrek-, retourtemperatuur en/of andere eigenschappen van het verwarmingssysteem te bepalen dient dan tenminste te bestaan uit: • Een warmteverliesberekening per ruimte, waarbij zowel het warmtetransport naar buiten als naar aangrenzende ruimtes beschouwd wordt en waarbij zowel transmissie- ventilatie- en eventuele opstartverliezen beschouwd worden. Bij deze berekening wordt rekening gehouden met de vooropgestelde ruimtetemperaturen en de buitentemperatuur in de winter (meestal -8°C voor België). Per ruimte wordt op deze manier het vermogen verkregen dat nodig is om in de winter het comfortniveau te kunnen behalen. • Een berekening van het afgiftesysteem zodat het benodigde vermogen, verkregen uit de warmteverliesberekening, geleverd kan worden door het ontworpen systeem. Dit gebeurt aan de hand van een aantal parameters, o.a.: Vertrek- en retourtemperatuur en/of het verschil tussen deze waardes Legafstand, lengte van buizen bij vloerverwarming Oppervlakte en eigenschappen van het afgifte-element (bv. Afmetingen van de radiator of oppervlakte en materialen van de vloer) Het geplaatste systeem dient overeen te komen met dit ontworpen systeem. •

PRESTATIEVOORSCHRIFTEN

• •

De warmteverliezen worden berekend op basis van de norm NBN B 62-003 - Berekening van de warmteverliezen van gebouwen (1986) of EN 12831 (2003). Bij de berekening worden onderstaande richttemperaturen gehanteerd : ⇒ Buitentemperatuur : - 8°C (-7°C in de kuststreek en -9°C in de Kempen) ⇒ Binnentemperaturen : ⇒ Woonkamer : 21°C ⇒ Keuken : 21°C ⇒ Badkamer : 24°C ⇒ Slaapkamers : 21°C ⇒ Hallen : 21°C ⇒ Toilet, bergingen, … : niet verwarmd



•

• •

• • • •

• • •

Pagina 58 / 111

Voor berekening van de ventilatieverliezen wordt uitgegaan van een ventilatievoud van 1 volume/u, tenzij op basis van de NBN D 50-001 of de berekeningen voor mechanische ventilatie hogere debieten vereist zijn. Hydraulische berekeningen voor gedwongen circulatie volgens Rietschel en Raiss. Voor leidingen met diameter tot ND 50 wordt de watersnelheid beperkt tot 1 m/s. Bij éénpijpinstallaties met horizontale ring geldt TV 93 van het WTCB als leidraad waarbij uitgegaan wordt van een ∆T van 10°C. Bij éénpijpsverwarming zal het vermogen gelijkmatig verdeeld worden over de verschillende kringen. De radiatoren van snel op te warmen lokalen worden in het begin van de kring geplaatst. Voor het dimensioneren van de radiatoren wordt uitgegaan van een regime 55/45°C. Dimensionering van de gasleidingen op basis van de vereenvoudigde formules van Renouard of Mounier of van de diagrammen uit de NBN D51-003. Berekening van het expansie-systeem volgens volgens de bepalingen van art 65.55 De dimensionering van vloerverwarmingsystemen gebeurt op basis van TV 170 en TV 181 (WTCB). De oppervlaktetemperatuur wordt beperkt tot 29°C in de gebruikszone en tot 34°C in de randzones. WTCB Rapport nr 1 : Dimensionering van centrale verwarmingsinstallaties met warm water. NBN EN 832 - Warmte-eigenschappen van gebouwen - Berekening van het energiegebruik voor verwarming - Woningen en woongebouwen (1998) De lastenboeken en aanbevelingen van het KVBG.

65.03. algemeen - voeding & aansluiting

|PM|

Algemeen ELEKTRISCHE BORDEN & VOEDING

De elektrische voeding van de verwarmingsinstallatie in de nabijheid van de ketel en bekabeling tussen ketel en kamerthermostaat en tussen ketel en buitenvoeler, worden in principe begrepen in de post elektriciteit (zie artikel 70.57 leidingen – wachtbuizen en artikel 71.23 voeding / CV en artikel 71.25 voeding / kamerthermostaat - buitenvoeler). In andere gevallen zal de installateur CV zelf instaan voor de elektrische voorzieningen en dienen zij te zijn inbegrepen in de plaatsing van de ketels en hun toebehoren. • De installatie wordt aangesloten op het elektrisch net (eenfazig 230 V 50Hz met aarding) via een bordje te plaatsen in de directe nabijheid van de ketel. Dit bordje omvat : ⇒ een algemene schakelaar, ⇒ twee automaten 10 A / aangepast aan het vermogen van de ketel • De aders van de voedingsleidingen hebben een sectie van 2,5 mm2 voor voeding en 1,5 mm2 voor sturing. Ongeacht het type kamerthermostaat wordt steeds een buis met minstens 3 geleiders voorzien voor eventuele voeding. • Alle installatiemateriaal is CE-CEBEC-gekeurd. • De installatieonderdelen worden overeenkomstig de geldende normen inzake elektrische installaties verbonden met de aardelektrode. • De elektrische installaties worden uitgevoerd conform het AREI. De installatie wordt pas opgeleverd na aflevering aan het Bestuur van een keuringsattest zonder opmerkingen opgemaakt door een erkend controle-organisme. AANSLUITING GAS

Een gasleiding is te voorzien vanaf de teller tot aan de ketel en eventueel het toestel voor sanitair warm water en desgevallend ook tot aan het kookfornuis in de keuken. De diameters worden bepaald volgens NBN D51-003 ifv van het vermogen van de aangesloten toestellen. De installatie is conform de voorschriften van de netbeheerder en de gasleverancier aan te leggen. Ter hoogte van de aansluiting op het verbruikstoestel is een BVG-gekeurde gaskraan voorzien. Leidingen waarop later een toestel kan worden aangesloten (o.a. gasfornuis) zijn bovendien voorzien van een stop. De installatie voldoet aan de bepalingen van hoofdstuk 64. AANSLUITING (KOUD-)WATER

De watertoevoer is aanwezig in de nabijheid van de ketel en het eventuele toestel voor sanitair warm water. De aansluiting gebeurt volgens de voorschriften van SVW, de waterleverancier en de bepalingen van de fabrikanten van de toestellen. De koudwatertoevoer is voorzien van een veiligheidsgroep (overdruk beveiliging en een terugslagklep) waarvan de afvoer wordt verbonden via een trechter met de riolering. Bouwheer: SOLVA, vertegenwoordigd door Algemeen directeur H. Geeroms Opdracht: afbraak 2 panden (nrs 12&14) met behoud gevel nr 14 + bouwen van 8 woongelegenheden + parking & bergingen Architect: DnA architecten ingenieurs bvba.


Pagina 59 / 111

LUCHTTOEVOER

Bij OPEN verbrandingstoestellen (types A en B) moet rechtstreeks buitenlucht aangevoerd worden naar het lokaal waar het toestel staat opgesteld. Deze toevoeren zijn niet afsluitbaar en conform NBN D 51-003. AFVOER ROOKGASSEN

Voor ketels met een nominaal vermogen tot 70 kW gebeurt de installatie gebeurt volledig conform de norm NBN D 61-002 - Centrale verwarmingsketels met een nominaal vermogen kleiner dan 70 kW Voorschriften voor hun opstellingsruimte, luchttoevoer en rookafvoer (2003). Indien de voorziene schouwafmetingen opgenomen in hoofdstuk 25 niet aangepast zouden zijn om een goede trek te garanderen, dient de aannemer zijn eventuele opmerkingen terzake te voegen bij de inschrijving. Voor de verbrandingstoestellen op gas zijn de voorschriften van de NBN D 51-003 inzake uitmonding in gevel en dak van toepassing. GESLOTEN GASTOESTELLEN TYPE C : AANVOER VERBRANDINGSLUCHT EN AFVOER ROOKGASSEN

Overeenkomstig de voorschriften van de fabrikant en met behulp van meegeleverde buizen voor de aanvoer van verbrandingslucht en afvoer van rookgassen. De plaats van uitmonding van de systemen (eindstuk) t.o.v. openingen in de woning en hindernissen voldoet aan bijlage G van de norm NBN D51-003 en de aanbevelingen van de leverancier. De systemen voor luchtaanvoer en rookgasafvoer bij de toestellen van het type C42 en C43 (met collectieve aan- & afvoer) moeten hiertoe gekeurd zijn door een van volgende organismen : ⇒ Technigas, ⇒ BUtgb, ⇒ AQ Gastec (CLV-systeem), ⇒ Afnor (3CE-systeem), ⇒ DIN/DVGW (LAS-systeem). UITVOERINGSMODALITEITEN (*)

•

• • •

Elektriciteit : ⇒ voeding 2 x 0,75 mm2 + aarding, 230V, vanaf hoofdbord voorzien in nabijheid ketel (zie artikel 70.57 leidingen – wachtbuizen en zie artikel 71.23 aansluitdozen - voeding / CV-installatie) ⇒ wachtbuis met trekdraad is voorzien tussen stookplaats en kamerthermostaat en tussen stookplaats en buitenvoeler (zie artikel 70.57 leidingen - wachtbuizen) + resp voedingen (zie artikel 71.25 voeding kamerthermostaat – buitenvoeler) Aardgas : ⇒ aansluiting vanaf gasteller in tellerlokaal inbegrepen in deze aanneming Water : ⇒ koudwaterpunt ND 20 aanwezig in stookplaats Waterafvoer : ⇒ wachtbuis aanwezig in stookplaats (zie artikel 60.13 afvoerbuizen - kunststof / PP (sifons)

65.04. algemeen - keuringen & proeven

|PM|

Algemeen De aannemer stelt het benodigde personeel, gereedschap en apparatuur ter beschikking voor de uitvoering van de proeven, keuringen, … • Rendementsproef op ketel d.m.v. rookgasanalyse met meting van het gasverbruik. • Drukproef in koude toestand van de leidingen volgens NBN D 11-101 (verplicht uit te voeren op elke installatie) : de installatie wordt gedurende minstens 2 uur aan een waterdruk onderworpen van 4.5 bar (minimaal 1.5 maal de hoogste bedrijfsdruk ,met een maximum van 6 bar), en mag daarbij geen enkel lek vertonen (geen drukval). Proef uit te voeren terwijl de leidingen nog volledig zichtbaar en toegankelijk zijn. • Drukproef in warme toestand van de installatie volgens NBN D 11-104 : uit te voeren bij het opstarten van de afgewerkte installatie ; de installatie wordt gedurende minstens 2 uur op maximale bedrijfstemperatuur gehouden. De goede werking en dichting van alle onderdelen en verbindingen van de installatie wordt nagezien. • Circulatie / temperatuurproef volgens NBN D 11-105 (kan in combinatie met de drukproef in warme toestand). De installatie wordt, na volledige spoeling, gevuld met water en ontlucht en opgewarmd tot de maximale bedrijfstemperatuur waarna opnieuw wordt ontlucht en eventueel bijgevuld.



•

• •

• •

Pagina 60 / 111

De volledige installatie wordt gedurende 2 dagen in regime gehouden en waarbij de algemene werking van de installatie, het evenwicht en de gelijkmatige verdeling van de warmte (met temperatuursmetingen) worden gecontroleerd en desgevallend bijgeregeld. Keuring van de elektrische installatie door een erkend controle organisme. Zie ook artikel 70. Indien een chemisch additief voor conditioneren van het CV-water vereist is, zal een concentratie bepaling gebeuren volgens de methode voorgeschreven door de leverancier van het product of via een labo-analyse. De aannemer stelt hiertoe het nodig personeel en materiaal ter beschikking. Het additief is toxicologisch veilig (Belgaqua attest Fluïdum Categorie 3 volgens NBN EN 1717). Tevens wordt een testrapport van een erkend labo voorgelegd inzake de efficiëntie van het product. Bij het vulpunt van de installatie wordt (d.m.v. een klever) de specificaties van het product vermeld. De proeven gebeuren steeds in aanwezigheid van de ontwerper. De proefverslagen worden onmiddellijk na uitvoering van de proeven ter goedkeuring overgemaakt aan de ontwerper. De verwarmingsketels beschikken over een verklaring van overeenstemming (opgenomen in de technische handleiding van het toestel) volgens de bepalingen van het KB van 08-01-2004 inzake CO- en NOx-emissies.

65.05. algemeen - documenten & asbuilt-plannen & opleiding

|PM|

Algemeen De installateur verstrekt het Bestuur ter plaatse alle inlichtingen omtrent het gebruik, de goede werking, het onderhoud, de ontstoring,… van de installatie. Volgende documenten, in het Nederlands, moeten in twee exemplaren aan het Bestuur afgeleverd worden vóór de voorlopige oplevering : ⇒ asbuilt-plannen (met 1 exemplaar op kalkpapier of informatiedrager), ⇒ elektrische schema’s van de installaties, ⇒ een gedetailleerde materialenlijst met vermelding van merk, type, specifieke kenmerken en leveranciers, ⇒ een gedetailleerde technische documentatie van alle onderdelen van de installatie, met gebruiksvoorwaarden, richtlijnen i.v.m. onderhoud en ontstoring, ⇒ de nodige attesten en verslagen van proeven, keuringen, waarborgen, … ⇒ een gebruiksaanwijzing van de ketels en van alle onderdelen van de installatie als kamerthermostaat, thermostatische kranen, eventuele boiler…, één exemplaar per geplaatst toestel. Deze wordt opgehangen in een map nabij de ketel. ⇒ ifv EPB : o Een warmteverliesberekening per ruimte, waarbij zowel het warmtetransport naar buiten als naar aangrenzende ruimtes beschouwd wordt en waarbij zowel transmissie- ventilatie- en eventuele opstartverliezen beschouwd worden. Bij deze berekening wordt rekening gehouden met de vooropgestelde ruimtetemperaturen en de buitentemperatuur in de winter (meestal -8°C voor België). Per ruimte wordt op deze manier het vermogen verkregen dat nodig is om in de winter het comfortniveau te kunnen behalen. o Een berekening van het afgiftesysteem zodat het benodigde vermogen, verkregen uit de warmteverliesberekening, geleverd kan worden door het ontworpen systeem. Dit gebeurt aan de hand van een aantal parameters, o.a.: Vertrek- en retourtemperatuur en/of het verschil tussen deze waardes Legafstand, lengte van de buizen bij vloerverwarming Oppervlakte en eigenschappen van het afgifte-element (bv. Afmetingen van de radiator of oppervlakte en materialen van de vloer) 65.06. algemeen - waarborgen

|PM|

Algemeen Op het geheel van de installatie en op de respectievelijke onderdelen zijn behoudens strengere voorschriften in het bijzonder bestek, onderstaande standaard waarborgtermijnen van toepassing : • Installatie : Vanaf de voorlopige oplevering geldt een totale waarborg (materialen, arbeidsprestaties, verplaatsingen, taksen, attesten,…) van één jaar op de volledige installatie. Deze omvat minimaal alle herstellingen (binnen de 24u) en vervangingen (binnen de 5 werkdagen), alsook een onderhoudsbeurt met controle en de nodige bijregelingen van de volledige installatie (uit te voeren op het einde van de waarborgperiode). • Ketels : Solidair door aannemer en leverancier worden de ketels en hun toebehoren gewaarborgd gedurende minimaal 3 jaar, vanaf de datum van de voorlopige oplevering. Deze waarborg heeft betrekking op de materialen, de arbeidsprestaties en de verplaatsingskosten. Een dienst naverkoop is georganiseerd in de regio. Bouwheer: SOLVA, vertegenwoordigd door Algemeen directeur H. Geeroms Opdracht: afbraak 2 panden (nrs 12&14) met behoud gevel nr 14 + bouwen van 8 woongelegenheden + parking & bergingen Architect: DnA architecten ingenieurs bvba.


•

•

Pagina 61 / 111

Kunststofleidingen : De aannemer levert solidair met de leverancier een schriftelijke systeemwaarborg af van tien jaar op het geheel van de leidingen, koppelingen en alle hulpstukken tussen collectoren en verwarmingselementen. Verwarmingselementen (radiatoren en convectoren) : waarborg van 5 jaar, vanaf de datum van de voorlopige oplevering, op fabricage- en materiaalfouten.

65.07. algemeen - beknopte beschrijving installatie & werken |PM| Aanleg van een individuele verwarmingsinstallatie in 8 nieuw te bouwen woonunits. Elke woonunit wordt voorzien van een afzonderlijke hoogrendements-gaswandketel in gesloten uitvoering gecombineerd met sanitair warm waterbereiding. De paneelradiatoren worden gevoed vanuit een centraal geplaatste collector d.m.v. een tweepijps-systeem. 65.20. gaswandketels - algemeen Omschrijving Het betreft de levering, plaatsing, hydraulische en elektrische aansluiting en de in bedrijfstelling van de gaswandketels bestemd voor individuele centrale verwarming (vermogens tot 30 kW), met inbegrip van alle nodige toebehoren. Meting Overeenkomstig de specifieke aanduidingen in het bijzonder bestek en/of de samenvattende opmeting wordt de meting als volgt opgevat : • meeteenheid : per stuk (installatie)of volgens onderdelenlijsten • aard van de overeenkomst : Forfaitaire Hoeveelheid (FH) Materialen Alle toestellen zijn CE-gekeurd voor het gebruik van gassen : Cat. I2E+ (alle toestellen) / Cat. I2E(S)B (voorgemengde branders) / Cat. I2E(R)B (ventilatorbranders). De ketels zijn tevens KVBG “HR+ Lage Temperatuur” of “HR-top” gekeurd en voorzien van een kenplaat (met vermelding van merk en type, CE-label, vermogen, maximale druk,…). Zij zijn conform NBN EN 13611 - Veiligheidsen regelinrichtingen voor gasbranders en gasverbruikstoestellen - Algemene eisen (2000). Nuttige informatie http://www.gasinfo.be/NLde_labels_hr.htm http://www.gazinfo.be/FAQ-NL-4.4.2.pdf BASISPRESTATIES

• • • • • •

Beschermingsgraad IP-44 Het werkingsregime van de ketel is in principe 55 / 45. De ketels zijn geschikt voor lage temperatuurverwarming. De ketels werken geluidsarm. Ketels gevoed door netspanning gaan in veiligheid bij stroomonderbreking en schakelen automatisch terug in bij herstel van de spanning. Elektriciteit : 230 V / 50Hz, Maximum CO-emissie : 110 mg/kWh, Maximum NOx-emissie : 150 mg/kWh bij atmosferische branders en 120 mg/kWh bij ventilatorbranders.

KENMERKEN TOESTELLEN MET ATMOSFERISCHE BRANDERS (HR+ LAGE TEMPERATUUR)

De gasketels zelf zijn minimaal voorzien van : ⇒ een universele zelfreinigende atmosferische of premix corrosie bestendige brander; ⇒ een inrichting die een geleidelijke ontsteking en een stabiele werking van de brander waarborgt; ⇒ een thermische terugslagbeveiliging op de toestellen van het type B; ⇒ een voorziening die de schakelfrequentie beperkt; ⇒ een zowel in- als uitwendig corrosiebestendige warmtewisselaar; ⇒ een inrichting die het brandervermogen automatisch en continu tussen 35 en 100 % aanpast aan de warmtevraag; ⇒ een elektronische ontsteking met ionisatiebeveiliging; ⇒ een beveiliging tegen oververhitting en watergebrek; ⇒ een venster voor visuele controle van brander en ontsteking; ⇒ een bekleding uit geëmailleerde staalplaat of gelijkwaardig, gemakkelijk te onderhouden en afneembaar voor onderhoud; Bouwheer: SOLVA, vertegenwoordigd door Algemeen directeur H. Geeroms Opdracht: afbraak 2 panden (nrs 12&14) met behoud gevel nr 14 + bouwen van 8 woongelegenheden + parking & bergingen Architect: DnA architecten ingenieurs bvba.


Pagina 62 / 111

⇒ een waterdicht en ontstoord elektrisch gedeelte voorzien van de nodige aansluitklemmen voor elektrische voeding, regeling, pompsturing, …; ⇒ nippels voor het meten van de gasdruk en de branderdruk; ⇒ een vorstbeveiliging van het toestel zelf indien de ketel op zolder of een niet vorstvrij lokaal wordt geplaatst; ⇒ gemakkelijk bereikbare en duidelijke bedieningsknoppen voor aan/uit-schakeling, temperatuursregeling CV; ⇒ een regeling met microprocessor met werkings- en storingsindicatie d.m.v. led’s of code; BIJKOMENDE BEPALINGEN VOOR CONDENSERENDE KETELS (HR- TOP)

⇒ ⇒ ⇒ ⇒

een voorgemengde en traploos modulerende brander (premix) met ontstekingselektrode; een hoog rendement (minimaal 107 % op onderste verbrandingswaarde); lage CO, CO2 en NOx emissies; een condenswaterafvoer aangesloten via een open verbinding op een riool.

TYPEAANDUIDING TOESTELLEN MET GESLOTEN VERBRANDINGSKAMER (TYPE C)

De gesloten toestellen beantwoorden aan NBN EN 483 - Centrale-verwarmingsketels met atmosferische branders - Type C-ketels met een nominale belasting tot 70 kW (+ corrigendum) (1999). • De diverse typen worden aangeduid door Cnm volgens de indeling van de NBN D 51-003. • Wandketels van het type C hebben een beschermingsgraad IP42. KETELTOEBEHOREN - INSTALLATIEONDERDELEN

De toestellen worden uitgerust met volgende installatieonderdelen (al dan niet ingebouwd in de ketel > zie ook respectievelijke installatieonderdelen) : ⇒ Een drukexpansievat met kunststofmembraan en stikstofvulling en waarvan de totale inhoud en de voordruk (min 0,5 bar) aangepast zijn aan de waterinhoud en de kenmerken van de installatie conform art 65.55. ⇒ Een circulator (met mogelijkheid tot snelheidsregeling) zonder pakking en smering, met geruisloze werking, nadraaischakeling, elektrisch ontstoord en aangepast aan de debiet en de opvoerhoogte van de installatie (installatie- en pompkarakteristieken voor te leggen); ⇒ Een gemakkelijk afleesbare thermometer welke de temperatuur (in °C) van het vertrekwater aangeeft; ⇒ Een gemakkelijk afleesbare manometer (in bar) op de kring verwarming; ⇒ Een instelbare verschildrukregelaar (by-pass); ⇒ Een BVG-gekeurde gasafsluitkraan; ⇒ De nodige afsluitkranen voor het isoleren van de ketel (koudwatervoeding, CV, sanitair, gas); ⇒ Een aflaatkraan (geschikt voor aankoppeling van rubberdarm); ⇒ Een automatische ontluchter, gemakkelijk vervangbaar; ⇒ Een water aansluitset, Belgaqua gekeurd, en omvattende minimaal een afsluitkraan, een terugslagklep en een overdrukbeveiliging, een soepele aansluitdarm; ⇒ Een veiligheidsventiel (1/2”) op de verwarmingskring, ingesteld op 3 bar, een corrosie- en temperatuursbestendige trechter voor onderbroken aansluiting op een afvoer; ⇒ Een afzonderlijk leverbare steun als ketelsokkel; Overeenkomstig de bepalingen van het bijzonder bestek beantwoorden de toestellen aan de respectievelijke randvoorwaarden verbonden aan onderstaande bestemming en uitrustingen : GECOMBINEERDE TOESTELLEN - SANITAIR WARM WATER / TYPE DOORSTROOM

⇒ Een in- en uitwendig corrosiebestendige warmtewisselaar voor opwarming van het sanitair warm water door het CV-water en waarbij geen rechtstreeks contact mogelijk is tussen beide vloeistoffen. De sanitair warmwater omloop komt niet in rechtstreeks contact met de vlammen of de rookgassen. ⇒ Een voorrangschakeling voor SWW op de functie CV, ⇒ Een instelling die het brandervermogen automatisch aanpast aan het sww-debiet, continu modulerende werking, en een constante uitstroomtemperatuur waarborgt (temperatuursafwijking kleiner dan 1°C) ⇒ De instelbare uitstroomtemperatuur van het warm water bedraagt maximaal 60°C bij een koudwatertemperatuur van 10°C, ⇒ Een zomer/winterschakelaar die toelaat de functie verwarming manueel te onderbreken, ⇒ De constructie van de wisselaar is zo opgevat dat kalkafzetting wordt tegengegaan.

Uitvoering REFERENTIENORMEN NBN D 51-001 - Installaties voor brandbaar gas lichter dan lucht, verdeeld door leidingen + addenda (laatste uitgave) Bouwheer: SOLVA, vertegenwoordigd door Algemeen directeur H. Geeroms Opdracht: afbraak 2 panden (nrs 12&14) met behoud gevel nr 14 + bouwen van 8 woongelegenheden + parking & bergingen Architect: DnA architecten ingenieurs bvba.


Pagina 63 / 111

NBN D 51-003 aangevuld met de voorschriften van de ketelfabrikant NBN D 30-006 - Centrale verwarming, ventilatie en luchtbehandeling - Gemeenschappelijke eisen voor alle systemen Buisleidingen NBN CR 1749 - Europees schema voor de indeling van gastoestellen volgens de methode van de afvoer van de verbrandingsgassen (Typen) NBN B 61-001 - Stookafdelingen en schoorstenen NBN B61-002 - Centrale verwarmingsketels met een nominaal vermogen kleiner dan 70 kW - Voorschriften voor hun opstellingsruimte, luchttoevoer en rookafvoer

DOCUMENTEN

Ten behoeve van de gebruikers wordt per toestel een duidelijke gebruikshandleiding in het Nederlands geleverd, inzake de bediening, het onderhoud en het ontstoren van de ketel en zijn toebehoren (1 per toestel + 2 voor het Bestuur), het geheel opgehangen onder een plastic beschermmap in de directe nabijheid van de ketel. De gebruikshandleidingen beantwoorden aan de vormen inhoudsvereisten van de norm NBN EN 12170 & 12171 - Verwarmingssystemen in gebouwen, Leiddraad voor het opstellen van handleidingen voor bediening, onderhoud en gebruik (2002). Ten behoeve van het Bestuur worden twee exemplaren van een gedetailleerde technische handleiding inzake gebruik, onderhoud en ontstoring van het toestel en zijn toebehoren alsook een gedetailleerde wisselstukkenlijst met vermelding van leveranciers. Keuring Alle toestellen dienen CE gekeurd te zijn voor België, HR+ voor de hoog rendement ketels en HRtop voor de condenserende ketels. Solidair door aannemer en leverancier worden ketels en toebehoren gedurende minimaal 3 jaar gewaarborgd. Deze waarborg heeft betrekking op de materialen, de arbeidsprestaties en de verplaatsingskosten. Een dienst naverkoop is georganiseerd in de regio. 65.25. gaswandketels - gesloten / CV & SWW (doorstroom)

|FH|st

Materiaal Het betreft wandketels, met gesloten verbrandingskamer (type C). De diverse typen worden aangeduid door Cnm (volgens tabel). Het verwarmingstoestel wordt samen met zijn systeem voor lucht aanvoer en verbrandingsgassen afvoer gedekt door de CE-markering (volgens CE-richtlijnen : gasrichtlijn nr.90/396 . De voorschriften van de fabrikant moeten strikt worden nageleefd en er mag uitsluitend materiaal voorgeschreven of geleverd door de fabrikant gebruikt worden. De toestellen zijn bestemd voor verwarming en bijkomend uitgerust voor sanitair warmwaterproductie type doorstroom, volgens artikel 65.20 gaswandketels - algemeen. Specificaties •

• • • • • • • • • • • • • • •

Type: combi condensatiegaswandketel met elektronische ontsteking, vlamdetectie d.m.v. ionisatie, gedwongen afvoer, modulerende branderwerking, bypass, expansievat en hoogrendement pomp keuring installaties type C13, C33, C43, C53, C83, C93, B33(P) primaire warmtewisselaar in roestvrij staal sanitaire platenwarmtewisselaar in roestvrij staal HR TOP 107 keuring certificaat hoog rendement overeenkomstig richtlijn 92/42 CEE klasse NOx 5 (< 36 mg/kWh) Rendement : min. 108 % bij ketelinlaattemperatuur van 30°C, bij deellast 30%. nominaal vermogen verwarming minimum 24 kW (G20) bij 80/60° en/of vermogen afgestemd op berekende warmteverliezen (80/60°C) kW: min.= < 5,5 – max.= >23,6, (50/30°C) kW: min.= < 6,3 – max.= > 25 min. – max. werkdruk verwarming: 0,8-3,0 bar modulatiebereik min. 25% - max. 100% nominaal vermogen sanitair minimum30 kW (G20) bij 80/60° Debiet sanitair tapwater bij G20: Bij ∆T25: min. 16 l/min. instelbereik sanitair tapwater:



• • •

• • • • • • • • • • • •

Pagina 64 / 111

ca 37-65°C. min. – max. waterdruk sanitair tapwater: 0,35-8,0 bar beschikbaar voor aardgas I2E(S)B voor G25/G20 Pomp : ⇒ Debiet : bij ∆T20: ca 1,075 (m3/h) ⇒ Opvoerhoogte : 180à280 mbar ⇒ EEI<0,23 Expansievat : ⇒ Nuttige inhoud : 8à12 liter Maximale afmetingen : ca 72cm h x ca 44cm b x ca 34cm d Rookafvoer / luchttoevoer: 80/125 mm met adapter Beschermklasse: IP X4 D Ketel is CE-gekeurd voor België in gascategorieën I2E(S)B en I 3P corrosiebestendige edelstalen primaire warmtewisselaar (min. 5 jaar garantie) Hermetisch afgesloten verbrandingskamer Circulatiepomp met automatische luchtafscheider en antiblokkeersysteem afzonderlijke temperatuursinstelling voor centrale verwarming en sanitair tapwater voorrang op sanitair warmwaterproductie met motorisch gestuurde driewegkraan met antiblokkeersysteem afzonderlijke sanitaire platenwarmtewisselaar uit roestvrij staal (niet in het circuit van de rookgassen) bedieningsbord met frontpaneel, hoofdschakelaar, digitale ketelaquastaat, digitale aquastaat sanitair, digitale display, zomer/winterfunctie, manometer en inbouwplaats voor een weerafhankelijke regelaar

Uitvoering Het plaatsen van de ketel dient te geschieden overeenkomstig de NBN D 51-003 en 61-002 norm (+ addenda). De plaats van uitmonding van de systemen (eindstuk) t.o.v. openingen in de woning en hindernissen voldoet aan de aanbevelingen van het KVBG (Inforgas Speciaal dossier nr 2) en van de leverancier. • Voeding en aansluiting volgens artikel 65.03 algemeen - voeding & aansluiting Toepassing Zie detailopmeting en bijgevoegde plannen. - gaswandketels in de berging van iedere woonunit 65.40. leidingnet & toebehoren - algemeen Omschrijving Het betreft de levering, plaatsing en aansluitingen tot realisatie van een bedrijfsklaar warmtedistributienet, met inbegrip van alle toebehoren (bochten, T-stukken, aftakkingen, verbindingen, beugels, collectoren, …) en de vereiste drukproeven, met uitzondering van het kraanwerk. Meting Overeenkomstig de specifieke aanduidingen in het bijzonder bestek en/of de samenvattende opmeting wordt de meting als volgt opgevat : • meeteenheid : stuk (globaal per installatie, desgevallend opgesplitst per woningtype) • aard van de overeenkomst : Forfaitaire Hoeveelheid (FH) Materialen De onderdelen, buizen en hulpstukken maken deel uit van één systeem en vormen bij de verwerking één geheel. Zij worden geleverd door dezelfde fabrikant en/of verenigbare handelsmerken, zoals aanbevolen door de buizenfabrikant. • Alle buizen zijn over hun lengte gemerkt (merk/materiaal, norm, diameter, wanddikte, fabricagedatum, …) • De keuze inzake materialen heeft tot gevolg dat de aannemer de volledige verantwoordelijkheid draagt voor het tracé en bevestigingen inzake de vormveranderingen die tot stand kunnen komen in de leidingen tengevolge van de temperatuursverschillen. Bouwheer: SOLVA, vertegenwoordigd door Algemeen directeur H. Geeroms Opdracht: afbraak 2 panden (nrs 12&14) met behoud gevel nr 14 + bouwen van 8 woongelegenheden + parking & bergingen Architect: DnA architecten ingenieurs bvba.


• •

Pagina 65 / 111

Vermenging van stalen en koperen buizen in een kring moet worden vermeden. Koperen buizen mogen zich enkel stroomafwaarts bevinden van stalen buizen. Kunststofbuizen zijn voorzien van een diffusiescherm.

Uitvoering LEIDINGTRACÉ

Het tracé van de leidingen is aangegeven op de plannen, maar kan tijdens de werken kleine wijzingen ondergaan. In zoverre deze wijzigingen geen wezenlijke meerlengten met zich meebrengen, worden zij uitgevoerd zonder recht op enig supplement • In geval van een afzonderlijke offerte verwarming, dient de aannemer CV er op toe te zien dat kruisingen, doorvoeren of andere moeilijkheden vakkundig worden opgelost in coördinatie met de uitvoeringsposten ruwbouw, sanitair, elektriciteit, afwerking, … (zie ook art.41.41 van Deel A 2001). • Ingewerkte of achteraf onbereikbare koppelingen zijn verboden (ook al is deze mogelijkheid voorzien in de technische goedkeuring). • Er wordt rekening gehouden met voldoende uitzettingsmogelijkheden voor de leidingen. Lokale spanningen (o.a. bij zettingsvoegen,…) worden opgevangen d.m.v. aangepaste doorvoermoffen. • De treksterkte van gerealiseerde verbindingen moet minstens even groot zijn als die van de buis. • Leidingen voorzien in de dekvloer worden tijdens het storten van de vloer onder druk gezet door aansluiting op het waterleidingnet (3 à 4 bar). Bij een grote concentratie van leidingen in de dekvloer wordt boven de leidingen een licht wapeningsnet ingestort. • Waar vereist moet bij het plaatsen van de leidingen en beugels de nodige ruimte voorzien worden voor een doorlopende thermische isolatie. • Behoudens bij roestvaste (kunststof-)materialen, worden alle leidingen en toebehoren voorzien van twee corrosiewerende verflagen (van verschillende kleur). Prijs inbegrepen in het leidingnet. • De gehele installatie wordt grondig gespoeld voor ingebruikname. • Voor het aanbrengen van de leidingen wordt rekening gehouden met eventueel andere aanwezige technieken als sanitaire leidingen, elektra, ventilatie,… • Bij de dimensionering van de leidingen wordt uitgegaan van volgende richtwaarden inzake diameter / stromingssnelheid : Leidingdiameter ≤ DN 20 > DN 20 DN 20 < … ≤ DN 100 DN 100 < … ≤ DN 150 > DN 150 Primaire collector

Maximale watersnelheid / drukverlies 0,4 m/s 120 Pa/m (aanbevolen 100 Pa/m) 1 m/s 1,5 m/s 2 m/s 0,3 m/s

ZWEVENDE DEKVLOEREN

Aanbevolen uitvoeringsmethode voor zwevende dekvloeren (volgens voorschriften bijzonder bestek) : ⇒ Vooraleer de verwarmingsleidingen aan te brengen, zullen eerst de nodige sleuven in de muren worden gemaakt, waarna de draagvloer wordt gezuiverd van alle vuil en stof. ⇒ De voorziene vloerisolatie, bestaande uit vlakke platen of een vlak geschuurd gespoten materiaal, wordt aangebracht volgens het bijzonder bestek, waarna over de volledige oppervlakte een netrooster op afstandhouders wordt geplaatst, waarop de technische leidingen (dus bovenop de isolatie) worden bevestigd rekening houdend met voldoende uitzettingsmogelijkheden. ⇒ Pas na het aanbrengen van de dekvloer en een doeltreffende bescherming ervan met bouwplaten, een bouwfolie en/of banen uit stevig karton, mogen de pleisterwerken worden aangevat. ⇒ De bepleistering mag in geen geval de vochtwerende lagen in de muren overdekken. SLEUVEN - DOORVOEREN

Het aantal boringen, kapwerken en sleufwerken tot een minimum beperkt blijven, de nodige openingen in muren en vloeren zullen zoveel mogelijk worden uitgespaard tijdens de ruwbouwwerken. • Bij het uitzagen en boren van openingen, sleuven en doorgangen moet voorzichtig tewerk worden gegaan, teneinde nutteloze beschadigingen aan aangrenzende constructie-onderdelen te vermijden. Er wordt uitsluitend gebruik gemaakt van aangepast, trillingsarm gereedschap d.m.v. een roterende beweging (zagen, frezen, slijpen, boren, …). • Doorboringen in betonplaten zullen steeds uitgevoerd worden met een gekoelde diamantboor. Daarbij wordt erop toegezien geen wapeningen van het beton bloot te leggen of te beschadigen.



•

•

•

•

Pagina 66 / 111

De sleuven in gemetste muren hebben een aangepaste sectie, zonder hun stabiliteit in gevaar te brengen. Het inwerken van leidingen in wanden met een dikte van minder dan 9 cm, in systeemwanden of in holle ruimtes van samengestelde wanden is verboden. Doorvoeren worden zo voorzien dat muur- of vloerzettingen de buis niet kunnen belasten. Bij een muur- of vloerdoorgang wordt dienaangaande steeds een aangepaste beschermhuls (doorvoermof) rond de leidingen geplaatst, waarin de buis vrij kan bewegen. De hulzen zullen 1 cm door de afgewerkte muren en de plafonds steken en minimum 2 cm door de bovenzijde van de afgewerkte vloeren. Na het plaatsen van de leidingen moet de installateur de sleuven en doorgangen opnieuw dichten, rekening houdend de voorziene oppervlakteafwerking van de omgevende wand en de eventuele bijzondere eisen inzake brandveiligheid. Bij elke doorgang van een leiding door een eventueel aanwezige brandcompartimentering (vloer of muur) wordt, overeenkomstig de norm NBN 713-020, gebruik gemaakt van dubbelwandige branddovende doorgangshulzen. De tussenruimte is voorzien van een chemisch product dat, bij brand, de eigenschap heeft in elkaar te vloeien en de doorvoeropening dicht te smelten. Attesten dienen voorgelegd te worden bij de monsterkeuring.


Een goede contacten/of luchtgeluidsisolatie is qua resultaat sterk afhankelijk van de uitvoering. Ieder rechtstreeks contact tussen de bevestigingsmiddelen en de leidingen (metaal op metaal), alsook tussen de leidingen en wanden of vloeren moet worden vermeden, om hinder veroorzaakt door wrijving van de buizen in de beugels of tegen het gebouw, als gevolg van uitzetting of inkrimping, te voorkomen. Om geluidsoverdracht in het gebouw tegen te gaan zal de installateur de nodige voorzieningen treffen, zoals ⇒ de ruimte tussen doorvoerkokers en buizen opvullen met een aangepaste isolatiestof ⇒ de steunbeugels aan de binnenzijde voorzien van een samengedrukte isolatielaag. De gebruikte trillingsisolerende stoffen moeten zelfdovend en rotvrij zijn. Keuring Alle leidingen en hun verbindingen zijn blijvend waterdicht bij de vooropgestelde bedrijfsdruk en temperatuur. Het CV-leidingnet zal uitgetest worden op haar waterdichtheid volgens NBN D 11-101 : Drukproef in koude toestand van de leidingen (verplicht uit te voeren op elke installatie) : de installatie wordt gedurende minstens 2 uur aan een waterdruk onderworpen van 4,5 bar (minimaal 1,5 maal de hoogste bedrijfsdruk, met een maximum van 6 bar), en mag daarbij geen enkel lek vertonen (geen drukval).

(bron : BUtgb) Hydraulische proef uit te voeren terwijl de leidingen nog volledig zichtbaar en toegankelijk zijn (d.w.z. geen anticorrosiebanden, geen bekleding, geen dekvloer). De installateur stelt het personeel en het materiaal voor het uitvoeren van de proeven ter beschikking. De prijs is opgenomen in onderstaande artikels tenzij anders vermeld in het bijzonder bestek. Proefattesten af te leveren aan het Bestuur. Bouwheer: SOLVA, vertegenwoordigd door Algemeen directeur H. Geeroms Opdracht: afbraak 2 panden (nrs 12&14) met behoud gevel nr 14 + bouwen van 8 woongelegenheden + parking & bergingen Architect: DnA architecten ingenieurs bvba.


Pagina 67 / 111

65.43. leidingnet & toebehoren - buizen / kunststof

|FH|st

Materiaal Het betreft buizen uit kunststof geschikt voor gebruik als distributieleidingen voor centrale verwarming en bestemd voor gebruik in combinatie met verdeelcollectoren (volgens artikel 65.44). De buizen en hun hulpstukken beantwoorden respectievelijk aan de normen en bepalingen van TV 207 - Kunststofbuissystemen voor de distributie van warm en koud water onder druk in gebouwen (WTCB, 1998) NBN T 42-009 - Thermoplastische buizen en toebehoren voor het transport van Fluida - Richtlijnen voor de opslag, de behandeling, het vervoer en het verbinden (1988) NBN EN 802 - Kunststof buis- en mantelsystemen - Gespoten thermoplastische fittings voor drukleidingen - Beproevingsmethode voor de maximale vervorming door samendrukken (1994) NBN EN ISO 15874 - Kunststofleidingsystemen voor warmen koudwaterinstallaties - Polypropyleen (PP) - Deel 1-5 (2004) NBN EN ISO 15875 - Kunststofleidingsystemen voor warmen koudwaterinstallaties - Vernet polyethyleen (PE-X) - Deel 1-5 (2004) NBN EN ISO 15876 - Kunststofleidingsystemen voor warmen koudwaterinstallaties - Polybuteen (PB) - Deel 1-5 (2004) NBN EN ISO 15877 - Kunststofleidingsystemen voor warmen koudwaterinstallaties - Gechloreerd poly(vinylchloride) (PVC-C) Deel 1-5 (2004)

•

•

•

De leidingen zijn over hun volledige lengte gemerkt (fabrikant, overeenkomstigheidskenmerk, buitendiameter en wanddikte, type / norm / samenstelling, diffusiescherm, productiedatum, …). Leidingen en hulpstukken behoren tot één systeem (koppelingen, ellebogen, manchetten, verdeelcollectoren, ...) en worden geleverd door dezelfde fabrikant. De systemen beschikken op datum van aanbesteding over een geldige technische goedkeuring (ATG) vanwege het BUtgb of over een gelijkwaardig attest volgens de Europese Normen. Systemen zonder technische goedkeuring kunnen enkel aanvaard worden nadat aan de hand van een technische dossier (in het Nederlands) de gelijkwaardigheid in alle opzichten is aangetoond. Varianten zijn uitgesloten. Dit dossier moet samen met de materiaallijst ter goedkeuring worden voorgelegd aan het Bestuur. Overeenkomstig het bijzonder bestek wordt gebruik gemaakt van In woonunits : Leidingen tss ketel en collector : opbouw PEX-alu-PEX leidingen+ leidingisolatie (zie art 65.45.). Drieschalige kunststofbuis bestaande uit een binnenbuis uit PEX, een volledig en homogeen hechtende verbindingslaag, een aluminiumlaag van minimum 0,3 mm dikte, gelast en een totaal zuurstof diffusiescherm vormend, een volledig en homogeen hechtende verbindingslaag, een PEX buitenbuis. Galvanische koppels tussen het aluminium en andere metalen worden vermeden door gebruik van aangepaste koppelstukken, volgens ATG-attest. In woonunits : Leidingen tss collectoren – radiatoren : inbouw PEX-alu-PEX leidingen+ leidingisolatie (zie art 65.45.). Drieschalige kunststofbuis bestaande uit een binnenbuis uit PEX, een volledig en homogeen hechtende verbindingslaag, een aluminiumlaag van minimum 0,3 mm dikte, gelast en een totaal zuurstof diffusiescherm vormend, een volledig en homogeen hechtende verbindingslaag, een PEX buitenbuis. Galvanische koppels tussen het aluminium en andere metalen worden vermeden door gebruik van aangepaste koppelstukken, volgens ATG-attest.


Dienstdruk : volgens ATG Hulpstukken : geleidingsbochten, moffen, T-stukken, … (plooien van leidingen niet toegestaan!) Verbindingen : volgens voorschriften van de fabrikant Beugels of ondersteuningselementen : klipbeugels / pijpbeugels / halfschalen (plafondmontage).

Uitvoering •

•

De uitvoering, de plaatsing en de inregeling van de elementen gebeuren strikt volgens de voorschriften van de ATG. Alle hulpstukken, koppelingen, adapters, kraanwerk, ..., evenals het gereedschap, voorgeschreven door de leverancier zijn verplicht te gebruiken. De kunststofleidingen worden standaard geplaatst in inbouw. Waar leidingen in opbouw zouden worden geplaatst worden zij voorzien van aangepaste mantelbuizen en leidingisolatie, die met daartoe geschikte beugels bevestigd worden. Daar waar mogelijk worden deze leidingen gegroepeerd in leidingkokers of opgelegd in schalen.



•

•

•

•

Pagina 68 / 111

Alle leidingen tussen collector en radiatoren zijn uit één stuk. Spanningen ter hoogte van koppelingen worden vermeden door een vloeiend leidingverloop, respect van de door de leverancier opgegeven minimale buigstralen en het absoluut vermijden van inklemming in de mantelbuis. Er wordt bij de uitvoering rekening gehouden met de uitzettingen van het materiaal. Alle doorvoeringen door muren en vloeren, ongeacht het type kunststofbuis, zullen uitgevoerd worden met een mantelbuis, waarin de buis vrij kan bewegen. De diameter van deze mantelbuis is voldoende groot zodat de kunststofbuis een ruime speling krijgt en aldus ontoelaatbare spanningen worden vermeden. Voor kunststofleidingen moet de minimale kromtestraal zoals voorgeschreven door de fabrikant worden nageleefd. Om de buizen loodrecht uit de vloer te doen komen, moet de buis over haar ganse buitenste kromming ondersteund worden door bochtstukken uit kunststof, voorzien van een voetplaat, dit om rinkinken tijdens dilatatie te vermijden. Aan het verwarmingswater wordt een inhibitor toegevoegd.

Keuring PROEVEN

Vóór het aanbrengen van de dekvloer wordt per installatie verplicht een druktest / waterdichtheidsproef uitgevoerd volgens prEN 12108. De proef wordt uitgevoerd nadat het systeem een voldoende mechanische weerstand heeft opgebouwd (verharding van verlijmingen, afkoeling lassen,…) en bij een nagenoeg constante omgevingstemperatuur. De leidingen mogen pas na uitvoering van de drukproeven en de goedkeuring door het Bestuur worden ingestort. BESCHRIJVING VAN DE PROEF

Na ontluchting wordt de installatie onder een waterdruk gezet van 1,5 maal de nominale druk, de proefdruk mag niet meer dan 5 bar hoger zijn dan de nominale druk (15 bar bij PN10, 21 bar bij PN 16). Na 10 en 20 minuten wordt de druk terug op peil gebracht. De druk wordt gemeten na 30 en 60 minuten. Indien de druk met minder dan 0,6 bar is gedaald wordt aangenomen dat het systeem geen merkbaar lek vertoont en kan de proef zonder verder pompen worden voortgezet. Indien na een volgende periode van 2 uur de druk met meer dan 0,2 bar is gedaald wordt het systeem als ondicht beschouwd en moet het lek worden opgespoord en verholpen. Proeven volgens ATG. Proefattesten af leveren aan het Bestuur. WAARBORGEN

De aannemer levert solidair met de leverancier een schriftelijke systeemwaarborg af van tien jaar, vanaf de voorlopige oplevering, die elke mogelijke schade dekt, aan het geheel van de leidingen, koppelingen en alle hulpstukken tussen collectoren en verwarmingselementen, alsook de gebeurlijke gevolgschade aan andere onderdelen van het gebouw. Toepassing Zie detailopmeting en bijgevoegde plannen. In woonunits : Leidingen tss ketel en collector : opbouw In woonunits : Leidingen tss collectoren – radiatoren : inbouw - per woonunittype Type 1: woonunit 0.1 Type 2: woonunit 0.2 Type 3: woonunit 0.3 Type 4: woonunit 1.1 Type 5: woonunit 1.2 Type 6: woonunit 2.1 Type 7: woonunit 2.2 Type 8: woonunit 3.1 65.44. leidingnet & toebehoren - collectoren Omschrijving Het betreft de voor- en terugloopverdelers (collectoren) en hun toebehoren.


|PM|


Pagina 69 / 111

Meting Overeenkomstig de specifieke aanduidingen in het bijzonder bestek en/of de samenvattende opmeting wordt de meting als volgt opgevat : • aard van de overeenkomst : Pro Memorie (PM). Inbegrepen in de prijs van de installatie Materiaal • •

•

•

De collectoren zijn geschikt voor en afgestemd op de installatie en haar onderdelen waarin ze functioneren. Zij weerstaan aan een temperatuur van 110°C en een bedrijfsdruk van 6 bar. De verbindingen gebeuren met aangepaste koppelingen, volgens de voorschriften van de technische studie en/of volgens de voorschriften van de fabrikant. De doorgangsdoorsneden voor de hoofdaansluiting en de lusaansluitingen zijn daarbij afgestemd op de doorsneden van de leidingen waarop ze worden aangesloten (inwendige schroefdraad ND 20 / 25 / 32). Het aantal aansluitingen per collector is oordeelkundig afgestemd op het aantal lussen (hetzij radiatoren bij mini-pijp systeem) met extra aansluiting voor de vul- en aftapkranen. De asafstand tussen elke twee buizen bedraagt ongeveer 50 mm. Iedere collector is voorzien van een ontluchter (3/8”) en een hoofdafsluitkraan (kogel- of bolkraan), teneinde het regelen of afsluiten van de kringen mogelijk te maken en/of om het collectorgeheel volledig afsluitbaar te maken. De kranen zijn aangepast aan het gebruikte leidingsysteem voor de lussen. De geïntegreerde bedienings- en regelventielen zijn voorzien van een geheugenschroef en dit per kring.

Specificaties • • • • •

Materiaal : getrokken messing, volgens NBN EN 1254-1 - Koper en koperlegeringen Hulpstukken (1998), met voorgemonteerde aansluitnippels zonder ontluchtingsopening. Diameter hoofdaansluitingen : ND25 Diameter lusaansluitingen : ND15 Aantal aansluitingen (lussen + 1) : af te leiden uit schematische voorstelling van de aansluitingen op de plannen. Bevestigingsbeugels : inox, de aannemer neemt de nodige voorzorgen om galvanische koppels te vermijden.

Uitvoering •

•

• •

In de stookplaats (tenzij anders vermeld in het bijzonder bestek) wordt een algemene collector voorzien van waaruit de verschillende kringlopen vertrekken en een algemene collector waarin de kringlopen eindigen. De collectoren worden zoveel mogelijk gegroepeerd en zo opgesteld dat koppelingen en bedieningen gemakkelijk bereikbaar zijn (enkel op inspecteerbare plaatsen), in niet technische lokalen worden zij opgesteld in een gemoffelde (verzinkt) metalen of kunststof inbouwkastjes. Op iedere lusaansluiting wordt een bol- of regelkraan voorzien om elke lus afzonderlijk te kunnen regelen en afsluiten. Alle kunststofbuizen tussen de radiatoren en de collectoren worden aangelegd in één stuk, verbindingen zijn niet toegelaten.

Keuring De uitvoering is zuurstofdicht en minimum 25 jaar bestand tegen een bestendige bedrijfsdruk van 10 bar bij water van 80°C. Bij storing mag bij 110°C en een druk van 6 bar gedurende 8000 uren geen beschadiging, noch kwaliteitsvermindering ontstaan. Drukproef volgens artikel 65.40. Toepassing Zie bijgevoegde plannen. In elke woonunit : collectoren voor aanvoeren retourleidingen 65.45. leidingnet & toebehoren - leidingisolatie

|PM|

Omschrijving Alle leidingen, zowel in opbouw als ingewerkt en gesitueerd in onverwarmde ruimten, worden verplicht voorzien van een thermische leidingisolatie conform NBN D 30-041 - Centrale verwarming, ventilatie en luchtbehandeling - Gemeenschappelijke eisen voor alle systemen - Thermische isolatie (1992).



Pagina 70 / 111

Meting Overeenkomstig de specifieke aanduidingen in het bijzonder bestek en/of de samenvattende opmeting wordt de meting als volgt opgevat : • aard van de overeenkomst : Pro Memorie (PM). Inbegrepen in de prijs van de installatie Materiaal De leidingisolatie is chemisch neutraal, niet giftig en bestand tegen temperaturen van -15°C tot 90°C. De binnendiameter van de isolatie moet aangepast zijn aan de buitendiameter van de leidingen zodat deze perfect worden omsloten. De dikte van de isolatie bedraagt daarbij minstens 20 mm tot ND 32 en minstens 30 mm vanaf ND 40. Bij diameters vanaf ND40 worden alle toebehoren (kranen, koppelingen,…) eveneens geïsoleerd. Op vraag van het werfbestuur legt de aannemer een technische nota voor, waaruit blijkt dat de dikte van de isolatie voldoet. Er kan gebruik worden gemaakt van Ingeval van inbouw een fabrieksmatig aangebrachte isolatie en mantel. Ingeval van opbouw stijve schalen van minerale wol (rotswol met densiteit tussen 100 à 150 kg/m3 of glaswol met densiteit tussen 35 à 80 kg/m3), concentrisch gewikkeld, gebonden met kunstharsen en uitgehard, waterafstotend, niet hygroscopisch, niet capillair en vormstabiel. Minerale wol met aluminium folie (20 µm) voorzien van netwapening en mechanisch vastgezet, naaddichting d.m.v. van zelfklevende overlap of tape. Systeem met BUtgb keuring. Zie ook NBN EN ISO 8497 - Warmte-isolatie - Bepaling van de stationaire warmtegeleidingseigenschappen van warmte-isolatie van buisleidingen (1996)

Specificaties • •

Warmtegeleidingscoëfficient : λ < 0,04 W/mK (bij 40°C) De reactie bij brand van het isolatiemateriaal dient te beantwoorden aan klasse A1, (volgens NBN S 21-203).

Uitvoering De nodige maatregelen worden genomen om het nat worden van de isolatie te vermijden. Bij het aanbrengen moeten zowel de isolatie als de leidingen volledig droog zijn. De richtlijnen van de fabrikant worden stipt opgevolgd. Het plaatsen van de isolatie wordt pas uitgevoerd nadat de leidingen en apparaten van de nodige beschildering en/of beschermingstape werden voorzien en na uitvoering van de circulatie en dichtheidsproeven van de leidingen. Elke leiding wordt afzonderlijk geïsoleerd. De installateur zal de leidingen daartoe met voldoende tussenruimte plaatsen om een vakkundige plaatsing en verzorgde afwerking van de isolatie mogelijk te maken. De isolatie wordt goed aaneensluitend op de leidingen aangebracht en mag niet onderbroken worden ter plaatse van bochtstukken, bevestigingen of steunen van de leidingen. De bochten en aftakkingen worden uitgevoerd met voorgevormde stukken of met op maat gesneden segmenten. Naden worden naar beneden gericht en zorgvuldig dichtgekleefd of dichtgelijmd. Aanvullende uitvoeringsvoorschriften • • •

De uiteinden van de leidingisolatie worden op gepaste wijze afgewerkt (o.a. speciale manchetten bij minerale wol) en gemerkt met getuigeringen in genormaliseerde kleuren. Op plaatsen waar kans is op beschadiging van de isolatie, wordt een bescherming voorzien met stijve schalen (PVC/ALU) of een gewapende folie. Tenzij de isolatie op zichzelf een dampscherm vormt, wordt bij het beschermen van de isolatie rond koudwaterleidingen tussen de isolatie en de bescherming een dampscherm aangebracht. Alle naden tussen de dampscherm-elementen onderling als tussen deze en de leidingen aan het uiteinde van de isolatie worden volstrekt vochtdicht gekleefd met een zelfklevende aluminiumband van minstens 50 mm breed.

Toepassing • •

Alle vrij opgestelde CV-leidingen Alle ingewerkte CV-leidingen in dekvloeren of wanden zowel in verwarmde als onverwarmde lokalen



Pagina 71 / 111

65.46. leidingnet & toebehoren - brandwerende doorvoeren

|PM|

Omschrijving Bij elke doorgang van leidingen door een eventueel aanwezige brandcompartimentering (vloer of muur) wordt gebruik gemaakt van dubbelwandige branddovende doorgangshulzen. De tussenruimte is voorzien van een chemisch product dat, bij brand, de eigenschap heeft in elkaar te vloeien en de doorvoeropening dicht te smelten. Meting •

aard van de overeenkomst : Pro Memorie (PM). Inbegrepen in de prijs van de installatie

Materiaal De brandwerende isolatie rond leidingen bij doorvoeren van vloeren en wanden voldoet aan NBN 713-020. De brandvrije mof wordt gebruikt als afsluiting van doorgangen van kunststofbuizen en bestaat uit twee schalen die na het plaatsen van de buis aangebracht worden of een stuk buis voorzien van omhulsel, dat tijdens het plaatsen van de PE buizen tussengevoegd wordt en de vrije uitzetting van de buizen toelaat. Zij is samengesteld uit anorganische materialen en bevat een product dat ingeval van brand zwelt en de buisdoorgang vuurbestendig en rook- en gaasdicht afsluit. Specificaties • • • •

Brandweerstand : 60 Voor bochten worden speciale schalen toegepast. Nominale diameter van de te bekleden buis 40 / 50 / 63 / 75 / 110 / 125 / ... mm.

Uitvoering De brandvrije schalen worden volgens de richtlijnen van de fabrikant ingebetonneerd of ingemetseld en zijn van voldoende overbruggingslengte volgens het proefrapport. Attesten dienen voorgelegd te worden bij de monsterkeuring. Toepassing Alle doorvoeringen door compartimenterende wanden. 65.50. installatieonderdelen - algemeen Omschrijving Het betreft de levering en plaatsing van alle bijkomend benodigde installatieonderdelen noodzakelijk voor een bedrijfsklare werking van de verwarmingsinstallatie (kranen / circulatoren / expansiesystemen / ontluchters / …). Desgevallend zijn deze ingebouwd in de ketels en wordt hiervoor geen afzonderlijke prijs opgegeven. Meting Overeenkomstig de specifieke aanduidingen in het bijzonder bestek en/of de samenvattende opmeting wordt de meting als volgt opgevat : • aard van de overeenkomst : Pro Memorie Inbegrepen in de prijs van de ketel Materialen Temperatuursbestendigheid minimaal 115°C of volgens specifieke eisen van de toepassing. Alle belangrijke onderdelen van de installatie kunnen verwijderd worden voor herstelling of vervanging zonder het water van de installatie af te laten. 65.51. installatieonderdelen - aflaatkranen

|PM|

Omschrijving Het betreft aflaatkranen te voorzien op alle lage punten zoals toestellen, radiatoren, leidingen, … om een volledige aflaat van het water uit de installatie toe te laten. Meting •

aard van de overeenkomst : Pro Memorie Inbegrepen in de prijs van de ketel



Pagina 72 / 111

Materiaal Plugkranen uit warm geperste messing met afneembare sleutel. Afschroefbaar aansluitstuk met buitenschroefdraad voor darmbevestiging met sleutel, dop en ketting. 65.52. installatieonderdelen - regel & afsluitkranen

|PM|

Meting •


Materiaal Kogel-, sferische plugkranen of bolkranen bediend door een hendel uit verzinkt staal volgens NBN D 30-007 - Centrale verwarming, ventilatie en luchtbehandeling - Gemeenschappelijke eisen voor alle systemen - Kranen (1991). De installatiekranen zijn voorzien van soepele dichtingen, het geheel weerstaat aan een temperatuur van 110 °C en een bedrijfsdruk van 6 bar. Specificaties • • • • •

De doorlaat van de kraan is gelijk aan de nominale diameter van de aangesloten leiding. Behuizing : messing Kleppen : messing Regelkarakteristieken : voor te leggen Vlinderkranen : handbediend met (vergrendelbare) hefboom

65.53. installatieonderdelen - drukregelaars

|PM|

Omschrijving Het betreft automatische verschildrukregelaar (overstortregelaar), te plaatsen in parallel met ketel of pomp. Meting •


Materiaal Specificaties • • • • •

Materiaal : warm geperst messing, met veer uit roestvast staal. Instelbaar van 0,05 tot 0,5 bar Maximum werkdruk 10 bar maximum temperatuur 120°C Regelkarakteristiek voor te leggen.

65.55. installatieonderdelen - expansiesysteem

|FH|st

Omschrijving De werken omvatten alle leveringen, werken en regelingen voor het gebruiksklaar installeren van de expansievaten en bijhorende veiligheidsventielen. Meting • •

meeteenheid : per stuk, volgens inhoud aard van de overeenkomst : Forfaitaire Hoeveelheid (FH)

Materiaal Stalen vat dat aan de binnenzijde tegen corrosie is behandeld en aan de buitenzijde gelakt in rode kleur. De scheiding tussen water & stikstofkussen wordt gerealiseerd d.m.v. een membraan of balg. Het membraan of de balg kan de vorm van het vat aannemen in extreme toestand (volledig gevuld) zonder overdreven rek. De minimale doorsnede van de uitloop van de veiligheidsventielen is aangepast aan het vermogen van de installatie. De regelingsdruk van het veiligheidsventiel wordt bepaald aan de hand van de omvang, aard, vereisten, ... van de verwarmingsinstallatie. De maximale regelingsdruk bedraagt 3 bar. De veiligheidsventielen zijn voorzien van een manometer.



Pagina 73 / 111


•

Proefdruk vanuit fabriek : 1,5 x de hoogste dienstdruk met een minimum van 5 bar. Dimensionering : volgens NBN EN 12828 bijlage D. -> BEREKENINGSNOTA VERPLICHT VOOR TE LEGGEN vóór plaatsing van de toestellen. Tussen het expansievat en de installatie wordt een voorziening ingebouwd waarmee de voordruk van het vat kan gemeten worden zonder het water van de installatie af te laten (zoals een driewegkraan of een combinatie van 2 afsluiters) Het vat moet vervangbaar zijn zonder de installatie te moeten aflaten (zonder afsluitkraan).

Uitvoering Het expansievat wordt geïnstalleerd op een goed bereikbare en inspecteerbare plaats in de nabijheid van de verwarmingsketel, op de algemene retourleiding van de installatie en steeds aan de zuigzijde van de circulator. Te gebruiken in combinatie met een door BELGAQUA gekeurd veiligheidsventiel (afsluitkraan, overdrukventiel en terugslagklep zo dicht mogelijk bij het vat en op gelijke hoogte geplaatst en conform het technisch reglement voor water van het SVW. Toepassing Zie detailopmeting. In elke woonunit 65.56. installatieonderdelen - vlotterontluchters

|PM|

Omschrijving Iedere installatie wordt voorzien van een automatische vlotterontluchter. De werken omvatten alle werken en leveringen voor het gebruiksklaar installeren van de ontluchter, inclusief alle toebehoren. Meting •


Materiaal Een luchtkussen beschermt het ventiel tegen vervuiling. Voorzien van een aansluitventiel waarbij de ontluchter kan vervangen worden zonder waterverlies. Specificaties • • •

Behuizing : messing Maximale druk : 10 bar Maximale temperatuur : 120°C

Uitvoering De ontluchters worden geplaatst volgens de voorschriften van de technische studie en van de fabrikant, op die plaatsen in de installatie waar zich lucht verzamelt (bv. op het hoogste punt van de installatie, nabij de verwarmingsketel, ...). 65.57. installatieonderdelen - microbellenafscheider

|FH|st

Omschrijving Het betreft luchtafscheiders met automatische ontluchting - ook wel absorptieontgasser of microbellenafscheider genoemd - bestemd voor de ontluchting van de installatie en ontgassing van het CV-water en uitgerust met een vlotter-ontluchter. Meting • •


Materiaal Automatische ontluchters : Absorptie-ontgasser d.m.v. spiraaldraad, metalen ringen en dergelijke. De in het toestel teweeg gebrachte turbulentie remt de stroming sterk af, zodat aanwezige gassen de tijd krijgen om te stijgen naar een luchtkamer. Het waterniveau in de luchtkamer wordt constant gehouden door een vlotter-ontluchter, zodanig dat vervuiling van het water het uitlaatventiel niet kan bereiken. Bouwheer: SOLVA, vertegenwoordigd door Algemeen directeur H. Geeroms Opdracht: afbraak 2 panden (nrs 12&14) met behoud gevel nr 14 + bouwen van 8 woongelegenheden + parking & bergingen Architect: DnA architecten ingenieurs bvba.


Pagina 74 / 111


Maximale druk : 10 bar Maximale temperatuur : 110°C Aansluitdiameter : compatibel met de installatie Het toevoegen van een product om verder corrosievorming van de installatie te vermijden.

Uitvoering De vlotter-ontluchter kan verwijderd worden zonder het water van de installatie af te laten.Te plaatsen kort nabij de warme uitlaat van de ketel volgens voorschriften leverancier. Toepassing Zie detailopmeting. In elke woonunit 65.58. installatieonderdelen – magnetische vuilafscheider

|FH|st

Omschrijving Het betreft een magnetische vuilafscheiders met spuier, die eenvoudig en efficiënt magnetische en niet-magnetische vuildeeltjes verwijdert uit centrale verwarmingssystemen. De aansluiting is universeel, waardoor de unit geplaatst kan worden in horizontaal, verticaal en zelfs diagonaal leidingwerk. Meting • •


Materiaal De vuilafscheider bestaat uit een verticaal naar onder gerichte buis of reservoir. In de afscheider zit een buiselement dat een plaatselijke stromingsverandering veroorzaakt van turbulent naar laminair, zodat de stroomsnelheid van het water dat het reservoir binnenkomt, wordt afgeremd en het onderaan de vuilafscheider volledig tot stilstand komt. De verontreinigingen die zwaarder zijn dan het water dalen hierdoor naar de bodem. De vuilafscheider is tevens uitgerust met een beweegbare "dry pocket" magneet in een dompelbuis. Door de aanwezigheid van de magneet wordt snel en in hoge mate magnetisch vuil uit de installatie verwijderd. Het verzamelde magnetisch vuil kan met de beweegbare magneet naar de spui-opening gebracht worden en via de spuikraan met trekmechanisme definitief verwijderd worden. Specificaties • • • • •

Maximale druk : 10 bar Maximale temperatuur : 110°C Nominale stroomsnelheid: tot 1,5 m/s Maximale vloeistofsnelheid: tot 3 m/s Aansluitdiameter : compatibel met de installatie

Uitvoering Volgens de voorschriften van de fabrikant. Toepassing Zie detailopmeting. In elke woonunit 65.60. verwarmingselementen & toebehoren - algemeen Omschrijving De post “verwarmingselementen & toebehoren omvat alle werken en leveringen voor het gebruiksklaar installeren van de voorgeschreven verwarmingselementen, inclusief alle toebehoren, bevestigingen en aansluitingen. In overeenstemming met de algemene en/of specifieke bepalingen van het bijzonder bestek, dienen de onder deze post begrepen eenheidsprijzen, hetzij volgens uitsplitsing in de samenvattende opmeting, hetzij in hun globaliteit, steeds te omvatten : Bouwheer: SOLVA, vertegenwoordigd door Algemeen directeur H. Geeroms Opdracht: afbraak 2 panden (nrs 12&14) met behoud gevel nr 14 + bouwen van 8 woongelegenheden + parking & bergingen Architect: DnA architecten ingenieurs bvba.


• • • •

Pagina 75 / 111

de levering en plaatsing van de verwarmingselementen (radiatoren / convectoren), met inbegrip van de muurconsoles en/of ophangbeugels; de controle op hun goede werking in de installatie; de eventuele aanpassingen en/of vervangingen tot perfecte werking in de installatie; het eventueel schilderen van de verwarmingselementen.

Let wel Desgevallend inbegrepen is ook het ledigen en afnemen van de radiatoren m. b.t. eventuele schilderwerken achter de radiatoren (cfr deel 8).

Meting Overeenkomstig de specifieke aanduidingen in het bijzonder bestek en/of de samenvattende opmeting wordt de meting als volgt opgevat : • meeteenheid : per installatie (stuk, opgesplitst per woningtype) • aard van de overeenkomst : Forfaitaire Hoeveelheid (FH) Materialen REFERENTIENORMEN NBN EN 442-1 - Radiatoren en convectoren - Deel 1 : Technische voorschriften en eisen (1996) NBN EN 442-2 - Radiatoren en convectoren - Deel 2 : Beproevingsmethoden en opgave van de prestatie + add.1(1996) NBN EN 442-3 - Radiatoren en convectoren - Deel 3 : Conformiteitsbeoordeling (1997)

ALGEMEEN

•

• •

•

•

Alle geleverde verwarmingselementen en hun onderdelen (radiatoren, convectoren) zijn onderling verenigbaar en garanderen een perfecte werking van het geheel. Bijzondere aandacht wordt besteed aan het vermijden van elektrochemische koppels. De elementen en hun omkastingen vertonen geen scherpe hoeken of randen. De verwarmingselementen zijn in de fabriek beproefd op een effectieve druk van minimum 8 bar, met gewaarborgde werkingsdruk van 6 bar. Het verslag van de proeven of attest wordt op verzoek van de bouwheer en/of architect voorgelegd en bij de oplevering aan de bouwheer overhandigd. De elementen worden vanuit de fabriek geleverd met een beschermende verpakking (met hoeken boordbescherming en geheel verpakt in krimpfolie of gelijkwaardig). Deze verpakking beschermt de radiator tot bij de voorlopige oplevering. Beschadigde elementen worden geschilderd of vervangen op kosten van de aannemer. De verwarmingselementen worden bij voorkeur in herbruikbare containervorm op de werf gebracht door de leverancier. Een monster van de verwarmingselementen en alle toebehoren als ophangsysteem en eventuele afwerkingselementen en standaard kleurenkaart worden voor bestelling ter goedkeuring voorgelegd aan het Bestuur en de ontwerper.

WARMTEVERMOGEN

•

•

•

Het nuttige warmtevermogen van de elementen wordt door de verwarmingsinstallateur bepaald op basis van de warmteverliesberekeningen en het temperatuursverloop in de kringen. De warmte-afgifte (vermogen) van de verwarmingselementen wordt daarbij bepaald volgens NBN EN 442-2 en addenda. Warmte-afgifte tabellen voor te leggen op verzoek van het Bestuur. De respectievelijk vereiste vermogens van de verwarmingselementen staan aangeduid in de tabellen van de studie CV. Ze zijn gemeten op basis van een regime 55/45°C. Voor de uitvoering zal de installateur de nodige documenten voorleggen waaruit blijkt dat het nuttig warmtevermogen van de door hem geplaatste verwarmingselementen, in overeenstemming is met de karakteristieken van de gekozen merkproducten en van de berekende warmteverliezen. Indien de lokalen worden verwarmd door een combinatie van verschillende soorten verwarmingselementen (bv. radiatoren en convectoren), dan dienen ze samen te voldoen aan de specificaties die voor elke soort verwarmingselementen zijn opgegeven. Verschillende soorten verwarmingselementen worden evenwel nooit op eenzelfde kring van circulatiewater aangesloten (bv. radiatoren en vloerconvectoren).

DIMENSIONERING

•

Algemeen gelden voor verwarmingselementen geplaatst onder ramen volgende afmetingen : ⇒ de lengte bedraagt in principe maximaal de vrije breedte van de raamopening, ⇒ de hoogte is gelijk aan de vrije hoogte onder het raamtablet verminderd met : Aantal leidingen onder radiator

Uitsteek raamtablet



•

• • •

Pagina 76 / 111

< 2 cm

> 2 cm

0

15 cm

20 cm

1

20 cm

25 cm

2

25 cm

30 cm

De radiatoren worden geplaatst met inachtname van volgende afstanden : ⇒ tussen wand en achterkant van de radiator : minimum 3 à 6 cm ⇒ tussen wand en zijkant van de radiator : minimum 7 à 10 cm ⇒ tussen vloer en onderkant van de radiator : minimum 15 à 20 cm ⇒ tussen plafond en bovenkant van de radiator : minimum 30 à 40 cm De voorschriften van de fabrikant worden gevolgd indien ze strenger zijn. De juiste maten van de elementen worden ter plaatse opgemeten en afgetekend met krijt. Pas na goedkeuring van deze maten door het Bestuur en de ontwerper mogen de elementen besteld worden.

TOEBEHOREN - KRANEN

•

•

De verwarmingselementen worden aan de leidingen bevestigd met een afsluitbaar en regelbaar hulpstuk, wat hun demontage toelaat zonder het water van de volledige installatie te moeten ledigen. De aanvoerleiding naar de bovenaan geplaatste radiatorkraan wordt bevestigd met een buisbeugel met akoestische voering. De regelkranen worden ingesteld als aangegeven op de plannen en in het bijzonder bestek. Alle radiatoren worden voorzien van een ontluchtingskraantje uit vernikkeld metaal eenvoudig te bedienen met een schroevendraaier of muntstuk.

Uitvoering •

• •

De toestellen worden zoveel mogelijk nabij wanden met relatief groot warmteverlies (onder de ramen) geplaatst, maar nooit rechtstreeks voor glas of tegen wanden met een U-waarde groter dan 1 W/m2K. Bij de plaatsing van de radiatoren en leidingen wordt rekening gehouden met eventueel andere aanwezige technieken (stopcontacten, leidingen andere dan verwarming,…). Als regels van goede praktijk gelden : “Aanbevelingen voor het goede gebruik van stalen radiatoren” - ACRA / CEBELCOR / WTCB / MOW.

BEVESTIGING

•

• •

• •

Voor de plaatsing worden de juiste opstelling en bevestigingswijze van de radiatoren definitief vastgelegd in overleg met het werfbestuur. Er worden minstens 2 steunen voorzien per radiator en een bijkomende steun per meter radiatorlengte. De bevestigingen moeten een overlast van minstens 50 kg/lm kunnen opnemen. Naargelang de aard van de drager (vloer, wand), worden ze op voldoende punten en voldoende stevig bevestigd met aangepaste corrosievrije bevestigingsmiddelen. De bevestiging gebeurt d.m.v. beugels en consoles. Indien de dikte van de wand het plaatsen van wandsteunen niet toelaat, mogen de radiatoren op aangepaste voetsteunen geplaatst worden. De consoles zijn voorzien van een akoestische voering. In principe worden alle radiatoren vanuit de wand aangesloten. In uitzonderlijke gevallen kan hiervan afgeweken worden. Dit echter mits voorafgaandelijk akkoord van de architect. Het wegnemen en terugplaatsen van de radiatoren zonder meerprijs

Keuring WAARBORGEN

Er wordt een waarborg gegeven van 5 jaar op fabricage- en materiaalfouten. 65.61. verwarmingselementen & toebehoren - plaatradiatoren

|FH|st

Materiaal Het betreft plaatradiatoren, samengesteld uit één of meerdere geribde paneelvormige elementen uit hoogwaardige staalplaat. De radiatoren worden samengesteld door continu lassen, onderbrokken lassen dienen enkel ter versteviging. Binnenin de ribben met verticale profileringen stroomt het circulatiewater, indien nodig zijn de radiatoren voorzien van aangelaste lamellen voor versnelde convectie. Het aantal panelen wordt beperkt tot 3 (Radiatoren met 1 paneel worden niet voorzien van convectielamellen). Bouwheer: SOLVA, vertegenwoordigd door Algemeen directeur H. Geeroms Opdracht: afbraak 2 panden (nrs 12&14) met behoud gevel nr 14 + bouwen van 8 woongelegenheden + parking & bergingen Architect: DnA architecten ingenieurs bvba.


Pagina 77 / 111

Specificaties •

• • • •

• • • • • • • • • • •

•

•

Type : radiatoren uit plaatstaal al dan niet voorzien van lamellen voor versnelde convectie ⇒ omkaste ventielradiator die geleverd wordt met een geïntegreerd regelbaar ventiel, met onzichtbare leidingen. Oppervlakte-afwerking : ontvet, gefosfateerd, kataforetisch gegrondlakt en gepoederlakt. Kleur : volgens DIN55900 in RAL 9016. Voorgemonteerd: vooringestelde ventiel, ontluchter en blindstoppen. Het geïntegreed regelbaar ventiel (zonder thermostatische kraan), is aan de rechterzijde voorgemonteerd en compatibel met thermostatische kranen M30 x 1,5mm. ⇒ De instelling van het ventiel wordt fabrieksmatig vooringesteld overeenkomstig de radiatorafmetingen, CEN-gecertificeerd en getest volgens EN215. Deze voorinstelling zorgt voor een optimaal debiet in de radiator. Fabrieksinstelling afgestemd op tweepijpssystemen, eveneens geschikt voor éénpijpssystemen (mits aanpassing van de ventielinstelling naar positie 8). Aansluiting: 6 x ½” binnendraad (linkse aansluiting op aanvraag) Ophangstrippen: 2 paar ophangstrippen tot 1.600 mm en 3 paar vanaf 1.800 mm Verpakking: Iedere radiator wordt stevig verpakt in hoogwaardig karton en geplastificeerd. Een etiket beschrijft de radiatorkarakteristieken: type – hoogte – lengte. Garantie: 10 jaar, indien men de installatievoorwaarden respecteert en voldoet aan de garantievoorschriften van de fabrikant. Watertellers: Zonder beperkingen geschikt voor warmtetellers, zowel elektrisch als volgens verdampingsprincipe (overeenkomstig EN834|835). Max. werkdruk: 10 bar (getest op 13 bar) Max. werktempteratuur: 110°C Conformiliteit: volgens EN442 Kwaliteitsborging: RAL, DIN en NF Dimensionering : de afmetingen van de radiatoren, hun vermogen en de plaats van de radiatorkranen zijn te bepalen volgens studie. Afmetingen: ⇒ Hoogtes: 300 / 400 / 500 / 600 / 700 / 900 mm ⇒ Lengtes: 400 / 3000 mm ⇒ Dieptes: 61 / 77 / 100 / 158 mm De bovenkant van de radiatoren wordt afgewerkt met een aangepast sierrooster, waarvan de openingen minstens 75% van de bedekte oppervlakte innemen. ⇒ Materiaal : zelfde als de radiatoren ⇒ Kleur : zelfde als de radiatoren ⇒ Roosterpatroon : rechthoekige openingen. De zijkanten van de radiatoren worden afgewerkt met een aangepast sierelement in volle plaat. ⇒ Materiaal : zelfde als de radiatoren ⇒ Kleur : zelfde als de radiatoren ⇒ Patroon : vlak

Uitvoering • • • •

Dimensionering : berekening vermogen en afmetingen op basis van een regime 55 / 45°C.. Opstelling : in overleg met de ontwerper Montage : De radiatoren worden bevestigd aan de hand van : ⇒ onzichtbare muurconsoles Alle radiatoren worden voorzien van een ontluchtingskraantje te bedienen met schroevendraaier of muntstuk.

Toepassing Zie detailopmeting en bijgevoegde plannen. Globaal per installatie - per woonunittype Type 1: woonunit 0.1 (behalve in de badkamer) Type 2: woonunit 0.2 (behalve in de badkamer) Type 3: woonunit 0.3 Type 4: woonunit 1.1 (behalve in de badkamer) Type 5: woonunit 1.2 (behalve in de badkamer) Type 6: woonunit 2.1 (behalve in de badkamer) Type 7: woonunit 2.2 (behalve in de badkamer) Bouwheer: SOLVA, vertegenwoordigd door Algemeen directeur H. Geeroms Opdracht: afbraak 2 panden (nrs 12&14) met behoud gevel nr 14 + bouwen van 8 woongelegenheden + parking & bergingen Architect: DnA architecten ingenieurs bvba.


Pagina 78 / 111

Type 8: woonunit 3.1 (behalve in de badkamer) 65.62. verwarmingselementen & toebehoren - sierradiatoren

|FH|st

Materiaal Het betreft radiatoren, samengesteld uit horizontale buizen verbonden door middel van twee verticale buizen. De radiatoren worden samengesteld door continu lassen, onderbrokken lassen dienen enkel ter versteviging. Binnen deze twee verticale buizen en de reeks horizontale buizen stroomt het circulatiewater. Specificaties • • • • • •

•

Type: recht Buizen: Horizontaal, rond Ø 22 mm Collectoren: verticaal, D-profiel 34 x 34 mm Kleur : volgens DIN55900 in RAL 9016. Bevestigingen: muurbevestigingen standaard, centraal onder de radiator Technisch: ⇒ elektrisch lasergelast (onzichtbare lasnaden) ⇒ KTL-grondlaag, poedercoating ⇒ Standaardwerkdruk: 10bar ⇒ Maximale bedrijfstemperatuur: 110°C Aansluiting: tweepuntsaansluiting voor tweepijpssyteem (standaard)

Uitvoering • • • •

Dimensionering : berekening vermogen en afmetingen op basis van een regime 55 / 45°C.. Opstelling : in overleg met de ontwerper Montage : De radiatoren worden bevestigd aan de hand van : ⇒ onzichtbare muurconsoles Alle radiatoren worden voorzien van een ontluchtingskraantje te bedienen met schroevendraaier of muntstuk.

Toepassing Zie detailopmeting en bijgevoegde plannen. Globaal per installatie in de badkamer. - per woonunittype Type 1: woonunit 0.1 Type 2: woonunit 0.2 Type 3: woonunit 0.3: NVT Type 4: woonunit 1.1 Type 5: woonunit 1.2 Type 6: woonunit 2.1 Type 7: woonunit 2.2 Type 8: woonunit 3.1 65.70. warmteregeling & toebehoren - algemeen Omschrijving Het betreft alle werken en leveringen voor het gebruiksklaar installeren van de gebruikelijke meeten/of regeltoestellen (radiatorkranen, thermostaten, ...), vereist m.b.t. de goede werking van de installatie. Zij worden gemonteerd en afgesteld tot hun perfecte werking binnen de installatie. 65.71. warmteregeling & toebehoren - radiatorkranen

|PM|

Meting • •

meeteenheid : per kraanset / verwarmingslichaam (kraan en -koppeling) volgens diameter aard van de overeenkomst : Pro Memorie (PM); Inbegrepen bij artikel 65.61. en artikel 65.62.



Pagina 79 / 111

Materiaal Het betreft thermostatiseerbare radiatorkranen vervaardigd uit vernikkeld messing, met dubbele regeling en voorzien van een beschermhoedje tegen stof. Zij laten toe de aanvoer volledig af te sluiten. Het binnenwerk (afsluiter en pakkingselement) is steeds vervangbaar zonder het water af te laten. Hydraulische karakteristieken en handleiding af te leveren op verzoek van het Bestuur. Specificaties • • •

Maximum bedrijfstemperatuur : 110°C Maximum bedrijfsdruk : minimum 10 bar. Type : aansluitcombinatie voor twee-pijpsysteem : Haakse radiatorkraan voorzien van robust handwiel uit kunststof (ABS). Dubbel instelbaar of in combinatie met een haakse regelbare radiatorkoppeling (voetventiel).

Uitvoering De radiatorkranen worden geïnstalleerd en afgeregeld volgens de voorschriften van de technische studie en volgens de voorschriften van de fabrikant. Toepassing Op alle radiatoren. 65.72. warmteregeling & toebehoren - thermostaatkoppen

|PM|

Omschrijving Thermostaatkoppen vormen het temperatuurregelend element van thermostatische radiatorkranen. Thermostatiseerbare radiatorkranen kunnen worden omgevormd tot thermostatische kranen door het vervangen van de manuele regelkop door een thermostaatkop. Meting • •

meeteenheid : per kraanset aard van de overeenkomst : Pro Memorie (PM)

Materiaal Het betreft automatische proportionele temperatuurregelaars met een ingebouwd voelerelement op basis van vloeistof- of vloeistof/gas-vulling. Twee begrenzers laten toe de temperatuursregeling binnen een in te stellen zone te beperken of van een stand te vergrendelen. Bij de laagste instelling blijft de afsluiter dicht zolang de omgevingstemperatuur boven de 6 à 8°C blijft (vorstbeveiliging). Zij zijn van een robuuste uitvoering, zijn houder van een CE-certificaat en voldoen aan de voorschriften van : NBN D 12-100 - Thermostatische kranen voor verwarmingslichamen - Eisen en beproevingsmethodes (met erratum) (1987) NBN D 12-101 - Thermostatische kranen voor verwarmingslichamen - Maten en aansluitingsbijzonderheden (1987)

Specificaties • • • • •

Handgreep : hoogwaardig kunststof, kleur : wit Regelbereik : circa 6,5 tot 28 °C Schaalindeling : neutraal (zonder temperatuur aanduiding): 6 standen: stand * (=±6,5°C) tot stand 5 (=±28°C). De tussenpositie bevindt zich overeenkomstig op schaal 3. Hysteresis: <= 0,6°C Instelling regelbereik door middel van vorstbeveiliging die de thermostatische kraan opent van zodra de temperatuur aan de voeler lager wordt dan circa 5°C.

Uitvoering De thermostatische koppen worden pas voor de stookproeven geplaatst. De radiatorkraan is zolang voorzien van een kunststofkapje welke de bediening van de kraan toelaat. De as van de thermostaatkop wordt horizontaal en evenwijdig op het radiatorvlak geplaatst. De thermostaatkop zal steeds goed geventileerd zijn (niet in hoeken, nabij warmtebronnen,…). In het lokaal waar de kamerthermostaat is opgesteld worden eveneens thermostatische radiatorkranen toegepast. Bij gebruik van thermostatische kranen zal steeds een By-pass in het verdeelnet aanwezig zijn. De thermostaatkop wordt overal parallel met de radiator geplaatst, een haakse plaatsing wordt uitzonderlijk en slechts na overleg met de ontwerper toegepast. Bouwheer: SOLVA, vertegenwoordigd door Algemeen directeur H. Geeroms Opdracht: afbraak 2 panden (nrs 12&14) met behoud gevel nr 14 + bouwen van 8 woongelegenheden + parking & bergingen Architect: DnA architecten ingenieurs bvba.


Pagina 80 / 111

Toepassing Op alle radiatoren. 65.73. warmteregeling & toebehoren - kamerthermostaten

|FH|st

Meting • • •

meeteenheid : per stuk meetcode : aantal te installeren thermostaten aard van de overeenkomst : Forfaitaire Hoeveelheid (FH)

Materiaal Het betreft courant in de handel verkrijgbaar modellen, aangepast aan het keteltype en eenvoudig in gebruik. Zij worden geleverd met een duidelijke gebruikshandleiding. Specificaties • • • •

Type : digitale kamerthermostaat Behuizing : hoogwaardig kunststof, bestemd voor opbouw Temperatuursdifferentiëel : ∆T< 0,5°C met knop voor temperatuursinstelling Instelmogelijkheden klokthermostaten : ⇒ klokprogramma (minstens zeven dagprogramma’s met zes programeerbare schakelingen dag/verlaagd) ⇒ manuele derogatie met automatisch hervatting van het programma bij de eerstvolgende ingestelde schakeling, ⇒ continu dag, ⇒ continu nacht, ⇒ vorstbeveiliging, ⇒ dagtemperatuur, ⇒ nachttemperatuur of -verlaging, ⇒ instelling van zomer-/winter uur, ⇒ controlemogelijkheid eventuele batterijspanning, ⇒ mechanische toestellen zijn voorzien van onverliesbare ruiters, ⇒ digitale toestellen hebben een gangreserve die bij stroomuitval de gegevens minstens 24 in geheugen houdt.

Uitvoering •

•

Opstelling : overeenkomstig de aanduiding op plan of na overleg met de architect, te plaatsen op circa 1,50 m boven de vloer (circa 1,10 m in woningen bestemd voor rolstoelgebruikers), centraal in de woonkamer op binnenwand, verwijderd van warmtebronnen en tochtvrij. De elektrische voeding en wachtbuizen worden ter beschikking gesteld. Ongeacht het type kamerthermostaat wordt steeds een buis met minstens 3 geleiders voorzien voor eventuele voeding. De aders van de voedingsleidingen hebben een sectie van 2,5 mm2 voor voeding en 1,5 mm2 voor sturing. De bedrading voor de thermostaat is inbegrepen in dit artikel (zie ook artikel 70.65 wachtbuis thermostaat).

Toepassing Zie detailopmeting en bijgevoegde plannen. Van toepassing in elke woonunit. 65.74. warmteregeling & toebehoren - weersafhankelijke regeling

|FH|st

Meting • • •

meeteenheid : per stuk meetcode : aantal te installeren weersafhankelijke regelingen aard van de overeenkomst : Forfaitaire Hoeveelheid (FH)

Materiaal & Uitvoering REFERENTIENORMEN NBN EN 12098-1 - Meet- en regelapparatuur voor verwarmingssystemen - Deel 1 : Voor de buitentemperatuur gecompenseerde meeten regelapparatuur voor centrale-verwarmingen (1996)



Pagina 81 / 111

Wanneer de vloeroppervlakte van de verwarmde lokalen meer dan 400 m2 bedraagt dient een regeling in functie van de buitentemperatuur te worden voorzien. Deze stuurt minimaal de vertrektemperatuur op de ketel; de sturing van de ketel gebeurt door de kamerthermostaat. Deze regeling is aangepast aan het keteltype. De buitenvoelers worden zo geplaatst dat ze geen directe warmte ontvangen van het zonlicht of andere warmtebronnen (ventilatie-uitmondingen, schoorstenen). In principe worden ze aangebracht op 2 tot 2,5 m t.o.v. het grondniveau op een open en onbezond geveldeel. Toepassing Zie detailopmeting en bijgevoegde plannen. Van toepassing in elke woonunit. 65.75. warmteregeling & toebehoren - manometer

|FH|st

Meting Overeenkomstig de specifieke aanduidingen in het bijzonder bestek en/of de samenvattende opmeting wordt de meting als volgt opgevat : • meeteenheid : stuk (globaal per installatie, desgevallend opgesplitst per woningtype) • aard van de overeenkomst : Forfaitaire Hoeveelheid (FH) Materiaal Specificaties • • • • • • • • • •

Behuizing : kunststof ABS Aansluiting : messing Ruit : kunststof met rode wijzer, groen veld Beschermingsklasse : minimaal IP 31 Voeler : koperlegering buisveer Aansluiting : radiaal / axiaal Aansluiting : 1/4” Diameter : minimum 63 mm Bereik : 0-4 bar Bijkomende wijzer : verstelbaar

Toepassing Zie detailopmeting en bijgevoegde plannen. Globaal per installatie. - per woonunittype Type 1: woonunit 0.1 Type 2: woonunit 0.2 Type 3: woonunit 0.3 Type 4: woonunit 1.1 Type 5: woonunit 1.2 Type 6: woonunit 2.1 Type 7: woonunit 2.2 Type 8: woonunit 3.1 65.76. warmteregeling & toebehoren - thermometer

|FH|st

Meting Overeenkomstig de specifieke aanduidingen in het bijzonder bestek en/of de samenvattende opmeting wordt de meting als volgt opgevat : • meeteenheid : stuk (globaal per installatie, desgevallend opgesplitst per woningtype) • aard van de overeenkomst : Forfaitaire Hoeveelheid (FH) Materiaal Specificaties • •

Behuizing : verzinkt staal Ruit : kunststof



• • • • • • •

Pagina 82 / 111

Beschermingsklasse : minimaal IP 31 Voeler : bimetaal, spiraal veer Aansluiting : messing, axiaal, 1/4" Diameter : 63 mm Lengte dompelbuis : 50 mm Bereik : 0-120°C Bijkomende wijzer : verstelbaar

Toepassing Zie detailopmeting en bijgevoegde plannen. Globaal per installatie. - per woonunittype Type 1: woonunit 0.1 Type 2: woonunit 0.2 Type 3: woonunit 0.3 Type 4: woonunit 1.1 Type 5: woonunit 1.2 Type 6: woonunit 2.1 Type 7: woonunit 2.2 Type 8: woonunit 3.1 65.80. rookgasafvoerkanalen - algemeen Omschrijving De post "rookgasafvoerkanalen" omvat alle werken, leveringen en montage van een bedrijfsklaar systeem van de rookgasafvoerkanalen, opgebouwd uit één of meerdere geprefabriceerde kanalen (concentrische buizen,…), bestemd voor de afvoer van rook- en verbrandingsproducten, alsook deze bestaande uit één of meerdere geïntegreerde kanalen voor andere toepassing. Het aantal vereiste elementen en kanalen, samenstelling en secties, dienen steeds te worden afgestemd op de aard, het type, vermogen en/of debiet van de respectievelijk aan te sluiten toestellen. Alle onderdelen en hulpstukken, vereist voor de stabiliteit en de goede werking van het geheel zijn inbegrepen, zelfs al zijn ze niet expliciet vermeld in onderhavige teksten (verankerings- en bevestigingselementen, aangepaste isolatie, schouwkappen, trekregelaars, condensvang,…) In overeenstemming met de algemene en/of specifieke bepalingen van het bijzonder bestek, dienen de onder deze post begrepen eenheidsprijzen, hetzij volgens uitsplitsing in de samenvattende opmeting, hetzij in hun globaliteit, steeds te omvatten : • de nodige rookgasafvoerkanalen en hulpstukken; • de nodige aansluitelementen (manchetten, bussen, …); • een aangepaste condensvang, voorzien van reukafsluiter en afvoer; • de dakdoorgangsvoorzieningen, aangepast aan de voorziene dakbekledingsmaterialen; • de nodige beugels en verankeringssmiddelen (spankabels, …) ter hoogte van kokers, daken/of gevelconstructie; • de aangepaste brandvrije isolatie en/of bekleding; • alle toebehoren & hulpstukken • de keuringsmodaliteiten in coördinatie met de posten 65-CV en/of 68-ventilatie. Meting Overeenkomstig de specifieke aanduidingen in het bijzonder bestek en/of de samenvattende opmeting wordt de meting als volgt opgevat : ofwel • meeteenheid : per lopende m rookgasafvoerkanaal • meetcode : netto uit te voeren lengte gemeten langsheen de as van het rookgasafvoerkanaal, vanaf het laagst gelegen punt van het onderste element tot het hoogst gelegen punt van het bovenste element. • aard van de overeenkomst : Forfaitaire Hoeveelheid (FH) ofwel • meeteenheid : stuk (globaal per installatie, desgevallend opgesplitst per woningtype) • aard van de overeenkomst : Forfaitaire Hoeveelheid (FH) Bouwheer: SOLVA, vertegenwoordigd door Algemeen directeur H. Geeroms Opdracht: afbraak 2 panden (nrs 12&14) met behoud gevel nr 14 + bouwen van 8 woongelegenheden + parking & bergingen Architect: DnA architecten ingenieurs bvba.


Pagina 83 / 111

Materialen ALGEMEEN

De geprefabriceerde rookgasafvoerkanalen maken deel uit van een modulair systeem met een volledig gamma toebehoren dat gemakkelijk verwerkt kan worden. Elk kanaal omvat daarbij de nodige inspectie-elementen en aansluitelement(-en), overeenkomstig de respectievelijke bestemming van CV-ketel.. Het aantal vereiste elementen, samenstelling en dimensionering dienen te zijn afgestemd op het keteltype en vermogen, en/of het debiet van de respectievelijk aan te sluiten toestellen, … overeenkomstig de richtlijnen van de fabrikant en conform de respectievelijk geldende normen. • De kanalen zijn ⇒ zo veel mogelijk verticaal, zonder bochten; ⇒ inwendig glad; ⇒ bij voorkeur rond met onveranderlijke sectie; ⇒ voldoende hoog, en uitmondend in een ongestoorde zone; ⇒ bovenaan voorzien van een goede schoorsteenkap; ⇒ uitgevoerd in kwaliteitsvolle, duurzame materialen; ⇒ dicht en ondoordringbaar; • Bijzondere zorg dient te worden besteed aan specifieke hulpstukken zoals adapters, diameter- of sectiewijzigingen, vertakkingen, … • De uitvoering gebeurt overeenkomstig de aanduidingen op de plannen, de voorschriften van de fabrikant en de voorschriften inzake brandveiligheid. De aannemer legt dienaangaande tijdig een werktekening ter goedkeuring aan de architect, met vermelding van alle elementen en hulpstukken. • Het is strikt verboden rookgasafvoeren op verluchtingskanalen aan te sluiten. • Met betrekking tot de inbouw van elementen in kokers, dienen de werkzaamheden nauwgezet te worden gecoördineerd met de ruwbouw- en dakwerken. • De kanalen dienen gasdicht te zijn, teneinde elke indringing van parasietlucht te vermijden, die nadelig kan zijn voor de natuurlijke trek bij rookgassen op lage temperatuur. Verbrandingsproducten mogen onder geen beding kunnen ontsnappen naar omliggende lokalen. • Er dient ervoor gezorgd geen condensatiewater uit het rookkanaal kan sijpelen, om aantasting van omgevende materialen en afwerkingen te vermijden. REFERENTIENORMEN NBN B 61-001 - Stookafdelingen en schoorstenen + addendum (1986) NBN B 61-002 - Centrale verwarmingsketels met een nominaal vermogen kleiner dan 70 kW - Voorschriften voor hun opstellingsruimte, luchttoevoer en rookafvoer (2003) NBN D 51-003 - Binneninstallaties voor aardgas en plaatsing van de verbruikstoestellen - Algemene bepalingen (2003) NBN EN 1443 - Schoorstenen - Algemene eisen (2003) NBN EN 12101-2 - Installaties voor rook- en warmtebeheersing - Deel 2: Specificatie voor natuurlijke rook- en warmteafvoerinstallaties (2003) NBN EN 12391-1 - Schoorstenen - Installatievoorschriften voor metalen schoorstenen - Deel 1: Schoorstenen voor open verwarmingstoestellen (2004) NBN S 21-201 - Brandbeveiliging in de gebouwen - Terminologie (1980) NBN S 21-202 - Brandbeveiliging in de gebouwen - Hoge en middelhoge gebouwen - Algemene eisen (met erratum + addendum) (1980) NBN S 21-203 - Brandbeveiliging in de gebouwen - Reactie bij brand van de materialen - Hoge en middelhoge gebouwen (1980) NBN S 21-208 - Brandbeveiliging van gebouwen - Ontwerp en berekening van rook- en warmteafvoerinstallaties (RWA) - Deel 1&2 (1996) NBN ISO 8421-5 - Brandbeveiliging - Woordenschat - Deel 5 : Rookafvoer (1992) KVBG - aanbevelingen van de Koninklijke Vereniging van Belgische Gasvaklieden en Inforgas. http://www.gasinfo.be/Naanbevelingen.htm http://www.gasinfo.be/FAQ-NL-6.1%20doc.pdf www.gasinfo.be/FAQ-NL-6.14.pdf

SYSTEMEN

Combinatie Luchttoevoer & Verbrandingsproductenafvoer bestaande uit één afvoerkanaal voor de rookgassen en één concentrisch (metaalbuizen) opgesteld aanvoerkanaal voor de toevoer van verbrandingslucht, onderaan staan beide kanalen via een drukvereffeningszone met elkaar in verbinding om eventuele drukverschillen te compenseren. De secties zijn Bouwheer: SOLVA, vertegenwoordigd door Algemeen directeur H. Geeroms Opdracht: afbraak 2 panden (nrs 12&14) met behoud gevel nr 14 + bouwen van 8 woongelegenheden + parking & bergingen Architect: DnA architecten ingenieurs bvba.


Pagina 84 / 111

aangepast aan het aantal voorziene aansluitingen, via de kleinste sectie worden de verbrandingsgassen afgevoerd, via de grootste sectie wordt verse verbrandingslucht aangevoerd. Beide kanalen kunnen bovendaks uitmonden in dezelfde drukzone, doordat het systeem niet afhankelijk is van de natuurlijke trek van het schoorsteenkanaal zijn de uitmondingszones van NBN B 61-002 niet van toepassing. Het condensatievocht moet onderaan het systeem kunnen worden opgevangen d.m.v. een condensvang met reukafsluiter, aangesloten op het rioleringsnetwerk. Let wel Voor HR- en condenserende ketels, alsook voor afvoer van dampkappen dient steeds een condensopvang te worden voorzien. • Haarden, dampkappen en branders mogen onder geen beding aangesloten worden op eenzelfde gemeenschappelijk afvoerkanaal. • Dampkappen mogen niet met andere ventilatievoorzieningen worden vermengd. • Op (mechanische) ventilatievoorzieningen kunnen zuigers met hulpventilatoren worden gemonteerd (zie ook hoofdstuk 68 ventilatie & klimatisatie) Nuttige informatie : http://www.gasinfo.be/FAQ-NL-6.4doc.pdf •

Uitvoering Overeenkomstig NBN B 61-002 aangevuld met de uitvoeringsvoorschriften en/of studie van de fabrikant. Het geheel met inbegrip van aangepaste aanzetstukken, aansluitmoffen, inspectie- & veegluiken, condensopvangers, terugslagkleppen, dakmonden, statische zuigers, … moet een optimale aan- en afvoer garanderen, conform de respectievelijke richtlijnen van de fabrikant. De rookkanalen (buizen, ...) worden in samenspraak met de architect opgesteld in de hiertoe voorziene kokerruimten. Bij gebeurlijke onverenigbaarheden dient de ontwerper tijdig te worden ingelicht. Keuring Alle rookkanalen bestemd voor de aansluiting gastoestellen dienen te beschikken over het CEkeurmerk en tevens de goedkeuring te genieten van de fabrikant van de toestellen. Veiligheid Overeenkomstig het veiligheids& gezondheidsplan, zoals opgemaakt door de veiligheidscoördinator-ontwerp en gevoegd bij het bijzonder bestek. Alle richtlijnen terzake en concrete aanwijzingen van de veiligheidscoördinator-verwezenlijking zullen nauwkeurig worden opgevolgd. 65.81. rookgasafvoerkanalen – concentrische buizen PP/alu Materiaal De geprefabriceerde rookgasafvoerkanalen zijn vervaardigd uit twee concentrische buizen: • Het betreft een systeem bestemd voor een enkelvoudige aansluiting van de gesloten verbrandingsketel. Via de binnenmantel worden de rookgassen afgevoerd, via de buitenmantel wordt verse verbrandingslucht aangevoerd, onderaan staan beide kanalen met elkaar in verbinding via een drukvereffeningszone in het aanzetstuk. • De binnenmantel is vervaardigd uit PP 120, voorzien van de nodige dichtingsringen en bestand tegen de inwerking van rookgassen en corrosieve condensaten. • De buitenmantel is vervaardigd uit aluminium, conform NBN EN 1856-1 - Schoorstenen - Eisen voor metalen schoorstenen - Deel 1: Producten voor systeemschoorstenen (2003). De elementen zijn voorzien van gelaste langsnaden voor een hoge stabiliteit en aangepaste afdichtingsprofielen voor een maximale luchtdichtheid. De alu-legering van de uitwendige pijp is corrosiebestand, TIFgelast en voorzien van dubbele lippenring. • Het systeem omvat alle nodige kanaalstukken, bochten passtukken, aansluitelementen, aanzetstuk met regen- en/of condensopvang en afvoer, inspectiedeksels, bevestigingsbeugels, geprefabriceerde éénpijps-uitmonding, voorzien van een in - en uitlaatconstructie, dakdoorvoerstukken voor een waterdichte aansluiting, … De maximale, bij de KVBG-gekeurde aansluitlengte van de toe - en afvoerleiding mag niet overschreden worden. Zij dient uitgevoerd te worden in een gasdichte en naadloze buis met lippenring afdichting. • Per toestel worden de kanalen, overeenkomstig het gekozen systeem voorzien van ⇒ twee concentrische aansluitingen diameter 125 & 80 mm. Bouwheer: SOLVA, vertegenwoordigd door Algemeen directeur H. Geeroms Opdracht: afbraak 2 panden (nrs 12&14) met behoud gevel nr 14 + bouwen van 8 woongelegenheden + parking & bergingen Architect: DnA architecten ingenieurs bvba.


•

Pagina 85 / 111

De systemen voor luchtaanvoer en rookgasafvoer bij de toestellen van het type C42 en C43 (met collectieve aan- & afvoer - CLV) moeten hiertoe gekeurd zijn door een van volgende organismen : ⇒ Technigas, ⇒ BUtgb, ⇒ QA-Gastec (CLV-systeem), ⇒ Afnor (3CE-systeem), ⇒ DIN/DVGW (LAS-systeem).


Wanddikten : uitwendig minimum 0,4 mm, inwendig minimum 0,4 mm. Aantal toestellen : 1 gesloten ketels (type C42/43 volgens hfdst 65 Aansluitmoffen : concentrisch - Ø 125 & 80 mm Aansluiting dakbedekking : de binnenmantel en de buitenmantel monden uit in de geprefabriceerde schoorsteen, elk in het daartoe voorziene compartiment (cfr.artikel 69.10. dakdoorvoeren – geprefabriceerde schoorsteen alu)

Uitvoering • •

•

Het systeem wordt geleverd en gemonteerd conform de plannen, studie en de voorschriften van de ATG. Voorafgaandelijk wordt een voorstel opgemaakt en ter goedkeuring voorgelegd. De maximale, bij de KVBG-gekeurde aansluitlengte van de (toe - en ) afvoerleiding tussen het toestel en de kanalen, welke afhankelijk zijn van de diameter, de som van de plaatselijk weerstanden (bochten, afvoerkap e.d.) en het uitmondingsgebied, mag niet overschreden worden. De elementen worden bevestigd met de daartoe bestemde bevestigingsbeugels die een vrije uitzetting mogelijk maken. Alle verbindingen tussen de elementen, aansluitingen en bevestigingen gebeuren d.m.v. speciale hulpstukken in roestvast staal (RVS).

65.81.1.

rookgasafvoerkanalen – concentrische buizen PP/alu – in de woonunits

|FH|st

Materiaal & Uitvoering Cfr. artikel 65.81.

rookgasafvoerkanalen – concentrische buizen PP/alu


•

•

• • •

•

De concentrische buis zal vanaf het verwarmingstoestel tot aan de muurdoorgang in de koker omkast worden met een omkasting EI60. Deze is opgebouwd als volgt: Op houten kepers bevestigt men aan de voorzijde een dubbele laag calciumsilicaatplaten op basis van xonotlite met volumieke massa ± 875 kg/m³ en dikte 15 mm. De houten kepers hebben een sectie 58 x 52 mm en een hart op hart afstand 600 mm. De randkepers worden om de 500 mm aan de ruwbouw bevestigd met schroeven en plastic pluggen S8. Tussen de muur en de randkeper wordt een calciumsilicaatvezelstrook met dikte 12 mm samengedrukt. De platen worden om de 200 mm bevestigd met schroeven 35 mm voor de eerste plaatlaag en schroeven 53 mm voor de tweede plaatlaag OF om de 100 mm bevestigd met nieten 45 mm. De plaatnaden verspringen. Bij blootstelling aan een brandaanval aan de zijde van de houten kepers worden de afmetingen van de tussenstijlen verhoogd tot 105 x 58 mm. De afmetingen van de randstijlen blijven behouden. Afwerking: De plaat heeft afgeschuinde langskanten. De randaansluiting, de naden en de bevestigingspunten worden geplamuurd. In de naden voorziet men een voegband. Attesten: De brandweerstand EI60 met brandaanval aan de zijde van de platen volgens NBN 713-020 wordt aangetoond door een proefverslag dat als basis dient voor de uitvoering. De brandweerstand EI60 met brandaanval aan de zijde van de kepers volgens volgens EN 13631 / NBN 713-020 wordt aangetoond door een technisch advies dat als basis dient voor de uitvoering. Afmetingen: zie plan

Toepassing Zie detailopmeting en bijgevoegde plannen. Globaal per installatie : Vanaf de verwarmingstoestellen tot de muurdoorgang in de koker: buis + omkasting - per woonunittype Type 1: woonunit 0.1 Bouwheer: SOLVA, vertegenwoordigd door Algemeen directeur H. Geeroms Opdracht: afbraak 2 panden (nrs 12&14) met behoud gevel nr 14 + bouwen van 8 woongelegenheden + parking & bergingen Architect: DnA architecten ingenieurs bvba.


Pagina 86 / 111

Type 2: woonunit 0.2 Type 3: woonunit 0.3 Type 4: woonunit 1.1 Type 5: woonunit 1.2 Type 6: woonunit 2.1 Type 7: woonunit 2.2 Type 8: woonunit 3.1 65.81.2.

rookgasafvoerkanalen – concentrische buizen PP/alu – in de kokers

|FH|m

Materiaal & Uitvoering Cfr. artikel 65.81.

rookgasafvoerkanalen – concentrische buizen PP/alu

Toepassing Zie detailopmeting en bijgevoegde plannen. Vanaf de muurdoorgang in de koker tot in de geprefabriceerde schoorsteen alu. in koker 1 : - afvoer cv : woonunit 0.3 - afvoer cv : woonunit 3.1 in koker 2 : - afvoer cv : woonunit 0.1 - afvoer cv : woonunit 1.1 - afvoer cv : woonunit 2.1 in koker 3 : - afvoer cv : woonunit 0.2 - afvoer cv : woonunit 1.2 - afvoer cv : woonunit 2.2



Pagina 87 / 111

67. BRANDBESTRIJDING 67.00. brandbestrijding - algemeen Omschrijving De post "brandbestrijdingsinstallaties" omvat alle noodzakelijke werken en leveringen tot een bedrijfsklare werking van de voorgeschreven vaste installaties en/of draagbare toestellen, ter bestrijding van accidentele brandhaarden in het gebouw, conform de vigerende normen, de regels van goed vakmanschap en de adviezen van de territoriaal bevoegde brandweer. In overeenstemming met de algemene en/of specifieke bepalingen van het bijzonder bestek, dienen de onder deze post begrepen eenheidsprijzen, hetzij volgens uitsplitsing in de samenvattende opmeting, hetzij in hun globaliteit, steeds te omvatten : • het afdoende beschermen van de reeds uitgevoerde werken; • het leveren en plaatsen van toestellen en/of bijhorende installatie; • het uitvoeren van de noodzakelijke installatietesten en keuringen; • de aanpassingen aan de installaties en/of toestellen welke tijdens de keuringen niet weerhouden werden; • het opruimen van alle afval, reiniging van de toestellen, verwijderen van de aangebrachte bescherming, herstellen en reinigen van het eventuele tijdens de werken beschadigde pleisterwerk of afwerkingen; • Het leveren van de vereiste attesten die de conformiteit aan de normen en aan de bepalingen van het bijzonder bestek moeten staven. Let wel De branddetectie- en alarminstallaties zijn opgenomen in hoofdstuk 77, maar worden uitgevoerd in nauwe coördinatie met onderhavig hoofdstuk. REFERENTIENORMEN In België vertrouwt de nieuwe gemeentewet van 1989 de gemeenten de zorg toe tot het nemen van passende maatregelen om rampen en plagen zoals brand te voorkomen, en tot het verstrekken van de nodige hulp om deze te doen ophouden (…). De gemeenteraden zijn dienaangaande dus bevoegd om maatregelen voor te schrijven inzake brandpreventie en -bestrijding. Koninklijk besluit tot wijziging van het koninklijk besluit van 7 juli 1994 tot vaststelling van de basisnormen voor de preventie van brand en ontploffing waaraan de nieuwe gebouwen moeten voldoen 19 december 1997 (BS 30.12.97) + Wijziging van 7 april 2003 (BS 5.05.2003) NBN 713-020 - Beveiliging tegen brand - Gedrag bij brand bij bouwmaterialen en bouwelementen - Weerstand tegen brand van bouwelementen) (met erratum) (1968) NBN EN 1363 - Bepaling van de brandwerendheid NBN EN 1364 - Bepaling van de brandwerdendheid van niet-dragende bouwdelen NBN EN 1365 - Bepaling van de brandwerendheid van dragende bouwdelen NBN EN 1366 - Beproeving van de brandwerendheid van installaties NBN EN 1634 - Beproeving van de brandwerendheid van deuren en luiken NBN EN 13501 - Brandclassificatie van bouwproducten en bouwdelen NBN EN 13823 - Bepaling van het brandgedrag van bouwproducten NBN ISO 6790 - Uitrusting voor brandbeveiliging en brandbestrijding - Beeldkentekens voor brandbeveiligingsplannen Voorschriften (1996) NBN ISO 8421-1 - Brandbeveiliging - Woordenschat - Deel 1-8 (1992) en/of NBN EN ISO 13943 - Brandveiligheid - Woordenschat (2000) NBN S 21-201 - Brandbeveiliging in de gebouwen - Terminologie (1980)

Nuttige informatie http://www.nvbb.be/Services/information/publications/publications_incendie_normes_nl.htm http://www.bbri.be/antenne_norm/brand/dutch/home/index.htlm http://www.fireforum.be (>12/2004)

Veiligheid Overeenkomstig rubriek 04.60 veiligheidscoördinatie / technieken fluïda, opgemaakt door de veiligheidscoördinator-ontwerp en gevoegd bij het bijzonder bestek. Alle richtlijnen terzake en Bouwheer: SOLVA, vertegenwoordigd door Algemeen directeur H. Geeroms Opdracht: afbraak 2 panden (nrs 12&14) met behoud gevel nr 14 + bouwen van 8 woongelegenheden + parking & bergingen Architect: DnA architecten ingenieurs bvba.


Pagina 88 / 111

concrete aanwijzingen van de veiligheidscoördinator-verwezenlijking zullen nauwkeurig worden opgevolgd. 67.10. brandblusapparaten - algemeen Omschrijving Het betreft de levering en opstelling van onafhankelijk snelblussers van het draagbare type, tot een gebruiksklare werking, conform de regels van goed vakmanschap en de adviezen van de territoriaal bevoegde brandweer. De ophanghaken ter bevestiging van de toestellen en bijhorende pictogrammen zijn in de eenheidsprijs begrepen. Meting Overeenkomstig de specifieke aanduidingen in het bijzonder bestek en/of de samenvattende opmeting wordt de meting als volgt opgevat : • meeteenheid : stuk, desgevallend opgesplitst volgens type • meetcode : netto aantal • aard van de overeenkomst : Forfaitaire Hoeveelheid (FH) Materialen REFERENTIENORMEN NBN S 21-050 - Schouwing en onderhoud van draagbare brandblussers (2002) NBN EN 3 - Draagbare blustoestellen - Deel 1-7 (1996-2004) NBN EN 615 - Brandbeveiliging - Blusmiddelen-Eisen voor bluspoeder (met uitzondering van bluspoeder voor brandklasse D) NBN S 21-050 - Inspectie en onderhoud van draagbare brandblussers (2000)

Let wel : de normen EN 3 deel 1 tot 6 zullen in de periode 2004-2007 door de geharmoniseerde Europese normen EN 3 deel 7 tot 10 vervangen worden.

Draagbare blustoestellen dienen conform te zijn aan de toepasselijke EN 3 normen. De conformiteit van de toestellen zal door een keurmerk gecertificeerd worden, dat bevestigt dat : ⇒ de prototype keuring van het toestel conform de EN 3 norm is uitgevoerd door een aangemeld controleorganisme ⇒ de toestellen beantwoorden aan de wetgeving, o.m. de PED -Richtlijn 97/23 ⇒ de keuring en de productie van de toestellen uitgevoerd wordt onder toezicht van een aangemeld controleorganisme Nota : het BENOR / ANPI (BVVB) keurmerk beantwoordt aan deze bepalingen. Het is noodzakelijk om rekening te houden met het blusvermogen én met een minimuminhoud aan blusmiddel, om ervoor te zorgen dat een niet-geschoolde persoon niet de gehele inhoud van het toestel verspilt bij een eerste poging tot blussen. Daarom dienen de blusapparaten aan de volgende voorwaarden te voldoen : a) voor woongedeelten : Type toestel

Type

draagbaar poeder ABC draagbaar water/schuim draagbaar poeder ABC draagbaar water/schuim draagbaar poeder ABC draagbaar water/schuim

0,5A 0,5A 1A 1A 1,5A 1,5A

Prototype getest met testbrand(en) van 13A 13A 21A 21A 34A 34A

Minimum hoeveelheid blusmiddel 3 kg poeder ABC 3 liter 6 kg poeder ABC 6 liter 9 kg poeder ABC 9 liter

Geschikt voor maximaal 75 m2 75 m2 150 m2 150 m2 225 m2 225 m2

b) voor garages :

•

draagbaar poeder ABC

1AB

Prototype getest met testbrand(en) van 21A + 113B

draagbaar water/schuim

1AB

21A + 113B

6 liter

100 m2 150 m2

Type toestel

Type

Minimum hoeveelheid blusmiddel 6 kg poeder ABC

Geschikt voor maximaal 100 m2

draagbaar poeder ABC

1,5 AB

34A +183B

9 kg poeder ABC

draagbaar water/schuim

1,5 AB

34A + 183B

9 liter

150 m2

mobiel poeder 50 kg

10B

getest conform EN 1866

50 kg (A)BC

1000 m2

mobiel water/schuim

10B

getest conform EN 1866

45 liter

1000 m2

Algemeen dienen de blustoestellen duidelijk zichtbaar opgesteld te worden voor de personen die ze moeten gebruiken. De meest geschikte plaatsen zijn uitgangen, doorgangen naar de



•

• •

Pagina 89 / 111

(nood)uitgangen, trappenzalen, lobbies en bordessen. Blustoestellen mogen niet geplaatst worden naast risico's die hun gebruik kunnen verhinderen. De blustoestellen moeten zo geplaatst worden dat de afstand tot het meest nabije toestel niet groter is dan: ⇒ 20 m gemeten volgens de looplijn van de doorgangen ⇒ of 15 m gemeten van punt tot punt in de ruimte (bv. in garages) Blustoestellen mogen in opbergkasten geplaatst worden, die hetzij voorzien zijn van een transparante deur, hetzij van het pictogram voor blustoestellen conform aan de wetgeving, samen met andere voorzieningen voor de brandbeveiliging van het gebouw, zoals meldknoppen, muurhaspels en brandkranen. Draagbare blustoestellen dienen bevestigd te worden aan hun steunen of houders en zo geplaatst te worden dat de handgreep zich tussen 0,80 m en 1,5 m boven de vloer bevindt. Blustoestellen worden zo geplaatst dat de gebruiksinstructies en de vermelding van het blusvermogen zich zichtbaar op de voorkant bevinden. De plaats van de blustoestellen dient met pictogrammen conform aan de wetgeving aangeduid. De pictogrammen worden zo aangebracht dat ze zichtbaar zijn voor de gebruiker vanaf de toegangsrichting van het lokaal.

67.11. brandblusapparaten - poedersnelblussers

|FH|st

Materiaal Poedersnelblussers dienen aan de algemene bepalingen van de brandblussers te beantwoorden en voorzien zijn van het keurmerk. Standaardtoestellen hebben een inhoud van 6 kg poeder ABC, en kunnen aangevuld worden met kleinere of grotere toestellen. Specificaties •

Type 1A met 6 kg ABC poeder voor woningen (1 per 150m2)

Toepassing Zie detailopmeting en bijgevoegde plannen en/of detailtekeningen. - op elk niveau in de traphal - tellerlokaal 67.50. brandwerende bescherming - algemeen

|GP|

Omschrijving Het betreft de levering en verwerking van alle nodige materialen tot realisatie van de vereiste brandwerende beschermingen en afdichtingen van leiding-, kabelvoorzieningen met eenzelfde Rwaarde als de wanden waarin de leidingen (of doorvoeren) zich situeren. Doorvoeringen doorheen bouwelementen van leidingen voor fluïda, vaste stoffen, elektriciteit of elektromagnetische golven en de uitzetvoegen mogen de vereiste weerstand tegen brand van de bouwelementen niet nadelig beïnvloeden. Zie ook artikel 60.56 aanvoerleidingen & toebehoren - brandbescherming. Meting Overeenkomstig de specifieke aanduidingen in het bijzonder bestek en/of de samenvattende opmeting wordt de meting als volgt opgevat : • aard van de overeenkomst : Globale Prijs (GP) Materialen & Uitvoering REFERENTIENORMEN Koninklijk besluit houdende de vaststelling van de invloed van doorvoeringen op de weerstand tegen brand

De afdichting moet het scheidend vermogen van het bouwelement behouden, dit wil zeggen het vermogen om te voldoen aan de criteria van de vlamdichtheid (E) en de thermische isolatie (I) op de plaats van de doorvoeringen. • Voor enkelvoudige doorvoeringen van leidingen met een diameter kleiner dan of gelijk aan 160 mm zonder isolatie of met onbrandbare isolatie mag het criteria van thermische isolatie verwaarloosd worden. • De afdichting moet voldoen aan de vereiste criteria gedurende tenminste dezelfde tijdsduur als vereist voor het bouwelement. Wanneer het bouwelement de wand van een leidingenkoker is, is de vereiste duur evenwel : ⇒ tenminste de helft van de tijdsduur vereist voor de kokerwand, ⇒ met een minimale tijdsduur van 30 minuten. Bouwheer: SOLVA, vertegenwoordigd door Algemeen directeur H. Geeroms Opdracht: afbraak 2 panden (nrs 12&14) met behoud gevel nr 14 + bouwen van 8 woongelegenheden + parking & bergingen Architect: DnA architecten ingenieurs bvba.


•

Pagina 90 / 111

De brandweerstand van de afdichting in termen van vlamdichtheid (E) en thermische isolatie (I) kan aangetoond worden : ⇒ hetzij door de CE-markering, rekening houdend met de gegevens die deel uitmaken van deze markering, ⇒ hetzij, bij gebrek aan een geldende CE-markering voor deze producten, door een BENOR- en/of ATG-goedkeuring, of een equivalent, rekening houdend met de gegevens die betrekking hebben op deze goedkeuring, ⇒ hetzij, bij gebrek aan een geldende CE-markering voor deze producten, door een test, uitgevoerd volgens de norm NBN EN 1366-3 of NBN 713-020, ⇒ hetzij door de toepassing van één van de hiernavolgende typeoplossingen :

TYPEOPLOSSING A - AFDICHTEN VAN ENKELVOUDIGE DOORVOERING MET MORTEL OF STEENWOL

Voor leidingen die beantwoorden aan de criteria van onderstaande tabel, biedt een eenvoudige afdichting van de doorvoering met mortel of met steenwol voldoende waarborgen voor de beperking van de verspreiding van brand indien voldaan aan volgende voorwaarden. E30

Aard van de leiding

Afdichting

Brandbare leidingen en elektrische kabels

met mortel met steenwol met mortel en steenwol (automatisch) gevuld met water in geval van brand

Onbrandbare leidingen

50 50 160 160

E60 diameter (mm) 50 25 160 160

E120 50 25 75 160

Afdichting met mortel •

•

De leidingen worden rondom volledig afgedicht met een mortel en dit over een afdichtingdiepte van minstens Lm = 50 mm voor een vereiste vlamdichtheid van 30 en 60 minuten (E30 en E60) en Lm = 70 mm voor een vereiste vlamdichtheid van 120 minuten (E 120). De afdichting gebeurt bij voorkeur langs beide zijden van het bouwelement; de afdichtingdiepte Lm wordt verkregen door het optellen van de dikte langs elke zijde met een minimum van 25 mm per zijde.

Afdichting met steenwol: •

De leidingen worden rondom volledig afgedicht met steenwol en dit over een totale diepte van minstens 50 mm. De afdichting mag slechts langs één zijde gebeuren. De steenwol dient goed stevig aangedrukt te worden in het bouwelement.

TYPEOPLOSSING B - ENKELVOUDIGE DOORVOERING MET EEN MANTELBUIS.

Voor leidingen die beantwoorden aan de criteria van onderstaande tabel, biedt het gebruik van een mantelbuis voldoende waarborgen voor de beperking van de verspreiding van brand indien voldaan aan volgende voorwaarden. Lengte L van de mantelbuis Metalen of onbrandbare materialen Mantelbuis L= 300 mm Metalen of onbrandbare materialen Mantelbuis L= 140 mm PVC - U Mantelbuis L= 140 mm

Speling Open speling Opgevulde speling Open speling Opgevulde speling Open speling

E30 110 110 90 50 40

E60 diameter in mm 110 110 90 25 40

E120 90 25 25 25 25

Materiaal mantelbuizen •

•

•

De mantelbuizen zijn vervaardigd ⇒ hetzij uit metaal of andere onbrandbare materiaal, ⇒ hetzij uit harde polyvinylchloride ( PVC-U) geklasseerd in B, s3, d0 volgens de norm NBN EN 13501-1 of in AI volgens methode nr. 2 zoals gedefinieerd in bijlage 5 bij het KB van 7 juli 1994; in dit geval is de wanddikte van de mantelbuis minstens gelijk aan de wanddikte van de leiding. De mantelbuis wordt stevig in het bouwelement bevestigd met een afdichting met mortel. De afdichting in mortel voldoet aan de voorwaarden van typeoplossing A, met dien verstande dat de opvulling steeds langs beide zijden van het bouwelement dient te gebeuren, met een minimale diepte van 25 mm. De mantelbuis wordt gedeeltelijk zichtbaar gelaten en moet uitsteken ten opzichte van het bouwelement. Als de speling tussen de mantelbuis en de leiding open blijft, moet deze zo klein mogelijk zijn (maximum 4 mm). Indien de diameter van de mantelbuis kleiner dan of gelijk aan 25 mm is, worden er geen voorwaarden opgelegd betreffende de speling tussen de mantelbuis en de leiding.



Pagina 91 / 111

Afdichting van de van de speling tussen mantelbuis en leiding •

De speling tussen mantelbuis en leiding bedraagt ten hoogste 45 mm. De speling tussen de mantelbuis en de leiding wordt rondom volledig afgedicht met steenwol, uitgevoerd zoals in typeoplossing A.

TYPEOPLOSSING C - RECHTSTREEKSE AANSLUITING OP EEN HANGTOILET

De aansluiting op een hangtoilet beïnvloedt de vereiste brandweerstand niet nadelig, indien voldaan aan volgende voorwaarden : ⇒ de diameter van de leiding bedraagt maximaal 110 mm; ⇒ de afdichting met mortel of met steenwol zoals bij typeoplossing A; ⇒ het toilet wordt tegen een bouwelement in metselwerk of beton bevestigd; Toepassing Van toepassing voor alle mogelijke doorvoeringen doorheen de verschillende compartimenten.



Pagina 92 / 111

68. VENTILATIE & KLIMATISATIE 68.00. ventilatie & klimatisatie - algemeen Algemeen REFERENTIENORMEN & DOCUMENTEN "Handboek ventilatie - Ventibel (2005)" DIGEST nrs. 5,6,7 - Ventilatie van woningen (WTCB, 1999) http://www.bbri.be/antenne_norm/energie/pdf/dig_nl05.pdf http://www.bbri.be/antenne_norm/energie/pdf/dig_nl06.pdf http://www.bbri.be/antenne_norm/energie/pdf/dig_nl07.pdf NBN EN 12237 - Ventilatie van gebouwen - Luchtleidingen - Sterkte en lekdichtheid van ronde dunwandige metalen leidingen (2003) NBN EN 12599 - Ventilatie van gebouwen - Beproevingsprocedures en meetmethoden voor de oplevering van geïnstalleerde ventilatieen luchtbehandelingssystemen (2000) NBN EN 13141-1 - Luchtverversing van gebouwen - Prestatiebeproeving van onderdelen/producten voor luchtverversing in woningen - Deel 1: Binnen en buiten gemonteerde luchtroosters (2004) NBN EN 13141-2 - Luchtverversing van gebouwen - Prestatiebeproeving van onderdelen/producten voor luchtverversing in woningen - Deel 2: Toe- en afvoerroosters (2004) NBN EN 13141-3 - Ventilatie van gebouwen - Prestatiebeproeving van onderdelen/producten voor woningventilatie - Deel 3: Afzuigkappen voor huishoudelijk gebruik (2004) NBN EN 13141-4 - Luchtverversing van gebouwen - Prestatiebeproeving van onderdelen/producten voor luchtverversing in woningen - Deel 4: Ventilatoren gebruikt in luchtverversingssystemen van woningen (2004) NBN EN 13141-6 - Ventilatie van gebouwen - Prestatiebeproeving van onderdelen/producten voor woningventilatie - Deel 6: Ventilatie-afzuigsystemen gebruikt in een enkele woning (2004) NBN EN 13141-7 - Ventilatie van gebouwen - Prestatiebeproeving voor onderdelen/producten voor woningventilatie - Deel 7: Prestatiebeproeving van mechanische toe- en afvoeren (met inbegrip van warmteterugwinning) voor mechanische ventilatiesystemen voor eengezinshuizen (2004) NBN EN 13142 - Luchtverversing van gebouwen - Onderdelen/producten voor luchtverversing in woningen - Vereiste en optionele prestatiekenmerken (2004) NBN EN 13180 - Ventilatie in gebouwen - Luchtkanalen - Afmetingen en mechanische eisen voor flexibele kanalen (2002) NBN EN 13264 - Verluchting van gebouwen - In de vloer gemonteerde luchtverdeelsystemen - Beproevingen voor de bouwkundige sterkteclassificatie (2001) NBN EN 13403 - Ventilatie van gebouwen - Niet-metallieke ventilatiekanalen - Ventilatiekanalen van isolatieplaten (2003) NBN EN 14239 - Luchtverversing van gebouwen - Verluchtingskanalen - Meetmethode voor verluchtingskanaaloppervlakken (2004) NBN EN 1505 - Ventilatie van gebouwen - Dunwandige metalen luchtleidingen en verbindingsstukken met rechthoekige doorsnede - Afmetingen (1998) NBN EN 1506 - Ventilatie van gebouwen - Dunwandige metalen luchtleidingen en verbindingsstukken met ronde doorsnede Afmetingen (1999) NBN EN 1751 - Ventilatie van gebouwen - Onderdelen van het luchtverdeelsysteem - Aërodynamische beproeving van dempers en afsluiters (1999) NBN EN 1886 - Ventilatie van gebouwen - Luchtbehandelingseenheden - Mechanische prestaties (1998) NBN EN 779:2002 Luchtfilters voor algemene ventilatie - Bepaling van de filterprestatie NBN EN ISO 11820 - Geluidleer - Metingen ter plekke op geluiddempers (1997 - ISO 11820:1996) NBN ENV 12097 - Ventilatie van gebouwen - Luchtleidingen - Eisen voor onderdelen van luchtleidingen die onderhoud aan een luchtleidingsysteem vergemakkelijken (1997) NBN CR 12792 - Ventilatie van gebouwen - Symbolen en terminologie (1997) NBN D 50-001 - Ventilatievoorzieningen in woongebouwen (1992) TV 192 - Ventilatie van woningen Deel 1: Algemene principes (WTCB, 1994) TV 203 - Ventilatie van woningen - Deel 2 : Uitvoering en prestaties van ventilatiesystemen (WTCB, 1997)

De norm NBN D 50-001 "Ventilatievoorzieningen in woongebouwen” is (ifv Energie Prestatie Regelgeving of EPR op 01/01/2006) verplicht van toepassing op alle woningbouwprojecten. Let wel : dit deel is niet van toepassing op “ontrokingsinstallaties”. VENTILATIEDEBIETEN

Onderstaande ventilatiedebieten (volgens NBN D50-001) gelden als richt- of streefwaarden bij de dimensionering van de ventilatievoorzieningen : Bouwheer: SOLVA, vertegenwoordigd door Algemeen directeur H. Geeroms Opdracht: afbraak 2 panden (nrs 12&14) met behoud gevel nr 14 + bouwen van 8 woongelegenheden + parking & bergingen Architect: DnA architecten ingenieurs bvba.


Pagina 93 / 111

Lokaal

Minimaal m3/h

Nominaal m3/h

Maximaal m3/h

Woonkamer

75

150

Slaapkamer

25

36 per persoon

50

75

Gesloten keuken Badkamer (+wc) Wasplaats, droogplaats

A x 3.6

Analoge ruimte Open keuken

75

-

-

-

Gangen Dag- en nachthal Analoge doorgangen in de woning WC

-

25

-

Gemeenschappelijke gangen of trappenhuizen

1/2 volume/h

-

-

A = vloeroppervlakte in m2 gemeten op het niveau van de vloer. De maximale debieten zijn aanbevolen waarden

SYSTEMEN

De norm NBN D 50-001 beschrijft vier systemen gesteund op het principe dat in woonkamer, slaapkamers, hobby- en studeerkamers, ... verse lucht wordt toegevoerd; de lucht vervolgens via gangen en hallen naar de natte ruimtes stroomt, als keuken, badkamer, wc, ... waar de lucht naar buiten wordt afgevoerd. Elke ruimte wordt minimaal voorzien van één opening waarlangs de lucht kan binnenkomen en één opening waarlangs de lucht de ruimte terug kan verlaten. Het systeem wordt van bij het voorontwerp gekozen door de bouwheer in overleg met de ontwerper. Daarbij worden de aan- en afvoeropeningen zo geplaatst dat een optimale doorstroming van het lokaal verkregen wordt. Ventilatiesystemen volgens NBN D50-001 Afvoer

Vrij Mechanisch

Toevoer Vrij A C

Mechanisch B D

Systeem A Vrije (natuurlijke) toevoer via roosters in de buitenschil en vrije (natuurlijke) afvoer via kanalen uitmondend bovendaks (nabij de nok bij hellende daken). Systeem B Mechanische toevoer en vrije afvoer. Systeem C Vrije toevoer en mechanische afvoer. Systeem D Mechanische toevoer en mechanische afvoer. Het kanalennet is meestal uitgebreid. Bij toepassing van dit systeem is warmteterugwinning met hoog rendement (>80%) sterk aan te bevelen. Belangrijke opmerkingen ⇒ Een dampkap (niet geintegreerd in een ventilatiesysteem) kan geenszins als een voorziening voor basisventilatie aanvaard worden. ⇒ De natuurlijke of vrije luchttoevoeren voor verblijfslokalen zijn voorzien van een zelfregelend systeem in functie van de winddruk. ⇒ Roosters voor de verluchting van technische lokalen zijn niet regelbaar en niet afsluitbaar. DOCUMENTEN

Vooraleer de componenten voor de ventilatievoorzieningen te bestellen toont de aannemer aan dat aan de voorschriften van de ventilatienorm (of de EPR) en deze van het bijzonder bestek is voldaan door voorlegging van de nodige berekeningsnota’s en technische documentatie. De ontwerper geeft dan binnen de 2 weken advies.



Pagina 94 / 111

68.10. ventilatiekanalen - algemeen Omschrijving Het betreft de levering, plaatsing en bedrijfsklare aansluiting van alle verluchtingskanalen, die niet behoren tot gecombineerde rook- & verluchtingskanalen of ontrokingsinstallaties. De kanalen zijn respectievelijk bestemd voor de aanvoer van verse lucht of afvoer van bedorven lucht, binnen het voorziene ventilatiesysteem. In overeenstemming met de algemene en/of specifieke bepalingen van het bijzonder bestek, omvatten de onder deze post begrepen eenheidsprijzen, hetzij volgens uitsplitsing in de samenvattende opmeting, hetzij in hun globaliteit, steeds met inbegrip van de nodige studiekosten, hulpstukken, bevestigingsmiddelen, verdeelgeleiders, regelkleppen, toezichtsdeksels, registers, schoepen of air-turns, het maken van alle openingen en afdichtingen tussen bouwkundige constructie en kanaal, proeven, e.d. Let wel • • • •

Het is verboden rook- of gasafvoeren op deze verluchtingskanalen aan te sluiten. Ventilatiekanalen die deel uitmaken van een geïntegreerd ventilatiesysteem volgens systemen B, C en D, zullen worden uitgevoerd door een gespecialiseerde firma. Ventilatiekanalen van beperkte lengte (flexibel dampkap, ... ) zijn steeds inbegrepen in de eenheidsprijs van de respectievelijke posten. Ventilatiekanalen kunnen volgens inzicht van de ontwerper worden beschreven als onderdeel van het gekozen ventilatiesysteem en/of worden geïntegreerd in hoofdstuk 25.00 rook- & verluchtingskanalen algemeen.

Meting Overeenkomstig de specifieke aanduidingen in het bijzonder bestek en/of de samenvattende opmeting wordt de meting als volgt opgevat : ofwel • meeteenheid : per lopende meter, volgens afmetingen en type. Inbegrepen : alle toebehoren, bevestigingsmiddelen, thermische en akoestische isolatie, toezichtsluiken, meeten regelorganen,… • meetcode : netto lengte • aard van de overeenkomst : Forfaitaire Hoeveelheid (FH) ofwel • meeteenheid : globaal per installatie. Inbegrepen : alle toebehoren, bevestigingsmiddelen, toezichtsluiken, meeten regelorganen,… • aard van de overeenkomst : Forfaitaire Hoeveelheid (FH) Materialen REFERENTIENORMEN NBN D 50-001 - Ventilatievoorzieningen in woongebouwen NBN E 17-001 - Meten van het debiet van fluida in gesloten leidingen - Methode voor het onderzoeken van het snelheidsveld door middel van de dubbele buis van Pitot (ISO 3966-1977) NBN EN 12236 - Verluchting van gebouwen - Ophanging en ondersteuningen voor luchtleidingen - Eisen voor sterkte NBN EN 12237 - Ventilatie van gebouwen - Luchtleidingen - Sterkte en lekdichtheid van ronde dunwandige metalen leidingen NBN EN 12589 - Ventilatie van gebouwen - Luchtverdeelsystemen - Aerodynamische beproeving en schatting van verdeelsystemen met constante en variabele luchtstroom NBN EN 12599 - Ventilatie van gebouwen - Beproevingsprocedures en meetmethoden voor de oplevering van geïnstalleerde ventilatieen luchtbehandelingssystemen NBN EN 13053 - Ventilatie van gebouwen - Luchtbehandelingseenheden - Nominale waarden en prestatie voor bouwelementen en bouwgroepen NBN EN 1505 - Ventilatie van gebouwen - Dunwandige metalen luchtleidingen en verbindingsstukken met rechthoekige doorsnede - Afmetingen NBN EN 1506 - Ventilatie van gebouwen - Dunwandige metalen luchtleidingen en verbindingsstukken met ronde doorsnede Afmetingen NBN EN 12220 - Luchtverversing van gebouwen - Luchtleidingen - Afmetingen van ronde flenzen voor algemene luchtverversing NBN EN 13264 - Verluchting van gebouwen - In de vloer gemonteerde luchtverdeelsystemen - Beproevingen voor de bouwkundige sterkteclassificatie Bouwheer: SOLVA, vertegenwoordigd door Algemeen directeur H. Geeroms Opdracht: afbraak 2 panden (nrs 12&14) met behoud gevel nr 14 + bouwen van 8 woongelegenheden + parking & bergingen Architect: DnA architecten ingenieurs bvba.


Pagina 95 / 111

NBN EN 13180 - Ventilatie in gebouwen - Luchtkanalen - Afmetingen en mechanische eisen voor flexibele kanalen. NBN EN 14134 - Luchtverversing van gebouwen - Prestatiebeproeving en installatiecontrole van luchtverversingssystemen van woningen NBN EN 1751 - Ventilatie van gebouwen - Onderdelen van het luchtverdeelsysteem - Aërodynamische beproeving van dempers en afsluiters NBN EN ISO 6412-3 - Technische tekeningen - Vereenvoudigde tekenwijze van pijpleidingen - Deel 3 : Toebehoren voor ventilatieen afvoersystemen NBN ENV 12097 - Ventilatie van gebouwen - Luchtleidingen - Eisen voor onderdelen van luchtleidingen die onderhoud aan een luchtleidingsysteem vergemakkelijken CR 1752 - Ventilation for buildings - Design criteria for the indoor environment

ALGEMEEN

• • • •

Overeenkomstig het bijzonder bestek zullen metalen of kunststofkanalen worden toegepast. De afmetingen van de kanalen dienen te worden afgestemd op de vereiste debieten, overeenkomstig NBN D 50-001 - Ventilatievoorzieningen in woongebouwen. Het drukverlies in rechte kanaal delen zal niet hoger zijn dan 0,5 Pa/m. Een staal van alle materialen samen met het voorgestelde uitvoeringsschema van het kanalennet, wordt vóór uitvoering ter goedkeuring voorgelegd aan het Bestuur.

METALEN KANALEN

Metalen luchtleidingen zijn vervaardigd uit tweezijdig gegalvaniseerd bandstaal. De kanalen hebben voldoende stijfheid rekening houdend met de optredende drukken en spanningen, hiertoe zijn zij versterkt met plooien en/of verstijvingsribben en desgevallend met inwendige steunen. De kanalen hebben een ronde of rechthoekige doorsnede overeenkomstig : NBN EN 1505 - Ventilatie van gebouwen - Dunwandige metalen luchtleidingen en verbindingsstukken met rechthoekige doorsnede - Afmetingen NBN EN 1506 - Ventilatie van gebouwen - Dunwandige metalen luchtleidingen en verbindingsstukken met ronde doorsnede Afmetingen NBN EN 12237 - Ventilatie van gebouwen - Luchtleidingen - Sterkte en lekdichtheid van ronde dunwandige metalen leidingen NBN EN 13180 - Ventilatie in gebouwen - Luchtkanalen - Afmetingen en mechanische eisen voor flexibele kanalen

Standaard worden ronde kanalen gebruikt. Enkel omwille van lokale omstandigheden kunnen rechthoekige kanalen toegepast worden mits voorafgaandelijk akkoord van de ontwerper. KUNSTSTOFKANALEN

Kenmerken ⇒ PVC : (geschikt voor corrosieve en agressieve omstandigheden). Verwerking gebeurt door middel van lijmen of draadlassen. De hulpstukken zijn standaard uitgerust met mofaansluitingen. ⇒ PVC-C : (hoge chemische bestendigheid en temperatuursweerstand). Verwerking (meestal) door middel van lijmen. ⇒ HDPE : (inert materiaal goed bestand tegen abrasieve en corrosieve stoffen). Heeft een zeer glad oppervlak en is vrij slagvast. Verwerking gebeurt door middel van lassen. Rookontwikkeling, brandvoortplanting en brandbaarheid ⇒ PVC : moeilijk ontvlambaar, zelfdovend volgens DIN 4102/klasse B1 ⇒ PVC-C : moeilijk ontvlambaar, zelfdovend volgens DIN 4102/klasse B1 ⇒ HDPE : normaal ontvlambaar, niet zelfdovend volgens DIN 4102/klasse B2 Bedrijfstemperatuur ⇒ De maximale bedrijfstemperatuur voor PVC kanalen bedraagt 60ºC. ⇒ De maximale bedrijfstemperatuur voor PVC-C kanalen bedraagt 90ºC. ⇒ De maximale bedrijfstemperatuur voor HDPE kanalen bedraagt 70ºC. Verbindingen •

Dwarsverbindingen : onderlinge dwarsverbindingen van luchtkanalen worden uitgevoerd door middel van uit strip of hoekprofiel gevormde flenzen, die deugdelijk op de kanalen worden bevestigd. ⇒ de kwaliteit en de dikte komen overeen met die van het materiaal waaruit het luchtkanaal is vervaardigd. ⇒ de onderlinge bevestiging vindt plaats met behulp van bevestigingsmiddelen en afdichtingstape die voldoende chemisch bestendig zijn en een voldoende luchtdichtheid waarborgen.



Pagina 96 / 111

⇒ dwarsverbindingen door middel van verbindingsstukken tot stand gebracht, worden bij inwendige uitvoering steeds gelast. Uitwendige verbindingsstukken worden bij toepassing van HDPE steeds gelast en bij toepassing van PVC-C ook gelijmd. ⇒ bij een kanaalzijde van 600 mm en groter worden tevens inwendige verstijvingen aangebracht. ⇒ dwarsverbindingen met behulp van expansiestukken uit zacht PVC worden onderling gelast.

•

Langsverbindingen : langsverbindingen tussen kanaaldelen onderling worden in principe steeds gelast. De kanaalcomponenten moeten in afmetingen aangepast zijn aan deze van de kanalen of er dient gebruik gemaakt van gepaste koppelstukken.

Uitvoering TRACÉ

•

•

•

•

• •

•

• • •

•

De situering van verluchtingsmonden en het leidingtracé worden schematisch weergegeven op de plannen en zullen voor de plaatsing worden besproken met de architect en het studiebureau. Het definitieve tracé moet door de aannemer opgemaakt worden in coördinatie met de andere technieken. De montage gebeurt zoveel mogelijk volgens rechte lijnen. De kanalen dienen een aangepaste ophanging te krijgen, in overeenstemming met de respectievelijke kanaaldiameters en structuur waaraan de bevestiging gebeurt, voor wat betreft afmetingen, sterkte en uitvoering. Alle ophangingen welke zouden loskomen, worden door de aannemer vervangen. Zij zijn bij voorkeur van een gemakkelijk demonteerbaar type. Alle gebruikte steun en ophangstukken, stangen, beugels, hulzen, ... zijn uit gegalvaniseerd, gemetalliseerd of roestvast staal. Er wordt rekening gehouden met het opvangen van mogelijke trillingen die zouden kunnen worden overgedragen op de constructie. Dienaangaande worden tussen de kanaalwanden en de ophanging, over de gehele lengte van het dragend gedeelte van de beugel, een trillingisolerende stof aangebracht. Bij uitwendig te isoleren kanalen worden ter plaatse van de ophangconstructie de nodige voorzieningen getroffen, m.b.t. de dikte van de aan te brengen isolatie. De sectie wordt dusdanig voorzien dat het geheel dampwerend kan worden afgewerkt. Ventilatiekanalen ingewerkt in valse plafonds, dienen zo dicht mogelijk tegen de onderkant van de dragende vloerplaat gemonteerd te worden. Alle gebeurlijke inbouwwerken en doorgangen door wanden, vloeren en plafonds zijn ten laste van de installateur en gebeuren volgens de regels der kunst. Doorboringen in zichtelementen worden zorgvuldig met diamantgereedschap uitgeslepen of geboord. De openingen zijn niet groter dan noodzakelijk. Bij iedere doorgang moeten de luchtkanalen omwonden worden met PVC-folie. Desgevallend dienen brandwerende doorgangen te worden voorzien en zal een aangepast dichtingssysteem ter goedkeuring worden voorgelegd. Ter locatie van dilatatievoegen dienen de kanalen verbonden te worden d.m.v. een flexibele aansluiting van aangepaste lengte. Op regelmatige plaatsen worden inspectie- en reinigingsopeningen voorzien, bestaande uit ingewerkte toegangsluiken, die hermetisch kunnen afgedicht worden. Deze luiken zijn inbegrepen in de prijs van de kanalen. Waar de kanalen verborgen zijn opgesteld, worden toegangsluiken naar het kanaal voorzien (zoals in valse plafonds,…) ; deze toegangen zijn te voorzien in de desbetreffende posten afwerking. Elk toe- of afvoerkanaal wordt voorzien van een inrichting welke een constant debiet handhaaft. Alle kanalen voor afvoer van vochtige lucht (afvoer dampkappen, droogkasten, natte cellen,…) worden onderaan verbonden, via een sifon, met een afvoerleiding. Na coördinatie met de andere aannemingen zal de installateur de uitvoeringsplannen ter goedkeuring voorleggen aan de werfleiding. Lichte wijzigingen in het tracé als gevolg van de coördinatie kunnen nooit aanleiding geven tot meerprijzen. De opgegeven secties moeten gerespecteerd worden. Elke afwijking moet voorafgaand door de werfleiding worden goedgekeurd. Geen enkel deel van de kanalen mag in aanraking zijn met metselwerk of beton.

ZUIVERHEID - REINIGEN

•

•

•

Het transport van luchtkanalen dient op een verantwoorde wijze plaats te vinden, zodanig dat vervuiling wordt voorkomen. Het verdient aanbeveling voor transport van ronde hulpstukken gebruik te maken van verpakkingsmiddelen. De opslag op de bouwplaats zal in de ruwbouw plaats vinden. In beide gevallen dient de opslag op een droge ondergrond te geschieden. De kanalen moeten tegen extreme weersinvloeden en vervuiling beschermd worden. Tijdens het bewerken van de kanalen voor de montage is het noodzakelijk dat verontreinigingen in en aan het kanaal worden verwijderd, alvorens de kanalen op hun positie worden gebracht.



•

Pagina 97 / 111

Tijdens de montage van de kanalen dient er nauwlettend op worden gelet dat ‘losse’ vervuiling, zoals stof, zand en dergelijke uit de kanalen worden verwijderd.

KOPPELSTUKKEN - DICHTHEID

•

• •

Alle kanaal-elementen en alle hulpstukken zoals bochten, nippels, aftakstukken, enz., worden luchtdicht aangesloten d.m.v. dubbele EPDM, neopreen of rubberen manchetten en/of dichtingsringen of krimpmoffen, zodat demontage mogelijk blijft evenals hermontage met hetzelfde materiaal. Alle kanaalelementen, koppelstukken en hulpstukken zijn volledig op elkaar afgestemd en afkomstig van dezelfde leverancier. Alle sectie-overgangen gebeuren op aërodynamisch verantwoorde wijze, behoudens deze bedoeld zijn om redenen van akoestische absorptie. Aansluitingen op verluchtingsmonden en aansluitdozen mogen uitgevoerd worden in soepele verbindingen, in zoverre de lengte minder dan 50 cm bedraagt. Deze soepele verbinding is inbegrepen in de prijs van het aangesloten element.

Keuring • •

Debietsmeting volgens NBN E 17-001 Dichtheidsproeven volgens artikel 68.30

68.11. ventilatiekanalen - metaal / rond 68.11.1.

ventilatiekanalen - metaal / rond – Ø160

|FH|m

Materiaal Metalen ventilatiekanalen met ronde sectie beantwoordend aan EN 1506 “Ventilatie van gebouwen Dunwandige metalen luchtleidingen en verbindingsstukken met ronde doorsnede”. De langsnaden worden in een felsverbinding van het type Pittsburgh, Snaplock of analoog type uitgevoerd. De verbindingstechniek moet ter goedkeuring voorgelegd worden aan de ontwerper. Specificaties • • • •

Plaatdikte : afhankelijk van de kanaalafmetingen en het aantal ondersteuningen; galvanisatie : minimaal Z 275 g/m2 Diameter : Ø160 Koppel- en hulpstukken : uit hetzelfde materiaal als de kanalen met een gelijkaardige behandeling. De verbindingtechniek moet ter goedkeuring voorgelegd worden aan de ontwerper. Koppelingen : met dubbele dichtingsringen (rubber, EPDM,…) of koudkrimpmof; zie art 68.10 keuring / luchtdichtheidsproeven

Toepassing Zie detailopmeting en bijgevoegde plannen. - in koker 1 - afvoer Ø160 (incl aftakking Ø125) voor ventilatiesysteem woonunit 0.3 - afvoer Ø160 (incl aftakking Ø125) voor ventilatiesysteem woonunit 3.1 - in koker 2 - afvoer Ø160 (incl aftakking Ø160) voor dampkap woonunit 2.1 - afvoer Ø160 (incl aftakking Ø160) voor dampkap woonunit 3.1 68.11.2.

ventilatiekanalen - metaal / rond – Ø250

|FH|m


Plaatdikte : afhankelijk van de kanaalafmetingen en het aantal ondersteuningen; galvanisatie : minimaal Z 275 g/m2 Diameter : Ø250 Koppel- en hulpstukken : uit hetzelfde materiaal als de kanalen met een gelijkaardige behandeling. De verbindingtechniek moet ter goedkeuring voorgelegd worden aan de ontwerper. Koppelingen : met dubbele dichtingsringen (rubber, EPDM,…) of koudkrimpmof; zie art 68.10 keuring / luchtdichtheidsproeven



Pagina 98 / 111

Toepassing Zie detailopmeting en bijgevoegde plannen. - in koker 2 - afvoer Ø250 (incl aftakking Ø125) voor ventilatiesysteem woonunit 0.1 / 1.1 / 2.1 - in koker 3 - afvoer Ø250 (incl aftakking Ø125) voor ventilatiesysteem woonunit 0.2 / 1.2 / 2.2 68.11.3.

ventilatiekanalen - metaal / rond

|FH|st


Plaatdikte : afhankelijk van de kanaalafmetingen en het aantal ondersteuningen; galvanisatie : minimaal Z 275 g/m2 Diameter : volgens meetstaat en plannen: Ø80 of Ø125 Koppel- en hulpstukken : uit hetzelfde materiaal als de kanalen met een gelijkaardige behandeling. De verbindingtechniek moet ter goedkeuring voorgelegd worden aan de ontwerper. Koppelingen : met dubbele dichtingsringen (rubber, EPDM,…) of koudkrimpmof; zie art 68.10 keuring / luchtdichtheidsproeven

Toepassing Zie detailopmeting en bijgevoegde plannen . In woonunits : alle leidingen binnen in de woonunits, behalve dewelke vermeld onder artikel 68.12 ventilatiekanalen – metaal / rechthoekig - per woonunittype Type 1: woonunit 0.1 – woonunit 1.1 Type 2: woonunit 0.2 – woonunit 1.2 – woonunit 2.2 Type 3: woonunit 0.3 Type 4: woonunit 2.1 Type 5: woonunit 3.1 68.12. ventilatiekanalen - metaal / rechthoekig

|FH|st

Materiaal Metalen ventilatiekanalen met rechthoekige sectie beantwoordend aan NBN EN 1505 - Ventilatie van gebouwen - Dunwandige metalen luchtleidingen en verbindingsstukken met rechthoekige doorsnede Afmetingen (1998). De langsnaden worden in een felsverbinding van het type Pittsburgh, Snaplock of analoog type uitgevoerd. De verbindingstechniek moet ter goedkeuring voorgelegd worden aan de ontwerper. Specificaties • •

Plaatdikte : 0,6mm; galvanisatie : minimaal Z 275 g/m2 Afmetingen :

• •

Standaardlengte: 2000mm Insteekdiepte van het toebehoren 2x40mm.



• • •

Pagina 99 / 111

De kanalen zijn voorzien van een voorgeboorde bevestigingslijst, maw een lip aan beide zijden van het kanaal. Koppel- en hulpstukken : uit hetzelfde materiaal als de kanalen met een gelijkaardige behandeling. Koppelingen : verbindingsprofiel met dichtingskit, aangepaste dichtingsbanden met gesloten celstructuur of kits en clips, schuiflijsten of klemmen, zie art 68.10 keuring : luchtdichtheidsproeven

Toepassing Zie detailopmeting en bijgevoegde plannen en/of detailtekeningen. In woonunits : alle leidingen binnen in de woonunits die worden ingewerkt in de vloeropbouw - per woonunittype Type 1: woonunit 0.3 68.15. ventilatiekanalen - flexibele kanalen

|FH|st

Omschrijving Het betreft buigzame ventilatiekanalen of slangen, hoofdzakelijk gebruikt als verbinding tussen aanof afvoermonden en stijve kanalen. Meting • •

meeteenheid : globaal per installatie. Inbegrepen : alle toebehoren, bevestigingsmiddelen, toezichtsluiken, meeten regelorganen,… aard van de overeenkomst : Forfaitaire Hoeveelheid (FH)

Materiaal & Uitvoering Overeenkomstig EN 13180 - Ventilatie in gebouwen - Luchtkanalen - Afmetingen en mechanische eisen voor flexibele kanalen (2001). • De flexibele kanalen weerstaan aan een druk van minstens 2500 Pa en zijn geschikt voor luchtsnelheden tot 30 m/s. Een ongeïsoleerde slang is voorzien van een al of niet verdekt liggende stalen spiraal. De spiraal kan voorzien zijn van een coating. • Een thermisch geïsoleerde slang heeft een binnenslang zoals onder ongeïsoleerde slang omschreven. De slang is omwikkeld met thermisch isolerend materiaal zoals minerale wol. Om de isolatie is een buitenmantel aangebracht van versterkt aluminium polyesterlaminaat, eventueel voorzien van een stalen spiraal. • Een akoestisch isolerende slang bestaat uit een spiraalversterkte binnenslang van glasvezelgaas of van polyester versterkt aluminium, omwikkeld met een akoestisch materiaal zoals glaswol of steenwol. Om de isolatie is een buitenmantel aangebracht van versterkt aluminium laminaat of kunststoffolie, eventueel voorzien van een stalen spiraal. Tussen de binnenslang en de isolatie wordt een folielaag aangebracht die voorkomt dat deeltjes van de isolatie in het kanaal komen. LENGTE

De flexibele slangen worden meestal geleverd in gecomprimeerde uitvoering. De slang dient uitgetrokken te worden voor gebruik. Na uittrekken van de slang, mag de lengte niet meer dan 3% korter zijn dan de door de leverancier opgegeven nominale lengte. MONTAGE

•

•

•

De slang wordt volledig uitgetrokken; een niet volledig uitgetrokken slang leidt tot onnodig veel drukverlies. Er wordt nooit meer slang gebruikt dan absoluut nodig is, tenzij bij berekening hiermee rekening is gehouden. Er wordt gestreefd naar minimaal 0,5 tot maximaal 1 meter slang te gebruiken. Indien een grotere lengte moet worden toegepast, dient de slang te worden gebeugeld zodat de maximale doorzakking van de slang, tussen twee bevestigingspunten, niet meer bedraagt dan 50 mm (in het midden gemeten). Bij de montage worden beschadigingen aan de slang vermeden. Beschadigde binnenslangen worden direct vervangen. Bij kleine beschadigingen aan de buitenmantel worden deze afgewerkt met tape (aluminium tape of pvc tape, afhankelijk van het materiaal van de slang). De onderlinge afstand tussen twee ophangpunten kan variëren tussen 1 en 2 meter. Deze maat is afhankelijk van het type slang dat wordt toegepast. Een slang is over het algemeen zeer flexibel en kan vrij eenvoudig worden vervormd. Door vervorming vermindert de inwendige diameter en wordt het drukverlies vergroot. Bij beugeling (door middel van bijvoorbeeld geperforeerd band) mag de slang niet in diameter verkleinen. De slang wordt minimaal over de halve omtrek ombeugeld.



•

Pagina 100 / 111

Bochten moeten zo ruim mogelijk genomen worden. Dubbele bochten (U-bochten) worden vermeden.


Samenstelling : uit lagen aluminium- en polyesterfolie of aluminium polyester laminaat. Brandklasse : M1 Doormeter : aangepast aan de aangesloten ventilatiemond. Akoestische isolatie : zie aanduidingen op plannen en volgens meetstaat.

Toepassing Zie detailopmeting en bijgevoegde plannen . Koppeling tss afvoermonden en stijve kanalen - per woonunittype Type 1: woonunit 0.1 – woonunit 1.1 - woonunit 3.1: uitgangen: 1xØ80 / 1xØ80 / 1xØ125) Type 2: woonunit 0.2 – woonunit 1.2 – woonunit 2.2 – woonunit 2.1 - woonunit 0.3: uitgangen: 1xØ80 / 1xØ80 / 1xØ80 / 1xØ125 68.16. ventilatiekanalen - thermische isolatie

|FH|m

Omschrijving Thermische isolatie van ventilatiekanalen en componenten ter voorkoming van condensatie en/of het beperken van de warmteverliezen. Meting • • •

meeteenheid : lm meetcode : in functie van type en kanaalmaat aard van de overeenkomst : Forfaitaire Hoeveelheid (FH)

Materiaal & Uitvoering De ventilatie kanalen mogen uitsluitende uitwendig geïsoleerd worden, inwendige isolatie is verboden. Minerale wol matten met rechtopstaande vezel aan de buitenzijde voorzien van aluminiumfolie met een versterkingsgaas. • De naden worden gedicht met alu-tape van minstens 50 mm breed. • De matten worden bevestigd d.m.v. binddraad of trekbanden van 10 mm breed om de 600 mm. • Bij ronde kanalen worden de beugels overdekt door de isolatie. • Bij rechthoekige kanalen loopt de isolatie tot tegen de beugels, tenzij anders vermeld in het bijzonder bestek. • Bij geïsoleerde kanalen dienen speciaal aangepaste reinigingsappendages gebruikt te worden ten einde de isolatie niet te beschadigen en een gemakkelijke toegang te verkrijgen tot de luiken. Specificaties •

Minimale dikte : 2,5 cm

Toepassing Zie detailopmeting en bijgevoegde plannen . - per Ø Ø160 : in koker 1 : - afvoer Ø160 voor ventilatiesysteem woonunit 0.3 - afvoer Ø160 voor ventilatiesysteem woonunit 3.1 Ø160 : in koker 2 : - afvoer Ø160 (incl aftakking Ø160) voor dampkap woonunit 2.1 - afvoer Ø160 (incl aftakking Ø160) voor dampkap woonunit 3.1 Ø250 : in koker 2 : - afvoer Ø250 voor ventilatiesysteem woonunit 0.1 / 1.1 / 2.1 Ø250 : in koker 3 : - afvoer Ø250 voor ventilatiesysteem woonunit 0.2 / 1.2 / 2.2



Pagina 101 / 111

68.17. ventilatiekanalen - ophanging & bevestiging

|PM|

Omschrijving De luchtkanalen en de tussengebouwde componenten worden zodanig bevestigd of opgehangen dat de kanaaldelen met hun componenten een stabiel en strak geheel vormen. De bepalingen uit het Handboek Ventibel zijn van toepassing (vanaf voorjaar 2005). Meting •

aard van de overeenkomst : Pro Memorie (PM) Inbegrepen in de prijs van de kanalen en/of toebehoren

Materiaal & Uitvoering OPHANGCONSTRUCTIES & CONSOLES

Alle materialen die voor bevestiging tegen een bouwkundige constructie worden toegepast, zijn verzinkt of tenminste met een zinkverf afgewerkt. Ze bezitten een zodanige sterkte dat het totale gewicht van de luchtkanalen, inclusief de geïntegreerde componenten, door draadstangen naar de bouwkundige ophangpunten wordt overgebracht. Bij de vaststelling van de maximaal toelaatbare lengte van de draadstangen wordt de vereiste stabiliteit in ogenschouw genomen. • Rechthoekige kanalen : de ophanging wordt samengesteld uit een onderbeugel met draadstangen minimaal M6 langs het kanaal. De afstand tussen deze draadstangen bedraagt maximaal 100 mm en is minimaal 30 mm groter dan de kanaalbreedte afhankelijk van de aanwezigheid van uitwendige isolatie. De beugels, met een onderlinge afstand van 2500 - 3000 mm, uit te voeren in een profielvorm waardoor voldoende stijfheid wordt verkregen. Tussen de beugels en het kanaal wordt een vilt- of PE-band van minimaal 4 mm dikte aangebracht. • Ronde kanalen of buizen met een diameter van 500 mm en groter : de beugels moeten worden uitgevoerd als tweepuntsophanging door een boven- en onderbeugel. Voor kleinere diameters wordt volstaan met éénpuntsbeugel. De maximale hartafstand van de beugels onderling is 2 m. Tussen beugel en kanaal wordt een vilt- of PE-band van minimaal 2 mm dik aangebracht. • Schachtkanalen : voor de bevestiging kan gebruik worden gemaakt van consoles tegen de wand dan wel van profielen aan de kanalen; af te steunen op de vloer. Tussen de luchtkanalen en de beugels worden, indien gevaar voor elektrochemische spanningscorrosie bestaat, kunststof strippen aangebracht. Bij vereiste toepassing van extra voorzieningen tegen trillings- en/of geluidsoverdracht moeten deze nader worden gespecificeerd. De stalen ophang-constructies worden minimaal tijdelijk corrosiewerend uitgevoerd. Tussen de steunen en de kanalen worden vilt- of PE-stroken (min 4 mm) aangebracht. • Voor de flexibele kanalen of slangen wordt verwezen naar 68.17. Indien een uitwendige isolatie wordt aangebracht, die ter plaatse van de beugel niet mag worden onderbroken, kan een isolatiestrook van een zodanige persing worden aangebracht, dat dezelfde dikte als die van de isolatie bereikt wordt. Bij het vooraf aanbrengen hiervan dient een strook aluminiumfolie als een overlap te worden toegepast waarop later de folie van de isolatie kan worden afgewerkt. Toepassing Zie bijgevoegde plannen en/of detailtekeningen. Alle ventilatiekanalen en toebehorende componenten. 68.18. ventilatiekanalen - proeven

|GP|

Omschrijving Collectieve kanaalnetten worden aan een aantal dichtheidsproeven onderworpen tijdens de uitvoering en voor oplevering volgens de hieronder beschreven procedure. Meting •

aard van de overeenkomst : Globale Prijs (2 proeven)

Uitvoering Het collectief kanalennet dient minimaal te voldoen aan dichtheidsklasse B. ⇒ Ronde metalen kanalen : NBN EN 12237 “Ventilatie van gebouwen - Luchtleidingen - Sterkte en lekdichtheid van ronde dunwandige metalen leidingen”. Bouwheer: SOLVA, vertegenwoordigd door Algemeen directeur H. Geeroms Opdracht: afbraak 2 panden (nrs 12&14) met behoud gevel nr 14 + bouwen van 8 woongelegenheden + parking & bergingen Architect: DnA architecten ingenieurs bvba.


Pagina 102 / 111

⇒ Rechthoekige metalen kanalen : prEN 1507 “Ventilation for buildings - Sheet metal air ducts with rectangular section - Requirements for strength and leakage”. De aannemer zal de nodige proefattesten laten opmaken. Naar uitvoeringscoördinatie toe (uitbekleding van leidingkokers) wordt rekening gehouden met de vereisten van de uitvoering van deze lekproef. VERLOOP VAN DE PROEVEN

•

•

• • •

Bij het begin van de werken (vordering circa 20%) zal één afgewerkt kanaal door het Bestuur aangeduid worden. Hierop laat de installateur een luchtdichtheidsproef uitvoeren door een erkend keuringsorganisme. Uit de proef moet blijken dat minimaal de gevraagde klasse gehaald wordt. Indien dit niet wordt gehaald zullen alle tot nog toe geplaatste kanalen herwerkt worden en wordt een nieuwe proef uitgevoerd op een ander kanaal. Dit wordt herhaald tot de proef een gunstig resultaat oplevert. Deze bijkomende proeven zijn ten laste van de installateur. Op het eind van de werken wordt opnieuw een kanaal aangeduid waarop de installateur een proef laat uitvoeren door een erkend keuringsorganisme. Bij een negatief resultaat worden de kanalen herwerkt en wordt terug een proef uitgevoerd op het kanaal en op een bijkomend kanaal. Dit wordt herhaald tot een positief resultaat wordt behaald. Deze bijkomende proeven zijn ten laste van de installateur. De installateur zal dus minstens twee proeven voorzien in zijn prijs. Alle afwerkingswerken kunnen niet uitgevoerd worden, zolang de dichtheidstesten geen positief resultaat opleveren, Bij bouwkundige kanalen, welke samen met de ruwbouw worden opgetrokken, wordt een eerste proef uitgevoerd van zodra een kanaal volledig is opgetrokken. Voor het toegepaste systeem moet voor aanvang van de werken worden aangetoond (op basis van proeven op gelijkaardige afgewerkte constructies) dat de gevraagde dichtheid kan bekomen worden.

Toepassing 68.20. ventilatiekanalen / toebehoren - algemeen Omschrijving Het betreft alle vereiste toebehoren welke in het kanalensysteem dienen te worden voorzien zijn met het oog op regeling, meting, hulpfuncties, brandbeveiliging, akoestiek, … 68.21. ventilatiekanalen / toebehoren - brandkleppen

|FH|st

Omschrijving Brandwerende kleppen voor doorgang door R-vloeren en -wanden. Meting • • •

meeteenheid : per stuk meetcode : volgens type en kanaalmaat aard van de overeenkomst : Forfaitaire Hoeveelheid (FH)

Materiaal REFERENTIENORMEN NBN 713-020 - Beveiliging tegen brand - Gedrag bij brand bij bouwmaterialen en bouwelementen - Weerstand tegen brand van bouwelementen) (met erratum) (1968) NBN S 21-207 - Brandbeveiliging in de gebouwen - Hoge gebouwen - Thermische en aëraulische uitrustingen (1987)

De kleppen beantwoorden minimum aan onderstaande bepalingen : ⇒ een robuuste tunnel uit isolerend en vuurvast materiaal, met schuifaansluiting / flensaansluiting volgens de afmetingen van het ventilatiekanaal, ⇒ de aansluitflenzen uit 1,25 mm gegalvaniseerde staalplaat zijn verstevigd door 3 mm hoeken, ⇒ een isolerend klepblad, scharnierend rond de horizontale as opgesteld en asbestvrij, er is geen periodieke smering nodig voor de goede werking van de klep, ⇒ een veer voor het automatisch sluiten, ⇒ een plaat voor het monteren van de bediening, signalisatie en toebehoren met beschermingskap, ⇒ een kenplaat met fabricagenummer en jaar, de binnenafmetingen van de klep, ⇒ onwisbaar merkteken voor inbouwgrens en richting luchtstroom, Bouwheer: SOLVA, vertegenwoordigd door Algemeen directeur H. Geeroms Opdracht: afbraak 2 panden (nrs 12&14) met behoud gevel nr 14 + bouwen van 8 woongelegenheden + parking & bergingen Architect: DnA architecten ingenieurs bvba.


Pagina 103 / 111

⇒ ingeval van verdoken opstelling : een toegangsluik tot de klep voor gemakkelijk nazicht en onderhoud, voorzien in de desbetreffende post afwerking, ⇒ manueel herbewapeningsmechanisme, ⇒ ontgrendeling door thermische zekering, ⇒ voor diameters tot maximaal 200 mm en bij geringe muurdiktes kunnen brandkleppen met smeltlood toegepast worden welke ter hoogte van de muurdoorgang in het kanaal worden geschoven.

Specificaties • • • • • •

Brandweerstand : EI 60 (attest voor te leggen) Afmetingen: Ø cfr. het kanaal waar de brandklep dient te worden voorzien Het klepblad is samengesteld uit vochtbestendige en asbestvrije platen Gegalvaniseerde staalplaat met thermische brugonderbreking Automatische ontgrendeling met smeltlood 72°C Manueel ontwapeningsmechanisme

Uitvoering De kleppen worden geplaatst zoals aangegeven op de plannen : ⇒ het klepblad moet geplaatst worden in de wanddikte als bij de brandproeven, indien dit niet mogelijk is zal de klep voorzien worden van een tunnelelement met een brandweerstand gelijk aan deze van de klep, de bevestiging van de klep waarborgt zijn stabiliteit; ⇒ bij grote kanaalsecties mogen meerdere gekoppelde kleppen toegepast worden; ⇒ compleet technisch dossier : documentatie van de brandklep, alle karakteristieken, technische fiches van de geplaatste toebehoren, instructies inzake onderhoud controle en oplevering, testrapporten van de geplaatste kleppen. Toepassing Zie detailopmeting en bijgevoegde plannen. Alle doorvoeren door wanden/vloeren van brandcompartimenten en/of zoals aangegeven op plannen en meetstaat. - per Ø Ø125 - BK voor afvoer Ø125 voor ventilatiesysteem van elke woonunit Ø160 - BK voor afvoer Ø160 voor dampkap woonunit 3.1 - BK voor afvoer Ø160 voor dampkap woonunit 2.1 68.25. ventilatiekanalen / toebehoren - geluidsdempers

|FH|st

Omschrijving Demping van het ventilatoren stromingsgeluid. Meting • • •


Materiaal & Uitvoering • • • •

•

•

De materialen waaruit de dempers zijn opgebouwd moeten onbrandbaar, onbederfbaar, reukloos, bestand tegen knaagdieren en insecte en tegen luchterosie bij de optredende luchtsnelheden. Hun constructie en afmetingen worden bepaald door : het luchtdebiet, de gewenste demping, het maximaal toelaatbare stromingsgeluid veroorzaakt door de demper. De behuizing is van gegalvaniseerd staal met een dikte van minimaal 0,7 mm en minimaal de dikte van de kanalen met dezelfde afmetingen. Het geluidsabsorberend materiaal bestaat uit minerale wol (> 50 kg/m3), bekleed met een glasvlies of een dun polyestervlies om erosie van de minerale wol te verhinderen tot een luchtsnelheid van 20 m/s. De overgang tussen een kanaal en de geluiddemper gebeurt in een recht kanaaldeel met geleidelijk verloop van de doorsnede (te beperken tot 1:3 bij eenzijdig verloop en 1:4 bij tweezijdig verloop). Bochtstukken of sterke richtingsveranderingen op korte afstand van de geluiddemper (< 5 x de gemiddelde dwarse kanaalafmeting) zijn te vermijden.



• • •

•

•

Pagina 104 / 111

Er zal zoveel mogelijk gestreefd worden naar het gebruik van geluidsdempers in bochtvorm wegens de grotere demping. De geluiddemper wordt bij voorkeur geplaatst net voor of na de doorvoer doorheen een wand. Bestaat er een risico op geluidsinstraling doorheen de kanaalwand na de geluiddemper of door geluidafstraling van de kanaalwand van de demper, dan wordt het kanaal of de behuizing extra geluidwerend uitgevoerd, volgens de situatie door een demping of een verzwaring van de kanaalwand of door het aanbrengen van een omkasting. Voor bestelling legt de installateur een uitvoeringsschema voor waarop alle geluiddempers met hun exacte afmetingen en karakteristieken (technische fiches met gebruikte materialen, constructie, afmetingen, dempingsgegevens, geluidsvermogenniveaus van de stromingsgeluiden…) zijn aangegeven. De geluiddempers zoals aangegeven op de plannen en in de meetstaat betreffen een voordimensionering. De uiteindelijke dimensionering zal gebeuren wanneer alle componenten van de installatie (in het bijzonder de ventilatoren, type dempers,…) gekend zijn. De installateur kan geen aanspraak maken op een meerprijs indien uit berekeningen blijkt dat meer of grotere dempers nodig zijn dan voorzien in het aanbestedingsdossier.


Type : cilindervormig Afmetingen : Ø cfr. het kanaal waar de demper dient te worden voorzien Prestaties: het geheel van kanalen en demper dient te voldoen aan NBN S01-400-1.

Toepassing Zie detailopmeting en bijgevoegde plannen. - per Ø - geluidsdemper voor afvoer Ø125 na ventilatiemotor : alle woonunits, behalve woonunit 0.3 en woonunit 3.1 68.27. ventilatiekanalen / toebehoren - terugslagkleppen

|FH|st

Omschrijving De luchtterugslagkleppen worden toegepast bij systemen waarbij individuele ventilatoren of warmteterugwinapparaten uitblazen in een collectief kanaal. De terugslagklep moet voorkomen dat bij een uitgeschakelde ventilator lucht vanuit het collectieve kanaal de woning binnenstroomt. Meting • • •


Materiaal & Uitvoering De kleppen zijn zo gebouwd dat de drukval over de open klep minimaal is en de luchtstroom zo weinig mogelijk verstoord wordt. De kleppen moeten gemakkelijk vervangbaar zijn door gebruik van inbouwstukken. Specificaties • •

Materiaal : gegalvaniseerde stalen behuizing, kleppen in aluminium, rubberen afdichting Diameter : Ø cfr. het kanaal waar de terugslagklep dient te worden voorzien.

Toepassing Zie detailopmeting en bijgevoegde plannen en/of detailtekeningen. - per Ø Ø125 - TK voor afvoer Ø125 voor ventilatiesysteem van elke woonunit Ø160 - TK voor afvoer Ø160 voor dampkap woonunit 3.1 - TK voor afvoer Ø160 voor dampkap woonunit 2.1



Pagina 105 / 111

68.30. ventilatoren - algemeen Omschrijving De prijs omvat de volledige installatie, inclusief montagetoebehoren, afwerking en aansluiten tot een gebruiksklare werking van de ventilatoren. Meting • • •

meeteenheid : per stuk meetcode : volgens type, debiet (m3/u) en opvoerhoogte (Pa) aard van de overeenkomst : Forfaitaire Hoeveelheid (FH)

Materialen REFERENTIENORMEN NBN EN 13141-4 - Luchtverversing van gebouwen - Prestatiebeproeving van onderdelen/producten voor luchtverversing in woningen - Deel 4: Ventilatoren gebruikt in luchtverversingssystemen van woningen (2004) NBN EN 13141-6 - Ventilatie van gebouwen - Prestatiebeproeving van onderdelen/producten voor woningventilatie - Deel 6: Ventilatie-afzuigsystemen gebruikt in een enkele woning (2004) NBN EN 13141-7 - Ventilatie van gebouwen - Prestatiebeproeving voor onderdelen/producten voor woningventilatie - Deel 7: Prestatiebeproeving van mechanische toe- en afvoeren (met inbegrip van warmteterugwinning) voor mechanische ventilatiesystemen voor eengezinshuizen (2004)

De technische kenmerken (afmetingen, karakteristieke curves, geluidsniveau,…) zijn ter goedkeuring voor te leggen aan de ontwerper. Alle toestellen zijn CE-gemarkeerd. Overeenkomstig het gekozen ventilatiesysteem kan een onderscheid worden gemaakt tussen ⇒ Woonhuisventilatoren ⇒ Dakventilatoren : ⇒ Kanaalventilatoren : ⇒ Sanitaire ventilatoren (toilet, badkamer bij renovatie) VENTILATIEGROEPEN

Eventuele soepele verbindingselementen tussen ventilator en kanalen mogen niet gedecentreerd of samengedrukt zijn. Regeling van de luchtdebieten via insnoering of By-pass is verboden. 68.31. ventilatoren - woonhuisventilatoren

|FH|st

Omschrijving Het ventilatiesysteem betreft het systeem c; natuurlijke aanvoer en mechanische afvoer. Meting • • •

meeteenheid : per stuk meetcode : volgens type aard van de overeenkomst : Forfaitaire Hoeveelheid (FH)

Materiaal Het afvoersysteem is ontwikkeld voor het centraal afzuigen van de gebruikte lucht in het appartement en vormt een integraal deel van het energiebesparende ventilatiesysteem. Het systeem C en het bekomen van E peil verlaging wordt slechts gegarandeerd wanneer volgende drie op elkaar afgestemde componenten aanwezig zijn: Toevoer: Zelfregelende raamverluchtingen klasse (P3 of P4) Doorvoer: 25m³/h bij 2Pa 50m³/h bij 2Pa Afvoer: ventilator + elektronisch gestuurde kleppen Specificaties • • • • •

Vraaggestuurde afvoer: via 6 individuele regelmodules met ingebouwde elektronische sensoren ATG: ventilatiesysteem met Algemeen Technische Goedkeuring Debiet: de ventilator heeft een totaal debiet van 375 m³/h bij 200 Pa opvoerhoogte Regelmodules: vast aan de ventilatorgroep in combinatie met open designroosters zonder regeling Regeling:



Pagina 106 / 111

Dynamische elektronische vochtsensor ingebouwd in regelmodule: regeling die meer of minder lucht zal afvoeren in functie van het verloop van de dynamische H2O in de woning (badkamer en wasplaats) o Dynamische elektronische VOC sensor ingebouwd in regelmodule: regeling in functie van het verloop van het VOC niveau (toilet en badkamer met toilet) o Absoluut elektronische CO2 sensor ingebouwd in regelmodule: regeling in functie ingesteld niveau CO2 (keuken en slaapkamers) Automatisch inregelsysteem: automatisch uitmeten van drukverlies in kanalen en automatische berekening van de klepstanden voor luchtverdeling => garantie naar het behalen van het debiet per ruimte => garantie naar het behalen van het juiste totaaldebiet en het te verdelen naar iedere vochtige ruimte Elektronisch gestuurde gelijkstroommotor: max. 260 Pa, automatische instelling juiste drukniveau per installatie Uitlezing drukniveau per installatie Richtbare afblaas Ø125 => Ø150: de afblaas kan in vier standen gericht worden naar de dak- of, geveldoorvoer en dit ten opzichte van de aanzuigleidingen => minder drukverlies Drievoudige montage o Wandbevestiging, plafondbevestiging, koordbevestiging Plug & Play Afvoerkleppen & Adapterstukken in Ø80 en Ø125 / afblaas Ø150 Recycleerbare kunststof behuizing Automatisch waarschuwing mogelijke defecten SD kaart integratie op hoofdprint Design afvoerroosters zonder regelklep Gelijkwaardigheidsfactoren o

•

• • • • • • • • • •

Tabel met gelijkwaardigheidsfactoren P-klasse toevoerrooster Configuratie 3: afvoer in vochtige ruimtes

•

•

P3 msec, i f DC mDC

P4 1,22 0,65 0,8

1,17 0,65 0,77

Maatvoering • ventilator: LxBxH: 700x600x340mm • gewicht 5kg • design afvoermonden (Ø80, 134x134mm) of (Ø125, 174x174mm): keuze uit het volledige gamma zonder meerprijs. De afvoermonden zijn verondersteld inbegrepen te zijn in de eenheidsprijs van dit artikel. • inbouw of opbouw 11mm Aansluitspanning: ventilator : 1 x 230V/50 Hz

Uitvoering Opstelling en aansluiting volgens de bijgeleverde principeschema’s en volgens de voorschriften van de fabrikant. • Plaatsingsvoorschriften locatie • Kamerluchttemperaturen tussen -5°C en 40°C (bij voorkeur in geïsoleerde ruimte) • Leidingen isoleren in niet-geïsoleerde ruimtes • Relatieve vochtigheid < 90% • Bediening • Potentiaalvrije vierstandenknop (met bedrading) met feedback d.m.v. blauwe LED’s • Onderhoud • De ventilatorbehuizing kan met 1 centrale schroef geopend worden. • De motorplaat is met 4 spanklipsen eenvoudig te verwijderen voor onderhoud. • De design afvoerroosters: voor reiniging kan het aluminium rooster, dankzij de klikverbinding eenvoudig afgenomen worden. Afleveren van een inregeling van de afvoerdebieten met een inregelingsrapport zodat mref,c ≤1,22 Toepassing Zie detailopmeting en bijgevoegde plannen - per type - 375m3/h : alle woonunits Bouwheer: SOLVA, vertegenwoordigd door Algemeen directeur H. Geeroms Opdracht: afbraak 2 panden (nrs 12&14) met behoud gevel nr 14 + bouwen van 8 woongelegenheden + parking & bergingen Architect: DnA architecten ingenieurs bvba.


Pagina 107 / 111

68.60. ventilatieventielen & -roosters - algemeen Omschrijving Het betreft de levering, plaatsing en bedrijfsklare aansluiting van de ventilatieventielen voor aanvoer van verse lucht of afvoer van bedorven lucht. In overeenstemming met hun respectievelijke toepassing binnen het ventilatiesysteem zorgen zij voor een verzorgde afwerking en/of regeling. Alle bevestigingen, aansluiting op de ventilatiekanalen, inbouw in wanden en/of valse plafonds, alsook het maken en afwerken van de nodige wanden/of plafonddoorgangen zijn in de eenheidsprijs begrepen. Let wel • •

De ventilatieroosters geïntegreerd in de post 'buitenramen & -deuren' zijn opgenomen onder 40.60 ventilatieroosters - algemeen). De ventilatieroosters geïntegreerd in de post 'binnendeuren & -ramen' zijn opgenomen onder 54.52 toebehoren - deurroosters).

Meting Overeenkomstig de specifieke aanduidingen in het bijzonder bestek en/of de samenvattende opmeting wordt de meting als volgt opgevat : • meeteenheid : per stuk, volgens aard en afmetingen. • meetcode : netto hoeveelheid • aard van de overeenkomst : Forfaitaire Hoeveelheid (FH) Materialen REFERENTIENORMEN NBN EN 13141-1 - Luchtverversing van gebouwen - Prestatiebeproeving van onderdelen/producten voor luchtverversing in woningen - Deel 1: Binnen en buiten gemonteerde luchtroosters NBN EN 13141-2 - Luchtverversing van gebouwen - Prestatiebeproeving van onderdelen/producten voor luchtverversing in woningen - Deel 2: Toe- en afvoerroosters

De opbouw van de verluchtingsmonden is verenigbaar met de aanwezige constructie en zo opgevat dat geen vochtindringing mogelijk is. Een model en/of technische fiche in verband met de luchtdoorlaat en het eventueel regelsysteem worden, voor de bestelling, ter goedkeuring aan de ontwerper voorgelegd. Hun definitieve afmetingen worden vastgelegd op basis van de vereiste debieten, berekend volgens NBN D 50-001. Model voor te leggen aan de ontwerper. Uitvoering De inplanting van ieder ventiel, werkzaam binnen een ventilatiesysteem, zal door de installateur aan de hand van luchtverdelingscurven, opgesteld door de fabrikant van de ventilatiemonden, worden bepaald en ter goedkeuring worden voorgelegd. 68.63. ventilatiemonden - gevelroosters 68.63.1.

ventilatiemonden – gevelroosters - dampkappen

|FH|st

Omschrijving Het betreft luchtroosters met horizontale lamellen voor opbouw op een gevel. Materiaal De gevelroosters zijn samengesteld uit een kader met aanslag, voorzien van horizontale scharnierende lamellen, die bij overdruk uitwijken (kleppen- of jalouzierooster). De lamellen zijn geluiddempend opgevat. De roostermond is aangepast aan de diameter van de verluchtingsbuis waarop zij wordt aangesloten. Model voor te leggen aan de ontwerper. Specificaties • • • •

Lamellen en kaderprofiel: aluminium AlMgSi 0.5 Afwerking: gepoederlakt in alle mogelijke RAL-kleuren (60-80 micron) Opbouw kaderprofielen met een totale hoogte van 8 mm in een verstek gezaagd van 45 graden en geassembleerd door samenpersing en een klameerhoek. Aluminium lamellen zitten in de vertikale kaderprofielen vast d.m.v. een staaf die door de lamel geperforeerd is, waardoor een rotatie gerealiseerd wordt.



• • • • • • • • • • • •

Pagina 108 / 111

De lamellen zijn onderling verbonden en gaan samen open/dicht en hebben een stap van 37mm. Aansluiting op buiskanaal : doormeter 160 cm Corrosiebestendig, regendicht, ongedierte, vogel en insecten werend. Vorm : rechthoekig Doorlaat: Opening van de lamellen bij 10Pa drukverschil buiten – binnen Opbouwdiepte: 29 mm Stap van de lamellen: 37 mm (dampkap), 99 mm (overdruk) Hoogte van het kader: 8 mm De gevelroosters voldoen aan volgende normen: EN 13141-1 (debietberekening) EN 12020-2 (aluminium standaard) EN AW 6063 T66 (legering aluminium)

Uitvoering De montage op de (gevel-)wand gebeurt d.m.v. aangepaste en corrosiebestendige vijzen en pluggen. Indien vochtindringing mogelijk is, dient de voeg tussen rooster en gevelmateriaal met een aangepaste gevelkit, op basis van niet zuurhoudende siliconen en/of met een elastische band gedicht te worden. • Horizontale doorvoerbuizen worden met een lichte helling, naar de buitenzijde toe, geplaatst om condensatiewater naar buiten te leiden. • Blinde bevestiging • Incl boring • Incl buis doorheen buitenmuur Toepassing Zie detailopmeting en bijgevoegde plannen en/of detailtekeningen. - gevelrooster dampkap : woonunit 0.1 / 0.2 / 0.3 / 1.1 / 1.2 / 2.2. 68.63.2.

ventilatiemonden – gevelroosters – ventilatie tellerlokaal

|FH|st

Omschrijving Het betreft roosters met horizontale lamellen voor opbouw op een gevel. Materiaal De gevelroosters zijn samengesteld uit een kader met aanslag met vaste lamellen. Model voor te leggen aan de ontwerper. Specificaties • • • • • • • •

Materiaal : gemoffeld aluminium Kleur : gepoederlakt in alle mogelijke RAL-kleuren (60-80 micron) Aansluiting op buiskanaal : doormeter 16 cm Corrosiebestendig, regendicht, ongedierte, vogel en insecten werend. Vorm : rond Debiet bij 2 Pa m³/h: 44,6 m³/h Muggengaas inbegrepen Inbouwdiepte 19mm

Uitvoering De montage op de (gevel-)wand gebeurt d.m.v. aangepaste kit. Indien vochtindringing mogelijk is, dient de voeg tussen rooster en gevelmateriaal met een aangepaste gevelkit, op basis van niet zuurhoudende siliconen en/of met een elastische band gedicht te worden. • Horizontale doorvoerbuizen worden met een lichte helling, naar de buitenzijde toe, geplaatst om condensatiewater naar buiten te leiden. • Blinde bevestiging • Incl boring • Incl buis doorheen buitenmuur + de uitlenging ervan ifv creëren onderverluchting en bovenverluchting Toepassing Zie detailopmeting en bijgevoegde plannen en/of detailtekeningen. Bouwheer: SOLVA, vertegenwoordigd door Algemeen directeur H. Geeroms Opdracht: afbraak 2 panden (nrs 12&14) met behoud gevel nr 14 + bouwen van 8 woongelegenheden + parking & bergingen Architect: DnA architecten ingenieurs bvba.


Pagina 109 / 111

- gevelroosters tellerlokaal



Pagina 110 / 111

69. DAKDOORVOEREN 69.00. dakdoorvoeren – algemeen Omschrijving Omvat de levering en plaatsing van alle materialen voor de realisatie van de dakdoorvoeren thv de leidingenkokers. In overeenstemming met de algemene en/of specifieke bepalingen van het bijzonder bestek, dienen de onder deze post begrepen eenheidsprijzen, hetzij volgens uitsplitsing in de samenvattende opmeting, hetzij in hun globaliteit, steeds te omvatten : • Het brengen van alle afvoeren tot het juiste compartiment van de aluminium afdekkap; • Het leveren en plaatsen van de dakopstand en de aluminium afdekkap zelf; • Het waterdicht aansluiten/ aanwerken van de dakhuid aan de dakopstand / de aluminium afdekkap, valt onder DEEL III. Meting Overeenkomstig de specifieke aanduidingen in het bijzonder bestek en/of de samenvattende opmeting wordt de meting als volgt opgevat : • meeteenheid : per stuk, volgens aard en afmetingen. • meetcode : netto hoeveelheid • aard van de overeenkomst : Forfaitaire Hoeveelheid (FH) 69.10. dakdoorvoeren – geprefabriceerde schoorsteen alu

|FH|st

Omschrijving Het betreft een geprefabriceerde schoorsteen welke verschillende aan-en afvoermogelijkheden voorziet in één enkele dakdoorgang. Dit zowel voor hellend dak, plat dak, nokuitvoeringen en zelfs voor de afwerking van een gemetste schouw (kofferdeksel). Deze aansluitingen worden naargelang het type en/of volgens wens van de bouwheer voorzien op verschillende niveau’s (maximaal 5 + eventueel inspectieniveau). De pijpen sluiten probleemloos aan op elk gestandaardiseerd luchttoevoeren rookgasafvoersysteem in Europa. • Mogelijke aanvoeren in een niveau; lucht voor natuurlijke of mechanische ventilatie en lucht voor gastoestellen van het gesloten of condenserende type • Mogelijke afvoeren in een niveau; lucht voor natuurlijke of mechanische ventilatie, dampkappen, droogkasten en rookgas voor gesloten of condenserende toestellen. • Doorlopend; rioolontluchtingen (Ø90 of Ø110), hulsdoorvoeren voor CLV of INOX schouwen en rookgasafvoeren voor open toestellen • Hier : van onder naar boven : • Opstand • Kokerontluchting • Luchttoevoer cv • Afvoer ventilatie • Afvoer dampkap • Afvoer cv Materiaal De schoorsteen is vervaardigd uit aluminium (1S1/2H) en werd behandeld met ACTRAL 3338L voor ontvetting en voorzien van een polyester poedercoating. De standaardkleur is RAL 9005 (andere RAL kleuren eveneens zonder meerprijs beschikbaar). De dakopstand is vervaardigd uit aluminium (1S1/2H). De opstand is aan de binnenzijde geïsoleerd. De plat dak uitvoering is 300 mm hoog met een flens van 100 mm (blanke opstand), de hellend dak of nok uitvoering werden behandeld zoals de schouw. Hiervan bestaan 2 versies; lood onderaan (standaard) en lood rondom (voor leien en niet geprofileerde pannen). Uitvoering koker 1+2: • • • • •

afvoer van de CV (2x+3x), de toevoer van de CV (2x+3x) afvoer van dampkap (0x+2x) afvoer van de ventilatie (2x+1x) standleiding sanitair (1x+1x) standleiding fecaliën (1x+1x)



•

verluchting schacht zelf

• • • •

afvoer van de CV (3x), de toevoer van de CV (3x) afvoer van de ventilatie (3x) standleiding sanitair (1x) verluchting schacht zelf

Pagina 111 / 111

koker 3:

Zie een voorbeeldconfiguratie hieronder.)

Toepassing Zie detail opmeting en bijgevoegde plannen waarop schematische voorstelling dakdoorvoeren staan - Per kokertype Type 1 : Koker 1+2 Type 2 : Koker 3


SOLVA - Kasteelstraat LASTENBOEK

Recommend Documents