Social Media. A form of art

Social Media A form of art

Inhoud

Inhoud

Inhoud Inhoud Inhoud Inhoud Inhoud Inhoud Inhoud Inhoud Inhoud Inhoud Inhoud 1. 2.

Inleiding Social media

3. 3.1 3.1.1 3.2 3.3

Kunstenaars: Hans-Peter Feldmann en Willem Popelier Hans-Peter Feldmann Beschouwen Hans-Peter Feldmann Willem Popelier Vergelijking

4. 4.1 4.1.1 4.1.2 4.2 4.3

Kunstenaars: Hannah Höch en Tjarko van der Pol Hannah Höch Hannah Höch als Dadaïst Beschouwen Hannah Höch Tjarko van der Pol Vergelijking

Inhoud

Blz. 4 Blz. 6

Blz. Blz. Blz. Blz. Blz.

8 9 11 13 15

Blz. Blz. Blz. Blz. Blz. Blz.

18 19 19 21 25 29

5. 5.1 5.1.1 5.1.2 5.2 5.3

Kunstenaars: Andy Warhol en Petra Lammers Andy Warhol Andy Warhol en Pop-Art Andy Warhol Beschouwen Petra Lammers vergelijking

Blz. Blz. Blz. Blz. Blz. Blz.

32 33 33 37 41 45

6.

Relatie tot eigen werk

Blz. 50

7.

nawoord

Blz. 56

8.

literatuurlijst

Blz. 58

9.

Bijlagen

Blz. 62

2

Inleiding

Inleiding

Inleid

Inleiding Inleiding Inleiding Inleiding Inleiding Inleiding Inleidi 1. Inleiding Inleiding Inleiding Inleiding In 1997 ontstond de eerste sociale netwerksite, vanaf dat moment is het voor ons mogelijk om contact te leggen via het web. Tegenwoordig bestaan er meerdere sociale netwerksites zoals Facebook en Twitter. Dit is voor ons niet alleen een verrijking, maar ook bedreiging. Alle leden van Facebook en Twitter zijn traceerbaar via internet. Voor bedrijven en kunstenaars kan dit een positief gegeven zijn. Op deze manier kunnen ze gevonden worden. Voor ons als persoon blijft er via deze weg niet veel meer te verbergen. Maar wat betekent deze ontwikkeling voor de kunst? Zijn er kunstenaars die in hun werk gebruik van maken van de social media? En in hoeverre brengt het gebruik van social media door kunstenaars nieuwe kunst? Om antwoord te geven op deze vragen wordt in hoofdstuk twee onderzocht wat social media is en in de andere hoofdstukken wordt ingegaan op specifieke kunstenaars die op verschillende manieren gebruik hebben gemaakt van de social media in hun werk. Tenslotte zal ik mijn eigen interpretatie duiden in het door mij persoonlijke ontwikkelde werkstuk.

4

Social

Social

Social Media Media Media Social Social Social media Social Social Media Media 2. Social Media Social Social Social Media De social media is niet meer weg te denken uit onze maatschappij. In 1997 ontstond de eerste social networksite ‘six degrees’. Tegenwoordig zijn we vooral bekend met de social networksites: Facebook, Twitter, Linkedin en Youtube. 1 “Social media zijn omgevingen waar een hoge mate van interactie plaatsvindt. Groepen mensen komen er samen om te communiceren over onderwerpen die zij belangrijk vinden”.2 Waardoor de social media zo populair is en dus zoveel wordt gebruikt komt door de sociale behoefte die wij nodig hebben. Een bekende theorie waarin we dit terugvinden in de piramide van Maslow. Deze vertelt dat ieder mens bepaalde basisbehoeften heeft. Mochten deze basisbehoeften zijn volbracht dan gaan we naar de volgende fase. Op de derde plaats in deze piramide zien we de sociale behoefte terugkomen. 3 “Sociale media geven de consument de mogelijkheid eenvoudiger te voldoen aan behoeften zoals sociaal gedrag, erkenning en zelfontplooiing”. 4 Sinds 2010 wordt er steeds meer gebruik gemaakt van sociale netwerksites. 91 procent van de Nederlandse jongeren maken gebruik van deze sociale netwerksites. Dit maakt dat Nederland in de top drie zit van de landen waar het meest gebruik wordt gemaakt van sociale netwerken door jongeren, in Europa. In de leeftijdscategorie 25-55 jaar maakt 54 procent van de Nederlanders gebruik van sociale netwerksites. In de leeftijdscategorie 55-75 procent is dit 30 procent. Uit de statistieken blijkt ook dat mannen vaker actief zijn op de sociale netwerksites dan vrouwen en dat er geen verschil zit in het gebruik tussen hoogopgeleiden, middelbaar opgeleiden en lager opgeleiden. 5

1 Social-media, kennisplatform voor social media marketing : http://www.social-media.nl/ 2 Social-media, kennisplatform voor social media marketing : http://www.social-media.nl/ 3 piramide van Maslow: http://www.managementgoeroes.nl/management-modellen/piramide-van-maslow/ 4 Social-media, kennisplatform voor social media marketing : http://www.social-media.nl/ 5 CBS: http://www.cbs.nl/nl-NL/menu/themas/vrije-tijd-cultuur/publicaties/artikelen/archief/2011/2011-3296-wm. htm

6

nstenaars

Kunstenaars

Kunstenaars

Kunstenaars nstenaars Kunstenaars Kunstenaars naars Kunstenaars Kunstenaars

tenaars

Kunstenaars

nstenaars

Kunstenaars

Kunstenaars

Kunstenaars


tenaars

Kunstenaars

stenaars

Kunstenaars

Kunstenaars

Kunstenaars

Kunstenaars stenaars Kunstenaars Kunstenaars aars Kunstenaars Kunstenaars

tenaars

Kunstenaars Kunstenaars

Kunstenaars

nstenaars

Kunstenaars


tenaars

Kunstenaars

Kunstenaars

s

s

3. Kunstenaars

Hans-Peter Feldmann en Willem Popelier

s

s

In dit hoofdstuk worden twee kunstenaars behandeld die beiden werken met fotografie. De kunstenaars zijn allebei hedendaags, maar hebben ondanks het gebruik van dezelfde techniek, toch een eigen manier van de toepassing ervan. In dit hoofdstuk worden, in het kader van het onderwerp social media, deze twee kunstenaars met elkaar vergeleken.

nstenaars

Kunstenaars

Kunstenaars

Kunstenaars nstenaars Kunstenaars Kunstenaars naars Kunstenaars Kunstenaars 3.1

Kunstenaars tenaars Hans-Peter Feldmann Kunstenaars 3.1 Hans-Peter Feldmann Hans-Peter Feldmann is een Duitse beeldend kunstenaar. Hij is geboren in 1941 in Düsseldorf en begon in 1960 aan een studie schilderen op de universiteit voor artistieke en industriële vormgeving in Oostenrijk. Sinds de jaren 60 verzamelt Hans-Peter Feldmann foto’s en objecten en presenteert deze als kunst.1 Hans-Peter Feldmanns manier om kunst te maken is het verzamelen, ordenen en opnieuw presenteren van amateur snapshots. De kijker kan als het ware een verhaal maken bij het tentoongestelde werk van Feldmann, het gaat om de associatie van de beschouwer. Een werk van hem waarin we dit terugzien is ‘held by hand’. Feldmann heeft de op de rommelmarkt gevonden snapshots opnieuw gefotografeerd. Sommige van deze foto’s zijn heel persoonlijk. Op elke door Hans-Peter Feldmann gemaakte foto zie je de hand van zij vrouw die de foto’s met zorg vasthoudt. 2 In zijn werk ‘Die Toten’ heeft Feldmann foto’s van alle slachtoffers van de strijd tussen de extreemlinkse organisatie RAF en de West-Duitse staat heeft verzameld. De foto’s van de overleden terroristen en slachtoffers die Feldmann heeft verzameld zijn reeds bekende mediafoto’s. Deze heeft hij voorzien van naam en sterfdatum. De foto’s zijn gelijkwaardig en in chronologisch volgorde geplaatst in een boek. Door dit boek te maken brengt hij het geweld en het nutteloze bloedvergieten onder de aandacht.3

1. S. Zurcher (2012). De verzamelingen van Hans-Peter Feldmann spreken tot de verbeelding: http://www.cultuurbewust.nl/kunst-44009-de verzamelingen-van-hans-peter-feldmann-spreken-tot-de-verbeelding/, geraadpleegd op: 22-03-2013 2. K. Rosenberg. Reeling in the years: http://nymag.com/nymetro/arts/art/reviews/10449/, geraadpleegd op: 22-032013 3. COBRA (2013): http://www.cobra.be/cm/cobra/nog/cobra-kijkt-tv/canvasconnectie/130304-sa-canvasconnectiefeldman, 22-03-2013 .

9

s

Amateur photos held by hand, 2008 28 C-prints, 30 x 45 cm and 45 x 30 cm unframed, detail

Amateur photos held by hand, 2008, detail.

10


Kunstenaars enaars 3.1.1 Kunstenaars Hans-Peter Feldmann

3.1.1 Beschouwen Als je kijkt naar het werk van Hans-Peter Feldmann zie je dat zijn foto’s inhoudelijk een andere betekenis krijgen door de manier waarop hij ze plaatst. In het werk ‘Die Toten’ dat Hans-Peter Feldmann in 1998 heeft gemaakt zie je dat heel duidelijk terug. De foto’s van de terroristen en slachtoffers die eigenlijk een hele emotionele waarde hebben worden in dit boek naast elkaar geplaatst. Hierdoor worden de foto’s gelijkwaardig aan elkaar. Had hij de foto’s apart van elkaar geplaatst dan zou je als toeschouwer misschien veel meer medelijden krijgen als je naar de slachtoffers kijkt en veel meer woede voelen als je naar de terroristen kijkt. Nu is dit niet zo. De foto’s krijgen op de manier waarop Hans-Peter Feldmann ze plaatst een nieuwe inhoudelijke betekenis, de personen komen los te staan van hun politiekhistorische context. Uiteindelijk is iedereen slachtoffer van deze strijd.1 Doordat Feldmann bij de 90 gekopieerde foto’s de namen en sterfdatum van de overleden personen vermeldt, krijgt de foto een veel vollere lading. De persoon is niet meer zomaar een persoon, maar heeft daadwerkelijk een naam, waardoor je als toeschouwer veel meer een gevoel van medelijden krijgt.

1. Mister Motley: http://mistermotley.nl/Archief/Nummers/17/Art/hans-peter-feldman/, 22-03-2013

11

s

1

2

3

1. detail foto uit ‘die toten’ 1967-1903, Hans-Wilhelm Hansen 2. het boek ‘die toten’ 1967-1903, Hand-Peter Feldmann 3. details foto ‘die toten’ 1967-1903, Hand-Peter Feldmann

12

nstenaars

Kunstenaars


Kunstenaars 3.2 tenaars Kunstenaars Willem Popelier Willem Popelier is een Nederlandse beeldend kunstenaar, geboren in 1982. Hij maakt in zijn werk gebruik van fotografie en richt zich op de fotografische weergave van de identiteit. Hij studeerde fotografie aan de Koninklijke academie van beeldende kunsten in Den Haag. Vervolgens heeft hij nog een master gedaan aan de AKV st. Joost academie in Breda.

Een bekend werk van Willem Popelier is ‘showroom girls’. Dit werk is ontstaan in 2009 doordat Popelier ongeveer 153 foto’s vond op een computer in een winkel. De computer heeft als zo velen een webcam die twee jonge meiden wisten te gebruiken. In 1 uur tijd maakten de meiden 153 foto’s en twee korte filmpjes van zichzelf.1 De minder mooie foto’s hadden de meiden al verwijderd, maar ook een groot deel, maar liefs 91 foto’s hadden zij laten staan. Doordat een van meisjes een kettinkje had met haar naam erop kon Popelier op internet, via Hyves, Facebook en Twitter, het meisje vinden. Hij had toegang tot de tweets en kon zelfs het huisadres en schoolrapport van het meisje achterhalen. Popelier deed dit op een legale manier, zonder in te breken op computers en maakte van deze gevonden informatie een t entoonstelling. 2 Op de tentoonstelling in Fotomuseum Winterthur 2012 stelt Popelier niet alleen de gevonden foto’s tentoon, maar er is ook een installatie aanwezig. Deze installatie bestaat uit een printer die is aangesloten op het Twitter account van een van de meisjes, waaruit sinds 1 mei 2010 de tweets live, maar afgeschermd, uit de printer komen rollen. Onder de printer die nog altijd print, ligt een stapel papier met daarop de tweets van afgelopen twee jaar. 3 Ik denk dat hij met dit kunstwerk wil laten zien hoe makkelijk het is om, met de sociale media van tegenwoordig, aan zo veel informatie te komen zonder dat er illegale praktijken aan te pas hoeven komen.

1 W. Popelier: http://www.willempopelier.nl/showroomgirls.html, geraadpleegd op: 30-03-2013 2 Amsterdam (2011). Foam: http://www.foam.org/press/2011/popelier,-willem-showroom-girls, geraadpleegd op: 30-032013 3 W. Popelier: http://www.willempopelier.nl/showroomgirls.html, geraadpleegd op: 30-03-2013

13

s

Foto gevonden op een openbare computer in een winkel, gemaakt met een webcam

2

tentoonstelling fotomuseum Winterthur, 2012. Installatie met Afgeschermde tweets van een van de meisjes live afgedrukt sinds 1 mei 2010.

14

nstenaars

Kunstenaars

Kunstenaars


Vergelijking Kunstenaars Hans-Peter Feldmann en Willem Popelier tenaars Kunstenaars Beide kunstenaars werken met fotografie en ook gaan ze in de besproken werken beide uit van gevonden foto’s en/of snapshots. Het grote verschil is echter de tijd waaruit de foto’s komen. Hans-Peter Feldmann geboren in 1941 verzamelt gevonden foto’s uit tijdschriften en kranten van slachtoffers van de strijd tussen de extreemlinkse organisatie RAF en de West-Duitse staat. Terwijl Willem Popelier geboren in 1982 de gevonden foto’s uit 2008 van een computer haalt. De technologische ontwikkelingen maken het ook mogelijk dat Popelier de personen van de foto’s die hij van de computer heeft gehaald, op een legale manier kon achterhalen via Internet op websites als: Facebook, Hyves en Twitter. Hans-Peter Feldmann had in de tijd dat hij de foto’s uit tijdschriften verzamelde niet de mogelijkheid om deze personen op te zoeken via de social media omdat dit toen nog niet bestond. Mocht het wel zo zijn dat hij de personen op had kunnen zoeken, dan had hij dit waarschijnlijk niet gedaan. Want de intentie van het werk van Popelier: laten zien hoe makkelijk je tegenwoordig mensen kunt achterhalen door middel van de social media, staat verre van de intentie van het werk van Hans-Peter Feldmann. Hij wil namelijk de foto’s een nieuwe betekenis geven door deze op een andere, misschien wel ongebruikelijke manier naast elkaar te plaatsen. Het werk van Popelier had er in de tijd van Feldmann wel heel anders uitgezien en had misschien zelfs niet eens kunnen bestaan. Waarschijnlijk was Popelier in die tijd ook niet op het idee gekomen om dit te gaan doen. Popelier laat met zijn werk zien hoeveel sporen mensen achterlaten op Internet en hoe makkelijk dit te volgen is.

15

s

nstenaars

Kunstenaars

Kunstenaars


tenaars

Kunstenaars

nstenaars

Kunstenaars

Kunstenaars

Kunstenaars


stenaars

Kunstenaars

stenaars

Kunstenaars

Kunstenaars

Kunstenaars


tenaars


Kunstenaars

nstenaars

Kunstenaars


stenaars

Kunstenaars

Kunstenaars

s

s

4. Kunstenaars Hannah Höch en Tjarko van der Pol

s

s

In dit hoofdstuk worden de kunstenaars Hannah Höch en Tjarko van der Pol met elkaar vergeleken. In eerste instantie zijn het twee heel verschillende kunstenaars. Waar de ene kunstenaar bezig is met het knippen en plakken van beelden, maakt de andere kunstenaar tekeningen. Toch hebben deze kunstenaars ook overeenkomsten. In dit hoofdstuk worden, in het kader van het onderwerp social media, deze twee kunstenaars met elkaar vergeleken.

nstenaars

Kunstenaars

Kunstenaars


Kunstenaars 4.1 stenaars Kunstenaars Hannah Höch Hannah Höch (1889-1978) is een Duitse kunstenares, die voornamelijk collages maakte. Ze heeft gestudeerd aan de opleiding voor kunstnijverheid in Berlijn-Charlottenburg, waar zij zich specialiseerden in decoratieve vormgeving. Wij kennen Hannah Höch vooral uit de tijd van de dadaïsten. 4.1.1 Hannah Höch als Dadaïst Kunstenaars uit de periode van het dadaïsme, waren vooral bezig met beeldende kunst, poëzie, theater en grafisch ontwerpen.1 Kunstenaars uit deze stroming gebruikten voor hun kunst vaak alledaagse voorwerpen als: wielen, krukjes en een pisbak. Door deze voorwerpen de benaming kunst te geven kregen ze een andere betekenis. De dadaïsten hebben een afkeer voor oorlog, vooroorlogse opvattingen, theorieën, ideologieën en kunst. Zij dachten dat al deze dingen de oorlog had veroorzaakt. Zij noemden hun manier van werken ‘dada’, een woord dat geen betekenis had. Baby’s eerste woordje is vaak ‘dada’.2 Hannah Höch was een van de kunstenaars uit deze periode. Ze werkte met collages en fotomontages. Het doel hiervan was dat de kunst minder kunstig zou lijken. De collages en fotomontages boden de mogelijkheid om met bestaand materiaal te werken. Hannah Höch was niet de eerste die met collages werkte. Haar voorganger Picasso deed dit ook al, maar de fotomontage was nieuw. Hierbij werden ook stukjes tekst en foto’s gebruikt, samen zorgden zij ervoor dat het een beeld vormde. Hannah Höch richtte zich in haar werk op de rol van de vrouw in de samenleving. Ook wilde ze een beeld schetsen van de chaos van de periode waarin ze leefde. Daarnaast laat ze vaak haar strijd zien tegen de vrouwenemancipatie. Haar gebruik van ironie, karikaturen en andere kritische punten, wijzen op een onderliggende woede. Voor de kijker opent deze woede in combinatie met het plezier van het herhalen van bepaalde massamediabeelden, een emotionele spanning. Het roept vragen op over identiteit en vrouwelijkheid. Höch laat zichzelf graag zien als een scherpzinnige waarnemer van de rol van vrouwen in de massacultuur. Ze verzamelt en stelt beelden van de media opnieuw samen.3

1 betekenis/definitie: http://www.ensie.nl/definitie/Dadaisme, geraadpleegd op: 14-04-2013 2 schooltv dadaisme: http://www.schooltv.nl/eigenwijzer/project/2293609/kunst-is-mensenwerk-kunst-uit-de-20e-eeuw/2157317/ckv/item/2304034/het-dadaisme-1916-1923/, geraadpleegd op: 14-04-2013 3 Lavin, M., The berlin dada photomontages. Cut with the kitchen knife, U.S.A: 1993. Geraadpleegd op: 21-04-2013

19

s

nstenaars

Kunstenaars

Kunstenaars


Kunstenaars 4.1.2 tenaars Kunstenaars Hannah Höch 4.1.2 Beschouwen Een heel bekend werk van Hannah Höch is ‘Schnitt mit dem Küchenmesser Dada durch die letzte Weimarer Bierbauchkulturepoche Deutschlands’. Dit werk is een collage/fotomontage van 114cm x 90cm. Het werk is gemaakt in 1919-1920. In de ‘schnitt mit dem Küchenmesser’ zien we Karl Marx, Lenin en andere revolutionaire figuren. Veel andere afbeeldingen die voorkomen in haar werk zijn foto’s van vrouwen die zij bewondert. In tegenstelling tot deze vrouwen bevinden zich bij Höch ook andere personen als: president Ebert en andere regeringsleiders. Deze personen zie je in het werk rechtsboven bij de tekst anti-Dada. Tussen deze anti-Dada bevindt zich ook de afgezette Wilhelm II. Hij wordt afgebeeld met twee worstelaars in zijn snor. Op zijn rechterschouder staat het lichaam van een moderne danseres waarvan het hoofd is vervangen door het hoofd van een maarschalk. De danseres lijkt met haar arm, Wilhelm II onder zijn kin te kietelen. Ik denk dat ze met deze in elkaar gezette afbeelding ben Wilhelm II de spot probeert te drijven met zijn keizerschap. Op de andere schouder van Wilhelm zie je een rij wachtende mensen. Zij staan voor het arbeidsbureau in Berlijn. Onder de anti-Dada hoek staat de tekst ‘die große Welt Dada’. In deze ‘große Welt Dada’ staat in het midden een andere Dada kunstenaar afgebeeld, Raoul Hausmann. Hij is afgebeeld in een duikpak met uit zijn hoofd een grote technologische montage. Het hoofd van Karl Marx is op de linkerkant van de machine geplaatst. Dit lijkt een dubbelzinnige verwijzing naar de revolutionaire hoop, voor het samengaan van het communisme met de nieuwe technologische productie. Je ziet dat Hannah Höch verschillende categorieën heeft gemaakt in haar ‘schnitt mit dem Küchenmesser Dada durch die letzte Weimarer Bierbauchkulturepoche Deutschlands’. Deze categorieën hebben allemaal een eigen titel zoals: die große welt dada en anti dada. Binnen deze categorieën bevinden zich personen die volgens haar hieronder vallen.

21

s

Hannah Höch, Scnitt mit dem Küchenmesser Dada durch die letzte Weimarer Bierbauch-Kulturepoche Deutschlands, 1919-1920. Neue Nationalgalerie, Berlin

22

nstenaars

Kunstenaars

Kunstenaars


Kunstenaars 4.1.2 stenaars Kunstenaars Hannah Höch In het midden van de collage staat het lichaam van de populaire danser ‘Niddy’ zonder hoofd afgebeeld. Haar lichaam draait rondjes onder het met speer doorboorde hoofd van Käthe Kollwitz, een Duitse grafische kunstenares en beeldhouwster. Naast de hoofden van vele vrouwen, heeft Hannah Höch ook haar eigen portret in deze collage verwerkt. Rechts onder in de hoek bij de kaart van Europa heeft ze haar eigen portret geplaatst. Het idee hierbij is de vooruitgang van de bevrijding van de vrouwen te laten zien. Dit doet ze door op de kaart van Europa aan te geven in welke landen het vrouwenkiesrecht allemaal al is ingevoerd. In de linkerhoek bevinden zich foto’s van een groep kinderen, een kijkje bij de nationale vergadering en een afbeelding van een buitenorkest. De vijf grote wielen is een eerbetoon aan de technologie. De vrouwen in de collage staan voor verschillende metaforen van vrijheid: beweging, technologie, vrouwelijk plezier, innovatie en revolutie. De vrouwelijke lichamen van dansers en atleten staan afgebeeld als sterk en positief. 1

1 Lavin, M., The berlin dada photomontages. Cut with the kitchen knife, U.S.A: 1993, pp. 19-27, geraadpleegd op: 21-042013

23

s Detail: Hannah Höch, Scnitt mit dem Küchenmesser Dada durch die letzte Weimarer Bierbauch-Kulturepoche Deutschlands, 1919-1920. Neue Nationalgalerie, Berlin

Detail: Hannah Höch, Scnitt mit dem Küchenmesser Dada durch die letzte Weimarer Bierbauch-Kulturepoche Deutschlands, 1919-1920. Neue Nationalgalerie, Berlin

24

nstenaars

Kunstenaars

Kunstenaars


Kunstenaars 4.2 stenaars Kunstenaars Tjarko van der Pol Tjarko van der Pol is een Nederlandse beeldend kunstenaar. Hij is 29 jaar oud en heeft gestudeerd aan de Koninklijke academie van beeldende kunst in Den Haag. In november 2012 werd de tekening ‘Museum Duchamp’ geselecteerd voor de Saatchi Young Masters en in juli 2011 kwam hij in de tweede ronde van de Koninklijke Prijs voor Vrije Schilderkunst. Naar aanleiding van een interview dat ik met Tjarko van der Pol heb gehouden, ben ik aan de volgende informatie gekomen: Op de Havo las Tjarko van de Pol voor zijn boekenlijst het boek Turks Fruit van Jan Wolkers. “Na het lezen van Turks Fruit van Jan Wolkers kwam ik erachter dat er zoiets bestond als een kunstacademie. Voor die tijd dacht ik dat ik net als mijn vader de reclame in zou gaan. Turks Fruit las ik voor mijn boekenlijst op de Havo”. Over het algemeen maakt Tjarko van de Pol tekeningen en schilderijen. Dit zijn vaak gedetailleerde pen tekeningen met Oost-Indische inkt op papier of op houten panelen. Een van de tekeningen die Tjarko van de Pol op deze manier heeft gemaakt is zijn ‘social media drawing’. Deze tekening is ontstaan doordat mensen altijd suggesties gaven om te tekenen of schilderen. Na menig suggesties had Tjarko van der Pol er genoeg van en besloot om één keer een uitzondering te maken. Iedereen kreeg de mogelijkheid om via Facebook, Twitter, mail of sms te laten weten wat hij moest tekenen. Al deze suggesties heeft hij verwerkt in één schilderij ‘de social media drawing’. Niks van de afbeeldingen in deze tekening heeft hij zelf bedacht.

“Er waren erg veel mensen die een onderwerp ingezonden hadden via de verschillende digitale wegen. Dat had ik in eerste instantie niet verwacht. De betrokkenheid van deze mensen was ook erg leuk om te mogen ervaren. Het heeft veel publiciteit gekregen.”

Zonder de social media had Tjarko van der Pol zijn ‘social media drawing’ niet kunnen maken. Zijn oproep bereikte via dit medium vele mensen en er kwamen via dezelfde weg vele reacties binnen. De snelheid van de social media was bepalend voor het resultaat. Er was een strakke deadline waarbinnen mensen hun ideeën konden opsturen. In korte tijd had Tjarko van der Pol dan ook een berg aan onderwerpen die hij in zijn tekening kon verwerken. Tjarko van der Pol had dit werk dan ook niet via een andere weg gemaakt als er geen zonder social media had bestaan. 25

s

nstenaars

Kunstenaars

Kunstenaars


Kunstenaars 4.2 stenaars Kunstenaars Tjarko van der Pol Tjarko van der Pol vertelt zelf over het vluchtige medium social media: “de snelheid De snelheid waarin mensen hun berichten de digitale en sociale wereld in schieten is soms om van te schrikken. Het lijkt mij dat we nog in een overgangsfase zitten. Er is een generatie die er helemaal niet mee werkt, een generatie die er mee heeft leren werken en er is nu ook een generatie die nooit zonder heeft geleefd. Uiteindelijk zijn alle generaties bekend met social media en heeft het misschien ook een meer volwassen vorm aangenomen.” Beschouwen Als we naar de ‘social media drawing’ van Tjarko van der Pol kijken zien we een Oost-Indische inkt tekening helemaal gevuld met allemaal verschillende afbeeldingen. De afbeeldingen zijn suggesties van mensen, ingezonden via social media. We zien dat bijna elk opzichzelfstaand plaatje een beetje vervreemd is. Zo zien we rechts onderin de hoek een mevrouw waarvan het hoofd is vervangen door een bol. Ze houd een radio vast en om haar heen wikkelt zich het draad van deze radio. Ook zien we in de tekening meerdere gebouwen terug. De gebouwen staan niet kaarsrecht zoals wij dit kennen uit de werkelijke wereld, maar de gebouwen lijken bijna te dansen. Deze gebouwen zijn herkenbaar voor de manier van tekenen van Tjarko van der Pol. Ook in andere tekeningen van hem zien we bijvoorbeeld ook ladders terug die lijken te bewegen. Ondanks alle verschillende onderwerpen waarin hij zelf geen inbreng heeft gehad, lukt het hem toch om zijn eigen stijl terug te brengen in de tekening. Andere dingen die we nog tegenkomen in de tekening zijn: Mensfiguren, flessen, een televisie, een douche, een wiel, vliegtuigen en een vogelkooi. Ook bij de vliegtuigen zie je de tekenstijl van Tjarko van der Pol weer heel duidelijk terug. De vliegtuigen links bovenin maar ook in het midden onderin lijken te vervormen. Het is moeilijk om te zeggen wat voor betekenissen de afbeeldingen uit deze tekening hebben, omdat het ideeën zijn van veel verschillende mensen. Bij het inzenden van deze ideeën is er niet uitgelegd waarom ze deze afbeelding willen zien of hoe ze dit beeld bedacht hebben. 27

s

Detail, Tjarko van der Pol, Social Media drawing, 2010 20cm x 30cm Indian ink, gold leaf en gloss white on wood

28

nstenaars

Kunstenaars

Kunstenaars


VergelijkingKunstenaars Hannah Höch en Tjarko van der Pol tenaars Kunstenaars Ondanks de ver uiteenlopende thema’s van beide kunstenaars zien we toch ook overeenkomsten in het werk. Waar Hannah Höch zich in haar collages heel erg richt op het geven van een mening en het laten zien hoe zij bijvoorbeeld denkt over vrouwenemancipatie, laat Tjarko van der Pol juist de mensen om hem heen de onderwerpen voor zijn tekening kiezen. De overeenkomst zit dan ook niet in het onderwerp, hoewel het beide iets maatschappelijks bij zich draagt. Hannah Höch laat zien hoe het er in de maatschappij aan toe gaat. Terwijl Tjarko van der Pol de maatschappij gebruikt om onderwerpen te bedenken voor zijn tekening. Een andere misschien wel hele duidelijke overeenkomst zie je als je alleen al naar de beelden kijkt. Beide kunstenaars werken namelijk op dezelfde manier. Ze verzamelen als het ware beide verschillende beelden en voegen deze samen in één werk. Het verschil zit hem hier echter wel weer in de manier waarop ze dat doen. Hannah Höch knipt en plakt de gevonden beelden en gebruikt fotomontages terwijl Tjarko van der Pol alles tekent. Wel zie je in beide werken vervreemde beelden. Waar de gebouwen van Tjarko van der Pol lijken te dansen zien we bij het werk van Hannah Höch de Duitse keizer met worstelaars in zijn snor. Toch is het doel van het werk bij beide kunstenaars heel anders. Hannah Höch drijft meer de spot met haar werk terwijl Tjarko met zijn werk wil bereiken dat mensen voor eens en altijd hun kans hebben gehad om suggesties te geven over onderwerpen voor het maken van zijn werk.

29

s

Tjarko van der Pol, Social Media drawing, 2010 20cm x 30cm Indian ink, gold leaf en gloss white on wood Hannah Höch, Scnitt mit dem Küchenmesser Dada durch die letzte Weimarer Bierbauch-Kulturepoche Deutschlands, 1919-1920. Neue Nationalgalerie, Berlin

Tjarko van der Pol, ‘te kort’ 2008 20cm x 20cm Indian ink on paper.

30 27

nstenaars

Kunstenaars

Kunstenaars


tenaars

Kunstenaars

nstenaars

Kunstenaars

Kunstenaars

Kunstenaars


stenaars

Kunstenaars

stenaars

Kunstenaars

Kunstenaars

Kunstenaars


enaars


Kunstenaars

nstenaars

Kunstenaars


stenaars

Kunstenaars

Kunstenaars

s

s

s

s

5. Kunstenaars Andy Warhol en Petra Lammers

nstenaars

Kunstenaars


Kunstenaars 5.1 stenaars Kunstenaars Andy Warhol Andy Warhol (1928-1987) was naast kunstenaar ook filmregisseur en auteur. Als kunstenaar is hij vooral bekend van de jaren ’50 en ’60 als vertegenwoordiger van de ‘popart’. Hij heeft toegepaste kunst gestudeerd aan het Carnegie institue of technology. Bij deze opleiding viel hij op door het tekenen van zelfportretten waarin hij in zijn neus aan het peuteren was. Later werd hij bekend van portretten van popsterren en reclamegoederen. 5.1.1 Andy Warhol en Pop-Art Popart is een kunststroming die begon midden jaren ’50 en doorliep tot in de jaren ’60. De naam Popart is een afkorting van popular art waarvan het uitgangspunt de populaire cultuur is, hiermee wordt bedoeld: beelden uit de reclame- en televisiewereld, gebruiksartikelen, strips, pin-ups en popmuziek. De kunstenaars lieten zich inspireren door de veranderende wereld om zich heen en, haalden zoals hierboven genoemd, hun beelden uit de consumptiemaatschappij. De merknamen uit de reclame en afbeeldingen van filmsterren die werden gebruikt, zijn de symbolen van de welvaart. “De pop art-kunstenaars zetten zich niet af tegen deze opkomende welvaart. Ze maken juist gebruik van die clichés uit de consumptiemaatschappij. pop art-kunstenaars zien welvaart dus als een mogelijkheid om hun belevingswereld uit te breiden met nieuwe thema’s en symbolen in de kunst.” 1 Andy Warhol begon als reclametekenaar en tekende veel voor tijdschriften als: Glamour, Vogue en New York Times. Hij wilde graag zijn geld verdienen als kunstenaar en schilderde in 1960 en 1961, voordat hij begon met de techniek zeefdruk, goederen van krantenadvertenties na. Daarna volgde een serie met beelden uit strips. 2 Andy Warhol ontdekte in 1962 een nieuwe techniek: de zogenaamde zijdedruk. Een bestaande foto zette hij over op een fijmazig scherm. Door het scherm op een doek te leggen en er overheen te wrijven met inkt kwam de foto op het doek te staan. Hij experimenteerde veel met zijn nieuwe techniek en maakte zijdedrukken van vele actrices waaronder ook Marilyn Monroe, nadat zij stierf op 04 augustus 1962. Andy Warhol maakte verschillende zijdedrukken van Marilyn Monroe. “Soms drukte hij er wel vijftig bij elkaar, de ene helft van de portretten hij er wel vijftig bij elkaar, de ene helft van de portretten in felle kleuren en de andere helft in vlekkerig zwart-wit (Marilyn Diptych, 1962).”

1 museum het Valkhof, Popart: http://www.museumhetvalkhof.nl/ckv/popalg.html, geraadpleegd op: 29-04-2013 2 den Hartog Jager. H., Andy Warhol. In essentie. Amsterdam, 2007. pp. 15-25. Geraadpleegd op: 03-05-2013

33

s

nstenaars

Kunstenaars

Kunstenaars


Kunstenaars 5.1.1 tenaars Kunstenaars Andy Warhol en Pop-Art Daarnaast maakte hij ook losse portretten die hij voorzag van felle kleuren (green Marilyn, 1962 en lemon Marilyn, 1962). Artho Danto, Amerikaanse kunstcriticus en filosoof zei in 1964: “aan Warhols werk kon je niet meer zien dat het kunst was. Zijn werk werd kunst door omstan digheden, de context waarin het zich bevond.” 1 Naast de serie film- en popsterren die Andy Warhol maakte, drukte hij ook een serie ‘death and disaster’. Deze reeks maakte hij van auto-ongelukken, elektrische stoelen en een vrouw die uit het raam springt. Zeker is dat Andy Warhol de grondlegger van de pop art is. Andy Warhol werd door velen beschouwd als invloedrijke kunstenaar van de twintigste eeuw. Dit komt naast zijn werk, mede door de invloed van zijn cynische en pessimistische kijk op de wereld. Hij geloofde er niet in dat kunst mensen tot een hoger niveau zou brengen. 2

1 den Hartog Jager. H., Andy Warhol. In essentie. Amsterdam, 2007. pp. 34-40. Geraadpleegd op: 03-05-2013 2 den Hartog Jager. H., Andy Warhol. In essentie. Amsterdam, 2007. pp. 90-92. Geraadpleegd op: 03-05-2013

35

s

Andy Warhol, Death and disaster series. Orange disaster, 1963 Acrylic and silkscreen enamel on canvas (269.2 × 207 cm). Solomon R. Guggenheim Museum, New York

36

nstenaars

Kunstenaars

Kunstenaars


Kunstenaars 5.1.2 stenaars Kunstenaars Andy Warhol Beschouwen Een heel bekend werk van Andy Warhol zijn de portretten van Marilyn Monroe die hij schilderde na haar dood. Naast zijn Diptych (tweeluik) waarvan het ene deel zwart-wit is en het andere deel felle kleuren bevat, heeft hij ook een golden Marilyn, een green Marilyn en een lemon Marilyn gemaakt. Bij deze laatste twee zie je de contouren en lijnen ingevuld met de felste kleuren en meest onverwachte kleurencombinaties. “Deze kleuren gebruikte hij niet om zijn eigen gevoelens voor een onderwerp uit te drukken, zoals het geval was geweest bij de fauvisten en hun levendige kleuren, maar om het kleurengamma van de popcultuur te imiteren.” De kleuren zijn niet het enige kenmerkende van de portretten van Andy Warhol. Als je goed kijkt, zie je namelijk ook dat de portretten vereenvoudigd zijn. Dit wil zeggen dat niet elke haar, rimpel of wimper zichtbaar is. De Marilyn Ditpych (tweeluik) is een zeefdrukversie van de originele foto en bestaat uit twee panelen. De foto is vijfentwintig keer herhaald en geplaatst in rijen van vijf. Het linkerpaneel is in kleur: Marilyn heeft een roze gezicht met geel haar en is afgedrukt op een oranje achtergrond, ze lacht met haar rode lippen en blote tanden naar de kijker en ze heeft een blauwe kleur boven haar ogen, die ook weer terugkomt in haar nek. Haar lach is de essentie van de beroemdheidillusie die vaak door filmbazen en uitgevers op deze manier werd gepresenteerd. Zij gaven op deze manier een eigen wereld weer waarin volmaakte schoonheid en onbezorgd geluk naast elkaar bestaan. Het paneel laat zien hoe levendig, prachtig, sensueel en jong Marilyn was en blijft.

37

s

Andy Warhol, 1962 Marilyn Monroe Diptych Acrylic and silkscreen enamel on canvas 2 panels, each 82” x 57” From the collection of Mr. and Mrs. Burton Tremaine, Meriden, Conneticut 1

1 Rosenblum. R., Andy Warhol: Portraits of the 70’s. U.S.A, 1979. Geraadpleegd op: 04-05-2013

38

nstenaars

Kunstenaars

Kunstenaars


Kunstenaars 5.1.2 stenaars Kunstenaars Andy Warhol Beschouwen Naast dit paneel waarin deze prachtig gekleurde, lachende Marilyn wordt weergegeven staat hetzelfde paneel weer afgebeeld maar hier in zwart-wit. Andy Warhol heeft voor dit paneel weer gebruik gemaakt van dezelfde foto, maar waar het linkerpaneel zo vrolijk is, is het rechterpaneel het tegenovergestelde. Doordat dezelfde foto’s nu vlekkerig, vaag, nauwelijks zichtbaar en in zwart-wit zijn afgebeeld, krijgt het paneel een grimmige uitstraling. “Dit paneel verwijst naar haar dood en is ook commentaar op de prijs van de roem – een gevaarlijk spel waarin je uiteindelijk je identiteit, je zelfgevoel en je levenslust verliest.” Dit paneel laat juist zien hoe Marilyn ooit filmbeauty was en haar uiterlijk verliest tot een spookachtige vrouw. De portretten green Marilyn en lemon Marilyn en daarnaast nog vele andere portretten van Andy Warhol, zijn ook gemaakt met de zijdezeefdruk. Door deze techniek waarbij hij niet zelf meer schildert, met kwast en penseel, verdween zijn handschrift uit zijn werk, en werd het mogelijk om veel werken te produceren. 1 Doordat elk portret opnieuw werd gedrukt is geen portret hetzelfde. Naast de kleuren die kunnen verschillen, gaat er de ene keer meer verf door de zeef dan de andere keer. De houding van de geportretteerde kan verschillen, maar toch zie je dat ze vaak als traditionele portretten, met hoofd en schouder worden afgebeeld.

39

1 Gompertz,W., Dat kan mijn kleine zusje ook. Waarom moderne kunst kunst is.. Amsterdam, 2012. pp. 315-142. Geraadpleegd op: 08-06-2013

s

Andy Warhol, 1962 Green Marilyn en Lemon Marilyn Silkscreen on synthetic polymer paint on canvas, 50.8cm x 40.6 cm National Gallery of Art, Washington, D.C.

Andy Warhol, 1974 Diane von Furstenberg Acrylic and silkscreen, Enamel on canvas, 40” x 40” There are two panels of each subject 1

1 Rosenblum. R., Andy Warhol: Portraits of the 70’s. U.S.A, 1979. Geraadpleegd op: 04-05-2013

40

nstenaars

Kunstenaars

Kunstenaars


Kunstenaars 5.2 stenaars Kunstenaars Petra Lammers Petra Lammers is een Nederlandse beeldend kunstenaar. Ze is 27 jaar oud en heeft gestudeerd aan de Design Academy Eindhoven. Petra Lammers is afgestudeerd in 2009 met haar werk ‘Born to shine’. Naar aanleiding van een interview dat ik gehouden heb met Petra Lammers, ben ik aan de volgende informatie gekomen: Na haar studie wilde ze aan het werk als illustrator. Ze koos ervoor om dit te doen als zelfstandig ondernemer. Petra Lammers haalt haar inspiratie voor haar illustraties uit het dagelijks leven en probeert haar visie hierover weer te geven. Ze laat zich niet bewust inspireren, maar gaat wel veel naar musea en kijkt veel documentaires, waardoor ze waarschijnlijk onbewust beeldtaal van andere kunstenaars opneemt in haar werk. Zoals al eerder genoemd, studeerde Petra Lammers af met het werk ‘Born to shine’. Deze reeks tekeningen is geïnspireerd op de vele sites waarop meisjes zich op een bepaalde manier portretteren, die we terug kunnen vinden in vele profielfoto’s van jonge meisje. Zo zien we bijvoorbeeld een meisje een handkus geven, meisjes met zonnebrillen en iemand die met haar hand een ‘loser’ gebaar maakt. Al deze portretten zijn gezeefdrukt in zwart-wit, er is niet één in kleur gemaakt. Het gevolg hiervan is dat je een heel sterk contrast hebt. Waardoor bijvoorbeeld de lijnen in de gezichten van de meisjes heel goed uitkomen en een sterker beeld creëren. De portretten zijn als traditionele portretten met hoofd en schouder afgebeeld en kijken de toeschouwer vaak aan. Door de houding en het feit dat je aangekeken wordt, wordt je als toeschouwer meegenomen in de gedachten van de meisjes. Voor dit project is Petra Lammers op verschillende openbare websites gaan kijken en heeft alle openbare informatie die ze kon vinden verzameld. De hoeveelheid en openbaarheid vond ze fascinerend.

41

s

nstenaars

Kunstenaars

Kunstenaars


Kunstenaars 5.2 stenaars Kunstenaars Petra Lammers Petra Lammers heeft gekeken naar de overeenkomsten en heeft de meest voorkomende poses en teksten verwerkt in haar project. “Het born to shine project is een observatie geworden van sexy, gekke of uitdagende poses waarin de meisjes zichzelf exhibitioneren.1 “Deze vorm van exhibitionisme gaat samen met een stortvloed aan informatie over zichzelf.”2 Petra Lammers heeft dit samengevoegd door middel van tekeningen van de poses in combinatie met de informatie. “Haar doel is een fenomeen uit de complexe wereld van internet weergeven. Een observatie zonder oordeel. Het publiek als voyeur.” 3 Het ontbreken van besef van de gevolgen die de foto’s zouden kunnen hebben in het leven van deze meisjes, trof Petra Lammers. De foto’s worden niet afgeschermd en met de hele wereld gedeeld. Voor eeuwig dwalen deze foto’s rond op internet waar ze door iedereen gebruikt en misbruikt kunnen worden. Waarschijnlijk kiest Petra Lammers dit als onderwerp om het gevaar van deze rond dwalende foto’s en het niet afschermen hiervan, te laten zien. “Zonder de sociale media had het fenomeen waarover ik mijn werk heb gemaakt niet bestaan. Dus ten gevolge daarvan was er geen werk geweest.” 4 Zelf is Petra Lammers redelijk terughoudend als het gaat om social media. Zelf zal ze niet snel foto’s van zichzelf op internet zetten. “Als je weet wat je doelstelling is kan je sociale media in je voordeel gebruiken, om jezelf te promoten. Ik denk dat sociale media een handige tool is, als je er van tevoren over nadenkt hoe je het wilt gaan inzetten.” 5

1 Petra Lammers, AYA living: http://ayaliving.nl/social-media-kunst-van-petra-lammers/. Geraadpleegd op: 11-05-2013 2 Petra Lammers: http://petralammers.nl/. Geraadpleegd op: 11-05-2013

3 Petra Lammers: interview door Voorthuijzen, D., Geraadpleegd op 13-05-2013. Zie bijlage. 4 Petra Lammers: interview door Voorthuijzen, D., Geraadpleegd op 13-05-2013. Zie bijlage. 5 Petra Lammers: interview door Voorthuijzen, D., Geraadpleegd op 13-05-2013. Zie bijlage.

43

s

Petra Lammers, ‘Born to shine’ 2009. Zeefdruk 40cm x 60cm 1 1 Petra Lammers, AYA living: http://ayaliving.nl/social-media-kunst-van-petralammers/. Geraadpleegd op: 11-05-2013

nstenaars

Kunstenaars

Kunstenaars


VergelijkingKunstenaars Andy Warhol en Petra Lammers stenaars Kunstenaars Als we kijken naar het werk van Andy Warhol en Petra Lammers is de overeenkomst al snel duidelijk. Beide kunstenaars maken beelden van portretten. Beide kunstenaar werken ook met de techniek zeefdruk. De manier waarop zij de portretten weergeven toont overeenkomsten en verschillen met het werk van Andy Warhol. Bij beide zijn de portretten gestileerd en bestaan ze voornamelijk uit lijnen en vlakken. Het grote verschil is echter wel dat Andy Warhol gebruik maakt van kleur in zijn portretten, terwijl Petra Lammers juist alleen werkt met het contrast zwart-wit. Een ander verschil is dat Andy Warhol alleen filmsterren en popsterren portretteerden, terwijl Petra Lammers niet beroemde meisjes kiest als portretten. De intentie van het werk ligt dan ook ver uiteen. De reden waarom Andy Warhol koos voor filmsterren en popsterren was: “hun symbolische waarde voor heel bepaalde stromingen in het collectieve bewustzijn van de Amerikaanse samenleving. Ze belichaamden het idee van schoonheid en succes, waren daarvan in zekere zin de meest doordringende synoniemen.Door het weergeven van trivaalste alledaagsheden rukten ze de oplettende toeschouwer uit zijn omgeving, de wereld van doel en dwang, en riepen een soort roesachtige stemming op.” Daarnaast Wel wilde hij graag snel geld verdienen en volgens hem was dit mogelijk door zijn werk te maken door middel van zeefdrukken. “voor Andy Warhol, die zichzelf buissiness-artist noemde, werd kunst pas mooi door het geld.” 1 Petra Lammers wil een maatschappelijke kwestie laten zien. Ze geef een fenomeen uit de complexe wereld van internet weer, namelijk het feit dat het besef ontbreekt van de gevolgen die de foto’s zouden kunnen hebben in het leven van deze meisjes, die deze op sociale media plaatsen.

1 Honnef, K., Warhol. Köln, 2010. Geraadpleegd op: 24-06-2013

45

3

1 en 2 Andy Warhol, 1978, Liza Minnelli Acrylic and silkscreen, Enamel on canvas, 40” x 40” collection:Halston1 3. Petra Lammers, ‘Born to shine’ 2009. Zeefdruk 40cm x 60cm 2

s

1Rosenblum. R., Andy Warhol: Portraits of the 70’s. U.S.A, 1979. Geraadpleegd op: 04-052013

2 Petra Lammers, AYA living: http://ayaliving. nl/social-media-kunst-van-petra-lammers/. Geraadpleegd op: 11-05-2013

1

2

nstenaars

Kunstenaars

Kunstenaars


VergelijkingKunstenaars Andy Warhol en Petra Lammers stenaars Kunstenaars Wat bij Petra Lammers opvalt is dat de gezichten bijna karikaturen zijn. De meisjes worden op een ietwat overdreven manier geprotretteerd met bijvoorbeeld te grote ogen in verhouding tot het gezicht, of in verhouding grote lippen ten opzichte van haar het hoofd. Andy Warhol veranderde de portretten in dat opzicht niet. Hij haalde juist details uit het gezicht waardoor het portret een minder realistische uitstraling krijgt. Toch is er nog een overeenkomst te vinden naast de techniek die beide kunstenaars gebruiken. Zowel Andy Warhol als Petra Lammers halen hun inspiratie uit de media. Andy Warhol haalt zijn inspiratie bijvoorbeeld uit kranten en Petra Lammers haalt haar inspiratie uit andere openbare collecties als: digitale media.

47

1 en 2 Andy Warhol, 1975, Joe Macdonald,i Acrylic and silkscreen, Enamel on canvas, 40” x 40” Private collection1 3. Petra Lammers, ‘Born to shine’ 2009. Zeefdruk 40cm x 60cm 2

s

1Rosenblum. R., Andy Warhol: Portraits of

the 70’s. U.S.A, 1979. Geraadpleegd op: 0405-2013 2 Petra Lammers, AYA living: http://ayaliving.nl/social-media-kunst-van-petra-lammers/. Geraadpleegd op: 11-05-2013

3

1

2

48

gen werk

eigen werk

eigen werk

eigen werk werk gen werkeigen werk eigen werk eigen werk n werk eigen werk eigen werk eigen

eigen werk

eigen werk

eigen werk eigen werk

igen werk

eigen werk

eigen werk gen werkeigen werk eigen werk eigen werk en werk eigen werk eigen werk eigen

eigen werk

eigen werk

igen werk

eigen werk

eigen werk

eigen werk

eigen werk igen werkeigen werk eigen werk eigen werk en werk eigen werk eigen werk eigen

eigen werk

igen werk

eigen werk

eigen werk

eigen werk

eigen werk

eigen werk gen werkeigen werk eigen werk eigen werk n werk eigen werk eigen werk eigen

eigen werk

eigen werk

eigen werk

k

rk

k

k

erk n

k

k

erk n

k

erk n

k

6. Eigen Werk Danique Voorthuijzen


eigen werk

6.1

eigen werk

eigen werk

Relatie tot eigen werk: Danique Voorthuijzen

Het hoofdonderwerp van deze scriptie en daarmee ook van mijn eigen beeldend werk is het gebruik van social media. Een aantal kunstenaars hebben dit onderwerp op verschillende manieren in hun werk gebruikt. Willem Popelier zocht de meisjes van de gevonden foto’s op via social media en kon via deze weg aan heel veel informatie over deze meisjes van de foto komen. Hij wilde met dit kunstwerk laten zien hoeveel sporen mensen achterlaten op Internet en hoe makkelijk dit te volgen is. Tjarko van der Pol vroeg mensen via social media te laten weten wat zij graag in een kunstwerk zouden willen zien en tekende als deze onderwerpen in één tekening. Hij gebruikte social media als het ware als een middel om in contact te komen met mensen. Petra Lammers liet zich fascineren door de foto’s die meisjes op internet plaatsten. Het project bestaat uit illustraties, gemaakt naar aanleiding van de profielfoto’s van verschillende meisjes. Het ontbreken van het besef van deze meisjes, over de gevolgen die de foto’s zouden kunnen hebben in het leven, trof Petra Lammers. Ikzelf liet me fascineren door het feit dat tegenwoordig niemand meer zonder zijn of haar mobiele telefoon kan.

51

rk

k

gen werk

eigen werk

eigen werk


eigen6.1 werk eigen werkVoorthuijzen Relatie tot eigen werk: Danique eigen

werk

“Hoezo, social media?” Het werk Hoezo, Social media?? gaat over social media en het gebruik van de mobiele telefoon. Misschien kent u het wel, waar je tegenwoordig ook komt, om je heen zitten bijna altijd mensen met hun mobiele telefoon. We willen op de hoogte blijven van wat er om ons heen gebeurd en wat anderen doen. Hoezo social media is de vraag die ik mezelf steeds heb gesteld bij het maken van deze foto’s. Want hoe sociaal is het nou eigenlijk? In dit werk dat bestaat uit ongeveer 300 foto’s en ruim 1100 kubussen van papier, stel ik deze vraag nu aan de toeschouwer. Hoezo, social media? Is een combinatie van tekst en beeld. Alle foto’s zijn momentopnames. Dit wil zeggen dat geen van foto’s is in scene is gezet. Het gaat in dit werk dan ook niet om technisch perfecte foto’s maar om het beeld dat gevormd wordt door de mensen om ons heen. De kubussen moeten pixelige uitstraling geven die verwijzen naar de digitale weg van mobiele telefoons, tablets, computers en laptop die wij tegenwoordig bewandelen. De keuze voor het relief, zorgt ervoor dat het werk van alle kanten interessant is. Voor de tekst is de kleur wit gekozen, zodat deze goed naar voren komt en opvalt ten opzichte van de andere kubussen . De tekst stelt tenslotte de belangrijke vraag: ‘Hoezo, social media?’

53

rk

k

Danique Voorthuijzen,’ Hoezo, social media?’, 2013 Fotodruk op papier, NHL Hogeschool.

Proces: Danique Voorthuijzen,’ Hoezo, social media?’, 2013 Fotodruk op papier, NHL Hogeschool.

54

Nawoord Nawoord Nawoord Nawoord Nawoord Nawoord Nawoord Nawoord Nawoord 7. Nawoord

Nawoord

Ik heb geprobeerd om antwoord te vinden op de vragen die ik in mijn inleiding heb gesteld: Wat betekent deze ontwikkeling voor de kunst? Zijn er kunstenaars die in hun werk gebruik van maken van de social media? En in hoeverre brengt het gebruik van social media door kunstenaars nieuwe kunst? Wat betekent deze ontwikkeling voor de kunst? Het is opvallen dat de ontwikkeling van de sociale media niet veel betekent voor de kunst. Er zijn kunstenaars die gebruik hebben gemaakt van de social media en dit zonder deze ontwikkeling niet hadden kunnen doen, maar toch zien we soortgelijke werken ook terug in andere periodes. Zijn er kunstenaars die in hun werk gebruik maken van de social media? Tijdens mijn onderzoek viel het op dat er maar weinig kunstenaars zijn die op welke manier dan ook gebruik hebben gemaakt van sociale media in hun werk. Over het schaarse aantal kunstenaars dat gebruik heeft gemaakt van de social media was weinig informatie te vinden, vandaar de keuze om twee kunstenaars te interviewen. In hoeverre brengt het gebruik van social media door kunstenaars nieuwe kunst? Het is zeker dat het gebruik van social media door een kunstenaar kunst brengt. Maar of deze kunst perse nieuw is kan ik niet zeggen. In mijn onderzoek zie je dat ik de kunstenaars, die gebruik hebben gemaakt van social media, heb vergeleken met kunstenaars die op een soortgelijke manier te werk gingen, maar dan zonder social media. Hieruit is gebleken dat het werk op sommige punten sterk overeenkomt, maar dat de intensie van het werk vaak verschilt. Dat maakt dat de social media wel nieuwe ideeën achter het werk brengt, maar niet zozeer nieuwe ideeën in de uitvoering ervan. Het was voor mij een heel interessant onderzoek, omdat ik zelf ook werk heb gemaakt met betrekking tot social media. Tijdens het schrijven van dit onderzoek ben ik veel te weten gekomen over de behandelde kunstenaars. Een voorbeeld hiervan is Andy Warhol. Mijn mening ten opzichte van Andy Warhol was voordat ik aan dit onderzoek begon heel anders dan nu. Ik was altijd heel positief over hem en zijn werk. Terwijl ik, nu ik documentaires over hem heb gezien en meer te weten ben gekomen over zijn persoonlijkheid, een heel ander, negatiever, beeld van hem heb gekregen. Al met al ben ik heel blij dat ik dit onderzoek heb gedaan en dat ik zoveel te weten ben gekomen over de behandelde kunstenaars en de social Media.

56

Literatuur

Literatuur Literatuur Literatuur

Literatuur Literatuur

Literatuur

Literatuur

Literatuur

Literatuur

Literatuur


Literatuur



Literatuur

Literatuur

Literatuur

Literatuur

Literatuur

Literatuur

Literatuur Literatuur literatuur



Literatuur

Literatuur

Literatuur

Literatuur

Literatuur

Literatuur

Literatuur literatuur



Literatuur

Literatuur


Literatuur

Literatuur

Literatuur

ur

r

ur

r

ur

r

ur

r

8. Literatuur

Kunstenaars


Literatuur Literatuur Literatuur Literatuur 8.1 Literatuur Literatuur Literatuur Literatuur

Literatuur

Literatuurlijst

Boeken + Lavin, M., The berlin dada photomontages. Cut with the kitchen knife, U.S.A: 1993, pp. 19-27, Geraadpleegd op: 21-04-2013 + den Hartog Jager. H., Andy Warhol. In essentie. Amsterdam, 2007. Geraadpleegd op: 03-05-2013 + Gompertz,W., Dat kan mijn kleine zusje ook. Waarom moderne kunst kunst is.. Amsterdam, 2012. Geraadpleegd op: 08-06-2013 + Rosenblum. R., Andy Warhol: Portraits of the 70’s. U.S.A, 1979. Geraadpleegd op: 04-05-2013 + Honnef, K., Warhol. Köln, 2010. Geraadpleegd op: 24-06-2013 Websites + piramide van Maslow: http://www.managementgoeroes.nl/management-modellen/piramide-vanmaslow/ + Social-media, kennisplatform voor social media marketing : http://www.social-media.nl/ + CBS: http://www.cbs.nl/nl-NL/menu/themas/vrije-tijd-cultuur/publicaties/artikelen/ archief/2011/2011-3296-wm.htm + S. Zurcher (2012). De verzamelingen van Hans-Peter Feldmann spreken tot de verbeelding: http:// www.cultuurbewust.nl/kunst-44009-de-verzamelingen-van-hans-peter-feldmann-spreken-tot-de-verbeelding/, geraadpleegd op: 22-03-2013 + K. Rosenberg. Reeling in the years: http://nymag.com/nymetro/arts/art/reviews/10449/, geraadpleegd op: 22-03-2013 + COBRA (2013): http://www.cobra.be/cm/cobra/nog/cobra-kijkt-tv/canvasconnectie/130304-sa-canvasconnectie-feldman, 22-03-2013 + Mister Motley: http://mistermotley.nl/Archief/Nummers/17/Art/hans-peter-feldman/, 22-03-2013 + W. Popelier: http://www.willempopelier.nl/showroomgirls.html, geraadpleegd op: 30-03-2013 + Amsterdam (2011). Foam: http://www.foam.org/press/2011/popelier,-willem-showroom-girls, Geraadpleegd op: 30-03-2013 + betekenis/definitie: http://www.ensie.nl/definitie/Dadaisme, geraadpleegd op: 14-04-2013 + schooltv dadaisme: http://www.schooltv.nl/eigenwijzer/project/2293609/kunst-is-mensenwerkkunst-uit-de-20e- eeuw/2157317/ckv/item/2304034/het-dadaisme-1916-1923/, geraadpleegd op: 14-04-2013 59

ur

r

+ Tjarko van de Pol: http://www.tjarkovanderpol.nl/filter/DRAWINGS + Marilyn lemon and green: http://arthistory.about.com/od/spec_events/ig/Christie-s-Evening-Sale051607/christies_051607_02.htm + Petra Lammers, AYA living: http://ayaliving.nl/social-media-kunst-van-petra-lammers/. Geraadpleegd op: 11-05-2013 + Petra Lammers: http://petralammers.nl/. Geraadpleegd op: 11-05-2013 + museum het Valkhof, Popart: http://www.museumhetvalkhof.nl/ckv/popalg.html, geraadpleegd op: 29-04-2013 Documentaires + Mens wordt merk, Rodley, C., kunst omdat het moet, Tros, 2002, 2-delige documentaire over de veelzijdige kunstenaar Andy Warhol: + Andy Warhol: Pop-Art kunstenaar, van Gijn, R., kunst omdat het moet, Tros, 1995, datum van uitzending 25-03-1995. Interview + Petra Lammers: interview door Voorthuijzen, D., Geraadpleegd op 13-05-2013. Zie bijlage. + Tjarko van der Pol: interview door Voorthuijzen, D., Geraadpleegd op 13-05-2013. Zie bijlage.

60

Bijlagen Bijlagen

Bijlagen Bijlagen

Bijlagen

Bijlagen

Bijlagen

Bijlagen

Bijlagen

Bijlagen

Bijlagen

Bijlagen

Bijlagen

Bijlagen

Bijlagen

Bijlagen

Bijlagen

Bijlagen

Bijlagen

Bijlagen

Bijlagen Bijlagen

Bijlagen Bijlagen

Bijlagen

Bijlagen

Bijlagen

Bijlagen Bijlagen

Bijlagen Bijlagen

Bijlagen Bijlagen

Bijlagen

Bijlagen

Bijlagen Bijlagen Bijlagen

Bijlagen

Bijlagen

Bijlagen

Bijlagen Bijlagen

Bijlagen Bijlagen

Bijlagen

Bijlagen Bijlagen

Bijlagen Bijlagen

Bijlagen Bijlagen

Bijlagen

Bijlagen

Bijlagen Bijlagen

Bijlagen Bijlagen

Bijlagen

Bijlagen

Bijlagen

Bijlagen

Bijlagen Bijlagen

Bijlagen Bijlagen

Bijlagen Bijlagen

en

n

n

n

en

n

n

en

n

n

en

n

n

n

9. Bijlagen

Bijlagen Bijlagen

Bijlagen Bijlagen

Bijlagen

Bijlagen

Bijlagen

Bijlagen 9.1 Bijlagen

Bijlagen

Bijlagen

Bijlagen Bijlagen

Bijlagen Bijlagen

Bijlagen Bijlagen

Interview Tjarko van der Pol en Petra Lammers

Naam: leeftijd: studie: prestaties:

Tjarko van der Pol 29 Koninklijke Academie van Beeldende Kunsten, Den Haag * november 2012 Tekening ‘Museum Duchamp’ geselecteerd voor Saatchi Young Mas ters 2012 * juli 2011 Tweede ronde Koninklijke Prijs voor Vrije Schilderkunst

wanneer kwam voor u het moment te staan om als kunstenaar te gaan werken? Na het lezen van Turks Fruit van Jan Wolkers kwam ik erachter dat er zoiets bestond als een kunstacademie. Voor die tijd dacht ik dat ik net als mijn vader de reclame in zou gaan. Turks Fruit las ik voor mijn boekenlijst op de Havo. Wat voor werk maakt u over het algemeen? Tekeningen en Schilderijen. Hoe kunt u uw eigen werk het beste omschrijven? Gedetailleerde pen tekeningen met Oost-Indische inkt op papier of op houten panelen. Laat u zich ook inspireren door andere kunstenaars? Zo ja, welke? Er is een lange lijst kunstenaars te noemen die mij in het verleden geïnspireerd hebben en mij op dit moment nog steeds inspireren. Dit kan zijn vanwege de technieken die zij gebruiken of de onderwerpen. Ik leer veel van andere kunstenaars. Hoe bent u op het idee gekomen om de ‘social media drawing’ te maken? Ik begon mij steeds meer te ergeren aan mensen die vertelden wat ik moest tekenen. Op verjaardagen kreeg ik soms suggesties van mensen van wat ik ‘ook zou kunnen maken’. Aangezien ik daar redelijk moe van werd, besloot ik om één keer een uitzondering te maken met mijn ‘Social Media Drawing’.

63

en

n

n

n

Hoe heeft u het precies aangepakt om dit werk te maken (hoe ging dit allemaal in zijn werk)? In deze tekening konden de mensen zelf aandragen wat ik zou moeten tekenen. Dit konden ze mij laten weten via Facebook, Twitter, Mail en per sms. Al deze onderwerpen heb ik opgeslagen en in één tekening samengebracht. Niets in de tekening heb ik zelf bedacht. Wat was het doel ervan om dit werk te maken? Als er mensen zijn die nu met zogenaamd goede ideeën komen van wat ik zou moeten tekenen dan kan ik nu zeggen dat ze hun kans gehad hebben maar te laat zijn. Eén Social Media Drawing in mijn leven vind ik meer dan genoeg. Heeft het werk ‘social media drawing’ ook nog een speciale betekenis? Ik heb gemerkt dat er uit mijn sociale kring een enkele keer toch nog wat leuke input kwam maar over het algemeen waren de onderwerpen voor in de tekening net zo oppervlakkig als de korte berichten die de mensen in hun eigen digitale tijdlijn plaatsten. Bent u zelf tevreden over het resultaat? Is dit wat u ervan had verwacht? Er waren erg veel mensen die een onderwerp ingezonden hadden via de verschillende digitale wegen. Dat had ik in eerste instantie niet verwacht. De betrokkenheid van deze mensen was ook erg leuk om te mogen ervaren. Het heeft veel publiciteit gekregen. Als er geen social media had bestaan, was u dan ook op het idee gekomen om dit te doen? Zonder social media had ik het niet kunnen maken. Of had u het dan misschien via een andere weg gedaan? Nee. wat sprak u zo aan om een werk te maken m.b.t de social media? De snelheid van sociale media was bepalend voor het resultaat. Er was een strakke deadline waarbinnen mensen hun ideeën konden opsturen. Binnen korte tijd had ik een berg aan onderwerpen die ik in mijn tekening kon verwerken. wat is uw visie ten opzichte van de social media? Het is een vluchtig medium. De snelheid waarin mensen hun berichten de digitale en sociale wereld in schieten is soms om van te schrikken. Het lijkt mij dat we nog in een overgangsfase zitten. Er is een generatie die er helemaal niet mee werkt, een generatie die er mee heeft leren werken en er is nu ook een generatie die nooit zonder heeft geleefd. Uiteindelijk zijn alle generaties bekend met social media en heeft het misschien ook een volwassenere vorm aangenomen.

64


Bijlagen

Bijlagen

Bijlagen Bijlagen Bijlagen BijlagenB Bijlagen Bijlagen 9.1 Bijlagen Bijlagen Bijlagen Bijlagen Bijlagen Bijlagen


Ik vergelijk uw werk in mijn scriptie met het werk van Hannah Hoch. Ziet u zelf ook overeenkomsten in uw ‘social media drawing’ en het werk van Hannah Hoch? Zo ja, welke vergelijking ziet u? De vergelijking het werk van Hannah Hoch en mijn Social Media tekening zit hem misschien in het verzamelen van de verschillende beelden. Uiteindelijk is mijn tekening ook een collage van verschillende onderwerpen.

B

B

B 65

en

n

Bijlagen Bijlagen

nBijlagen

n

Bijlagen

Bijlagen

Bijlagen

Bijlagen

Bijlagen

Bijlagen

Bijlagen

Bijlagen

Bijlagen

Bijlagen

Bijlagen

Bijlagen

Bijlagen

Bijlagen

Bijlagen

Bijlagen

Bijlagen

Bijlagen Bijlagen

Bijlagen Bijlagen

Bijlagen

Bijlagen

Bijlagen

Bijlagen Bijlagen

Bijlagen Bijlagen

Bijlagen Bijlagen

Bijlagen

Bijlagen


Bijlagen

Bijlagen

Bijlagen

Bijlagen Bijlagen

Bijlagen Bijlagen

Bijlagen

Bijlagen Bijlagen

Bijlagen Bijlagen

Bijlagen Bijlagen

Bijlagen

Bijlagen

Bijlagen Bijlagen

Bijlagen Bijlagen

Bijlagen

Bijlagen

Bijlagen

Bijlagen

Bijlagen Bijlagen

Bijlagen Bijlagen

Bijlagen

66 Bijlagen


Bijlagen

Bijlagen

Bijlagen Bijlagen Bijlagen Bijlagen Bijlagen Bijlagen 9.2 Bijlagen Bijlagen Bijlagen Bijlagen Bijlagen Bijlagen


Naam: leeftijd: studie:

Petra Lammers 27 Design Academy Eindhoven

Wanneer kwam voor u het moment om als kunstenaar te gaan werken? Na mijn studie wilde ik als illustrator aan de slag gaan. Deze werken meestal als zelfstandig ondernemer, daarom besloot ik ook hiertoe. Wat voor werk maakt u over het algemeen? - Hoe kunt u uw eigen werk het beste omschrijven? Ik maak veel illustraties. Haal inspiratie uit het dagelijks leven en probeer hier mijn visie over weer te geven. Laat u zich ook inspireren door andere kunstenaars? Zo ja, welke? Ik laat me niet bewust inspireren. Wel ga ik naar veel musea, kijk documentaires enz. en hierdoor denk ik dat ik onbewust beeldtaal van andere kunstenaars in mijn werk opneem. Hoe bent u op het idee gekomen om de serie ‘born to shine’ te maken? Ik struikelde haast over sites waar meisjes zich op een bepaalde manier portretteren. Deze hoeveelheid en de openbaarheid van de profielen verbaasde mij zozeer dat ik hiervan een project besloot te maken. Hoe heeft u het precies aangepakt om dit werk te maken (hoe ging dit allemaal in zijn werk? Ik ben verschillende openbare websites opgegaan en heb alle openbare informatie verzameld die ik kon vinden. Van daar uit heb ik naar de overeenkomsten gezocht. De meest voorkomende poses en teksten heb ik verwerkt in mijn project. wat sprak u zo aan om een werk te maken m.b.t de social media? Bovenstaande fascinatie leidde tot het gemaakte werk. Het klaarblijkelijk ontbreken van besef van de eventuele gevolgen die deze foto’s zouden kunnen hebben, (later) in hun leven trof mij. Het niet afschermen van de foto’s en deze met de hele wereld willen delen. De foto’s blijven voor eeuwig ronddwalen op het internet en iedereen kan de foto’s kopiëren en ge(mis)bruiken naar eigen inzicht.

67

gen

n

en

en

Wat was het doel ervan om dit werk te maken? Gefascineerd door jonge meisjes die hun hele leven blootleggen op internet, zonder klaarblijkelijk aan de gevolgen te denken, ben ik mijn project begonnen. Mijn project is een observatie van de rare, sexy of buitengewoon gênante poses waarin deze meisjes zich wringen. Deze vorm van exhibitionisme gaat samen met een stortvloed aan informatie over zichzelf. Waar ze wonen wat hun interesses zijn, conversaties, gedichten etc. Deze content heb ik samen willen voegen door middel van tekeningen van de poses in combinatie met de informatie. Mijn doel is een fenomeen uit de complexe wereld van internet weer te geven. Een observatie, zonder oordeel. Het publiek als voyeur. Als er geen social media had bestaan, was u dan ook op het idee gekomen om dit te doen? Of had u het dan misschien via een andere weg gedaan? Zonder de sociale media had het fenomeen waarover ik mijn werk heb gemaakt niet bestaan. Dus ten gevolge daarvan was er geen werk geweest. wat is uw visie ten opzichte van de social media? Ik ben redelijk terughoudend ten opzichte van sociale media. Zo zal ik niet snel foto’s van mezelf op internet zetten. Je weet nooit wie er wat mee doet en ze kunnen eeuwig op het internet blijven zwerven. Het is verstandig bewust na te denken over hoe je jezelf wilt presenteren. Als je weet wat je doelstelling is kan je sociale media in je voordeel gebruiken, om jezelf te promoten. Ik denk dat sociale media een handige tool is, als je er van tevoren over nadenkt hoe je het wilt gaan inzetten.

68

Social Media. A form of art

Recommend Documents