Snel terug naar het dagelijks leven Van diagnose tot orthese
Informatie voor patiënten
Kruisband gescheurd Wat nu? “Mijn eerste gedachte: hoe kan ik er weer snel zijn voor mijn gezin?”
Het kan zo snel gebeuren: een val bij het skiën, plotseling stoppen bij het tennissen, een eigenlijk onschuldige verstapping – en de knie doet pijn. Meestal gaat het om letsel aan de kniebanden. Alleen al in Duitsland krijgen ieder jaar ongeveer 80.000 mensen voorste kruisbandletsel. Een operatie is vaak onvermijdelijk. Als u ook zo'n letsel heeft opgelopen, zult u zich afvragen: wat moet ik voor en na de operatie doen? Hoe kan een knieorthese me helpen en hoe breng ik die eigenlijk aan? Zijn er therapeutische oefeningen waarmee ik mijn genezing kan bevorderen? Deze beknopte informatie geeft u antwoorden en handvatten voor uw revalidatie, zodat u snel weer terug kunt keren naar het dagelijkse leven. Wij wensen u van harte beterschap!
Snel terug naar het dagelijks leven | Ottobock 3
Het kniegewricht Een fascinerende constructie De knie is bij mensen het grootste gewricht: het zorgt voor de beweeglijkheid van het been en tegelijkertijd voor de noodzakelijke stabiliteit bij het lopen en staan. Dankzij uw knie kunt u lopen, springen, plotseling stoppen en het been strekken. De ingewikkelde constructie van botten, banden, pezen, menisci, gewrichtskraakbeen en spieren maakt dit allemaal mogelijk. Bij ernstig knieletsel gaat het in 40% van de gevallen om de banden en vaak ook de menisci. In twee van de drie gevallen scheurt een kruisband, meestal de voorste. Enkel door een operatie en het daarop volgende genezingsproces bereikt de knie weer de nodige stabiliteit.
4 Ottobock | Snel terug naar het dagelijks leven
1 De voorste kruisband verhindert door zijn verloop het achteruit glijden van het bovenbeen. Hij wordt door kapselbanden, de menisci, en de kniebuigers ondersteund. Scheurt de voorste kruisband, dan wordt het kniegewricht instabiel.
2 De achterste kruisband voorkomt samen met de spieren rond de knie dat het bovenbeen naar voren glijdt. Deze wordt ondersteund door banden die over de knieholte verlopen. Scheurt de achterste kruisband, dan wordt het kniegewricht instabiel.
3 De buitenste en binnenste banden zorgen voor de stabiliteit van de buiten- en binnenkant van het kniegewricht.
Snel terug naar het dagelijks leven | Ottobock 5
De weg naar de orthese De genezing begint Sneltest en diagnose Een kruisbandscheuring kan met behulp van een zogenaamde schuifladetest door de arts worden vastgesteld. 1 Kan het scheenbeen, met de knie in een hoek van 90° gebogen tegen het bot van het dijbeen, naar voren worden verschoven, dan is waarschijnlijk de voorste kruisband gescheurd – er is sprake van het zogenaamde voorste schuifladefenomeen. 2 Kan het scheenbeen daarentegen naar achteren worden verschoven, dan is er sprake van het fenomeen achterste schuiflade – de achterste kruisband is gescheurd. Voer deze sneltest nooit zelf uit. Diagnostisch onderzoek van de knie en de daarop gebaseerde diagnose van een arts geven pas een definitieve uitslag. Operatie en orthese Een kruisbandoperatie (kruisbandplastiek) is een combinatie van een artroscopie (kijkoperatie) en het aanbrengen van een pees als vervanging van de gescheurde voorste kruisband. De reconstructie van de voorste kruisband wordt in het algemeen stationair uitgevoerd. De operatie duurt gemiddeld 1–1,5 uur. Nog in de operatiezaal kunt u een starre immobilisatiespalk krijgen, waarmee het transplantaat zo goed mogelijk beschermd is. Ongeveer tien dagen na de operatie worden de hechtingen eruitgehaald, dan wordt meestal van orthese gewisseld: een flexibele orthese met een hard frame zorgt er dan voor dat u de knie gecontroleerd kunt bewegen. Veel patiënten krijgen daardoor het vertrouwen in hun kniegewricht terug. Bewegen in een vroeg stadium is de beste voorwaarde om de knie later weer volledig te kunnen belasten. 6 Ottobock | Snel terug naar het dagelijks leven
Twee orthesen, een doel: Snel terug naar het dagelijks leven Een orthese met een hard frame stabiliseert uw knie tijdens het genezingsproces en verhindert ongewenste bewegingen. Tegelijkertijd kunt u hierdoor stap voor stap en in afspraak met de arts uw bewegingsruimte vergroten, zodat u naar het alledaagse leven en werk kunt terugkeren. Uw arts of orthopedisch instrumentmaker past de orthese voor u aan. Terwijl u uw knie gecontroleerd weer gaat belasten en langzaam weer aan bewegingen begint, ondersteunt de orthese u verder waar het maar nodig is. De knieorthesen met een hard frame Genu Arexa en Xeleton van Ottobock passen zich prima aan uw been aan. Ze zitten stevig, maar zijn licht. Vanwege hun slanke design kunt u deze onopvallend onder uw kleding dragen. Het aan- en afdoen gaat gemakkelijk: de orthese trekt u gewoon over de voet tot aan de knie en bevestigt u met een paar handbewegingen. Voor uw oriëntatie zijn de gordels in de volgorde genummerd, waarin u ze sluit.
Genu Arexa
Xeleton
Snel terug naar het dagelijks leven | Ottobock 7
Genu Arexa Perfect aangepast aan het leven De kniestabilisatieorthese Genu Arexa heeft al vele jaren goede diensten bewezen. Hij past zich door de kunststof schalen automatisch aan de vorm van uw been aan en is daardoor bijzonder comfortabel. Het slanke design is al meermaals internationaal onderscheiden – de Genu Arexa heeft een hoog draagcomfort en stabiliseert uw knie uitstekend.
8 Ottobock | Snel terug naar het dagelijks leven
Volgorde van aanleggen van de banden van de Genu Arexa bij letsel aan de voorste kruisband
Volgorde van aanleggen van de banden van de Genu Arexa bij letsel aan de achterste kruisband
Snel terug naar het dagelijks leven | Ottobock 9
10 Ottobock | Snel terug naar het dagelijks leven
Fit voor je eigen kind Anna, 35, ski-ongeval twee maanden geleden “Net voor oudjaar is mijn kruisband gescheurd bij een ongeluk tijdens mijn wintersportvakantie. Eerst besefte ik niet wat de gevolgen waren, ik weet nog dat ik zelfs aan de dokter vroeg of ik met oudjaar zou kunnen gaan dansen. Zijn antwoord was ontnuchterend. Hij zei: ‘Nee. Waarschijnlijk pas volgende winter.’ Een maand later werd ik in Berlijn geopereerd. De eerste tijd na het ongeluk was moeilijk. Ik was aangewezen op krukken en een extensiespalk, zodat het dagelijkse leven met mijn vierjarige zoon plotseling moeilijk werd. Ik kon niet eens zijn drinkfles dragen of hem met de fiets naar het kinderdagverblijf brengen.
“Mijn zoon heeft zoveel energie en wil alles uitproberen. Hij geeft mij alle motivatie om snel weer fit te worden.”
Een week na de operatie kreeg ik de kniestabilisatieorthese Genu Arexa en daarmee was voor mij duidelijk: ik wil oefenen, de spieren weer opbouwen en m'n knie snel weer kunnen bewegen. De orthese ondersteunde me. Dat was belangrijk, want na de operatie was ik voorzichtig geworden. De Genu Arexa is heel licht, klein en past zich aan mijn knie aan. Hij kan aan een kant worden geopend, zodat ik hem niet over mijn voet hoef te trekken, maar direct om mijn knie kan doen. Na een tijdje kon ik eindelijk weer zonder krukken lopen en droeg ik alleen nog de orthese. Daardoor veranderde mijn leven totaal, eindelijk had ik mijn handen weer vrij. In mijn werk als marketing- en designexpert ga ik altijd volledig op. Het belangrijkste in mijn leven is echter mijn zoontje. Hij heeft zoveel energie, rent rond en wil alles uitproberen – hij geeft mij alle motivatie om snel weer fit te worden. En over een ding verheug ik me het meest: de arts heeft mij beloofd dat ik met mijn verjaardag over vier maanden weer kan dansen, als ik zo doorga.”
Snel terug naar het dagelijks leven | Ottobock 11
Xeleton Functie in topvorm Xeleton is een heel nieuwe kniestabilisatieorthese van Ottobock en overtuigt evenals de Genu Arexa met zijn op het lichaam aansluitende vorm en de eenvoudige gebruik. Xeleton stabiliseert uw knie en is tegelijkertijd door zijn zeer stevige aluminiumlegering bijzonder robuust. Daardoor kunt u hem zowel voor het dagelijks leven als voor sportieve activiteiten gebruiken – natuurlijk in overleg met uw arts.
12 Ottobock | Snel terug naar het dagelijks leven
Volgorde van aanleggen van de banden van de Xeleton bij letsel aan de voorste kruisband
Volgorde van aanleggen van de banden van de Xeleton bij letsel aan de achterste kruisband
Snel terug naar het dagelijks leven | Ottobock 13
14 Ottobock | Snel terug naar het dagelijks leven
Eindelijk weer klimmen Julia, 35, sportongeval een jaar geleden “Mijn ongeluk in de klimhal is al een jaar geleden. Ik ben toen bij het boulderen, dus klimmen zonder touw, vanaf drie meter hoogte naar beneden gevallen. Dat de blessure aan mijn knie zo ernstig zou zijn, had niemand eerst verwacht, zelfs de arts niet. Mijn voorste kruisband, de binnenste knieband, de menisci maar vooral de achterste kruisband was geblesseerd. Ik ben drie keer voor deze letsels geopereerd. De eerste zes weken na de operatie droeg ik nog een immobilisatiespalk en moest met krukken lopen. Dat was een enorme beperking – zelfs het zitten in de metro ging moeilijk.
“Xeleton is heel robuust. Ik kan hem voor het dagelijkse leven en mijn vrije tijd gebruiken.”
Toen ik de knieorthese met een hard frame mocht dragen, was mijn been duidelijk beweeglijker. De bekleding zorgt voor een hoog draagcomfort en met de orthese kon ik langzaam weer aan het buigen van mijn knie wennen. De bewegingshoek was eerst maar 45° en pas later 90°. Als ik me bijvoorbeeld in de keuken wilde omdraaien, ving de orthese de bewegingen altijd voldoende op. Het tekort aan spierkracht, dat door de operatie en de immobilisatie was ontstaan, werd hierdoor gecompenseerd. Met de knieorthese kon ik gewoon een vrij normaal leven leiden en eindelijk weer gaan klimmen. Nu gebruik ik Xeleton altijd nog, als ik me extra veilig wil voelen. Bijvoorbeeld in mensenmassa's of als ik op de klimmuur ga. Eigenlijk heb ik hem altijd onder handbereik. Een maand geleden ben ik op wintersport gegaan. Daarbij heb ik Xeleton ook gedragen.”
Snel terug naar het dagelijks leven | Ottobock 15
Je knie weer vertrouwen Oefening voor oefening Een gericht bewegingsprogramma ondersteunt de behandeling met de Genu Arexa en Xeleton. Activeer uw spieren en stimuleer uw balans: met vier eenvoudige revalidatieoefeningen kunt u de stabiliteit van uw knie verhogen. Fase 1
1 x per dag
Operatie
1e + 2e week
Fase 2
1 x per dag
15-30 min.
15-30 min.
3e - 6e week
30°
16 Ottobock | Snel terug naar het dagelijks leven
Belangrijke aanwijzing voor u: • Raadpleeg in ieder geval altijd, voordat u met de oefeningen begint, eerst uw behandelende arts of therapeut om te weten of deze geschikt zijn voor u. • Mocht u tijdens of na een oefening nog pijn hebben, beëindig dan alstublieft direct de training en raadpleeg uw arts of therapeut over uw klachten. • Voorkom blessures door niet meer te doen dan u aan kunt. • Laat oefeningen waarbij u zich niet zeker voelt achterwege en probeer deze later eventueel nog een keer. • Pas de training in overleg met uw arts of therapeut aan uw persoonlijke constitutie en conditie aan. • De aangegeven duur moet worden beschouwd als een algemene richtlijn. Van persoon tot persoon kunnen zich hierin grote verschillen voordoen. • Voor problemen die ontstaan bij het onjuist uitvoeren van de oefeningen, aanvaarden wij geen aansprakelijkheid.
Fase 3
1 x per dag
15-30 min.
vanaf 7e week
Snel terug naar het dagelijks leven | Ottobock 17
Belangrijke vragen en de antwoorden Beste aanspreekpunten voor alle belangen rondom uw knie zijn natuurlijk uw behandelende arts en uw fysiotherapeut. Omdat de genezing geheel individueel verloopt, zal de arts u zeggen of u de orthese bij het slapengaan kunt afdoen of niet en hoe lang u de orthese moet dragen. Ook de vraag of u aan sport mag doen kan alleen individueel worden beantwoord. Verder helpt de orthopedisch instrumentmaker u graag verder, als het speciaal om de knieorthese gaat. Verdere vragen: Kan ik met de orthese douchen? De orthese kunt u niet tijdens het douchen dragen. Uw arts zal u uitleggen hoe uw lichaamsverzorging met orthese het beste gaat. Moet ik de orthese bij de revalidatieoefeningen dragen? U kunt de orthese zonder problemen tijdens de oefeningen dragen.
Hoe reinig ik de orthese het beste? 1. Haal de banden en de bekleding van de orthese. 2. W as de banden en de bekleding op de hand met neutrale zeep op 30 °C. 3. L aat de textiel gewoon aan de lucht drogen. Vermijd blootstelling aan directe hitte (bijv. zonnestraling of de hitte van een kachel of radiator).
18 Ottobock | Snel terug naar het dagelijks leven
Snel terug naar het dagelijks leven | Ottobock 19
© Ottobock · 646D714=NL-02-1307 · Technische wijzigingen voorbehouden.
Otto Bock Benelux B.V. Ekkersrijt 1412, 5692 AK Son en Breugel, The Netherlands T +31 (0) 499 474585 · F +31 (0) 499 476250
[email protected] · www.ottobock.nl